ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ

ΜΑΡΘΑ ΜΠΟΥΖΙΟΥΡΗ
ΤΜΗΜΑ ΘΕΑΤΡΟΥ, ΑΠΘ
ΕΥΔΟΞΟΣ - ΠΡΟΫΠΑΡΧΟΝΤΑ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΑ

[12473595]: Εισαγωγή στην Παιδαγωγική Επιστήμη, Ιωάννης Ε. Πυργιωτάκης

[50658468]: Νέοι Προσανατολισμοί της Διδακτικής - Προσαρμογή της

Διδασκαλίας στις Εκπαιδευτικές Προκλήσεις του 21ου Αιώνα, Δημητριάδου
Κατερίνα

[86055173]: Εισαγωγή στις επιστήμες της εκπαίδευσης, Bartlett Steve-Burton

Diana - Βασιλόπουλος Στέφανος (επιμ.)

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙ

Δημητριάδου, Κ. (2007). Οπτικός γραμματισμός και γλωσσική διδασκαλία: μια κριτική ανάγνωση
στα νέα εγχειρίδια της Γλώσσας για την Α΄ Δημοτικού. Σύγχρονη Εκπαίδευση,148, 72-80.
Κεσίδου, Α. (2008), «Διαπολιτισμική εκπαίδευση: μια εισαγωγή», στο: Ζ. Παπαναούμ/ Δ.
Μαυροσκούφης (επιμ.), Οδηγός επιμόρφωσης-Διαπολιτισμική εκπαίδευση και αγωγή, Έργο:
«Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση
(Γυμνάσιο)», Θεσσαλονίκη: Λιθογραφία, 21-36.
Κουτσελίνη, Μ., & Πυργιωτάκης, Ι. ( 2015). Διαφοροποίηση της διδασκαλίας και της μάθησης.
Αθήνα: Πεδίο
Νικολάου, Γ. (2011), Διαπολιτισμική διδακτική. Το νέο περιβάλλον-βασικές αρχές. Αθήνα: Πεδίο
Πηγιάκη, Π. (2004). Προετοιμασία, σχεδιασμός και αξιολόγηση της διδασκαλίας. Αθήνα: Εκδόσεις
Γρηγόρη

Gardner, H. (2010). Frames of Mind: Η Θεωρία των Πολλαπλών Τύπων Νοημοσύνης. Αθήνα: Μαραθιά

Koutselini, M. (2009). Teacher misconceptions and understanding of cooperative learning: A

intervention study. Journal of Classroom Interaction, 43(2), 34-44

Lipman, Μ. (1991). Thinking in Education. Cambridge (Mass.): Cambridge University Pres

Rollins Gregory, Μ., Haynes J, and Murris, Κ., (ed.). (2017). The Routledge International Handbook Of
Philosophy For Children. Routledge.

Tomlinson, C. A., & Imbeau, M. B. (2010). Leading and managing a differentiated classroom. Alexandria,
Virginia USA: ASCD
.

 1η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΓΝΩΡΙΜΙΑ - ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΦΟΙΤΗΤ@ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ

Φιλοσοφία μαθήματος:
Εγκαθίδρυση ισότιμης και αμφίδρομης σχέσης – μάθηση ως αμοιβαία επωφελής
διαδικασία
Αναγνώριση των αναγκών / επιθυμιών / ιδιαιτεροτήτων των φοιτητών :
σεβασμός, ευαισθησία, ευελιξία και προσαρμοστικότητα
Θεωρητική πλαισίωση με έμφαση στη βιωμένη εμπειρία (συζήτηση, case-studies
Αξιοποίηση διαδραστικών εργαλείων (θεατρικές ασκήσεις, οπτικοακουστικό
υλικό κλπ
Πρωτοβουλία, συμμετοχή, κριτική αποτίμηση
“Είμαστε ταυτόχρονα εκπαιδευτές κι εκπαιδευόμενοι

Προφίλ φοιτητών και Προσδοκίες από το μάθημα

Προηγούμενη παιδαγωγική εμπειρία
Επαγγελματικός προσανατολισμός - ειδικό ενδιαφέρον για διδασκαλία;
)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Το μάθημα εστιάζει στις θεωρίες, τις πρακτικές και τους στόχους της παιδαγωγικής επιστήμης,
προσφέροντας ένα συνδυασμό αναλυτικών εργαλείων κι εφαρμοσμένων παραδειγμάτων για την
καλύτερη κατανόηση, κριτική αποτίμηση και δημιουργική εφαρμογή της.

Παίρνοντας ως αφετηρία πως η παιδαγωγική πράξη επικαθορίζεται και ανανοηματοδοτείται από τα

ιστορικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα, το μάθημα εκκινεί από τις παιδαγωγικές αρχές της
νεωτερικότητας για να εμβαθύνει στις μετανεωτερικές αναζητήσεις, όπως αυτές προτείνουν
διαφορετικούς τρόπους θεώρησης και προσέγγισης της παιδαγωγικής επιστήμης και της διδακτικής
πρακτικής μέσα από την αναθεώρηση της αντίληψης της θέσης/ρόλου του εκπαιδευτικού και του
εκπαιδευόμενου στο παιδαγωγικό σχήμα, την έμφαση στην εξατομίκευση (ταυτότητα, ανάγκες κι
επιθυμίες των μελών της «τάξης»), τη συνεργατικότητα και τη συνολικότερη μετατόπιση από τα
«παιδαγωγικά συμβόλαια» προς τις «μαθησιακές κοινότητες» και την «αυτόνομη μάθηση».

Στη συνέχεια, θα σταθούμε σε επιλεγμένα παιδαγωγικά μοντέλα (case-studies), τα οποία εστιάζουν

στη βιωμένη εμπειρία, τη δημιουργικότητα, τη σημασία της έρευνας και της συμπερίληψης με όρους
διαφορετικότητας ή/και ευαλωτότητας, με στόχο την καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και των
κοινωνικών και δημιουργικών δεξιοτήτων, τη συναισθηματική ανάπτυξη και την ενδυνάμωση της
ενεργούς πολιτειότητας μέσα από τη χειραφέτηση και ευαισθητοποίηση σε κοινωνικά ζητήματα.

Έχοντας ως γνώμονα τη φυσιογνωμία του Τμήματος, το μάθημα εμβαθύνει στην παιδαγωγική αξία
του δράματος και μελετά ορισμένες από τις εφαρμογές του στην εκπαίδευση, εστιάζοντας σε όψεις
της παιδαγωγικής πρακτικής σε ευθεία σχέση με το θέατρο ως εργαλείο ή/και πεδίο επιτέλεσής της.
HOMEWORK
ΙΔΕΟΘΥΕΛΛΑ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ (SKILLS
BRAINSTORMING

Σκεφτείτε και γράψτε τις δεξιότητές σας (όσα

“πράγματα” πιστεύετε πως ξέρετε να κάνετε καλά,
και νιώθετε καλά κάνοντάς τα), ακόμα κι αν δεν
συνδέονται άμεσα με το πεδίο της παιδαγωγικής
επιστήμης.
)

 2η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ-ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ-ΕΜΨΥΧΩΣΗ
ΣΧΕΣΗ ΔΑΣΚΑΛΟΥ-ΜΑΘΗΤΗ
HOMEWORK
SHARE
ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩ

THE PYGMALION EFFECT (OR THE ROSENTHAL

EXPERIMENT)
https://www.youtube.com/watch?v=4aN5TbGW5JA

Το “Φαινόμενο του Πυγμαλίωνα” ή “Φαινόμενο του Rosenthal” μας λέει ότι οι

υψηλότερες προσδοκίες οδηγούν σε υψηλότερες επιδόσεις. Πρόκειται για ένα
πείραμα που διεξήχθη από τους Robert Rosenthal και Lenore Jacobson σε ένα δημόσιο
δημοτικό σχολείο (Oak School), διαπιστώνοντας πως η βελτίωση των μαθητών ήταν
ευθέως ανάλογη της πίστης των δασκάλων στο δυναμικό τους και δεν οφειλόταν σε
κάποιο έμφυτο πλεονέκτημα

Συζήτηση στην τάξη

Υψηλές προσδοκίες = υψηλή απόδοση
Αυτοεκπληρούμενη προφητεία η πρόοδος ή όχι των μαθητών;
Επίδραση στη μαθησιακή διαδικασία του διαχωρισμού σε “καλούς” και “κακούς”
μαθητές - κριτική αξιολόγηση —
Πώς διαμορφώνει άποψη ο/η εκπαιδευτικός; Θετική-αρνητική προκατάληψη;
Παιδαγωγική σημασία κινήτρου και εμψύχωσης
:

>

DEAD POETS SOCIETY

“You have something inside you that is worth a great deal”
“I always thought that the idea of education is to think for yourself”

Αναφορά σε ταινίες με παιδαγωγική θεματική - brainstorming φοιτητών.

Παρακολούθηση στην τάξη αποσπάσματος από την ταινία Dead Poets Society (Ο
Κύκλος των Χαμένων Ποιητών) https://www.youtube.com/watch?v=pzsocYvvhXk

Συζήτηση στην τάξη

Προσδοκίες: πώς περιμένουμε να είναι ο μαθητής και ο δάσκαλος και πώς αυτές
ανατρέποντα
Τι συμβολίζει η “σπηλιά” (τελετουργικό ομάδας / μάθημα “εκτός των τειχών”
Υλική, διανοητική και ψυχοσυναισθηματική διάσταση εκπαίδευση
Ρόλος οικογένειας - προσδοκίες γονέων
ι

 3η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΘΕΩΡΗΣΕΙΣ
ΣΤΗ
ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ - ΜΕΤΑΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΘΕΩΡΗΣΕΙΣ
ΝΕΩΤΕΡΙΚΗ
(διδακτική του γνωστικού αντικειμένου

ΜΕΤΑΝΕΩΤΕΡΙΚΗ
(διδακτική του ενεργού υποκειμένου)

 ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ:
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΛΑΙΣΙΩΣΗ
ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ
ΟΡΙΣΜΟΣ

Ρεύμα σκέψης που έθεσε τη γνώση στην υπηρεσία της επιστήμης, της
οργάνωσης του κράτους και των θεσμών, και της ανάπτυξης ενός
ορθολογικού και αυτόνομου υποκειμένου.

Πίστη στον ορθό λόγ

Πίστη στην πρόοδο (για το καλό της ανθρωπότητας
Πίστη στην αξιοπιστία της επιστήμης και της επιστημονικής γνώσης (η
επιστήμη είναι αντικειμενική, η αλήθεια είναι απόλυτη)
ο

ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ
ΧΡΟΝΙΚΑ ΟΡΙΑ

18ος αιώνας (Διαφωτισμός) - μέσα 20ου αιώνα (τα όρια είναι πορώδη)

Ο «ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΝΕΩΤΕΡΙΣΜΟΣ» του Διαφωτισμού ταυτίζεται με το

ΘΕΤΙΚΙΣΤΙΚΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
• Καρτέσιος: αντικειμενική πραγματικότητα, οργανωμένη με αιτιοκρατικές
δομές. Ντετερμινισμός.
• Η γνώση μπορεί να εξασφαλιστεί με συστηματικές παρατηρήσεις και
επαγωγικές γενικεύσεις (φυσικές επιστήμες).
 ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ
ΚΟΝΩΝΙΚΟ-ΪΣΤΟΡΙΚΟ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΣΥΓΚΕΙΜΕΝΟ (ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ;)

Ανάδυση έθνους-κράτους (εθνική αυτονομία, ταυτότητα, κουλτούρα, γλώσσα)

Βιομηχανική επανάσταση
Ανάδυση καπιταλιστικού μοντέλου κοινωνιών
Εντατικοποίηση αποικιοκρατίας
Διεκδίκηση και αναγνώριση θεμελιωδών δικαιωμάτων—> κατάργηση δουλείας /
ψήφος στις γυναίκες (εκλέγειν) / δυνατότητα εκλέγεσθαι κλπ.
Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα* (1948) / ελευθερία /
ισονομία / απαγόρευση διακρίσεων κλπ

Διαθέσιμη στο https://www.amnesty.gr/universal-declaration-of-human-rights

Η ΜΕΤΑΝΕΩΤΕΡΙΚΗ ΣΤΡΟΦΗ
ΚΟΝΩΝΙΚΟ-ΪΣΤΟΡΙΚΟ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΣΥΓΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ

Η νεωτερικότητα εγκαινιάζει μια ελπιδοφόρα και χειραφετητική προοπτική

προόδου, όμως στα μέσα του εικοστού αιώνα καταλήγει σε ζοφερή απαισιοδοξία
μετά την εμπειρία των παγκοσμίων πολέμων και των στρατοπέδων συγκέντρωσης.
Επίσης, η ταύτιση της νεωτερικότητας με τη βία του ευρωπαϊκού ιμπεριαλισμού
και την πολιτισμική του υπεροχή είχε ως συνέπεια και τον σκεπτικισμό γύρω από
τα επιτεύγματά της (Τζιόβας, 2008).
Συνολικότερα, απαξιώνεται η παράδοση του δυτικοευρωπαϊκού Διαφωτισμού και
αμφισβητείται η εξουσία και όλα τα παράγωγά της (πόλεμοι, αποικιοκρατία κλπ.),
ενώ προάγεται η υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ο σεβασμός της
ιδιαιτερότητας και της μοναδικότητας, ο διάλογος και η έκφραση της
διαφορετικής άποψης.

ΝΕΟΙ
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ
ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ
Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ: Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗ ΜΕΤΑΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ:

Επικοινωνιακό γεγονός με στόχο την

Μεθοδευμένη και μονόδρομη εκπαιδευτική απόκτηση, κριτική επεξεργασία,
δραστηριότητα με στόχο τη μεταβίβαση μετασχηματισμό και αποδόμηση της γνώσης
και αναπαραγωγή γνώσεων και αξιών αλλά και των αντιλήψεων, πρακτικών,
στάσεων της κοινωνίας

Προκαθορισμένοι εκπαιδευτικοί στόχοι Ώσμωση γνωστικών πεδίων

-εργαλεία-ύλη (διεπιστημονικότητα)

Μετάδοση της γνώσης μέσα από αυστηρά Μετασχηματισμός της πρόσβασης στη
δομημένα περιεχόμενα (αναλυτικά γνώση / δια βίου μάθηση
προγράμματα)
Εκπαιδευτικό περιβάλλον που ευνοεί τη
Μαζικός χαρακτήρας εκπαίδευση συμμετοχή, την επιλογή και την απόφαση

Προ-ορισμένα περιεχόμενα και μέθοδοι Μεταβολή της παιδαγωγικής σχέσης

διδασκαλίας δασκάλου-μαθητή (μαθητοκεντρική
θεώρηση) και της μαθησιακής εμπειρία
Αυθεντία του εκπαιδευτικού

«Η γνώση ως αυτοσκοπός «Ποιος αποφασίζει τι είναι γνώση;

Η μετανεωτερική στροφή επιφέρει σημαντικές

αλλαγές και στον παιδαγωγικό προσανατολισμό,
ανοίγοντας νέους δρόμους στη θεωρία και πράξη
της διδασκαλίας (*προφανώς υπήρξαν
παιδαγωγοί-πρωτεργάτες στη νεωτερικότητα που
προηγήθηκαν-εισηγήθηκαν νέους
προσανατολισμούς (βλ. Κεφάλαιο “Μεγάλοι
Παιδαγωγοί”))

Παιδαγωγική σε συνάρτηση με το
κοινωνικοϊστορικό και πολιτισμικό συγκείμενό
της: η φιλοσοφία και οι στοχεύσεις της
μετανεωτερικής εκπαιδευτικής-διδακτικής
θεώρησης είναι αφενός απόρροια των
απαιτήσεων, προκλήσεων και διακυβευμάτων των
σύγχρονων κοινωνιών κι αφετέρου απότοκο της
κριτικής αντιμετώπισης της γνώσης ως εργαλείου
κοινωνικής ενδυνάμωσης, χειραφέτησης κι
εκδημοκρατισμού προς όφελος του κοινωνικού
συνόλου.
.

ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
ΝΕΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ
1. κριτική σκέψη & αναστοχασμός: ανάλυση,
ερμηνεία, αξιολόγηση, σύγκριση, σύνθεση
2. έκφραση (γραπτή, προφορική, σωματική
3. δημιουργικότητ
4. αγωγή του συναισθήματο
5. βιωματικότητ
6. κοινωνικό ενδιαφέρον & κοινωνική ευαισθησί
7. πολιτειότητ
8. σύνδεση με επικαιρότητα
9. εμφύσηση αξιώ
10. πρακτική εφαρμογή της γνώση
α

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ
ΜΕΘΟΔΟΙ ΝΕΑΣ
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ
Εποπτεία ή πολυτροπικότητα: αξιοποίηση εποπτικών μέσων
διδασκαλίας (εικονικά παραδείγματα και μελέτες περίπτωσης,
σχεδιαγράμματα, χάρτες, διαφάνειες, φωτογραφίες, πειράματα,
παιχνίδια, μουσική κ.α.)

Αυτενέργεια: Κίνηση του ίδιου του μαθητή προς τη γνώση με

βάση τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά του (ελεύθερη βούληση #
επιβολή).

Ενθάρρυνση / Εμψύχωση: τόνωση αυτοπεποίθησης, εδραίωση

εμπιστοσύνης στον εαυτό/στην εαυτή μέσα από την άρση των
κατηγοριών σωστού και λάθους, επιτυχίας και αποτυχίας

Ατομικότητα / Διαφοροποίηση: εφαρμογή εξατομικευμένων

μεθόδων διδασκαλίας (βλ. μοντελο διαφοροποιημενης
διδασκαλιας)

Κοινωνικότητα / Επικοινωνία / Συνεργασία: (βλ. μοντέλο

ομαδοσυνεργατικής)

Διαθεματικότητα : διασύνδεση με άλλες περιοχές της γνώσης,

προώθηση έρευνας

ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ

ΤΗΣ ΝΕΑΣ
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ
Η κριτική που προσάπτεται στη μετανεωτερικής
παιδαγωγική αφορά, μεταξύ άλλω

Στις εγγενείς αδυναμίες της να ανταποκριθεί σε πολλές

από τις παιδαγωγικές διακηρύξεις της (άρση του
κοινωνικού αποκλεισμού, καθολική συμπερίληψη κι ένταξη
κ.α.) ή / και να εφαρμόσει επιτυχώς τα εργαλεία της

Στους κινδύνους που ελλοχεύει η ιδεολογικοποίηση κι

εργαλειοποίηση της γνώσης από τους κατόχους της
εκάστοτε εξουσίας (Φουκώ, 1988)

Στην απομάκρυνσή της από την ανθρωποκεντρική οπτική

της (βλ. υποβάθμιση κοινωνικών και ανθρωπιστικών
σπουδών) και την ευθυγράμμισή της με τις ανάγκες της
αγοράς σε μία ταχέως αναπτυσσόμενη βιομηχανικο-
τεχνολογική κοινωνία

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ

.

 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ & ΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥΣ

ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΠΟΠΤΕΙΑΣ Ή ΠΟΛΥΤΡΟΠΙΚΟΤΗΤΑΣ

CASE-STUDY : ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΓΛΩΣΣΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ

Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ - ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
https://impschool.gr/deltio-site/?p=156

*Το case-study βασίστηκε στην κριτική ανάλυση της Κατερίνας Δημητριάδου, Καθηγήτριας Διδακτικής
Μεθοδολογίας, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονία

 4η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
ΚΑΙ
ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ
-
ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΤΕΡΟΤΗΤΑ &
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΤΕΡΟΤΗΤΑ & ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ

ΜΟΝΟΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ
ΑΦΟΜΟΙΩΣΗΣ

ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ

<— ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ —>

ΠΛΟΥΡΑΛΙΣΤΙΚΑ
ΑΝΤΙΡΑΤΣΙΣΤΙΚΟ
ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ
ΜΟΝΤΕΛΑ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ & ΑΝΤΙΡΑΤΣΙΣΤΙΚΗΣ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Πλουραλιστικά μοντέλα εκπαίδευσης που αντικατέστησαν τα προηγούμενα

μονοπολιτισμικά (αφομοίωσης, ενσωμάτωσης, πολυπολιτισμικό μοντέλο). Τα
μοντέλα αυτά απευθύνονται στο σύνολο του μαθητικού πληθυσμού, ανεξάρτητα
από την εθνοπολιτισμική τους προέλευση, καλλιεργώντας μια διαλεκτική σχέση
αλληλεπίδρασης, αμοιβαίας αναγνώρισης, σεβασμού και συνεργασίας, ενώ
παράλληλα συνηγορούν υπέρ των θεσμικών αλλαγών σε όλες τις περιοχές της
κοινωνικής ζωής, προκειμένου να εξαλειφθούν οι διακρίσεις και οι ρατσιστικές
συμπεριφορές εις βάρος των μειονοτήτων (Κεσίδου, 2008).
ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ # ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ

Οι όροι πολυπολιτισμικότητα και διαπολιτισμικότητα ΔΕΝ είναι ταυτόσημοι.

Πολυπολιτισμικότητα = το δεδομένο, το «τι είναι», το πώς είναι φτιαγμένες οι

κοινωνίες αναφορικά με την πολιτισμική σύνθεσή του
Διαπολιτισμικότητα = το ζητούμενο, το «τί θα έπρεπε να είναι», επενδύοντας σε
μια δυναμική, διαλεκτική σχέση με όρους αλληλεπίδρασης, συνεργασίας και
αμοιβαίου σεβασμο
ύ

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΕ

ΣΧΟΛΕΙΑ ΜΕ ΜΕΓΑΛΟ ΑΡΙΘΜΟ ΑΛΛΟΓΛΩΣΣΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ
Καταγραφή και αξιοποίηση της εμπειρίας και των προτάσεων των εκπαιδευτικών και μαθητών
που διδάσκουν και φοιτούν σε αυτά τα σχολεία, αντίστοιχα.

Οργάνωση προγράμματος επιμόρφωσης για τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης / ξένης

γλώσσας.

Εφαρμογή βιωματικών μεθόδων διδασκαλίας (projects, θεατρικό παιχνίδι, αθλητικές

δραστηριότητες κλπ).

Οργάνωση προγράμματος επιμόρφωσης για το ρατσισμό και την ξενοφοβία που να

απευθύνεται, εκτός από τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές, και στους γονείς των
μαθητών.

Ανανέωση – επικαιροποίηση εκπαιδευτικού υλικού.

Βελτίωση της υλικοτεχνικής υποδομής των τάξεων.

Διασύνδεση και συνεργασία με εξειδικευμένους κοινωνικούς φορείς για την παροχή νομικής,
ιατρικής, ψυχολογικής υποστήριξης.

*Διδασκαλία της μητρικής γλώσσας των αλλόγλωσσων μαθητών.

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ (DIFFERENTIATED INSTRUCTION)

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ (DIFFERENTIATED INSTRUCTION)

Παιδαγωγική προσέγγιση που προσαρμόζει τα περιεχόμενα, τα εργαλεία και το μαθησιακό

περιβάλλον στο «προφίλ» του εκπαιδευόμενου, με άξονα:

- τις προϋπάρχουσες γνώσεις και ικανότητα ανταπόκρισης σε συγκεκριμένους

μαθησιακούς στόχους (επίπεδο ετοιμότητας
- τις κλίσεις, προτιμήσεις ή ευχέρεια σε μια δεξιότητα (μαθησιακά ενδιαφέροντα)
- το πολιτισμικό περιβάλλον από το οποίο προέρχεται (μαθησιακό προφίλ
- τον τύπο νοημοσύνης*

HOMEWORK
SHARE
ΕΠΙΚΟΛΛΗΣΗ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ (POST-ITS ΣΤΟΝ ΠΙΝΑΚΑ

Η άσκηση θα φανεί χρήσιμη στο εικονικό παράδειγμα -

ερώτημα: “ένα κορίτσι 10 ετών, προσφύγισσα από τη
Συρία, φτάνει στην Ελλάδα και πρόκειται να φοιτήσει
σε μικτή τάξη (# τάξη υποδοχής), χωρίς ωστόσο να
μιλάει τη γλώσσα). Πώς προετοιμάζει ο δάσκαλος την
υπόλοιπη τάξη για να την υποδεχτεί, παίρνοντας
προαιρετικά έμπνευση από τις δεξιότητες των
συμμαθητών της;

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ: Δραστηριότητες και παιχνίδια

γλωσσικής και μη γλωσσικής επικοινωνίας στη βάση
της διαφοροποιημένης διδασκαλίας
”

 Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΤΥΠΩΝ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ

ΚΑΤΑ GARDNER

Τη δεκαετία του ’80, ο Αμερικανός αναπτυξιακός ψυχολόγος Howard Gardner υποστήριξε ότι κάθε άνθρωπος
διαθέτει ένα σύνολο διαφορετικών τύπων νοημοσύνης, απορρίπτοντας την ύπαρξη μιας και μοναδικής
«γενικής νοημοσύνης». Τις απόψεις του διατύπωσε στο βιβλίο “Frames of Mind: Η θεωρία των πολλαπλών
τύπων νοημοσύνης”. Υποστηρίζοντας ότι η νοημοσύνη είναι πλουραλιστική, πήρε απόσταση από τις
παραδοσιακές γνωστικές θεωρίες του 20ου αιώνα που είχαν ως μέθοδο αξιολόγησης τα IQ tests.

Η θεωρία του παρέχει στους εκπαιδευτικούς ένα πλαίσιο αφετηρίας για την οργάνωση της διδασκαλίας και την
προσαρμογή του αναλυτικού προγράμματος, της αξιολόγησης και των εκπαιδευτικών πρακτικών συνολικότερα,
λαμβάνοντας υπόψη πως οι μαθητές σκέφτονται, εκτελούν και μαθαίνουν με εντελώς διαφορετικούς τρόπους.

Οι πολλαπλοί τύποι νοημοσύνης μπορούν να καλλιεργηθούν και να ενδυναμωθούν ή να παραμεληθούν και να

αποδυναμωθούν. Οι ερευνητική του δουλειά αρχικά εντόπισε 7 είδη νοημοσύνης, αλλά στο μεσοδιάστημα
κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν συνολικά 9 είδη νοημοσύνης

Λεκτική/Γλωσσική
Λογικομαθηματική
Μουσική
Χωροταξική
Σωματική/Κιναισθητική
Διαπροσωπική
Ενδοπροσωπική
Φυσιοκρατική ή Νατουραλιστική
Υπαρξιακή
:

 5η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΨΥΧΙΚΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ

ΚΑΙ
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ
 ΨΥΧΙΚΟ ΤΡΑΥΜΑ: ΟΡΙΣΜΟΣ

Το ψυχικό τραύμα αναφέρεται σε ένα γεγονός που αντιλαμβάνεται

ένα άτομο ως δυσάρεστο ή απειλητικό, ως πηγή άγχους, και μπορεί
να έχει μακροχρόνιες αρνητικές επιδράσεις στην
ψυχοσυναισθηματική, σωματική και κοινωνική του ευζωία

 ΨΥΧΙΚΟ ΤΡΑΥΜΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ

Η διδασκαλία κατατάσσεται μεταξύ των πιο αγχωτικών

επαγγελμάτων

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΤΑΞ

ΣΧΕΣΗ ΔΑΣΚΑΛΟΥ - ΜΑΘΗΤΗ = ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ -

ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ

ΣΗΜΑΣΙΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ

…ΚΙ ΑΝ Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΤΡΑΥΜΑ

…ΚΙ ΑΝ Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΕΧΕΙ ΥΠΟΣΤΕΙ ΤΡΑΥΜΑ

 ΠΙΘΑΝΑ ΑΙΤΙΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗΣ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ

Βίωμα φυσικής καταστροφής (πόλεμος, προσφυγιά, κλπ.

Δυσμενή περιβάλλοντα διαβίωσης (έλλειψη επαρκών οικονομικών πόρων

Σοβαρά ατυχήματα ή ασθένειε

Σωματική/Λεκτική/Συναισθηματική κακοποίησ

Σεξουαλική παρενόχληση ή κακοποίησ

Επιθέσεις / διακρίσεις / περιθωριοποίηση

Παραμέλησ

Αποχωρισμός ή απώλεια αγαπημένου προσώπο

Οικογενειακές αντιξοότητες (προβλήματα ψυχικής υγείας, εθισμού κλπ

η

 ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΕΝΔΕΙΞΕΩΝ
ΨΥΧΙΚΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ
Παρατήρηση της συμπεριφοράς του μαθητή και της αλληλεπίδρασής του με άλλους μαθητές

Μαθησιακές δυσκολίες

Επικριτική ή επιθετική διάθεση / Ευερεθιστότητ

Άγχο

Δυσκολία κοινωνικοποίηση

Επιφυλακτικότητα / Καχυποψία

Αποδιοργάνωση / Αναστάτωση

Έλλειψη συγκέντρωσης ή ενδιαφέροντο

Απουσία δημιουργικότητα

Αδιαφορία απέναντι στα ερεθίσματα / Απόσυρσ

Προβλήματα υγείας / ψυχοσωματικές ενδείξει

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ (ΛΟΙΠΕΣ ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ

 ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ & ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

ΨΥΧΙΚΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ

TRAUMA-INFORMED SCHOOL
The National Child Traumatic Stress Network (NCTSN), Child Trauma Toolkit for
Educators, 2008

Κουλτούρα Αναγνώρισης Τραύματο

Τεχνικές / Εργαλεία Προσυμπτωματικού Ελέγχου (Λίστα Διαλογής Τραυματικών Συμβάντων,

Δείκτης Αντίδρασης PTSD Παιδιού/Εφήβου κ.α

Εκπαίδευση μαθητών - Θεωρία Αυτοκαθορισμού (Ενδυνάμωση & Ανθεκτικότητα

Σχέση Δασκάλου-Μαθητή: “Χειρονομίες” εγγύτητας - καλλιέργεια δεσμών ασφάλειας,

εμπιστοσύνης & αμοιβαίας ενσυναίσθησης

Ενίσχυση του ομαδικού οικοσυστήματο

Χρήση “προτύπων” - θετικών παραδειγμάτων (βιογραφίες

Ήρεμο, ελκυστικό και φιλόξενο σχολικό περιβάλλο

Συνεργασία με εξωσχολικά περιβάλλοντα κοινωνικοποίησης

Συμβολή της τέχνης στη θεραπεία του τραύματος (art-therapy

 ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ & ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

ΨΥΧΙΚΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Βessel A. Van Der Kolk (2022). Το σώμα δεν ξεχνά. Αθήνα: Κλειδάριθμος.

Alisic, E., Bus, M., Dulack, W., Pennings, L., & Splinter, J. (2012). Teachers’ experiences supporting children
after traumatic exposure. Journal of Traumatic Stress, 25(1), 98-101

Bibou-Nakou, I., & A. Markos A. (2017). Greek teachers’ experience and perceptions of child abuse/neglect.
Advances in School Mental Health Promotion, 10(4), 265-28

Craig, S. E. (2015). Trauma-sensitive schools: Learning communities transforming children’s lives, K-5. New
York, NY: Teachers College Press

Greenwald, R. (2015). Child trauma handbook: A guide for helping trauma-exposed children and adolescents.
Routledge

Kaminer, D., Seedat, S., & Stein, D. J. (2005). Post-traumatic stress disorder in children. World Psychiatry,
4(2), 121

McInerney, M., & McKlindon, A. (2014). Unlocking the door to learning: Trauma-informed classrooms &
transformational schools. Education Law Center, 1-24

Steele, W., & Kuban, C. (2011). Trauma-informed resilience and post-traumatic growth (PTG). Reclaiming
Children and Youth, 20(3), 44
.

HOMEWORK
ΗΡΕΜΟ, ΕΛΚΥΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΦΙΛΟΞΕΝΟ ΣΧΟΛΙΚΟ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟ

Σκεφτείτε και φέρτε ένα “αντικείμενο” (πραγματάκι)

για να ομορφύνουμε το περιβάλλον της τάξης.
Ν

 6η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ
(ART-THERAPY)
ΟΜΑΔΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ
ΤΥΦΛΟΜΥΓΑ - ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ (ΔΟΚΙΜΗ Α’

Η θεατρική άσκηση είναι δυναμική και απαιτεί

επανάληψη για να διακρίνουμε την εξέλιξη της
δυναμικής της ομάδας.

 ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ &

ΨΥΧΙΚΟ ΤΡΑΥΜΑ

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟ

3 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΔΡΑΜΑΤΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ (CASE-STUDIES)

Βασισμένα στο βιβλίο του Βessel A. Van Der Kolk (2022). Το σώμα δεν ξεχνά. Αθήνα: Κλειδάριθμος.
Υ

 ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ &

ΨΥΧΙΚΟ ΤΡΑΥΜΑ

URBAN IMPROV / Βοστώνη

μαθητές δημόσιων σχολείων (πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση
(αυτοσχεδιασμός

POSSIBILITY PROJECT / Νέα Υόρκ

εγκαταλελειμμένα παιδιά, διαμένοντα σε ανάδοχες οικογένειες ή κέντρα πρόνοιας
(προσωπική μαρτυρία

SHAKESPEARE IN COURT / Μασαχουσέτ

ανήλικοι καταδικασμένοι παραβάτες
(υπάρχον θεατρικό κείμενο
)

 TRAUMA VS DRAMA

ΑΙΣΘΗΣΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ - ΑΠΟΚΟΠΗΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ, ΚΟΙΝΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ

ΑΠΟ ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΓΕΝΟΣ ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

ΦΟΒΟΣ ΤΗΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΤΟΝ ΠΥΡΗΝΑ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ

ΤΗΣ ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΗΣ ΜΕ ΑΛΛΑ
ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΛΛΟ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΑΣΦΑΛΗ ΕΜΠΛΟΚΗ

ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΓΙΑ ΑΠΟΚΡΥΨΗ ΚΑΙ ΛΗΘΗ “ΨΑΧΝΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΡΟΛΟ”: ΕΝΔΟΣΚΟΠΗΣΗ,

ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ, ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΑΛΗΘΕΙΑΣ

ΑΠΟΣΤΑΣΗ, ΑΠΟΣΥΡΣΗ, ΒΛΕΜΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΕΠΑΦΗ,

ΕΛΛΕΙΨΗ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
HOMEWORK
SHARE

Παρουσιάζουμε και αφήνουμε στην τάξη τα

“πραγματάκια” που φέραμε για να την
ομορφύνουμε. Το μοίρασμα είναι προαιρετικό,
ανοιχτό, δυναμικό
…

 7η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ
ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ-ΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗ -
ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΩΝ ΥΠΟΛΟΙΠΩΝ
ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ
ΟΜΑΔΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ
ΤΥΦΛΟΜΥΓΑ - ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ (ΔΟΚΙΜΗ Β’

Η θεατρική άσκηση είναι δυναμική και απαιτεί

επανάληψη για να διακρίνουμε την εξέλιξη της
δυναμικής της ομάδας.
Στο τέλος της άσκησης, ακολουθεί συζήτηση με την
ομάδα, αναφορικά με τις εντυπώσεις της στην α’ και
β’ δοκιμή.

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ
ΤΑΙΝΙΑΣ *
DETACHMENT, 2011 / ΣΚΗΝ: TONY KAYE

*Επιλογή (δια ψήφου) ανάμεσα σε Die Welle,

Dead Poets Society και Detachment
 8η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ
ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΕΡΓΟΥ
ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΩΝ
ΜΕΓΑΛΟΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΙ ΤΟΥ ΕΙΚΟΣΤΟΥ ΑΙΩΝΑ:
CASE STUDIES

JOHN DEWEY
MARIA MONTESSORI
ALEXANDER NEILL
CELESTIN FREINET
LEV VYGOTSKY
JEAN PIAGET
 JOHN DEWEY
1859-1952
“Η εκπαίδευση είναι ένας τρόπος ζωής

και όχι προετοιμασία για έναν μελλοντικό τρόπο ζωής”

"Αν διδάξουμε τους μαθητές σήμερα με τον τρόπο που του

διδάσκαμε χτες, τους κλέβουμε το αύριο”.

 JOHN DEWEY
1859-1952

- Εκπαίδευση ως πεδίο επιστημονικής έρευνας

- Ο μαθητής στο κέντρο της εκπαίδευσης # αυταρχισμό

- Ο μαθητής μαθαίνει δρώντας (learning by doing) - σημασία εμπειρία

- Στενότερη σχέση ανάμεσα στο σχολείο και τη ζωή - διδακτέα ύλ

με ουσιαστικό περιεχόμενο για τη ζωή του παιδιού και την κοινωνική μεταρρύθμισ

Συγγράμματα:
Δημοκρατία και εκπαίδευση
Το εργαστηριακό σχολείο
To σχολείο και η κοινωνία
Experience and Education
Art as experience

 MARIA MONTESSORI
1870-1952

“Η δουλειά του παιδιού είναι το παιχνίδι”

“Το παιδί είναι μαζί ελπίδα και υπόσχεση για την ανθρωπότητα”.
.

 MARIA MONTESSORI
1870-1952

- Πίστη στα παιδιά ως φορέα αλλαγή

- Σεβασμός στο ρυθμό ανάπτυξης και την προσωπικότητα του παιδιού

- Παιδαγωγικό υλικό προσαρμοσμένο στις ανάγκες το

- Σημασία παιχνιδιού για τη διανοητική, συναισθηματική και ηθική ανάπτυξ

- “Ανοιχτή Τάξη” - εκπαίδευση εκτός των θυρώ

- Πρώτο μοντεσσοριανό σχολείο : Το Σπίτι των Παιδιών (Casa dei Bambini), Ρώμη, 1907

Συγγράμματα:
The Montessori Method
The Discovery of the Child
The Secret of Childhood
The Absorbent Mind
*Standing, E.M. (1957). Maria Montessori: Her Life and Work. New York: Plume
ς

 ALEXANDER NEILL
1883-1973

“Το παιδί είναι ευτυχισμένο όταν είναι ελεύθερο”

“Ευχαριστιέμαι να γίνονται ευτυχισμένα και να περπατάνε

με ψηλά το κεφάλι παιδιά που τα γνώρισα δυστυχισμένα,

γεμάτα μίσος και φόβο. Το αν θα γίνουν

καθηγητές πανεπιστημίου ή υδραυλικοί, δε με νοιάζει»”

 ALEXANDER NEILL
1883-1973

- Εμπνευστής του “Ελεύθερου Σχολείου” (Summerhill

- Σχολείο κατάλληλο για παιδιά και όχι παιδιά κατάλληλα για σχολεί

- Προϋπόθεση η ευτυχία του παιδιού

- Προαιρετική συμμετοχή στο μάθημ

- Αυτοδιοίκηση / Γενική Συνέλευση

Συγγράμματα
Θεωρία και Πράξη της Αντιαυταρχικής Εκπαίδευσης
Summerhill: Το Ελεύθερο Σχολείο
Ελευθερία Όχι Αναρχί
Το Πράσινο Σύννεφο
:

 CELESTIN FREINET
1896-1966

«Κανείς - ούτε οι ενήλικες, ούτε τα παιδιά - δεν επιθυμεί

να διατάσσεται. Η μάθηση δεν επιτυγχάνεται

με κανόνες και νόμους, αλλά μέσα από την εμπειρία.

Το να ξεκινάμε με τη μάθηση των κανόνων και των νόμων

στα Γαλλικά, την Τέχνη, τα Μαθηματικά, τις Επιστήμες,

είναι σας να βάζουμε το κάρο μπροστά από τα βόδια”

 CELESTIN FREINET
1896-1966
- Συνεργασία και πολιτειότητα: κοινοτική οργάνωση σχολικής ζωής

- Ελεύθερη έκφραση κι επικοινωνί

- Σχολικό τυπογραφείο / έκδοση Εφημερίδα

- Μαθητικά συμβούλια κλπ

- Μέθοδος του περιβάλλοντος (méthode naturelle)

- Έρευνα και πειραματικός ψηλαφισμό

- Κριτική παιδαγωγική με πολιτικό όραμα - αναβίωση έννοιας της κοινότητας

Συγγράμματα:
L'École Moderne Française
Conseils aux Parents
L'Éducation du Travail
Les méthodes naturelles dans la pédagogie moderne
Το σχολείο του λαού
Η ιδεολογία της εκπαίδευσης και η μάθηση της ελευθερίας

 LEV VYGOTSKY
1896-1934

“The teacher must adopt the role of facilitator, not content provider.”

“What a child can do in cooperation today, she can do alone tomorrow.

“Through others, we become ourselves.

“Art is the collectivisation of feeling.

 

 LEV VYGOTSKY
1896-1934

- Θεωρία της κοινωνικής αλληλεπίδρασης

- Γνωστική ανάπτυξη με περιβαλλοντική συνδρομ

- Υποβοηθούμενη ανακάλυψη - Ομαδοσυνεργατική διδασκαλί

- Ζώνη Επικείμενης Ανάπτυξης (Zone of Proximal Development

- Σημασία γλώσσας (εσωτερική - εξωτερική ομιλία

Συγγράμματα
Σκέψη και Γλώσσα
Νους στην Κοινωνία (Mind in Society)
The Psychology of Art
:

 JEAN PIAGET
1896-1980
“Αυτό που βλέπουμε αλλάζει αυτό που γνωρίζουμε.
Αυτό που γνωρίζουμε αλλάζει αυτό που βλέπουμε”

“Η νοημοσύνη είναι αυτό που χρησιμοποιείτε όταν

δεν ξέρετε τι να κάνετε”

“Κάθε φορά που διδάσκουμε κάτι σε ένα παιδί,

του στερούμε τη δυνατότητα να το εφεύρει μόνο του”

“Ο κύριος στόχος της εκπαίδευσης θα έπρεπε να είναι

η δημιουργία ανδρών και γυναικών ικανών να κάνου
νέα πράγματα και όχι απλώς να επαναλαμβάνουν
ό,τι έκαναν άλλες γενιές”
 

 JEAN PIAGET
1896-1980

Η θεωρία του Piaget, απλοποιημένη

σε ένα 7λεπτο animated vide
https://www.youtube.com/watch?v=IhcgYgx7aAA

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ

 

 ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ :

ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤΙΣ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ
 

 9η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗ
Ιστορική Αναδρομή - Πρώιμες απόπειρες για την ένταξη του μαθήματος της σεξουαλικής
διαπαιδαγώγησης στα σχολεί

Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση από το 2021 εισάγεται στο πρόγραμμα των σχολικών

σπουδών στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση ως σταθερή θεματική
ενότητα της νέας διδακτικής περιοχής των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων (ΕΔ)

Περιλαμβάνεται Εργαστηριακό υλικό σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στην Γ′ Δημοτικού,

την Στ′ Δημοτικού και την Β′ Γυμνασίου. Η διάρκεια των συγκεκριμένων εργαστηρίων
είναι πέντε ως επτά εβδομαδιαίες συναντήσεις διάρκειας μίας ώρας για την ΣΤ΄ και την Β΄
Γυμνασίου και δύο ωρών για τη Γ΄Δημοτικού

Κριτική αποτίμηση (κατάρτιση εκπαιδευτικών - θεματικές περιοχές - επικαιροποίηση -

συμπερίληψη
)

ΟΔΗΓΟΣ “ΛΕΜΕ ΟΧΙ” - ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ “ΚΑΝΟΝΑ ΤΩΝ

ΕΣΩΡΟΥΧΩΝ” *
Ο Κανόνας των Εσωρούχων αποτελεί μέρος του Αναλυτικού Προγράμματος Αγωγής Υγείας,
στο οποίο εντάσσεται η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση

ΟΔΗΓΟΣ “ΛΕΜΕ ΟΧΙ” - ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ “ΚΑΝΟΝΑ ΤΩΝ

ΕΣΩΡΟΥΧΩΝ”
ΟΔΗΓΟΣ “ΛΕΜΕ ΟΧΙ” - ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ “ΚΑΝΟΝΑ ΤΩΝ
ΕΣΩΡΟΥΧΩΝ”
 ΕΡΓΟ INCLUDED
ΕΡΓΟ INCLUDED (2021-2023

Συμπεριληπτική Προσέγγιση της Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης Μέσω Δημιουργικών

Μεθόδω

Το ΚΜΟΠ (Kεντρο Κοινωνικης Δρασης και Καινοτομιας) και η Περιφερειακή Διεύθυνση

Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αττικής, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού
έργου INCLUDED, συμμετείχε στην ανάπτυξη ενός εκπαιδευτικού προγράμματος
(διάρκειας περίπου 8 ωρών) για μαθητές ηλικίας 14-20 ετών, ένα εγχειρίδιο για τα σχολεία,
καθώς και συστάσεις για τον τρόπο εισαγωγής του στο σχολικό πρόγραμμα

Ανάγνωση του εγχειριδίου - παρακολούθηση videos - Συζήτηση γύρω από το κοινωνικό

φύλο, την ταυτότητα φύλου, τη σεξουαλική Αγωγή και ΛΟΑΤΚΙ+ ζητήματα
ν

 CASE STUDY
ΑΓΟΡΙΑ ΣΤΟ ΝΤΟΥΣ* - Ταινία Μικρού μήκους του Σουηδού Christian Zetterberg (βραβευμένη
ως η Καλύτερη Ευρωπαϊκή Ταινία Μικρού Μήκους για Παιδιά 2021 από την Ευρωπαϊκή
Ένωση Παιδικού Κινηματογράφου – ECFA

—> Συζήτηση αναφορικά με τις αντιδράσεις που προκάλεσε η προβολή της σε παιδιά της Δ’
Δημοτικού, πρωτοβουλία της εκπαιδευτικού της τάξη

*Η ταινία συμπεριλαμβάνεται στη λίστα της Cinedu, η οποία δημιουργήθηκε από το Ελληνικό Κέντρο
Κινηματογράφου και περιλαμβάνει περίπου 100 ταινίες οι οποίες διατίθενται ελεύθερα σε σχολεία με
χρηματοδότηση ΕΣΠΑ. Η πρόσβαση των εκπαιδευτικών στο υλικό της εγκρίνεται κάθε φορά από τον διευθυντή
του σχολείου.
)

 10-11η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ
ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ
Η ψυχική υγεία αντανακλάται στη συναισθηματική, ψυχολογική
και κοινωνική μας ευημερία.

Η ευημερία συντίθεται στη βάση τριών αξόνων

1. Προσωπική ευημερία - Περιλαμβάνει θετικές σκέψεις και συναισθήματα

όπως η αισιοδοξία, η ηρεμία, η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθησ

2. Διαπροσωπική ευημερία - Περιλαμβάνει τη φροντίδα, τις διαπροσωπικές

σχέσεις, την ανταπόδοση της φροντίδας, την αίσθηση του ανήκειν, την
ικανότητα του ατόμου να δημιουργεί σχέσεις εγγύτητα

3. Δεξιότητες και γνώσεις (ευημερία της εξέλιξης) - Η ικανότητα μάθησης,

έκφρασης, λήψης θετικών αποφάσεων, και αποτελεσματικής ανταπόκρισης
στις προκλήσεις της ζωής

 ΚΑΚΗ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ # ΨΥΧΙΚΗ ΑΣΘΕΝΕΙΑ

Αποφυγή ιατρικοποίησης ή/και στιγματισμού συμπεριφορών

που μπορεί να είναι παροδικές ή/και να οφείλονται σε
ιδιαιτερότητες της προσωπικότητας.

Αποφυγή χρήσης όρων όπως «διαταραχή» και αντικατάστασή

τους από φράσεις όπως «ψυχική ευαλωτότητα»,
«συμπεριφορικές δυσκολίες» και «γνωστικά ελλείμματα».
 Ο ΡΟΛΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΎ

Είναι μέσα στο ρόλο του εκπαιδευτικού να εντοπίζει και να διαχειρίζεται την
ψυχική δυσφορία ή τον ψυχικό πόνο των παιδιών, χωρίς να καταστρατηγεί
τη δική του ψυχική ευημερία

Το άγχος των εκπαιδευτικών επηρεάζει τόσο την ποιότητα της διδασκαλίας

όσο και την ποιότητα της μάθησης και μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις
στην ευημερία του παιδιού

Ποιοι είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν την ψυχική ευεξία του

εκπαιδευτικού;
.

 ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ +

ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ

Πώς μπορούν οι εκπαιδευτικοί, παρόλο που δεν είναι εκπαιδευμένοι

επαγγελματίες ψυχικής υγείας, να εντοπίσουν παιδιά που χρειάζονται
υπηρεσίες ψυχικής υγείας και να συνεργαστούν με την οικογένεια και το
σχολικό προσωπικό ψυχικής υγείας (π.χ. σχολικό σύμβουλο, σχολικό
ψυχολόγο ή κοινωνικό λειτουργό); —

Εκπαίδευση σε / εξοικείωση με τις βασικές δεξιότητες

της Συμβουλευτικής και της Συμβουλευτικής Ψυχολογία

Ωστόσο: καμιά εκπαίδευση / εξειδίκευση δεν είναι δυνατόν να αποδώσει αν

δεν συνοδεύεται από ενσυναίσθηση
>

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΣΧΕΣΗΣ

• η «ζεστασιά»(warmth)
• η « άνευ όρων θετική εκτίμηση» (unconditional positive regard)
• η «ενσυναίσθηση» (empathy)
• η «γνησιότητα» (genuiness)
• ο «σεβασμός» (respect)
• η «κατανόηση» (understanding)
• «να είναι κανείς ο εαυτός του» (being yourself

ΤΡΟΠΟΙ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙ

“Σε ευχαριστώ που μου το είπες.”

“Σε πιστεύω.”
“Λυπάμαι που σου συνέβη αυτό.”
“Δε φταις εσύ.”
“Είναι πολύ γενναίο εκ μέρους σου που το συζητάς μαζί μου.”

 ΤΡΟΠΟΙ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ

ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ

Μέσα από
- εγκεκριμένα δωρεάν επιμορφωτικά σεμινάρι
- σχετική βιβλιογραφία

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ:
Μαζικά Ανοικτά Διαδικτυακά Μαθήματα (MOOC)
“Ψυχοκοινωνική υποστήριξη και Ψυχολογικές πρώτες βοήθειες στο
σχολείο
Γιατροί του Κόσμο
https://open.mdmgreece.gr/courses/
”

 ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

“Προβλήματα και δυσκολίες στην παιδική ηλικία:

Ειδικές περιπτώσεις και Early Signs

“Εντοπισμός και ανίχνευση ζητημάτων στο σχολείο (Screening tools)”

“Ψυχοκοινωνική υποστήριξη και ψυχολογικές πρώτες βοήθειες: Προσέγγιση

και παρέμβαση για έκτακτες καταστάσεις (Supporting Tools)”
”

 CASE STUDY :
Προβλήματα και δυσκολίες στην παιδική ηλικία: Ειδικές
περιπτώσεις και Early Signs

Το μάθημα παρέχει συμβατική κατηγοριοποίηση των διαφόρων

προβλημάτων που μπορεί να απασχολούν και να εμπλέκουν τους μαθητές
καθώς και τις διάφορες ενδείξεις που μπορεί να παρουσιαστούν στη
συμπεριφορά τους εντός του σχολείου.

 ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Παράγοντες κινδύνου για την ψυχολογική ανάπτυξη παιδιών κι εφήβω

Κοινωνική απομόνωση
Αντικοινωνική / Βίαιη συμπεριφορά
Διατροφικές διαταραχέ
Κατάθλιψ
Χρήση ουσιών / Εξάρτησ
Σχολικός εκφοβισμός
Κρίσεις πανικο
*Σημάδια ότι ένα παιδί μπορεί να βρίσκεται σε κρίση
**Βιβλιογραφία
***QUI
****Αξιολόγηση μαθήματος
Z

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΙ ΕΦΗΒΩΝ

▸ Χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο

▸ Επαγγελματική απασχόληση της μητέρας κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής
▸ Χαμηλό μορφωτικό επίπεδο των γονέων
▸ Πολυμελής οικογένεια σε μικρό χώρο
▸ Εγκληματική δραστηριότητα γονέα
▸ Χρόνια οικογενειακή δυσαρμονία
▸ Ηλικιακή διαφορά
 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ

▸ Μοναχική - Ενεργητική Απόσυρσ

▸ Επιφυλακτικότητ

▸ Μοναχική - Παθητική Απόσυρση

α

 ΑΝΤΙΚΟΙΝΩΝΙΚΗ/ΒΙΑΙΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ

Αδιαφορία για τις ανάγκες, τα συναισθήματα και τα δικαιώματα των άλλων,

καθώς και παραβίαση αυτών των δικαιωμάτων

Λογικά σφάλματα των ατόμων με επιθετική συμπεριφορά

Δικαιολόγηση (justi cation

Προσωπική αλαθητότητα
Τα συναισθήματα είναι γεγονότα (feelings make facts)
Η ανικανότητα των άλλων (the impotence of others)

▸
fi
)

 ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

Ψυχογενής Ανορεξία (Ψ.Α.) - Ψυχογενής Βουλιμία (Ψ.Β.)

Οι διατροφικές διαταραχές έχουν ως κοινό παρονομαστή τη συναισθηματική

δυσφορία, τη διαταραγμένη σχέση του ατόμου με το φαγητό και συνήθως τις
έντονες αυξομειώσεις στο βάρος. Οι ανησυχίες για την εικόνα του σώματος
μπορεί να πάρουν τη μορφή εμμονών.

 ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ

Η κατάθλιψη μεταξύ παιδιών και εφήβων είναι συχνή, αλλά συχνά δεν
αναγνωρίζεται.Επηρεάζει το 2% των παιδιών προεφηβικής ηλικίας και το 5 έως
8% των εφήβων. Το κλινικό φάσμα της νόσου μπορεί να κυμαίνεται από απλή
θλίψη έως μείζονα καταθλιπτική διαταραχή.

Κοινό στοιχείο όλων των τύπων κατάθλιψης είναι η παρουσία του αισθήματος
της λύπης, της αίσθησης του κενού ή της ευερέθιστης διάθεσης που
συνοδεύεται από σωματικές και γνωστικές αλλαγές που επηρεάζουν σημαντικά
την ικανότητα του ατόμου να λειτουργήσει ικανοποιητικά.

 ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ (ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ

•Θλιμμένη διάθεση στο μεγαλύτερο μέρος της ημέρας

•όλες
Σημαντικά μειωμένο ενδιαφέρον ή ικανοποίηση σε όλες ή σχεδόν
τις δραστηριότητες το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας
•Σημαντική απώλεια βάρους, ενώ το άτομο δε βρίσκεται σε δίαιτ
•Αϋπνία ή υπερυπνία σχεδόν κάθε μέρα
•Ψυχοκινητική διέγερση ή επιβράδυνση σχεδόν κάθε μέρα
•Κόπωση ή απώλεια ενέργειας σχεδόν κάθε μέρα
•Αισθήματα αναξιότητας ή υπερβολικής ενοχής
•πάρει
Ελαττωμένη ικανότητα του ατόμου να σκεφτεί, να συγκεντρωθεί, να
αποφάσεις
•Επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου (όχι μόνο φόβος θανάτου)
▸
)

 ΧΡΗΣΗ ΟΥΣΙΩΝ / ΕΞΑΡΤΗΣΗ

Πίεση συνομιλήκων (peer pressure / need to t in

Ζητήματα ψυχικής υγείας (ease the pain from a traumatic experience or mental health
issue)

Κακή χρήση συνταγογραφούμενων φαρμάκων / υπερδοσολογία

Κατάχρηση και των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων

Addiction: Types, Causes, and Solutions (For Teens)

https://www.youtube.com/watch?v=dsTwkX1cdCY

fi
)

 ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ (BULLYING)

Sticks and stone

May break my bone
But words can never hurt m

Όποιος εμπλέκεται σε ένα περιστατικό σχολικού εκφοβισμού, ακόμα και το παιδί που
έχει το ρόλο του θύτη, είναι θύμα μιας ευρύτερης και άδικης μεταχείρισης η οποία
δεν ανταποκρίνεται στην εύθραυστη φύση της ηλικίας του (powerful at school =
helpless at home?). Και στις δύο περιπτώσεις, του θύματος και του θύτη, ενυπάρχει η
πιθανότητα για ψυχικό τραύμα

▸
s

 ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ (BULLYING)

Πιθανά χαρακτηριστικά του “θύτη”

• Εξωστρεφής προσωπικότητα
• Υπερβολικά θετική αυτοεικόνα, ναρκισσισμός
• Έλλειψη συναισθηματικής νοημοσύνης
• Μη αποδοχή του “διαφορετικού”, έκδηλη ρητορική μίσους
• Χειριστικότητα
• Εκλογίκευση των πράξεων και αποποίηση ευθυνών

Πιθανά χαρακτηριστικά του “θύματος”

•
Παθητικά θύματα: ανασφάλεια, μοναχικότητα, χαμηλή αυτοεκτίμηση
•
«Προκλητικά» θύματα: αδεξιότητα, υπερβολικός αυθορμητισμός,
υπερκινητικότητα με δυσκολία συγκέντρωσης
•
Μειονότητες: ανήκουν σε διαφορετική εθνότητα, θρησκευτική ομάδα, άτομα με
αναπηρία, διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό, κλπ.

▸
 ΚΡΙΣΕΙΣ ΠΑΝΙΚΟΥ

Ως κρίση πανικού χαρακτηρίζεται η αιφνίδια αίσθηση έντονου φόβου ή έντονης

δυσφορίας, που κορυφώνεται εντός λίγων λεπτών (10 λεπτά). Κατά την κατάσταση
αυτή θα πρέπει να εμφανίζονται τουλάχιστον τέσσερα από τα ακόλουθα συμπτώματα

•Νομίζει ότι θα σπάσει η καρδιά του, ταχυκαρδία

•Εφίδρωση
•Έντονο τρέμουλο στον κορμό ή στα άκρα
•Δύσπνοια ή βάρος στο στήθος
•Αίσθημα πνιγμού
•Προκάρδιο άγχος ή δυσφορία
•Ναυτία
•Ζάλη, αστάθεια, λιποθυμία
•Βίωμα αποπραγματισμού, αποστασιοποίησης από τον εαυτό
•Φοβάται ότι θα τρελαθεί
•Φοβάται ότι θα πεθάνει
•Μουδιάσματα, μυρμηγκιώματα στο σώμα
•Ρίγη στο σώμα ή ξαφνικό αίσθημα ζέστης

 ΚΡΙΣΕΙΣ ΠΑΝΙΚΟΥ

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

Μοτίβα σκέψη
Ψυχολογικό στρες/Τραυματικές εμπειρίε
Συνύπαρξη με άλλες καταστάσεις κλονισμού ψυχικής υγεία

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΩΝ ΚΡΙΣΕΩΝ ΠΑΝΙΚΟΥ ΣΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥ

Διαφοροποίηση των κρίσεων πανικού από άλλες ιατρικές καταστάσεις που

μπορεί να παρουσιάζουν παρόμοια συμπτώματα.
Αναζήτηση επαγγελματικής αξιολόγησης και διάγνωσης

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΡΙΣΕΩΝ ΠΑΝΙΚΟΥ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ς

 ΣΤΙΓΜΑ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

Το ταμπού των ψυχικών ασθενειών, ειδικότερα όταν εντοπίζεται στο

πλαίσιο της σχολικής κοινότητας, αναπαράγει την παθολογικοποίηση και
τον κοινωνικό στιγματισμό.

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε την κοινωνική διάσταση των θεμάτων

ψυχικής υγείας και να μην κρίνουμε ως παθολογικές όποιες συμπεριφορές
αποκαλύπτουν μια ψυχολογική φόρτιση ή ψυχική ευαλωτότητα, οδηγώντας
στον στιγματισμό και τον κοινωνικό αποκλεισμό, επειδή δεν συμβαδίζουν
με το κανονιστικό πρότυπο του υγιούς ατόμου που έχει επιβληθεί

Break the Stigma Around Children's Mental Health

https://www.youtube.com/watch?v=49mfPFTZsHs&t=132s

 ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

Η Σύμβαση για τα ∆ικαιώματα του Παιδιού υιοθετήθηκε ομόφωνα από τη Γενική

Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 20 Νοεμβρίου 1989. Έως σήμερα έχει
επικυρωθεί από 196 χώρες (η Ελλάδα την επικύρωσε στις 2 ∆εκεμβρίου 1992)

Link για αρχείο pd

https://ddp.gr/symvasi-gia-ta-dikaiomata-toy-paidioy/
f