VIET BAC - To How Du doan dé thi THPT Quéc gia 2024 - Mén: Ngit van ‘Anh (chi) hay phan tich doan tho sau. Tir 46 nbn xét tinh tif tinh chink tri trong tho Té Hu: “Ai vé ai c6 nhé khong? Nagon c@ a6 thm gid léng cia hang. Niing trua ruc ra sao ving Trung wong, Chinh phii luan bin viec eéng Diéu quén chién dich thu dong Néng thén phat déng, giao théng mé dudng Gill dé, phong han, thu luong Giti dao mién nguge, them trudng cdc kit 6 déuu dm quan thir Nhin lén Vigt Bac: Cu Hé séing soi 6 dau dau dén gidng néi Trong vé Viet Béc ma nudi chi bén. Mudi lam nam dy, ai quén Qué huang Cich mang dung nén Cong hoa Minh vé minh lai nhé ta Mai dinh Héng Thai, c@y da ‘Tan Trao” (Trich doan Viét Bic, T6 Hitu) Nhiing trang van viét nén diéu ky diéu - TRANG10BALLAM: Cé mét dong van hoc van chay mai titxua dén nay, nhu mot mach nude ngdm am i qua bao thaing trdm ciia lich sit dén tan ngay hém nay. Va sé cén chay bat tan trong tuong lai: Dong van hoc viet vé Té quéc! Trong trai tim mdi ngudi con nudc Viét, dep dé va thiéng lic hig va nhan hau nhat la bong hinh TS qude. Bat nude vat vd, gian lao ma trédm hing, anh ding trong chién tranh kh6i lita, dat nuée binh dj ma kiéu hanh, vuon minh trong nhiing ngdy hoa binh va trong xu thé hoi nhap. Té qude rang ngdi trong trang viet cia bao thé he di trude, duge ké thita bai thé he tré hém nay. Méi cay biit c6 mot cach thé hién khéc nhaw vé dé tai TS qué, ‘mdi tae phdm la mot nét vé riéng vé déng hinh dat me Viet Nam, gop phéin hinh thinh nén dign mao chung ciia dat nudc tring [é va tinh thiéng trong van ching nghe thudt. Va cé (2 ring, chia bao gid dm vong cia TS qué tram hing im lang trong van hoc. Tieng T6 qudc “wong vé tie bién ca’, van dém nga thén thitc, suc sdi trong trai tim, trong tm hén cita bao van nhan nude Viet. Nguai doc sé khéng bao gid quén di cai tén To Hite trén chuyén hanh trinh héa than vao hén thiéng séng nti, ghi lai bao nhiéu niém thuong ndi nhé cia nhiing nam thang trudng ki cia dain toc. Ki tic vé “Viet Bac” - mot thdi hoa lita, néi nhé khén ngudi giita “ngudi di - ké 6” cugn cao suc s6i nai day tim, hinh anh cu Hé sing soi qua muén dam duang: “Ai vé ai c6 mhd khong? ‘Minh vé minh lai nhé ta ‘Mai dinh Héng Thai, c@y da Tan Trao” TO Hitu la la 66 dtu, céinh chim ddu dan cita tho ca Céich mang Viet Nam - “Thai Aai ta a may mén 66 duge nha tho TS Hitu” (Hoai Thanh). Cac chang dudng sing tac cita TS Hitu song hanh véi nhing chang duang lich sit gian khé, hi sinh nhung cing déty nhitng thing loi vé vang cia din tc. Nhan xét vé tho T6 Hitu, Xudn Digu viet: “TS Hitu da dua tho chinh tri lén trinh 49 tho rt déi tri tinh”. Doc nhiing van tho day tinh chinh tri nhug ta khdng hé thay khd khan, thi nhdn da théi vao dé nhitng nhip dieu ciia tam hén, cia mot trai tim nhd bé lite nao eiing rung lén thén thitc suy nghi cho van ménh ciia qué huang dat nuéc. “Tho ciia chang thanh nién Nhiing trang van viét nén diéu ky diéu - TRANGT6 Hitu khi dy tit tréi tim vot ra ciing nhu tho cita chiing tdi, ciing lang man nhu thé ching tdi, nhung la thit lang man khdc, c6 nhiéu mau huyét hon; tho chiing t6i chi dap cho ma cita trdi, nhung tho T6 Hitu thi méi c6 chia khéa: Caich mang, gidi phéng dan téc, gidi phong cho ngudi lao kha” (“T6 Hitu vdi chiing tdi”, 1975, Xuan Diéu), Chinh vi vay, tho Té Hie lim ngudi doc say ‘mé ca nggi kh6ng chi tit cdi chat trittinh nhe nhang, moc mac, gidn di don so ma con tit nét dae se trong ngh@ thudt biéu hign. Tho To Hitu dam da ban sate dan toc, tham dam nhiing nét dep ciia qué huong dat nudc, dé réi Nguyén Dinh Thi da c6 danh gid sdu se vé tho anh: “Tit eude sng hign dai, tho anh ngay cing bat nguén tr@ lai vio han tho cé dién cita dan tée”. T6 Hitu ting néi: “Tho chi tran ra khi trong tim ta cude sng da that ddy’, chinh nhd nhitng wie cam trong tam hén da tao ra nhiing rung dong manh mé, manh ligt trong cdm mic dé van tho ciia TO Hitu nd hoa trén trang gidy. Nhimg dong cim xite sau lang than thuong, ndi nhé vé mot ménh dat, mién qué da két tinh, hoi tu va trim ra dé hém nay chimg ta cd mét “Viet Bac” dé thuong dé nhd. Tac phém sdng tac vao thang 10, nam 1954 nhén su kien lich sit “Chin nam lim mot Dign Bién Nén vanh hoa dé nén thién sit ving” ‘Trung wong Dang va chinh phit roi chién khu Viet Bac vé Ha Noi. Bai tho tua nhw mot khtic hat tam tinh, mot lan dieu dan catham dam tinh hén Viet, To Hitu da viet nén nhiing tinh cam thiet tha, day lun luyén gitta khang chién va nhimng con ngudi khéng chién duge thé hign qua lang inh trittinh cia nha tho, Van chuong song dé Lim chi néwnd khong ¢6 ich cho Adi, sng dé lam gi néw nd khOng thé nang niu nhitng kiép ngudi lam than bi nhan chim trong bia ai khé tho viét ra pha thém nhudn néi dau cia mot “ba me chét con’, pha Lim bat lén su xot thuong tan cing trong khodinh khdc “ngudi chién si ém xéc ban nga vdo tay”, nhung tho ca khong ca tung diéu dé ma tho cat [én nhiing dm dieu ciia riéng minh dé xoa dieu nhiing ngudi ciing khé. Néu khdng c6 van hoc, e6 phai chang tam hén con ngudi sé can edi tua mah dat khé can da law ngaty khéng gap 6 nhdn? New nhukhéng cé van chuong, c6 phai chang nhiing dau khé cia nhan loai vain lang 1é héa véo hu khdng, sé chéng ai biét nhing vét thuong dang ri mau vinh vién Nhing trang van viét nén diéu ky diéu - TRANGchang thé lanh lai. “Viet Bac” ra dai nhu mot thit thude tinh than, xoa diu di bao vét thuong chién tranh, bao dn tinh dn nghia cia 15 nam duge géi gon qua nhiing ding tho. T6 Hitu da “nhat ly chit ciia dai” - ddi Viet Bac “ma gép nén trang” tho cia chinh minh, Nhitng cau hi xudt phat ti trai tim nay ciing da cham tdi trai tim, hinh anh etia cude chia tay gitta nhimg ngudi Viet Bac d lai vd ngudi chign st phai ra di hign lén bin rin, nhé thuong nhung khéng buén thuong, bi luy ma chat chita nhimng an tinh, thity chung ha. dé ai quén. © trong hodn cénh chia tay méi hiéu hét long da cita ngudi di ké 4. Cing phai thdi, xa nhau van dam, biét long ngudi cé dé dang thay aéi lang quén, thé nén nguoi Vigt Bie da xuyén xao, lo sg trong long. Ho mong rang hodn cdnh va su déi mdi chdn thi thanh khOng lam mo phai ki ni¢m trong long ngudi yeu dau: “Ai vé ai cé nhé khong” “Ai vé" - “ai c6”, dai tit phiém chi “ai” duge lap Iai hai tan trong cau tho sau chit nhu mot not luyén giua ban nhac buén day véin vuong. “Ai” vita la ngudi di, cing via la nhan dan Viet Bac nén cu héi dy nhucndi niém ban khoan, tha thigt cita c& ngudi di va ké 6 khi nhé vé nhimng thang ngay noi thit d6 gid ngan. Mot edu hoi tudng chimg quen thudc xuyén sudt bai tho “Ai vé ai 66 nhé khéng’, nhung lan nay céu hoi bat [én xao xuyén xen Ldn nhiing niém vui, nhiing ki tte lan lugt kéo nhau i téi: “Ngon cd tham gid léng cita hang Nang trua ruc rd sao ving” Ngay tit khi cdn 4 nude ngoai, lanh tu Nguyén Ai Quéc da quan tam dac biet dén phong trio cach mang 6 ede tinh Cao Bang, Bac Can, Thai Nguyén, Tuyén Quang... va nhan thite sétu se vi trichién luge cita ving dat nay doi véi cach mang Viet Nam. Cudi nam 1938, lanh tu Nguyén Ai Quéde réi Lién X6 di Trung Quéc dé tim each vé nude truc tiép anh dao phong trio cach mang Viet Nam. Ngudi dé nhan dinh: “Can eit dia Cao Bang sé mé ra trién vong lin cho eich mang nuiée ta... Nhung tit Cao Bang cin phdi phat trién vé Thai Nguyén va thong xudng nita méi c6 thé tigp xitc vdi todin quéc duge. Cé ndi phong trdo duge véi Thai Nguyén va todn quéc thi khi Nhiing trang van viét nén diéu ky diéu - TRANG13phét d6ng dau tranh vii trang, liic thudn Igi cé thé tign cng, lise kho khdn c6 thé giit”. Nhiing edu hoi chat chita néi long tit trong sau thm tam hén da cat lén. Xua nay, tong biet von la dé tai quen thudc trong tho ca Viet Nam. Dé la thai diém ma tinh yeu thuong, su nhd nhung va ndi lo du mat mat trong ling ngudi duoc thé hién ro nhdt. Trong “Truyén Kiéu” (Nguyén Du) cé cdnh Thite Sinh tit bigt Thity Kiéu day dit long ngudi: “Ngudi vé chiée bong ndm canh Ké di muén dam mot minh xa xdi Véing trang ai xé lam d6i Nita in g6i chiée nita soi dam trudng” Hay trong “Téng biét hdnh” ciia Tham Tam lai cé doan biti ngui cam xiic: “Dua ngudi, ta khong dua qua song, Sao c6 tiéng séng 6 trong long? Béng chiéu khong thdm, khéng vang vot, Sao day hodng hén trong mat trong?” Va ca trong ca dao dan ca, ta cing bat gap mot loi hat quen thudc: “Minh vé ta chéng cho vé Ta ndm vat do, ta dé céu tho Cétu tho ba chit ranh rank “Chit trung, chit hiéu, chit tinh” Chit trung thi dé phén cha Chit higu phén me, Adi ta chit tinh” Cén trong tho T6 Hitu la ndi nhé tinh nghia gitta ding bio va cin bo. Mét cude chia ly trong chién thang huy hoang, la cude chia ty gitta nhiing ngudi da ting séng va gan bd “mudi lam Nhiing trang van viét nén diéu ky diéu - TRANG 1nam’, Mot néi nhé chan chita, néng nan trong vdn dé Cach mang dén néi nha tho Tran Dang Khoa phai ngam nguti din gid: “Té Hitu nhin Céich mang bing con mat ling man ciia mét thi si”, Xa Viet Bde, ngudi cin bo phai vé lai c6 huang, noi ho da timg roi bé nhimng su vat than thuong, nhiing ngudi than yeu ra di véi li tudng Cach mang cao dep. Dé la chon “nude man déng chua’, “Aat cay lén s6i 44” trong bai tho “Déng chi” ctia Chinh Hitu, la mot Ha Noi dau yéu 46 Agi phén hoa trong bai tho “Dat nude” ciia Nguyén Dinh Thi: “Sdng chém lanh trong ling Ha Noi Nhiing phé dai xao xdc hoi may Ngudi ra di ddu khong ngodnh lai Sau lung thém néng Id roi day” Ta con nhé thang nam - mita lich sit, Trung ung Dang quyét dinh la chon Viet Bac la can cit xdy dung, phat trién phong trio cach mang, tién t6i téng khdi nghia gianh chinh quyén ciing nhuc lam An toan khu (ATK) cho cude khang chién chéng Phap cho thay ro tam nhin chién luae v6 cling sang sust cita Bac Hé va Trung wong Déing déi vdi viing dat quan trong nay. Vé lich sit, “Viet Bdc la géc tich té tién Hiing Vuong ta dung nuéc, la nén tng chéng ngoai xém cia éng cha ta, nhuc Li Thudng Kigt, Trdn Htmg Dao, Ning Tri Cao. La céin cit chéng Phap ciia tién ligt ta nhu cu Hoding Hoa Tham. La ciin cit dia cita cube dan toc gidi phéng, chéng Phap, chéng Nhat. La qué hong cia gidi phong quén ta, anh cd ciia Vé quéc quan’. Vé dia thé, can cit dia Viet Bac duge xdy dung trén mot ving rong lén, chit yew la niti ring. Ring ram bat ngan, ede day nititriing dig. Dia thé hiém tré da gitip gitt bt mat céng tac xay dung luc lwong cach mang, tr thanh dia ban thuan loi cho luc luxong vii trang danh du kich lau dai, tieu hao luc twang dich va dé ding duy tri, phat trién iuc lugng, Tém lai, Vigt Bac c6 vi tri co dong, theo Bac H4, la nai “tién kha di cOng, thodt kha di thit” (tién c6 thé dénh, tui cé thé gid). Ngudi song va hoat dong cach mang tai Pac Bo (Cao Bang), gitta niti rimg, hang dé lanh léo, trong diéu kign sinh hoat v6 cig kham khé, thiéu thon, Thai gian lanh tu Nguyén Ai Qude 6 Cao Béing khéng dati nhumng cude sOng doi thudng ciia Ngudi tai day da khdc sau thém cét cdch cia vi lanh tu vi dai da hién ca Nhiing trang vn viét nén diéu ky diéu - TRANG1Sdai minh cho dan t6c. Déng chi Lé Quang Ba ké lai trong héi kj rding: “Sau nhiing dém vat lon v6i mua gid va suong lanh, bon thanh nién ching tdi dd dau xuong, méi lung, é dm khdp ngudi. Ngudi van khng phan nan niia lai nhung chdc Ngudi da phai chiu dung vét vd hon chiing toi nhiéu”, Cude sng tuy kham khé, thiéu thdn, déu cé lite cham bude chan, nhung chua bao gid ngudi voi di tinh than chién déu cia Quan va dan ta. Hinh anh ngon Quée ky “dé thém” bay phap phdi vdi mau dd cita khi'thé big bimg trong ngiy Doi Viet Nam tuyén truyén gidi phéng quan thanh lap dudi edy da Tan Trio, vdng “ang” duge gieo van rat tinh té, vita giit duoc mhip tho vui tuoi, vita thé hign tai nang tho ciia TS Hitu. “Lai thé lie binh minh”, cing v4i 34 chién si, dnh binh minh lén siing mii ring, rao ruc trong tim méi chién st ding mau néng, ho khdc lén Iai thé “Vi nhén din quén minh’, va dé cing la su ign tién than tao diéu kien lon manh cho Quén doi nhan dan Vigt Nam sau nay. Tai dinh Héng ‘Thai da chit tri cudc hop (8/1945) quyét dinh lam cude Céch mang Thang tam. Chinh nhd quyét dinh sang suét nay ma cude khang chién chéng Phéip da thanh céng vang doi, c6 thé gianh lai 9c lap, tudo cho nude nha: “Anh séng big chan tréi vi mot ngay mai huy hodng Loi thé hé vang, ding long bén nhau dap bang sing gid Thé hi sinh, ciing tranh du, vi mhdn dan quén minh” (“Léi thé lic binh minh” - Dai ta Hé Trong Tudn) Lé cé dd sao ving phap phat tung bay trén cita hang Pac Bé long gid. Mau dé ciia mau xuong hoa lan hén ngudi da cong hién hét minh cho dan toc, mau dd cia nhigt bes: nam van hign bimng sing mai: “Héng nhw mau cia binh minh, Dé nhu mau mau ciia minh, tim oi” Nhiing trang van viét nén diéu kyMau cita anh sao vang nam canh, néi bat va bat diét nhu cdi nang trua tron ven nhat, ruc rd mht, nhu énh duong soi chiéu mai nhing dém trudng. Hai mau sd dy cong hudng lai lam nén mot Quéc kj ruc sang, su sdc, luyén he “Cé bay mau cita niém tin, Dé nhu ldi hita cia minh, em oi Sudt dai ling dan git di, Dudng dai mudn dam ché rdi tay nhau” Di gitta anh “nding trua ruc rd", khung cdinh Viet Bac noi chién khu hign lén rye sang bai su xuat hign anh ndng choi chang ciia mat troi. BE rdi nhé lai nhiing thang nam dan t6c ta phai di qua “Nghin dém tham thdm swong day” méi hiéw hét gid tri cita Gnh nding mat trdi khi chiew roi dén noi day. Phai chang dé la dnh sing ciia niém tin, tia ddc lap tudo, anh sing ciia Dang duge thap lén gitta “dém trudng né 1g” cita dat nude ta, Noi du cb dnh sang cita Dang, noi dy sé c6 su s6ng, 06 doc lap tw do. Dé ciing la chan ti ma chang chang thanh nién tré tudi Nguyén Kim Thanh (To Hitu) nhan ra tic tudi di moi: “Tit dy trong tdi bing nding ha ‘Mat trdi chan li chéi qua tim” 90 nam mét chang dudng, khodnh khdc thiéng liéng kia hoi tu vé day. Hao sing khiic hoan ca tu hao, sue si khat vong quyét tam trén con dudng rong md. Twang lai chinh la ¥ chi quyét tam, va swnd luc hét minh cia mai ching ta. Tién lén dudi cd Dang, phia trude la mot hanh trinh, vd hah trinh dé sé lam rang danh Dat nude tit trigu trai tim, knot oc, ban tay, ve bude chan cita tat ca ching ta. Chitng ta - thanh nién Vigt Nam 6 bat ct thai diém nao luén gitt viing niém tin, sdt son véi Déing. Qué khit ty hao - Hign tai viing manh - Tuong lai phat trién, vain ludn cng hign cho dat nudc, xay dumg vao bao vé T6 quéc Viét Nam x@ hoi chit nghia. Nhiing 6a hoa chién céng van khoe sdc, t6 diém thém cho mot Viet Nam hing cudng, edt cénh, vut bay trén nhitng tém cao moi: Nhimg trang van viét nén diéu ky diéu - TRANG17“Dudng di toi hom nay bing sing Thé dieng Trudng Son van siing siing hién ngang Rang rd dnh sao cing vuon téi tam cao ‘Viet Nam hing cudng, hanh phiic phén vinh” (“Khat vong hiing eudmg” - Dai é Hé Trong Tudn) Nhiing ki tic thi nhau kéo vé, khung cénh chién khu hign lén that ruc rd. Nhdn dan cde dain tc Viet Bac cé long néng nan yeu nude, dodn ket, céin cit trong lao déng, thai ky truée Cach mang thang Tam 1945 da sém nghe theo Idi kéu goi cita Dang, ctia Bac H6 givong cao ngon cd dau tranh, nay lai ¢6 thé gop phan tich cuc vao cudc khang chién. “Déng bao Viet Bac gém c6 Kinh, Thé, Ning, Thai..., phong tuc tap quan tuy cé khac nhau it nhiéu nhung long néng nan yéu nuéc, long cam hén thuc dan thi muén ngudi nhwmét. Long yéu nude ciia déng bdo nhap véi hinh thé hiém tré ciia mii sing thanh mot luc Lugng v6 dich”. Trong cac ly do dé Bac lua chon Viet Bac lam can cit dia céch mang trong khang cl én chéng Phép, c6 lé ly do rat quan la su ting h6 cita long dan Viet Bac, Theo Ngudi, sing gitta déng bao tiie la duoc bao vé an toan nhdt. Nhé nhiing ngity Trung wong Chinh phit ngéi trong cita hang chién khu Viet Béc luan ban vige céng, vige dan, viée nude. Dac bidt la vdi chién dich Viet Bac Thu - Déng nam 1947, Trung wong Dang ta, quan dan ta da tap trung moi tri luc, site luc dé diéu quan, sp xép ké hoach va chién dau 6 tién tuyén, timg khéu nhé 6 hau phuong: “néng thon phat dong giao thing mé dudng”, dén “gitt dé, phong ho, thu tuong” - “giti dao mién ngugc, thém trudng céc khu’,... Tieng khéu nhd déu duge tap trung diéu phoi ki cang, tat cd déu déng stic, déng long, véi chién dich nay, cae phong trao ba tot, ba dam dang, chi hai nam tén,... la mot phén iam nén chien thang vé vang lite bdy gid. Céc tit “eéng - déng’, “dudng - luong’, “khu - thit” duoe van véi nhau mot cach ti mi, ¥ tho dude rdc tinh, gieo su diu ém nhat trong toan bai tho Viet Bac. Cé lé khéng 6 hinh dnh nao tuyét mi hon dnh sdng li tudng Cach mang dang téa khdp chién khu, ngon gid ciua tudo dang théi léng long cho la cd T6 quéc. Tat cd vi ngay mai chién thang. Nhiing trang van viét nén diéu ky diéu - TRANG18Khat khao, hoai bao cita nhiéu thé he ngudi tré hém nay mudn chay hét minh vi dam mé. Ta sdng vdi nhimg khat khao dam mé tron ven, mot niém tin tuong lai tuoi sang da tao nén sic manh himg cuéng dang théi thiic méi ching ta. Hay séng la chinh minh, sdng dé lam ngudi tic 1€ trong xd hdi, sing dé lam viée cng hién cho T6 qué than yéu ciia chiing ta. Cude sng du 6 ltie gap ghénh, tig budc hién ngang giita muén khé khan, s6ng vdi nhitng khat khao dam mé tron ven, mot niém tin tuong lai tudi sing. Tudi tré la vitng vaing, sng vdi mot tinh yéu. Tinh yeu vdo Dat nuéc, tinh yéu vio ngay mdi, mang tri thie hién ngang xay hoai bdo dé sé chia. Va chung mét niém khao khat: Viet Nam bay cao trong nang vang: “Bac oi! Dat nuéc tron niém vui Viet Nam nay, vang khiic hat khdi hodn Anh ném tay em trong ngay vui thong nhat Nguyén mét ling vi T6 quéc - Qué huong Réi mai day trén nhiing dim dudng méi Ta twhdo c6 co Dang sang soi Ciing tin bude duéi lé cd Quyét Thang! ‘Viet Nam oi, rang ra nhiing miia hoa...” “Tinh cam, nghi cia con ngudi, cé nhitng cdi ngay mét lin gid nhe ctia thdi gian cing 4ii cudn né bay di, nhung ciing c6 nhiing céi ma ngay gidng bdo cudc ddi ciing khing dia sitc xua tan”. Vi 06 1é dit song c6 can, niti c6 mon, nhung tinh cém, cm sic trong cude chia tay lich sit nam 1954 dy khéng gi cé thé x6a nhda, khéng gi cé thé Lam lu mé ki tte dy thiéng liéng dy trong tém kham con ngudi. Néu vi “Viet Bac” la mot ban nhac day da diét véi nhiing lai ca mé dtu dé goi nhdc va dan nhap thi dén nhiing dong tho cudi chinh la nét nhac tram nhat dé tao du vang va ghi lai nhitng din tugng sdu sdc nhdt trong long ngudi nghe. Trong chién dau hay bat ki cing vige néo, ta déu can su chudn bi ki ludng timg bude va hop sttc déng long ciia tap thé. Nhiing cdu tho tiép theo chinh la su khang dinh chde nich vé tinh than chién ddu cia nhén dén Nhiing trang vin viét nén diéu ky diéu ~ TRANG19“O dau u dm quan thir Nhin lén Viet Bac: Cu H6 sang soi O dau dau dén gidng noi Trong vé Viet Bde ma nudi chi bén” Chign thang Viét Bac Thu - Dang lite bay gid da tré thanh niém ty hao ciia dan toc Viet Nam, quan va dan ta da danh tron tam huyét va site luc cho cude chién gidinh lai hanh phiic tudo, va ciing bdi vi, chiing ta cé Bac ~ vi cha gid kinh yéu di ludn “scing soi” cho ta duiing vé: “Hi hop sao ngaty Bac dén Lé-nin Chinh la lite Viet Nam rang sing Va khi Bac tré vé nhen lita Dang Chinh la gia Viet Nam tdi sinh” Nha tho T6 Hitu sit dung bien phap doi lap lam ndi bat vai trd cia Hé Chit tich, digp tit “6 dau" nhu goi dén tig ngé ngdch nude non minh, du c6 “u dm quan thit” hay “dau din gidng noi”, dau c6 “6 dau” thi Bac van luén déng hénh eung dan toc. Chit tich H6 Chi Minh - ngudi sang lap, tanh dao, rén luyen Déing tava chink Ngudi da lam rang r9 dain toc ta, nhan dan ta va non song dat nude ta, Ngudi da danh cho Dang ta, nhan dan ta, non séng dat nudc ta mot tinh yeu ‘v6 han: “Bac dem nh mat trdi xua man dém gid lanh Bac dem mia xudn vé dang hoa dep cho aii Bac nhw bai dain ca ru em bé vio ai Bac nhw vi sao sing, sding giita trdi bao la Nhu cénh chim khéng méi, bay khdp trai Vigt Nam Xin khdc siu on Ngudi trong tam hén Viet Nam” Nhiing trang van viét nén diéu ky diéu - TRANG20Khi gidng nai dang quan quai, dau khé dui dch n6 le thi Viet Bae 1a noi hoi tu coi nguén stte manh, la noi dat niém tin, hi vong cia déng bao ca nude. Dé réi hém nay, ta “trong vé Viet Bac ma nuéi chi bén”, noi theo su quyet chien quyét thang ciia Viet Bac. Va that khéng ngoa khi oi Vigt Bac la edi néi ciua Céich mang Viet Nam: “Mudi lam nam dy ai quén Qué huang Cach mang dung nén Cong hoa” Thoi gian “mudi lam nam” duge nhac lai lan thit hai dy dp an tinh va ki nig. “Mudi lam nam ay ai quén” nhu mot 1d: khdng dinh ngot ngdo, mudi lam nam dy thiét tha man néng, chang ai quén mot qué huong Cach mang da dung nén dat nude Viet Nam Cong hda, Dau cho trd vé r6i, “minh” vdn sé lai nhé “ta”, nhé timg dia danh, nhé ting “ban khéi.cting suong”, nhé timg con ngudi trong chién khu Viet Béc ma “ta véi minh”, “minh véi ta” da ciing nhau séng va chin ddu, dé réi. “Phiit chia tay ta chi ndm tay minh Diéu chua néi mérban tay da néi Minh di réi hoi dm con dé lai ‘Can béi héi trong nhiing ngén tay ta” (“Hoi dm ban tay” - Luu Quang Vii) ¥ tho T6 Hitu mang tinh khai quat vé §) nghia ngudn c6i, ling biét on qué huong Cach mang, a6 a in satu trong tém kham cita con ngudi Vigt Nam bao thé he: é sng, lé lam ngudi chan chinh. Mot Viet Bac gian lao, bén bi, mét Viét Bac nghia tinh sé mai “Mi ban dén cing chién khu xua min qué Céch mang Bén nhau hin hoan chao din ban bé Vé Vigt Bac, diém dén than thuong ban sdc dan toc Mot lin dén day nhé mai khéng quén” Nhiing trang van viét nén diéu ky diéu - TRANG21“Anh” say dam Dat Nude thay do 46, tim ri bai khéng cat néi Idi tho, “TS quée oi chua dep thé bao gid..”. Cit mdi d6 thang 5, chiing ta Iai c6 nhiing ngay hé soi dong, phugng vi big én dnh ita. Trong tiéng ve ran, ta nghe duge dm thanh nhimng chitm hoa md cénh, sie dé t6 son én nhing mai pho nhdp nhé tao dang hinh séng bién, Cang tran trd nghi suy va wie cam vé qué huong, ta cang thém ty hao hon vi khi duge sinh ra da 06 mét dat nude Viet Nam ki vi va hing thiéng, khi ta bi bé tap ndi me da day cho ta “Giai digu ty hao” (Pham Héng Bién). Tiéng hat ru ticnguén e9i “sau bon ngdn nam” vang lén trong tim con khi con ngay tho chita hiéu gi, réi dén nhiing ngay thang con deo mau khan quing dé, ty hao cat lén Iai ca: “Doan quin Viét Nam di, chung ling citu quéc Buéc chan dén vang trén duéng ghap ghénh xa” (“Tign quan ca” - Nhac si Vin Cao) Di gitta mita hé 46 ruc mau phugng vi, ta cdng hiéu chinh ta hon, néu khéng c6 ban tay va khoi 6c cita con ngudi, néu khéng c6 ngudi anh dig dan toc Ngé Quyén danh bai quan Nam Han trén song Bach Dang két thiic 1000 nam Bae thude. Néu khéng c6 vua Lé Dai Hanh pha Tong binh Chiém git gin va ciing c6 nén déc lp quée gia, kién tao va xy dug nude Dai Cé Viet. New khOng c6 Hung Dao Vuong Trdn Quée Tudn yéu nude thuong dan cing vuong triéu Tran ba ldn dai pha quin Nguyén. Néu khéng c6 mau xuong va mé hoi ciia biét bao thé hé chau con tiép ndi, quai dé, lan bién, dung lang thi dat nitde Viet Nam cia chiing ta van chi ld bai lay xo xc, van chi la nhitng dai edt hoang vu cho séng vé chap chin... ‘Tiéng dn ca tha thiét cita khtic hat giao duyén cita “ta” va “minh” lai cat lén nh loi thity chung son sat: “Minh vé minh lai nhé ta Mai dinh Héng Thai, cay da Tan Trao” Diy ciing chinh la cau tra ldi cita ngudi ra di cho cau hdi “Minh di minh c6 nhé minh” cia ngudi 6 lai. Nghia la ngudi vé mudn nhan nhii vdi ngudi Viet Bac la dit xa cach, dit vé thanh thi xa x6i, Nhiig trang van viét nén diéu ky diéu - TRANG22thuong yéu diu dang adi véi dat nude qué huong va nhiing con ngudi ciia dat nude qué huong. Tit cude sng hién dai, th anh ngay cing bat nguén trd lai vao hén tho c6 dién cita dan toc”. Hon nita thé ki ciim biit, tiéng tho T6 Hitu da héa than véo hén thiéng sng mii. Toi da nghe nhiing em bé liu lo doc tha anh trén dudng di hoc vé, tdi dd nghe nhiing anh céng nhén nhac dén tho anh véi tat cd “tinh thuong mén’, t6i ciing da nghe nhiing con ngudi timg di qua bao tap chign tranh nhde dén tho anh trong niém xiic dong su xa... Tiéng tho TS Hitu la tiéng tho cia hém qua, hém nay va cia cé ngay mai. Tho Té Hitu tré lam! Ma vi tho Té Hitu tré nén To Hitu citng luén tré trong ling ngudi doc. Moi ngudi thich tho anh vi hai lé chinh: thie nhat la niém say mé li tudng va thit hai la tinh dan toc dam da thé hign trong cf noi dung lan hinh thie, Hai yeu td “nha tho” ~ “chi 5” (trit tinh ~ chinh tri) héa quyén trong mot con ngudi lam nén déa hoa bat tit ngat huang dang lén tuong dai dan toc. Vé chinh tri, “Viet Bic” dé cap dén mot su heign lich sit e6 § nghia to Ldn d6i v4i todn dan toe Viet Nam: Trung uong Dang va Chinh phit rdi chién khu Viét Bac dé vé tiép quan Thi 46 Ha Néi sau chién thang Dién Bién Phit nam 1954. Cam ining cia T6 Hitu trong doan tho la hudng dén cude khang chién hao hiing va chién thang vé vang cita quéin va dan ta. Vé tinh trit tinh, To Hitu say sua thé hign niém ne hdo, niém vui han hoan cita nha tha khi ditng trude mot moe lich sit ddy 5 nghia dy. D6 la su nggi ca, ton vinh, nhiing tinh cam Céich mang tét dep va thiéng liéng nhu tinh déng chi, déng d9i, tinh cam di ‘vdi nhan dan, vdi Dang, vdi lanh tu, tinh than quéc té v6 san. Chat trit tinh - chinh tri cia TO Hitu dugc thé hien 6 giong dieu riéng biet, giong tho tam tinh, da diet, ciia tinh yéu thuong. Dé cén la 16% d6i dap quen thude cita ca dao, dai dign cho tinh yéu doi lita duge tré di tré lai trong tig cau chit. Khai nigm chinh tri dugc dua vao trang tha khéng hé kh6 khan, khé higu ma nd ©6 ste xite cam cita tinh trit tinh, n6 da tré thanh cam hiing dat dao tuén chay trén ting trang viet. Céich mang da cho TO Hitu mot ngudn cam hing v6 tan dé tiéng tho anh bay lén vai tat ea niém hing khdi say mé. Hay diimg lai mot chiit dé nhé lai cue dai chién si, cude dai tho cita anh, Bon tiéng “chién si Céch mang” nhdc moi ngudi vé ngay anh say mé dén nhan li tudng cia Dang. Ngudi chién st dy da lam tho ~ nhimg van tho himg huc tita céch mang va s6i suc tong nhigt huyét - nhiing vén tho chat ra tit nude mdit, mau va tinh yéu Té quéc, yeu céich mang thiét tha, Noi anh la “nha tho ciia edch mang” ciing c6 nghia anh la nha tho ciia dat nude, nha tho cilia nhén dan, Cuge dai céch mang va cude déi tho ciia anh bat ddu cig mot lite. Céch mang Nhing trang van viét nén diéu ky diéu - TRANG 24da dan anh dén chan trdi dich thuc ciia nghé thudt. Cho t6i goi di tho anh la cudn “Bach khoa toan thu” ciia mot giai doan anh himg, cho téi goi anh bang cum tit “ngudi thw ki trung thank cia thai dai”. Nhiing ngudi hom nay mudn séng lai khéng khi cia nhing ngay dénh Phap hay doc tho anh, mudn hiéu duge nhimg mat mat hi sinh ciia nhing ngay chong Mt hay doc tho anh vi cén, con nita, Tho anh khéng dam néi ld da phan anh déy dit nhung da thé hien duge nhitng nét néi bat cita T6 quéc, ciia cach mang, cita nhan dan trong con bao ngoai xdm, Anh la “nha tha ciia Cach mang’, tho anh da thap lén ngon lita soi roi mot thai ki lich sit. Téi nhd mot cau hat rdt hay “ngudi da ra di khéng thé tré lai, vét thuong ngay nao khdng thé lién da” nhung trong tm hén t6i va ti biét ca trong tam hén trigu trigu con ngudi Viet Nam, TO Hitu van “sdng”. Nhiing nha nghé si lon mot khi da lam nén nhiing gia tri bat tit cho ddi sé song mai trong long nhdn dan. Dé la mot dac quyén thiéng liéng ma chi nhiing ngudi nghé si chan chinh méi c6 duge. Ting tho Té Hitu sé theo tdi, theo ban trén nhing bude dudng dung xdy dat nude, dung xdty tuang lai va mai mai anh tré trong t6i, anh s6ng mai trong t6i! Khép lai mot khiic tinh ca~ mot khiic hung ea, sao ma da diet, kiéu hanh va tu hao xiet bao! Timg nhip diéu, ting cau tic nhu duge hoa tdu bai chat nhac dén gian binh di. Biét bao cdi tinh, cai tha thiét, s@u dam cia tac gia da bén chat vao day, nggi ca nghia tinh dong bao sau nang va nhiing nam théng hao hitng cia dan toc dy da di vao trang van, trang sit ngan doi. Ca doan trich Viet Béc nhu mét tiéng vong ngan dai, tiéng vong ma adi sau doc lai van con thay day dit cai du vi ciia niém ty hao déy dp trong tim vé mot dat nude anh himg, da lam séng day trong ta tron mot “chit tinh’, “chit tinh” bao trim cat khéng gian bao la rong Ién, va khde sau trong tam hén ngudi di. An tugng dé lai sdu se nhat trong ta dé Id tinh cam gitta ke 6 ngudi di duge dién td qua thé tho luc bat dam da tinh dan toc, mot l6i hat déi das giong digu ngot ngdo cho doan tho. Nhiing bién phép nghé thudt hoan du, céu hdi tu tit cling véi tinh Grigonis 6 la ngén ngit tho trong sang, thudn nhi dén nhiing cdch tan “ta - minh”, dé bat cit ai khi doc Viet Bac ciing khdng thé nao quén, Dé rdi chiing ta dit chua mot lan sdng 6 Viet Bac, chua mot lan dat chan lén Viet Bac cing déu cam nhan duge sau sic tinh quan dén gan bé mau thit nhu cd. véi nude cia nhiing con ngudi khang chién. Ché Lan Vién tiing néi: “Tho la di gitta vue nhac va §. Roi vio cdi vuc §, thi tho sé rét su, nhung sé rdt dé khé khan. Roi vio céi vue nhac thi Nhiing trang van viét nén diéu ky diéu - TRANG25tho rat dé say ddm long ngudi nhung ciing dé néng can”. Ay thé ma, T6 Hitu da tuyét nhién trung hoa gitta hai vuc thu hut dy. “Tho anh vita ru ngudi trong nhac vita thite ngudi bing §” (Ché Lan Vien). Nhung tiéng tho “Viet Bac” da khéng chi thu uit ching ta bdi sde dieu trit tinh iia ngén tie ma con chinh bang nhimng tinh cim cia con ngudi noi déy hun dite thinh. TS Hit da truyén vado Vigt Bac edi site manh l6n nhat cita qua tim anh duge nudi dudng qua“tiéng Adi lan ndo ntic” titnhiing dau thuong ma “Ri bin ding day séng loa”. Dé “Viet Bac” tr thinh mot khiie tinh ca vé khang chién mang dam tinh than dan tc nhung gidu nhimg y vi, Bai tho “Viet Bac chinh la dinh tho cao nhdt ma TS Hitu 4a buéc lén” (Xuan Digu). “Mai mai mau xanh mai mai niém tin Mai mdi sdt son trai tim ngudi linh Mai mai kién cudmg ding tren ngon song Dét bén mita hoa - Viet Bac gid ngan” (Tign s§, Nha tho Lé Cainh Nhac) Gat timg néi: “Mot nghé si c6 thé coi la nha van méu myc cia dan toc néu tac phim cia anh ta thém nhudn tinh dan tdc*, Khi tinh dan toc thdm thudn vao ting yéu td cita tée phém thi ban sé thdy mau xanh cita lé, miti cita dat, tiéng chim hot trén canh, huang ciia hoa... Doc “Viet Bdc” ciia TS Hitt, ta'sé thay lich sit nuéc minh trong 46, tinh yéu cia minh trong dé, niii ritng cita Viet Nam trong dé va ca dao dan ca trong dé nhung lai duge thé hign bang gigng dieu rt riéng, “Vigt Bde” chinh la nhip tim , hoi thd néng nan nhat cita T6 Hutu, “Lich trinh tién trién vé tha ciia TS Hitu di song song véi lich trinh tién trién vé tu tudng va trinl. hoat dong cia Té Hitu. Tho TS Hitu khéng phai la mot trd tiéu khién ma la mot khi cu dw tranh, mot céng téc van déng cita ngudi céch mang. Ngudi TS Hitu la mot thi si, mot chin si nhung chiing ta dimg quén cot céch cita né la thi si”. Ca bai tho “Viet Bac” nhu mot bin nhac nhe nhang, tha thiét, 1d trudng ca cho cudc khéing chién chong thuc dan Phap, la khite tinh ca de ngs, n8 ate cho nghia tinh céch mang. Qua bati tho, ta cin thy duge tdm chan tinh cia TS Hitu véi nguoi dan Viet Bac, nhiing con ngudi hét long vi su nghigp gidi phéng dat nuéc. Bai tho ciing nhde nhd Nhiing trang van viét nén diéu ky diéu - TRANG 26nhiing ngudi tré tudi hay ludn ghi nhé céng on ctia cdc anh hiing, nhiing trang sit hao hing ciia dain toc bdi dé la mot nét dep trong truyén théng cia ngudi Viet tit xua dén nay. “Tho T Hitu bao gid cing mdi, cing ngay cang méi, vi né thé hién thé gidi quan cach mang ciia chi nghia Méc, hé tu tudng v6 sain, dao dice cong sdn chii nghia la nhiing tu tudng cing ngay cing tré thanh each nhin, nép sing phé bién ciia nhing con ngudi méi cia thdi dai” (“Binh Iudn van hoc’, 1964, Nhu Phong). Nhiing trang van viét nén diéu ky digu - TRANG27