Οδηγίες συγγραφής επιστημονικής εργασίας (Essay/Report writing guidelines) Καθηγ. Γιάννης Α.

Πολλάλης

ΣΥΝΤΟΜΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ
Για τη συγγραφή των εργασιών

Προπτυχιακά & Μεταπτυχιακά Μαθήματα

Suggested Length: 15-30 σελίδες (περίπου 5000-9000 λέξεις)

Α. Κατανόηση και απάντηση του θέματος

Καταρχήν προτού ξεκινήσετε τη βιβλιογραφική έρευνα πρέπει να καταλάβετε ακριβώς το
τι ζητά το θέμα. Διαβάστε με προσοχή τον τίτλο (ή την εκφώνηση) του θέματος και σιγουρευτείτε
για τις απαντήσεις που πρέπει να δώσετε. Οι τίτλοι των θεμάτων των εργασιών είναι πολλών ειδών.
Άλλες φορές παραπέμπουν στο προς μελέτη υλικό σε συνδυασμό με βιβλιογραφία, άλλες φορές σε
σύνολο δραστηριοτήτων και άλλες φορές σε σύνθεση διαφόρων απόψεων με αναφορά σε
παράλληλα κείμενα κ.ά. Όποια μορφή και αν έχει ο τίτλος, πριν ξεκινήσετε να γράφετε θα πρέπει
να είστε απόλυτα σίγουροι για το τι ζητά η εργασία και ποια γνωστικά αντικείμενα καλύπτει. Δώστε
χρόνο στην κατανόηση του τίτλου. Ο τίτλος μπορεί να προτείνεται από τον υπεύθυνο Καθηγητή ή
μπορείτε να τον επιλέξετε εσείς.

Όταν είστε απόλυτα σίγουροι ότι έχετε κατανοήσει το τι σας έχουν ζητήσει και τι πρέπει να
κάνετε, συγκεντρώστε τις σκέψεις σας και σημειώστε όλες τις έννοιες ή λέξεις-κλειδιά που νομίζετε
ότι έχουν να κάνουν με τον τίτλο της εργασίας. Με αυτό τον τρόπο θα σκιαγραφήσετε μια αρχική
πρόχειρη εικόνα του σκελετού της εργασίας σας. Μπορείτε στην πορεία να αφαιρείτε ή να
προσθέτετε κάποιες άλλες. Όταν δείτε ότι το αποτέλεσμα σας ικανοποιεί, τότε μπορείτε να
προχωρήσετε στο επόμενο βήμα.

Μην ξεχνάτε να κοιτάτε σε τακτά χρονικά διαστήματα τον τίτλο της εργασίας. Εκεί θα ελέγχετε εάν
ξεφύγατε από το στόχο και το αντικείμενό της.

Β. Αναπτύξτε την απάντησή σας με δικά σας λόγια και με δομημένο τρόπο
Είναι θεμελιακή αρχή να αναπτύξετε την εργασία σας με δικά σας λόγια και όχι
επαναλαμβάνοντας εκφράσεις, παραγράφους ή προτάσεις που είναι ήδη διατυπωμένες στη
βιβλιογραφία. Μην παρουσιάζετε ιδέες άλλων για δικές σας. Μη χρησιμοποιείτε πολλά
αποσπάσματα - κάντε το μόνο όπου είναι αναγκαίο. Μην αντιγράφετε από το διαδίκτυο ολόκληρα
κομμάτια (copy-paste) και να τα παρουσιάζετε ως δικά σας. Οι σκέψεις σας θα αναπτυχθούν πολύ
καλύτερα εάν ακολουθήσετε τα δικά σας λόγια και τις δικές σας εκφράσεις. Αυτός είναι ασφαλώς και
ο καλύτερος τρόπος για να αφομοιώσετε σύμφωνα με τις δικές σας ανάγκες το γνωστικό αντικείμενο.

Χρησιμοποιήστε τα επιχειρήματά σας και τις σκέψεις σας με δομημένο τρόπο. Είναι σκόπιμο να
διαιρείτε την εργασία σας σε ενότητες και μικρές υποενότητες θέτοντας κατάλληλο τίτλο σε
καθεμία. Κάθε ενότητα και υποενότητα πρέπει να έχει περιεχόμενο που:
α) να αντιστοιχεί στον τίτλο της ενότητας ή υποενότητας,
β) να μην επικαλύπτεται με εκείνο των άλλων ενοτήτων και υποενοτήτων,
γ) να συνδέεται και να μην αντιφάσκει με το περιεχόμενο των ενοτήτων-υποενοτήτων που
προηγούνται ή έπονται.
Από παράγραφο σε παράγραφο και από ενότητα σε ενότητα, το κείμενο πρέπει να αναπτύσσει
βαθμιαία, με επαγωγικό τρόπο, μια ολοκληρωμένη επιχειρηματολογία, δηλαδή την τεκμηριωμένη
άποψή σας για το ζητούμενο της εργασίας.
1
Οδηγίες συγγραφής επιστημονικής εργασίας (Essay/Report writing guidelines) Καθηγ. Γιάννης Α. Πολλάλης

Γ. Στοιχεία της παρουσίασης

Ως προς το περιεχόμενο
α) Διατυπώνετε τις σκέψεις σας με τρόπο κατά το δυνατόν απλό, κατανοητό και συγχρόνως
μεστό.
β) Κάντε έναν προσεκτικό και σαφή σχεδιασμό της εργασίας σας πριν τη γράψετε. Οι πιο
συγκροτημένες εργασίες συνήθως αρχίζουν με μια εισαγωγή (μια-δύο παράγραφοι), όπου
αναφέρεται με συντομία η σημασία του θέματος, οι βασικές έννοιες, και ο τρόπος με τον οποίο
θα γίνει η επεξεργασία της εργασίας.
γ) Στο τέλος ή στην αρχή κάθε εργασίας σκόπιμο είναι να υπάρχει σύνοψη (μια παράγραφος),
καθώς και η σχετική βιβλιογραφία που χρησιμοποιήθηκε στο κείμενό σας.
δ) Κάντε πιο εύγλωττο το κείμενό σας με σχήματα και γραφήματα, καθώς και επεξηγηματικούς
τυπογραφικούς δείκτες (bold, bullets, italics) όπου κρίνετε ότι χρειάζεται.
ε) Εάν θέλετε να προσθέσετε τις σκέψεις άλλου συγγραφέα, μπορείτε να το κάνετε αναφέροντας
ταυτόχρονα το όνομα του και τη βιβλιογραφική πηγή τόσο μέσα στο κείμενό σας όσο και στη
βιβλιογραφία.
στ) Προσοχή στη σύνταξη και την ορθογραφία της εργασίας σας.

Ως προς την εμφάνιση των εργασιών

α) Χρησιμοποιείτε φύλλα χαρτιού Α4 για να γράφετε τις εργασίες σας αφήνοντας περιθώρια μεταξύ
των ενοτήτων και υποενοτήτων κάθε εργασίας. Το κείμενο θα είναι σε γραμματοσειρά Times New
Roman, μέγεθος χαρακτήρων 12, με πλήρη στοίχιση και μονό διάστιχο. Επιλέξτε Περιθώρια ως εξής:
Πάνω: 2,5 cm - Κάτω: 2,5 cm, Δεξιά: 2,5 cm - Αριστερά: 2,5 cm, Βιβλιοδεσίας: 0 cm
β) Το κείμενό σας να είναι δακτυλογραφημένο.
γ) Αριθμείτε τις σελίδες της εργασίας σας.

Δ. Παρουσίαση των βιβλιογραφικών πηγών

Οι βιβλιογραφικές αναφορές είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την παρουσίαση της γραπτής
εργασίας. Για το λόγο αυτό, θα ήταν καλή ιδέα να αποκτήσετε τη συνήθεια να παρουσιάζετε πλήρεις
και ακριβείς βιβλιογραφικές αναφορές. Όταν αναφέρεστε σε μία συγκεκριμένη θέση και άποψη,
την οποία βρήκατε σε ένα από τα βιβλία στα οποία ανατρέξατε, ή όταν ακόμη παραθέτετε αυτούσιο
ένα απόσπασμα από ένα άλλο σύγγραμμα, τότε είναι ανάγκη να κάνετε ειδική αναφορά στις
σελίδες απ' όπου αντλήσατε το συγκεκριμένο απόσπασμα. Παρακάτω σας δίνουμε οδηγίες
σχετικά με τον τρόπο που θα ακολουθήσετε, προκειμένου να εφαρμόσετε το σύστημα του
Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ για την παράθεση των βιβλιογραφικών αναφορών.

 Πώς να παρουσιάζετε τα βιβλία

Αναφορά μέσα στην Παρουσίαση της πηγής στη βιβλιογραφία
Όταν πρόκειται για εργασία
(Pinel, 2006) Pinel, G. (2006), Σχολές, κινήματα και είδη
έναν μονό στον κινηματογράφο, Αθήνα: Μεταίχμιο.
συγγραφέα
Όταν πρόκειται για (Thomson & Bordwell, Thomson, Ch. And Bordweel, D. (2003), Film
δύο συγγραφείς 2003) History. An Introduction, New York: Mc Graw-
Hill.
Όταν πρόκειται για (Palmer et al., 2000) Palmer, M., Vitalis, A. and Tetu, M. (2000),
περισσότερους των Médias, temporalités et démocratie, Paris:
δύο συγγραφέων Apogée.

2
Οδηγίες συγγραφής επιστημονικής εργασίας (Essay/Report writing guidelines) Καθηγ. Γιάννης Α. Πολλάλης

Όταν πρόκειται για (Sifaki, 2006) Sifaki, E., (2006), Cinema goes to war: the
ένα κεφάλαιο German film policy in Greece during the
γραμμένο από ένα Occupation, in D. Welch, R. Vande-Winkel
συγγραφέα σε μία (Eds), Cinema and the Swastika. The
έντυπη συλλογή international expansion of third Reich Cinema
(1933-1945), London: Macmillan/Palgrave.

 Πώς να παρουσιάζετε τα άρθρα που είναι δημοσιευμένα σε επιστημονικά

περιοδικά
Αναφορά μέσα στην εργασία Παρουσίαση της πηγής στη βιβλιογραφία
(Sifaki, 2003) Sifaki, E. (2003), Global strategies and local practices in film
consumption, Journal for Cultural research, Vol. 7, N°3, pp. 243-257.
ή
Sifaki, E. (2003), Global strategies and local practices in film
consumption, Journal for Cultural research, 7(3), 243-257.

 Πώς να παρουσιάζετε πηγές από το διαδίκτυο

Αναφορά μέσα στην εργασία Παρουσίαση της πηγής στη βιβλιογραφία
(Birch & Burnett, 2001) Birch, J. & Burnett, E. (2001), Unbundling the unbundled, The McKinsey
Quarterly, 4. Available at http://www.mckinseyquarterly.com (last access
14/08/2007)
ή
Birch, J. & Burnett, E. (2001), Unbundling the unbundled, The McKinsey
Quarterly, 4. Διαθέσιμο στο http://www.mckinseyquarterly.com
(τελευταία πρόσβαση 14/08/2007)

Γιατί γράφουµε εργασίες;

Η συγγραφή εργασιών δίνει στο/η φοιτητή/τρια την ευκαιρία να:
- εξερευνήσει µια συγκεκριµένη θεµατική έρευνα σε βάθος και να επιλέξει το σχετικό υλικό,
- αναλύσει θεωρίες και έννοιες και αξιολογεί επιχειρήµατα,
- εκφράσει και να υποστηρίξει προσωπικές απόψεις και ιδέες.

Οργάνωση του υλικού

Όλες οι εργασίες χρειάζονται µια λογική και συγκροτηµένη δοµή. Ένα σχέδιο ανάπτυξης της εργασίας
µπορεί να φανεί ιδιαιτέρως χρήσιµο. Ένας τρόπος είναι να κάνει κάποιος µια λίστα µε τα βασικά
επιχειρήµατα ή θέµατα που θέλει να αναπτύξει, να σημειώσει τα κύρια σηµεία µε λέξεις ή σύντοµες
φράσεις και στη συνέχεια να οργανώσει αυτές τις σηµειώσεις κάτω από τίτλους και υπότιτλους. Έτσι
θα υπάρχει µια συνολική εικόνα για το κάθε ζήτηµα και θα είναι εύκολο να τους δώσει µια λογική
σειρά.

Ένας άλλος τρόπος είναι η χρήση δελτίων (καρτέλες δηλαδή) στις οποίες αναγράφονται τα βασικά
σηµεία της επιχειρηµατολογίας ή οι βασικές έννοιες ή τα θέµατα. Στη συνέχεια αυτές οι κάρτες
µπορούν να αριθµηθούν και να µπουν σε µια σειρά έτσι ώστε να οργανωθεί η εργασία. Άλλη µέθοδος
είναι η δηµιουργία διαγραµµάτων (σχεδίων) που επιτρέπουν και πάλι να σχεδιαστεί µια δοµή η οποία
θα διευκολύνει τη γραφή της εργασίας. Ο καθένας εντοπίζει τη δική του µέθοδο εργασίας. Αυτό που
είναι σηµαντικό είναι να έχουµε βρει τον καλύτερο δυνατό τρόπο να οργανώσουµε το υλικό µας, αλλά
και τη δοµή της εργασίας µας έτσι ώστε να µπορούµε να εργαστούµε για τη σύνθεσή της.

3
Οδηγίες συγγραφής επιστημονικής εργασίας (Essay/Report writing guidelines) Καθηγ. Γιάννης Α. Πολλάλης

Χαρακτηριστικές Ποιότητες Επιστημονικού Κειμένου Μιας Εργασίας

Συντομία (οικονομία έκφρασης): Να αποφεύγονται περιττές εκφράσεις-προτάσεις. Ένας απλός
τρόπος για να διακρίνει κανείς ένα περιττό στοιχείο είναι να ρωτήσει πρώτον εάν το στοιχείο δίνει
συγκεκριμένη πληροφορία, και δεύτερον, αν μπορεί η πληροφορία αυτή να τεκμηριωθεί με σχόλια,
παραδείγματα, ή επιχειρηματολογία. Η οικονομία επιτυγχάνεται, βέβαια, μέσα από την επεξεργασία
του κειμένου μας και προϋποθέτει ευχέρεια ή εξάσκηση στη χρήση του λόγου.

Ευκρίνεια: Η συντακτική δομή των προτάσεων να είναι όσον το δυνατόν πιο απλή γίνεται. Στην
κατανόηση, επίσης, βοηθά να δίνονται παραδείγματα που συγκεκριμενοποιούν και περιγράφουν
γενικές προτάσεις ή αφηρημένες έννοιες.

Ακρίβεια: Εκφράσεις απροσδιόριστου ή γενικού χαρακτήρα αποφεύγονται. Αντίθετα επιδιώκεται η

χρήση κατά το δυνατόν συγκεκριμένων όρων.

Λογική Επιχειρηματολογία: Κάθε επί μέρους συμπέρασμα της εργασίας πρέπει να στηρίζεται σε
λογική επιχειρηματολογία.

Επαρκής Τεκμηρίωση: Οι θέσεις που αναφέρονται στο κείμενο πρέπει να τεκμηριώνονται α) με

λεκτικά επιχειρήματα ή με εικόνες, με παραδείγματα ή συγκεκριμένες πληροφορίες (π.χ. με χρήση
μαθηματικής λογικής), β) με παραπομπές στη βιβλιογραφία. Η παραπομπή στη βιβλιογραφία
εισάγεται στο σημείο ακριβώς του κειμένου, το οποίο τεκμηριώνει, και παραπέμπει στην βιβλιογραφία
που βρίσκεται στο τέλος της εργασίας. Αν βρίσκεται στο τέλος της πρότασης, τότε εισάγεται μετά την
τελεία.

ΓΕΝΙΚΗ (βασική) ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

* ΤΙΤΛΟΣ – ΠΕΡΙΛΗΨΗ

* ΕΙΣΑΓΩΓΗ
 Προσπαθώ να αποσπάσω την προσοχή και το ενδιαφέρον του αναγνώστη πάνω στο θέμα.
 Γράφω κάποια αρχικά σχόλια για το θέμα που θα αναπτύξω και τη σημασία του.
 Αναφέρω σύντομα τα βασικά μέρη που περιλαμβάνει η εργασία

*ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ
 Εξηγώ τo θέμα που πρόκειται να αναλύσω, εξηγώ τους στόχους, υπογραμμίζω από ποια
πλευρά θα προσεγγίσω το θέμα, θέτω τα βασικά ερευνητικά ερωτήματα και τις υποθέσεις μου.
 Αναφέρω τα βασικά μεθοδολογικά εργαλεία της έρευνας καθώς και τα κριτήρια επιλογή
τους.
 Αναλύω τα επιχειρήματά μου τα οποία βασίζω σε αποδεικτικά στοιχεία τα οποία επίσης
περιλαμβάνω μέσα από τη μελέτη της σχετικής βιβλιογραφίας (ιστορικά στοιχεία, ορισμοί, θεωρίες
κλπ.).
 Τι πιστεύω ο ίδιος/α, ποια η γνώμη μου πάνω στο θέμα.

*ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
 Αναφορά στα αποτελέσματα της έρευνας και στη συνεισφορά της εργασίας στο πεδίο.
 Αναφορά και ερμηνεία των σημείων των αποτελεσμάτων αλλά και στη σημασία του
θέματος.
 Χρησιμοποιούμε λέξεις του τίτλου για να απαντήσαµε στα ερωτήµατά του.
 Συνοψίζω και τονίζω στον αναγνώστη τα ζητήματα που έχουν συζητηθεί.
 Παρουσιάζω µια συνολική εκτίµηση, ή αποτίµηση, του θέµατος µε βάση όλα όσα έχω
4
Οδηγίες συγγραφής επιστημονικής εργασίας (Essay/Report writing guidelines) Καθηγ. Γιάννης Α. Πολλάλης

διαβάσει
 Αναφέρω τις προοπτικές για μελλοντικές έρευνες

*ΑΝΑΦΟΡΕΣ/ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΣΕ ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ

 Για ευκολία μπορώ να κάνω το διαχωρισμό σε ελληνόγλωσση και ξενόγλωσση
βιβλιογραφία

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΙΑΣ ΚΑΛΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

-Έχεις απαντήσει στην ερώτηση όπως είναι διατυπωμένη στον τίτλο της εργασίας;
- Υπάρχει συνοχή στα επιχειρήματά σου;
- Η εργασία είναι γραμμένη με αντικειμενικό, αναλυτικό στυλ, με σωστή χρήση αποδείξεων
(στοιχείων)
- Είναι η εργασία καλογραμμένη (είναι κατανοητή, εύκολη στην ανάγνωση;)

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

- Δεν παραθέτω λίστες με τυχαία σειρά αλλά γράφω σε κείμενο συνεχές και οργανωμένο.
- Είναι καλό να αναφέρω κάποια παραδείγματα (κάτι που διάβασα στην εφημερίδα, σε ένα περιοδικό,
προσωπική εμπειρία).

Καλή Επιτυχία!