Układ cyfrowy

Układy cyfrowe to rodzaj układów elektronicznych w których sygnały napięciowe przyjmują

tylko określoną liczbę poziomów, którym przypisywane są wartości liczbowe. Najczęściej
(choć nie zawsze) liczba poziomów napięć jest równa dwa, a poziomom przypisywane są
cyfry 0 i 1, wówczas układy cyfrowe realizują operacje zgodnie z algebrą Boola i z tego
powodu nazywane są też układami logicznymi. Na dzień dzisiejszy układy cyfrowe
budowane są w oparciu o bramki logiczne realizujące elementarne operacje znane z algebry
Boola: iloczyn logiczny (AND, NAND), sumę logiczną (OR, NOR), negację NOT, różnicę
symetryczną (XOR, EXOR) itp. Ze względu na stopień skomplikowania współczesnych
układów wykonuje się je w postaci układów scalonych.
Zalety układów cyfrowych:
 Możliwość bezstratnego kodowania i przesyłania informacji - jest to coś, czego w
układach analogowych operujących na nieskończonej liczbie poziomów napięć nie
sposób zrealizować.
 Zapis i przechowywanie informacji cyfrowej jest prostszy.
 Mniejsza wrażliwość na zakłócenia elektryczne.
 Możliwość tworzenia układów programowalnych, których działanie określa program
(np: mikroprocesor, koprocesor).

Wady układów cyfrowych:

 Są skomplikowane zarówno na poziomie elektrycznym, jak i logicznym i obecnie ich
projektowanie wspomagają komputery (np: język opisu sprzętu).
 Chociaż są bardziej odporne na zakłócenia, to wykrywanie przekłamań stanów
logicznych, np. pojawienie się liczby 0 zamiast spodziewanej 1, wymaga
dodatkowych zabezpieczeń (patrz: kod korekcyjny) i też nie zawsze jest możliwe
wykrycie błędu. Jeszcze większy problem stanowi ewentualne odtworzenie
oryginalnej informacji.
Klasyfikacja układów cyfrowych
Ze względu na sposób przetwarzania informacji rozróżnia się dwie główne klasy układów
logicznych:
 układy sekwencyjne - w których stan wyjść zależy od stanu wejść x oraz od
poprzedniego stanu
 układy kombinacyjne - w których sygnały wyjściowe zmieniają się w chwili zmian
sygnałów wejściowych

Ze względu na technologię w jakiej wykonano bramki logiczne:

 bipolarne
o TTL (ang. Transistor-Transistor Logic)
o ECL (ang. Emitter Coupled Logic)
o I2L (ang. Integrated Injection Logic)
 unipolarne
o NMOS i PMOS
o CMOS (ang. Complementary MOS)

Ostatnimi laty bardzo popularne stały się programowalne układy cyfrowe. W odróżnieniu od
programowalnych mikroprocesorów, programowana jest fizyczna struktura układu oparta na:
 bramkach
o PLA
o PAL
 komórkach
o SPLD
o CPLD
o FPGA
Ograniczenia techniczne

Przedziały napięć w układzie logicznym

Ze względu na różne czynniki, takie jak wahania napięcia zasilającego, zakłócenia
zewnętrzne, rozrzut parametrów itp. sygnały przetwarzane w układach cyfrowych nie mają
ściśle określonych wartości, stąd też liczby przypisuje się nie wartościom napięć, ale
przedziałom napięć.
W układach logicznych, gdzie są zdefiniowane tylko dwie wartości liczbowe, rozróżnia się
dwa przedziały napięć: wysoki (ozn. H, z ang. high) i niski (ozn. L, z ang. low); pomiędzy
nimi jest przerwa, dla której nie określa się wartości liczbowej - jeśli napięcie przyjmie
wartość z tego przedziału, to stan logiczny układu jest nieokreślony.
Jeśli do napięć wysokich zostanie przyporządkowana logiczna jedynka, a do niskich logiczne
zero, wówczas mówi się, że układ pracuje w logice dodatniej, w przeciwnym wypadku w
logice ujemnej