नगरपाललका /गाँउपाललका क्षमता स्ि:मुल्यांकन तथा लेखाजोखा सं चालन सं द्रभ सामग्री

क्षेत्र उप क्षेत्र वििरणहरु तहहरु

तह १ (न्युन ) तह २ (सामान्य) तह ३ (मध्यम) तह ४ (सबल)
कममचारीको स्थानीय तहमा पाललकाले स्थापना स्थानीय तहका प्राविलधक शाखाहरू (पाललका स्थानीय तहमा पाललकाले स्थापना गरे को कृवि स्थानीय तहमा पाललकाले स्थापना गरे को कृवि तथा स्थानीय तहमा पाललकाले स्थापना गरे को कृवि तथा
मानि सं रचना, विविधता गरे को कृवि तथा पशुपन्छी विकास कृवि विकास शाखा र पाललका पशुपन्छी विकास तथा पशुपन्छी विकास शाखाका लालग पशुपन्छी विकास शाखाका लालग कममचारीको सं रचना पशुपन्छी विकास शाखाका लालग कममचारीको सं रचना स्िीकृत
सं साधन र विज्ञता (मानि शाखाका लालग कममचारीको सं रचना शाखा) मा कममचारीहरुको अभाि छन् । धेरै कममचारीको सं रचना स्िीकृत गरे को छ र धेरै स्िीकृत गरे को छ र भनाम प्रविय पारदशी छन् र गरे को छ र भनाम प्रविय पारदशी छन् र औपचाररक रुपमा
सं साधन) स्िीकृत गरे को छ । स्थानीय तहमा पदहरू ररक्त छन् िा कम्जोर तिरले भनाम कममचारीहरू लनयुक्तक्त भएका छन् र ज्ञान, औपचाररक रुपमा दस्तािेजीकरण गररएको छ प्राय दस्तािेजीकरण गररएको छ र सं धै पालना गररन्छ ।
कृवि प्रसार सेिाहरु प्रभाह गनम प्रयाप्त गररएका छन् (जस्तै स्थानीय स्तरमा कृवि प्रसार विशेिज्ञता र अनुभिको विविधताको प्रलतलनलधत्ि पालना गररन्छ । अलधकांश कममचारीहरू लनयुक्तक्त पाललकाको प्रत्यक तहमा मवहला र लसमान्तकृत िगमको भनाम
सक्षम कममचारीहरू छन् । सेिा प्रिाह गनम आिश्यक ज्ञान र विज्ञता गदमछन् तर लतनीहरूमध्ये केहीसँग माग भई भएका छन् र ज्ञान, विशेिज्ञता र अनुभिको प्रवकयामा सुलनक्तित गररएको छ । अलधकांश कममचारीहरू
लबनाको स्ियंसेिक िा कममचारीहरू) । आएका कृवि विस्तार सेिाहरूलाई सम्बोधन र विविधताको प्रलतलनलधत्ि गदमछन् तर धेरै जसो माग लनयुक्तक्त भएका छन् र ज्ञान, विशेिज्ञता र अनुभिको
प्रदान गने प्राविलधक विशेिज्ञता र ज्ञानको स्तर भई आएका कृवि विस्तार सेिाहरूलाई सम्बोधन र विविधताको प्रलतलनलधत्ि गदमछन् तर धेरै जसो माग भई
न्यून छ जुन चाही स्थानीय तहमा वकसानको प्रदान गने प्राविलधक विशेिज्ञता र ज्ञानको स्तर न्यून आएका कृवि विस्तार सेिाहरूलाई सम्बोधन र प्रदान गने
माग हो । छ जुन चाही स्थानीय तहमा वकसानको माग हो । प्राविलधक विशेिज्ञता र ज्ञानको स्तर न्यून छ जुन चाही
स्थानीय तहमा वकसानको माग हो ।

भ ुलमका, पाललकाले स्पष्ट रूपमा कृवि र पशु पाललकाको कृवि तथा पशु विकास शाखामा खास केही कममचारीहरूको लालग औपचाररक रुपमा सबै कममचारीहरूको लालग औपचाररक रुपमा ललक्तखत सबै कममचारीहरूको लालग औपचाररक रुपमा ललक्तखत भूलमका
क्तजम्मेिारी र विकासका खास खास क्षेत्रहरूको लागी खास भूलमका तोवकएका प्राविलधक कममचारी छन् ललक्तखत भूलमका र क्तजम्मेिारीहरू छन् । भूलमका र क्तजम्मेिारीहरू समािेश छन् जुन समय- र क्तजम्मेिारीहरू समािेश छन् जुन िाविमक रूपमा समीक्षा र
कामको वििरण कममचारीहरूलाई क्तजम्मेिारी तोवकएको र केही कममचारीले शाखाको प्राविलधक कायमहरू कसरी बाँडफाँड गने भनेर लनणमय गनम समयमा समीक्षा र अद्यािलधक गररन्छ। कायमहरू अद्यािलधक गररन्छ । कायमहरू कसरी बाँडफाँड गने भनेर
(मानि सं साधन) छ । कममचारीहरूसँग कामको व्यिस्थापन र नेतत्ृ ि ललएका छन् तर भूलमका र क्तजम्मेिारीहरू अनुसार कममचारी प्रयोग कसरी बाँडफाँड गने भनेर लनणमय गनम भूलमका र लनणमय गनम भूलमका र क्तजम्मेिारीहरू प्रयोग गररन्छ।
क्तजम्मेिारी र वििरणहरू छन् । औपचाररक रुपमा भ ुलमका तोवकएको छै न । गररन्छ । यद्यवप, कवहलेकाही ीँ यी क्तजम्मेिारीहरू अनुसार प्रयोग गररन्छ । कामको कममचारीहरू आफ्नो र अरूको भूलमका र क्तजम्मेिारीहरू र
मापदण्डहरूबाट विचलन हुन्छन् । भूलमका र क्तजम्मेिारीहरू लनयलमत बहन गररदै न । कामको वििरणहरू बारे सचेत छन् र क्तजम्मेिारीहरूलाई
लनरन्तर रूपमा पालना गररन्छ।

अनुशासन, ु ाइ
पाललकाको अनुशासन, गुणासो सुनि
गुणासो र द्वन्द्व र द्वन्द्व समाधानको लालग औपचाररक
समाधान (मानि प्रणाली छ जुन व्यापक रूपमा पररक्तचत
सं साधन) छ र लनरन्तर रूपमा लागू हुन्छ
स्थानीय कानूनहरू बमोक्तजम छन् ।
कममचारीको कायमसम्पादन र सेिा प्रिाह बढाउन
कामको मूल्याङ्कन मुख्य कायमसम्पादन सूचकहरूको
(मानि सं साधन) आधारमा कममचारी कामको लनयलमत
रूपमा मूल्याङ्कन गररन्छ।
अनुशासनका प्रवियाहरू, गुनासोहरू र द्वन्द्व
समाधानहरू व्यिक्तस्थत गनमको लालग
अनौपचाररक प्रणाली छ जुन औपचाररक रूपमा
र दस्तािेज गररएको छै न ।
जिाफदे वहताको लालग कममचारीहरुको कवहलेकाही
अनौपचाररक तिरले मूल्याड्डन गररन्छ ।
अनुशासनका कायमहरू, गुनासोहरू र द्वन्द्व
समाधान र व्यिस्थापन गनम औपचाररक
प्रवियाहरू विद्यमान छन् । यद्यवप लतनीहरू पूणम
रूपमा स्पष्ट छै नन्, व्यापक रूपमा जानकारी
पलन छै नन् र प्राय लनयलमत रूपमा लागू पलन
गररदै न ् ।
कममचारी कायमसम्पादनको औपचाररक मूल्याङ्कन
प्रणाली छ जुन कवहलेकाहीं पालना गररन्छ।
कायमसम्पादन मूल्याङ्कन कामको क्तजम्मेिारी
क्षेत्रहरू र नलतजाका आधारमा गररन्छ तर सबै
तहका सबै कममचारीहरूको लालग लनरन्तर रूपमा
हुँदैन।
ु ाइ र द्वन्द्व
पाललकाको अनुशासन, गुणासो सुनि
समाधानको लालग औपचाररक प्रणाली छ जुन व्यापक
रूपमा पररक्तचत छ र लनरन्तर रूपमा लागू हुन्छ
स्थानीय कानूनहरू बमोक्तजम छन् । यद्यवप प्रणाली
बारे सबै तहका कममचारीहरू राम्ररी पररक्तचत छै नन् र
कवहलेकाहीं मात्र लागू हुन्छन् ।
कममचारीहरुको कायमसम्पादनको औपचाररक मूल्याङ्कन
प्रणाली छ जुन धै रै जसो पालना गररन्छ। मुख्य
कायमसम्पादन सूचकहरूको आधारमा कममचारी
कामको लनयलमत रूपमा मूल्याङ्कन गररन्छ। सबैको
ललक्तखत रे कडम राक्तखएको हुन्छ।
ु ाइ र द्वन्द्व समाधानको
पाललकाको अनुशासन, गुणासो सुनि
लालग औपचाररक प्रणाली छ जुन व्यापक रूपमा पररक्तचत छ
र र लनरन्तर रूपमा लागू हुन्छ र स्थानीय कानूनहरू बमोक्तजम
छन् । प्रणाली बारे सबै तहका कममचारीहरू राम्ररी पररक्तचत
छन् र लनयलमत लागू हुन्छन् ।
कममचारीहरुको कायमसम्पादनको औपचाररक मूल्याङ्कन प्रणाली
छ जुन सं धै पालना गररन्छ। मुख्य कायमसम्पादन
सूचकहरूको आधारमा कममचारी कामको लनयलमत रूपमा
अक्तिल्लो ििमको आधारमा मूल्याङ्कन गररन्छ कममचारी
विकास योजनाहरू कायमसम्पादन मूल्याङ्कनको आधारमा
बनाइन्छ र कायमसम्पादन मूल्याङ्कनलाई तलब िृवि/बोनससँग
जोड्न सवकन्छ।

कममचारीको क्षमता विकासका योजना बनाईएको छ कममचारीको क्षमता विकासका योजना िौद्यमान क्षमता विकासका योजना बनाईएको छ र क्षमता विकासका योजना बनेका छन् र कायामन्ियनमा क्षमता विकासका योजना बनेका छन् र प्रभािकारी
क्षमता विकास र प्रभािकारी कायमन्ियनमा गररन्छ । छै न र गत ििम कुनै पलन वियाकलाप प्रभािकारी रुपमा कायमन्ियनमा गररदै न । आएक छन् । ती योजनाहरु स्थानीय तहका कायामन्ियनमा पलन आएक छन् । ती योजनाहरु स्थानीय
योजना (मानि कायमन्ियनमा गररएन । प्राविलधक कममचारीको कायमका लागी उपयुक्त लथएन तहका प्राविलधक कममचारीको कायमका लागी अत्यन्त
सं साधन) । उपयुक्त छन् ।
क्षेत्र उप क्षेत्र वििरणहरु तहहरु
तह १ (न्युन ) तह २ (सामान्य) तह ३ (मध्यम) तह ४ (सबल)
सुशासन कायम सलमलतको कृवि तथा पशुपन्छी विकासका विभन्न पाललका तहको कृवि विकास सलमलतमा विभन्न पाललका तहको कृवि विकास सलमलतमा विभन्न पाललका तहको कृवि विकास सलमलतमा विभन्न क्षेत्रमा पाललका तहको कृवि विकास सलमलतमा विभन्न क्षेत्रहरुमा
सं रचना र क्षेत्रमा कायमिम सं चालनका लागी क्षेत्रमा अनुभि र विज्ञता भएका सदस्य कम क्षेत्रमा अनुभि र विज्ञता भएका केही सदस्यहरु अनुभि र विज्ञता भएका धेरै सदस्यहरु छन्, अनुभि र विज्ञतामा व्यापक विविधता भएका सदस्यहरु छन्,
प्रलतबिता पाललका तहमा कृवि विकास सलमलतमा छन्, पाललकाले सलमलतमा सदस्यहरु लनिामचन छन्, पाललकामा सलमलतका सदस्यताहरु केही पाललकामा सलमलतका सदस्यताहरु प्र ुणालीको ढाँचा पाललकामा सलमलतका सदस्यताहरु प्र ुणालीको ढाँचा बमोक्तजम
(सुशासन) छ जस्मा विलभन्न क्षेत्रका अनुभिी र क्षेत्रहरूको साँिरु ो िेराबाट ललइएको र अनुभि फरक लनिामचन क्षेत्रहरूलाई प्रलतलनलधत्ि गदमछ; बमोक्तजम लनिामचन क्षेत्रहरूलाई प्रलतलनलधत्ि गदमछ; लनिामचन क्षेत्रहरूलाई प्रलतलनलधत्ि गदम छन् र लतलनहरु
विज्ञता भएको सदस्य छन् र लतनीहरमा र प्रलतबिता नभएको । सलमलतको बैठक पाललकाको सफलता, लभजन र लमशनप्रलत पाललकाको सफलता, लभजन र लमशनप्रलत समस्याहरुलाई समाधान गनम तत्पर छन् । पाललकाको
विकासको लालग दृढता, प्रलतबिता र ु िा बैठकमा सबै सदस्यहरु
लनयलमत नहुन/ प्रलतबिताका केही प्रमाणहरू छन् । लनयलमत प्रलतबिताका ठोस प्रमाणहरू छन् । उद्येश्य अनुरुप सफलता, लमशन, र लभजनप्रलत लनरन्तर प्रलतबिता दे खीन्छन
सवियता रहेको पाइन्छ। उपक्तस्थलत नहनु प्रायः कम हुन;ु धेरै कम िा बैठकहरू योजनाबि छन् र उपक्तस्थलत पयामप्त छ लनयलमत बैठकहरू योजनाबि छन् र उपक्तस्थलत पयामप्त । लनयलमत र उद्देश्यपूणम बैठकहरू योजनाबि छन् र
सलमलतमा सदस्यहरु हेरफेर भइ रहनु । । उनीहरुलाई नगरपाललकाको कृवि तथा छ । उनीहरुलाई नगरपाललकाको कृवि तथा उपक्तस्थलत लगातार छ र सशक्त छ। नगरपाललकाको कृवि
उनीहरुलाई आफ्नो भूलमका र क्तजम्मेिारीको थाहा पशुपन्छी विकास क्षेत्रको सहजीकरणमा आफ्नो पशुपन्छी विकास क्षेत्रको सहजीकरणमा आफ्नो तथा पशुपन्छी विकास क्षेत्रको सहजीकरणमा आफ्नो भूलमका
नभएको । भूलमका र क्तजम्मेिारी थाहा छ । भूलमका र क्तजम्मेिारी थाहा छ । र क्तजम्मेिारीबारे उनीहरू राम्ररी पररक्तचत छन् ।

जिाफदे वहता र स्थानीय तहसँग व्यिक्तस्थत र पारदशी महत्त्िपूणम लनणमय र पररणामहरूको बारे मा महत्त्िपूणम लनणमय र पररणामहरू बारे महत्त्िपूणम लनणमय र पररणामहरूको बारे मा कममचारी, कममचारी, लाभाक्तन्दत र अन्य सरोकारिालाहरूलाई महत्त्िपूणम
पारदक्तशत
म ा प्रविया (जस्तै सामुदावयक फोरम, कममचारीहरूलाई सूक्तचत गने अनौपचाररक प्रविया कममचारीहरूलाई सूक्तचत गने औपचाररक प्रविया सरोकारिाला र लाभाक्तन्दतहरूलाई सूक्तचत गने लनणमय र पररणामहरू बारे जानकारी गराउने औपचाररक
(सुशासन) सरोकारिाला बैठक, िाविमक बैठक रहेको छ । कवहलेकाही,ीँ महत्त्िपूणम लनणमयहरू छ, तर यसलाई लनयलमत रूपमा पालना गररएको औपचाररक प्रविया रहेको छ र यो प्रविया प्रविया छ र यो प्रविया सधैं पालना गररन्छ। प्रमुख
आदद) छ जस्ले गदाम लनणमय र र पररणामहरू छलफल गररन्छन् र केही छै न । प्रमुख अलधकारीहरूले कवहलेकाहीं सामान्यतया पालना गररन्छ । प्रमुख अलधकारीहरू र अलधकारीहरू र लनिामक्तचत प्रलतलनलधहरूले उक्तचत सभा र
पररणामहरू स्पष्ट रूपमा कममचारी, कममचारीहरूलाई जानकारी गराइन्छ । उपयुक्त र खुला फोरमहरू (जस्तै सामुदावयक लनिामक्तचत प्रलतलनलधहरूले उपयुक्त सभा सम्मेलनहरू सम्मेलनहरू ( जस्तै सामुदावयक फोरमहरू, सरोकारिाला
लाभाक्तन्ित र अन्य सरोकारिालाहरूले फोरम, सरोकारिाला बैठकहरू, िाविमक (जस्तै सामुदावयक फोरम, सरोकारिाला बैठकहरू, बैठकहरू, िाविमक र त्रैमालसक बैठकहरू आदद) माफमत
बुझ्न सकून् । बैठकहरू आदद) माफमत लनणमयहरू र िाविमक र त्रैमालसक बैठकहरू आदद) माफमत लनयलमत लनयलमत रूपमा लनणमय र पररणामहरूको सुचना गछमन ् र
पररणामहरूको जानकारी गराउछन् । रूपमा लनणमयहरू र पररणामहरूको बारे मा सुचना सुचना र सं चारलाई प्रभािकारी बनाउन सुक्तित प्रयास
लाभाक्तन्ितहरूलाई महत्त्िपूण म लनणमयहरू र प्रदान गररन्छ । गररन्छ । उच्च स्तररय र आन्तररक बाह्य जिाफदे वहताको
पररणामहरूको बारे मा जानकारी ददइँदैन । स्तर प्रशंसलनय छ।

कायमिम आिलधक तथा पाललकासँग रणनीलतक योजना छ र पाललकासँग रणनीलतक योजना छै न । पाललकासँग रणनीलतक योजना छ तर कायमन्ियन पाललकासँग रणनीलतक योजना छ र कायमन्ियन पाललकासँग रणनीलतक योजना छ र कायमन्ियन रणनीलत स्पष्ट
र बाविमक योजना कायमन्ियन रणनीलत स्पष्ट रूपमा रणनीलत स्पष्ट रूपमा लडजाइन गररएको छै न । रणनीलत पलन स्पष्ट रूपमा लडजाइन गररएको छ । रूपमा लडजाइन गररएको छ । यस रणनीलतलाई कृवि र पशु
योजना तजुम
म ा (कायमिम लडजाइन गररएको छ । यस यस रणनीलतलाई कृवि र पशु विकासका लागी यस रणनीलतलाई कृवि र पशु विकासका लागी विकासका लागी िाविमक योजना प्रवियामा समािेश पलन
र योजना) रणनीलतलाई कृवि र पशु विकासका िाविमक योजना प्रवियामा समािेश गररएको छै न िाविमक योजना प्रवियामा समािेश गररएको छ तर गररएको छ र लनयलमत रूपमा अनुगमन पलन गररन्छ ।
लागी िाविमक योजना प्रवियामा । लनयलमत रूपमा अनुगमन गररएको छै न ।
समािेश गररएको छ र लनयलमत रूपमा
अनुगमन पलन गररन्छ।
सहभालगतामुलक सहभालगतामूलक योजना तजुम
म ा सहभालगतामूलक योजना प्रविया पछ्याइएको योजना तजुम
म ा प्रवियामा लक्तक्षत समुदायसँग योजना तजुम
म ा प्रवियामा लक्तक्षत समुदायसँग योजना तजुम
म ा प्रवियामा लक्तक्षत समुदायसँग सहभालगतामूलक
िाविमक योजना कायामन्ियन र प्रभािकारी । छै न। सहभालगतामूलक परामशम गररदै न । सहभालगतामूलक परामशम गररन्छ । तर कायमन्ियन परामशम गररन्छ र कायमन्ियन पक्ष पलन प्रभािकारी छ ।
प्रविया पक्ष कमजोर छ ।
(कायमिम र
योजना)
सहभालगतामूलक योजना, कायमिम कायामन्ियन, अनुगमन कायमिम कायामन्ियन, अनुगमन र मूल्याङ्कन गने कायमिम कायामन्ियन, अनुगमन र मूल्याङ्कन कायमिम कायामन्ियन, अनुगमन र मूल्याङ्कन प्रणाली योजना, कायमिम कायामन्ियन, अनुगमन र मूल्याङ्कन प्रणाली
अनुगमन र र मूल्याङ्कन प्रणाली विद्यमान छ र यो प्रणालीको विकास भएको छै न । प्रणाली विद्यमान छ तर यी प्रणाली कायामत्मक विद्यमान छ । यी प्रणाली कायामत्मक पलन छन् तर विद्यमान छ र यो कायामत्मक छ र लनयलमत रूपमा अनुगमन
मूल्याङ्कन समीक्षा कायामत्मक छ र लनयलमत रूपमा छै नन् । अनुगमन लनयलमत गररदै न । पलन गररन्छ।
(कायमिम र अनुगमन पलन गररन्छ।
योजना)
क्षेत्र उप क्षेत्र वििरणहरु तहहरु
तह १ (न्युन ) तह २ (सामान्य) तह ३ (मध्यम) तह ४ (सबल)
प्रसार स्थानीय तहमा पाललकासँग स्थानीय सरकार (िा सेिा प्रिाहका लालग गुणस्तरीय मापदण्डहरू सेिा प्रिाहका केही पक्षहरूको लालग ललक्तखत सेिा वितरणका अलधकांश पक्षहरूको लालग ललक्तखत सेिा वितरणका अलधकांश पक्षहरूको लालग ललक्तखत गुणस्तर
सेिा कृवि प्रसार र राविय) मापदण्डहरू पालना गने र अनौपचाररक रूपमा मात्र अिक्तस्थत छन् िा गुणस्तर मापदण्डहरू अिक्तस्थत छन् । लतनीहरू गुणस्तर मापदण्डहरू अिक्तस्थत छन् । यसले समुदाय मापदण्डहरू अिक्तस्थत छन् । यसले समुदाय र
प्रिाहको विस्तार सेिाको अनुगमन गने गुणस्तरीय पुराना छन् िा बाह्य क्षेत्रको प्रभािमा मात्र पूण म रूपमा स्पष्ट छै नन् र लनयलमत रूपमा र सेिाग्राहीहरूको आिश्यकताहरूलाई ध्यानमा राख्छ सेिाग्राहीहरूको आिश्यकताहरूलाई ध्यानमा राख्छ र प्राय
वितरण वितरण विलध मापदण्डसवहतको कृवि प्रसार सेिा विकास गररएका छन् र अनुगमन गररएको छै न अनुगमन गररएको छै न । यसिाट सकारात्मक र प्राय सेिा र वितरण प्रणाली स्थानीय सरकार (िा सेिा र वितरण प्रणाली स्थानीय सरकार (िा राविय)
विलध (प्रसार सेिा ) वितरण विलध छ । सामुदावयक । सेिाग्राहीहरु सेिा प्रिाहमा असन्तुष्ट छन् । लभन्नता ल्याउने विश्वास गररन्छ तर ठोस राविय) मापदण्डहरूसँग लमल्दोजुल्दो हुन्छ । मापदण्डहरूसँग लमल्दोजुल्दो हुन्छ । सेिाग्राहीहरू सेिा
सरोकारिाला र लाभाक्तन्दतहरूले सेिा पररणामहरू प्रदशमन गनम असमथम छ । सेिाग्राहीहरू सेिा प्रिाहबाट सन्तुष्ट छन् । प्रिाहबाट सन्तुष्ट छन् । सेिाग्राहीहरू सेिा प्रिाहबाट
प्रिाहमा सन्तुवष्ट व्यक्त गछमन ् । सेिाग्राहीहरू सेिा प्रिाहबाट केही हदसम्म लनरन्तर र प्रणम रुपमा सन्तुष्ट छन्।
सन्तुष्ट छन् ।
साझेदारी अन्य सं ि स्थानीय तहका प्राविलधक कममचारी र स्थानीय तहका प्राविलधक कममचारी र स्थानीय स्थानीय तहका प्राविलधक कममचारी र स्थानीय स्थानीय तहका प्राविलधक कममचारी र स्थानीय स्थानीय तहका प्राविलधक कममचारी र स्थानीय लनिामक्तचत
सं स्थाहरू/पररयोज स्थानीय लनिामक्तचत प्रलतलनलधहरू अन्य लनिामक्तचत प्रलतलनलधहरूलाई स्थानीय क्षेत्रका अन्य लनिामक्तचत प्रलतलनलधहरूलाई स्थानीय क्षेत्रका अन्य लनिामक्तचत प्रलतलनलधहरूलाई स्थानीय क्षेत्रका अन्य प्रलतलनलधहरूलाई स्थानीय क्षेत्रका साथै अन्य तहका क्षेत्रका
नाहरूसँग सं ि सं स्था/पररयोजनाहरूको रणनीलत र सं स्था/पररयोजनाहरूको रणनीलत र कामको केही सं स्था/पररयोजनाहरूको रणनीलत र कामको राम्रो सं स्था/पररयोजनाहरूको रणनीलत र कामको राम्रो अन्य सं स्था/पररयोजनाहरूको रणनीलत र कामको राम्रो
साझेदारी कामका बारे मा जानकार छन्, जानकारी छ । उनीहरुबीच सहकायमका विियमा जानकारी छ । कायमिमहरू योजना बनाउँ जानकारी छ । कायमिमहरू योजना बनाउँ कुनै पलन जानकारी छ । लतनीहरूले कायमिम र गलतविलधहरूको
योजना/कायामन्ियन गदाम र अनौपचाररक छलफल भएको छ । कुनै पलन कायमिम दोहोररनदीन लतनीहरूले अन्य कायमिम दोहोररनदीन लतनीहरूले अन्य योजना बनाउँ दा कुनै नक्कल नभएको सुलनक्तित गनम व्यापक
साझेदारहरूसँग सहकायम गदाम परामशम सं स्थाहरू/पररयोजनाहरूसँग परामशम गछमन ् । सं स्थाहरू/पररयोजनाहरूसँग परामशम गछमन ् । अन्य रूपमा परामशम गछमन ् । लतनीहरूले अन्य
ललन्छन् । . पलछल्लो दुई ििममा साझेदारसँग सहकायम भएको ु रूपमा
साझेदारहरू/ सरोकारिालाहरूसँग सं यक्त सं स्थाहरू/पररयोजनाहरूसँग साझेदारीमा एक भन्दा बढी
कम्तीमा एउटा उदाहरण भएको छ । एउटा कायमिम सञ्चालन भइरहेको छ । साझेदारी, कायमिमहरू कायामन्ियन गदै छन् । सं जाल र सहयोगको
सं जाल र सहयोगको लालग सक्षम िातािरण छ । लालग सक्षम िातािरण छ ।

सं िीय र सं ि र प्रदे श सरकारसँग कृवि तथा
प्रादे क्तशक सरकार पशुपन्छी विकास क्षेत्रमा साझेदारीका
सं ग साझेदारी लालग उपयुक्त िातािरण रहेको छ ।
लनजी क्षेत्रसँग कृवि प्रसार सेिामा लनजी क्षेत्रका सेिा
साझेदारी प्रदायकहरूसँग सफल साझेदारी छ
समुदाय योजना कायामन्ियन र कायमिम
सेिाग्राहीहरूसँग गलतविलधहरूको मूल्याङ्कनमा पाललकाले
साझेदारी लनयलमत रूपमा आफ्ना सेिाग्राहीहरूबाट
सुझाि सं कलन गदमछ । धेरै
सामुदावयक सदस्यहरू लनयलमत रूपमा
श्रोत, साधन, समयको चासो गछमन ् र
धेरैले यसले गने कामको बारे मा उच्च
रूपमा िहश गदमछन् ।
कायमिम योजना, कायामन्ियन िा अनुगमनमा
सं िीय र प्रादे क्तशक सरकारका अलधकारी िा
लनिामक्तचत प्रलतलनलधहरू समािेश हुँदैनन् । नीलत
लनमामणमा न पाललकासँग परामशम ललइन्छ न त
पाललकाले सुझाि ददने प्रयास नै गछम । अन्य
सरकारको कुनै पलन तहसँग पाललकाको
विश्वसनीयता छै न अथिा धेरै न्युन छ ।
पाललकाले स्थानीय तहमा (दाता िा वििेता
सम्बन्धभन्दा बाहेक) कृवि प्रसार सेिा प्रिाहको
क्षमता सुदृढ गनम लनजी क्षेत्रका सेिा
प्रदायकहरूसँग साझेदारी गने प्रयास गरे को छै न
।
योजना, कायामन्ियन र कायमिम गलतविलधको
मूल्याङ्कनमा पाललकाले आफ्ना सेिाग्राहीहरूबाट
सुझाि खोज्दै न । सामुदावयक सदस्यहरूले
श्रोत, साधन, समय उपलब्ध गराउँ दैनन् र या त
थाहा नै गदै नन् िा यसको बारे मा िहश कवहल्यै
गदै नन् ।
कायमिम तजुम
म ा, कायामन्ियन र अनुगमनमा सं ि
र प्रदे श सरकारका पदालधकारी र लनिामक्तचत
जनप्रलतलनलधलाई लछटपुट समािेश गररएको छ
। पाललकाले कवहलेकाहीं नीलत लनमामण तहहरूमा
सुझाि ददएको छ र सं िीय र प्रादे क्तशक
सरकारसँग केही साझेदारी सम्बन्ध राखेको छ।
स्थानीय तहमा कृवि प्रसार सेिा प्रिाहको
क्षमतालाई सुदृढ गनम पाललकाले लनजी क्षेत्रका
सेिा प्रदायकहरूसँग साझेदारी गनम केही हदसम्म
प्रयास गरे को छ ।
पाललकाले कवहलेकाही ीँ योजना, कायामन्ियन र
कायमिमका गलतविलधहरूको मूल्याङ्कनमा आफ्ना
सेिाग्राहीहरूबाट सुझाि खोज्छ। केही
समुदायका सदस्यहरूले श्रोत, साधन, समय
प्रदान गरे का छन् र समुदायलाई सामान्यतया
यस विियमा थाहा छै न ।
सं ि र प्रदे शका अलधकारीहरू र लनिामक्तचत
प्रलतलनलधहरूलाई कवहलेकाहीं कायमिम योजना,
कायामन्ियन र अनुगमनमा समािेश गररन्छ । लनलत
लनमामण प्रवियामा पाललकासँग प्राय परामशम ललइन्छ र
आिश्यकता अनुसार साझेदारी पलन गररन्छ ।
स्थानीय तहमा कृवि प्रसार सेिा प्रिाह क्षमता सुदृढ
गनम लनजी क्षेत्रका सेिा प्रदायकहरूसँग पाललकाले एक
िा दुईिटा साथमक साझेदारी गरे को छ ।
पाललकाले योजना, कायामन्ियन र कायमिम
गलतविलधहरूको मूल्याङ्कनमा आफ्ना सेिाग्राहीहरूबाट
प्राय िा जलत सुझाि ललन सक्छ त्यलत ललदै न ।
केही समुदायका सदस्यहरूले श्रोत, साधन, समय
प्रदान गरे का छन् केहीले साझेदारीको बारे मा राम्रो
बोल्छन्, तर धेरैलाई थाहा छै न।
कायमिम तजुम
म ा, कायामन्ियन र अनुगमनमा सं ि र प्रदे श
सरकारका सम्बक्तन्धत र उपयुक्त सरकारी अलधकारी र
जनप्रलतलनलधहरूलाई लनयलमत समािेश गररन्छ । नीलत लनमामण
प्रवियाका लालग पाललकासँग लनयलमत रूपमा परामशम ललइन्छ
र विलभन्न सरकारी तहहरूमा सहकायम गछम र उनीहरूको
सुझाि प्राय स्थानीय नीलतहरूमा समािेश हुन्छ ।
स्थानीय तहमा कृवि प्रसार सेिा प्रिाहको क्षमतालाई सुदृढ
गनमका लालग पाललकाले लनजी क्षेत्रका सेिा प्रदायकहरूसँग
तीन िा सोभन्दा बढी सफल साझेदारी गरे को छ ।
पाललकाले योजना, कायामन्ियन र कायमिम गलतविलधको
मूल्याङ्कनमा आफ्ना सेिाग्राहीहरूबाट लनयलमत रूपमा सुझाि
खोज्छ; धेरै सामुदावयक सदस्यहरू लनयलमत रूपमा श्रोत,
साधन, समय प्रदान गरे का छन्, र धेरैले यसले गने कामको
उच्च रूपमा िहश गदमछन् ।
क्षेत्र उप क्षेत्र वििरणहरु तहहरु
तह १ (न्युन ) तह २ (सामान्य) तह ३ (मध्यम) तह ४ (सबल)
ज्ञान सुचना, सं चार र उपयुक्त सुचना, सं चार र शीक्षा गाउँ तथा नगरपाललका प्राविलधक शाखाहरूसँग गाउँ तथा नगरपाललका प्राविलधक शाखाहरूसँग गाउँ तथा नगरपाललका प्राविलधक शाखाहरूसँग केही गाउँ तथा नगरपाललका प्राविलधक शाखाहरूसँग सुचना, सं चार
व्यिस्थाप शीक्षा सम्बक्तन्ध सम्बक्तन्ध श्रोत सामग्री उपलव्ध छन् र केही आधारभूत सुचना, सं चार र शीक्षा केही मापदण्ड पुगेका सुचना, सं चार र शीक्षा आधारभूत सुचना, सं चार र शीक्षा सम्बक्तन्ध श्रोत र शीक्षा सम्बक्तन्ध श्रोत सामग्रीहरू जस्तै पचामहरू, कृवि
न श्रोत सामग्री मुख्य सरोकारिालाहरू र सम्बक्तन्ध श्रोत सामग्री उपलव्ध छन् , जुन धेरै सम्बक्तन्ध श्रोत सामग्री उपलव्ध छन् जस्तै सामग्रीहरू जस्तै पचाम, कृवि डायरी, पोस्टर, समाचार डायरी, पोस्टरहरू, न्यूजलेटर र ब्रोशरहरू इत्यादद को
(ज्ञान व्यिस्थापन) लाभाक्तन्ितिगमसँग प्रभािकारी सञ्चार समयअक्ति विकलसत/अक्तस्तत्िमा भएका र पुराना पचामहरू, कृवि डायरी, पोस्टरहरू, समाचारपत्रहरू पत्र र ब्रोशर आदद मापदण्ड पुगेका छन् जुन मुख्य विस्तृत श्रृंखला हुन्छ जुन मुख्य सरोकारिालाहरू र
रूपमा प्रयोग गनम गररन्छ। भइसकेका छन्। र ब्रोसरहरू र ती मध्ये केही पुराना छन्। सरोकारिालाहरू र लाभाक्तन्ितिगमसँग प्रभािकारी लाभाथीहरूसँग प्रभािकारी रूपमा सञ्चार गनम प्रयोग गररन्छ।
रूपमा सञ्चार गनम प्रयोग गररन्छ। उपलब्ध अलधकांश
सामग्रीहरू अद्यािलधक गररएका छन्।

ज्ञान ज्ञान व्यिस्थापन सामाग्रीहरुको पयामप्त ज्ञान व्यिस्थापनका न कुनै जानकारी सङ्कलन ज्ञान व्यिस्थापन विकासको बारे मा जानकारी ज्ञान व्यिस्थापन विकासको बारे मा जानकारी छ। सञ्चार/स्रोत सामग्रीहरू लनयलमत रूपमा अद्यािलधक हुन्छन् र
व्यिस्थापनको मात्रामा जानकारी उपलब्ध छन् र ज्ञान गररएको छ न कनै ज्ञान व्यिस्थापनको छ। तर, वयनको उक्तचत योजना र उपयोग हुन लतनीहरू योजनाबि छन् तर सही रूपमा प्रयोग सही रूपमा प्रयोगमा आएका छन् ।
योजना व्यिस्थापनको योजना छ । विकासको योजना छ। सकेको छै न । गररएको छै न।
लक्तजक्तस्ट कायामलयको गाउँ तथा नगरपाललकाका प्राविलधक कायामलयको लागी प्रयाप्त ठाँउ छै न । कायामलयको लागी प्रयाप्त ठाँउ छ । लसलमत कायामलयको लागी प्रयाप्त ठाँउ छ । लसलमत कृवि कायामलयको लागी प्रयाप्त ठाँउ छ । कृवि
क लागी प्रयाप्त शाखाहरूसँग पयामप्त ठाउँ, कायामलय प्रभािकारी सेिा प्रिाहका लालग त्यहाँ धेरै थोरै कृवि उपकरण/औजार/मेलसनरीहरूले केही उपकरण/औजार/मेलसनरीहरूले केही आिश्यकताहरू उपकरण/औजार/मेलसनरी र सुधार, मममत र प्रलतस्थापनको
व्यिस्थाप ठाँउ, कृवि बैठक र भण्डारण ठाउँ र कृवि कृवि उपकरण/औजार/मेलसनरीहरू उपलब्ध छन् आिश्यकताहरू पूरा गदमछ तर अझै सेिाहरुको पूरा गदमछ तर अझै केही सेिाहरुको खाडल रहेको लालग पयामप्त स्रोत र योजना छ। सूची प्रणाली ियिक्तस्थत छ,
न उपकरण/औजार/ उपकरण/औजार/मेलसनरीहरू साथै र कवहलेकाही ीँ अरूबाट उधारो िा सुधाररएका ठू लो खाडल रहेको छ। एक सामान्य सूची छ। प्रलतस्थापन, सुधार िा मममतसम्भारलाई लनयलमत रूपमा अद्यािलधक गररएको छ र लेखापरीक्षण
मेलसनरीहरू साथै उक्तचत प्रयोगशाला र प्रभािकारी सेिा हुन्छन्। कुनै सूची प्रणालीको विकास छै न। प्रणालीको विकार भएको छ। गम्भीरतापूिक
म विचार गनम पयामप्त स्रोतहरू छै नन्। गररएको छ।
उक्तचत प्रिाह र सम्पुणम सामाग्रीहरुको सूची प्रणालीको विकस गररएको छ तर अद्यािलधक
प्रयोगशालाको अद्यािलधक गररएका छन्। गररएको छै न ।
उपलब्धता
(लक्तजक्तस्टक
व्यिस्थापन)

सूचनाका पयामप्त मात्रामा कम््युटर, इन्टरनेट, इ-
पूिामधारहरू मेल जस्ता सुविधाहरु र वफल्ड स्टाफ
(लक्तजक्तस्टक सवहतको यातायातमा पहुँच छ ।
व्यिस्थापन) कायामलयमा राम्रो नेटिकमको स्थापना
भएको छ, र आिश्यक सफ्टिेयर,
क्यामेरा, फोन र सिारी साधनहरू
उपलब्ध छन्।
कम््यूटर, इन्टरनेट, फोन, इ-मेल र साथै
यातायात क्षेत्रमा कममचारीहरूको पहुँचमा गम्भीर
अभाि छ; कायामलयसँग कुनै पलन नेटिकम छै न
र सं चारमा कोही पलन जानकार छै न ।
केही कम््युटर, इन्टरनेट, फोन, इ-मेल र
यातायातमा पहुँच भएता पलन विशेि गरी वफल्ड
स्टाफका लालग पयामप्त छै न । कायामलयसँग कुनै
पलन नेटिकम छै न । कममचारीमा कोहीसँग
आधारभूत सं चारका लसपहरू छै न ।
कममचारीहरूसँग कम््युटर, इन्टरनेट , इ-मेल, वफल्ड स्टाफ सवहत सबै कममचारीहरूको लागी पयामप्त
सफ्टिेयर, फोन, क्यामेरा र यातायातको पहुँच छ तर कम््युटर, इन्टरनेट, इ-मेल र यातायात पहुँच छ ।
उनीहरूले चाहेजलत होइन; मुख्य कायामलयमा सं चारसँग सम्बक्तन्धत कममचारी छन् जसको कतमव्यहरूमा
आधारभूत नेटिकम छ र सं चारका लसपहरू भएका सं चार समािेश छ । सबै कायामलयहरू राम्रोसँग सञ्जाल छन्,
कममचारीहरू छन् । र आिश्यक सफ्टिेयर, क्यामेरा, फोन र सिारी साधनहरू
छन्।

कानुनी स्थानीय तह कृवि सं लबधान, कृवि विकास रणलनलत स्थानीय पाललकासँग अनौपचाररक कृवि प्रसार सेिा र पाललकासँग स्थानीय तहमा कृवि विस्तार सेिासँग पाललकासँग नीलत, लनयम, ऐन, कायमविलध, लनयमािली पाललकासँग नीलत, लनयम, ऐन, कायमविलध, लनयमािली र
र प्रसार सेिा र सरकार सं चालन ऐन बमोक्तजम कृवि विस्तार सेिासँग सम्बक्तन्धत नीलत र सम्बक्तन्धत केही आधारभूत नीलत, लनयम, ऐन, र पुक्तस्तकाहरू छन् जुन राविय लनलत तथा ऐन पुक्तस्तकाहरू छन् जुन राविय लनलत तथा ऐन बमोक्तजम बनेका
नीलतगत विस्तार सम्बन्धी प्रसार सेिा र सं म्िक्तन्धत अन्य क्षेत्र कायमविलधहरू छन् जसलाई अलभलेखीकरण कायमविलध, लनयमािलीहरू छन् जसले केही बमोक्तजम बनेका छन् जसले कृवि प्रसार सेिाहरु र छन् जसले कृवि प्रसार सेिाहरू र अन्य सबैभन्दा सान्दलभमक
प्रािधानह ऐन, नीलत, सं चालनका लालग स्पष्ट कायमहरू, गररएको छै न । उनीहरू यसता नीलत र सान्दलभमक क्षेत्र र सेिाहरूलाई सं चालन र अन्य सान्दलभमक सबै क्षेत्रहरू सं चालन र क्षेत्रहरूलाई सं चालन र पररचालनको लागी समेट्छ। सबै
रू विलनयम र नीलतहरू, लनयमहरू, लनदे शनहरू, कायमविलधहरू अलभलेखीकरणको महत्त्िको बारे मा पररचालनको लागी समेट्छ र केही राविय लनलत पररचालनको लागी समेट्छ । अलधकांश कममचारी र कममचारी र लनिामक्तचत प्रलतलनलधहरूलाई यी कानुनी र
कायमविलध प्रवियाहरू आदद अिक्तस्थत छन्। कुरा गछमन ् र भविष्यमा पलन गनम प्रलतबि छन् । तथा ऐन बमोक्तजम बनेका छन् । लनिामक्तचत प्रलतलनलधहरूलाई यी कानुनी र प्रवियागत प्रवियागत कागजातहरूमा ताललम ददइएको छ र लतनीहरू
(कानुनी र कममचारीहरूलाई ताललम ददइएको छ र कममचारीहरूलाई सं गठनात्मक नीलत र कागजातहरूमा ताललम ददइएको छ र लतनीहरू सधैं कुनै विचलन लबना पालना गदमछन् । कानूनी र
नीलतगत लतनीहरूलाई पालना गराईएको छ । प्रवियाहरूमा ताललम ददइएको छै न र व्यिहारमा सामान्यतया केही साना विचलनहर िाहेक पालन प्रवियागत कागजातहरू िाविमक रूपमा समीक्षा र अद्यािलधक
प्रािधानहरू) कानुनी र नीलतगत कागजातहरू विचलनहरू छन् । सं गठनात्मक नीलत र गदमछन् । केही कानुनी र प्रवियागत कागजातहरू गररन्छ।
लनयलमत रूपमा समीक्षा गररन्छ। कायमविलध केही हदसम्म पुराना छन्। पलछल्ला दुई ििममा समीक्षा गररयो।