TCVN TIEU CHUAN QUOC GIA TCVN 9888-1:2013 IEC 62305-1:2010 Xuat ban lan 1 BAO VE CHONG SET - PHAN 1: NGUYEN TAC CHUNG Protection against lightning — Part 1: General principles HA NOI - 2043TCVN 9888-1:2013 Muc luc Trang Lei néi dau ... 4 Loi gid’ thigu ... 5 1 Pham vi 4p dung 7 2. Tailigu vign dan 7 3. Thuat ng va dinh nghia 8 4 Tham s6 dong dién sét.... 15 5. Thiét hai do sét 16 6 Nhu cau va luan ching kinh té déi voi bao vé chéng sét 24 7 Bign phap bao ve 22 8 Tiéu chi co ban dé bao vé cac két cau ... 24 Phy luc A (tham khdo) - Tham s6 dong di6n S6t ........secseesesceseeesereireescecensecensessnsessssessssasenees 33 Phy luc B (tham khdo) - Ham s6 theo thdi gian cla dong dién sét d6i voi muc dich phan tich. 44 Phy Iyc C (tham khdo) ~ Mé phéng dong dign sét cho cdc myc dich thir nghigm 49 Phy Iyc D (tham khao) ~ Tham sé thir nghiém mé phéng cde nh hung cia sét lén cdc thanh phan LPS ... 53 Phu luc E (tham khdo) ~ Bét bién do sét tai cdc diém lép éat khéc nhau .. 69 Thy mye tai ligu tham khdo 75TCVN 9888-1:2013 Lei noi dau TCVN 9888-1:2013 hoan toan twang duong voi IEC 62305-1:2010; TCVN 9888-1:2013 do Ban ky thuat tiu chudn quéc gia TCVN/TC/E1 May dién va Khi cy dién bién soan, Téng cuc Tiéu chudn Do Iuong Chat lugng dé nghi, BS Khoa hoc va Cng nghé céng bé. BO tiéu chudn TCVN 9888 (IEC 62305) Bao vé chéng sét gdm cac phan sau: TCVN 9888-1:2013 (IEC 62305-1:2010), Phan 1: Nguyén tac chung TCVN 9888-2:2013 (IEC 62305-2:2010), Phan 2: Quan ly ri ro TCVN 9888-3:2013 (IEC 62305-3:2010), Phan 3: Thiét hai vat chat dén két cau va nguy hiém tinh mang TCVN 9888-4:2013 (IEC 62305-4:2010), Phan 4: Hé théng dién va dién tir bén trong cdc két cauTCVN 9888-1:2013 Lai gidi thigu Khéng cé thiét bi hodc phuong phdp nao cb kha nang bién ddi cac hién tugng thoi tiét ty nhién dén mirc ma chiing 66 thé ngzin chan viée phéng sét. Set danh vao, hoac gan cac két cau (hoac céc duong day duge néi tei cdc két cdu) gay nguy hiém cho con ngudi, ban than cac két cdu, kién tric va céc trang bi chung cing nhu cho cdc duéng day. Bay Ia ly do tai sao vide ap dung cdc bign phap chéng sét la cn thiét Nhu cu bdo v6, c&c I9i ich kinh té cla cdc bién phap bao vé dang lép dat va viéc Iya chon céc bién phap bao vé thich hop phai duoc xac dinh trong myc vé quan Iy ri ro. Quan ly ni ro ka cha dé ca TCVN 9888-2 (IEC 62305-2). Céc bign phép bao vé duge xem xét trong IEC 62305 duge ching minh 18 o6 higu qua trong gidm thiéu rui ro. Tét ca cc bién phap bao vé chéng sét tao thanh bdo vé chéng sét ting thé. V6i cdc ly luan thy tién iét ké, lp dat va bao tri ciia cac bign phdp bao vé chdng sét duge xem xét & hai cc tiéu chuan nhém riéng: — Nhém dau tién lién quan dén céc bign phap bao vé dé giém thigt hai vat chat va nguy hiém tinh mang trong mét két cdu duge dua ra trong TCVN 9888-3 (IEC 62305-3); - Nhom thir hai lin quan dén cdc bin phap bao vé dé gidm hu hang cac hé théng din va dién tir trong mot két cu dug dua ra trong TCVN 9888-4 (IEC 62305-4), Lign két gia cdc phan nay cla IEC 62305 dug minh hoa trong Hinh 1.TCVN 9888-1:2013 Be doa tir sét TCVN 9888-1 (IEC 62305-1) Ruirro tir sét TCVN 9888-2 (IEC 62305-2) Bao vé chéng sét L LPS SPM TEVN 9888-3 frcvn cess. Cac bién phap bao vS | (ie 2305-3) lec 62305-4) Hinh 4 — Lién két gitra cdc phan khéc nhau cia bé tiéu chudn TCVN 9888 (IEC 62305)TIEU CHUAN QUOC GIA TCVN 9888-1:2013 Bao vé chéng sét - Phan 1: Nguyén tac chung Protection against lightning — Part 1: General principles 4 Pham vi ap dung Tiéu chuan nay dua ra cc nguyén tic chung can tuan thu 8 bdo vé chéng sét cho cac két céu, bao. gém cac hé thong ldp dat va cac phan bén trong, cling nhu con ngudi. Cac tréng hgp sau day khéng thuge pham vi cila tisu chuan nay: — hé théng dudng sat; — xe 06, tau thy, may bay va hé théng lap dat ngoai khoi; = dung éng ap lye cao chén ngdm; - 6ng dan, duong day dién va dudéng day vién thong nam bén ngoai két cdu. CHU THICH: Cac hé théng nay thuéng thudc pham vi diéu chinh eta cae qui dinh do cae oor quan o thm quyén ban han, 2 Tailiéu vign din Cac tai ligu vién dn dudi day la can thiét 42 ap dung tiéu chun nay. D6i voi cdc tai ligu C6 ghi nam é, chi ap dung cac ban dugc néu. B4i voi cac tai ligu khéng ghi nam céng bé, 4p dyng ban moi nhat (ké ca cdc siva adi). céng TCVN 9888-2:2013 (IEC 62305-2:2010), Bao vé chéng sét— Phan 2: Quan ly ruiro TCVN 9888-3:2013 (IEC 62305-3:2010), Bdo vé chéng sét — Phan 3: Thi6t hai vat chdt dén két cdu va nguy hiém tinh mang TCVN 9888-4:2013 (IEC 62305-4:2010), Bao vé chéng sét - Phan 4: H6 théng dién va dién tir bén trong cac két chuTCVN 9888-1:2013 3. Thuat ngir va dinh nghia Tiéu chudn nay dp dung cac thuat ngi va dinh nghia sau day. 34 ét danh xudng dat (lightning flash to earth) Phéng din bat nguén tir khi quyén gitra c&c dam may va dat gdm mot hoac nhidu cu sét. 32 ‘Sét hung xudng (downward flash) ‘Sét danh bat dau tir mét tién dao huéng tiv dam may xudng dat. CHU THICH: Sét huéng xudng gdm mot xung dau tién va 6 thé cd mét chudi xung tiép theo, Mét hoac nhidu xung 06 thé theo sau bai ol sét dai. 33 Sét hwéng lén (upward flash) ‘Sét danh bat dau tir mot tién dao hudng tie mot két cu néi dat én d4m may. CHU THICH: Sét huong lén gdm mét ci sét dau tién va c6 hode khéng c6 céc xung xép chdng. Mot hode nhiéu xung ¢6 thé theo sau b3i ct sét dai. 34 CU sét (lightning stroke) Phéng dign don nam trong chum sét éanh xudng dat. 3.5 Cu sét ngan (short stroke) Phan cla sét Ug voi mat ding di xung. CHU THICH: Dang éign nay 66 thd’ gian T, t6i gid tr nira dinh trén surén sau thuéng nhé hon 2 ms (xem Hinh A.1), 3.6 Cai sét dai (ong stroke) Phan cia sét tng vi mot dong dién lién tuc, CHU THICH: Khoang thoi gian Tronc (thoi gian ttr gié tri 10 % trén sudn truée dén gid tr] 10 % trén sen sau) ‘ota dong dign lién tye nay thurémg Ion hon 2 ms va nhd hon 1 s (xem Hinh A.2) 37 CU sét chim (multiple strokes) Sét C6 trung binh tw 3 dén 4 cu sét, ma khodng thoi gian dién hinh gitra chang thudng vao co 50 ms. CHU THICH: Ba ghi lai céc trudng hop ¢6 toi mot vai chy ci sét véi cdc khoding thoi gian gitta ching kéo dai tir 10 ms dén 250 ms. 8TCVN 9888-1:2013 38 Diém sét danh (point of strike) Diém ma mét sét danh xudng dat hoac danh vao két cdu nhé ra (vi du két cdu, hé théng LPS, duéng day, cy, Viv...) CHU THICH: Mot sét c6 thé co nhiéu diém danh. 3.9 Déng dign sét (lightning current) i Dong dign tai diém set danh. 3.10 tri dinh ciia dong dién (current peak value) I Gia tri lon nhat cla dong dién sét. 3.11 D6 déc trung binh cla suén tree dong ign xung (average steepness of the front of impulse current) ‘Téc d6 thay déi trung binh cla déng dién trong khodng théi gian At = ty — th. CHU THICH: 86 déc duge bidu dién bang chénh lich Ai = (ty) - i(ts) cla cdc gia tri dang dign tai thoi diém bat . Quy mé lan réng nay phy thudc vao cae Bac trung ctia két cdu va cdc dac tinh cla sét. 5.1.1 Anh hwéng cua sét lén két cau Cac dac trung chinh cia két cdu lién quan dén anh huéng cla sét bao gdm: ~ kidu két cdu (vi dy nhu két cdu 96, két cdu gach, két cdu bé tong, két cdu bé tng cét thép, két cdu khung thép); ~ chiro nang (nha 6, van phéng, trang trai, nha hat, khdch san, trubng hoc, bénh vign, bao tang, nha tho, nha td, c’va hang bach héa, ngan hang, nha may, khu cng nghiép, khu thé thao); - cu dan va cac phan bén trong (con nguéi va dong vat, c6 cac vat ligu dé chay hoge khéng chay, vat ligu nd hoc khéng nd, hé théng dién va dién tir cd dién ap chiu dyng thdp hoac cao); - dudng day dugc néi vao (dudng day tai dign, duéng day vién théng, duéng éng); — bién php bdo vé durge trang bi hoa sn cé (bién phap bdo vé dé gidm thiét hai vat chét va nguy hiém dén sinh mang, bién phap bao vé dé gidm héng héc cc hé théng bén trong); - Quy mé lan réng nguy hiém (két cdu 6 khé khan trong viée so tan hodc két cu trong d6 06 thé xay ra hoang loan, két cau nguy hiém cho céc ving xung quanh, két cdu nguy hiém cho méi truéng). Bang 1 ghi lai céc anh huéng cila sét lén cc loai két cu khac nhau. 16Bang 1- TCVN 9888-1:2013 Anh huéng ctia sét lén cac két cu dién hinh Logi két eéu theo chire ning Nha & ‘Toa nha trong trang trai valhoac theo cac phan bén trong | fc anh tnréng cia st ‘Banh thing cach dién cdc trang bi dién, chéy va thiét hai vatlisu ‘Thigt hai thuéng chi gidi han 6 cac két cdu tiép xtc v6i diém sét danh hodc voi dudng dan déng dign sét Héng héc cac thiét bi va hé théng dién va dign tir dug lp dat (vi dy ahu LTV, may tinh, modem, dign thogi, vv...) | Ral ro so cdp la cay va ign dp bude mguy idm ofing nhu thigt hai vat | ont. Rui ro ther cdp do mat dién, va nguy hiém dén sy séng cila gia sc do héng iu khién dién ti cho ca he théng thong gid va thy pham, v.v... Nha hat | Khach san ‘Thigt hai cho ee céng trinh dign (vi dy dign chiéu sang) nhidu kha ning Trueng hee xy ra hoang loan cia hang Héng hé théng bao chay din dén cham tr cc bin phap chia chay Khu thé thao Ngan hang , Nhu trén, cong them céc vén d do mat théng tin ign lac, héng may tinh va Cong ty bao hiém ‘6m thdt gu Cong ty thuong mai, v.v. Benh vien Vign dong ldo Nhu trén, cong thém cac van dé vé con ngudi trong khu cham soc chuyén id ‘su, va nhing khé khan cla vige giai cu ngudi bat dong Nha ti Cac danh hung bé sung tly thugc vao céc phan bén trong cia cdc nh Cong nghigp may, pham vi thiét hai tir nhd dn mic khong thé chap nbn va nging sin xué Bao tang va cae vi tri khdo cb Nha the én that di sén van héa khang thé thay thé Cc phdng thi nghiém va nha may sinh héa 5.1.2 Nguén va cac kiéu thiét ibm thong Tén thdt khong thé chp nhiin aia cée dich vy cho cing cn; ja han aia cde dich vy cho oon Nha may dign 2 v oo Nha may san xudt pho hoa . 5 Hau qua chay, né déi voi nha may va mdi trwdng xung quanh no Xubng dan duge Nha may héa chat Nha may loc dau . oo Chay va hoat ding sai cla cae nha may ¢6 nhimg hau qua c6 hai cho méi Nha may hat nhan trudng dia phuong va toan cau hai cho mét két céu Dong dién sét la nguén gay thiét hai. Phai tinh dén cdc trudng hop duéi day, tity thude vao vi tri cua iém sét danh lién quan dén két cdu duge xét: a) S1: sét danh vao két cdu; 7TCVN 9888-1:2013 b) S2: sét danh gan két cu; c) S3: sét danh vao duéng day néi voi kat cdu; d) S4: sét danh gan dudng day néi voi két cdu a) Sét danh vao két c4u 06 thé gay ra’ — thigt hai tire thoi vé co, chay va/hodic nd do ban than hd quang plasma néng tt sét, do dong dién dan dén dét nong day dn (day dan qua néng), hoac do tich dign dan dén an mon hd quang (kim logi néng chay); = chay va/hoac né duge kich hoat bang tia lira dién do qua dign ap gay ra boi ghép néi kiéu dién tr. va dién cam va dn mot phan dong dién sét chay qua; ~ ton thong sinh vat vi dign giat do dién ap bua va dign Ap tiép xtc sinh ra béi ghép néi kiéu dién tra va dién cam; — héng hoac hoat déng sai cla hé théng bén trong do LEMP. b) Sét danh gan két cu cé thé gay ra: — Héng hay hoat déng sai hé théng bén trong do LEMP. c) Sét danh vao cac duéng day n6i toi két cau cé thé gay ra: — chay vafhoac né duge kich hoat béi cac tia Ira do qua dién Ap va cd dong dién sét truyén qua duang day néi; — tén thuong sinh vat vi dign giat do dién dp tiép xtc bén trong két cdu khi dong dién sét truyén qua dvong day néi - héng hodc hoat déng sai hé théng bén trong do qua dién 4p xudt hién trén cc duéng day ndi va truyén t6i két cu, 4d) Sét danh gin dong day néi toi két cu c6 thé gay raz — Héng hoac hoat dng sai hé théng bén trong do qua dién 4p cdm tng trén cdc duéng day néi va truyén toi két cu. CHU THICH 1: Hoat 66ng sai hé théng bén trong khéng dugc dé cap trong b6 tigu chudn TCVN 9888 (IEC 62305). Can tham khdo IEC 61000-4.5 "! CHU THICH 2: Chi cc tia Ida mang dong dién sét (Loan bé hoc mét phan) duge coi la cé thé kich hoat chay. CHU THICH 3: Sét danh tryc tiép vao hoac gan duéng dng di vao khdng gay thiét hai cho két cdu, voi diéu kién la ching duge néi lién két voi thanh dang thé cua két cdu (xem TCVN 9888-3 (IEC 62305-3)). Tom Iai, sét o6 thé gay ra ba kigu thiét hai co ban: 18TCVN 9888-1:2013 — D1: tén thuong sinh vat do din giat; — D2: thigt hai vat chat (chay, nd, pha hiy co khi, that thot héa chét) do anh hudng ciia dong dién sét ké c vige danh Ida; — D3: hong héc cdc hé théng bén trong do LEMP. 5.2 Kiéu tén that M6i kidu thiét hai lién quan dén két cdu cn bao vé, riéng Ié hoc két hop voi nhiing loai khdc, c6 thé dan dén hau qua t6n that khac nhau. Phy thuéc vao céc d&c trung clia chinh két cdu 06 thé cé cdc kidu tn that, Trong bé tiéu chuan IEC 62305, cdc kidu tn that sau day dugc xem xét, c6 thé xuat hién nhu hau qua cia thiét hai lién quan dén két céu: — Lt: tén thét vé sy séng cia con nguai (bao gém tin thuong vinh vin); — L2:tén that vé dich vy céng cong; — L3:tén thét vé di san van héa; — L4:tdn that vé gia tri kinh t8 (két cu, cdc phan bén trong két cdu, va tén that vé hoat dong). CHU THICH: Trong tiéu chudn nay chi cdc tign ich nhw ngubn Khi dét, nguén nude, truyén hinh, vidn thong va ngudn dién Guge coi la dich vy céng cong. Tén that kiéu L1, L2 va L3 06 thé durge coi la tdn thét v8 cdc gid tri x2 hgi, trong khi kidu tn that L4 co thé duge coi hoan toan la t8n that kinh 16. Méi quan hé gitva nguén gay thiét hai, kidu thiét hai va kidu ton thdt dug néu trong Bang 2. 19TCVN 9888-1:2013 Bang 2 - Thiét hai va tdn that lién quan dén két cdu theo cac di sm sét anh khac nhau a aasiea | Diém sét danh Nguén gay Kiéu thigthai_| Kiéu tén that thigt hai | 1 Lua oie st b2 14, 12,13, L4 t “ Ds LP, L2,L4 3 LA, L2, La Gan két cau S_ a 82 1 4 ot ua Vao dudng day TET $3 D2 LA, L2, 13, La ni toi két cau. | D3 U1, L2, 4 3 LA, 2, La Gan duong day T Tt ni 16% kat cu S4 * Chi 66i véi céc tai sn & noi mA GOng vat cé thé bi mét. ° Chi d6i voi cdc két cu c6 rit aed va d6i voi cdc bénh vidn hoac cac kat cdu khac ma vid hong hé théng ban Cac kiéu tén that gay ra do cdc kiéu thiét hai va cac ri ro twong ng duge ghi lai trong Hinh 2. 20TCVN 9888-1:2013 Ruiro Rio Roiro Ri Ri, Re Ry R Kiéu tn Eau Téa dt bn td vb rb tnt thd sy shoo dene Giada vin fe gi gue fg ong née wont idurniet | Tertnsona ]| trtena' [Hang ne | froth [| Hane | [Tatra | Fanansong?) [Teena |] eno ne Scbuthit | Tineatsa || satendt || wngsen || van [ntesoen || Saced | ['sewvarae || vaca | eed a | “ain gat wong rg ‘ea get tora " Chi voi cdc bénh vign hoa cac két cdu khac ma cdc hu héng hé théng bén trong gay nguy hiém ngay t6i cude séng con ngudi ?) Chi voi cac tai san & noi ma dgng vat o6 thé bj mat. Hinh 2 - Cac kiéu tén that va rii ro tong ieng gay ra do cac kiéu thiét hai khac nhau 6 Nhu cau va luan chieng kinh t6 d6i v6i bao vé chéng sét 6.1 Nhu cau bdo vé chong sét Phai danh gia nhu cau bao vé chéng sét cia két cdu c&n bao vé nhdm gidm tén that vé cdc gia tri xa hoi L1, L2 va L3. 4 dénh gid xem c6 cdn bao vé chéng sét cho két cdu hay khéng, thyc hién danh gia rii ro theo cac qui trinh c6 trong TCVN 9888-2 (IEC 62305-2). Phai tinh dén cac ac kiéu ton that néu trong 5.2: ro sau day, tg — R1: ri ro t6n that hodc tin thong vinh vién cugc séng clla con ngudi: — R2: ri ro thn that cc dich vy céng céng; — R3: ri ro tén that di san van hoa. CHU THICH 1: Rui ro Ry: ri ro tén that cdc gid tri kinh té, can duge danh gia bat cir khi nao thyc hién luan cchizng kinh 18 66i vei bao v6 chéng s6t (xem 6.2). Bao vé chéng sét la can thiét néu cdc rui ro R (tt? R; dén Rs) cao hon mire cho phép Rr R>Rr 21TCVN 9888-1:2013 Trong trong hap nay, cac bién phap bao vé duoc ap dung dé gidm thigu rUi ro R (tte Ry dén Ry) 6 mire cho phép Rr R Hinh B.7 — Mat 46 bién 49 cia dong dign sét theo mirc bao vé LPL |TCVN 9888-1:2013 Phy lye C (tham khao) M6 phéng déng dign sét cho cc muc dich thir nghigm 1 Qui dinh chung Néu mét két cAu bj sét danh, dong dién sét dugc phan bé trong két cdu. Khi thiy nghiém riéng cac thanh phan cia bién phap bao vé, diéu nay phai duge tinh todn bang cach chon cdc tham sé thir nghiém phi hgp voi ting thanh phan. Dé két thc thr nghiém nay, phai thyc hién mét phan tich hé théng. €.2. Mé phéng nang Iwong riéng cua xung mang diégn dwong dau tién va cd sét dai Cac tham s6 thir nghigm duge xéc dinh trong Bang C.1 va C.2 va mot vi dy may phat thir nghiém chi trong Hinh C.1. May phat nay 06 thé duge sir dyng dé mé phdng nang lugng riéng cla xung duong dau tién két hop véi dién tich cla cu sét dai. Cac thir nghiém o6 thé duge sir dyng dé danh gia d6 toan ven vé co, doc lap voi cac hiéu tng dot néng va néng chay bat Ioi. Cac tham sé thir nghiém lién quan dén viée mé phdng xung mang dién dung dau tién (dong dign dinh 1, ning long riéng WIR, va dign tich Qsyorr) digs dua ra & Bang C.1. Cac tham sé nay thu duge tir ‘cing mét xung. Viéc thu nhan nay cé thé dat dugc bang mét dong dién suy gidm xap xi theo ham ma V6i Te o& 350 us. Cac tham sé thir nghiém lién quan dén viéc m6 phéng cui sét dai (dién tich Quong va 46 rong xung Toons ) dug dua ra & Bang C.2. Tuy thuéc vao phan tt thir nghiém va cdc co ché thiét hai dy kién, cdc thty nghiém cla xung mang dién dyong dau tién hoac cu sét dai cé thé dug ap dung riéng hoac theo mot thir nghiém két hyp, trong dé, ci sét dai ngay sau xung dau tién. Cac thir nghiém vé néng chay hé quang duge thyc hién str dung cd hai xung phan cyo. CHU THICH: Cac xung mang dign 4m dau tién khong duro sir dung cho cdc mye dich ciia thir nghigm 49TCVN 9888-1:2013 Céng tac sor aene L 100 tH dén 300 wH y + mm + = \ ise * © BP) prantarthar Bign ap tich dign enbay Fe | 16OKVU d | , Leer bien tra sun ' J . * — ee — May phat déng cho ct | sétngan ban dau CHU THICH: Cac gid trip dung theo mize bao vé LPL | ° 08 conv May phat déng cho I ci sét dai Hinh C.1 - Vi dy vé méy phat thir nghiém cho mé phéng nang lugng riéng cia xung mang dién dong dau tién va dign tich clia cu sét dai Bang C.1 — Cac tham sé thi? nghiém cia xung mang dién dong dau tién Mire bao vé LPL Dung sai Cac tham sé thir nghigm ' " Mtv % Déng ign dinh 1 (KA) 200 150 100 £10 Bién tich Qsroer (c) 100 75 50 #20 Nang lurgng riéng WIR (Mui) 10 56 25 £35 Bang C.2 — Cac tham sé thir nghigém cua cu sét Mire bao vé LPL Dung sat Cac tham s6 thir nghigm 1 Bién tich Quons (o) 200 150 100 +20 Khoéng thdi gian Tioxc ) os 05 05 +10 C.3 Mé phéng 46 déc surén truéec cla cdc xung dong dién 6 déc cla dong dién xac dinh cac dién ap dugc cam tng tir trong céc mach vong dat gan cdc day dn mang déng dién sét. D6 déc cilia mot xung ding dién duge dinh nghia la d6 tang cla déng dién Ai khi thoi gian tang At (Hinh C.2). Cac tham s6 thir nghiém lien quan dén m6 phéng 46 déc dong dién nay duge dua ra trong 50TCVN 9888-1:2013 Bang C.3. Cac may phat dign thir nghiém vi dy duge trinh bay 6 Hinh C.3 va C.4, (ching o6 thé duge ‘sir dung dé mé phéng d6 déc suén truéc cla mot dong dién sét két hop voi sét danh tryc tiép). M6 phéng co thé duge thyc hién cho mét xung duong dau tién va xung am tiép theo. CHU THICH: Mo phéng nay bao gém 46 déc suén trude cila céc xung déng dién. Suén sau cia dong aign Khéng anh hudng dén kiéu md phéng nay. M6 phong theo diéu C.3 06 thé dug ap dung d6c lap hodic két hop vai cdc m4 phéng theo Biéu C.2. ‘6 biét thém thong tin vé cdc tham s6 tha: nghiém m6 phdng nhtng hiéu wng cua sét lén cac thanh phan cia hé théng LPS, xem Phy Iyc D. Bang C.3 - Cac tham sé tht? nghiém cla cdc xung Cac tham sé thienghi¢m Mire bio ve LPL. Dung sai 1 u u-W Xung mang éign duong dau tién ai (ka) 200 150 100 £20 at (ws) 10 10 10 10 Xung mang dién am tiép theo ai (ka) 50 375 25 £10 at ws) 025 0.25 02 | +20 1 » } | ! ae Hinh C.2 - Xe dinh 4 déc déng dign theo Bang C.3 51TCVN 9888-1:2013 aut 020 ——e 0 I oun ‘ign ap nap 300 kV, U, s09r ' Jove May phat dong ~ Béi tugng thir nghiem CHU THICH: Cac tr) nay €p dung theo mac béo ve LPL |, h C.3 — May phat thir nghigm vi dy cho mé phéng dé déc swan trvéc cua xung mang dién dvong dau tién cua céc déi tugng thir nghigm lon ‘6 iH 100 pee I out ign ap nap 3,5MV | — tonF [Joe May phat "Marx" ‘Béi tuong thir nghigm CHU THICH: Céc gid tri nay 4p dung theo mirc bao vé LPL |. Hinh C.4 ~ May phat thir nghigm vi dy cho mé phéng dé déc suén truéc ctia xung mang dign 4m tiép theo cia céc déi tugng thir nghi¢m lon 52TCVN 9888-1:2013 Phy lyc D (tham khdo) Tham sé tht? nghiém mé phéng cac anh hong cua sét lén cdc thanh phan LPS D1 Qui inh chung Phu luc D dua ra céc tham s6 co ban ma c6 thé duge sir dung trong phong thi nghiém dé m6 phéng nhing anh huéng cia sét. Phu Iyc nay dé cap dén tat ca cdc thanh phan ila mét hé théng LPS dug Gua ra cho toan bé hoac phan chii yéu cia dong dién sét va c6 thé dugc sir dung két hop voi cac tiéu chun quy dinh cu thé cac yéu cau va cac thir nghiém cho mdi thanh phan cy thé. CHU THICH: Cac tham sé lién quan dén cac khia canh hé théng (nhu sy phéi hop cilia cdc thiét bi d6t bién) khong dug xem xét trong phy luc nay. D.2_ Cac tham sé déng dign lién quan dén diém sét danh Cac tham s6 dong dign sét dong mét vai trd trong 66 nhét quan vat ly ciia mét hé théng LPS, noi chung 14 dong dign dinh |, dign tich Q, n&ng lwong riéng WIR, khoang thai gian T va 46 déc trung binh cia dong dién di/dt. Mdi tham sé cé xu hung tién toi mot co ché héng héc khac nhau, nhu duge phan tich chi tiét bén dui. Cac tham sé dong dign dug xem xét cho cac thir nghiém la sy két hyp céc gia tri nay, duge Iva chon dé biéu dién trong phong thi nghiém co ché héng hdc thyc sy cla bé phan trong hé thing LPS dang dugc thiv nghiém. Cac tiéu chi Ilva chon cdc sé Ivgng ndi bat duge dua ra & BiguD.5. Bang D.1 ghi cdc gid tr t6i da |, Q, WIR, T va di/dt dugee xem xét cho cdc thir nghiém, nhur mét ham sé cla mire bdo vé duge yéu cau. 53TCVN 9888-1:2013 Bang D.1 - Tom tat cac tham sé de doa sét dugc xem xét khi tinh toan cdc gia tri thir nghig¢m cho cac thanh phan hé théng LPS khac nhau va cho cac mirc bao vé LPL khac nhau Thanh phan Céc tham sé de doa cia sét Cha thich inmon tai | Mire | Quons 7 | cacméindi | upL | ¢ Bau thy set | qvidutém [~T [200 | (Qm) 29x 10° 120x 10° 17,8x 10° 700 x 10% (tik) 40x 10% 65x 10° 3,92 x 10° 0,8x 10° v(kgim*) 2700 700 8920 8000 8.0) 658 1830 1080 1500 C, (dikg) 397 x 10° 272 x 10° 208 x 10° - Cy (lk) 908 469 385 - 500 * Auxtenit khéng ti tinh, Theo vi dy vé ng dung phuong trinh nay, Bang D.3 néu d6 tang nhiét cla day dan kam bang cdc vat ligu khac nhau, theo ham s6 ola W/R va cua tiét dién day dan. Bang D.3 - 96 tang nit cho day dan cé tiét dign khac nhau la ham cua WIR Vat tigu Nhém ‘Thép non Bang “Thep khong gi* wR wR WIR WIR Mui Mio Milo Mio 25 | 56 | t0 | 25 | 56 | to | 25 | 56 | 10 | 25 | 56 | 10 | ses | - - - - - | 169 | 542 | - - - : 16 | 146 | 454 | - | 1120] - - | se | 143 | 309 | - 7 - 2s | s2 | 132 | 283 | 2 | os | - | 22 | 51 | o8 | ow | - : so | 12 | 28 | s2 | 37 | 96 | 21] 5 | 12 | 22 | 190 | 460 | 940 100 | 3 7 | 2 | 9 | 20 | 37 | 4 3 5 | 45 | 100 | 190 * Auxtenit khOng ti tinh, Cu sét danh dién hinh dugc dac trung béi mét cu sét thai gian ng&n (thoi gian toi nika gid tri o& vai 100 jis) va gia tri dong dinh cao. Trong nhieng trvdng hgp nay, higu tng bé mat cing can dugc xem xét. Tuy nhién, trong hdu hét cde truéng hop thye t6 gan véi céc thanh phan alia hé théng LPS, cdc ac trung vat ligu (46 thdm tir dong cla day dan hé théng LPS) va cdc két cu hinh hoc (tiét dién cua 57TCVN 9888-1:2013 day dn hé théng LPS) giam sy gop phan cla higu ung b& mat lam tang nhigt do day dan & marc khong dang ké. Thanh phan cila sét phi hop nhat véi cor ché nhiét nay chinh [a cf sét tra vé ban dau. 4.1.2. Thigt hai vé nhiét & diém ndi Thigt hai v8 nhiét & diém néi c6 thé duge quan sat trén tdt cd cdc thanh phan cla mot hé théng LPS trén d6 dién ra sy phéng hd quang, nghia la tai cac hé théng dau thu sét, c&c bd phéng dién, vv... Néng chay va an mén vat ligu cé thé xay ra tai cdc diém néi. Trong thyc té, & ving ngudn hd quang c6 mét dau vao nhiét dign én tir chinh ngudn hé quang, cling nhu dé tap trung nhigt thuan tr do mat do dong dign cao. Hau hét nhiét nang dug phat ra tai hoac rét gan voi bé mat kim loai. Nhiét lvong sinh ra ttre thé’ tai ving ngudn vugt qué nguéng ma kim loai 06 thé hap thy bang cach dan nhiét va gia tri vuot qua bi birc xa hoe tiéu tan khi tan chdy hogc béc hoi kim logi. Mire 46 nghiém trong cba qua trinh lién quan véi bién 46 cla dong éien va d6 rong xung. D.4.1.2.4 Qui dinh chung Mét sé mé hinh ly thuyét 3 duge phat trian 4 tinh todn hiéu tng nhiét trén bé mat kim loai tai cdc diém néi cla mot ludng sét. Voi muc dich don gin, tiéu chuan nay sé chi néu mé hinh sut dién ap cla anot-hode-catot. Vige ap dung mé hinh nay dc biét higu qua voi cdc bé mat kim logi mang. Trong moi truéng hop, mé hinh sé cho cac két qué bdo toan khi né duge gid dinh rang tat 4 cdc nang lvong ban vao diém néi sét dugc sir dung a8 lam néng chay hoac béc hoi vat ligu day dan, bé qua sy khuéch tan nhiét trong kim loai. Cac mé hinh khac é@ cap sy phy thugc cla thigt hai diém néi sét theo do rong cua xung ding dién. 4.1.2.2 Mé hinh syt dign ap anot-hoac-catot au vao nang lugng W & ngudn hd quang duge gid dinh Ia do sut dién 4p anot/catot u,,. nhan voi dién tich Q ca dong dién sét: W = fP ugc(e)i(e)de = uae fy li(e)ldt (0.8) Khi ug, l& hang sé dn dinh trong khoang dong dién duge xét & day, dién tich cia déng dién sét (Q) la thanh phan chi yéu dé chuyén ddi nang lugng trong nguén hd quang. Sut dign dp anot - hoac - catot us. 06 gid tri c& vai chuc von. MOt cach tiép can don gian gia-dinh rang tat ca cdc nang lugng duge phéng tai nguén hd quang chi duge sir dung 48 lam néng chay. Céng thire (D.9) sir dung gid dinh nay nhung dan dén mét uée lwgng qua l6n vé thé tich bi néng chay. waexQ 1 YG RPO v (0.9) trong 46: 58TCVN 9888-1:2013 Vv la thé tich kim loai bi néng chay (m’); Use la sut dién 4p anot-ho&c-catot (gid thiét Ia hang $6) (V); Q_ _laién tich cia dong dign sét (C); ’ 1a khdi lvgng riéng cua vat ligu (kg/m*) Cy la nhigt dung riéng (Jikgk); ©, la nhigt d6 ndng chay (°C); ©, la nhiét €6 méi trang xung quanh (°C); C, la nhiét 4n néng chay (J/kg). Cac gia tri dac trung cia cae tham sé vat ly dugc dua ra trong cing thire nay, di vi cac vat ligu khac nhau st dung trong mét hé théng LPS, dug ghi trong Bang D.2. V8 co ban, dign tich Guge xét la ting dign tich ciia cul sét phan hdi va dong dign sét lién tuc. Thi nghiém da cho thay ring cc hiéu tng ca dién tich cu sét phan hdi it quan trong khi so sénh véi cde higu Gng cla dong lién tye. D.4.2. Higu eng co hoc Higu ng co hoe gay ra bai ding dign sét phy thudc vao bién d6 va dO rng xung ca dang dién cing nhu vao cdc dac trung dan hdi cia két cdu co hoc bi dnh huéng. Higu tng co’ hgc ofing phy thud vao luc ma sat tac dong gira céc bd phan cila hé théng LPS khi tiép xtic voi bd phan o6 lién quan kha. 0.4.2.4 Tuong tac tir Lyc tir xudt hign gitra hai day d&n mang déng hoe, khi chi c mot day dan mang dong nhung nd c6 dang 06 mét géc hoa o6 mot ving ghép. Khi dong dign din qua mét mach, bién d cia luc dign dong xuat hién tai cdc vj tri khac nhau cita mach dign phy thuéc vao ca bién 66 cla dong din sét va c4u hinh hinh hoc cua mach dign. Tuy nhién, anh huéng co hoc cla cdc Ive nay khéng chi phy thuge vao bién 46 cia ching ma cdn vé dang chung ciia dong dién, dO réng xung cla né, cling nhu vao cu hinh hinh hoc cua trang bi. D.4.24.1 Lye dign déng Lye din d6ng khai trién tir mot dong dién |, dan trong mot day dan cd cac dogn dai song song dai! va khoiing cach d (mach vong dai va nhé), nhu thé hién trong Hinh D.1, 06 thé duge tinh toan x4p xi bang cach sir dung c6ng thie sau day: FO x 1077 x i(e) x $ (0.10) trong 46: 59TCVN 9888-1:2013 F(t) la luc dign dong (N); ila déng dign (A); Ho 1a dé tu thm cla khéng khi ty do (chan khéng) (42 x 107 Him); ' la chiéu dai cla day dn (m); d la khoding cach gira cdc doan song song thang cia day dan (m) Hinh 0.1 — Bé tri théng dung cia hai day dan dé tinh lye dign déng Vi dy, trong mét hé théng LPS dua ra cdc day dan cé bé cyc gée a6i xieng, tao thanh mét gdc 90°, co mt kep dugc dat & gan géc vudng hu chi trén Hinh D.2. So dé cac &ng suat cho cau hinh nay dugc néu trong Hinh D.3. Lye doc theo tryc trén day d&in ngang cé xu huéng kéo day dn ra khdi kep. Gia tri s6 cila Ic k60 doc theo day dan ngang duge thé hién trong Hinh D.4, xét gid tri dong dinh la 100 kA va chiéu dai day dn thang ding [a 0,5 m. il Hinh D.2 - Bé tri day dan dién hinh trong hé théng LPS 60TCVN 9888-1:2013 [Ue Hinh D.3 ~ Biéu dé tng suat lye F cho cu hinh cia Hinh D.2 80 70 1 cot - 80h | 40 30 + 20 4 10} o F kwm or 02 03 08 05 1m CHU THICH: Gia tri dong dinh la 100 kA va chiéu dai ciia day dn doc Ia 0,5 m. Hinh D.4 ~ Lyc kéo trén méi don vi chiéu dai F* doc theo day dan ngang cia Hinh D.2 0.4.2.1.2 Cac higu tng cia lyre dign dong V8 bién d6 cia luc tac dung, gia tri ttc thei ca lye dién dong F(t) ty Ié thuan véi binh phuong dong dién tire thoi (1). V8 khai trién Ung xudt trong két cdu LPS co khi, biéu dién bang tich 46 bién dang dan hdi 8(t) va hang sé dan hdi k cua két cdu LPS, cdn xem xét hai higu (rng nay. Tan suat co hoc ty (gn véi tinh nang dan hdi cia két c4u LPS) va bién dang vinh vién ciia két cdu hé théng LPS (gan vdi tinh nang déo ca né) la nhizng tham s6 quan trong nhat. Hon nira, trong nhigu trvéng hep, cdc higu tng cia Ive ma sat trong két c4u cing kha quan trong. Bién d6 cia cac dao dong trong két cu LPS dan hdi, gay ra boi mét Ive dién dong khai trién tir dng di€n sét, 06 thé duge danh gid bang phong trinh vi phan bac hai, hé sé chinh Ia ty |é gidta 46 rong xung dong dién va chu ky dao déng co hoc ty nhién cila két cdu LPS. Diéu kién dién hinh gap trong cdc ting dung LPS gdm chu ky dao déng ty nhién cia két cdu dai hon nhiéu lye tac dong (46 rong xung dong dién sét). Trong trvéng hgp nay, ng sudt co’ hoc ti da xuat hién sau khi ngat xung dong 6tTCVN 9888-1:2013 dign sét va 68 gid tri dinh van con thap hon so véi luc téc dong. O' hdu hét cac trudng hop, ing suat co hoc t6i da c6 thé duge bé qua. Bién dang déo xudt hién khi ung sudt kéo vuot qué gidi han dan hdi cia vat ligu. Néu vat ligu hop thanh két cdu LPS la mém, nh nhém hay déng t0i, thi cdc lc dién dong 06 thé lam bién dang cac day dn & cdc géc va cdc vong ghép. Do 46, thanh phan hé théng LPS can duge thiét ké dé chiu dugc cae Iyc nay va cho thay tinh nang dan hdi thiét yéu. Téng cac tng suat co hoc tac G6ng t6i két cdu LPS phy thudc vao tich phan theo thoi gian clia Iyc tac éng va do 46 theo nang lurgng riéng lién quan dén xung dong dién. Né cing phy thudc vao hinh dang ‘va d6 rong cla xung déng dign (so voi chu ky dao dong ty nhién cila két cdu). Do dé, tat cd cdc tham s6 nh hung nay phai duge tinh dén trong qua trinh thir nghiém. D.4.2.2 Thiét hai song am séc Khi mét dong dién sét dn trong mét hd quang, mt song xung sét durgc phat ra. Mirc 46 nghiém trong cia ci sét phy thude vao gia tri dinh dng va téc d9 tang cila dong dién. Nhin chung, thiét hai do séng 4m xung sét la khéng dang ké trén cdc b6 phan kim loai cla hé théng LPS nhung c6 thé gay thiét hai cho céc thanh phan xung quanh. D.4.3 Cac higu tng két hgp Trong thye t8, cd hai higu ung nhiét va co hoe xdy ra déng thoi, Néu nhiét luong vat ligu cla cdc thanh phan (coo, kep, v.v...) ld di: dé lam mém cdc vat ligu, thi thiét hai rat lon c6 thé xay ra. Trong truéng hop x4u nhat, day dln cb thé né nung chay va gay thiét hai dang ké cho cdc két cdu xung quanh. Néu tiét dién cla kim loai la dU dé xi ly an toan tac déng téng thé, chi can kiém tra tinh toan ven co kh. D.4.4 Banh lia nh lia thurdng chi quan trong trong moi trudng dé chay ho&c khi c6 mat cdc vat ligu dé chay. Trong hau hét cc truéng hop thyc t6, danh lua kh6ng quan trong déi voi cdc thanh phan hé théng LPS. Hai loai danh Ira khc nhau o6 thé xy ra, l& dénh lia nhigt va éénh lira dién. Banh Ita nhiét xuat hién khi c6 mét dong dién rat cao bj cuéng bie di qua mét diém néi gia hai vat ligu dan dién. Danh lira nhiét hau hét xudt hign gan cac mat bén trong méi néi néu dp lye mat tiép xe qué nhéd, diéu nay cha yéu a do mat d dong cao va dp Ic mat tiép xtic khéng tuong xing. Mat do danh Ia nhiét 06 lién quan dén nang long riéng va do 46, giai doan quan trong nhat cia sét la ot sét phan hdi ban dau, ‘anh lira dién xay ra khi dong dién bi cuéng birc dn theo cac dudéng dan phirc tap, nhu bén trong méi néi, khi cc dién ap cdm tng trong mét vng ghép nhy vay vugt qua dién ap ngat mach gia cac bd phan kim loai, Dign 4p cdm dng ty 16 thuan voi do ty cdm nhan véi dO déc cla dng dién sét. Do do, thanh phan sét quan trong nhat déi voi danh lira dign la cl sét mang dién am tiép theo. 62