Nguyễn Trần Khánh Vân YC43

SUY THAI
1. Định nghĩa và cơ chế sinh lý bệnh :
- Là tình trạng thai thiếu Oxy trong máu hoặc thiếu Oxy tổ chức khi thai đang sống
trong tử cung
- 4 cơ chế sinh lý bệnh :
o Co mạch ngoại vi, trung tâm hóa tuần hoàn
o Tăng nhịp tim thai , nếu suy thai kéo dài nhịp tim sẽ giảm dần
o Sự thải phân su vào nước ối : do giảm oxy và tăng CO2 máu nên nhu động ruột
tăng, dãn cơ vòng hậu môn và thải phân su vào nước ối
o Ban đầu toan hô hấp sau đó sẽ toan chuyển hóa, khi pH< 7,25 thai sẽ chết trong
tử cung
- Hậu quả :
o Tổn thương phù nề và xuất huyết não
o Suy thận , suy gan, vàng da
o Rối loạn chức năng đông máu
o Viêm ruột hoại tử
2. Nguyên nhân :
- Cơn co tử cung cường tính : co làm máu không trở về được giảm oxy hồ
huyết
Do mẹ - Tư thế nằm ngửa của sản phụ đè lên TMC dưới giảm lượng máu về tim →
cho sản phụ nằm nghiêng T
- Mẹ bệnh thiếu máu,suy tim, suy nhược, mất máu cấp…
- Non tháng
- Già tháng
Do thai - Chậm tăng trưởng trong tử cung
- Thai bị thiếu máu, nhiễm trùng
- Đa thai
- Nhau bong non → suy thai cấp
- Nhau tiền đạo → suy thai mãn
Phần
- Bất thường dây rốn, sa dây rốn, thắt nút
phụ
- Ối vỡ non, ối vỡ sớm, nhiễm khuẩn ối → chuyển dạ kéo dài giảm oxy
- Vỡ mm tiền đạo trong trường hợp nhau bám màng
- Bất xứng đầu chậu, nguyên nhân cơ học khác
Sinh khó - Ngôi bất thường
- Chuyển dạ kéo dài
- Thuốc gây mê
Thuốc - Thuốc giảm đau
- Thuốc tăng co không đúngc chỉ định hoặc quá liều
* Phác đồ Từ Dũ chia 4 nhóm nguyên nhân :
1. Nhóm các nguyên nhân làm giảm nồng độ O2 trong máu mẹ
2. Nhóm các nguyên nhân làm suy giảm việc vận chuyển máu chứa O2 đến hồ máu
SUY THAI
Nguyễn Trần Khánh Vân YC43

3. Nhóm các nguyên nhân gây suy giảm trao đổi khí máu tại hồ máu
4. Nhóm các nguyên nhân cản trở việc vận chuyển máu bão hòa O2 từ hồ máu đến mô thai
nhi
3. Lâm sàng :
a) Thay đổi tim thai :
- Nhịp tim thai chậm < 120 l/p
- Nhịp tim thai nhanh > 160 l/p
- Tiếng tim thai nhỏ, mờ, xa xăm, không đều
 Yêu cầu :
- Nghe lúc không có CCTC
- Đếm trong 1 phút, không bỏ nhịp nào nhất là < 119 hoặc > 161
- Nghe đủ 3 lần ngoài CCTC rồi mới chẩn đoán
b) Thay đổi nước ối :
- Màu sắc:
o Màu trong : thai non tháng
o Màu đục : đủ tháng
o Xanh bã đậu : suy thai
o Đỏ tươi : nhau tiền đạo
o Đỏ sậm : nhau bong non
o Đỏ nâu : thai chết lưu
o Vàng : suy thai mãn
- Thiểu ối
4. Cận lâm sàng :
- Monitoring :
o Nhịp tim thai chậm < 120 l/p / Nhịp tim thai nhanh > 160 l/p
o Dao động nội tại < 5 nhịp/ phút, kéo dài > 30p hoặc nhịp phẳng
o Xuất hiện nhịp giảm muộn, giảm kéo dài, nhịp giảm bất định
 DIP I sâu sớm trùng với CCTC + < 90l/p → ∆
 DIP II → ∆
- Soi ối : màu xanh có dải phân su
- Đo pH da đầu : ( chính xác nhưng nhiều biến chứng nên ít sử dụng )
o Cách thực hiện: một dụng cụ soi ối được đưa qua cổ tử cung đã mở và không
còn màng ối. Lau sạch da đầu thai bằng tampon rồi bôi gel silicone để máu khi
chảy ra tạo khối cầu cô lập. Rạch da sâu 2mm bằng một con dao đặc biệt với
cán dài. Lấy ngay giọt máu đầu tiên hình thành và cho vào một ống thủy tinh có
tráng heparine rồi đem đi đo pH máu ngay lập tức.
o Xử trí, theo Zalar and Quilligan (1979):
 pH > 7,25 → theo dõi tiếp
 7,2 ≤ pH ≤ 7,25 → lặp lại sau 30 phút

SUY THAI
Nguyễn Trần Khánh Vân YC43

 pH < 7,2 → lặp lại ngay lập tức + chuẩn bị mổ cho mẹ. Nếu pH máu vẫn
thấp thì mổ lấy thai. Nếu không thì tiếp tục theo dõi chuyển dạ và lặp lại
thử nghiệm theo chu kỳ.

5. Xử trí chung
1) Thở oxy 5-6l/ phút, ngắt quãng
2) Tư thế nằm nghiêng Trái
3) Truyền dịch Ringerlactate 500ml ( 40-100 g/p)
Nếu đang truyền oxytocin thì cho ngưng hoặc giảm tốc độ truyền
4) Đánh giá cơn gò tử cung, giảm gò nếu có chỉ định (Buscopan, No-spa…)
5) Khám đánh giá lại toàn trạng mẹ và thai nhi, tìm và phát hiện nguyên nhân gây suy thai cho
thêm các thuốc hỗ trợ khác : kháng sinh ( nhiễm trùng ), trợ tim
 Mổ lấy thai nếu :
 Sa dây rốn : nằm mông cao → lấy gạc tẩm NaCl 0.9% bọc lấy dây rốn → chuyển
mổ cấp cứu
 Nước ối đặc phân su
 Nếu không thấy nguyên nhân mà hồi sức không hiệu quả và các biện pháp sanh
giúp không hiệu quả

SUY THAI