GURUHLAR

Davr qator
a I b a II b a III b a IV b a V b a VI b a VII b a VIII b Atomlarning ba’zi xossalari
H 1,008 1 He 4,003 2
Vodorod 2,2 Geliy --
Metalmaslik →↑
1 1 I -1 +1 -- -- Metallik ↓←
1 2 Oksidlovchilik →↑
1s1 1s2 Qaytaruvchilik ↓←
Li 6,941 3 Be 9,01 (4) B 10,81 5 C 12,01 6 N 14,0 7 O 15,99 8 F 18,99 9 Ne 20,18 10 Kislotalilik va dissotsiyalanish
Litiy 0,98 Berilliy 1,57 Bor 2,04 Uglerod 2,55 Azot 3,04 Kislorod 3,44 Ftor 3,98 Neon --
2 2 I +1 II +2 III +3 II, IV -4,+2,+4 II,III,IV -3,+1,2,3,4,5 II, IV -1,-2,+2 I -1 -- -- darajasi –
21 22 23 24 25 26 27 28 Kislorodli birikmalarda →↑
2s1 2s2 2s22p1 2s22p2 2s22p3 2s22p4 2s22p5 2s22p6 Kislorodsiz birikmalarda ↓←
Na 22,99 11 Mg 24,30 12 Al 26,98 (13) Si 28,08 14 P 30,97 15 S 32,06 16 Cl 35,45 17 Ar 39,94 18 Asoslilik –
Natriy 0,93 Magniy 1,31 Alyuminiy 1,61 Kremniy 1,9 Fosfor 2,19 Oltingugurt 2,58 Xlor 3,16 Argon --
Kislorodli birikmalarda ↓←
3 3 I +1 II +2 III +3 II, IV -4,+2,+4 III, V -3,+3,+5 II, IV, VI -2,+2,+4,+6 I,III,V,VII -1,+1,3,5,7 -- --
281 282 283 284 285 286 287 288 Kislorodsiz birikmalarda →↑
3s1 3s2 3s23p1 3s23p2 3s23p3 3s23p4 3s23p5 3s23p6 Barqarorlik (turg’unlilik) →↑
K 39,09 19 Ca 40,07 20 21 44,95 Sc (22) 47,86 Ti (23) 50,94 V (24) !!! 51,99 Cr (25) 54,93 Mn (26) 55,84 Fe 27 58,93 Co 28 58,69 Ni Beqarorlik ↓←
Kaliy 0,82 Kalsiy 1,04 Skandiy 1,36 Titan 1,54 Vanadiy 1,63 Xrom 1,66 Marganes 1,55 Temir 1,83 Kobalt 1,88 Nikel 1,91 Bog’lanish energiyasi →↑
4 I +1 II +2 III +3 II, III, IV +2,+3,+4 II,III,IV,V +2,3,4,5 II, III, VI +2,+3,+6 II,III,IV,VI,VII II, III, VI +2,+3,+6 II, III +2,+3 II, III +2,+3
2881 2882 2892 2 8 10 2 2 8 11 2 2 8 13 1 2 8 13 2 (+2,3,4,6,7) 2 8 14 2 2 8 15 2 2 8 16 2 Bog’ mustahkamligi →↑
4s1 4s2 4s23d1 4s23d2 4s23d3 4s13d5 4s23d5 4s23d6 4s23d7 4s23d8 Bog’ qutblanuvchanligi →↑
4 29 !!! 63,54 Cu (30) 65,39 Zn Ga 69,72 (31) Ge 72,61 32 As 74,92 33 Se 78,96 34 Br 79,9 35 Kr 83,8 36 Bog’barqarorligi (turg’unligi) →↑
Mis 1,9 Rux 1,65 Galliy 1,81 Germaniy 2,01 Mishyak 2,18 Selen 2,55 Brom 2,96 Kripton -- Bog’ uzunligi ↓←
5 I, II +1,+2 II +2 III +3 II, IV +2,+4 III, V -3,+3,+5 II, IV, VI -2,+4,+6 I,III,V,VII -1,+1,3,5,7 II,IV,VI,VIII +2,4,6,8
2 8 18 1 2 8 18 2 2 8 18 3 2 8 18 4 2 8 18 5 2 8 18 6 2 8 18 7 2 8 18 8 Atom o’lchami ↓←
4s13d10 4s23d10 4s23d104p1 4s23d104p2 4s23d104p3 4s23d104p4 4s23d104p5 4s23d104p6 Atom radiusi ↓←
Rb 85,42 37 Sr 87,62 38 (39) 88,9 Y (40) 91,22 Zr (41) !!! 92,9 Nb (42) !!! 95,94 Mo (43) 99 Tc (44) !!! 101 Ru (45) !!! 102,9 Rh (46) !!! 106,4 Pd Elektromanfiylik →↑
Rubidiy 0,82 Stronsiy 0,95 Ittiriy 1,22 Sirkoniy 1,33 Niobiy 1,6 Molibden 2,16 Texnetsiy 1,9 Ruteniy 2,2 Rodiy 2,28 Palladiy 2,2 Elektronga moyillik →↑
6 I +1 II +2 III +3 II, III, IV +2,+3,+4 II,III,IV,V +2,3,4,5 II,III,IV,V,VI +2,3,6 II,III,IV,VI,VII II,III,IV,VI,VIII +2..8 III, IV +3,+4 II, III, IV +2,+3,+4
Ionlanish energiyasi →↑
2 8 18 8 1 2 8 18 8 2 2 8 18 9 2 2 8 18 10 2 2 8 18 12 1 2 8 18 13 1 2 8 18 13 2 (+2...7) 2 8 18 15 1 2 8 18 16 1 2 8 18 18 0
5s1 5s2 5s24d1 5s24d2 5s14d4 5s14d5 5s24d5 5s14d7 5s14d8 5s04d10 Ionlanish potensiali →↑
5 47 !!! 107,8 Ag 48 112,4 Cd In 114,8 49 Sn 118,7 (50) Sb 121,7 (51) Te 127,6 52 J 126,9 53 Xe 131,3 54
Kumush 1,93 Kadmiy 1,69 Indiy 1,78 Qalay 1,96 Surma 2,05 Tellur 2,1 Yod 2,66 Ksenon -- 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s
7 I, II , III +1,+2,+3 II +2 III +3 II, IV +2,+4 III, V +3,+5 II, IV, VI -2,+4,+6 I,III,V,VII -1,1,3,5,7 II,IV,VI,VIII +2,4,6,8
2 8 18 18 1 2 8 18 18 2 2 8 18 18 3 2 8 18 18 4 2 8 18 18 5 2 8 18 18 6 2 8 18 18 7 2 8 18 18 8 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s 5f 6d
5s14d10 5s24d10 5s24d105p1 5s24d105p2 5s24d105p3 5s24d105p4 5s24d105p5 5s24d105p6
Cs 132,9 55 Ba 137,3 56 57 138,9 La* (72) 178,5 Hf (73) 180,9 Ta (74) 183,8 W (75) 186,2 Re (76) 190,23 Os (77) 192,2 Ir (78) !!! 195 Pt
Seziy 0,79 Bariy 0,89 Lantan 1,1 Gafniy 1,3 Tantal 1,5 Volfram 2,36 Reniy 1,9 Osmiy 2,2 Iridiy 2,2 Platina 2,28 ATOM TARKIBI
8 I +1 II +2 III +3 II, III, IV +2,+3,+4 II,III,IV,V +2,3,4,5 II,III,IV,V,VI +2,3..6 II,III,IV,VI,VII +2...7 II, IV,VI,VIII +2,4,6,8 III, IV,VI +3,+4,+6 II, IV, VI +2,+4,+6
2 8 18 18 8 1 2 8 18 18 8 2 2 8 18 18 9 2 2 8 18 32 10 2 2 8 18 32 11 2 2 8 18 32 12 2 2 8 18 32 13 2 2 8 18 32 14 2 2 8 18 32 15 2 2 8 18 32 17 1
6s1 6s2 6s25d1 6s24f145d2 6s24f145d3 6s24f145d4 6s24f145d5 6s24f145d6 6s24f145d7 6s14f145d9
Yadro zaryadi tartib raqami
6 (79) !!! 196,9 Au 80 200,6 Hg Tl 204,38 81 Pb 207,2 (82) Bi 208,9 (83) Po 209 (84) At 210 85 Rn 222 86
Oltin 2,54 Simob 2,0 Talliy 2,04 Qo’rg’oshin 2,33 Vismut 2,02 Poloniy 2,0 Astat 2,2 Radon -- Elektron soni tartib raqami
9 I, III +1,+3 I, II +1,+2 I,III +1,+3 II, IV +2,+4 III, V -3,+3,+5 II,IV,VI -2,+2,4,6 I,III,V,VII -1,1,3,5,7 II,IV,VI,VIII +2,4,6
2 8 18 32 18 1 2 8 18 32 18 2 2 8 18 32 18 3 2 8 18 32 18 4 2 8 18 32 18 5 2 8 18 32 18 6 2 8 18 32 18 7 2 8 18 32 18 8
6s14f145d10 6s24f145d10 6s24f145d106p1 2 14
6s 4f 5d 6p 10 2
6s24f145d106p3 6s24f145d106p4 6s24f145d106p5 6s24f145d106p6
Protonlar soni tartib raqami
Fr 223 87 Ra 226 88 89 227 Ac** 104 261 Rf 105 262 Db 106 263 Sg 107 262 Bh 108 265 Hs 109 266 Mt 110 271 Ds
Fransiy 0,7 Radiy 0,9 Aktiniy 1,1 Rezerfordiy Dubniy Siborgoviy Boriy Hassiy Meytneriy Darmshtadtiy Neytronlar soni N = Ar – P
7 10 I +1 II +2 III +3 V +5
2 8 18 32 18 8 1 2 8 18 32 18 8 2 2 8 18 32 18 9 2 2 8 18 32 32 10 2 2 8 18 32 32 11 2 2 8 18 32 32 12 2 2 8 18 32 32 13 2 2 8 18 32 32 14 2 2 8 18 32 32 15 2 2 8 18 32 32 16 2
7s1 7s2 7s26d1 7s25f146d2 7s25f146d3 7s25f146d4 7s25f146d5 7s25f146d6 7s25f146d7 7s25f146d8 Pog’onalar soni davr raqami
Um form. E2O EO E2O3 EH4 / EO2 EH3 / E2O5 H2E / EO3 HE / E2O7 EO4
58 Ce 59 !!! Pr 60 !!! Nd 61 !!! Pm 62 !!! Sm 63 !!! Eu 64 Gd 65 !!! Tb 66 !!! Dy 67 !!! Ho 68 !!! Er 69 !!! Tm 70 !!! Yb 71 Lu
Seriy 140 Prazeodim 141 Neodim 144 Prometiy 145 Samariy 150 Yevropiy 152 Gadoliniy 157 Terbiy 159 Disproziy 162,5 Golmiy 164,93 Erbiy 167,26 Tuliy 168,93 Itterbiy 173,04 Lyutetsiy 174,9
2 8 18 19 9 2 2 8 18 21 8 2 2 8 18 22 8 2 2 8 18 23 8 2 2 8 18 24 8 2 2 8 18 25 8 2 2 8 18 25 9 2 2 8 18 27 8 2 2 8 18 28 8 2 2 8 18 29 8 2 2 8 18 30 8 2 2 8 18 31 8 2 2 8 18 32 8 2 2 8 18 32 9 2
6s25d14f1 6s25d04f3 6s25d04f4 6s25d04f5 6s25d04f6 6s25d04f7 6s25d14f7 6s25d04f9 6s25d04f10 6s25d04f11 6s25d04f12 6s25d04f13 6s25d04f14 6s25d14f14
90 !!! Th 91 Pa 92 U 93 Np 94 !!! Pu 95 !!! Am 96 Cm 97 Bk 98 !!! Cf 99 !!! Es 100 !!! Fm 101 !!! Md 102 !!! No 103 Lr
Toriy 232 Protaktini 231 Uran 238 Neptuniy 237 Plutoniy 244 Amerisiy 243 Kyuriy 247 Berkliy 247 Kaliforniy 251 Eynshteyniy 254 Fermiy 257 Mendeleviy 258 Nobeliy 255 Lourensiy 256
2 8 18 32 18 10 2 2 8 18 32 20 9 2 2 8 18 32 21 9 2 2 8 18 32 22 9 2 2 8 18 32 24 8 2 2 8 18 32 25 8 2 2 8 18 32 25 9 2 2 8 18 32 26 9 2 2 8 18 32 28 8 2 2 8 18 32 29 8 2 2 8 18 32 30 8 2 2 8 18 32 31 8 2 2 8 18 32 32 8 2 2 8 18 32 32 9 2
7s26d05f2 7s26d15f2 7s26d15f3 7s26d15f4 7s26d05f6 7s26d05f7 7s26d15f7 7s26d15f8 7s26d05f10 7s26d05f11 7s26d05f12 7s26d05f13 7s26d05f14 7s26d15f14
 ERUVCHNLIK JADVALI ZARRACHALAR NOMLARI
+ + 4 4
H+ NH4+ K Na Ag+ Hg+ Hg2+ Ba2+ Ca2+ Mg2+ Zn2+ Mn2+ Sn2+ Pb2+ Cu2+ Fe2+ Fe3+ Al3+ Cr3+ Bi3+ 2 α yoki 2 He Alfa yoki geliy
0 0
OH- - - - O O X X X O X X X X X X 1 β yoki 1 ē
Betta yoki elektron
0
F- X O O X X O O X X O X 1 β
Pozitron
0
Cl- X X - O - - 0γ Gamma
1
Br- X X O - 0n Neytron
1 1
J- X X X O X - - - 1 P yoki 1 H
Proton
2 2
NO3- - 1 D yoki 1 H
Deyteriy
3 3
S2- X X X O X X X X X X - - - X 1 T yoki 1 H
Tritiy
0
SO32- O X X O O X O X - X X O - - - X 0 hv Yorug’lik nuri
SO42- O O X O O
CO32- O X X X X O X X - X X X X - - X
ERUVCHNLIK NATIJASI
SiO32- X - X - - X X X X X X X - X - - X -
PO43- - X X X X X O X X X X X X X X X X – ERIYDI
HCOO- O O – OZ ERIYDI
CH3COO- O O X – ERIMAYDI
C17H35COO- X X X X X X X X X X X X X X X X X -- – MAVJUD EMAS

Metallarning aktivlik qatori (Beketov qatori)

Qaytaruvchilik ortadi, aktivlik ortadi.
Li Cs K Ba Ca Na Mg Al Be Mn Zn Cr Fe Cd Co Ni Sn Pb (H) Sb Bi Cu Hg Ag Pt Au
Oksidlovchilik ortadi, aktivlik kamayadi
Aktiv metallar – elektrolizda o’rniga H2O qaytariladi O’rta aktiv metallar – elektrolizda Me va H2O qaytariladi Passiv metallar – elektrolizda Me qaytariladi
va katodda H2 ajraladi. hamda katodda Me va H2 ajraladi. va katodda Me ajraladi.
MeNO3 larning parchalanishi Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalri uchun

Metallarning HNO3 bilan ta’sirlashuvi Metallarning H2SO4 bilan ta’sirlashuvi

Aktiv va o’rta Me.lar MeNO3 + N2O + H2O Me (Li – Mg) → MeSO4 + H2S + H2O
HNO3 (KONS) + Og’ir Me.lar (Cu, Ag, Hg, Pb…) MeNO3 + NO2 + H2O H2SO4 (KONS) + Me (Mn – Hg) → MeSO4 + SO2 + H2O
Fe, Cr, Al, Au, Pt, Ir, Ta, Ni Ta’sirlashmaydi [Fe, Cr, Al, Au] → Ta’sirlashmaydi
H2SO4 (KONS) + 8Zn → 8ZnSO4 + S + H2S + SO2 + 10H2O
Aktiv va o’rta Me.lar MeNO3 + N2O + H2O Me (H dan chapdagi Me lar) → MeSO4 + H2
HNO3 (suyul) + Aktiv va o’rta Me.lar MeNO3 + N2 + H2O H2SO4 (suyult) +
Me (H dan o’ngdagi Me lar) → Ta’sirlashmaydi
Og’ir Me.lar (Cu, Ag, Hg, Pb…) MeNO3 + NO + H2O

Aktiv va o’rta Me.lar MeNO3 + NH4NO3 + H2O Me (H dan chapdagi Me lar) → MeSO4 + H2S + H2O
HNO3 (juda suyul) + Aktiv va o’rta Me.lar MeNO3 + N2 + H2O H2SO4 (juda suyult) +
Me (H dan o’ngdagi Me lar) → Ta’sirlashmaydi
Og’ir Me.lar (Cu, Ag, Hg, Pb…) Ta’sirlashmaydi