 S.

Cushing percaktohet si nje grup simptomash dhe

shenjash klinike qe shkaktohen nga ekpozimi kronik
ndaj teprices se kortizolit ose kortikosteroideve te
ngjashem me te ne organizem.
 Morbus Cushing i referohet shkaqeve pituitare te S.Cushing.

 Sindromi i Cushing subklinik: Ne kete rast pavarsisht

vlerave te larta te kortizolit plazmatik, nuk jane te
pranishme shenjat klinike te Sindromit Cushing.
 Eshte nje patologji jo shume shpeshte.
 Mund te shfaqet si pasoje:
1. Tumor primar i gjendres surenale qe
sekreton me shume kortizol.
2. Sekretim I shtuar I ACTH me origjine
pituitare ose ektopik.
3. Administrim ekzogjen I glukokortikoideve.
 Gjendra surenale

Cortex Medulla

Zona Zona Zona

glomerulosa fasciculata reticularis

aldosterone cortisol Adrenal catecholamines

androgen
 Sekretim pulsatil

 Ritem cirkadien
When stimulated by ACTH, the adrenal gland secretes cortisol and other steroid hormones.
ACTH is produced by the pituitary gland and released into the petrosal venous sinuses in
response to stimulation by corticotropin-releasing hormone (CRH) from the hypothalamus
Shkaqet e Sindromes CUSHING
ACTH-dependent
› Adenome hipofizare qe sekreton ACTH (Semundja Cushing ) 68 %
› Neoplazi hipofizare qe sekreton CRH(Sindroma e sekretimit ektopik te
CRH) <<1 %
› Neoplazi jo hipofizare qe sekreton ACTH( Sindroma e sekretimit ektopik
te ACTH) 12 %
ACTH-independent
› Adenoma adrenale 10 %
› Carcinoma adrenale 8 %
› Semundja adrenale mikronodulare 1 %
› Sindroma McCune-Albright
› Semundja adrenale makronodulare masive <<1 %
Pseudo-cushing Syndrome
Administrimi ekzogjen glukokortikoid
Shkaqet me te shpeshta te sekretimit ektopik te ACTH

 Karcinoma bronkiale me qeliza te vogla 50%

 Tumoret endokrine 35%

▪ Carcinoidi timike
▪ Tumoret e qelizave ishullore
▪ Ca medulare e tiroides
▪ Carcinoidi bronkial

 Feokromocitoma 5 %

 Tumoret e ovarit 2%
 Sindromi i Cushing ciklik karakterizohet nga periudha
me hiperkortizolemi te ndjekura nga periudha me
kortizolemi normale. Mund te haset ne M.Cushing ose
Cushing ektopik.
 Te femijet: - me shpesh me origjine surenale
- vonese ne rritje(disosacion midis gjatesise
dhe peshes)
- obezitet i gjeneralizuar, frenim i pubertetit,
lodhje, akne, hipertension, depression.
 Ne shtatzani: -S.Cushing eshte e rralle, jane raportuar
rreth 100 raste gravide, 50% e tyre me adenoma
surenale.
- strije, hipertenion, diabet gestacional hasen me
shpesh.
 Alkooli → Perdoruesit e alkoolit ne sasi te madhe
per nje kohe te gjate ose ata me sem hepatike
kronike kane nivele te rritura te Cort plazmatik dhe
urinar. Ka hipoteza te ndryshme, mendohet se
alkooli ndikon ne demtim te metabolizmit te Cort,
rritje te sekretimit te tij. Me nderprerjen e tij,
normalizohet cortizolemia.
 Depresioni → Pacientet me depression kane
crregullime hormonale, te cilat jane te rikthyeshme
pas trajtimit te sem psikiatrike.
 Obeziteti → Pacientet me obezitet kane rritje te
lehte te Cort nga nje aktivizim i aksit HPA.
 Te dhenat klinike
 Ekzaminimet laboratorike
› Kortizoli plazmatik (RIA)
› Kortizoli I lire urinar
17-hydroxycortisteriodet urinare
17-ketosteriodet urinare
› ACTH plazmatik
 Hyperkortizolemia

mobilizimit te lipideveprodhimit
Katabolizem proteinik I
shtuar dhe crregullimi I
katabolizem I lipideve hepatik te Gl. met te ujit dhe
elektroliteve
Rishperndarje e lipideve
Insulinorezistence Edema

Facies lunata Atrofi Hypertension

muskulare
buffalo neck Alkaloze
Intolerance e proksimal metabolike
Obezitet trunkal glukozes hypokalemike
Strijet roze
➢ Obeziteti trunkal dhe shtimi ne peshe
perbejne shenjat kryesore te Cushing.
Te femijet mund te jete i gjeneralizuar.
 Depozitimi i indit dhjamor ne: -nivel
thoravocervical(buffalo hump)
➢ Sistemi riprodhues:
▪ crregullim i ciklit menstrual
▪ ulje e libidos ne dy sekset
▪ hirsutizem si hipertrikoze e lehte
▪ hipogonadizem hipogonadotrop (frenim i
sekretimit pulsativ GnRH, LH/FSH.
➢ Vecorite psikiatrike: Crreg.psikiatrike ne
50% te pac me s.cushing, agravim i
depresionit, letargji, irritabilitet, paranoja,
psikoza, prekje e funks.konjitive dhe
memorjes
➢ Sist.kockor:
- te femijet verehet vonese ne rritje dhe shtim ne peshe
- osteoporoze te kockave, kolaps i vertebrave te
prekura(ulje e gjatesise)
- fraktura patologjike spontane ose pas traumave minore,
fraktura te brinjeve te padhimbshme(zbulohen nga
rastesisht nga rtg)
- osteonecroze e kokes se femurit ose humerusit
- hipercalciuri me formim te kalkulave renale
➢ Lekura: - lekure e holle, me ekspozim te vazave
subcutane
- trauma minimale shkaktojne nxirje e ngjashme
me purpuren senile
- facies e fryre dhe hiperemike
- acne dhe lezione papulare ne fytyre, shpine e
kraharor
- strije me gjeresi>1cm, kuqe-lejla me te
shpeshta ne abdomen, te pac e rinj me shpesh(duhen
diferencuar me strijet e gravidances ose te renies ne
peshe)
-hiperpigmentimi kutan eshte i rralle, por haset
me shpesh ne Cushing ektopik
- rrudha te shprehura ne dorsum mani(shenja
Liddle)
➢ Muskujt: miopatia eshte nje nder shenjat diskriminuese
te Cushing. Jane te prekur muskujt proksimal te anesive
inferior dhe muskujt e rrethit te krahut.
➢ Sist. Kardiovaskular: - Hipertensioni arterial haset ne
mbi 70% te rasteve. - HTA se bashku me
pasojat metabolike te cushing sjellin rritje te mortalitetit
k-v(me te shpeshta ne cushing jatrogjen). Ka rrisk me te
larte per evente tromboembolike.
➢ Infeksionet: Vihet re nje rrisk me i larte per infeksione
per shkak te frenimit te pergjigjes normale
inflamatore(inf.fungale te lekures e thonjve, te
plageve, perforacion i kolonit)
➢ Syte: ↑e presionit intraocular dhe exoftalmi(depozitim i
indit dhjamor retroorbital)
➢ Vecorite metabolike dhe endokrine:
-intolerance ndaj glukozes dhe diabet
mellitus ne rreth 1/3 e pacienteve
-dislipidemi per shkak te rritjes se
kolesterolit dhe triglicerideve
- alkaloze hipokalemike me e shpeshte
ne cushing ektopik
- suprimim i aksit hipofize-tiroide dhe
hipofize-gonade
- ulje e sekretimit te GH pobabel nga
rritja e efekteve somatostatinergjike.
FIGURE . Multiple wide striae on the abdomen of a patient
with Cushing's disease.
TABLE 204-1. Elementet klinike
Frequency(%)

Shtim ne peshe 90
“Facies Lunata” 75
Hypertension 75
Striae rubra 65
Hirsutism 65
Intolerance e glukozes 65
Atrofi muskulare proximale 60
Plethora 60
Disfunksion mestrual 60
Acne 40
Gervishtje qe shfaqen lehtesisht 40
Osteopenia 40
Edema 40
Hyperpigmentation 20
Alkaloze metabolike hypokalemike 15
 Vleresimi i ritmit circadian te cortizolit(profili i
cortizolemise)
Ne S.Cushing ky ritem eshte i demtuar; shpesh vlerat
e mengjesit te Cort jane normale, ndersa ato te
darkes te rritura. Prandaj nje matje e cort vetem ne
mengjes nuk ka shume vlere per te vendosur diag.,
Cort ↑ ne mesnate eshte e dhene per S.Cushing.
Perpara ketij vleresimi, pacienti duhet te hospitalizohet
per 24-48 ore(stresi nga venopunctura, hospitalizimi
apo sem mud te japin rezultat fals pozitiv)
 Cortizoli salivar→ ka nje sensitivitet 100% dhe
specifitet 96% per diag e S.Cushing.
Nuk eshte i nevojshem hospitalizimi.
Behet vleresim i cort salivar ne mesnate( e
mira eshte te merren 2 mostra).
Rezultati del fals pozitiv te duhanpiresit( te mos
kene pire
duhan ne 24 oret e fundit), ne rast
kontaminimi me gjak ose te ata me turne nate.
 Matja e Cortizolit te lire urinar → eshte nje analize e
vlefshme, por qe mund te rezultoje normal ne 8-
15% te rasteve me Cushing.
Por edhe ne rastet qe del i larte duhet te shoqerohet
me analiza te tjera.
Merren 2-3 mostra te njepasnjeshme te urines/24
oreve. Duhet te shoqerohet me vleresimin e klirensit te
creatinines(matet raporti
cortisol/creatinine>25nmol/mmol tregues i hipercort).
Rezultati mund te jete fals negative ne nje klirens te
ulur te creat.(<60ml/min) ose fals pozitiv ne nje individ
qe merr shume likidi ( > 5L/24 ore)

- Matja e metaboliteve urinare te cortizolit(17 OH

steroidet) ka specificitet dhe sensibilitet te ulet.
 Vleresimi ACTH plazmatik
Ndihmon ne diferencimin e Cushing ACTH
dependent dhe cushing ACTH
jodependent.
Rekomandohet matja e ACTH dhe Cortizolit
plazmatik midis ores 23.00 dhe mesnates.
ACTH plazmatik ne mesnate>22pg/ml i
shoqeruar me hiperkortizolemi→ Cushing
ACTH dependent(M.Cushing ose Cushing
ektopik).
Nese ACTH plazmatik i frenuar ose i
pamatshem→ Cushing me origjine
adrenale.
 Screening test
› 1mg DX P.O ne oren 23

› Kortizoli plazmatik (PF) ne oren 7-8 am diten tjeter

› Kortizoli plazmatik frenohet <3 mcg/dl: Normal

› Kortizoli plazmatik nuk frenohet >10 mcg/dl :S.cushing.

› Kortizoli plazmatik pas testit 3-10

mcg/dl:depresion,alkoolizem kronik
 Testi I zgjatur I frenimit me DX

› DX 0.5 mg cdo 6h P.O per 2 dite

› Kortizoli I lire urinar I ulur: Normal

› Kortizoli I lire urinar nuk ulet:S.Cushing

 Testi I forte I frenimit me DX
› D.X 2mg cdo 6h P.O per 2 dite
› Kortizoli I lire urinar reduktohet me 50%:
Semundje Cushing (adenoma hipofizare)
› Kortizoli I lire urinar nuk reduktohet me 50
%:Tumor adrenal ,Ca adrenal,Sekretim
ektopik I ACTH.
 ACTH 25u iv 8h
 Rritje 2-5 fish e Kortizoli I lire
urinar:Sem.Cushing
 Kortizoli plazmatik dhe KLU rritet ne 50 %
te pac me adenome te surenales.
 Nuk ka pergjigje ne Ca e surenales.
 Vendos shkallen e sekretimit te shtuar te Kortizolit.
(sidomos per adenomat e varuara nga ACTH apo
ne sekretimin ektopik te ACTH)
 Sot kombinohet ky test me testin efrenimit me
DX(4mg ).
 Metoda :
1 µg / kg of CRH administrohet iv.
Matet ACTH dhe Kortizolemia para dhe 15, 30, 45,
60, 90 dhe 120 minutapas injektimit.
 Rritja e Kortizolemise > 20 % te vlres bazale apo nje
rritje e ACTH te pakten me 50 % mbi vleren bazale
tregon per patologji ACTH dependente.
 Vendos dg etiologjike sidomos per patologji
adrenale apo hipofizare
› Jepet Metyrapone 2-3g (30mg/kg) P.O ne oren
23
› Matet 17-OHCS urinare ,ACTH,11-deoxycortisol
› Nese vlerat jane mbi normen
bazale:Sem.Cushing(adenoma hipofizare)
› Pa pergjigje: Tumor adrenal ,Ca
adrenal,Sekretim ektopik I ACTH
 Matja e ACTH ne sinusin petroz inferior →
Rekomadohet ne rastin e S.Cushing ACTH
dependent, por me adenoma te
paidentifikuara ne MRI. Behet per ta
diferencuar me nje prodhim ektopik te
ACTH.
 Matja e ACTH ne s.petroz nuk identifikon
anen e tumorit per shkak te nje gradienti
midis dy aneve me te madh se 1,4.
 Hemihypophysectomia e bazuar ne
matjet e ACTH ne dy sinuset petroze
rezulton me remision ne 50% te rasteve.
 CT e hipofizes:ka nje sensitivitet 50 % per
microadenomat
 MRI ka rritur senstivitetin por jo 100 %
diagnostikuese
 Matja e ACTH direkt ne sinusin petroz inferior kur
dg eshte e dyshimte :
Microadenome=raporti ACTH sinus petroz/ACTH
periferik >2,
Sekretim ektopik <1.5.
 ECHO Adrenaleve ---first choice
 CT-Abdominale do te dg patologjine e
surenales
 Shintigrafia me Somatostatin ne rast te
sekretimit ektopik
 Semundja Cushing:  Te dhena klinike kronike te
moderuara qe frenohen ne
testin e forte me DX.
 Adenome Adrenale:  Ecuri e shpejte,klinike e paket
dhe nuk frenohet ne etstin e
forte me DX.
 Carcinoma  Shfaqje e menjehershme,ecuri
adrenale: progresive,predominon efekti
hiperandrogjenik,mase e
prekshme ne abdomen ,ACTH I
ulur.
 Sindroma e  Shfaqje e
sekretimit ektopik t menjehershme,progredim I
eACTH: shpejte,pa elemnte klinike tipike
te Cushing, hyperpigmentim,
hypokalemia,ACTH I larte
 Obezitet
› Obezitet I gjeneralizuar,me nje histori te gjate ekzistuese,mbiushqyerje
› Strije te holla te shkurtra
› KLU mund te frenohet nga testi I screening apo me doze te vogel te DX.
› Ritem diurnal normal,Kortizol plazmatik afer normes

 DM tip 2
› Ritem diurnal normal,Kortizol plazmatik normal
› Kur rregullohet glicemia KLU kthehet ne norme

 S.cushing alkoolike
› Pa pire alkool per nje jave,KLU dhe kortizoli plazmatik kthehen ne norme.

 Depresioni
› Mungese te shenjave klinike tipike te Cushing.
 Semundja Cushing
› Microadenomektomia transsfenoidale
› Radioterapia hipofizare
› Adrenektomia totale bilaterale
› Medikamente

 Adenoma dhe Carcinoma Adrenale

› Nderhyrje kirurgjikale
› Medikamente ( mitotane, metyrapone, ketoconazole )

 Sindroma e sekretimit ektopik te ACTH

› Nderhyrje kirurgjikale per heqje te tumorit
› Radioterapi,kemioterapi
› Medikamente( mitotane, metyrapone, ketoconazloe )
 Trajtimi kirurgjikal→linje e pare trajtimi
 Rekomandohet rezeksioni kirurgjikal i
formacionit primar(hipofizar, surenal,
ektopik), me perjashtim te rasteve kur
nuk eshte i mundur apo kur nuk redukton
ne sasi te mjaftueshme cortizolemine.
 Per pac me M.Cushing qe nuk ka rezultuar i
suksesshem interventi transfenoidal (TSS) apo per
ata qe nuk ka qene e mundur TSS rekomandohet
nje linje e dyte trajtimi qe perfshin: -perseritje te TSS
- radioterapi/radiokirurgji
- adrenalektomi bilaterale
- trajtim medikamentoz
(ketokonazoli, metapironi, mitotane, etomidate,
mifepristone etj.)
❑ Ketokonazoli: Derivat i imidazolit me efekte antifungale. Frenon
steroidogenezen adrenale dhe gonadale npm frenimit te 17,20
liazes dhe 11ß hidroksilazes.
❑ Metapironi: frenon 11ß hidroksilazen(bllokon kthimin e
11deoxicortizolit ne cortisol).
❑ Mitotane: perdoret ne trajtimin e carcinomes adrenale, ka efekte
te drejtperdrejta citotoksike ne korteksin adrenal(frenon
CYP11A1).
❑ Etomidate: medik i vetem qe perdoret ne hiperkortizolemine
severe ne pacientet rende te cdo lloj moshe qe nuk jane
kandidate per trajtim kirurgjikal te menjehershem apo qe nuk
mund te marrin medik p.os. Frenon steroidogjenezen npm frenimit
te 11ß hidroksilazes.
❑ Antagonistet e receptoreve te glukokortikoideve→Mifepristone,
antagonist i GR dhe antiprogestin.