2022 Sercan

Hocam
Not ve Soru

HAZİNESİ
İÇERİK
• Tarih
• Coğrafya
• Vatandaşlık
• Genel Kültür Bilgileri
• Güncel Bilgiler
• Türkçe

Hazırlayanlar:
 @sercanhocamm
Uyarı
: Bu çalışma büyük bir emek sonucu hazırlanmıştır ve

telif hakkı tarafımıza aittir. Kesinlikle kopyalanması, çoğaltılması

ve ikinci kişilere aktarılması yasaktır.
 2022 TÜİK TARIM VERİLERİ
(YAYIMLANAN EN GÜNCEL VERİLER)

 Tütün: Adıyaman !DİKKAT!

 Üzüm: Manisa
 Pirinç: Edirne
 Kivi: Yalova
 Fındık: Ordu
 Ceviz: Hakkari
 Muz: Mersin
 Nohut: Ankara !DİKKAT!
 Patates: Konya
 Kayısı: Malatya
 Yeşil Mercimek: Yozgat
 Kırmızı Mercimek: Şanlıurfa !DİKKAT!
 Kenevir: Sakarya
 Buğday: Konya  Arpa: Konya
 Şeker Pancarı: Konya
 Mısır: Konya
 Kuru fasulye: Niğde
 Anason: Burdur
 Kiraz: İzmir
  Pamuk: Şanlıurfa
 Antep fıstığı: Şanlıurfa 😊 ŞAŞIRTMASIN
 Keten: Afyonkarahisar
 Haşhaş: Afyonkarahisar
 Ayçiçeği: Tekirdağ  Kanola: Tekirdağ !DİKKAT
 Elma: Isparta
 Gül: Isparta
 Yer fıstığı: Adana
 Soya fasulyesi: Adana
 Susam: Antalya
 Avokado: Antalya
 Sofralık zeytin: Marmara Bölgesi
 Yağlık zeytin: Ege Bölgesi
 Çay: Rize
 Kayısı: Malatya
 İncir: Aydın
 Aspir: Ankara

Not: Yukarıda verilen bilgilerde ürün ve karşısında o ürünün

üretiminde hangi ilin birinci olduğu belirtilmiştir.

TÜİK TARIM VERİLERİ SORULARI

1- Fındık üretiminde 1.İlimiz? 8-Buğday üretiminde 1.İlimiz?
A) Giresun A) Konya
B) Ordu B) Yozgat
C) Gümüşhane C) Sivas
D) Artvin D) Eskişehir
E) Trabzon E) Kırıkkale

2- Tütün üretiminde 1.İlimiz? 9- Kırmızı Mercimek üretiminde 1.İlimiz?

A) Aydın A) Şanlıurfa
B) Manisa B) Gaziantep
C) Denizli C) Diyarbakır
D) Samsun D) Adıyaman E) Adıyaman
E) Siirt
3- Şeker Pancarı üretiminde 1.İlimiz? 10- Patates üretiminde 1.İlimiz?
A) Yozgat A) Nevşehir
B) Kırşehir B) Niğde
C) Konya C) Yozgat
D) Adana D) Konya
E) Kırıkkale E) Ankara
4- Yeşil Mercimek üretiminde 1.İlimiz? 11-Kiraz üretiminde1.İlimiz?
A) Eskişehir A) Afyon
B) Kırşehir B) Aksaray
C) Sivas C) İzmir
D) Konya D) Yozgat E) Yozgat
E) Ankara
5- Mısır üretiminde 1.İlimiz? 12 -Elma üretiminde1.İlimiz?
A) Yozgat A) Burdur
B) Kırşehir B) Amasya
C) Konya C) Isparta
D) Adana D) Sivas
E) Kırıkkale E) Kırşehir

6- Üzüm üretiminde 1.İlimiz? 13-Ayçiçeği üretiminde 1.İlimiz?

A) Muğla A) Edirne
B) İzmir B) Çanakkale
C) Aydın C) Balıkesir
D) Manisa D) Tekirdağ E) Balıkesir
E) Bursa

7- Kuru fasulye üretiminde 1.İlimiz? 14- Arpa üretiminde 1.İlimiz?

A) Yozgat A) Konya
B) Niğde B) Yozgat
C) Sivas C) Eskişehir
D) Mersin D) Niğde E) Kırıkkale
E) Sivas

15- Muz üretiminde 1.İlimiz? 23- Çay üretiminde 1.İlimiz?

A) Antalya A) Trabzon
B) Mersin B) Artvin
C) Aydın C) Rize
D) Muğla D) Giresun E) Adana
E) Artvin
16- Kayısı üretiminde 1.İlimiz? 24- Antep fıstığı üretiminde 1.İlimiz?
A) Adıyaman A) Şanlıurfa
B) Diyarbakır B) Adıyaman
C) Gaziantep C) Gaziantep
D) Malatya D) Osmaniye
E) Elazığ E) Kahramanmaraş

17- Nohut üretiminde 1.İlimiz? 25- Keten üretiminde 1.İlimiz?

A) Yozgat A) Niğde
B) Kırşehir B) Samsun
C) Konya C) Afyon
D) Ankara D) Sivas
E) Kırıkkale E) Kırşehir
18- Kivi üretiminde 1.İlimiz? 26-Gül üretiminde 1.İlimiz?
A) Sinop A) Bursa
B) İzmir B) Burdur
C) Aydın C) Uşak
D) Samsun D) Isparta
E) Yalova E) Mersin

19- Pirinç üretiminde 1.İlimiz? 27-Avokado üretiminde 1.İlimiz?

A) Çanakkale A) Mersin
B) Edirne B) Adana
C) Tekirdağ C) Balıkesir
D) Bursa D) Antalya E) Çorum
E) İzmir

20- Pamuk üretiminde 1.İlimiz? 28- Yer fıstığı üretiminde 1.İlimiz?

A) Adana A) Adana
B) İzmir B) Osmaniye
C) Şanlıurfa C) Adıyaman
D) Muğla D) Şanlıurfa
E) Aydın E) Kilis
21- Haşhaş üretiminde 1.İlimiz? 29-Soya fasulyesi üretiminde 1.İlimiz?
A) Denizli A) Edirne
B) Aksaray B) Mersin
C) Aydın C) Adana
D) Manisa D) Antalya
E) Afyon E) Bursa
22- Kenevir üretiminde 1.İlimiz? 30- Kanola üretiminde 1.İlimiz?
A) Kastamonu A) Edirne
B) Sakarya B) Çanakkale
C) Rize C) Balıkesir
D) Adana D) Tekirdağ E) Bursa
E) Bursa
CEVAPLAR:
1- B 2-E 3-C 4-E 5-C 6-D 7-B 8-A 9-A 10-D 11-C 12-C 13-D 14-A
15-B 16-D 17-D 18-E 19-B 20-C 2 1-E 22-B 23-C 24-A 25-C 26-D 27-D 2 8- A 29-
C 30-D

BİL BAKALIM

1) Ülkemizde kanola üretiminde 1.ilimiz …………………

‘dır.

2) Ülkemizde çeltik üretiminde 1.ilimiz ………………… ‘dir.

3) Ülkemizde elma üretiminde 1.ilimiz ………………… ‘dır.

4) Ülkemizde incir üretiminde 1.ilimiz ………………… ‘dır.

5) Ülkemizde keten üretiminde 1.ilimiz ………………… ‘dır.

6) Ülkemizde tütün üretiminde 1.ilimiz ………………… ‘dir.

7) Ülkemizde yeşil mercimek üretiminde

1.ilimiz
………………… ‘dır.

8) Ülkemizde patates üretiminde 1.ilimiz …………………

‘dir.

Cevaplar
1- Tekirdağ 4-Aydın 7- Yozgat
2- Edirne 5-Afyonkarahisar 8- Konya
3- Isparta 6- Adıyaman
2022 TÜİK HAYVANCILIK VERİLERİ
(YAYIMLANAN EN GÜNCEL VERİLER)
  Koyun: Van
 Kıl keçisi: Mersin
 Tiftik keçisi: Ankara
 Yaş koza üretimi (İpek böcekçiliği): Diyarbakır
 Kümes hayvancılığı: Manisa  Manda: Samsun
 Arıcılık: Adana !!DİKKAT!!
 Büyükbaş besi: Konya

Not: Yukarıda verilen bilgilerde hayvancılık türü ve hangi

ilin bu alanda yetiştiricilikte birinci olduğu belirtilmiştir.

TÜİK HAYVANCILIK VERİLERİ SORULARI

1-Koyun üretiminde 1.İlimiz? 6-Büyükbaş beside 1.ilimiz?
A) Van A) Erzurum
B) Erzurum B) Van
C) Şanlıurfa C) Konya
D) Konya D) Kars
E) Diyarbakır E) Edirne

2-Arıcılık üretiminde 1.İlimiz? 7- Kümes hayvancılığında 1.İlimiz?

A) Giresun A) Denizli
B) Kars B) Aydın
C) Hakkari C) Manisa
D) Adana D) Bursa
E) Samsun E) Konya
3-Tiftik keçisi üretiminde 1.İlimiz? 8-İpek böçekçiliğinde 1.İlimiz?
A) Mersin A) Antalya
B) Adana B) Bursa
C) Ankara C) Diyarbakır
D) Antalya D) Adana
E) Bursa E) Çanakkale
4- Manda üretiminde 1.İlimiz?
A) Sinop
B) Kastamonu
C) Samsun
D) Artvin
E) Erzurum

5-Kıl keçisi üretiminde 1.İlimiz?

A) Mersin
B) Diyarbakır
C) Ankara
D) Antalya
E) Bursa

CEVAPLAR: 1- A 2-D 3-C 4- C 5- A 6-C 7- C 8- C

BİL BAKALIM

1) Ülkemizde arıcılıkta 1. ilimiz ………………….’dur.

2) Ülkemizde kümes hayvancılığında 1. ilimiz

………………….’dır.

3) Ülkemizde koyun yetişriciliğinde 1. ilimiz

………………….’dır.
4) Ülkemizde İpek böcekçiliğinde 1. ilimiz
 ………………….’dır.

5) Ülkemizde büyükbaş besi hayvancılığında 1. ilimiz

………………….’dır.

6) Ülkemizde kıl keçisi yetiştiriciliğinde 1. ilimiz

………………….’dir.

7) Ülkemizde tiftik keçisi yetiştiriciğinde 1. ilimiz

………………….’dır.

8) Ülkemizde manda yetiştiriciliğinde 1. ilimiz

………………….’dur.
Cevaplar
1- Adana 2-Manisa 3-Van 4-Diyarbakır
5- Konya 6- Mersin 7- Ankara 8-Samsun

101 MADDEDE COĞRAFYA

SORU-CEVAP

1-Bitki çeşitliğinin en fazla olduğu bölgemiz hangisidir?

-Marmara Bölgesi

2-Maden bakımından zengin olduğu halde endütrisi yeterince

gelişmemiş olan bölgemiz hangisidir?
-Doğu Anadolu Bölgesi

3-Turizm gelirleri en fazla olan bölgemiz hangisidir?

-Marmara Bölgesi

4-Termal Turizmin yoğun olduğu bir bölgenin yapısı hakkında

ne söylenebilir?
– Kırıklı yer yapısı yaygındır

5- Yurt içinde yatak uzunluğu en fazla olan akarsuyumuz

hangisidir?
-Kızılırmak

6-Türkiye deki kapalı havzaların en belirgin özelliği nedir?

-Sularının tatlı olmamasıdır.

7-Türkiye nin 4 mevsimi zamanında yaşayan bir ülke olması

neyin sonucudur?
-Matematiksel konumunun sonucudur.

8-Türkiye nin aynı anda 4 mevsimi bölgelerinde yaşaması

neyin sonucudur?
-Özel Konumunun sonucudur.
9-Yaz mevsiminde en sıcak bölgemiz hangisidir?
-Güney Doğu Anadolu Bölgesi’dir.

(Güneyden gelen SAMYELİ rüzgarlarının etkisi altındadır.)

10-Hiç doğal göl olmayan bölgemiz hangisidir?

-Güney Doğu Anadolu Bölgesi’dir.

11-Aliminyumun ham maddesi nedir?

-Boksittir

(Seydişehir de çıkarılır ve burada işlenir.)

12-Gübre hangi madenden üretilir?

-Fosfattan üretilir.

(En çok fosfat çıkarılan bölgemiz Güney Doğu Anadolu

Bölgesidir.Mardin,Adıyaman)

13-En az yağış alan bölgemiz neresidir?

-İç Anadolu Bölgesidir.

14-En az orman bulunan bölgemiz hangisidir?

-Güney Doğu Anadolu Bölgesi dir.
(En az yağış alan bölgemiz olmamasına rağmen orman çok
azdır. Bunun sebebi buharlaşmanın çok fazla olmasıdır.) 15-
Akdeniz iklimi görülen bölgelerimiz?

-Akdeniz Bölgesinin kıyı kesimleri

-Güney Doğu Anadolu Bölgesinin batı kesimleri(Orta Fırat

böl.)(Gaziantep)

-Marmara Bölgesinin Güney Marmara bölümünün özellikle

Ege denizi ve Marmara denizi kıyılarına bakan kısımları

-Ege Bölgesinin kıyı kesimleri

16-Antep fıstığı üretiminde 1. Olan bölgemiz hangisidir?

-Güney Doğu Anadolu Bölgesi’dir.

17-Kırmızı Mercimek üretiminde Türkiye de 1. Olan bölgemiz

hangisidir?
-Güney Doğu Anadolu Bölgesi’dir.

18-Türkiye de pamuk üretiminde 1. İl?

-Şanlıurfa

19-Güney Doğu Anadolu Bölgesinde GAP ile olan değişmeler?

*Ürün çeşitliliği artmıştır.
*Tahıl ekim alanı daralmıştır.
*Tahıl ekilen yerlerde verim artmıştır.
*Nadas alanı azalmıştır.(Buna bağlı olarak erezyon azalmıştır.)
*Sebze ve meyve üretimi artmıştır.
*Tarıma bağlı sanayi gelişmiştir.
* Nüfus artmıştır. Göç verme azalmıştır.

20-Türkiye de en çok enerji üreten baraj?

-Atatürk Barajı

21-Keban ve Karakaya barajları GAP’a dahil midir?

-Hayır değildir.GAP projesinden daha önce yapılmış
barajlardır.

22-GAP kapsamına giren barajlar?

*Hasankeyf Barajı
*Batman Barajı
*Ilısu Barajı
*Kralkızı Barajı
*Atatük Barajı

23-Güney Doğu Anadolu Bölgesi’nin Volkanik dağı

hangisidir?
-Tek volkanik dağı Karacadağ’dır.

24-Güney Doğu Anadolu Bölgesinin ovaları

-*Ceylanpınar Ovası
*Harran Ovası(Altınbaşak)
*Suruç Ovası

25-GAP tan en fazla hangi ilimiz yararlanmıştır?

-Şanlıurfa

26-Türkiye’nin en büyük Termik Santrali hangisidir?

-Afşin-Elbistan Termik Santrali’dir.
-Kahramanmaraş
-Linyitle Çalışır.

27-Akdeniz Bölgesinde hangi turizm çeşidi yoktur?

-Kaplıca Turizmi yoktur.(Karstik arazi nedeniyle) 28-Zeytin
üretiminde bölge sıralaması nasıldır?
-1.Ege Bölgesi
2.Marmara Bölgesi
3.Akdeniz Bölgesi

29-Yer fıstığı üretiminde 1.bölgemiz hangisidir?

-Akdeniz Bölgesi
30-Fındık üretiminde 1. Bölgemiz hangisidir?
-Karadeniz Bölgesi

31-Çay üretiminde 1. Bölgemiz hangisidir?

-Karadeniz Bölgesi

32-Soya Fasülyesi üretiminde 1. Bölgemiz hangisidir?

-Akdeniz Bölgesi

33-Akdeniz bölgesindeki geçitler?

-*Antalya’yı Göller Yöresine Bağlayan geçit—-Çubuk Geçidi
*Mersin’i İç Anadolu ya Bağlayan geçit———Sertavul Geçidi
*Adana’yı İç Anadolu ya Bağlayan geçi—–Gülek Geçidi
*Adana’yı Suriye ve Hatay’a Bağlayan geçit—Belen Geçidi
34-Akdeniz Bölgesi mağaraları?
-*Karain -Antalya
*Beldibi -Antalya
*İnsuyu-Burdur
*Cennet Cehennem-Mersin
*Damlataş-Antalya

35-İç Anadolu bölgesi en fazla yağışı hangi mevsimde alır?

-İlkbahar

36-Doğu Anadolu bölgesi en fazla yağışı hangi mevsimde alır?

-Yaz

37-Karadeniz bölgesi en fazla yağışı hangi mevsimde alır?

-Sonbahar

38-Akdeniz bölgesi en fazla yağışı hangi mevsimde alır?

-Kış

39-Akdeniz ile Karadeniz bölgelerinin temel farkları nelerdir?

-Akdeniz her mevsim yağışlı değildir -Karadeniz bölgesi her
mevsim yağışlıdır.
-Akdeniz en fazla yağışı kışın alır -Karadeniz en fazla yağışı
sonbaharda alır.
*Kısacası iklim farkı en tipik farktır.

40-Akdeniz kıl keçisi yetiştirilen yerler?

-Teke ve Taşeli Platolarında yetiştirilir.

41-Cennet ve cehennem mağaraları hangi tip karstik oluşuma

örnektir?
-En büyük Obruk örneğimizdir.
(Obruk Platosu İç Anadolu da bulunur ve en çok obruk bu
platodadır. Fakat en büyük obruklar karstik yapının daha çok
yer aldığı Akdeniz Bölgesinde’dir.

42-Dünya’nın en uzun nehri hangisidir?

– Nil Nehri

43-Türkiye’nin en büyük kapalı havzası hangisidir?

-Tuz Gölü

44-Türkiye’nin en büyük doğal yapılı tatlı su gölü hangisidir?

-Beyşehir Gölü

45-Türkiye’nin en büyük gölü hangisidir?

-Van Gölü

46-Akdeniz bölgesinde mağaranın çok olmasının sebebi nedir?

-Karstik yapıdır. Yani Jeolojik yapıdır.

47-Akdeniz bölgesinin tektonik gölleri

-Burdur Gölü (suyu acıdır.)
-Eğirdir Gölü
-Beyşehir Gölü

48-Karstik ovalar neden verimsizdir?

-Karstik ovalar gelen suyu hemen alta geçirdiği yani su
tutmadığı için verimsizdir.

49-Akdeniz bölgesinin karstik gölleri?

-Solda Gölü
-Kestel Gölü
-Avlan Gölü
-Suğla Gölü

(Bu göller sadece karstik özellik taşır.)

50-Akdeniz bölgesinin platoları?

-Teke Platosu
-Taşeli Platosu

51-Terra Rossa toprağı en çok hangi bölgemizdedir?

-Akdeniz Bölgesi’ndedir.

52-Türkiye’nin en büyük karstik ovası hangisidir?

-Acıpayan Ovası(Akdeniz Bölgesi)

53-Karstik oluşumlar?
-En fazla Akdeniz Bölgesinde bulunurlar.
*Büyüklüklerine göre Polye> Uvala > Dolin > Lapya
54-Türkiye de en fazla göl hangi bölgemizde bulunur?
-Akdeniz Bölgesi’nde bulunur.
(Zaten Göller Yöreside Bu bölgededir.)

55-Amik ovası ne tip bir ovadır?

-Çöküntü yani graben Ovası dır.
(Graben ovaları Ege Bölgesinde görülür.)
(Bunun dışında tek örnektir.)(Hatay’daki Nur Dağlarının tek
HORST olması da bununla birlikte ele alınır.)

56-Türkiye’nin yükseltisi en fazla olan bölgesi?

-Doğu Anadolu Bölgesi’dir.

57-Türkiye de rüzgar enerjisinden en fazla nerede yararlanılır?

-En fazla İzmir Alaçatı’da yararlanılır.

58-Türkiye’nin en büyük limanları?

-1.İstanbul Limanı
2.İzmir Limanı
3.Mersin Limanı

59-Türkiye’nin en büyük ithalat limanı hangisidir?

-İstanbul Limanı
60-Türkiye’nin en büyük ihracat limanı hangisidir?
-İzmir Limanı

61-Ege Bölgesindeki Alüvyon Set Gölleri?

-Marmara Gölü
-Bafa Gölü

62-Süngercilikte en Gelişmiş Bölgemiz hangisidir?

-Ege Bölgesi

63-Sığla Ağacı hangi bölgemizde yetiştirilir?

-Ege Bölgesinde (Vernik yapımında kullanılır.)

64-Balıkçılık Durumuna göre Türkiye?

1.Karadeniz
2.Marmara
3.Ege
4.Akdeniz

65-Türkiye’de yıl içinde kapladığı alan en fazla değişen göl?

-Tuz Gölü’dür.

66-Ege Bölgesindeki Termik Santraller? *Soma(Manisa)

*Yatağan(Muğla)
*Gökova(Muğla)
*Seyitömer(Kütahya)
*Tunçbilek(Kütahya)

67-Türkiye’nin tek Jeotermal Elektrik Santrali hangisidir?

-Sarayköy(Denizli) Santrali dir.

68-Termik Santral en çok bulunduğu bölgemiz hangisidir?

-Ege Bölgesi’dir.

69-Doğalgazla çalışan Termik Santrallerimiz hangileridir?

-1 Hamitabat Termik Santrali
-2 Ambarlı Termik Santrali

*Hamitabat Termik Santrali Marmara Bölgesi’ndedir.

(Yıldız Dağları bölümü) Bu bölgede çıkan doğalgaz yakıt
olarak kullanılmıştır. (Lüleburgaz/Kırklareli)

*Ambarlı Termik Santrali İstanbul dadır. 70-Denizlerimizin

tuzluluk oranı sıralaması nasıldır?
-(Sıcaklık ve dolayısıyla buharlaşma etkiler bu nedenle enleme
bakılır.)
1.Akdeniz (En tuzlu)
2.Ege
3.Karadeniz

71-Turizm gelirlerine göre Türkiye?

-1.Marmara
2.Ege
3.Akdeniz

72-Sanayileşme durumuna göre Türkiye?

1.Marmara
2.Ege
3.İç Anadolu

73-Nüfus miktarına göre Türkiye?

1.Marmara
2.İç Anadolu
3.Ege

74-Aritmetik Nüfus Yoğunluğuna Göre Türkiye?

1.Marmara
2.Güney Doğu Anadolu
3.Ege
4.İç Anadolu
5.Akdeniz
6.Karadeniz
7.Doğu Anadolu

75-Yat Turizminde 1. Olan bölgemiz hangisidir?

-Ege Bölgesi

76-Termal Turizmde 1. Olan bölgemiz hangisidir?

-Ege Bölgesi

77-Ege Bölgesindeki körfezler?

-Kuzeyden güneye doğru sıralanmıştır.
*Edremit Körfezi
*Çandarlı Körfezi
*İzmir Körfezi(En kirli Ege Körfezi)
*Kuşadası Körfezi
*Güllük Körfezi(En temiz 2.Ege Körfezi)
*Gökova Körfezi(En temiz Ege Körfezi)

78-Ege bölgesindeki volkanik dağ hangisidir?

-Kula Dağı

79-Türkiye’nin Delta(kıyı) Ovaları?

Ege Bölgesi: Balat Ovası ve Menemen Ovası
Karadeniz Bölgesi: Bafra Ovası ve Çarşamba Ovası
Akdeniz Bölgesi: Silifke Ovası ve Çukurova
80-Ege Bölgesinin Graben Ovaları?
-Bakırçay
-Gediz
-K.Menderes

81-Gerçek kıyı uzunluğu en fazla olan bölgemiz hangisidir?

-Ege Bölgesi

82-En fazla Doğal Liman hangi bölgemizdedir?

-Ege Bölgesi

83-Türkiye’nin en işlek Gümrük Kapısı hangisidir?

-Kapıkule Sınır Kapısı (Bulgaristan sınır kapımızdır.) 84-
Yunanistan ile Gümrük Kapımız hangisidir?
-İpsala Gümrük Kapısı

85-Sofralık zeytinde Türkiye de 1. Olan bölge ve bölüm

hangisidir?
-Marmara Bölgesi
-Güney Marmara Bölümü

(Toplamda ve yağ için üretilen zeytinde Ege Bölgesi 1.dir)

86-Türkiye’nin en fazla Tarım Ürünü Çeşitliliği olan bölgesi

hangisidir?
-Marmara dır.
(En fazla yağış tipi çeşidi, en fazla toprak çeşidi, en fazla bitki
örtüsü çeşidi de Marmara bölgesinde görülür. Bunların tüm
sebebi 3 farklı iklimin etkisinde yani en fazla iklim çeşidi
görülmesinden kaynaklanır.)

87-Marmara bölgesinin en gelişmiş bölümü hangisidir? -

Çatalca-Kocaeli Bölümü dür.(Bu bölümde Karadeniz iklimi
görülür, İstanbul’u da içine alan bölümdür.)

88-Marmara bölgesinin en temiz körfezi hangisidir?

-Soros Körfezidir. Marmara’nın en az sanayileşmiş körfezidir.
89- Marmara bölgesinin en kirli körfezi hangisidir?
-İzmit Körfezi’dir.
En sanayileşmiş körfezdir.

90-Marmara bölgesinin Tektonik Gölleri?

-Manyas
-Ulubat
-Sapanca
-İznik (Suları tatlıdır.)

91-Marmara bölgesinin Kıyı Set Gölleri

-Terkos
-Durusu
-B.Çekmece
-K.Çekmece

92-Kapıdağ Yarımadası hangi tür biriktirme şekline örnektir?

-Tombolo’ya örnektir.

93-Marmara Bölgesinde iklim

-Ergene Bölümü>Karasal iklim görülür
-Yıldız Dağları Bölümü ve Sakarya Ovası:>Karadeniz İklimi
görülür.
-Güney Marmara’nın bir kısmı >Akdeniz iklimi görülür.

94-Marmara Bölgesinin en Dağlık bölümü hangisidir?

-Yıldız Dağları Bölümü’dür.

95-Türkiye’nin en verimli toprağı

-Çernezyum Toprağı’dır.
Erzurum-Kars bölümünde bulunur.

96-Üzerinde Ulaşım olan tek Akarsuyumuz hangisidir?

-Bartın Çayı’dır.

97-Türkiye’deki Mikroklima örnekleri

*Iğdır Ovası>Pamuk yetişir *Rize>Çay
ve Turunçgiller yetişir.
*Anamur>Muz yetişir.

98-Ekinoks nedir?
-21 Mart ve 23 Eylül tarihleridir.
Gece ve gündüz süreleri dünyanın her yerinde aynıdır.

99-Türkiye de aynı anda kaç ortak saat kullanılır?

-Aynı anda tek ortak saat kullanılır.

100-Türkiye hangi saat dilimleri arasında yer alır?

-2. İle 3. Saat dilimleri arasında yer alır.

101-Boylamın nasıl bir coğrafi etkisi vardır?

-Yerel saatler boylam yani meridyenlere göre ayarlanmaktadır.
 COĞRAFYA SORULAR

1- Türkiye de en çok enerji üreten baraj 5- GAP tan en fazla hangi ilimiz
hangisidir? yararlanmıştır?
A) Keban A) Gaziantep
B) Hirfanlı B) Şanlıurfa
C) Atatürk C) Şırnak
D) Almus D) Batman
E) Deriner E) Diyarbakır
2- Dünya’nın en uzun nehri hangisidir? 6-Türkiye’nin en büyük gölü?
A) Fırat A) Tuz
B) Tuna B) Salda
C) Volga C) Van
D) Nil D) Beyşehir
E) Ganj E) Eğirdir

3- Sığla Ağacı hangi bölgemizde 7- En fazla doğal liman olan

yetiştirilir? bölgemiz? A) Karadeniz
A) Marmara
B) Akdeniz B) Ege
C) Ege C) Akdeniz
D) Doğu Anadolu D) İç Anadolu E)
Marmara E) Karadeniz
4- Doğal göl olmayan bölgemiz ? 8-Turizm gelirlerinde 1. Bölgemiz?
A) Ege A) Akdeniz
B) Doğu Anadolu B) Güneydoğu Anadolu
C) İç Anadolu C) İç Anadolu
D) Akdeniz D) Marmara
E) Güneydoğu Anadolu E) Karadeniz

Cevaplar:1-C 2-D 3-C 4-E 5- B 6- C 7-B 8-D

9- Çay üretiminde 1. İlimiz? 13- Yerfıstığı üretiminde 1.Bölge?

A) Ordu A) Güneydoğu
B) Giresun B) Karadeniz
C) Rize C) İç Anadolu
D) Trabzon D) Akdeniz E) Artvin
E) Ege

10- Pamuk üretiminde 1. İlimiz? 14-Türkiye’nin en kapalı havzası?

A) Adana A) Tuz Gölü
B) Mersin B) Salda Gölü
C) İzmir C) Van Gölü
D) Şanlıurfa D) Manyas Gölü
E) Kilis E) Marmara Gölü

11-En az yağış alan bölgemiz? 15-Aliminyum hammaddesi nedir?

A) Akdeniz A) Bakır
B) Güneydoğu B) Boksit
C) İç Anadolu C) Kükürt
D) Ege D) Çinko E) Karadeniz
E) Bor

12- Bitki çeşitliliği en fazla olan 16-En az orman olan bulunan

bölgemiz? bölgemiz?
A) İç Anadolu A) İç Anadolu
B) Akdeniz B) Ege
C) Karadeniz C) Güneydoğu
Anadolu
D) Ege D) Marmara
E) Marmara E) Doğu Anadolu

Cevaplar: 9-C 10-D 11-C 12-E 13-D 14-A 15-B 16- C

COĞRAFİ KONUM HAP BİLGİLER

 Aynı enlem üzerinde olan tüm merkezlerde güneş
ışınlarının geliş açısı aynıdır.

 Tarih ne verilirse verilsin Türkiye'de güneyden kuzeye

güneş ışınlarının geliş açısı daralır, gölge boyu uzar.

 Türkiye'de dağların güneşe dönük güney yamaçları bakı

yönü olarak ifade edilir

 Türkiye'de enlem etkisine bağlı olarak güneyden kuzeye

doğru gidildikçe yer çekimi artar.

 Tarih ne olursa olsun Türkiye'de güneyden kuzeye doğru

gidildikçe çizgisel hız azalır.

 Yaz döneminde kuzeyde olan bir merkezin kış döneminde

güneyde olan bir merkezin gündüz süresi daha uzundur.
 Türkiye'de kısa mesafede değişen özellikler yer
şekillerinden kaynaklanmaktadır.

 Denizellik durumunun diğer ifadesi nemliliktir.

 Aynı boylam üzerindeki merkezlerin başlangıç boylamına

en yakın olanı en kuzeyde olandır.

YERLİ VE MİLLİ ÜRÜNLER

İlk yerli
 Tank: Altay  Uçan araç projesi: Cezeri  Helikopter:
T625
 Savaş helikopteri: Atak
 Savaş gemisi: TCG Heybeliada
 Sismik araştırma gemisi: TCG Oruç Reis
 Acil müdahale gemisi: Nene Hatun
 İstihbarat gemisi: TCG Ufuk
 Yapımı süren ilk uçak gemisi: TCG Anadolu
 Amfibi tank çıkarma gemisi: TCG Bayraktar
 Hava gemisi: Kuzgun
 Temel eğitim uçağı: Hürkuş  Savaş uçağı projesi:
FX/TX
 Gözlem uydusu: Rasat
 İnsansız hava aracı: Anka
 Silahlı drone: Songar
 Deniz karakol uçağı: Meltem
 Kriminal inceleme aracı: Kıraç
 Midibüs: Adba
 Hava savunma füzesi: Hisar
 Solunum cihazı: Sahra
 İlk milli füze: Cirit
 Seyir füzesi: SOM

 Elektro optik gözetleme sistemi: Atmaca

 Kızılötesi arama takip sistemi: Piri
 Uzun mesafe tanksavar füzesi: UMTAS
 Milli piyade tüfeği: MPT-76
 Keskin nişancı tüfeği: Bora-12
 Zırhlı ve yüzme özelliği olan dozer: Azmim
 Mayına dayanıklı askeri araç: Kirpi
 Baz istasyonu: Ulak
 Tramvay: İpek Böceği
 Solunum cihazı: Sahra
  Sondaj gemisi: Fatih

Dipnot: “Hocam bunların hepsini nasıl ezberleyelim?”

dediğinizi duyar gibiyim Göz aşinalığınız olsun yeter
arkadaşlar. Önemli gördüğüm bazılarını işaretledim onlara
özellikle dikkat edelim.

YERLİ VE MİLLİ ÜRÜNLER SORULARI

1- İlk Yerli Tankımız? 6-İlk Yerli Seyir Füzesi?
A) Atak A) Nene Hatun
B) Altay B) Heybeliada
C) Nene Hatun C) SOM
D) Kuzgun D) Ufuk E) Anka
E) Rasat
2- İlk Yerli Savaş Helikopterimiz? 7- İlk Yerli Midibüs ?
A) Atak A) Ufuk
B) Heybeliada B) Adba
C) Songar C) Meltem
D) Meltem D) Kuzgun E) Anka
E) Cezeri
3- İlk Yerli İnsansız hava aracımız? 8- İlk yerli Savaş Gemisi?
A) Hürkuş A) Cezeri
B) Hisar B) Heybeliada
C) Anka C) Hürkuş
D) Kuzgun D) Nene Hatun E)
Kıraç E) Meltem

4- İlk Yerli Solunum Cihazımız? 9- İlk Yerli İstihbarat Gemisi?

A) Nefes A) Hürkuş
B) Sahra B) Kuzgun
C) Hisar C) Meltem
D) Songar D) TCG Ufuk E)
Rasat E) Bayraktar
5- İlk Yerli Silahlı Drone? 10- İlk Yerli Gözlem Uydusu?
A) Songar A) Rasat
B) Kıraç B) Meltem
C) Nene Hatun C) Anka
D) Rasat D) Göktürk E)
Bayraktar E) Hürkuş
CEVAPLAR: 1-B 2-A 3-C 4-B 5-A 6-C 7- B 8-B 9-D 10-A

BİL BAKALIM

1) İlk yerli uçan araç projemiz …………….. ‘dir.

2) İlk yerli hava gemimiz ………………. ‘dur.

3) İlk yerli silahlı drone sistemimiz …………….. ‘dır.

4) İlk yerli hava savunma füzemiz ………………’dır.

5) İlk yerli acil müdahale gemimiz ………………..’dur.

6) İlk yerli keskin nişancı tüfeğimiz …………………..’dir.

7) İlk yerli milli piyade tüfeğimiz …………………..’dır.

8) İlk yerli baz istasyonumuz …………………’dır.

Cevaplar
1- Cezeri 2- Kuzgun 3- Songar 4- Hisar
5- Nene Hatun 6- Bora-12 7-MPT-76 8- ULAK

TÜRK VE DÜNYA TARİHİNDE DESTANLAR

 Asya Hun: Oğuz Kağan

 Uygurlar: Türeyiş
 Uygurlar: Göç
 Göktürkler: Bozkurt
 Göktürkler: Ergenekon
 Bulgarlar: Şan Kızı
 Kırgızlar: Manas (Dünya’nın en uzun destanı + Canlı
destan)
 İskitler: Alp Er Tunga
 İskitler: Şu
 Avrupa Hun: Sihirli Geyik
 Fin: Kalavela
 Sümer: Gılgamış (Dünya’nın ilk destanı)
 Rus: İgor
  Japon: Şinto
 Hint: Ramayana
 Alman: Nibelungen
Dipnot: ÖSYM’nin sevdiği bir konudur özellikle Türk destanlarının
hangi devlete ait olduğunu mutlaka bilelim arkadaşlar.

DESTANLAR SORULARI

1-Ergenekon Destanı kime ait? 6-Manas Destanı kime ait?

A) Uygurlar A) Hunlar
B) Oğuzlar B) Göktürkler
C) Avrupa Hunları C) Uygurlar
D) Kırgızlar D) Kırgızlar
E) Göktürkler E) Kıpçaklar

2-Gılgamış Destanı kime ait? 7-Şu Destanı kime ait?

A) Sümerler A) Avarlar
B) Mısırlılar B) Macarlar
C) Asurlular C) İskitler
D) Kırgızlar D) Oğuzlar E)
İskitler E) Ruslar

3-Göç Destanı kime ait? 8-Şan Kızı Destanı kime ait?

A) Uygurlar A) Kıpçaklar
B ) Avarlar B) Uygurlar
C) Göktürkler C) Bulgarlar
D) Macarlar D) Avarlar E)
Göktürkler E) Ruslar

4-Sihirli Geyik Destanı kime ait? 9- Türeyiş Destanı kime ait?

A) Uygurlar A) Peçenekler B)
Oğuzlar B) Göktükler
C) Avrupa Hunları C) Uygurlar
D) Kırgızlar D) Hazarlar
E) Göktürkler E) Kumanlar

5-Bozkurt Destanı kime ait?

A) İskitler
B) Oğuzlar
C) Kıpçaklar
D) Kırgızlar
E) Göktürkler
CEVAPLAR: 1-E 2-A 3-A 4-C 5-E 6- D 7-C 8-C 9-C

YAŞLAR

 Milletvekili: 18  Muhtar: 18
 Cumhurbaşkanı: 40
 Kaymakam: 35 yaşını doldurmamış olmak
gerekir(Dikkat)
 Anayasa Mahkemesi üyesi: 45
 Olağan evlenme: 17
 Olağanüstü evlenme: 16
 Kaza-i Rüşt: 15
 Vasiyetname yazabilme: 15 Normal bireylerde
Ceza ehliyeti başlangıcı: 12
Tam ceza ehliyeti: 18
Sağır ve dilsiz bireylerde
Ceza ehliyeti başlangıcı: 15
Tam ceza ehliyeti: 21
NOT: Sağır ve dilsiz bireylerde +3 yaş ekliyoruz.
NOT: ÖSYM’nin sıkça sorduğu bir konudur bunları mutlaka
bilmeliyiz.
 YAŞ SORULARI
1-Olağan evlenme yaşı kaçtır? 6-Olağanüstü evlenme yaşı kaçtır?
A) 15 A) 15
B) 16 B) 16
C) 17 C) 17
D) 18 D) 18 E) 20
E) 19
2-Milletvekili seçilme yaşı kaçtır? 7-Kaza-i Rüşt yaşı?
A) 20 A) 15
B) 25 B) 16
C) 18 C) 17
D) 30 D) 18 E) 35
E) 19

3-Anayasa Mahkemesi üye olabilme 8-Tam Ceza Ehliyeti Normal

Yaşı? Bireylerde kaçtır?
A) 30 A) 15
B) 35 B) 16
C) 40 C) 17
D) 45 D) 18
E) 50 E) 19
4-Cumhurbaşkanı olabilme 9- Sağır ve Dilsizlerde Tam Ceza
kaçtır? Ehliyeti Yaşı?

A) 45 A) 19
B) 50 B) 20
C) 55 C) 21
D) 40 D) 15 E) 20
E) 16
5-Muhtar seçilme yaşı kaçtır? 10-Kaymakam olabilme yaşı kaçtır?
A) 18 A) 30 yaşını doldurmamış olmak
B) 20 B) 35 yaşını doldurmamış olmak
C) 21 C) 40 yaşını doldurmamış olmak
D) 25 D) 45 yaşını doldurmamış olmak
E) 30 E) 42 yaşını doldurmamış olmak

CEVAPLAR: 1-C 2-C 3-D 4-D 5-A 6-B 7-A 8-D 9-C 10-B
 BİL BAKALIM

1) Ülkemizde milletvekili seçilme yaşı ………..’dir.

2) Ülkemizde olağan evlenme yaşı ……………’dir.

3) Ülkemizde olağanüstü evlenme yaşı …………’dır.

4) Ülkemizde Cumhurbaşkanı seçilebilme yaşı

…………’dır.

5) Ülkemizde vasiyetname yazabilme yaşı ………….’dir.

6) Ülkemizde muhtar seçilebilme yaşı …………’dir.

7) Normal bireylerde ceza ehliyeti başlangıç yaşı

…………..’dir.

8) Sağır ve dilsiz bireylerde tam ceza ehliyeti yaşı

…………..’dir.

Cevaplar

1- 18 2- 17 3- 16 4- 40
5- 15 6- 18 7- 12 8- 21
KURUMLAR VE GENEL MERKEZLERİ
 Birleşmiş Milletler: New York
 NATO: Brüksel
 Avrupa Birliği: Brüksel
 Interpool: Lyon
 İslam İşbirliği Teşkilatı: Cidde
 IMF: Washington
 UNESCO: Paris
 UNICEF: New York
 Dünya Sağlık Örgütü: Cenevre !DİKKAT
 Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı: İstanbul
 TİKA: Ankara
 TÜRKSOY: Ankara
 BM Adalet Divanı: Lahey

Dipnot: Yaşadığımız Koronavirüs salgınından dolayı bu sene

Dünya Sağlık Örgütü ile ilgili soru bekliyorum. Bu merkezi
neden olmasın?
KURUMLAR VE MERKEZLER SORULARI

1-İnterpool merkezi neresidir? 6-Birleşmiş Milletler merkezi ?

A) Paris A) New York
B) Roma B) Brüksel
C) Londra C) Paris
D) Lyon D) Londra
E) Brüksel E) Cenevre

2-Unesco merkezi neresidir? 7-Dünya Sağlık Örgütü merkezi ?

A) Milan A) Cenevre
B) Roma B) New York
C) Paris C) Sidney
D) İstanbul D) Paris
E) Cenevre E) Tokyo
3-NATO merkezi neresidir? 8-UNİCEF merkezi ?
A) Washington A) Londra
B) Roma B) Berlin
C) Londra C) Paris
D) Brüksel D) New York E)
Berlin E) Barcelona
4-TİKA merkezi neresidir? 9-TÜRKSOY merkezi ?
A) İstanbul A) Bağdat
B) Astana B) Ankara
C) Ankara C) İstanbul
D) Bakü D) Bakü
E) Aşkabat E) Taşkent

5-Avrupa Birliği merkezi neresidir? 10-BM Adalet Divanı merkezi ?

A) İstanbul A) Tokyo
B) Roma B) Brüksel
C) Washington C) Lahey
D) Londra D) Roma
E) Brüksel E) Cenevre

CEVAPLAR: 1-D 2-C 3-D 4-C 5-E 6-A 7-A 8-D 9-B 10-C
KURUMLAR VE BAŞKANLARI
  TBMM: Mustafa Şentop
 Anayasa Mahkemesi: Zühtü Arslan
 Danıştay: Zeki Yiğit
 Yargıtay: Mehmet Akarca
 YSK: Muharrem Akkaya
 HSK: Bekir Bozdağ (Adalet Bakanı doğal HSK başkanı olur)
 RTÜK: Ebubekir Şahin
 Sayıştay: Metin Yener
 Türkiye Uzay Ajansı: Serdar Hüseyin Yıldırım
 Türk Tarih Kurumu: Birol Çetin
 Türk Dil Kurumu: Gürer Gülsevin

Dipnot: Danıştay, Yargıtay, YSK, Türk Tarih Kurumu

başkanları yeni değişti özellikle dikkat edelim.

KURUMLAR VE BAŞKANLARI SORULARI

1-RTÜK Başkanı kimdir? 6- Yargıtay Başkanı kimdir?

A) Mehmet Akarca A) Zeki Yiğit
B) Zerrin Güngör B) Zühti Arslan
C) Sami Demir C) Mehmet Akarca
D) Ebubekir Şahin D) Mustafa Şentop
E) Ali Mutlu E) Abdulhamit Gül

2-Danıştay Başkanı? 7- Türk Tarih Kurumu Başkanı?

A) Zeki Yiğit A) Birol Çetin
B) Ahmet Yaramış B) Numan Kurtulmuş
C) Sami Demir C) Süleyman Soylu
D) Ebubekir Şahin D) Mustafa Şentop
E) Muharrem Akkaya E) Abdulhamit Gül

3-Sayıştay Başkanı kimdir? 8- YSK Başkanı

kimdir?
A) Mehmet Akarca A) Erdoğan Bayraktar
B) Zerrin Güngör B) Zühtü Arslan
C) Zühtü Arslan C) Mehmet Akarca
D) Ebubekir Şahin D) Muharrem Akkaya
E) Metin Yener E) Süleyman Soylu

4-Anayasa Mahkemesi Başkanı? 9- HSK Başkanı kimdir?

A) Mehmet Akarca A) Zeki Yiğit
B) Zühtü Arslan B) Zerrin Güngör
C) Fırat Ilgaz C) Berat Albayrak
D) Ebubekir Şahin D) Ali Koç
E) İbrahim Kalın E) Bekir Bozdağ

5-Türk Dil Kurumu Başkanı? 10- TBMM Başkanı kimdir?

A) Mehmet Akarca A) Zeki Yiğit
B) Gürer Gülsevin B) Zühti Arslan
C) İbrahim Kalın C) Mehmet Akarca
D) Mustafa Şentop D) Mustafa Şentop
E) Abdullah Erdem E) Abdulhamit Gül

CEVAPLAR: 1-D 2-A 3- E 4-B 5-B 6-C 7-A 8-D 9-E 10-D

VATANDAŞLIK KAVRAMLARI
 HUKUK BOŞLUĞU: Bir konuda, yazılı kurallarda ve
yazısız kurallarda somut bir olaya uygulanacak herhangi
bir kuralın bulunmaması (hukuk boşluğu varsa hakim
kanun koyucu gibi hukuk yaratır)

 KURAL İÇİ BOŞLUK: Kanun koyucunun bilerek ve

isteyerek bıraktığı boşluktur. (kural içi boşluk varsa hakim
takdir yetkisini kullanır)

 TEREKE: Ölen kişinin mirasından kalan hak ve borçarın

bütünüdür.

 MURİS: Miras bırakan kişidir.

 VARİS: Miras kalan kişidir.



EDİM: Alacaklının borçludan isteyebileceği, borçlunun

da yerine getirmekle yükümlü olduğu borcun konusu olan
davranıştır.

 İFA: Borcun konusu olan edimi yerine getirerek borcu

sona erdirmek. Borcu ödemektir.

 İBRA: Borçlunun kabulü ile alacaklının alacağından

vazgeçtiği sözleşmedir.

 HUKUKİ İŞLEM: Bir veya birden fazla kişinin hukuki

sonuca yönelik irade açıklaması

 HAKSIZ FİİL: Kusurlu, hukuka aykırı ve başkasına zarar

veren fiil

 GABİN: Kişilerin zor durumundan, düşüncesizliğinden ya

da deneyimsizliğinden açık bir oransızlık yaratarak
faydalanma

 KAST: Suçu bilerek işlemek.

 TAKSİR: İstenmediği halde suçun meydana gelmesi

 Mutlak Hak: Sahibine maddi ve maddi olmayan bütün

mallar ile kişiler üzerinde en geniş yetkileri veren ve
sahibi tarafından herkese karşı ileri sürülebilen haklar

 Nisbi hak: Belli kişilere karşı ileri sürülebilen haklar



Ayni hak: Maddi mal denilen eşya üzerinde, sahibine en

geniş yetkiler veren ve herkese ileri sürülebilen haklar

 Fikri hak: Maddi olmayan mallar üzerinde, herkese ileri

sürülebilen zeka ve düşünce ürünü haklar

 Alelade haklar: Hak sahibi tarafından kullanılmalarıyla

var olan hukuki duruma etki etmeyen mevcut durumu
değiştirmeyen haklar

 Hukuki olay: İnsan iradesi dışı olup hukuki sonuç doğuran

olaylar

 Hukuki Fiil: İnsan iradesiyle ortaya çıkan ve hukuki sonuç

doğuran davranış

 Hakların kullanılmasında ve borçların ifasında: Dürüstlük

(Objektif iyiniyet)

 -Hakların Kazanılmasında: İyiniyet (Subjektif iyi niyet)

ilkesi geçerlidir.

 Meşru Müdafaa: Kişinin kendisine yada başkasına ya da

bir mala yönelik halen var olan haksız saldırıyı önlemek
amacıyla yaptığı ölçülü (dengeli) savunma

 Zaruret (ıztırar) Hali: Kişinin kendisini veya başkasını

kendisinin sebep vermediği bir zarar veya tehlikeden
derhal kurtarmak için başkasının malına zarar vermesi
Ölüm karinesi: Ölümüne kesin gözüyle bakılacak şekilde


kaybolma sonucunda verilen karar (kararı, nüfusa kayıtlı

olunan yerin en büyük mülki amiri verir)

 Gaiplik: Ölüm tehlikesi içinde kaybolma veya uzun

zamandır haber alınamama durumuna verilebilecek karar
(kararı, sulh hukuk mahkemesi verir)

 Karine: Bilinen bir olgunun varlığından, bilinmeyen bir

olgunun varlığının çıkartılması (aksi ispat edilene kadar
doğru kabul edilen olgu)

 Tam ehliyetliler: Ayırt etme gücü olan, 18 yaşını

doldurmuş ve kısıtlı olmayanlar

 Tam ehliyetsizler: Ayırt etme gücüne sahip olmayanlar

 Sınırlı ehliyetsizler: Ayırt etme gücü olan ancak 18 yaşını

doldurmamış olanlar, Ayırt etme gücü olan, ergin ancak
kısıtlı olanlar

 Sınırlı ehliyetliler: Ayırt etme gücü olan, ergin ancak

kendilerine yasal danışman atanmış kişiler ve evli kişiler
(tartışmalı olmakla beraber evli kişileri tam ehliyetli sayan
görüş hakimdir ve sorudaki seçeneklere göre hareket
edilmelidir)

 Yumuşak Anayasa: Değiştirilmez maddesi olmayan ve

kolay değişen anayasa


Kazuistik Anayasa: Çok maddeli kuralcı, detaycı ve

ayrıntılı anayasa

 Çerçeve Anayasa: Az maddeli ve kısa anayasa (1921)

 Genel Seçim: Yasama döneminin bitmesini takip eden (

Cumhurbaşkanı için ise görev süresinin dolmasını takip
eden) ve beş yılda bir yapılan seçim (seçim kanunlarında
yapılan değişiklikler 1 yıl içinde seçimlerde
uygulanamaz)

 Ara Seçim: İki milletvekili genel seçimi arasında TBMM

üyeliklerinde boşalma olması nedeniyle yapılan seçimdir.
Seçimlerin geriye bırakılması: Seçimlerin ertelenmesidir.
Tek gerekçesi savaştır. 1 yıl ertelenebilir.
VATANDAŞLIK KAVRAM SORULARI
1-Borcun konusu olan edimi yerine getirerek borcu sona erdirmek ve borcunu
ödemek olan kavram hangisidir?
A) İbra
B) Edim
C) İfa
D) Taksir
E) Karine

2- Belli kişilere karşı ileri sürülebilen haklar hangisidir?

A) Mutlak
B) Nisbi
C) Ayni
D) Fikri
E) Alelade

3- Çok maddeli kuralcı, detaycı ve ayrıntılı anayasa hangisidir?

A) Kazuistik
B) Yumuşak
C) Çerçeve
D) Sınırlı
E) Sert

4- Ölüm tehlikesi içinde kaybolma veya uzun zamandır haber

alınamama durumuna verilebilecek karar hangisidir?

A) Ölüm Karinesi
B) Zaruret
C) Gaiplik
D) Hukuki Olay
E) Hukuki Fiil

5- İstenmediği halde suçun meydana gelmesine ne denir?

A) Kast
B) Taksirli Suç
C) Gabin
D) Haksız Fiil
E) Fikri Hak

Cevaplar: 1-C 2-B 3-A 4-C 5-B 6-

Kusurlu, hukuka aykırı ve başkasına zarar veren fiil hangidir?
A) İbra
B) Hukuki fiil
C) Haksız fiil
D) Gabin
E) Karine

7- Suçu bilerek işlemek nedir?

A) Taksir
B) Kast
C) Gabin
D) Mutlak Hak
E) İbra

8- Borçlunun kabulü ile alacaklının alacağından vazgeçtiği sözleşme nedir?

A) İbra
B) Gabin
C) Hukuki fiil
D) Karine
E) Edim

9- Az maddeli ve kısa anayasa nedir?

A) Kazuistik
B) Sert
C) Yumuşak
D) Çerçeve
E) Genel

10- Ayırt etme gücü olan, 18 yaşını doldurmuş ve kısıtlı olmayanlar hangi tür
ehliyetlidir?
A) Sınırlı Ehliyetliler
B) Tam Ehliyetliler
C) Tam Ehliyetsizler
D) Sınırsız Ehliyetliler
E) Yarı Ehliyetliler
 Cevaplar: 6-C 7-B 8-A 9-D 10-B

EDEBİYATIMIZDA İLKLER

İLK
 Köy romanı: Karabibik – Nabizade Nazım
 Tarihi roman: Cezmi – Namık Kemal
 Edebi roman: İntibah – Namık Kemal
 Realist roman: Araba Sevdası – Recaizade Mahmut Ekrem
 Çeviri roman: Telemak – Yusuf Kamil Paşa
 Psikolojik roman: Eylül – Mehmet Rauf
 Pastoral şiir: Sahra – A.Hamit Tarhan
 Tiyatro: Şair Evlenmesi – Şinasi
 Sahnelenen Tiyatro: Vatan Yahut Silistre – Namık Kemal
 Batı tekniğine uygun roman: Aşk-ı Memnu – Halit Ziya
Uşaklıgil
 Resmi Türkçe gazete: Takvim-i Vekayi
 Yarı resmi gazete: Ceride-i Havadis
 Özel gazete: Tercüman-ı Ahval
 Noktalama işaretlerini ilk kez kullanan: Şinasi  İlk
bibliyografya: Keşfü’z Zünun – Katip Çelebi  Mizah
dergisi: Diyojen – Teodor Kasap

 İlk makale: Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi

 İlk seyahatname: Miratül Memalik – Seydi Ali Reis  İlk
sözlük: Divan-ı Lügat’it Türk – Kaşgarlı Mahmut
 İlk alfabemiz: Göktürk Alfabesi
 İlk kadın romancı: Fatma Aliye
 İlk divan şairi: Hoca Dehhani

DİPNOT: Hem eserleri hem yazarlarını bilelim arkadaşlar.

ÖSYM Genel Kültür kısmında buradan sormayı seviyor.
EDEBİYATIMIZDA İLKLER SORULARI
1- İlk Tarihi roman ? 6- İlk Psikolojik roman?
A) Zehra A) Eylül
B) Karabibik B) Zehra
C) Yaban C) İntibah
D) Eylül D) Aşk
E) Cezmi E) Araba Sevdası
2- İlk Edebi roman? 7- İlk Pastoral Şiir?
A) Araba Sevdası A) İstanbul
B) İntibah B) Sahra
C) Ateşten Gömlek C) Yaş Otuzbeş
D) Eylül D) Aşk
E) Yaban E) Araba Sevdası
3- İlk Köy romanı? 8- İlk Resmi Gazete?
A) Ateşten Gömlek A) Tercuman-ı Ahval
B) Karabibik B) Takvim-i Vekayi
C) Yaban C) Mardin
D) Eylül D) Ceride-i Havadis E)
Kuyucaklı Yusuf E) Alemdar

4- İlk Tiyatro? 9- İlk Mizah Dergisi?

A) Şair Evlenmesi A) Düstur
B) Vatan Yahut Silistre B) Kalem
C) Cibali Karakolu C) Diyojen
D) Lüküs Hayat D) Diken
E) Bir Deli E) Akbaba
5- İlk Özel Gazete ? 10- İlk Sahnelenen Tiyatro?
A) Alemdar A) Lüküs Hayat
B) Vatan B) Şair Evlenmesi
C) Tercuman-ı Ahval C) Vatan Yahut Silistre
D) Ceride-i Havadis D) Köşebaşı
E) Mardin E) Küheylan

CEVAPLAR: 1- E 2-B 3- B 4-A 5-C 6-A 7-B 8-B 9-C 10-C

11- İlk Seyahatname?
14- İlk Alfabemiz?
A) Mesnevi A) Uygur
B) Makalat B) Göktürk
C) Miratül Memalik C) Sogd
D) Garipname D) Kiril
E) Kutadgu Bilig E) Latin

12- İlk Kadın romancı? 15- İlk Divan Şairi?

A) Afife Jale A) Fuzuli
B) Halide Edip Adıvar B) Baki
C) Fatma Aliye C) Nedim
D) Elif Şafak D) Şeyh Galip
E) Muazzez İlmiye E) Hoca Dehhani

13- İlk Sözlük? 16- İlk Çeviri roman?

A) Kutadgu Bilig A) Araba Sevdası
B) Divan-ı Hikmet B) Ateşten Gömlek
C) Atabetül Hakayık C) Telemak
D) Divanı Lügatit Türk D) Yaban
E) Risaletün Nushiye E) Küçük Ağa

CEVAPLAR: 11-C 12- C 13-D 14- B 15- E 16-C

BİL BAKALIM

1) Edebiyatımızda ilk divan şairi …………………..’dir.

2) Edebiyatımızda ilk defa noktalama işaretlerini kullanan

 ………………………’dir.

3) Edebiyatımızda ilk realist roman ………………….’dır.

4) Edebiyatımızda ilk mizah dergisi …………………….’dir.

5) Edebiyatımızda ilk edebi roman ………………………’dır.

6) Edebiyatımızda ilk tarihi roman ……………………..’dir.

7) Edebiyatımızda ilk psikolojik roman …………………’dür.

8) Edebiyatımızda ilk resmi gazete …………………….’dir.

Cevaplar
1- Hoca Dehhani 2- Şinasi 3- Araba Sevdası 4- Diyojen
5- İntibah 6- Cezmi 7- Eylül 8- Takvim-i Vekayi

BİLİM DALLARI
  Kazı Bilimi: Arkeoloji
 Kitabe Bilimi: Epigrafi
 Zaman Bilimi: Kronoloji
 Yazı Bilimi: Paleofgrafya  Dil Bilimi: Filoloji
 Para Bilimi: Nümizmatik
 İklim Bilimi: Klimatoloji
 Harita Bilimi: Kartografya
 Kültür Bilimi: Etnografya  Arma Bilimi: Heraldik
 Gökyüzü Bilimi: Astronomi
 İnsan-ırk Bilimi: Antropoloji  Toplum Bilimi: Sosyoloji
 Belgeler Bilimi: Diplomatik

Not: Boyadıklarım genelde karıştırılır. Onlara özellikle

dikkat edelim 😊

BİLİM DALLARI SORULARI

1- Kazı Bilimi ? 6- İnsan-Irk Bilimi?
A) Klimatoloji A) Sosyoloji
B) Kartografya B) Filoloji
C) Antropoloji C)Antropoloji
D) Arkeoloji D) Kartografya E) Epigrafi
E) Etnografya
2- Arma Bilimi ? 7- Toplum Bilimi?
A) Heraldik A) Histoloji
B) Epigrafi B) Filoloji
C) Histoloji C) Epigrafi
D) Nümizmatik D) Klimatoloji E) Filoloji
E) Sosyoloji
3- Harita Bilimi ? 8- Kültür Bilimi?
A) Klimatoloji A) Kronoloji
B) Kartografya B) Filoloji
C) Antropoloji C) Epigrafi
D) Sosyoloji D) Paleografya E) Epigrafi
E) Etnografya
4-Dil Bilimi ? 9- İklim Bilimi?
A) Sosyoloji A) Klimatoloji
B) Filoloji B) Astronami
C) Antropoloji C) Seizma
D) Etnografya D) Paleografya E)
Heraldik E) Etnoloji

5-Belgeler Bilimi ? 10- Para Bilimi?

A) Nümizmatik A) Sosyoloji
B) Diplomatik B) Nümizmatik
C) Kartografya C) Etnoloji
D) Antropoloji D) Heraldik E) Sosyoloji
E) Paradik

CEVAPLAR: 1-D 2-A 3-B 4- B 5-B 6-C 7-E 8-E 9-A 10-B

ÜYE SAYILARI

 Vakıf: 1 (En az)

 Dernek: 7 (En az)
 RTÜK: 9
 YSK: 11
 HSK: 13
  Anayasa Mahkemesi: 15
 Meclisin içerisinde siyasi parti grubu kurma: 20 (En az) 
Siyasi parti kurma: 30 (En az)

NOT: Siyasi parti olayını karıştırmayalım lütfen. Meclis

içerisinde grup derse 20 milletvekili gerekir. Siyasi parti
kurmak derse 30 sivil vatandaş gerekir.

ÜYE SAYILARI SORULARI

1- Dernek Kurmak için kaç kişi? 5-Vakıf Kurmak için?
A) 1 A) 1
B) 5 B) 2
C) 7 C) 3
D) 9 D) 4
E) 11 E) 5

2-RTÜK üye sayısı? 6-YSK üye sayısı?

A) 9 A) 10
B) 11 B) 11
C) 13 C) 14
D) 15 D) 15 E) 16
E) 16
3- HSK üye sayısı? 7-Anayasa Mahkemesi üye sayısı?
A) 11 A) 12
B) 12 B) 13
C) 13 C) 14
D) 14 D) 15 E) 15
E) 22
4-Siyasi parti Kurmak için kaç kişi? 8-Siyasi parti grubu kurmak için?
A) 20 A) 20
B) 25 B) 25
C) 30 C) 30
D) 15 D) 40
E) 10 E) 45

CEVAPLAR: 1-C 2-A 3-C- 4-C 5-A 6- B 7- D 8-A

İSTİKLAL MARŞIMIZ

 Yazarı: Mehmet Akif Ersoy

 İlk besteleyen: Ali Rıfat Çağatay
 Günümüzdeki bestesi: Osman Zeki Üngör
 Yarışmayı düzenleyen: Maarif Teşkilatı
 Yazılmasını teşvik eden: Hamdullah Suphi Tanrıöver
 Yazıldığı yer: Taceddin Dergahı
 Kime ithaf edildi: Türk Ordusuna
 Ödülü kime bağışlandı: Darülmesai  Yer aldığı ilk
anayasa: 1982
  Yayımlandığı ilk gazete: Açıksöz
 Yayımlandığı ilk dergi: Sebilürreşad
 Kaç eser yarıştı: 724
 Yarışma katılan paşa: Kazım Karabekir
 Mecliste ilk defa okuyan: Hamdullah Suphi Tanrıöver (Milli
Hatip)

“Allah bu millete bir daha İstiklal Marşı yazdırmasın”

-M.Akif Ersoy

İSTİKLAL MARŞIMIZ SORULARI

1-İlk Besteleyicisi? 5-Yazıldığı yer?
A) Mehmet Akif A) TBMM
B) Ali Rifat Çağatay B) Fatih Camii
C) Osman Zeki Üngör C) Hacı Bayram Veli
Camii
D)Hamdullah SuphiTanrıöver D) Süleymaniye Camii
E) Mozart E) Taceddin Dergahı
2-Kime İthaf edildi? 6-Yer aldığı ilk Anayasa?
A) Devlete A) 1921
B) Millete B) 1924
C) Orduya C) 1961
D) Çanakkale Şehiteri’ne D)1982
E) Gençlere E) 1839

3-Yayımlandığı İlk Gazete? 7-Yarışmayı düzenleyen ?

A) Sabah A) TBMM
B) Alemdar B) Maarif Teşkilatı
C) Bayrak C) Sağlık Bakanlığı
D) Açıksöz D) Genel Kurmay
E) Mardin E) Mustafa Kemal
4-Ödülü kime bağışlandı? 8-Yayımlandığı ilk dergi?
A) Darülmuallimat A) Dustur
B) Darül elhan B) Diyojen
C) Darülmesai C) Sebilürreşad
D) Darül eytam D) İstiklal E)
Darülaceze E) İleri

CEVAPLAR: 1-B 2-C 3-D 4-C 5-E 6-D 7-B 8-C

MEDRESELER

 İlk Türk-İslam medresesi: Semerkant

 İlk Büyük Selçuklu medresesi: Nişabur
 En büyük Selçuklu medresesi: Nizamiye Medreseleri
 Anadolu’da ilk medrese: Yağıbasan
 Anadolu Selçuklu’nun ilk medresesi: Koca Hasan
 Osmanlı’nın ilk medresesi: İznik Orhaniyesi
 İstanbul’un ilk medresesi: Sahn-ı Seman

Kariyer Basamakları
Softa: Orta düzeyde medrese öğrencileri
Danişment: Yükseköğretim düzeyindeki öğrenciler
 Muid: Müderrislerin yardımcıları
Mülazım: Atama bekleyen öğretmen müderris adayları
Müderris: Öğretmen

NOT: Özellikle boyadıklarıma dikkat edelim az bilinirler.

Buradan soru gelirse kaçırmayacağınızı düşünüyorum.

MEDRESE SORULARI

1-Osmanlı’nın İlk Medresesi? 5- İlk Türk-İslam Medresesi?

A) Alay Han A) Yağıbasan
B) Yağıbasan B) Nişabur
C) İznik C) Yakutiye
D) Yakutiye D) Semerkand
E) Söğüt E) Sahn-ı Seman

3-Büyük Selçuklu İlk Medresesi? 6-Anadolu’da İlk Medrese?

A) Nişabur A) Yakutiye
B) Semerkand B) Cacabey
C) Divriği C) Yağıbasan
D) Cacabey D) Semerkand E)
Buhara E) İznik

4-Müderris ? 7-Anadolu Selçuklu İlk Medresesi?

A) Öğrenci A) Yağıbasan
B) İmam B) Nişabur
C) Öğretmen C) Buhara
D) Sağlıkçı D) Koca Hasan E)
Doktor E) Cacabey
 CEVAPLAR: 1-C 2-A 3-A 4-C 5-D 6-C 7-D

GEÇİTLER VE TÜNELLER

Karadeniz
 Cankurtaran: Artvin’in Hopa ve Borçka ilçeleri arasındadır.
 Zigana: Trabzon-Gümüşhane arasındadır. Diğer adı Kalkanlı
Geçidi’dir.
 Kop: Bayburt-Erzurum arasındadır. Diğer adı Çimenli
Geçidi’dir.
 Ecevit: İnebolu-Kastamonu arasındadır.
 OVİT: Rize-Erzurum arasındadır.
 Ilgaz: Kastamonu-Çankırı arasındadır.
Akdeniz
 Çubuk: Antalya-Burdur arasında
 Sertavul: Mersin(Silifke) – Karaman arasında
 Gülek: Çukurova’yı (Adana) İç Anadolu’ya bağlar.
  Belen: İskenderun-Hatay arasında
KODLAMA
Akdeniz’de bulunan geçitleri soldan sağa
Çok Sayıda Geçit Bulunur
kodluyoruz.
GEÇİTLER ve TÜNELLER SORULARI
1-Zigana Geçidi ?
A) Trabzon-Gümüşhane
B) Hatay-İskenderun
C) Erzurum-Bayburt
D) Antalya-İç Anadolu
E) Rize-Erzurum
2-Çubuk Geçidi ?
A) İskenderun-Hatay
B) Hatay-Adana
C) Antalya-Burdur
D) Kastamonu-Çankırı
E) Erzurum-Gümüşhane
3-KOP Geçidi ?
A) Bayburt-Erzurum
B) Mersin-Karaman
C) İskenderun-Hatay
D) Kastamonu-Çankırı
E) Çukurova-İç Anadolu
Şeklinde
4-OVİT Geçidi?
A) Rize-Erzurum
B) Kastamonu-Çankırı
C) Trabzon-Gümüşhane
D) İnebolu-Kastamonu
E) İskenderun-Hatay
5-Belen Geçidi?
A) İnebolu-Kastamnu
B) Kastamonu-Çankırı
C) Antalya-Burdur
D) Mersin-Karaman
E) İskenderun-Hatay
6-Gülek Geçidi?
A) Mersin-Karaman
B) Erzurum-Gümüşhane
C) Antalya-Burdur
D) Kastamonu-Çankırı
E) Çukurova-İç Anadolu
 CEVAPLAR: 1-A 2-C 3-A 4-A 5-E 6-E

İLK TÜRK KADINLARI

İlk Türk kadın

 Başbakan: Tansu Çiller  Vali: Lale Aytaman
 Muhtar: Gül Esin
 Bakan: Türkan Akyol
 Belediye Başkanı: Sadiye Hanım
 Pilot: Bedriye Tahir Gökmen ( Gökmen Bacı )
 Savaş Pilotu: Sabiha Gökçen
 Kadın hakları savunucusu: Fatma Aliye
 Opera sanatçısı: Semiha Berksoy
 Heykeltraş: Sabiha Bengütaş  Doktor: Safiye Ali
 Büyükelçi: Filiz Dinçmen
 Avukat: Süreyya Ağaoğlu
 Öğretmen: Refet Angın
 Tiyatro oyuncusu: Afife Jale
  Savaş muhabiri ve fotoğraçısı: Semiha Es  Manş
Tüneli’ni yüzerek geçen ilk Türk kadın: Nesrin
Olgun Arslan
 Arkeolog: Jale İnan
 Gazeteci: Selma Rıza
 Dünya güzeli: Keriman Halis
 Romancı: Fatma Aliye
 Milli maç hakemi: Lale Orta  Veteriner: Sabire
Aydemir
 TV Spikeri: Nuran Devres

Not: Paylaştığım sorularda ilk pilot ve savaş pilotu ayrımını

kaçırdığınızı gözlemliyorum. Dikkat edelim 😊

“Ey kahraman Türk kadını! Sen yerde sürünmeye değil,

omuzlar üzerinde göklere yükselmeye layıksın”

-Mustafa Kemal Atatürk

İLK TÜRK KADINLAR SORULARI

1- İlk kadın Bakan? 5-İlk kadın Başbakan?
A) Lale Aytaman A) Gül Esin
B) Gül Esin B) Tansu Çiller
C) Türkan Akyol C) Safiye Ali
D) Tansu Çiller D) Rahşan Ecevit E) Rahşan
Ecevit E) Refet Angın

2- İlk kadın Doktor? 6-İlk kadın Savaş Pilotu?

A) Afife Jale A) Sadiye Hanım
B) Gül Esin B) Fatma Aliye
C) Filiz Dinçmen C) Sabiha Gökçen
D) Jale İnan D) Afife Jale
E) Safiye Ali E) Refet Angın
3- İlk kadın Muhtar? 7-İlk kadın Arkeolog?
A) Lale Aytaman A) Muazzez İlmiye
B) Gül Esin B) Jale İnan
C) Refet Angın C) Safiye Ali
D) Fatma Aliye D) Semiha Es
E) Lale Orta E) Sadiye Hanım

4- İlk Türk kadın Vali? 8-İlk kadın Öğretmen?

A) Afife Jale A) Sadiye Hanım
B) Sadiye Hanım B) Refet Angın
C) Lale Aytaman C) Lale Orta
D) Rahşan Ecevit D) Nuran Devres
E) Selma Rıza E) Nuray Sezer

CEVAPLAR: 1-C 2-E 3-B 4-C 5-B 6-C 7-B 8-B

BİL BAKALIM

1) İlk Türk kadın pilot ………………………….’dir.

 2) İlk Türk kadın heykeltraş ……………………………’tır.

3) İlk Türk kadın arkeolog ……………………….’dır.

4) İlk Türk kadın doktor …………………………. ‘dir.

5) İlk Türk kadın gazeteci ……………………’dır.

6) İlk Türk kadın öğretmen ………………………’dır.

7) İlk Türk kadın muhtar ………………………..’dir.

8) İlk Türk kadın vali ………………………..’dır.

Cevaplar

1- Bedriye Tahir Gökmen 2- Sabiha Bengütaş 3- Jale İnan

4- Safiye Ali 5- Selma Rıza 6- Refet Angın
7- Gül Esin 8- Lale Aytaman

VOLKANİK DAĞLAR
İç Anadolu’da bulunanlar
 Karacadağ: Konya  Erciyes: Kayseri
 Karadağ: Karaman
 Melendiz: Niğde
 Hasan: Aksaray-Niğde arasında bulunur.

Doğu Anadolu’da bulunanlar

 Nemrut: Bitlis  Süphan: Patnos, Adilcevaz, Malazgirt ve
Ahlat sınırlarında
 Tendürek: Ağrı ile Van arasında
 Ağrı Dağı: Ağrı

Ege’de bulunan
 Kula: Manisa

Güneydoğu Anadolu’da bulunan

 Karacadağ: Diyarbakır-Şanlıurfa arasında
Marmara’da bulunanlar
Uludağ: Bursa Bilgiler
1. Tek iç püskürük volkanımız Uludağ’dır.
2. En son aktif olan volkanımız Nemrut’tur.
3. En genç oluşumlu volkanımız Kula’dır.

ŞİFRE

İç Anadolu’da bulunan volkanları

KEKeMe Hasan şeklinde kodluyoruz.

-Karadağ -
Erciyes -
Karacadağ
-Melendiz
-Hasan

Doğu Anadolu’da bulunan volkanları

NeSTA şeklinde kodluyoruz.

-Nemrut
-Süphan
-Tendürek
-Ağrı
VOLKANİK DAĞLAR SORULARI
1- Tendürek Dağı nerede? 5-Erciyes Dağı nerede?
A) Akdeniz A) İç Anadolu
B) Güneydoğu Anadolu B) Akdeniz
C) Doğu Anadolu C) Ege
D) Karadeniz D) Marmara
E) Marmara E) Karadeniz
2- Uludağ nerede? 6 –Ağrı Dağı nerede?
A) Marmara A) Ege
B) Doğu Anadolu B) Karadeniz
C) İç Anadolu C) Marmara
D) Ege D) Doğu Anadolu E)
Marmara E) İç Anadolu

3- Süphan Dağı nerede? 7-Kula nerede?

A) Ege A) İç Anadolu
B) İç Anadolu B) Marmara
C) Güneydoğu Anadolu C) Ege
D) Doğu Anadolu D) Akdeniz
E) Akdeniz E) Doğu Anadolu

4- Melendiz Dağı nerede? 8-Hasan Dağı nerede?

A) İç Anadolu A) Güney Anadolu
B) Güneydoğu Anadolu B) Doğu Anadolu
C) Akdeniz C) Akdeniz
D) Ege D) İç Anadolu
E) Doğu Anadolu E) Karadeniz

CEVAPLAR: 1-C 2-A 3-D 4-A 5-A 6-D 7-C 8-D

OSMANLI’NIN SAVAŞLARI
 Tarih Savaşın ismi Dönem Kimle Sonuç
1 1302 Koyunhisar(Bafeon) Osman Bey Bizans Kazandı

2 1329 Maltepe(Palekanon) Orhan Bey Bizans Kazandı

3 1363 Sazlıdere I.Murat Bizans Kazandı

4 1364 Sırpsındığı(I.Çirmen) I.Murat Haçlı Kazandı

5 1371 II.Çirmen I.Murat Sırplar Kazandı

6 1388 Ploşnik I.Murat Sırp-Boşnak Kaybetti

7 1389 I.Kosova I.Murat Haçlı Kazandı

8 1396 Niğbolu I.Bayezid Haçlı Kazandı

9 1402 Ankara I.Bayezid Timur Kaybetti

10 1444 Varna II.Murat Haçlı Kazandı

11 1448 II.Kosova II.Murat Haçlı Kazandı
12 1473 Otlukbeli Fatih Akkoyunlu Kazandı

13 1514 Çaldıran Yavuz Safevi Kazandı

14 1515 Turnadağ Yavuz Dulkadiroğulları Kazandı

15 1516 Mercidabık Yavuz Memlükler Kazandı 16 1517

Ridaniye Yavuz Memlükler Kazandı
17 1526 Mohaç Kanuni Macarlar Kazandı

18 1538 Preveze Kanuni Haçlı Kazandı

19 1560 Cerbe Kanuni İspanya Kazandı

20 1571 İnebahtı II.Selim Haçlı Yenildi

21 1596 Haçova III.Mehmet Avusturya Kazandı

22 1715 Petervaradin III.Mehmet Avusturya Yenildi

23 1736 Belgrad I.Mahmut Rusya Kazandı

Avusturya

24 1812 Osmanlı-Rus Savaşı II.Mahmut Rusya Yenildi

25 1828 Osmanlı-Rus Savaşı II.Mahmut Rusya Yenildi
26 1839 Nizip II.Mahmut M.Ali Paşa Yenildi
27 1877 93 Harbi II.Abdülhamit Rusya Yenildi

28 1897 Dömeke Meydan M. II.Abdülhamit Yunan Kazandı

Ek Bilgi
 Ordunun başında sefere çıkan son Osmanlı padişahı
II.Mustafa’dır.
 En kısa süren meydan muharebesi Mohaç Meydan
Muharebesi’dir.
 İlk defa top kullanılan savaş I.Kosova’dır.
 İlk dış borç Kırım Savaşı sırasında İngiltere’den alınmıştır.
 İlk Osmanlı-Bizans savaşı Koyunhisar’dır.
 İlk Osmanlı Haçlı Savaşı Sırpsındığı’dır
OSMANLI’NIN SAVAŞLARI SORULAR
1- Otlukbeli Savaşı kiminle? 6-Kırım Savaşı kiminle?
A) Bizans A) İngilizler
B) Akkoyunlu B) Ruslar
C) Memlukler C) Fransızlar
D) Ruslar D) İtalyanlar E)
Haçlılar E) Altınordu

2- Mohaç Savaşı kiminle? 7-Ankara Savaşı kiminle?

A) Ruslar A) Altınordu
B) Safeviler B) Memlukler
C) Macarlar C) Ruslar
D) Sırplar D) Timur Devleti E)
Yunanlılar E) Sırplar

3- Preveze Savaşı kiminle? 8-Haçova Savaşı kiminle?

A) Bizans A) İngilizler
B) İngilizler B) Fransızlar
C) Haçlılar C) Ruslar
D) Ruslar D) Avusturya E)
İtalyanlar E) Almanlar

4- Mercidabık Savaşı kiminle? 9-II.Kosova Savaşı kiminle?

A) Altınordu A) Sırplar
B) İngilizler B) Macarlar
C) Memlukler C) Haçlılar
D) İtalyanlar D) Ruslar
E) Haçlılar E) İngilizler

5-İlk Osmanlı Bizans Savaşı? 10-İlk defa top kullanılan Savaş?

A)Mohaç A) Otlukbeli
B) Maltepe B) 1.Kosova
C) Sırpsındığı C) 2.Kosova
D) Malazgirt D) Maltepe
E) Koyunhisar E) Sırpsındığı
CEVAPLAR: 1-B 2-C 3-C 4-C 5-E 6-B 7-D 8-D 9- C 10-B

PARALAR

Arkasında resmi bulunanlar

 5 TL: Aydın Sayılı
 10 TL: Cahit Arf
 20 TL: Mimar Kemaleddin
 50 TL: Fatma Aliye
 100 TL: Buhurizade Mustafa Itri
 200 TL: Yunus Emre

Ek Bilgiler
1. Paralardan altı sıfır “2005” yılında atılmıştır.
2. Ülkemizde kağıt para basma yetkisi Merkez Bankası’na aittir.
3. Ülkemizde madeni para basımı Darphane tarafından
gerçekleştirilir.
4. Türkiye Cumhuriyeti paralarında resmi bulunan tek padişah
Fatih Sultan Mehmet’tir.
PARALAR SORULARI
1- 5 TL arkasında resmi bulunan 5- 10 TL arkasında resmi bulunan?
A) Fatma Aliye A) Cahit Arf
B) Mevlana B) Yunus Emre
C) Mimar Kemaleddin C) Fatma Aliye
D) Cahit Arf D) Mimar Kemaleddin
E) Aydın Sayılı E) Afife Jale

2- 20 TL arkasında resmi bulunan? 6- 50 TL arkasında resmi bulunan?

A) Yunus Emre A) Itri
B) Fatma Aliye B) Şeyh Edebali
C) Mevlana C) Fatma Aliye
D) Mimar Kemaleddin D) Mevlana
E) Aydın Sayılı E) Karacaoğlan

3-100 TL arkasında resmi bulunan ? 7- 200 TL arkasında resmi bulunan?

A) Ahi Evran A) Mevlana
B) Mevlana B) Ahi Evran
C) Itri C) Şeyh Edebali
D)Afife Jale D) Hacı Bektaş Veli E)
Yunus Emre E) Yunus Emre

4- Ülkemizde Kağıt Para Basma Yetkisi 8- Ülkemizde Bozuk Para Basma

Kime aittir? Yetkisi kime aittir?
A) Darphane A) TBMM
B) Merkez Bankası B) Cumhurbaşkanı
C) TBMM C) Darphane
D) Cumhurbaşkanı D) BDDK E) BDDK
E) TOBB

CEVAPLAR: 1-E 2-D 3-C 4-B 5-A 6-C 7-E 8-C

 ANAYASA İLE İLGİLİ BİLGİLER

 Türk Tarihinin ilk anayasası: Kanuni Esasi

 Tek yumuşak: 1921
 Tek çerçeve: 1921
 En kazuistik: 1982
 En sert: 1982
 En özgürlükçü: 1961
 Sosyal devlet ilkesini ilk benimseyen: 1961
 Halk oylamasına ilk kez sunulan: 1961
 Anayasa mahkemesinin ilk kez kurulduğu: 1961
 İlk kez İstiklal Marşı’nın yer aldığı: 1982
 En uzun süre yürürlükte kalan: 1982 oldu.

Dünya’nın ilk çağdaş anayasası: ABD

Anayasası yazılı olmayan: İngiltere

Not: Normlar hiyerarşisinde en üstte Anayasa bulunur.

ANAYASA BİLGİ SORULARI

1-Tek Çerçeve Anayasamız ? 5-Tek Yumuşak
Anayasamız?
A) 1921 A) 1961
B) 1924 B) 1982
C) Kanuni Esasi C) 1921
D) 1961 D) Kanuni Esasi E) 1982
E) 1924
2-En sert Anayasamız ? 6-En Kazuistik Anayasamız?
A) 1982 A) 1924
B) 1921 B) 1982
C) Kanuni Esasi C) 1961
D) 1961 D) 1921
E) 1924 E) Kanuni Esasi
3-Halk Oylamasına sunulan ilk 7- Anayasa Mahkemesi’nin kurulduğu
Anayasamız? Anayasamız?
A) 1924 A) Kanuni Esasi
B) 1921 B) 1961
C) 1982 C) 1924
D) 1961 D) 1921 E) Kanuni Esasi
E) 1982
4-Dünya’nın ilk Çağdaş Anayasası? 8- Anayasası yazılı olmayan Devlet?
A) Fransa A) Almanya
B) ABD B) Fransa
C) Fransa C) İngiltere
D) Almanya D) İtalya
E) İngiltere E) Rusya

CEVAPLAR: 1-A 2-A 3-D 4-B 5-C 6-B 7-B 8-C

 SİYASİ PARTİLER

 Siyasi parti kurmak için gereken kişi sayısı: 30

 Mecliste siyasi parti grubu kurmak için gereken milletvekili
sayısı: 20

DİKKAT!

Bu ikisini çok karıştırıyorsunuz lüfen dikkat edin. Siyasi parti

derse 30, Mecliste siyasi parti grubu derse 20 😊

Siyasi partilere üye olamayanlar

 Askeri öğrenciler
 Türk Silahlı Kuvvetleri mensupları
 Yükseköğrenim öncesi öğrenciler
 Yüksek yargı mensupları
 İşçi statüsünde bulunmayan kamu görevlileri
 AKARSULAR VE OLUŞTURDUKLARI
DELTA OVALARI

 Kızılırmak -> Bafra Ovası

 Yeşilırmak -> Çarşamba Ovası
 Gediz -> Menemen Ovası
 Bakırçay -> Dikili Ovası
 Büyük Menderes -> Balat Ovası  Küçük Menderes ->
Selçuk Ovası
 Seyhan&Ceyhan -> Çukurova
 Göksu -> Silifke Ovası

Not: Delta ovaları tarım için oldukça elverişlidir.

Not: Ülkemizin en büyük delta ovası Çukurova’dır.

AKARSU VE DELTA OVALARI SORULAR

1-Bakırçay Nehri’nin oluşturduğu 4-Gediz Nehri’nin oluşturduğu delta
ovası? delta ovası ?
A) Çarşamba A) Menemen
B) Bafra B) Balat
C) Dikili C) Çarşamba
D) Çukurova D) Silifke
E) Silifke E) Çukurova

2-Kızılırmak Nehri’nin oluşturduğu 5-YeşilırmakNehri’nin oluşturduğu

delta ovası? delta ovası ? A) Silifke
A) Dikili
B) Bafra B) Çarşamba
C) Selçuk C) Selçuk
D) Dikili D) Bafra
E) Çarşamba E) Çukurova

3-Büyük Menderes’in oluşturduğu 6-Küçük Menderes’in oluşturduğu

delta ovası? delta ovası ?
A) Dikli A) Çukurova
B) Selçuk B) Suruç
C) Balat C) Ergene
D) Silifke D) Selçuk
E) Suruç E) Menemen

CEVAPLAR: 1-C 2-B 3-C 4-A 5-B 6-D

TÜRKİYE’DE TARIM
İnsanların toprağı işleyerek, çeşitli kültür bitkileri yetiştirmesi
ve onlardan ürün elde etmesine tarım denir.

 TARIMDA VERİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

1. Toprak ve Bakımı

Tarım topraklarında devamlı üretim yapılabilmesi, toprağın

mineralce zengin olmasına bağlıdır. Sürekli olarak üzerinde
tarım faaliyeti yapılan toprağın, çeşitli şekillerde bakımının
yapılması gereklidir.

2. Sulama

Türkiye’de tarımsal verimi etkileyen en önemli faktör

sulamadır. Ülkemizin büyük bir bölümü kurak ve yarı kurak
iklimin etkisindedir. Çoğu yerde tarımsal faaliyetin
yoğunlaştığı yaz döneminde, kuraklık hüküm sürmektedir. Bu
da tarımdaki su ihtiyacını artırmaktadır. Ayrıca, yağışların
düzensiz düşmesi, özellikle tahıl tarımının yaygın olduğu
sahalarda, her yıl üretimde dalgalanmalara neden olmaktadır.

3. Gübreleme

Sulamadan sonra, verimi artıran en önemli faktör gübrelemedir.

Toprağın devamlı kullanılması minerallerin azalmasına neden
olmakta ve verimi azaltmaktadır. Gübreleme ile mineral
takviyesi yapılarak toprağın verimi artırılmaya çalışılır.

4. Tohum Islahı

Tarım ürünlerinden yüksek verim elde edilmesi, sulama ve

gübrelemenin yanında kaliteli tohumun kullanılmasıyla da
yakından ilişkilidir.

5. Zirai Mücadele

Hastalık ve haşerelerin üretimde zaman zaman % 20 – 30

civarında verim düşüklüğüne neden olduğu görülmüştür.
Türkiye’de zirai mücadele ile tarlalardaki yabancı otların
gelişmesi önlenmekte ve haşerelerin çoğalmasına imkân
verilmemektedir. Böylece verim düşüklüğünün önüne
geçilmektedir.
6. Toprak Analizi

Toprak analizi ile topraktaki mineral maddeler belirlenir.

Böylece toprağın hangi tür bitkilere elverişli, hangi tür gübreye
ihtiyacı olduğu saptanarak daha bilinçli tarım yapılır.

7. Makineleşme

Toprakların kısa sürede ve zamanında sürülmesi, hasadın

zamanında yapılabilmesi günümüzde makineleşme ile
mümkündür. Türkiye’de bazı alanlarda makineli tarıma tam
geçilememiştir.

8. Çiftçinin Eğitimi

Günümüzde tarım, modern aletler, kaliteli tohum ve hassas ilaçlar

kullanımıyla yapılmaktadır. Bütün bunlar çiftçinin eğitimini
gerektirmektedir. Ülkemiz genelinde çiftçilerin eğitim düzeyi
düşüktür.

9. Tarımı Destekleyen Kuruluşlar

Tarım ürünlerinin toplanması, pazarlanması ve işlenmesi
yönüyle çiftçilerin desteklenmesi gerekmektedir. Türkiye’de
tarıma destek sağlayan çeşitli kuruluşlar bulunmaktadır.

TARIM İŞLETME METODLARI

a. İntansif (Yoğun) Tarım: Modern tarım metodu olarak da

bilinir. Nüfus yoğunluğunun fazla, tarım alanlarının sınırlı
olduğu ülkelerde ve bölgelerde gelişmişlik derecelerine göre
uygulanır. (Hollanda, Belçika, Almanya, İsrail, Japonya, vb.)

Bu metodla, birim alandan en yüksek verim elde etme amaçlanır.

Bunun için sulama, gübreleme, tohum ıslahı ve makine
kullanımı gibi verimi artıran tüm yöntemler uygulanır. Üretimde
yıllar arasında çok farklılıklar olmaz. Elde edilen verim ve gelir
fazla olur.

b. Ekstansif (Yaygın) Tarım: Tarım alanlarının geniş, nüfus

yoğunluğunun fazla olmadığı ülkelerde ve bölgelerde yaygın
olarak kullanılan metoddur. (Arjantin, Kanada, Brezilya,
Hindistan vb.)

Bu metod uygulanırken toprak yoğun bir şekilde işlenmez.

İklim şartlarına göre, verimde değişiklik olabilir. Daha çok tahıl
ürünleri yetiştirilir.

c. Nadaslı (Kuru) tarım: Buna ilkel tarım metodu da denir.

Yağışların yetersiz olduğu ve sulama yapılamayan sahalarda
uygulanır. Topraklardan iki yılda bir ürün alınır. Ürün
ekilemeyen yıllarda toprak sürülür, havalandırılır. Böylece su
depolaması ve mineral zenginleşmesi sağlanır. Türkiye’de en
fazla, İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde uygulanır.
Karadeniz kıyılarında ise, yağışlı iklimden dolayı nadas tarımına
ihtiyaç yoktur.

COĞRAFYA ŞİFRELERİ

VOLKANİK SET GÖLLERİ

 “Van Gölü’ne gelen Haçlı Nazik bir adam Balıkların
öldüğünü görünce Erçekip Çıldırdı.”

- Van gölü
 - Haçlı gölü
- Nazik gölü
- Balık gölü
- Erçek gölü
- Çıldır gölü

DİCLE NEHRİ ÜZERİNDEKİ BARAJLAR

 “KRAL KIZI ILISU üzerindeki DEVEGEÇİDİ’nden düşünce
BATMAN kurtardı.”

- Kralkızı
- Ilısu
- Devegeçidi
- Batman
BAŞLICA KARSTİK GÖLLERİMİZ

 “SALDA(selda) ormanda AVLANırken SÖĞÜT ağacını

KESTİ(KESTEL)”
- Salda gölü
- Avlan gölü
- Söğüt gölü
- Kestel gölü

AKDENİZ’DEKİ KARSTİK OVALAR

 TAKKE

- Tefenni
 - Acıpayam
- Korkuteli
- Kestel
- Elmalı

İÇ ANADOLU’DAKİ PLATOLAR

 HUCOB
- Haymana
- Uzunyayla
- Cihanbeyli
- Obruk
- Bozok
MARMARA’DAKİ TEKTONİK GÖLLER

 KULİS

- Kuş gölü (Manyas)

- Uluabat gölü
- İznik gölü
- Sapanca gölü

DOĞALGAZ TESİSLERİ

 OHA

- Ovaakça
- Hamitabat
 - Ambarlı

KIZILIRMAK ÜZERİNDE BULUNAN BARAJLAR

 HOKKA

- Hirfanlı
- Kesikköprü
- Kapulukaya
- Altınkaya

YEŞİLIRMAK ÜZERİNDEKİ BARAJLAR

 HAS

- Hasan Uğurlu - Almus

- Suat Uğurlu

TÜRKİYE’DEKİ TEKTONİK GÖLLER

 BASİT MUHASEBE

- Burdur gölü
- Acıgöl
- Sapanca gölü
- İznik gölü
 - Tuz gölü
- Manyas gölü
- Uluabat gölü
- Hazar gölü
- Akşehir gölü
- Seyfe gölü
- Eber gölü
- Beyşehir gölü
- Eğirdir gölü

BOR MADENİ ÇIKARILAN YERLER

 BEBeK

- B alıkesir, Bigadiç, Susurluk

- E skişehir – Seyitgazi
- B ursa – Mustafa Kemal Paşa
- E
- K ütahya – Emet
İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ
KAVRAMLAR VE ANLAMLARI

 Kün: Halk
 Yumuş: Çeyiz
 Börk: Başlık
 Tamga: Damga
 Ög: Anne
 Kang: Baba
 Törün: Düğün yemeği
 Ülüş: Pay
 Kalıng: Başlık parası
 Nevbet: Davul
 Örgin: Taht
 Yarlığ: Kağan emirleri
 Ağılığ: Hazine görevlisi
 Şad: Hanedan üyesi vali
 Tudun: Vergi memuru
 Tutuk: Askeri vali
 Ataman: Tigin hocası
 Yalvaç: Elçi
 Tilmaç: Tercüman
 Tayanç: Danışman
 Toygun: Kurultay üyesi
 Apa: Sivil idareci
 Sü: Asker
 Kargu: Gözetleme kulesi
 Yarık: Zırh
 Tarkan: Komutan
 Böri: Asker
 Yelme: Öncü Birlik
 Tolga: Asker başlığı
 Uçmağ: Cennet
 Tamu: Cehennem  Yuğ: Cenaze töreni  Kurgan:
Mezar
 Umay: Tanrıça
 Sav: Atasözü
 Sagu: Ağıt
 Yek: Şeytan
 Eşük: Kefen
 Yazuk: Suçlu
 Kısık: Hapishane
 Çav: Kağıt para
 Yarmak: Madeni para
  Küg: Melodi
 Ir: Beste
Dipnot: Önemli olanları işaretliyorum onlara özellikle dikkat
edelim.

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ

KAVRAMLAR SORULARI
1-Ög nedir? 6-Kang nedir?
A) Anne A) Doktor
B) Baba B) Asker
C) Asker C) Şair
D) Öğretmen D) Baba
E) Doktor E) Öğretmen

2-Yuğ nedir? 7-Tamu nedir?

A) Mezar A) Ağıt
B) Cehennem B) Elçi
C) Atasözü C) Vezir
D) Ağıt D) Cehennem E) Cenaze
Töreni E) Doktor

3- Sav nedir? 8-Sagu nedir?

A) Atasözü A) Damga
B) Ağıt B) Şiir
C) Damga C) Asker
D) Başlık D) Ağıt
E) Mezar E) Öğüt

4- Tudun nedir? 9-Örgin nedir?

A) Askeri Vali A) Davul
B) Vergi Memuru B) Para
C) Hazine Görevlisi C) Taht
D) Şair D) Düğün Yemeği E)
Öğretmen E) Kefen

5-Umay nedir? 10-Kün nedir?

A) Şair A) Ordu
B) Doktor B) Devlet
C) Halk C) Kağan eşi
D) Melek D) Halk
E) Tanrıça E) Din adamı

CEVAPLAR: 1-A 2-E 3-A 4-B 5-E 6-D 7-D 8-D 9-C 10-D

1-Yalvaç nedir? 4-Agılığ nedir?

A) Asker A) Doktor
B) Şair B) Hazine Görevlisi
C) Elçi C) Şair
D) Vezir D) Doktor
E) Askeri Vali E) Öğretmen

2-Kalıng nedir? 5-Tamga nedir?

A) Hazine Görevlisi A) Şiir
B) Başlık parası B) Düğün
C) Atasözü C) Para
D) Askeri Vali D) Damga
E) Din Adamı E) Kitap

3- Börk nedir? 6-Şaman nedir?

A) Ayakkabı A) Din Adamı
B) Elbise B) Emir
C) Kılıç C) Asker
D) Başlık D) Doktor
E) Ok E) Kağan Çocuğu

CEVAPLAR: 1-C 2-B 3-D 4-B 5-D 6-A

 BİL BAKALIM

1) İslamiyet öncesinde elçiye …………………. denirdi.

2) İslamiyet öncesinde davula …………………. denirdi.

3) İslamiyet öncesinde atasözüne …………………. denirdi.

4) İslamiyet öncesinde cennete …………………. denirdi.

5) İslamiyet öncesinde cehenneme …………………. denirdi.

6) İslamiyet öncesinde suçluya …………………. denirdi.

7) İslamiyet öncesinde şeytana …………………. denirdi.

8) İslamiyet öncesinde öncü birliklere …………………. denirdi.

Cevaplar
1- Yalvaç 2- Nevbet 3- Sav 4- Uçmağ
5- Tamu 6- Yazuk 7- Yek 8- Yelme
 TÜRK TARİHİ’NDE İLKLER

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ

 İlk boy: İskitler

 İlk teşkilatlı Türk devleti: Asya Hun

 İlk anayurt: Orta Asya

 Türklerin kullandığı ilk takvim: On İki Hayvanlı Türk

Takvimi

 İlk Türk kadın hükümdar: Tomris Hatun

 İlk at koşum takımları: İskitler

 İlk balbal örnekleri: İskitler

 Devlet yönetiminde ikili teşkilatı ilk kullanan: Asya Hun

 İlk yaygın eğitim: Asya Hun

 İlk örgün eğitim: Uygurlar

 Türklerin ilk başkenti: Ötüken

 Orta Asya’da Türk siyasi birliğini ilk kez sağlayan:

Metehan

 Şanyü unvanını ilk kullanan: Metehan

 İlk düzenli orduyu kuran: Metehan

 Orduda onluk sistemi uygulayan: Metehan

 Islıklı oku ilk kullanan: Metehan

 Demiri ilk kez işleyen kültür: Karasuk

 Türk adı ile ilk devlet kuran: Göktürkler

 Türk adı ile devlet kuran ilk hükümdar: Bumin Kağan

 Orta Asya’dan Bizans’a ilk kez elçi gönderen: Göktürkler

 Giden elçinin adı Maniech’dir.

 Türk adının geçtiği ilk yazılı antlaşma: Kuzey Şansi

Antlaşması
 İlk kez Avrupa’da devlet kuran: Avrupa Hun

 İlk Türk vezir: Tonyukuk

 İlk Türk tarihçisi: Tonyukuk

 Parayı değişim aracı olarak ilk kullanan: Göktürkler

 İlk Türk alfabesi: Orhun Alfabesi(Göktürk)

 İlk kez yerleşik hayata geçen: Uygurlar

 Din değiştiren ilk devlet: Uygurlar-Bögü Kağan

 İlk mimari eserler bırakan: Uygurlar

 İlk kütüphane, matbaa, bankacılık, tiyatra faaliyetleri:

Uygurlar

 Töreyi ilk kez yazılı hale getiren: Uygurlar

 İlk kez İstanbul’u kuşatan: Avarlar

 Anadolu’ya ilk Türk akınları: Uldız Dönemi

 Avarlar’ın ilk hükümdarı: Bayan Han

 Hristiyanlığı ilk kabul eden: Avarlar

 Üzengiyi ilk kullanan: İskitler

 Üzengiyi Avrupa’ya tanıtan: Avarlar

 Oğuzlardan ilk bahsedilen yer: Orhun Abideleri

 İlk Türkoloji Enstitüsü’nü açan: Macarlar

 Macarların ilk lideri: Arpad

 “Çar” unvanını ilk kullanan: Simon

  Cengiz Han’a itaat eden ilk Türk topluluğu:Karluklar

 İslam orduları ile ilk savaşan: Hazarlar (Belencer Savaşı)

 Museviliği ilk kabul eden: Hazarlar

 Ölülerini yakan ilk ve tek Türk devleti: Kırgızlar

 Moğol hakimiyetine giren ilk Türk devleti: Kırgızlar

 Dünya’da ilk kez uluslararası yarışma düzenleyen: Kırgızlar

 Kendi adına para bastıran ilk hükümdar: Baga Tarkan

 Yazışmalarında ilk kez ay-yıldız tamga kullanan: Akhunlar

(Eftalitler)

TÜRK TARİHİNDE İLKLER SORULARI

1-İlk Anayurt? 6-Şanyü unvanını ilk kullanan?
A) Anadolu A) Teoman
B) Sibirya B) Attila
C) Orta Asya C) Mete Han
D) Mezopotamya D) Balamir
E) Orta Doğu E) Bilğe Kağan

2-İlk Yaygın Eğitim? 7-İlk Türk Vezir kimdir?

A) İskitler A) Nizamülmülk
B) Uygurlar B) Kül Tigin
C) Asya Hunları C) Tonyukuk
D) Göktürkler D) Yollug Tigin
E) Avarlar E) İstemi Yabgu

3-İlk Düzenli orduyu kuran? 8-İlk Yerleşik yaşama geçen?

A) Attila A) Uygurlar
B) Teoman B) Göktürkler
C) Balamir C) Hunlar
D) Mete Han D) Avarlar
E) Tomris Hatun E) Macarlar

4-İlk Türk Kadın Hükümdar? 9-Töreyi ilk yazılı hale getiren?

A) Asena A) Göktürkler
B) Halime Hatun B) Avarlar
C) Tuba Hatun C) Hazarlar
D) Ayşe Hatun D) Macarlar E)
Tomris Hatun E) Uygurlar
5- İlk Türk Boy’u kimdir? 10- Üzengiyi ilk kullanan?
A) Oğuzlar A) Uygurlar
B) Hunlar B) Göktürkler
C) Avarlar C) Hazarlar
D) İskitler D) İskitler
E) Hazarlar E) Hunlar

CEVAPLAR: 1-C 2-C 3-D 4-E 5-D 6-C 7-C 8-A 9-E 10-D

TÜRK TARİHİNDE İLKLER SORULARI

1-Museviliği ilk kabul eden? 6-Hristiyanlığı ilk kabul eden?
A) Avarlar A) Uygurlar
B) Uygurlar B) Göktürkler
C) Hazarlar C) Hunlar
D) Bulgarlar D) Avarlar
E) Hunlar E) Macarlar
2-İlk kez İstanbul’u kuşatan? 7-Moğol hakimiyetine giren ilk
devlet?
A) Asya Hun A) Anadolu Selçuklu
B) Göktürkler B) Avarlar
C) Avarlar C) Harzemşahlar
D) Macarlar D) Altınordu E)
Hazarlar E) Kırgızlar

3- Ölülerini yakan ilk devlet? 8-Çar unvanını ilk kullanan?

A) Kıpçaklar A) Bulgarlar
B) Hunlar B) Peçenekler
C) Peçenekler C) Hazarlar
D) Avarlar D) Avarlar
E) Kırgızlar E) Göktürkler

4-İlk Türkoloji Enstitüsü kuran? 9- İlk mimari eserler bırakan?

A) Asya Hun A) Göktürkler
B) Göktürkler B) Kırgızlar
C) Avarlar C) Kumanlar
D) Macarlar D) Uygurlar E) Hazarlar
E) Avarlar
5-Kurulan ilk Türk Devleti? 10-İlk Türk Alfabesi?
A) İskitler A) Uygur
B) Asya Hun B) Orhun
C) Göktürkler C) Sogd
D) Avarlar D) Latin E) Kırgızlar
E) Kiril

CEVAPLAR: 1-C 2-C 3-E 4-D 5-B 6-D 7-E 8-A 9-D 10-B
BİL BAKALIM

1) Tarihimizde ilk balbal örnekleri …………………..’de

görülür.
2) Tarihimizde ilk örgün eğitimi başlatan ………………..’dır.
3) Tarihimizde ilk Türk vezir ……………………’tur. 4)
Tarihimizde ilk kez İstanbul’u kuşatan Türk devleti
…………………..’dır.
5) Tarihimizde ilk kez üzengiyi kullanan devlet
…………….’dir.
6) Tarihimizde ölülerini yakan tek Türk devleti
…………………..’dır.
7) Tarihimizde kendi adına para bastıran ilk Türk hükümdar
 …………………………’dır.
8) Tarihimizde Museviliği kabul eden tek Türk devleti
……………………’dır.

Cevaplar
1- İskitler’de 2- Uygurlar 3- Tonyukuk 4- Avarlar
5- İskitler 6- Kırgızlar 7- Baga Tarkan 8-
Hazarlar

TÜRK İSLAM TARİHİ

 Türkler ve Müslümanların ilk kez komşu olması: Hz.Ömer
dönemi

 Türkler ve Müslümanların ilk savaşı: Hz.Osman dönemi

 Çin dışında kağıdın ilk üretildiği yer: Semerkant

 İlk Türk İslam medresesi: Semerkant Medresesi

(Karahanlılar)

 Türkçeyi resmi dil ilan eden ilk devlet: Karahanlılar

 Anadolu’da ilk kez Türkçeyi resmi dil ilan eden:

Karamanoğulları
 İlk burslu eğitimi başlatan: Karahanlılar

 Türk-İslam tarihinin ilk eseri: Kutadgu Bilig

 Sultan unvanını ilk kullanan: Gazneli Mahmut

 Hindistan’daki Kast Sistemi’ne ilk darbeyi vuran:

Gazneliler

 Büyük Selçuklu’da sultan unvanını ilk kullanan: Tuğrul

Bey

 Bizans ile Türkler arasında ilk savaş: Pasinler

 İlk Nizamiye Medresesi’nin açıldığı yer: Bağdat

 İlk kez Bizans İmparatoru’nun Türklere esir düşmesi:

Malazgirt Savaşı

Yoruldun değil mi?

Şimdi sana tavsiyem buraya kadar olan ilkleri tekrar et 😊
Evde bulunan birisine telefonunu ver sana bunları sorsun
soru-cevap yapın. Faydasını göreceksin 😊

Tekrarını bitirdiysen devam edelim!

 Harzemşahlar’ın ilk hükümdarı: Anuş Tigin

 Mısır’da kurulan ilk Türk devleti: Tolunoğulları

 Kutsal bölgelere ilk kez hakim olan: Ihşidiler (Akşitler)

 İlk kez arma sistemini oluşturan: Eyyübiler

 Klasik Türk veraset sistemini uygulamayan ilk ve tek Türk

devleti: Memlükler

 Anadolu’da kurulan ilk Türk beyliği: Saltuklar

 Anadolu’nun ilk külliyesi: Divriği Ulu Camii Külliyesi

 İlk Türk denizci: Çaka Bey

 Dede Korkut Hikayeleri’ni yazılı hale getiren:

Akkoyunlular

 Ribat adı vereilen kervansarayları ilk kez kullanan:

Karahanlılar

 İlk Türk hattat: Amasyalı Yakut

 Bilimleri ilk kez sınıflandıran: Farabi

 İlk Türkçe ansiklopedik sözlük: Divan-ı Lügat’it Türk

 İlk kartograf, etnograf, filolog: Kaşgarlı Mahmut

 Türk Tasavvuf Edebiyatı’nın ilk eseri: Divan-ı Hikmet

 İlk Türk Dünyası Haritası nerede yer alır: Divan-ı Lügat’it

Türk’te.

 Matematiğe “0” ı kazandıran: Harezmi

 Anadolu Selçuklu’nun ilk merkezi: İznik

 Anadolu Selçuklu’da ilk bakır para: I.Mesut

 Anadolu Selçuklu’da ilk altın para: II.Kılıçarslan

 Anadolu’dan ilk kez Türkiye adı ile bahsedilmesi: I.Mesut

 Anadolu’nun ilk kervansarayı: Alay Han

 Anadolu’nun ilk hastanesi: Gevher Nesibe Darüşşifası

 Dünya’da sigortacılık sistemini ilk uygulayan: Anadolu

Selçuklu

 Anadolu’nun ilk dini nitelikli isyanı: Baba İshak

 İlk Divan Edebiyatçısı: Hoca Dehhani

Bir mola daha veriyoruz çünkü Osmanlı Devleti ile ilgili

ilkler geliyor. Bundan öncekileri öğrenmeden geçiş
yapmayalım. Sık sık tekrar edelim ve soru-cevap şeklinde
mutlaka bilgimizi pekiştirelim 😊
 TÜRK-İSLAM TARİHİ SORULAR
1 İlk Burslu Eğitimi başlatan? 6-İlk Türk-İslam eseri ?
A) Karahanlılar A) Mesnevi
B) Gazneliler B) Kutadgu Bilig
C) Osmanlılar C) Divan-ı Lügatit Türk
D) Danişmentliler D) Divan-ı Hikmet
E) Anadolu Selçuklu E) Atabetül Hakayık

2-Türkçeyi İlk resmi dil ilan eden ? 7-İlk Bizans-Türk Savaşı?

A) Gazneliler A) Malazgirt
B) Büyük Selçuklu B) Pasinler
C) Karahanlılar C) Koyunhisar
D) Anadolu Selçuklu D) Mohaç E) Osmanlı
E) Talas

3-Mısır’da kurulan ilk Türk Devleti? 8-Kutsal Bölgelere ilk sahip olan?
A)Memlukler A) Eyyübiler
B) Eyyubiler B) İhşidiler
C) Tolunoğulları C) Fatimiler
D) İhşidiler D) Tolunoğulları E)
Fatimiler E) Osmanlı
4-Sultan unvanını ilk kullanan? 9- İlk Türk Hattat?
A) Sultan Mesut A) Levni
B) Gazneli Mahmut B) Şeyh Hamdullah
C) 1.Murat C) Amasyalı Yakut
D) Yavuz Sultan Selim D) Nasuh Paşa
E) Kanuni E) Yunus Emre
5-Matematiğe 0’ı kazandıran? 10-Bilimleri İlk kez sınıflandıran?
A) Cezeri A)İbni Sina
B) Farabi B) Cezeri
C) İbni Sina C) Farabi
D) Gazali D) İbni Rüşt E) Harezmi
E) Harezmi
 CEVAPLAR: 1-A 2-C 3-C 4-B 5-E 6-B 7-B 8-B 9-C 10-C

BİL BAKALIM

1) Sultan unvanını kullanan ilk Türk hükümdar

………………………. ‘tur.

2) Bizans ile Türkler arasında yapılan ilk savaş

……………………… ‘dır.

3) Dünya’da ilk kez arma sistemi oluşturan Türk devleti

……………………….’dir.

4) İlk Türk hattat ………………………..’tur.

5) Matematiğe “0” rakamını kazandıran ………………..’dir.

6) İlk divan edebiyatçısı …………………….’dir.

7) Anadolu’da ilk kez sigortacılık sistemini uygulayan devlet

……………………………………..’dir.

8) Ribat adı verilen kervansarayları ilk kez …………………

kullanmıştır.

Cevaplar

1-Gazneli Mahmut 2- Pasinler Savaşı 3- Eyyübiler 4- Amasyalı Yakut

5- Harezmi 6- Hoca Dehhani 7- Anadolu Selçuklu Devleti
8- Karahanlılar
OSMANLI’DA İLKLER

 İlk Osmanlı-Bizans Savaşı: Koyunhisar

 İlk subaşı ve kadı ataması: Osman Bey

 İlk Osmanlı kadısı: Dursun Fakih

 İlk vergi: Bac-ı Bazar vergisi

 İlk bakır para: Osman Bey

 İlk gümüş para: Orhan Bey

 İlk altın para: II.Mehmet

 İlk kağıt para: Abdülmecit

 Katılan ilk beylik: Karesioğulları

 İlk vezir: Alaaddin Paşa

 Rumeli’de ilk toprak parçası: Çimpe Kalesi

 İlk tershane: Karamürsel tershanesi

 İlk camii: İznik Hacı Özbek Camii

 Osmanlı’da sultan unvanını ilk kullanan: Orhan Bey

 İlk defa sancak sistemi kuran: Orhan Bey

 Sancaktan yetişen ilk padişah: I.Murat

 İlk düzenli ordu: Yaya ve Müsellem (Orhan Bey dönemi)

 İlk medrese: İznik Orhaniyesi (Orhan Bey dönemi)

 İlk vakıf: Orhan Bey

 İlk Osmanlı-Haçlı Savaşı: Sırpsındığı

 İlk top kullanımı: I.Kosova Savaşı

 Savaş meydanında şehit düşen ilk padişah: I.Murat

 Savaş meydanında tahta geçen ilk padişah: I.Bayezid

 Savaşta esir düşen ilk padişah: I.Bayezid (Ankara S.)

 İstanbul’u kuşatan ilk Osmanlı padişahı: I.Bayezid

 İlk Şeyhülislam: Molla Fenari

 İlk Rumeli Beylerbeyi: Lala Şahin Paşa

 İlk Anadolu Beylerbeyi: Timurtaş Paşa

 İlk Anadolu Beylerbeyliğini kuran: I.Bayezid

 İlk Rumeli Beyleybeyliğini kuran: I.Murat

 Osmanlı’nın ilk darüşşifası: I.Bayezid dönemi Bursa’da.

 Osmanlı’da ilk dini isyan: Şeyh Bedrettin İsyanı

 Osmanlı’nın ilk barış antlaşması: Edirne Segedin

 İlk deniz savaşı: Çalı Bey Savaşı (Venedikle)

 İlk yeniçeri isyanı: Buçuktepe


 İlk yazılı kanunname: Fatih Kanunnamesi

 İç sorunken dış sorun olan ilk olay: Cem Sultan Olayı

 İlk halife: Yavuz Sultan Selim

 İlk Celali isyanı: Bozoklu Celal İsyanı  İran ile ilk

antlaşma: Amasya Antlaşması

 Donanmanın yakıldığı ilk yer: İnebahtı

 İlk defa cülus bahşişi veren: I.Bayezid

 Kapıkulu Ocağı ilk kez: I.Murat döneminde oluşturuldu

 İlk banka: Bank-ı Dersaadet

 Yabancı sermayeli ilk banka: Bank-ı Osmani

 İlköğretimi zorunlu hale ilk defa getiren: II.Mahmut

 Isıtma sistemli ilk saray: İshak Paşa Sarayı

 İlk yabancı okul: Saint Benoit Okulu

 İlk rasathaneyi açan: Taküyiddin Mehmet

 İlk uçuş denemesi: Hazerfen Ahmet Çelebi

 İlk roketle uçuş denemesi: Lagari Hasan Çelebi

 İlk resim sergisi açan: Şeker Ahmet Paşa

 Portresini ilk yaptıran: II.Mehmet

 İlk saray: Bursa Bey Sarayı

 Batı etkisi ile inşa edilen ilk cami: Nuru Osmaniye Camii 
Yeniçeriler tarafından öldürülen ilk ve tek padişah:
II.Osman

 İlk Osmanlı-Rus antlaşması: Bahçesaray (Çehrin)

 İlk defa savaş tazminatı ödenen: Küçük Kaynarca Ant.

 İlk denk bütçe: Tarhuncu Ahmet Paşa

 İlk defa Şeyhülislam idam ettiren: IV.Murat

 İlk defa şartlar öne sürerek sadrazamlığa gelen: Köprülü

Mehmet Paşa
 Batının üstünlüğünün ilk defa kabul edilmesi: Lale Devri 
Halkı Müslüman olan bir toprağın ilk defa kaybedilmesi:
Küçük Kaynarca Antlaşması (Kırım bağımsız oldu)

 Nizam-ı Cedit ordusunun ilk başarısı: Fransa’ya karşı

 İlk geçici elçilikler: Lale Devri (III.Ahmet)

 İlk daimi elçilikler: III.Selim

 Avrupa’dan getirilen ilk uzman: Humbaracı Ahmet Paşa

 Avrupa örnek alınarak ilk askeri ıslahat yapılması:
I.Mahmut

 İlk özel matbaa: Lale Devri

 İlk devlet matbaası: III.Selim

 Coğrafi Keşifler ilk kez: İspanya ve Portekiz tarafından

başlatıldı

 “Şark Meselesi” ilk kez: Viyana Kongresi’nde ortaya çıktı.

 Yurtdışı gezisine ilk kez çıkan: Abdülaziz

 Yurtiçi gezisine ilk kez çıkan: II.Mahmut

 İlk milliyetçilik isyanı: Sırplar

 İlk bağımsız olan: Yunanlar

 Osmanlı’nın ilk kez Avrupa devleti sayılması: Paris

Antlaşması

 İlk dış borç: Kırım Savaşı sırasında İngiltere’den.

 Padişahın yetkilerini kısıtlayan ilk belge: Sened-i İttifak

 “Hasta Adam” tabirini ilk kullanan: Rusya

 İlk nüfus sayımı: II.Mahmut

 Avrupa’ya ilk öğrenci gönderimi: II.Mahmut

 İlk anayasa: Kanun-i Esasi

 İlk belediye teşkilatı: Abdülmecit

 Basına ilk kez sansür uygulayan: Abdülaziz

 İlk basın şehidi: Hasan Fehmi

 Rejime karşı ilk isyan: 31 Mart Olayı

 Türk tarihinde çok partili hayata ilk geçiş II.Meşrutiyet

Dönemi

 Balkan Savaşları’nda Osmanlıya ilk saldıran: Karadağ Ben

yazarken yoruldumm. Umarım siz okurken yorulmazsınız 😊

-Bitti mi? Hayır.Devamm

 OSMANLI’DA İLKLER SORULARI
1- İlk Altın para hangi dönem? 6-Osmanlı’nın İlk Camiisi?
A) Kanuni A) Fatih
B) Yavuz B) Süleymaniye
C) Fatih Sultan Mehmet C) İznik Hacı Özbek
D) Orhan Bey D) Selimiye
E) Yıldırım Beyazıt E) Şehzade Camii

2-Osmanlı’ya katılan ilk Beylik? 7-İlk Osmanlı-Bizans Savaşı?

A) Karamanoğulları A) Malazgirt
B) Karesioğulları B) Sırpsındığı
C) Menteşeoğulları C) Koyunhisar
D) Aydınoğulları D) Mohaç
E) Hamitoğulları E) 1.Kosova

3-İlk Kağıt para hangi dönem? 8-Rumeli’de alınan ilk toprak parçası?
A)Abdulaziz A) Edirne
B) Abdulmecit B) Çimpe Kalesi
C) Abdulhamit C) Selanik
D) 2.Mahmut D) Mora
E) 3.Selim E) Budapeşte

4-Osmanlı’da Sultan unvanını? 9- İlk Osmanlı-Haçlı Savaşı ?

İlk kullanan?
A) Osman Bey A) 1.Kosova
B) 2.Mahmut B) Sırpsındığı
C) 1.Murat C) Koyunhisar
D) Orhan Bey D) Otlukbeli E) 2.Murat
E) Mohaç

5-Osmanlı’da İlk Şeyhülislam? 10- İlk Yeniçeri İsyanı?

A)Dursun Fakih A)Şahkulu
B) Şeyh Edebali B) Şeyh Bedrettin
C) Molla Fenari C) Celali
D) Akşamseddin D) Buçuktepe
E) Alaaddin Paşa E) Baba İshak
CEVAPLAR: 1-C 2-B 3-B 4-D 5-C 6-C 7-C 8-B 9 -B 10-D
OSMANLI’DA İLKLER SORULARI
1- İlk Resim sergisi açan? 6-Osmanlı’nın İlk Sarayı?
A) Hamdullah Bey A) Topkapı
B) Şeyh Hamdullah B) Dolmabahçe
C) Levni C) Bursa Bey
D) Nakkaş Osman D) İshak Paşa E) Şeker
Ahmet Paşa E) Çırağan

2-İlk Daimi Elçilikler? 7-İlk özel matbaa hangi dönem?

A) 2.Mahmut A) Tanzimat
B) Abdulhamit B) Islahat
C) 3.Selim C) Lale Devri
D) Abdulaziz D) 3.Selim
E) Lale Devri E) Abdulhamit

3-Yurt dışı gezisine ilk kez çıkan? 8- İlk Milliyetçilik İsyanı?

A)Abdulaziz A) Yunanlar
B) Abdulmecit B) Macarlar
C) Abdulhamit C) Ermeniler
D) 2.Mahmut D) Sırplar
E) 3.Selim E) Bulgarlar
4-Osmanlı’da İlk Anayasa? 9- Rejime karşı ilk isyan?
A) 1921 A) Şeyh Bedrettin
B) Senedi İttifak B) Celali
C) Kanuni Esasi C) Şahkulu
D) Meşrutiyet D) Buçuktepe E) 1909
E) 31 Mart
5-Osmanlı’da İlk nüfus sayımı? 10- İlk dış borç alınan ülke?
A) 3.Selim A) Fransa
B) 2.Mahmut B) Almanya
C) Abdulaziz C) İngiltere
D) Abdulhamit D) İtalya
E) Abdulmecit E) Rusya

CEVAPLAR: 1-E 2-C 3-A 4-C 5-B 6-C 7-C 8-D 9 -E 10-
C
 BİL BAKALIM
1) Osmanlı’da ilk belediye teşkilatı ……………………. döneminde
oluşturulmuştur.

2) Osmanlı’da ilk kez yurtdışı gezisine çıkan padişah

……………………..’dir.

3) Osmanlı’da ilk denk bütçeyi ……………………………

hazırlamıştır.

4) Osmanlı’da ilk resim sergisini ……………………… açmıştır.

5) Osmanlı’da ilk defa ilköğretimi zorunlu hale ……………….

Getirmiştir.

6) Osmanlı’da açılan ilk banka ………………………..’dir.

7) Osmanlı ilk deniz savaşını …………………. ile yapmıştır.

8) Osmanlı’nın ilk şeyhülislamı ……………………….’dir.

9) Osmanlı’da ilk vakıf ……………………. döneminde kurulmuştur.

10) Osmanlı’nın ilk camisi ……………………’te açılmıştır.

Cevaplar
1- Sultan Abdülmecit 2- Sultan Abdülaziz 3- Tarhuncu Ahmet Paşa
4- Şeker Ahmet Paşa 5- II.Mahmut 6- Bank-ı Dersaadet
7- Venedik 8- Molla Fenari 9- Orhan Bey 10- İznik
 İNKILAP TARİHİ İLKLER
 I.Dünya Savaşı’nda Osmanlı’nın savaştığı ilk
cephe:
Kafkas

 ABD, Monreo Doktirini’ni (Yalnızlık Politikası) ilk kez I.Dünya

Savaşı’na girerek bozmuştur.

 İzmir’in işgaline karşı batıda ilk protesto: Maşatlık Mitingi

 Milli mücadelenin haklılığını ortaya koyan ilk uluslararası rapor:
Amiral Bristol Raporu

 Kuvay-ı Milliye tabirini ilk ortaya atan: Dr.Esat Işık

 Tarihte Rumların kurduğu ilk cemiyet: Etnik-i Eterya

 Mondros’tan sonra işgal edilen ilk Osmanlı toprağı: Musul

 Anadolu’da ilk işgal edilen yer: Hatay-Dörtyol

 Milli mücadelenin ilk raporu: Samsun Raporu

 Atatürk ilk kez Havza Genelgesi’nden sonra İstanbul’a geri

çağrılmıştır.

 Temsil Heyeti’nden ilk bahsedilen yer: Amasya Genelgesi



ilk kez bahsedilme: Erzurum Kongresi

Milli sınırlardan
 Manda ve himayenin ilk kez reddedilmesi: Erzurum K.

 Milli mücadelenin İstanbul Hükümeti’ne karşı ilk zaferi:

Damat Ferit Hükümeti’nin istifası.  İstanbul
Hükümeti’nin Temsil Heyeti’ni ilk kez tanıması:
Amasya Görüşmeleri

 Milli Mücadele’nin ilk yayın organı: İrade-i Milliye

 I.TBMM’nin ilk kanunu: Ağnam vergisi

 Türkiye Devleti’nin ilk anayasası: Teşkilat-ı Esasiye

 Milli Mücadelenin kapanan ilk cephesi: Doğu Cephesi

 TBMM’nin imzaladığı ilk antlaşma: Gümrü

 TBMM’yi resmen tanıyan ilk devlet: Ermenistan

 Türkiye Devleti ibaresi ilk kez: Gümrü Antlaşması’nda

 TBMM tarafından kurulan düzenli ordunun ilk zaferi:

I.İnönü

Misak-ı Milliyi tanıyan ilk büyük Avrupa ülkesi: Rusya

 Misak-ı Milliyi tanıyan ilk İtilaf devleti: Fransa
)
 Misak-ı Milli’den ilk taviz: Batum (Moskova Ant.

 Atatürk’ün Başkomutan olarak ilk savaşı: Sakarya



 Kurtuluş Savaşı’nı anlatan ilk roman: Ateşten Gömlek

 Türkiye’nin ilk siyasi partisi: Cumhuriyet Halk Fırkası

 Türkiye’nin ilk muhalefet partisi: Terakkiperver
Cumhuriyet Fırkası

 Cumhuriyet Rejimine karşı ilk isyan: Şeyh Sait İsyanı

 Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanı: Atatürk

 Meclis Başkanı: Ali Fethi Okyar

 Başbakanı: İsmet İnönü

 İlk resmi devlet sanatçısı: Ahmet Adnan Saygun

 Türk Dil Kurumu’nun ilk başkanı: Samih Rıfat Bey

Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk üniversitesi: İstanbul
Üniversitesi

 Atatürk’ün şapkayı ilk tanıttığı yer: Kastamonu

 Hatay Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanı: Tayfur
Sökmen

Abdurrahman Melek
 Başbakanı:

 Meclis Başkanı: Abdulgani Türkmen

 Türkiye’nin ilk özel bankası: İş Bankası

 İlk özel şeker fabrikası: Uşak


 İlk uçak fabrikası: Kayseri

 İlk Türkçe ezan: Fatih Camii’nde okundu

 Atatürk’ün ilk görev yeri Şam 5.ordu

 Atatürk’ün sömürgeciliğe karşı ilk mücadelesi:

Trablusgarp Savaşı

 Atatürk’ün hayatını anlatan ilk biyografik eser: Bozkurt

(Armstrong)
 BİL BAKALIM

1) Temsil Heyeti’nin kurulmasından ilk kez

…………………….’nde bahsedilmiştir.

2) Milli mücadelenin ilk raporu ……………………..’dur.

3) Milli sınırlardan ilk kez ……………………’nde bahsedilmiştir.

4) I.TBMM’nin çıkardığı ilk kanun ……………… kanunudur.

5) TBMM’yi tanıyan ilk itilaf devleti ………………….’dır.

6) TBMM’yi tanıyan ilk devlet ………………..’dır.

7) Atatürk’ün “Başkomutan” sıfatıyla katıldığı ilk savaş

…………………………’dır.

8) Kurtuluş Savaşı’nı anlatan ilk roman ………………………’dir.

9) Türkiye Cumhuriyeti’nde rejime karşı ilk isyan

…………………………..’dır.

10) Milli Mücadele döneminde kapanan ilk cephe

……………………’dir.

Cevaplar
1- Amasya Genelgesi 2- Samsun Raporu 3- Erzurum Kongresi
4- Ağnam 5- Fransa 6- Ermenistan 7- Sakarya Savaşı
8- Ateşten Gömlek 9- Şeyh Sait İsyanı 10- Doğu Cephesi
İNKILAP TARİHİ İLKLER SORULARI
1-Anadoluda ilk işgal edilen? 6-Milli Mücadelenin ilk Raporu?
yer neresidir?
A) İstanbul A) Sandler
B) İzmir B) Samsun
C) Hatay-Dörtyol C) Amiral Bristol
D) Gaziantep D) General Harbourd
E) Eskişehir E) Havza

2-Milli Sınırlardan ilk bahsedilen? 7-Temsil Heyeti’nin Kurulması?

A) Amasya Genelgesi A) Amasya
Genelgesi
B) Erzurum Kongresi B) Erzurum
Kongresi
C) Sivas Kongresi C) Pozantı Kongresi
D) Havza Genelgesi D) Sivas Kongresi
E) Samsun Raporu E) Hava
Genelgesi

3-Manda Himaye kesin reddedilmesi? 8-Misak-ı Milli’den ilk Taviz?

A) Erzurum Kongresi A)Kars
B) Amasya Genelgesi B) Musul
C) Havza Genelgesi C) Hatay
D) Afyon Kongresi D) İzmir
E) Sivas Kongresi E) Batum
4- 1.TBBM’nin ilk kanunu? 9-T.C. İlk Cumhurbaşkanı?
A) Ağnam vergisi A) Mustafa Kemal
Atatürk
B) Saltanatlığın kaldırılması B) İsmet İnönü
C) Şapka Kanunu C) Refet Bele
D) Harf İnkılabı D) Ali Fethi Okyar
E) Halifeliğin kaldırılması E) Rauf Orbay

5-Türkiye’nin ilk Özel Bankası 10-Türkiye’nin ilk siyasi partisi?

A) Denizbank A) Terakkiperver
B) Halk Bankası B) Cumhuriyet Halk
Fırkası
C) İş Bankası C) Ahrar
D)Sümerbank D) Serbest Cumhuriyet
E) Etibank E) Ahali

CEVAPLAR: 1-C 2-B 3-E 4-A 5-C 6-B 7-B 8-E 9 -A 10-B

İNKILAP TARİHİ İLKLER SORULARI

1- Atatürk’ün şapkayı ilk tanıttığı yer? 6 –T.C. İlk Meclis Başkanı?
A)Yalova A) İsmet İnönü
B) Kastamonu B) Adnan Adıvar
C) Ankara C) Ali Fethi Okyar
D) İstanbul D)Refet Bele
E) İzmir E) Rauf Orbay

2-İlk uçak fabrikası? 7-İlk Türkçe ezan okunan camii?

A) Uşak A) Selimiye
B) Yalova B) Ulu Camii
C) Kayseri C) Şehzade
D) Kırşehir D) Fatih
E) Yozgat E) Süleymaniye

3-Atatürk’ün İlk görev yeri? 8-TBBM’nin imzaladığı ilk antlaşma?

A)Şam A) Gümrü
B) Musul B) Kars
C) Trablusgarp C) Ankara
D) Sofya D) Moskova E)
Atina E) Lozan
4-T.C. İlk Anayasası? 9-T.C. ilk Üniversitesi ?
A) Kanuni Esasi A) Ankara
B) 1921 B) ODTÜ
C) 1924 C) Marmara
D) Teşkilatı Esasiye D) İstanbul
E) 1961 E) Boğaziçi

5-İlk özel Şeker Fabrikası? 10-T.C. İlk Başbakanı?

A) Yalova A) Ali Fethi Okyar
B) Uşak B) İsmet İnönü
C) Kayseri C) Rauf Orbay
D) Ankara D) Refet Bele
E) Yozgat E) Mustafa Kemal
CEVAPLAR: 1-B 2-C 3-A 4-D 5-B 6-C 7-D 8-A 9-D 10-B

ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ

İLKLER
 Birleşmiş Milletler Teşkilatı’nın ilk adımı: Atlantik
Bildirisi

 Atom bombası atan ilk devlet: ABD

 Soğuk Savaş tabirini ilk kullanan: Bernard Baruch (ABD)

 Soğuk Savaş döneminin ilk krizi: Berlin Buhranı

 ABD’nin Batı’nın liderliği için ilk girişimi: Truman

Doktrini

 İsrail’i tanıyan ilk Arap ülkesi: Mısır

 Türkiye Cumhuriyeti’nin yurtdışına asker gönderdiği ilk

yer: Kore Savaşı

 Tek dereceli seçim ilk kez: 1946

 Türkiye Cumhuriyeti’nde çok partili ilk seçim: 1946

 Çok partili dönemin ilk başbakanı: Recep Peker

 IMF’den ilk borç alınması: 1958

 Akdeniz Oyunları ilk kez: Mısır

 Türkiye’de ilk Akdeniz oyunları: Mersin’de

 Bağlantısızlar Bloğu’nun ilk toplantısı: Bandung’da

yapıldı.

 Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ilk başbakanı: Fazıl Küçük

 KKTC’yi tanıyan ilk devlet: Türkiye

 Türkiye’nin ilk koalisyonu: Chp & AP

 Suikast sonucu öldürülen ilk başbakan: Nihat Erim

 Cominform’dan ayrılan ilk ülke: Yugoslavya

ÇAĞDAŞ DÜNYA TARİHİ SORULAR

1-Atom Bombasını atan ilk devlet? 6-KKTC’yi tanıyan ilk devlet?
A) Rusya A) Mısır
B) ABD B) Suriye
C) İngiltere C) Türkiye
D) Fransa D) İngiltere
E) Japonya E) Yunanistan
2- IMF’ den ilk borç alınması? 7-KKTC ilk Başbakanı?
A) 1950 A) Rauf Denktaş
B) 1952 B) Fazıl Küçük
C) 1954 C) Tarık Emin
D) 1956 D) Tayfur Sökmen
E) 1958 E) Abdulgani
Türkmen

3- İsrail’i tanıyan İlk Arap Devleti? 8-Akdeniz oyunları ilk kez?

A)Yemen A) Mısır
B) Mısır B) Fransa
C) Lübnan C) Türkiye D)
Libya D) İtalya
E) Türkiye E) İspanya

4-Soğuk Savaş tabirini ilk kullanan? 9-Tek dereceli seçim ilk kez?
A) İsmet İnönü A) 1924
B) Churchil B) 1940 C)
Bernard Baruch C) 1946
D) Truman D) 1950
E) Monreo E) 1954
5-Soğuk Savaş döneminin ilk buhranı? 10-İdam edilen Başbakanımız?
A) Küba A) Adnan Menderes
B) Vietnam B) Celal Bayar
C) Filistin C) Kenan Evren
D) Berlin D) Fatin Rüştü Zorlu
E) Bosna E) Refik Saydam

CEVAPLAR: 1-B 2-E 3-B 4-C 5-D 6-C 7-B 8-A 9-C 10-A
 ATATÜRK’ÜN SÖZLERİ

 “Benim Şahsi Meselem” dediği yer -> Hatay

 “Benim Şehrim” dediği yer -> Yalova

 “40 asırlık Türk yurdu düşman elinde esir kalamaz” dediği

yer -> Hatay

 “Bu bir din meselesi değil, dil meselesidir” dediği olay ->
Bursa Olayı

 “Ben size taarruz etmeyi değil, ölmeyi emrediyorum”

dediği yer -> Çanakkale Savaşı

 “Benim naçiz vücudum elbet bir gün toprak olacaktır. Fakat

Türkiye Cumhuriyeti, ilelebet payidar kalacaktır” dediği
olay -> İzmir Suikasti

 “Geldikleri gibi giderler!” dediği olay -> Mondros’tan sonra

İstanbul’a gelen İngiliz Zırhlarını gördüğü an
 “Siz orada yalnız düşmanı değil, milletin makus talihini de
yendiniz” -> II. İnönü zaferi sonrası İsmet İnönü’ye çektiği
telgrafta söylemiştir.

 “Hattı müdafaa yoktur sathı müdafaa vardır, o satıh bütün

vatandır!” dediği yer -> Sakarya Savaşı

 “Tarih bu kongremizi büyük ve ender bir eser olarak

kaydedecek” dediği olay -> Erzurum Kongresi

 “Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz ileri!” -> Büyük Tarruz

 “Artık İstanbul, Anadolu’ya hakim değil, tabi olmak

mecburiyetindedir” dediği yer -> Amasya Genelgesi

 “Ya İstiklal Ya Ölüm!” parolası -> Sivas Kongresi

 “Kendisine minnettarım, bana yeni bir ufuk açtı” -> Tarih

öğretmeni Mehmet Tevfik Bilge için söylemiştir.

 “Hangi Türk şairi böyle inkılapçı şiirler yazmıştır?” ->

Tevfik Fikret için söylemiştir.

 “Bu antlaşma, Türk milletine karşı yüzyıllardan beri

hazırlanmış ve Sevr Antlaşması ile tamamlandığı sanılmış
büyük bir suikastin sonuçsuz kaldığını bildirir bir belgedir”
sözünü -> Lozan Barış Antlaşması için söylemiştir.

ATATÜRK’ÜN SÖZLERİ SORULAR

1-Mustafa Kemal’in “Ben size taarruz etmeyi değil, ölmeyi emrediyorum”
dediği yer neresidir?
A) Derne Tobruk
B) Suriye Cephesi
C) Çanakkale Savaşı
D) Sakarya Savaşı
E) Büyük Taarruz

2-Mustafa Kemal’in “Benim naçiz vücudum elbet bir gün toprak olacaktır.
Fakat Türkiye Cumhuriyeti, ilelebet payidar kalacaktır” dediği olay ?
A) Bursa Olayı
B) İzmir Suikasti
C) Vagon li Olayı
D) Sakarya Savaşı
E) Çanakkale Savaşı

3-Mustafa Kemal’in “40 asırlık Türk yurdu düşman elinde esir kalamaz” dediği
yer?
A Yalova
B) İzmir
C) Hatay
D) Ankara
E) İstanbul

4-Mustafa Kemal’in “Bu bir din meselesi değil, dil meselesidir” dediği olay?
A) Vagon li Olayı
B) İzmir Suikasti
C) Şeyh Sait İsyanı
D) Bursa Olayı
E) İzmir’in İşgali

5-Mustafa Kemal’in ““Hattı müdafaa yoktur sathı müdafaa vardır, o satıh

bütün vatandır!” dediği yer ? A) Eskişehir Kütahya Savaşı
B) Çanakkale Savaşı
C) Sakarya Savaşı D) Büyük Taarruz
E) Trablusgarp Savaşı

CEVAPLAR: 1-C 2-B 3-C 4-D 5-C

 TBMM’NİN TANINMASI

TBMM’yi tanıyan

- İlk devlet: Ermenistan

(Gümrü Antlaşması ile tanımıştır.)

- İlk büyük Avrupa ülkesi: Sovyet Rusya (Moskova

Antlaşması ile tanımıştır.)

- İlk İtilaf devleti: Fransa

(Ankara Antlaşması ile tanımıştır.)

- İlk Müslüman ülke: Afganistan

TBMM’NİN TANINMASI SORULARI

1-TBMM’yi tanıyan ilk Müslüman ülke hangisidir?
A) Azerbaycan
B) Pakistan
C) Afganistan
D) Mısır
E) Libya

2-TBMM’yi tanıyan ilk İtilaf Devleti hangisidir?

A) Rusya
B) İngiltere
C) Ermenistan
D) Fransa
E) İtalya

3-TBMM’yi tanıyan ilk Devlet hangisidir?

A) Fransa
B) Gürcistan
C) Ermenistan
D) Mısır
E) Azerbaycan

4-TBMM’yi tanıyan ilk Avrupa Devleti hangisidir?

A) İtalya
B) ABD
C) Yunanistan
D) Rusya
E) İngiltere

CEVAPLAR: 1-C 2-D 3-C 4-D

CUMHURBAŞKANLARIMIZ
 1. Mustafa Kemal Atatürk

 29 Ekim 1923 – 10 Kasım 1938 yılları arasında 15 yıl

Cumhurbaşkanlığı görevinde bulunmuştur.

 Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 29 Ekim 1923

tarihinde ilk Cumhurbaşkanı olarak seçilmiştir.

 Mustafa Kemal Atatürk, ölüm yılı olan 1938’e kadar 4 kez

Cumhurbaşkanı seçilmiştir.

 Türkiye Cumhuriyeti’nde en uzun süre cumhurbaşkanlığı

yapmış olan devlet adamıdır.

2. İsmet İnönü
 11 Kasım 1938 – 22 Kasım 1950 tarihleri arasında 12 yıl
Cumhurbaşkanlığı görevinde bulunmuştur.

 Mustafa Kemal Atatürk’ün ölümünün ardından Türkiye

 Büyük Millet Meclisi tarafından 1938 yılında Türkiye
Cumhuriyetinin 2. Cumhurbaşkanı olarak seçilmiştir.

3. Celal Bayar

 22 Kasım 1950 – 27 Mayıs 1960 yılları arasında 10 yıl

Cumhurbaşkanlığı görevinde bulunmuştur. 1946 yılında
Adnan Menderes, Fuat Köprülü ve Refik Kocaltan’la
birlikte Demokrat Parti’yi kurmuştur.

 Celal Bayar 1950 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi

tarafından 3. Cumhurbaşkanı olarak göreve gelmiştir.

 Asker kökenli olmayan ilk Cumhurbaşkanımızdır.

4. Cemal Gürsel

 27 Mayıs 1960 28 Mart 1966 yılları arasında 6 yıl

Cumhurbaşkanlığı görevinde bulunmuştur.

 Başbakan Adnan Menderes ve beraberinde iki bakanın

idam edilmesinden sonra 1961 Anayasası’nın
hazırlanmasında görev almıştır.
  10 Ekim 1961’de yapılan seçimlerin ardından Türkiye
Büyük Millet Meclisi’nce 4. Cumhurbaşkanı olarak
seçilmiştir.

 1966 yılında karşılaştığı rahatsızlığı sebebiyle

Cumhurbaşkanlığı görevine son verilmiştir.

5. Cevdet Sunay

 28 Mart 1966 – 28 Mart 1973 yılları arasında 7 yıl

Cumhurbaşkanlığı görevinde bulunmuştur.

 1960 yılında Genelkurmay başkanlığına atanmıştır.

 Cevdet Sunay 4. Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in

rahatsızlanmasıyla 28 Mart 1966 yılında Türkiye Büyük
Millet Meclisi tarafından 5. Cumhurbaşkanı olarak
seçilmiştir.

6. Fahri Korutürk

 6 Nisan 1973 – 6 Nisan 1980 yılları arasında 7 yıl

Cumhurbaşkanlığı görevinde bulunmuştur.

 Deniz Kuvvetleri Komutanlığı, Moskova Büyükelçiliği,

Madrid Büyükelçiliği görevlerinde bulunmuştur.
  Fahri Korutürk, 1973 yılında Türkiye Büyük Millet
Meclisi tarafından 6. Cumhurbaşkanı olarak göreve
gelmiştir.

7. Kenan Evren

 9 Kasım 1982 – 9 Kasım 1989 yılları arasında 7 yıl

Cumhurbaşkanlığı görevinde bulunmuştur.

 7 Mart 1978 yılında genelkurmay başkanlığına atanmıştır.

 Kenan Evren, görevi esnasında 12 Eylül 1980 tarihinde

kuvvet komutanlarıyla beraber askeri darbe
gerçekleştirmiştir.

 7 Kasım 1982 yılında yapılan referandum sonucunda

kabul edilen anayasa ile 7. Cumhurbaşkanı olarak
seçilmiştir.

8. Turgut Özal
 9 Kasım 1989 – 17 Nisan 1993 yılları arasında 4 yıl
süreyle Cumhurbaşkanlığı görevinde bulunmuştur.

 1980 askeri darbesinden sonra kurulan hükümette

ekonomik ve mali işlerden sorumlu başbakan yardımcısı
olarak görev almıştır.
  1982 yılında görevinden istifa etmiştir.

 1983 yılında Anavatan Partisi’ni kurmuştur.

 Aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti’nin 19. başbakanı

olan Turgut Özal 31 Ekim 1989 yılında Türkiye Büyük
Millet Meclisi tarafından 8. Cumhurbaşkanı olarak göreve
gelmiştir.

 17 Nisan 1993 tarihinde kalp hastalığı sebebiyle vefat

etmiş ve görev süresi bitmiştir.

9. Süleyman Demirel

 16 Mayıs 1993 – 16 Mayıs 2000 yılları arasında 7 yıl

Cumhurbaşkanlığı görevinde bulunmuştur.

 1991 yılında Doğru Yol Partisi ve Sosyal Demokrat

Halkçı Parti’nin kurduğu 49. hükümetin başbakanı olarak
görev yapmıştır.

 Süleyman Demirel, 16 Mayıs 1993 yılında Türkiye Büyük

Millet Meclisi’nce 9. Cumhurbaşkanı olarak göreve
gelmiştir.

 16 Mayıs 2000 tarihinde görev süresi tamamlanmıştır.

10. Ahmet Necdet Sezer

 16 Mayıs 2000 – 28 Ağustos 2007 yılları arasında 7 yıl

Cumhurbaşkanlığı görevinde bulunmuştur.

 1988’de Anayasa Mahkemesi üyeliğine atanmıştır.

 Ahmet Necdet Sezer, 1998’de Anayasa Mahkemesi

Başkanı olarak seçilmiştir.

 Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce 5 Mayıs 2000 tarihinde

Cumhurbaşkanı görevine seçilen Sezer, görevini uzatmalı
olarak 28 Ağustos 2007 tarihine kadar devam ettirmiştir.

11. Abdullah Gül

 28 Ağustos 2007 – 28 Ağustos 2014 yılları arasında

cumhurbaşkanlığı görevinde bulunmuştur.

 1991 – 2007 yılları arasında Türkiye Büyük Millet

Meclisi’nde 5 dönem boyunca Kayseri milletvekili olarak
görev yapmıştır.

 Abdullah Gül, 1996 – 2007 yılları arasında kurulan

hükümetlerde Dışişleri Bakanlığı, Devlet Bakanlığı ve
Başbakanlık yapmıştır.
  28 Ağustos 2014 yılında yerine Recep Tayyip Erdoğan’ın
halkoyuyla Cumhurbaşkanı seçilmesiyle birlikte görevi
sona ermiştir.

 Meclis tarafından seçilen son Cumhurbaşkanı’dır.

12. Recep Tayyip Erdoğan

 29 Ağustos 2014 – 25 Haziran 2018 yılları arasında 4 yıl

Cumhurbaşkanlığı görevinde bulunmuştur.

 24 Ağustos 2018 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde tekrar

yüzde 52,5 oyla halk tarafından Cumhurbaşkanı olarak
seçilmiştir.

 1994 yerel seçimlerinde İstanbul Büyükşehir Belediye

Başkanı seçilen Recep Tayyip Erdoğan, bu görevini 1998
yılında sürdürmüştür.

 15 Mart 2003 tarihinde Başbakanlık görevine seçilen

Recep Tayyip Erdoğan, bu görevini Cumhurbaşkanı
seçildiği 2014 yılına kadar katıldığı bütün seçimleri
kazanarak devam ettirmiştir.

 Recep Tayyip Erdoğan’ın Cumhurbaşkanlığı görev süresi

25 Haziran 2023 tarihinde dolacaktır.
CUMHURBAŞKANLARIMIZ SORULAR
1- Asker kökenli olmayan ilk Cumhurbaşkanımız hangisidir?
A) Süleyman Demirel
B) Celal Bayar
C) Turgut Özal
D) Ahmet Necdet Sezer
E) Mustafa Kemal

2- 9. Cumhurbaşkanımız kimdir?
A) Abdullah Gül
B) Ahmet Necdet Sezer
C) Süleyman Demirel
D) Turgut Özal
E) Kenan Evren

3-Meclis tarafından seçilen son Cumhurbaşkanı kimdir?

A) Recep Tayyip Erdoğan
B) Abdullah Gül
C) Turgut Özal
D) Ahmet Necdet Sezer
E) Kenan Evren

4- Türkiye Cumhuriyeti’nde en uzun süre cumhurbaşkanlığı yapmış

olan devlet adamıdır ?
A) İsmet İnönü
B) Celal Bayar
C) Süleyman Demirel
D) Mustafa Kemal
E) Fahri Korutürk

Cevaplar: 1-B 2-C 3-B 4-D

OSMANLI DONANMASI

 Osmanlı’da ilk defa donanmaya sahip olması

Karesioğulları beyliğinin alınmasıyla olmuştur.
 Osmanlı’da ilk tershane Karamürsel’de açılmıştır.
 Osmanlı’da divana Katılan ilk Kaptan-ı Derya Barbaros
Hayrettin Paşa’dır.(Hızır Reis)

Osmanlı Donanması’nın yakıldığı yerler sırasıyla

1. İnebahtı (Haçlılar)
2. Çeşme (Ruslar)
3. Navarin (Haçlılar)
4. Sinop (Ruslar)
Kodlama
İÇiNiS şeklinde kodluyoruz kodluyoruz.

OSMANLI DONANMASI SORULARI

1-Osmanlı’nın ilk Tershanesi nerede açıldı?
A) Gelibolu
B) Sinop
C) Karamürsel
D) İnebahtı
E) Mersin

2-Osmanlı donanmasının yakıldığı İlk yer?

A) Sinop
B) Çeşme
C) Navarin
D) İnebahtı
E) Gelibolu

3-Osmanlı donanmasını Navarin’de kim yaktı?

A) Ruslar
B) Haçlılar
C) İngilizler
D) Fransızlar
E) İtalyanlar

4-Osmanlı donanmasını Sinop’ta kim yaktı?

A) İngilizler
B) Ruslar
C) Fransızlar
D) İtalyanlar
E) Haçlılar

5-Osmanlı donanmasını Çeşme’de yakan devlet?

A) Haçlılar
B) İtalyanlar
C) Ruslar
D) İngilizler
E) Almanlar

CEVAPLAR: 1-C 2-D 3-B 4-B 5-C

CÜLUS BAHŞİŞİ

 Padişah değişikliklerinde memurlara ve askerlere dağıtılır.

Osmanlı’da ilk dağıtan: Yıldırım Bayezid

Yasallaştıran: Fatih Sultan Mehmet

Düzenleme yapıp ödenecek miktarı belirleyen: Yavuz

Sultan Selim

Kaldıran: I.Abdülhamit
 CÜLUS BAHŞİŞİ SORULARI
1-Cülus Bahşişini kaldıran padişah?
A) 1.Mahmut
B) 2.Mahmut
C) 1.Abdulhamit
D) Abdulmecit
E) Abdulaziz

2-Cülus Bahşişini ilk dağıtan padişah?

A) Osman Bey
B) Fatih Sultan Mehmet
C) 1.Bayezid
D) 1.Murat
E) Kanuni

3-Cülus Bahşişini yasallaştıran padişah?

A) Kanuni
B) Yavuz Sultan Selim
C) 2.Murat
D) Fatih Sultan Mehmet
E) Orhan Bey

4-Cülus Bahşişini düzenleyen miktarını belirleyen padişah?

A) 2.Abdulhamit
B) 1.Abdulmecit
C) Abdulaziz
D) Yavuz Sultan Selim
E) Fatih Sultan Mehmet

CEVAPLAR: 1-C 2-C 3-D 4-D

 DEVRİMLER

 Yasemin Devrimi: Tunus

 Kadife Devrim: Çekoslovakya  Turuncu Devrim:
Ukrayna
 Gül Devrimi: Gürcistan
 Lale Devrimi: Kırgızistan
 Beyaz Devrim: Türkiye (1950 seçimleri)
 Beyaz Devrim: İran (Hem Türkiye hem İran’da
kullanılıyor)
 Kara Gömlekliler: İtalya
 Kahverengi Gömlekliler: Almanya
 Sarı Yelekliler: Fransa

Not: Özellikle sorulmasını beklediklerimi boyalı şekilde

belirttim.
DEVRİMLER SORULARI
1-Turuncu Devrim hangi ülkede? 5- Lale Devrimi hangi ülkede?
A)Rusya A) Azerbaycan
B) Ukrayna B) Özbekistan
C) Fransa C) Kırgızistan
D) Türkiye D) Yunanistan
E) Gürcistan E) Türkmenistan

2-Yasemin Devrimi hangi ülkede? 6- Gül Devrimi hangi ülkede?

A) Mısır A) Türkmenistan
B) Libya B) Kazakistan
C) Tunus C) İngiltere
D) Yemen D) Gürcistan
E) Cezayir E) Libya
3- Kadife Devrimi hangi ülkede? 7- Kara Gömlekliler hangi ülkede?
A) Bosna Hersek A) Irak
B) Çekoslovakya B) İngiltere
C) Yugoslavya C) Romanya
D) Mısır D) İtalya
E) Gürcistan E) Yunanistan

4- Beyaz Devrim hangi ülkede? 8- Sarı Yelekliler hangi ülkede?

A) Fas A) İtalya
B) Yemen B) ABD
C) Tunus C) Rusya
D) Türkiye D) İngiltere
E) Azerbaycan E) Fransa

CEVAPLAR: 1-B 2-C 3-B 4-D 5-C 6-D 7-D 8-E

 UZAY İLE İLGİLİ BİLGİLER

 Uzaya giden ilk insan: Yuri Gagarin (SSCB)

 İlk uzay yürüyüşünü yapan: Aleksey Leonov

 Uzaya giden ilk kadın: Valentina Tereşkova

 Aya giden ilk insan: Neil Armstrong

 Uzaya gönderilen ilk hayvan: Laika (Köpek)

 Tek seferde uzayda en fazla kalan kadın: Christina Koch

UZAY BİLGİLER SORULARI

1-Uzaya giden ilk kadın kimdir?

A) Marie Curie
B) Ada Lovelace
C) Caroline Herschel
D) Valentina Tereşkova
E) Jane Goodall

2-Uzaya giden ilk insan kimdir?

A) Neil Armstrong
B) Aleksey Leonov
C) Valentina Tereşkova
D) Nikola Tesla
E) Yuri Gagarin

3-Uzayda yürüyen ilk insan kimdir?

A) Georg Ohm
B) Aleksey Leonov
C) Neil Armstrong
D) Alfred Nobel
E) Enrico Fermi

4-Uzaya göderilen ilk hayvan?

A) Maymun
B) Fare
C) Köpek
D) Kedi
E) Kuş

CEVAPLAR: 1-D 2-E 3-B 4-

C
 GÖLLER

 Dünya’nın en büyük gölü: Hazar Gölü

 Dünya’nın en derin gölü: Baykal Gölü
 “Sibirya’nın Mavi Gözü” olarak bilinen: Baykal Gölü
 Deniz seviyesinden en alçakta olan göl: Lut Gölü
 En yüksekte bulunan göl: Titikaka Gölü
 “Dünya’nın Nazar Boncuğu” olarak bilinen: Meke Gölü
 Suyu sodalı olan gölümüz: Van Gölü
 İnci kefali ile ünlü gölümüz: Van Gölü
 Doğal yolla oluşan en büyük tatlı su gölümüz: Beyşehir
Gölü
 Yapay yolla oluşan en büyük tatlı su gölümüz: Atatürk
Barajı
 En büyük kapalı havzamız: Tuz Gölü Kapalı Havzası 
Kapladığı alanı yıl boyunca en fazla değişen gölümüz:
Tuz Gölü
 “Kuş Cenneti” olarak bilinen gölümüz: Manyas Gölü

Şunu not düşeyim: Marmara Gölü, Ege Bölgesi’ndedir

buna dikkat edelim şaşırtmasın 😊
 GÖLLER SORULARI

1-Dünya’nın en derin gölü? 4-Dünya’nın en büyük gölü?

A) Hazar A) Baykal
B) Lut B) Titikaka
C) Baykal C) Van
D) Van D) Lut
E) Titikaka E)Hazar
2-En yüksekte bulunan göl? 5-İnci Kefali ile ünlü gölümüz?
A) Van A) Tuz
B) Titikaka B) Salda
C) Viktorya C) Manyas
D) Malavi D) Seyfe E)
Superior E) Van
3-Suyu sodalı gölümüz? 6-En büyük kapalı havzamız?
A) Beyşehir A) Salda Gölü
B) Van B) Beyşehir Gölü
C) Eğirdir C) Tuz Gölü
D) Tuz D) Van Gölü
E) Salda E) Marmara Gölü

CEVAPLAR: 1-C 2-B 3-B 4-E 5-E 6-C

BİL BAKALIM
1) Dünya’nın en büyük gölü ……………………’dür.
 2) Dünya’nın en derin gölü ………………………’dür.

3) Kuş Cenneti olarak bilinen gölümüz

………………………’dür.

4) En büyük kapalı havzamız

……………………………………’dır.

5) Dünya’nın en yüksekte bulunan gölü

…………………………’dür.

6) Türkiye’nin en büyük gölü ………………….’dür.

7) İnci Kefali ile ünlü gölümüz …………………..’dür.

8) Suları sodalı olan gölümüz …………………….’dür.

9) En büyük doğal tatlı su gölümüz

…………………….’dür.

10) “Sibirya’nın Mavi Gözü” olarak bilinen göl

…………………’dür.

Cevaplar
1- Hazar Gölü 2- Baykal Gölü 3- Manyas Gölü 4- Tuz Gölü Havzası
5- Titikaka Gölü 6- Van Gölü 7- Van Gölü 8- Van Gölü
9- Beyşehir Gölü 10- Baykal Gölü
BOĞAZLAR VE KANALLAR
Boğaz ve Kanal Birbirine bağladığı deniz ve okyanuslar
Panama Kanalı Pasifik Okyanusu’nu Atlas Okyanusu’na
Süveyş Kanalı Akdeniz’i Kızıldeniz’e
Bering Boğazı Kuzey Buz Denizi’ni Pasifik Okyanusu’na

Cebelitarık Boğazı Akdeniz’i Atlas Okyanusu’na

İstanbul Boğazı Karadeniz’i Marmara Denizi’ne

Çanakkale Boğazı Marmara Denizi’ni Ege Denizi’ne

Kiel Kanalı Baltık Denizi’ni Kuzey Denizi’ne

Korint Kanalı Ege Denizi’ni Adriyatik Denizi’ne

Hürmüz Boğazı Basra Körfezi’ni Umman Denizi’ne

Macellan Boğazı Pasifik Okyanusu’nu Atlas Okyanusu’na

Malakka Boğazı Hint Okyanusu’nu Pasifik Okyanusu’na

Messina Boğazı Akdeniz’i Tiran Denizi’ne

BOĞAZLAR VE KANALLAR SORULARI

1-Pasifik Okyanusu’nu Atlas Okyanusu’na bağlayan boğaz hangisidir?
A) Panama
B) Malakka
C) Macellan
D) Messina
E) Hürmüz

2- Basra Körfezi’ni Umman Denizi’ne bağlayan boğaz hangisidir?

A) Çanakkale
B) Hürmüz
C) Panama
D) Cebelitarık
E) Messina

3- Akdeniz’i Atlas Okyanusu’na bağlayan boğaz hangisidir?

A) Cebelitarık
B) Süveyş
C) Kiel
D) Messina
E) İstanbul

4- Akdeniz’i Kızıldeniz’e bağlayan kanal hangisidir?

A) Panama
B) Korint
C) Süveyş
D) Kiel
E) Messina

5- Ege Denizi’ni Adriyatik Denizi’ne bağlayan kanal hangisidir?

A) Kiel
B) Messina
C) Bering
D) Korint
E) Macellan

Cevaplar: 1-C 2-B 3-A 4-C 5-D

 OSMANLI’DA ORDU

KAPIKULU ORDUSU
 I. Murat zamanında oluşturulmuştur.
 Temelini pençik ve devşirme sistemi oluşturur.
 3 ayda bir ulufe adlı maaş ve her taht değişikliğinde cülus
adı verilen bahşiş alırlar.  Evlenmeleri yasaktır.

PİYADELER
 Yeniçeriler: Devletin asıl savaş gücüdür.
 Cebeciler: Silah bakım ve onarım ve yapımdan sorumlu.
 Topçular: Top dökümünden sorumlu.
 Lağımcılar: Savaşlarda surların altından tünel kazarlar.
 Humbaracılar: Bomba yapımından sorumlu. 
Bostancılar: Saray ve köşkleri korur.

SÜVARİLER
  Sipahi-Silahtarlar: Padişahı korur.
 Ulufeciler: Sancakları korur.  Garipler: Hazineyi korur.

EYALET ORDUSU

 Tımarlı sipahiler: Tımar sahiplerinin yetiştirdiği atlı

askerlerdir.
 Yaya ve Müsellemler: Orhan Bey zamanında oluşturulan
ilk düzenli ordu.
 Azaplar: Bekarlardan oluşan öncü birlik
 Akıncılar: Sınırdaki öncü birlikler
 Deliler: En tehlikeli göreve gidenler
 Beşliler: Sınırdaki kaleleri korurlar
 Sakalar: Ordunun su ihtiyacını karşılarlar

DENİZ KUVVETLERİ
 İlk Osmanlı Donanması Orhan Bey zamanında
Karesioğulları Beyliği’nin alınmasıyla olmuştur.
 Donanma en güçlü dönemini Kanuni zamanında
yaşamıştır.
 Donanma askerlerine Levent adı verilir.
 Önemli Kaptan-ı Deryalar
 Barbaros Hayrettin Paşa: Preveze Zaferi’ni kazanmıştır.
Divan’a katılan ilk Kaptan-ı Derya’dır.
 Piri Reis: Kitab-ı Bahriye adlı eseri vardır.
 Seydi Ali Reis: Miratü’l Memalik adlı eseri vardır.
OSMANLI’DA ORDU SORULARI
1-Silah bakım ve onarım ve yapımdan sorumlu olan birlik?
A) Lağımcılar
B) Cebeciler
C) Yeniçeriler
D) Bostancılar
E) Humbarıcılar

2- Saray ve köşkleri korumakla sorumlu olan birlik?

A) Garipler
B) Ulufeciler
C) Sipahiler
D) Bostancılar
E) Lağımcılar

3- Hazineyi korumakla sorumlu olan birlik?

A) Deliler
B) Azaplar
C) Garipler
D) Sakalar
E) Topçular

4- Savaşlarda surların altından tünel kazan birlik?

A) Lağımcılar
B) Akıncılar
C) Sakalar
D) Sipahiler
E) Beşliler

5- Bekarlardan oluşan öncü birlik hangisidir?

A) Akıncılar
B) Azaplar
C) Beşliler
D) Topçular
E) Humbaracılar

Cevaplar:1-B 2-D 3-C 4-A 5-B

 KISA KISA ISLAHATLAR

II. Mahmut Dönemi Gelişmeler

Takvim-i Vekayi
Sened-i İttifak
Sekban-ı Cedid
Eşkinci Ocağı
Vakayi Hayriye
Asakir-i Mansurei Muhammediye
Yeniçeri Ocağı kaldırıldı.
Anadolu’da Redif birlikleri kuruldu.
Rumeli’de Müşirlikler kuruldu. Mürür tezkeresi
Meclis-i Valayı Ahkamı Adliye
Daruş Şura-i Bab-ı Ali Kabine Sistemi Mızıka-ı
Hümayun Harp Okulu
Askeri Tıp Okulu
Yurtiçi gezi
Mekteb-i Maarifi Adliye

Sultan Abdülmecit Dönemi Gelişmeler

 Tanzimat Fermanı
 Islahat Fermanı
 Kaime-i Mutabere
 Bank-ı Dersaadet (İlk banka)
 Darül Muallimin
 Kuleli Olayı
 Arazi Kanunnamesi
 Tercüman-ı Ahval
 Ercüman-ı Daniş
 İltizam yerine Muhassılık
 Jandarma Teşkilatı
 Polis Teşkilatı
 Bank-ı Osmani (Yabancı sermayeli banka)
 Belediye teşkilatı
 Vekay-ı Tıbbiye (İlk dergi)
 Ceride-i Havadis (Yarı resmi gazete)  Tasvir-i Efkar
 Şirketi Hayriye (İlk deniz şirketi)
 Maarif-i Umumiye Nezzareti
 İlk dış borç
 Anadolu’da ilk demiryolu işletmesi (Aydın-İzmir)
 Osmanlıcılık politikası uyguladı
 Sultan Abdülaziz Dönemi Gelişmeler

 Yurtdışı gezisi
 Memleket sandıkları
 Şuray-ı Devlet (Danıştay)
 Divan-ı Ahkam-ı Adli (Sayıştay)
 Nizamiye Mahkemeleri
 Vilayet Nizzzamnamesi
 Mecelle hazırlandı
 Hilal-ı Ahmer (Kızılay)
 Diyojen (İlk mizah dergisi)
 İlk resim sergisi (Şeker Ahmet Paşa)
 Terakki Muhadderat (İlk kadın dergisi)
 Darül Muallimat
 Darüşşafaka
 Galatasaray Sultanisi
 İlk posta pulu
 Tarih dersi zorunlu
 Darülfünun
 Muhbir

II.Abdülhamit Dönemi Gelişmeler

 I.Meşrutiyet
 Kanun-i Esasi (İlk anayasa)
 İstibdat Dönemi
 Heyet-i Vükela
 Mebusan Meclisi
 Parlamentolu Dönem
 Çırağan Baskını
 Duyun-u Umumiye
 Ziraat Bankası
 Darülaceze
 Şişli Etfal Hastanesi
 Sanayi Nefise Mektebi
 Mecelle yayımlandı
 Yıldız Sarayı
 İslamcılık politikası
 Muharrem Kararnamesi
 Şükufezar dergisi
 31 Mart Vakası
  II.Meşrutiyet

PADİŞAH ISLAHATLAR SORULARI

1- Yeniçeri Ocağını kaldıran? 6-Tanzimat Fermanı’nı ilan eden?
A) 2.Abdulhamit A) Abdulmecit
B) 2.Mahmut B) 3.Selim
C) Abdulmecit C) 2.Mahmut
D) Abdulaziz D) Abdulaziz
E) 3.Selim E) 2.Abdulhamit
2-İlk Yurt dışı gezisine çıkan? 7-1.Meşrutiyeti ilan eden?
A) 2.Mahmut A) 2.Abdulhamit
B) 3.Ahmet B) 3.Mustafa
C) Abdulaziz C) Abdulaziz
D) Abdulmecit D) Abdulmecit E)
4.Murat E) 3.Selim
3-İstibdat Dönemi hangi padişah? 8-İlk dış borç hangi padişah
Döneminde yaşandı Döneminde alındı?
A) 3.Selim A) Abdulaziz
B) 2.Mahmut B) 2.Mahmut
C) Abdulaziz C) 2.Abdulhamit
D) 2.Abdulhamit D) V.Mehmet
E) 3.Mehmet E) Abdulmecit

4- Senedi İttifak imzalayan? 9-Mecelle’nin hazırlanması?

A) 3.Ahmet A) Abdulmecit
B) 3.Selim B) 4.Mehmet
C) Abdulmecit C) Abdulmecit
D) 2.Abdulhamit D) Abdulaziz
E) 2.Mahmut E) 2.Abdulhamit

5-İlk Yurt içi gezisine çıkan? 10- 31 Mart Vakası’nın Yaşanması?

A) Kanuni A) 2.Abdulhamit
B) Fatih Sultan Mehmet B) Vahdeddin
C) 2.Mahmut C) 2.Mahmut
D) Abdulmecit D) 3.Selim
E) 4.Mehmet E) Abdulaziz
 CEVAPLAR: 1-B 2-C 3-D 4-E 5-C 6-A 7-A 8-E 9-D 10-A

BİL BAKALIM
1- İlk yurt içi gezisine çıkan padişah…………………..’tur.

2- Bank-ı Dersaadet (İlk banka) ……………….döneminde

açılmıştır.

3- Memleket sandıkları………………….döneminde
kurulmuştur.

4- 31 Mart Vakası ……………………döneminde yaşanmıştır.

5-İlk dış borç …………………………döneminde alınmıştır.

6- Darüşşafaka……………………….. döneminde açılmıştır.

7-Islahat Fermanı ……………………...döneminde ilan edildi.

8- İlk yurt dışı gezisine çıkan padişah ……………….…’dir.

Cevaplar

1- 2.Mahmut 4- 2. Abdulhamit 7- Abdulmecit

2- Abdulmecit 5- Abdulmecit 8-Abdulaziz 3-
Abdulaziz 6- Abdulaziz
 MECLİS

 Milletvekili sayısı: 600

 Toplantı yeter sayısı: Üye tam sayısının en az 3’te 1’i

toplanır. Yani 200 milletvekili.

 Karar yeter sayısı: Karar yeter sayısı üye tam sayısının

4’te 1’inin 1 fazlasından az olamaz. Yani 151 milletvekili.

 Genel ve özel af ilanı: Üye tam sayısının en az 5’te 3’ü ile

karar verilir. Yani 360 milletvekili.

 Salt çoğunluk: Üye tam sayısının yarısının bir fazlası.

Yani 301 milletvekili.

 TBMM seçimler 5 yılda bir yapılır.

 TBMM bir yasama yılında (1 yıl) 3 ay tatil yapar.

 TBMM bir yasama döneminde (5 yıl) 15 ay tatil yapar.

 MECLİS SORULARI
1-TBMM seçimleri kaç yılda bir yapılır?
A) 3
B) 4
C) 5
D) 6
E) 7

2-TBMM milletvekili sayısı kaçtır?

A) 330
B) 400
C) 500
D) 550
E) 600

3-TBMM bir yasama yılında kaç ay tatil yapar?

A) 3
B) 4
C) 5
D) 6 E) 7

4-TBMM karar yeter sayısı kaçtır?

A) 150
B) 151
C) 155
D) 251
E) 330
5-Genel ve özel af kabul için gerekli milletvekili karar sayısı?
A) 300
B) 330
C) 360
D) 400
E) 450
 CEVAPLAR: 1-C 2-E 3-A 4-B 5-C

SINIRLAR VE SINIR KAPILARI

 En kısa sınır: Nahçivan

 En uzun sınır: Suriye
 Yüzölçümü bizden büyük olan komşumuz: İran
 En eski sınırımız: İran
 En yeni sınırımız: Suriye
 En işlek sınır kapımız: Kapıkule (Bulgaristan)
 En işlek 2.sınır kapımız: Habur (Irak)
 En son açılan sınır kapımız: Zeytin Dalı (Suriye)

NOT: Sorulmasını beklediklerimi renkli olarak belirttim

arkadaşlar.
 SINIR KAPILARI SORULAR
1-En uzun sınırımız?
A) İran
B) Irak
C) Suriye
D) Bulgaristan
E) Nahcivan

2-En eski sınırımız?

A) Irak
B)Yunanistan
C) Gürcistan
D) Suriye
E) İran

3-En işlek sınır kapısı?

A) Hamzabeyli
B) Habur
C) Zeytindalı
D) Kapıkule
E) İpsala

4-En son açılan sınır kapımız?

A) Zeytindalı
B) Ceylanpınar
C) Gürbulak
D) Sarp
E) Pazarkule

5-En kısa sınırımız?

A) Bulgaristan
B) Irak
C) İran
D) Nahcivan
E) Ermenistan

CEVAPLAR: 1-C 2-E 3-D 4-A 5-D

BALIKÇILIK

 Balık miktarı en fazla: Karadeniz

 Balık çeşidi en fazla: Akdeniz

 Kültür balıkçılığı en fazla: Ege Denizi

 İç denizimiz: Marmara Denizi

 En tuzlu denizimiz: Akdeniz

 Tuz oranı en az denizimiz: Karadeniz

BALIKÇILIK SORULARI
1-En tuzlu denizimiz?
A) Marmara
B) Ege
C) Karadeniz
D) Akdeniz
E) Tuz Gölü

2-Balık çeşidi en fazla denizimiz?

A) Karadeniz
B) Marmara
C) Akdeniz
D) Ege
E) Van Gölü

3- Tuz oranı en az denizimiz?

A) Ege
B) Akdeniz
C) Karadeniz
D) Marmara
E) Manyas Gölü

4-Balık çeşidi en az denizimiz?

A) Marmara
B) Karadeniz
C) Ege
D) Akdeniz
E) Van Gölü

5-Kültür Balıkçılığı en fazla yapılan denizimiz?

A) Ege
B) Marmara
C) Akdeniz
D) Karadeniz
E) Salda Gölü

CEVAPLAR:1-D 2-C 3-C 4-B 5-A

 İSLAMİYET’İN KABULÜ

 İslamiyet’i kabul eden ilk Türk boyu: Karluklar

 İslamiyet’i kabul eden ilk Türk devleti: İtil Bulgarları

 İslamiyet’i İtil Bulgarları’nda kabul eden hükümdar:

Almış Han

 Orta Asya’da İslamiyet’i kabul eden ilk büyük Türk

devleti: Karahanlılar

 İslamiyet’i Karahanlılar’da kabul eden hükümdar: Satuk

Buğra Han (Abdülkerim adını almıştır)

 Mısır’da kurulan ilk Türk-İslam devleti: Tolunoğulları

İSLAMİYETİN KABULÜ SORULARI

1-Orta Asya’da İslamiyeti kabul eden İlk Türk Devleti?
A) İtil Bulgarları
B) Avarlar
C) Karahanlılar
D) Karluklar
E) Gazneliler
2- İslamiyeti kabul eden İlk Türk boyu?
A) İskitler
B) Kayı
C) Kınık
D) Karluklar E) Avşar
3- İslamiyeti kabul eden İlk Türk Devleti?
A) İtil Bulgarları
B) Gazneliler
C) Kırgızlar
D) Akhunlar
E) Anadolu Selçuklu
4- İslamiyeti kabul eden Karahanlı hükümdarı?
A) Bilge Kül Kadir Han
B) Satuk Buğra Han
C) Anuş Tigin
D) Sultan Mesut
E) Alp Arslan
5-Mısır’da kurulan İlk Türk-İslam Devleti?
A) Memlükler
B) Fatimiler
C) Eyyubiler
D) Akşitler
E) Tolunoğulları

CEVAPLAR:1-C 2-D 3-A 4-B 5-E

TÜRK TARİHİ’NDE MECLİSLERE

 VERİLEN İSİMLER

Hazarlar: İhtiyarlar Meclisi

Oğuzlar: Tirnek

Peçenekler: Komenton

Tabgaçlar: Nazırlar Meclisi

İtil Bulgarları: Millet Meclisi

Avrupa Hun: Seçkinler Meclisi

Osmanlı: Divan

Kıpçaklar: İstişare Meclisi

 TÜRK-İSLAM DEVLETLERİNDE
DİVANLAR

 Mali işlerle ilgilenen: Divan-ı İstifa 

 Haberleşmeyi sağlayan: Divan-ı Berid

 Ağır suç işleyenleri yargılayan: Divan-ı Mezalim

 Ordu ihtiyaçları ile ilgilenen: Divan-ı Arz 
 Toprak dağıtımı ile ilgilenen: Divan-ı Pervane 
 İç ve dış yazışmalara bakan: Divan-ı İnşa

 Mali ve idari denetim ile ilgilenen: Divan-ı İşraf

 Sultan olmadığında ülkeyi yöneten: Niyabet-i Saltanat
 AVRUPA’DA GELİŞMELER

 Sanayi İnkılabı’nın başladığı ilk ülke: İngiltere

 Sanayi İnkılabı’nın başladığı ilk kasaba: Manchester

 Sanayi İnkılabı’nın zararlı etkisi: Sömürgecilik

 Rönesans’ın başladığı ilk ülke: İtalya

 Rönesans’ın başladığı ilk kasaba: Floransa

 Rönesans’ın İtalya’da ortaya çıkmasında etkili olan olay:

İstanbul’un Fethi sırasında kaçan bilim adamlarının
İtalya’ya gitmesi.

 Reform’un ortaya çıktığı ülke: Almanya

 Reform’un başlamasında etkili olan kişi: Martin Luther

 Coğrafi Keşifleri başlatan iki ülke: İspanya & Portekiz

  Dünya’nın etrafını ilk kez dolaşan: Macellan & Del Kano

 Ümit Burnu’nu bulan: Bartelmi Diaz

 Hint Deniz Yolu’nu bulan: Vasco De Gama

 Amerika’yı bulup burayı Hindistan zanneden: Kristof

Kolomb

 Daha sonra kıtayı bulup Amerika adını veren: Amerigo

Vespucci

AVRUPA’DA GELİŞMELER SORULARI

1- Rönesans’ın başladığı ilk ülke? 5-Reform’un başladığı ilk ülke?
A) Almanya A) Rusya
B) Rusya B) Almanya
C) Almanya C) İngiltere
D) İtalya D) Yunanistan E)
Fransa E) Hollanda
2-Sanayi İnkılabı’nın başladığı ilk ülke? 6-Ümit Burnu’nu bulan kişi?
A) Fransa A) Kristof Kolomb
B) Japonya B) Amerigo Vespuççi
C) ABD C) Vasco De Gama
D) Rusya D) Macellan
E) İngiltere E) Bartelmi Diaz

3- Dünya’nın etrafını ilk kez dolaşan? 7-Rönesans’ın başladığı ilk kasaba?

A) Vasco De Gama A) Roma
B) Kristof Kolomb B) Verona
C) Bartelmi Diaz C) Milan
D) Amerigo Vespuççi D) Floransa
E) Macellan&Del Kano E) Venedik

4-Fransız İhtilali nerede başladı? 8-Hint Deniz yolunu bulan kişi?

A) ABD A) Bartelmi Diaz
B) İtalya B) Macellan
C) İngiltere C) Vasco De Gama
D) Hollanda D) Del Kano
E) Fransa E) Amerigo Vespuççi

CEVAPLAR:1-D 2-E 3-E 4-E 5-B 6-E 7-D 8-C

BİL BAKALIM

1-Reform’un başlamasında etkili olan kişi……………..’dir.

2-Ümit Burnu’nu bulan………………………….’dır

3-Sanayi İnkılabı’nın başladığı ilk kasaba………………’dir.

4-Reform’un ortaya çıktığı ülke ………………………..’dır

5-Coğrafi Keşifleri başlatan iki ülke………………………’dir.

6-Hint Deniz Yolu’nu bulan…………………………’dır.

7-Sanayi İnkılabı’nın zararlı etkisi………………………tir.

8-Rönesans’ın başladığı ilk kasaba………………………..’dır

Cevaplar

1-Martin Luther 4- Almanya 7- Sömürgecilik

2-Bartelmi Diaz 5- İspanya-Portekiz 8- Floransa
3- Manchester 6- Vasco De Gama

NÜFUS

 Osmanlı’da ilk nüfus sayımını yapan: II.Mahmut

  Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk nüfus sayımı: 1927
 İlk Adrese Dayalı Nüfus Sayımı: 2007
 Nüfusu en fazla olan il: İstanbul
 Nüfusu en az olan il: Tunceli
 Nüfus yoğunluğu en az olan il: Tunceli
 Nüfus yoğunluğu en fazla olan bölge: Marmara
 Nüfus yoğunluğu en az olan bölge: Doğu Anadolu
 Türkiye’nin en yaşlı nüfusa sahip ili: Sinop
 Türkiye’nin genç nüfus oranının en fazla olduğu il:
Şanlıurfa

 Şehir sayısı en fazla olan bölge: Karadeniz (18 il)

 Yüzölçümü en büyük il: Konya
 Yüzölçümü en küçük il: Yalova

Not: Nüfusu en az olan ilimiz geçen yıl Bayburt iken bu yıl

açıklanan yeni verilerde Tunceli olmuştur dikkat edelim.

NÜFUS SORULARI
1-Nüfusu en az İlimiz? 6- Nüfus yoğunluğu en az İlimiz?
A) Yalova A) Bayburt
B) Tunceli B) Yalova
C) Düzce C) Tunceli
D) Bayburt D) Kilis
E) Bilecik E) Düzce

2-Nüfus yoğunlu en fazla olan bölge? 7- Şehir sayısı en fazla olan bölge?
A) Ege A) Doğu Anadolu
B) Karadeniz B) Marmara
C) Marmara C) Ege
D) İç Anadolu D) Karadeniz
E) Doğu Anadolu E) İç Anadolu
3- Yüzölçümü en küçük İlimiz? 8-En yaşlı nüfusu olan İlimiz?
A) Bilecik A) Ağrı
B) Kilis B) Samsun
C) Yalova C) Sinop
D)Tunceli D)
İstanbul E) Osmaniye
E) Ankara
4- Osmanlı’da ilk nüfus sayımı yapan? 9- Nüfus yoğunluğu en az bölge?
A) Abdulmecit A) Ege
B) 2.Mahmut B) Güneydoğu
Anadolu
C) 3.Selim C) İç Anadolu
D) Abdulaziz D) Karadeniz
E) 2.Abdulhamit E) Doğu Anadolu

5-Nüfusu en fazla İlimiz? 10- Yüzölçümü en büyük ilimiz?

A) Ankara A) Şanlıurfa
B) İzmir B) Konya
C) İstanbul C) Adana
D) Kocaeli D) İzmir
E) Eskişehir E) İstanbul

CEVAPLAR:1-B 2-C 3-C 4-B 5-C 6-C 7- D 8-C 9-E 10-B

LİMANLARIMIZ
 İstanbul Limanı: En büyük ithalat limanımızdır

 İzmir Limanı: En büyük ihracat limanımızdır, Özellikle tarım

ürünleri ihracatı ön plandadır

 Mersin Limanı: Türkiye’nin en büyük serbest ticaret

limanıdır

 İskenderun Limanı: Türkiye’nin en büyük ağır sanayi ihracat

limanıdır

 Samsun Limanı : Karadeniz’in en gelişmiş limanıdır

 İzmit Limanı: Ağır sanayi ihracat limanıdır

 Trabzon Limanı: İran ile transit ticarette önemli limanımızdır

 Sinop Limanı : Tek doğal limanımızdır.

 Sinop Limanı : Hinterlandı en dar olan limanımızdır.

LİMANLARIMIZ SORULAR
1-En büyük ihracat limanımız hangisidir?
A) İstanbul
B) Mersin
C) İskenderun
D) İzmir
E) Samsun

2- Tek doğal limanımız hangisidir?

A) Sinop
B) Samsun
C) İzmir
D) Mersin
E) İskenderun
3- Türkiye’nin en büyük serbest ticaret limanı hangisidir?
A) İzmir
B) İstanbul
C) Mersin
D) İskenderun
E) Samsun

4-En büyük ithalat limanımız hangisidir?

A) Mersin
B) İskenderun
C) Samsun
D) İstanbul
E) Sinop

5- İran ile transit ticarette önemli limanımızdır?

A) İstanbul
B) Samsun
C) Sinop
D) Mersin
E ) Trabzon
Cevaplar:1-D 2-A 3-C 4-D 5-E
KIŞ TURİZM MERKEZLERİMİZ
Kayseri: Erciyes Kayak Merkezi

Isparta: Davraz Kayak Merkezi

Aksaray: Hasandağı Kayak Merkezi

Gümüşhane: Zigana Kayak Merkezi

Antalya: Saklıkent Kayak Merkezi

Samsun: Ladik-Akdağ Kayak Merkezi

Erzurum: Palandöken Kayak Merkezi

Kars: Sarıkamış Kayak Merkezi

Bursa: Uludağ Kayak Merkezi

 Kastamonu-Çankırı: Ilgaz Kayak Merkezi

Kocaeli: Kartepe Kayak Merkezi

Bolu: Kartalkaya Kayak Merkezi

Bayburt: Kop Dağı Kayak Merkezi

Ağrı: Küpkıran Kayak Merkezi

Erzincan: Ergan Kayak Merkezi

KIŞ TURİZM MERKEZLERİ SORULAR

1- Saklıkent Kayak Merkezi nerededir?
A) Bursa
B) Kayseri
C) Erzurum D) Antalya
E ) Bolu

2- Kartalkaya Kayak Merkezi nerededir?

A) Bolu
B) Kastamonu
C) Ağrı
D) Bursa
E ) Kars

3- Palandöken Kayak Merkezi nerededir?

A) Kars
B) Ağrı
C) Gümüşhane
D) Isparta
E ) Erzurum

4-Davraz Kayak Merkezi nerededir?

A) Kayseri
B) Erzincan
C) Isparta
D) Bayburt
E ) Bursa

5-Erciyes Kayak Merkezi nerededir?

A) Nevşehir
B) Kayseri
C) Erzincan D) Ankara
E ) Bursa
Cevaplar: 1-D 2-A 3-E 4-C 5-B
BEYLERBEYLİĞİ – HİSAR
 Anadolu Hisarı (Güzelcehisar) Yıldırım Bayezid
tarafından yaptırılmıştır.

 Rumeli Hisarı (Boğazkesen) Fatih Sultan Mehmet

tarafından yaptırılmıştır.

 İlk Anadolu Beylerbeyliği Yıldırım Bayezid döneminde

açılmıştır.

 Merkezi Kütahya’dır. İlk Anadolu Beylerbeyi ise

Timurtaş Paşa’dır.

 İlk Rumeli Beylerbeyliği I.Murat döneminde açılmıştır.

 Merkezi Manastır’dır. İlk Rumeli Beylerbeyi ise Lala

Şahin Paşa’dır.
BEYLERBEYLİĞİ-HİSAR SORULARI
1-Rumeli Hisarı’nı yaptıran padişah kimdir?
A) 1.Murat
B) Kanuni
C) Yıldırım Bayezid
D) Fatih Sultan Mehmet
E) 2.Murat

2-İlk Rumeli Beylerbeyi kimdir?

A) Çandarlı Halil Paşa
B) Alaaddin Paşa
C) Lala Şahin Paşa
D) Süleyman Paşa
E) Dursun Fakih
3-Anadolu Hisarı’nı yaptıran padişah kimdir?
A) 2.Murat
B) Yavuz Sultan Selim
C) Yıldırım Bayezid
D) 1.Murat
E) Çelebi Mehmet

4-Anadolu Beylerbeyliği merkezi neresidir?

A) Konya
B) Bursa
C) Edirne
D) Kütahya
E) Amasya

5-İlk Anadolu Beylerbeyi kimdir?

A) Süleyman Paşa
B) Osman Paşa
C) Timurtaş Paşa
D) Alaaddin Paşa
E) Halil Paşa
Cevaplar: 1-D 2-C 3-C 4-D 5-C
OSMANLI’DA KURUMLAR
 Hilal-ı Ahmer: Kızılay

 Hilal-ı Ahdar: Yeşilay

 Darülfünun: İstanbul üniversitesi

 Darülelhan: Konservatuvar

 Darülbedayi: Tiyatro

 Darülmesai: Dikim evi

 Darüleytam: Yetimler yurdu

 Darülaceze: Yoksullar evi

 Darüşşafaka: Çocuklara parasız yatılı eğitim

 Darülhadis: Çocuklara hadis eğitimi verilen medrese

 Darülmuallimat: İlk ve ortaöğretim kız mekteplerine

kadın öğretmen yetiştirmek için açılan kurum

 Darülmuallimin: İlk ve ortaöğretim mekteplerine

erkek öğretmen yetiştirmek için açılan kurum

 Duyun-u Umumiye: Genel borçlar idaresi

 Encümen-i Daniş: Türk akademisi. Eğitim, kültür, ilim

alanında gelişmeyi sağlamayı amaçlar.

 Darphane-i Amire: Devlet matbaası

  Himaye-i Etfal: Çocuk esirgeme

 Hamidiye Etfal: Çocuk hastanesi

 Şirket-i Hayriye: İlk deniz şirketi

 Donanma Cemiyeti: Milli Piyango

 Baciyan-ı Rum: Anadolu kadınları

 Abdalan-ı Rum: Anadolu dervişleri

 Ahiyan-ı Rum: Anadolu ahileri

 Gazayan-ı Rum: Anadolu gazileri

OSMANLI’DA KURUMLAR SORULARI

1-Darüleytam nedir? 6-Darülbedayi nedir?
A) Kızılay A) Yeşilay
B) Huzurevi B) Müzik okulu
C) Yeşilay C) Tiyatro
D) Tiyatro D) Çocuk Esirgeme
E) Yetimler yurdu E) Dikimevi

2-Darülelhan nedir? 7-Himaye-i Eftal nedir?

A) Tiyatro A) Huzurevi
B) Yoksullar evi B) Yetimler yurdu
C) Kızılay C) Kızılay
D) Konservatuvar D) Çocuk Esirgeme
E) Devlet matbaası E) Müzik okulu

3-Hamidiye Eftal nedir? 8-Abdalan-ı Rum nedir?

A) Yoksullar evi A) Anadolu Kadınları
B) Yaşlı bakımevi
C) Çocuk Hastanesi
D) Yetimler Yurdu
E) Aşevi
4-Bacıyan-ı Rum nedir?
A) Anadolu Ahileri
B) Anadolu Gazileri
C) Anadolu Dervişleri
D) Anadolu Kadınları
E) Anadolu Erkekleri
Şirketi
5-Hilal-i Ahdar nedir?
A) Kızılay
B) Yeşilay
C) Huzurevi
D) Akıl Hastanesi
E) Yetimler yurdu
CEVAPLAR:1-E 2-D 3-C 4-D 5-B 6-C 7- D 8-B 9-C 10-B
I.DÜNYA SAVAŞI CEPHELER
TAARRUZ CEPHELERİ
B) Anadolu Dervişleri
C) Anadolu Ahileri
D) Anadolu Gazileri
E) Anadolu Savaşçıları
9-Şirket-i Hayriye nedir?
A) Milli Piyango
B) İlk Tren Şirketi
C) İlk Deniz Şirketi
D) İlk açılan Banka
E) İlk Hava
10-Darülaceze nedir?
A) Sığınma evi
B) Yoksullar evi
C) Aşevi
D) Dikimevi
E) Akıl Hastanesi
 Kafkas Cephesi
• Osmanlı topraklarında açılan ilk cephedir.

• Osmanlı bu cephede Ruslara karşı mücadele etmiştir.

• Almanlar’ın Kafkas Cephesi’nin açılmasını
istemelerindeki en büyük hedefi Bakü petrollerini ele
geçirmektir.

• Osmanlı’nın hedefi Kafkasya üzerinden Orta Asya

Türklerini, Turancılık fikri merkezinde Osmanlı ile
birleştirmek ve Rusya’yı zor duruma düşürmek

• Kars, Ardahan ve Batum’u (Elviye-i Selase) geri

almaktır.

• “Sarıkamış Harekatı” bu cephede düzenlenmiştir ve

büyük trajediye neden olmuştur.

• 1915 yılında Ermeniler için “Tehcir Kanunu”

çıkarılmıştır.

• Mustafa Kemal, 1916 yılında cepheye atanmıştır.

Muş ve Bitlis’i Ruslar’dan geri almıştır.

• Bu başarısından dolayı “Altın Kılıç Madalyası”

verilmiştir.

• Rusya’da 1917 yılında Bolşevik Devrimi (Ekim

Devrimi) yaşandı ve Çarlık rejimi yıkılarak Sovyet
 Rusya kuruldu. Bununla beraber Rus Kafkas Ordusu
da dağıldı. Rus birlikleri böylece Kafkas Cephesi‘ni
terk ederek silahlarını Ermeni ve Gürcü çetelerine
bıraktı.

• Rusya Kafkas Cephesi‘ni terk ederken Osmanlı

Devleti ile Brest-Litovsk antlaşmasını imzaladı ve Kars,
Ardahan ve Batum Osmanlı Devleti’ne geri verildi.

• Osmanlı Devleti bu antlaşmayla başarız olduğu bir

cephede toprak kazanmıştır.

 Kanal Cephesi
• Cephe Almanlar’ın isteği üzerine açılmıştır.

• Osmanlı Devleti’nin Süveyş Kanalı’nda, İngiltere’ye

karşı açtığı saldırı amaçlı bir cephedir.

• Cephede görevli kişi Cemal Paşa’dır. (Kanal-Cemal)

• Tam 4 yıl süren cephe Osmanlı’nın I.Dünya

Savaşı’ndaki mücadele ettiği en uzun cephedir.

• Osmanlı Devleti’nin Mısır’ı İngilizler’den geri almak

istemesi.

• İngiltere’nin Hint sömürge yolları ile olan

bağlantılarını kesmek için açılan bir cephedir.
 • Cephe’nin başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Bunda
Mekke emiri Şerif Hüseyin’in İngilizlerle işbirliği
yapması etkili olmuştur.

SAVUNMA CEPHELERİ
Çanakkale Cephesi
• İtilaf kuvvetleri tarafından açılan bir cephedir.

• İtilafların bu cephede amaçları;

• İstanbul ve boğazları alarak Osmanlı’yı saf dışı

bırakmak.

• Savaş alanını daraltmak ve savaş süresini kısaltmak.

• Rusya’ya ekonomik ve askeri yardımları

ulaştırabilmek.

• Rus buğdaylarından faydalanmak.

• Osmanlı ordusunun Kanal ve Kafkas Cephesi‘nden

çekilmesini sağlamak

• Kararsız kalan Balkan milletlerini kendi saflarına

çekmektir.

• Önce denizden saldırı başlamıştır. Osmanlı denizden

düşmana geçit vermemiştir.
• Nusret Mayın Gemisi ile Boğaz’a döşenen mayınlar
sayesinde İtilaf donanması büyük kayıplar verdi.

• Seyit Onbaşı attığı top mermisi ile İtilaf

donanmasının büyük zırhlısı Ocean’ı vurmuştur.

• İtilaf Devletleri denizlerde başarısız olduklarını

görünce karadan saldırmaya karar verdiler.

• Mustafa Kemal öncülüğündeki Türk ordusu İtilaflar’a

karadan da geçit vermemiştir.

• 57. Alay efsaneleşmiştir.

• Cevat Çobanlı “18 Mart Kahramanı” olarak

bilinmektedir.

• Mustafa Kemal, “Anafartarlar Kahramanı” unvanını

almıştır.

• Cephe Osmanlı Devleti’nin galibiyetiyle

sonuçlanınca I.Dünya Savaşı’nın süresi uzamıştır.

• İtilaflar Rusya’ya yardım götüremediği için

Rusya’daki ekonomik kriz derinleşti ve Bolşevik
İhtilali çıktı.

• Cephe sonucunda Bulgaristan’ın İttifak Devletleri’nin

yanında yer almasıyla Almanya ve Osmanlı arasında
kara bağlantısı sağlanmış oldu.
 • Mustafa Kemal bu cephede gösterdiği başarılarla
tanındı ve yarbaylıktan albaylığa yükseldi.

• İngiltere ve Fransa itibar kaybederken Osmanlı

Devleti’nin saygınlığı arttı.

• Centilmenler, Aydınlar, Yedek Subaylar ve

Dardenalya Savaşı olarak da bilinir.

Irak Cephesi
• Cephede İngilizler ile mücadele edilmiştir.

• Savunma cephesidir.

• İngilizler’in cepheyi açma sebepleri arasında;

• Musul ve Abadan petrollerini ele geçirebilmek

• Rusya’ya denizden götüremediği yardımı karadan

yardım götürebilmek

• Türkler’in İran vasıtasıyla Hindistan’a ulaşmasını

engellemek vardır.

• Cephede İngilizler’e karşı Selman’ı Pak’ta ve Kut’ül

Amare‘de bir çok muhabere yapılmış ve zaferler
kazanılmıştır.
 • Kut Zaferi sonrası Kut’ül Amare komutanı Halil Paşa
( Halil Kut) “Kut-ül Amare Kahramanı” unvanı
verilmiştir.

• Cephe İngilizler’in zaferi ile sonuçlanmıştır.

Hicaz-Yemen Cephesi
• Osmanlı Devleti Hicaz-Yemen Cephesi’nde kutsal
yerleri korumak için İngiliz ve Araplar’a karşı
mücadele etmiştir.

• Burada Araplar’ı Osmanlı’ya karşı kışkırtan isimlerin

başında ise Thomes Edward Lawrence yani nam-ı
diğer
Arabistanlı Lawrence bulunmaktaydı. Lavrence bazı Arap
kabilelerinin İngilizler’in yanında yer almasını sağlamıştı.

• Osmanlı Devleti Hicaz-Yemen Cephesi’nde bir

yandan
İngilizler’e karşı savaşırken bir yandan da onların
kışkırttığı Araplar’a karşı mücadele veriyordu.
Bağımsızlığını ilan eden Şerif Hüseyin ise Hicaz’ı büyük
oranda ele geçirmişti.

• Osmanlı artık Medine’yi savunmak zorundaydı. Bu

görev Fahrettin Paşa’ya aitti.
 • Fahrettin Paşa’ya Hicaz-Yemen Cephesi’nde yapmış
olduğu savunma nedeniyle; “Çöl Ortasında Plevne
Kahramanı”, “Çöl Aslanı”, “Çöl Kaplanı”, “Türk
Kaplanı”, “Medine Müdafii” gibi lakaplar takılmıştır.
Ayrıca Fahrettin Paşa’nın Hicaz-Yemen Cephesi’nde
yaşadıkları “Medine Müdafaası” adlı eserlerde
anlatılmıştır.

• V. Mehmet Reşad’ın halife olarak yaptığı cihat

çağrısı, Araplar üzerinde istenilen etkiyi göstermedi.
Bu durum İslamcılık (Ümmetçilik) politikasının
etkisini kaybettiğini göstermiştir.

Suriye-Filistin Cephesi
• Osmanlı Devleti’nin Kanal Harekatı‘nda başarısız
olup geri çekilmesi üzerine İngilizler karşı taarruza
geçerek büyük bir saldırı başlatmışlardır.

• Giderek artan baskılar neticesinde ordu çözülmüş ve

İngilizler Kudüs ve Filistin’i işgal etmiştir.

• Padişah Vahdettin M. Kemal’i yanına çağırıp

SuriyeFilistin Cephesine tayin etmiştir.

• Mustafa Kemal neticesinde Liman Von Sanders

komutasındaki Yıldırım Orduları’na bağlı 7. Ordu‘ya
komutan olarak atanmıştır.
 • İngilizler ve İngiliz destekli Araplar’ın saldırıları
üzerine 1 Ekim 1918’de Şam İngilizler’in eline
geçmiştir.

• Suriye-Filistin Cephesi I.Dünya savaşı esnasında

Mustafa Kemal’in savaştığı son cephedir.

NOT: Mustafa Kemal’in savaştığı cepheleri ÇıKıŞ diye

sırasıyla kodluyoruz. Çanakkale – Kafkas – Suriye Filistin
1.DÜNYA SAVAŞI CEPHELER SORULARI

1-Hangisi Taarruz Cephesidir? 5-Kafkas Cephesi komutanı kimdir?

A) Çanakkale A) Kazım Karabekir
B) Irak B) Enver Paşa
C) Romanya C) Cemal Paşa
D) Kanal D) İsmet Paşa
E) Hicaz E) Halil Kut Paşa

2-Kafkas Cephesi’nde savaştığımız 6-Kut’ül Amare Zaferi hangi cephede

ülke? yaşanmıştır?
A) İngiltere A) Hicaz
B) Fransa B) Suriye-Filistin
C) İtalya C) Kanal
D) Avusturya D) Irak
E) Rusya E) Çanakkale

3-Kanal Cephesi komutanı kimdir? 7-Hangisi savunma cephesidir?

A) Mustafa Kemal A) Makedonya
B) Cemal Paşa B) Romanya
C) Fahreddin Paşa C) Kanal
D) Enver Paşa D) Galiçya
E) İsmet Paşa E) Çanakkale

4- Irak Cephesi’nde savaştığımız 8-Çöl Kaplanı kimdir?

ülke?
A) İngiltere A) Halil Kut
B) İtalya B) Cevat Paşa
C) Fransa C) Fahreddin Paşa
D) Rusya D) Yahya Kaptan
E) ABD E) Kazım Karabekir

Cevaplar: 1-D 2-E 3-B 4-A 5-B 6-D 7-E 8-C

MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİ KADIN
KAHRAMANLARIMIZ

 Asker Saime
• Darülfünun öğrencisiyken Batı cephesi’ne katılmıştır.
• İstihbarata destek sağlamıştır.

 Tayyar Rahime
• Güney Cephesi’nde gönüllü komutanlık yapmıştır.
• Fransızlarla çarpışmada şehit düşmüştür.

 Binbaşı Ayşe
 • İzmir’in işgaline karşı silahlı mücadeleye girmiştir.
• Rütbeli olarak orduya katılan ilk kadındır.

 Nazife Kadın
• Batı Cephesi’nde Yunana karşı savaşmıştır. Taşıdığı
istihbarata ulaşmak isteyen Yunan askeri tarafından
şehit edilmiştir.

 Kılavuz Hatice
• Pozantı’da Fransız ve Ermenilere karşı savaşmıştır.
• Fransızlara klavuzluk ederek onları Türk ateş hattına
sokmuştur.

 Kara Fatma
• I.Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı’nda cephede yer
almıştır.
• Sivas Kongresi’nde Mustafa Kemal ile görüşmüş ve Batı
Cephesi Milis Müfreze Komutanlığı yapmıştır.

 Gördesli Makbule
• Batı Cephesi’nde Akhisar, Balıkesir bölgelerinde
savaşmıştır.

 Küçük Nezahat
• Türk Jan Dark’ı olarak bilinir.
• Katıldığı 70.Alay “Kızlı Alay” olarak anılır.

 Halide Edip Adıvar

 • II.Abdülhamit tarafından “Şefkat Nişanı” ile
ödüllendirilmiştir.
• Sultan Ahmet mitinglerinde öncü olmuştur.
Ve daha nicesi.. Allah hepsinden razı olsun..

Dikkat!: ÖSYM, hangisi milli mücadele dönemi kadın

kahramanlarımızdan birisi değildir tarzı bir soru sorabilir. Nene
Hatun’u bu döneme almıyoruz. 93 Harbi’nde görev yapmıştır.
KADIN KAHRAMANLARIMIZ SORULAR

1-Rütbeli olarak orduya katılan ilk kadın kimdir?

A) Halide Edip Adıvar
B) Nazife Kadın
C) Tayyar Rahime
D) Kılavuz Hatice
E) Ayşe Kadın

2-Fransızlara kılavuzluk ederek onları Türk ateş hattına sokan kadın

kahramanımız kimdir?
A) Tayyar Rahime
B) Binbaşı Ayşe
C) Nene Hatun
D Asker Saime
E) Kılavuz Hatice

3- Türk Jan Dark’ı olarak bilinen kadın kahramanımız kimdir?

A) Halide Edip Adıvar
B) Binbaşı Ayşe
C) Gördesli Makbule
D) Küçük Nezahat
E) Tayyar Rahime
4- II.Abdülhamit tarafından “Şefkat Nişanı” ile ödüllendirilen kadın
kahramanımız kimdir?
A) Kara Fatma
B) Binbaşı Ayşe
C) Halide Edip Adıvar
D) Nazife Kadın
E) Asker Saime

CEVAPLAR:1-E 2-E 3-D 4-C

İSTİKLAL MADALYASI

• İstiklâl Madalyası, Kurtuluş Savaşı’nda yararlılık gösteren askerlere

ve sivillere, o dönemde milletvekili olanlara, savaşa katılan
alayların sancaklarına, Erzurum ve Sivas kongrelerine katılanlara ve
kahramanca mücadele gösteren bazı şehirlere İstiklâl Madalyası
Kanunu adlı özel bir yasaya göre verilen madalyadır. 1 Kasım 1926
tarihine kadar Türkiye Büyük Millet Meclisi'nce verilmiş olan
İstiklâl Madalyaları'nı, bu tarihten sonra müracaat edenlere Millî
Savunma Bakanlığı vermektedir.

İstiklal Madalyası alan şehirlerimiz

1) İnebolu (1924)
• İstiklal Madalyası alan ilk ve tek ilçedir.
 2) Kahramanmaraş (1925)
• İstiklal Madalyası alan ilk ildir.

3) Gaziantep (2008)

4) Şanlıurfa (2016)
• İstiklal Madalyası alan son ilimizdir.

İSTİKLAL MADALYASI SORULARI

1- İstiklal Madalyası alan son ilimiz hangisidir?

A) Gaziantep
B) Kahramanmaraş
C) İnebolu
D) Kazan
E) Şanlıurfa

2- İstiklal Madalyası alan ilk ve tek ilçemiz hangisidir?

A) Conkbayırı
B) İnebolu
C) Şahinbey
D) Kazan
E) Gelibolu

3- İstiklal Madalyası alan ilk ilimiz hangisidir?

A) İnebolu
B) Gaziantep
C) Çanakkale
D) Kahramanmaraş
E) Şanlıurfa

Cevaplar: 1-E 2-B 3-D

ADI DEĞİŞEN İLLERİMİZ

 Gaziantep, Kahramanmaraş ve Şanlıurfa illeri unvanlarını

sonradan almışlardır. Bu unvanlar kanun ile verilmiştir. Bu
illerin kurtuluş mücadelesinde sergiledikleri olağanüstü
kahramanlık sonucunda Gazi, Şanlı ve Kahraman unvanları
verilmiştir.

SIRASIYLA

Gaziantep: 1921

Kahramanmaraş: 1973

Şanlıurfa: 1984
Not: 15 Temmuz 2016 Darbe Girişimi’nden sonra Ankara’nın “Kazan”
ilçesine “Kahraman” unvanı verilmiştir.
Not: Bu illere verilen unvan sırası ile İstiklal Madalyası alma sırasını
karıştırmayın özellikle dikkat edelim.
TEMSİL HEYETİ

 Temsil Heyeti’nin kurulması fikrinden ilk kez Amasya

Genelgesi’nde bahsedilmiştir.

“Milletin içinde bulunduğu durumu dünyaya duyurmak

için her türlü baskıdan uzak, millî bir kurul
oluşturulmalıdır.”

 Temsil Heyeti Erzurum Kongresi’nde 9 üye ile kurulmuştur.

 Temsil Heyeti’nin üye sayısı Sivas Kongresi’nde 16’ya

çıkarılarak tüm yurdu temsil eder hale gelmiştir.

 Temsil Heyeti’nin, İstanbul Hükümeti karşısında ilk siyasi

zaferi Sivas Kongresi’nin düzenlenmesini engelleyemeyen
Damat Ferit Paşa Hükümeti’nin istifa etmesidir.
 İstanbul Hükümeti, Amasya Görüşmeleri’nde Temsil
Heyeti’ni resmen tanımıştır. Heyetin görevi TBMM’nin
açılması ile son bulmuştur.

TEMSİL HEYETİ SORULARI

1-Temsil Heyeti hangi kongrede kurulmuştur ?
A) Havza
B) Sivas
C) Erzurum
D) Pozantı
E) Amasya

2-Temsil Heyeti üye sayısı nerede arttırılmıştır?

A) Amasya Genelgesi
B) Afyon Kongresi
C) Pozantı Kongresi
D) Sivas Kongresi
E) Erzurum Kongresi

3- İstanbul Hükümeti Temsil Heyeti’ni resmen nerede tanımıştır?

A) Amasya Genelgesi
B) Afyon Kongresi
C) Amasya Görüşmesi
D) Sivas Kongresi
E) Erzurum Kongresi

4-Temsil Heyeti’nin İstanbul Hükümeti’ne karşı ilk siyasi zaferi

hangisidir?
A) Tevfik Paşa Hükümeti İstifası
B) Damat Ferit Paşa Hükümeti İstifası
C) Londra Konferansı
D) Paris Barış Konferansı
E) Ali Rıza Paşa Hükümeti İstifası
 Cevaplar: 1-C 2-D 3-C 4-B
MANDA VE HİMAYE

 Manda ve Himaye fikri sömürgeciliğin yerine geliştirilen

yeni sömürü düzenidir.

 İlk defa I.Dünya Savaşı sonrası toplanan Paris Barış

Konferansı’nda ortaya atılmıştır.

 Ülkemizde manda ve himaye fikri ilk defa Erzurum

Kongresi’nde reddedilmiştir.

 Ülkemizde manda ve himaye fikri kesin olarak Sivas

Kongresi’nde reddedilmiştir.
MANDA-HİMAYE SORULARI

1- Manda Himaye ilk kez nerede reddedilmiştir?

A) Havza Genelgesi
B) Samsun Raporu
C) Sivas Kongresi
D) Erzurum Kongresi E) Amasya Genelgesi

2- Manda Himaye ilk kez nerede ortaya atılmıştır?

A) Londra Konferansı
B) Mondros Ateşkes Antlaşması
C) Paris Barış Konferansı
D) Viyana Kongresi
E) Versay Antlaşması

3- Manda Himaye kesin olarak nerede reddedilmiştir?

A) Amasya Görüşmeleri
B) Erzurum Kongresi
C) Samsun Raporu
D) Sivas Kongresi
E) Amasya Genelgesi

Cevaplar: 1-D 2-C 3-D

 NUTUK

 1919-1927 yılları arasındaki gelişmeleri anlatır.

 Arap harfleri ile basılmıştır.

 “19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıktım” ile başlar “Gençliğe

Hitabe” ile son bulur.

 Telif hakkı Türk Hava Kurumu’na aittir.

 Nutukta en çok adı geçen kişi “Yahya Kaptan”dır.

 Halk Fırkası’nın ikinci kurultayında Atatürk tarafından

okunmuştur.

 Nasıl soru gelir?

-Aşağıdaki gelişmelerden hangisi Nutuk’ta yer almaz?
Tarzı soru gelir. Burada cevabımız 1919-1927 yılları
arasında yaşanmamış bir gelişme olur. Örneğin Menemen
Olayı (1930) gibi.
NUTUK SORULARI
1-Nutuk hangi harfler ile basılmıştır?
A) Osmanlı
B) Latin
C) Arap
D) İngiliz
E) Türk

2- Nutuk’un Telif Hakkı kime aittir?

A) Kızılay
B) Türk Hava Kurumu
C) Mehmetçik Vakfı
D) TBMM
E) Genelkurmay

3- Nutuk’ta hangi yıl aralığı anlatılmaktadır?

A) 1915-1918
B) 1920-1927
C) 1919-1927
D) 1919-1928
E) 1920-1923

4- Nutuk’ta en çok adı geçen kişi kimdir?

A) İsmet İnönü
B) Kazım Karabekir
C) Rauf Orbay
D) Yahya Kaptan
E) Cevat Çobanlı

5-Nutuk hangisi ile son bulur?

A) Samsun’a Çıkış
B)İzmir’in İşgali
C) Çanakkale Savaşı
D) Andmmız
E) Gençliğe Hitabe
 CEVAPLAR:1-C 2-B 3-C 4-D 5-
E

GEZEGENLER

 En büyük gezegen: Jüpiter

 En küçük gezegen: Merkür  Güneşe en yakın gezegen:
Merkür  En sıcak gezegen: Venüs
 Güneşe en uzak gezegen: Neptün
 En soğuk gezegen: Uranüs
 Dünya’nın ikiz kardeşi olarak bilinen gezegen: Venüs
 En fazla uyduya sahip gezegen: Satürn  Kendi ekseni
etrafında en hızlı dönen: Jüpiter
 Kendi ekseni etrafında en yavaş dönen: Venüs
 Kızıl gezegen: Mars
 Zühre, Çoban Yıldızı olarak bilinen gezegen: Venüs

GEZEGEN SORULARI
1-Kızıl gezegen hangisidir? 5-En büyük gezegen hangisidir?
A)Merkür A) Dünya
B) Dünya B) Merkür
C) Jüpiter C) Mars
D) Mars D) Uranüs E) Venüs
E) Jüpiter

2-En küçük gezegen hangisidir? 6-En sıcak gezegen hangisidir?

A)Mars A) Uranüs
B) Merkür B) Mars
C) Neptün C) Neptün
D) Venüs D) Merkür E) Dünya
E) Venüs

3-En soğuk gezegen hangisidir? 7- Zühre olarak bilinen Gezegen?

A)Satürn A) Jüpiter
B) Jüpiter B) Mars
C) Venüs C) Venüs
D) Merkür D) Merkür E)Uranüs
E) Neptün

4-Güneşe en uzak gezegen ? 8-Kendi ekseninde en yavaş dönen?

A)Uranüs A) Dünya
B) Satürn B) Jüpiter
C) Mars C) Satürn
D) Neptün D) Neptün
E) Venüs E) Venüs

CEVAPLAR:1-D 2-B 3-E 4-D 5-E 6-E 7- C 8-E

DÜNYA’NIN YENİ 7 HARİKASI

Machu Picchu: Peru

Kurtarıcı İsa Heykeli: Brezilya

Çin Seddi: Çin

Chichen Itza Piramidi: Meksika

Tac Mahal: Hindistan

Kolezyum: İtalya

Petra Antik Kenti: Ürdün

DÜNYA’NIN YENİ 7 HARİKASI SORULAR

1-Tac Mahal nerededir?

A) Afganistan
B) İran
C) Irak
D) Hindistan
E) Pakistan
2-Kurtarıcı İsa Heykeli nerededir?
A) Arjantin
B) ABD
C) Brezilya
D) İngiltere
E) Meksika

3-Machu Picchu nerededir?

A) Şili
B) Meksika
C) Peru
D) Mısır
E) Ürdün

4- Chichen İtza Piramidi nerededir?

A) Fransa
B) Mısır
C) Ürdün
D) Meksika
E) İtalya

5-Kolezyum nerededir?
A) Almanya
B) İsveç
C) İtalya
D) Fransa
E) Hollanda

CEVAPLAR:1-D 2-C 3-C 4-D 5-C

SAKİN ŞEHİRLER
Türkiye’de Sakin Şehir “Citta Slow” Unvanı Alan Yerler
1) Seferihisar: İzmir (ilk)
2) Akyaka: Muğla
3) Yenipazar: Aydın
4) Gökçeada: Çanakkale
5) Vize: Kırklareli
6) Taraklı: Sakarya 7) Gerze: Sinop
8) Perşembe: Ordu
9) Şavşat: Artvin
10) Uzundere: Erzurum
11) Halfeti: Şanlıurfa
12) Yalvaç: Isparta
13) Eğirdir: Isparta
14) Göynük: Bolu
15) Mudurnu: Bolu 16) Ahlat: Bitlis 17) Köyceğiz: Muğla
18) Güdül: Ankara (En son)
19) Arapgir: Malatya
20) Foça: İzmir
21) İznik: Bursa

SAKİN ŞEHİR SORULARI

1-‘Citta Slow’’ unvanı alan Taraklı ilçesi hangi ilimizdedir?
A) İzmir
B) Sakarya
C) Muğla
D) Düzce
E) Antalya

2-Şanlıurfa’nın ‘Citta Slow’’ unvanı alan ilçesi hangisidir?

A) Viranşehir
B) Ceylapınar
C) Halfeti
D) Karaköprü
E) Suruç

3-‘Citta Slow’’ unvanı alan Akyaka ilçesi hangi ilimizdedir?

A) Aydın
B) Manisa
C) Trabzon
D) Muğla
E) Antalya

4-‘Citta Slow’’ unvanı alan Şavşat ilçesi hangi ilimizdedir?

A) Ordu
B) Rize
C) Artvin
D) Trabzon
E) Giresun

5-Isparta’nın ‘Citta Slow’’ unvanı alan ilçesi hangisidir?

A) Aksu
B) Uluborlu
C) Gönen
D) Atabey
E) Yalvaç

CEVAPLAR:1-B 2-C 3-D 4-C 5-E

OSMANLI’DA SARAYLAR
Bursa Bey Sarayı
 Osmanlı’nın ilk sarayıdır.
 Orhan Bey döneminde Bursa’da inşa edilmiştir.

Edirne Sarayı
 Topkapı Sarayı’ndan sonra Osmanlı’nın en büyük
ikinci sarayıdır.
 Yapımına II.Murat döneminde başlanıp Fatih Sultan
Mehmet döneminde Mimar Şehabettin’e
tamamlatırılmıştır.
 Saray en görkemli zamanını IV.Mehmet Döneminde
görmüştür. İçine birçok yeni köşk, çeşme ve havuzlar
yapılmıştır.

İshak Paşa Sarayı

 Dünya’da kalorifer (ısıtma) sistemi kullanılan ilk
saraydır.
 Ağrı’nın Doğu Beyazıt ilçesinde bulunur.

Topkapı Sarayı
 Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılmıştır.
  Yaklaşık 380 sene ile Osmanlı’ya en uzun süre
merkezlik yapan saray olmuştur.
 1924 yılında müzeye dönüştürülmüştür.
 1985 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne giren
Tarihi Yarımada içerisindeki eserlerin başında
gelmektedir.

Yıldız Sarayı
 III.Selim tarafından annesi Mihrişah Sultan için
yaptırılmıştır.
 Özellikle II.Abdülhamit döneminde Osmanlı’nın ana
sarayı olarak kullanılmıştır.

Dolmabahçe Sarayı
 Sultan Abdülmecit döneminde inşa ettirilmiştir.
 Batı tarzında inşa edilen ilk saraydır.
 Mustafa Kemal Atatürk bu sarayda vefat etmiştir.

Beylerbeyi Sarayı
 Sultan Abdülaziz döneminde inşa edilmiştir. 
Mimarı Sarkis Balyan’dır.

Çırağan Sarayı
 Sultan Abdülmecit döneminde yapımına başlanmış
ancak vefat ettiğinden yapımı yarım kalmıştır. Daha
 sonra Sultan Abdülaziz döneminde inşası
tamamlanmıştır.
 Mimarı Nigoğos Balyan’dır.

OSMANLI’DA SARAYLAR SORULARI

1-Dolmabahçe Sarayı’nı yaptıran padişah hangisidir?
A) 2.Abdulhamit
B) Abdulaziz
C) Fatih Sultan Mehmet
D) Abdulmecit
E) 2. Mahmut

2- Topkapı Sarayı’nı yaptıran padişah hangisidir?

A) Kanuni
B) Fatih Sultan Mehmet
C) 1.Murat
D) Yavuz Sultan Selim
E) Yıldırım Beyazıt

3- Yıldız Sarayı’nı yaptıran padişah hangisidir?

A) 2.Mahmut
B) 4.Murat
C) 4.Mehmet
D) 3.Selim
E) 1.Abdulhamit

4-Osmanlı’nın ilk Sarayı hangisidir?

A)Edirne Sarayı
B) Bursa Bey Sarayı
C) Yıldız Sarayı
D) İshak Paşa Sarayı
E) Çırağan Sarayı

5-Beylerbeyi Sarayı’nı yaptıran padişah hangisidir?

A) Abdulmecit
B) Abdulhamit
C) Abdulaziz
D) 2.Mahmut
E) 3.Selim

CEVAPLAR:1-D 2-B 3-D 4-B 5-C

BİL BAKALIM

1-Dünya’da kalorifer (ısıtma) sistemi kullanılan ilk

saray…………………………….’dır.

2-………………......Fatih Sultan Mehmet tarafından

yaptırılmıştır.
3- Yıldız Sarayı ..…………….tarafından annesi Mihrişah
Sultan için yaptırılmıştır.

4-Topkapı Sarayı’ndan sonra Osmanlı’nın en büyük ikinci

sarayı………………………….’dır.

5-……………………..Sultan Abdülaziz döneminde inşa

edilmiştir.

6-Osmanlı’nın ilk sarayı………………………..’dır.

Cevaplar
1-İshak Paşa Sarayı 4-Edirne Sarayı
2-Topkapı Sarayı 5-Beylerbeyi
3- III.Selim 6-Bey Sarayı
YAKIN TARİH
OPERASYONLARIMIZ

Fırat Kalkanı
  Cerablus, El Bab, Dabık gibi şehirler IŞİD’in elinden
alındı.
 İlk şehidimiz Ercan Çelik (Vatan size minnettar)

Zeytin Dalı Harekatı

 Afrin, YPG-OYD unsurlarından temizlenmiştir.
 Operasyonu yöneten komutan İsmail Metin
Temel’dir.
 İlk şehidimiz Musa Özalkan (Vatan size minnettar)

Barış Pınarı Harekatı

 Fırat’ın doğusuna düzenlenmiştir.
 İlk şehidimiz Ahmet Topçu (Vatan size minnettar)

Bahar Kalkanı Harekatı

 İdlib’e düzenlenmiştir.

OPERASYONLARIMIZDAN SORULAR

1-Fırat’ın doğusuna düzenlenen operasyonun adı nedir?

A) Bahar Kalkanı
B) Zeytin Dalı
C) Fırat Kalkanı
D) Barış Pınarı
E) Barış Dalı

2- İdlib’e düzenlenen operasyonun adı nedir?

A) Zeytin Dalı
B) Barış Pınarı
C) Barış Dalı
D) Fırat Kalkanı
E) Bahar Kalkanı

3-Zeytin Dalı harekatı nereye düzenlenmiştir?

A) Bağdat
B) İdlip
C) Cerablus
D) Şam
E) Afrin

4-Fırat Kalkanı harekatı nereye düzenlenmiştir?

A) Şam
B) Afrin
C) Cerablus
D) Fırat’ın Doğusu
E) Kuzey Irak

CEVAPLAR:1-D 2-E 3-E 4-C

ANADOLU YERLEŞMELERİ
  Anadolu’da ilk şehir yerleşkesi: Çatalhöyük-Konya

 Anadolu’ ilk köy yerleşkesi: Çayönü-Diyarbakır

 Dünya’nın ilk ibadet merkezi: Göbeklitepe-Şanlıurfa

 Hititler’in merkezi: Hattuşaş-Çorum

 Urartular’ın merkezi: Tuşpa-Van

 Frigler’in merkezi: Gordion-Ankara

 Lidyalılar’ın merkezi: Sardes-Manisa

 İyonlar’ın merkezi: Milet-Efes-Foça

ANADOLU YERLEŞMELERİ SORULAR

1-Anadolu’da ilk köy yerleşkesi neresidir?
A) Çayönü
B) Çatalhöyük
C) Alacahöyük
D) Tuşpa
E) Boğazköy

2- Dünya’nın ilk ibadet merkezi neresidir?

A) Boğazköy
B) Alacahöyük
C) Göbeklitepe
D) Hattuşaş
E) Ninova

3- Hititlerin başkenti neresidir?

A) Gordion
B) Sardes
C) Hattuşaş
D) Tuşpa
E) Efes

4-Anadolu’da ilk şehir yerleşkesi neresidir?

A) Göbeklitepe
B) Hattuşaş
C) Tuşpa
D) Çatalhöyük
E) Sardes

5- Urartuların başkenti neresidir?

A) Boğazköy
B) Milet
C) Sardes
D) Tuşpa
E) Çayönü

CEVAPLAR:1-A 2-C 3-C 4-D 5-D

TÜRK-İSLAM ESER YAZARLARI

 Mesnevi: Mevlana
 Divan-ı Kebir: Mevlana

 Fihi Ma-Fih: Mevlana

 Mektubat: Mevlana

 Rilet’ün Nushiyye: Yunus Emre

 Makalat: Hacı Bektaşı Veli

 Fususu’l Hikem: Muhyiddin Arabi

 Garipname: Aşık Paşa

 Mantıkut Tayr Tercümesi: Gülşehri

 İhya’ül Ulumuddin: Gazali

 El Kanun Fit Tıp: İbn-i Sina

 Kitab’ül Menazır: İbn-i Heysem

 Otomata: El Cezeri

 Kutadgu Bilig: Yusuf Has Hacip

 Divan-ı Lütgat’it Türk: Kaşgarlı Mahmut

 Kitabül Hiyel: Cezeri

 Atabet’ül Hakayık: Edip Ahmet Yükneki

 Divan-ı Hikmet: Ahmet Yesevi

 Makale Fit Mizac: İbn-i Rüşt

 Tarihi Yemin: Utbi

 Pendname: Sebük Tegin

 Şehname: Firdevsi

 Muhakemet’ül Lügatyn: Ali Şir Nevai

 Rubailer: Ömer Hayyam

 Siyasetname: Nizamülmülk

 El Medinetül Fazıla: Farabi

 İhsaül Ulüm: Farabi

 Kütab’ül Musiki: Farabi

 Asar’ül Bakiye: Biruni

 Kitab’ül Cerrahiyetül Haniye: Sabuncuoğlu Şerafettin

 Kitab’ül Bahriye: Piri Reis

 Miramet’ül Memalik: Seydi Ali Reis

 Seyahatname: Evliya Çelebi

 Keşfüz Zünun: Katip Çelebi

 Cihannüma: Katip Çelebi

 Kitab’ül Kimya: Cabir Bin Hayyan

  Mecelle: Ahmet Cevdet Paşa

TÜRK-İSLAM ESERLERİ SORULAR

1-Makalat kimin eseridir? 6-Fihi Ma-Fih kimin eseridir?
A) Mevlana A) Cezeri
B) Aşık Paşa B) Yusuf Has Hacip
C) Hacı Bektaşı Veli C) Mevlana
D) Gazali D) İbni Sina E)
Farabi E) Gazali
2-Tarih-i Yemin kimin eseridir? 7-Siyasetname kimin eseridir?
A) İbni Sina A) Kaşgarlı Mahmut
B) Farabi B) Nizamülmük
C) Gazali C) Ahmet Yesevi
D) Harezmi D) Mevlana E) Utbi
E) Farabi
3-El Medinetül Fazıla kimindir? 8-Kitab’ül Bahriye kimin eseridir?
A) Gazali A) Seydi Ali Reis
B) İbnül Heysem B) Turgut Reis
C) Katip Çelebi C) Piri Reis
D) Farabi D) Çaka Bey E)
Cezeri E) Biruni
4-Cihannünma kimin eseridir? 9-Mecelle kimin eseridir?
A) Farabi A) Tarhuncu Ahmet
B) Hacı Bektaşı Veli B) Fazıl Ahmet Paşa
C) İbni Rüşt C) Sokullu Mehmet
D) Biruni D) Ahmet Cevdet
Paşa E) Katip Çelebi E) Evliya
Çelebi

5-Asar’ül Bakiye kimin eseridir? 10-Divan-ı Hikmet kimin eseridir?

A) İbni Sina A) Edip Ahmet
Yükneki
B) Evliya Çelebi B) Ahmet Yesevi
C) Biruni C) Yusuf Has Hacip
D) İbni Rüşt D) İbni Sina
E) Firdevsi E) Kaşgarlı Mahmut

CEVAPLAR:1-C 2-E 3-D 4-E 5-C 6-C 7-B 8-C 9-D 10-B

BİL BAKALIM

1-İhya’ül Ulumuddin………………….’ye aittir.

2-Otomata…………………..’ ye aittir.

3-Muhakemet’ül Lügatyn…………………………’ye aittir.

4-İhsaül Ulüm……………………..’ye aittir.

5-Kitab’ül Bahriye…………………’e aittir.

6-Asar’ül Bakiye:…………………..’ye aittir

7-Keşfüz Zünun……………………’ye aittir.

8-Kitab’ül Hiyel…………………….’ye aittir.

CEVAPLAR
1-Gazali 4-Farabi 7- Katip Çelebi
2-Cezeri 5-Piri Reis 8- Cezeri
3-Ali Şir Nevai 6- Biruni
KAHRAMANLAR &
UNVANLAR

Cesur Kavimlerin Efendisi: Attila

Tanrı’nın Kırbacı: Attila

Yedi İklimin ve Yedi Irkın Hükümdarı: Tardu

Çar unvanı: Simon (ilk defa)

Hindistan Fatihi: Gazneli Mahmut

Put Kırıcı: Gazneli Mahmut

Sultan unvanı ilk kez: Gazneli Mahmut

Doğunun ve Batının Sultanı: Tuğrul Bey

Ebu’l Feth: Alp Arslan

Sultanü’l Galip: I.İzzeddin Keykavus
Fahrüddin: Osman Bey

Seyfüddin: Orhan Bey

Türkmen Hükümdarların En Yücesi: Orhan Bey

Sultan-ı İklim-i Rum: Yıldırım Bayezid

Osmanlı’nın ikinci kurucusu: Çelebi Mehmet

Hayır Babası: II.Murat

İki Karanın Sultanı ve İki Denizin Hakanı: Fatih

Hadimü’l Haremeyn-i Şerifeyn: Yavuz

Bağdat Fatihi: IV.Murat

Eğri Fatihi: III.Mehmet

Plevne Kahramanı: Gazi Osman Paşa

Çöl Ortasında Plevne Kahramanı: Fahrettin Paşa

Gavur Padişah: II.Mahmut

Alafranga Padişah: Abdülmecit

Maarifperver: II.Abdülhamit
Trablusgarp Fatihi: Turgut Reis
Kırım Fatihi: Gedik Ahmet Paşa

Hamidiye Kahramanı: Rauf Orbay

18 Mart Kahramanı: Cevat Çobanlı

Anafartalar Kahramanı: Atatürk

Edirne Fatihi: Enver Paşa

Edirne Müdafii: Şükrü Paşa

Gelibolu Fatihi: Süleyman Paşa

Girit/Uyvar Fatihi: Köprülü Fazıl Ahmet

Alçıtepe Kahramanı: Kazım Karabekir

İlhami: III.Selim

Aksak: Timur

Farisi: II.Osman

Muhibbi: Kanuni

Avni: Fatih

Muallim-i Sani: Farabi

 Hüdavendigar: I.Murat

Otuz Boyun Kağanı: Kapgan Kağan

Demiryaylı: Dukak Bey

Afrasiyab: Alp Er Tunga

Şanyü: Metehan

Emir-i Kebir: Uluğ bey

Şark Fatihi: Kazım Karabekir

Yetimlerin babası: Kazım Karabekir

Çöl Kaplanı: Fahrettin Paşa

Şıpka Fatihi: Süleyman Hüsnü Bey

Kanije Fatihi: Tiryaki Hasan Paşa

Balkan Fatihi: I.Murat

Kudüs Fatihi: Selahaddin Eyyübi

Kut’ül Amare Kahramanı: Halil Kut Paşa

Adli: II.Bayezid, II.Mahmut

Kürüşçü Padişah: I.Mehmet (Çok iyi yay gerdiği için)

Sofu: II.Bayezid
 İlteriş: Kutluk Kağan

İl Kağan: Bumin

Etzel: Attila

Apa Tarkan: Tonyukuk

Küçük Türk: Uzun Hasan

Büyük Türk: Fatih Sultan Mehmet (Avrupa Saraylarında

böyle bahsedilmiş.)

Bahti: I.Ahmet

Necip: III.Ahmet

Cihangir: III.Mustafa

Biraz çok oldu ama eminim çoğunu

duymuşsunuzdur. Yeni öğrendiklerinizi tekrar edin
burayı kolayca halledersiniz 😊

KAHRAMANLAR&UNVANLAR SORULARI
1-Eğri Fatihi kimdir? 6-Edirne Fatihi kimdir?
A) 4.Murat A) Kazım Karabekir
B) 4.Mehmet B) İsmet İnönü
C) 3.Mehmet C) Refet Bele
D) 2.Murat D) Rauf Orbay E)
3.Selim E) Enver Paşa

2-Anafartalar Kahramanı kimdir? 7-Avcı kimdir?

A) İsmet İnönü A) 2.Bayezid B)
Cevat Çobanlı B) Yavuz
C) Kazım Karabekir C) Abdulhamit
D) Mustafa Kemal D) 4.Murat
E) Yahya Kaptan E) 4.Mehmet

3-Hayır Babası kimdir? 8-Alafranga padişah kimdir?

A) 1.Murat A) 2.Abdulhamit
B) 2.Mehmet B) Abdulaziz
C) 2.Murat C) Abdulmecit
D) 1.Süleyman D) 2.Mahmut E)
2.Selim E) Kanuni
4- Muhibbi kimdir? 9-Etzel kimdir?
A) 4.Mehmet A) Teoman
B) 4.Murat B) Mete Han
C) 2.Osman C) Alp er Tunga
D) Kanuni D) Balamir E) 1.Murat
E) Attila
5-Çöl Kaplanı kimdir? 10-Kudüs Fatihi kimdir?
A)Enver Paşa A) Yavuz Sultan
Selim
B) Cemal Paşa B) Selahaddin Eyyubi
C) Halil Kut C) Aybars
D) Fahreddin Paşa D) Hz.Ömer
E) Kazım Karabekir E) Kanuni

CEVAPLAR:1-C 2-D 3-C 4-D 5-D 6-E 7-E 8-C 9-E 10-B

BİL BAKALIM

1-Sultan-ı İklim-i Rum …………………………..’tır.

2-Gavur Padişah …………….………’tur.

3-Trablusgarp Fatihi ………………………’tir.

4-18 Mart Kahramanı……………………..’dır.

5-Kut’ül Amare Kahramanı…………………………….’dır.

6-Etzel………………..’dır.

7-Çöl Kaplanı…………………...’dır.

8-Farisi…………..…’dır.

Cevaplar

1-Yıldırım Beyazıt 4-Cevat Paşa 7- Fahreddin Paşa

2-II.Mahmut 5- Halil Kut Paşa 8-II.Osman
3-Turgut Reis 6-Attila

ŞEHİR UNVANLARI
Toprak Ana: Ötüken

Türk Memleketlerinin Yüreği: Ötüken

Türk Hakanlarının Şehri: Balasagun

Şehirlerin Şahı: Semerkant

Işıldayan İnci: Kaşgar

Dünya’nın yarısı: İsfahan

İslam’ın Roma’sı: Buhara

Kubbet’ül İslam Şehirleri: Belh, Buhara, Ahlat

Dünya’nın Mücevheri: Kurtuba

Medinetus Selam: Bağdat

Asitane, Dersaadet: İstanbul

Dar’ül Feth (Fetih Kapısı): Kayseri

Dar’ül Mülk: Konya

Dar’ül Cihad: Belgrad

Aşıklar şehri: Sinop

Gündüz Seyranlık Gece Gerdanlık: Mardin

Peygamberler Şehri: Şanlıurfa

Avrupa’nın Kilidi: Belgrad

Akdeniz’in Kilidi: Rodos

Alim ve Şairler Şehri: Tokat

Şehzadeler şehri: Amasya-Manisa

Fatih’in Çeşm-i Cihan dediği: Amasra

Güller Şehri: Isparta

Keşiş Dağı: Uludağ

Güzel Atlar Diyarı: Kapadokya

Beyaz Deniz: Pamukkale
Küçük Konya: Alanya

Dünya’nın Nazar Boncuğu: Meke Gölü

Doğu’nun Çukurova’sı: Iğdır

Kırmızı Periler Diyarı: Erzurum

Serhat Şehri: Edirne-Kars

 Dağlarından yağ ovalarından bal akar: Aydın

Kayısı Diyarı: Malatya

Ararat: Ağrı Dağı

Bozkırın Şapkası: Meke Tuzlası

Kafkasların İncisi: Şeki-Azerbaycan

Egenin İncisi: İzmir

Kurtuluş Savaşı’nın Limanı: İnebolu

ŞEHİR UNVANLARI SORULAR

1-İslam’ın Roması neresidir? 6-Toprak Ana neresidir?
A) Semerkand A) Karabalasagun
B) Kaşgar B) Bakü
C) Buhara C) Aşkabat
D) Bağdat D) Ötüken E) İsfahan
E) Ahlat

2- Işıldayan İnci neresidir? 7-Avrupa’nın Kilidi neresidir?

A) Bağdat A) Viyana
B) İsfahan B) Belgrad
C) Bakü C) Mora
D) Ahlat D) Selanik E)Kaşgar
E) Edirne

3-Aşıklar Şehri neresidir? 8-Güller Şehri neresidir?

A) Samsun A) Amasya
B) Kırşehir B) Kırşehir
C) Sinop C) Burdur
D) Tokat D) Isparta
E) Ankara E) Konya
4-Peygamberler Şehri neresidir? 9-Doğu’nun Çukurovası neresidir?
A) Adıyaman A) Kars
B) Konya B) Iğdır
C) Gaziantep C) Ağrı
D) Şanlıurfa D) Bitlis E) Hatay
E) Van
5-Akdeniz’in Kilidi neresidir? 10-Küçük Konya?
A) Saros A) Marmaris
B) Rodos B) Çeşme
C) Midilli C) Alanya
D) Kıbrıs D) Fethiye
E) Efes E) Bodrum

CEVAPLAR:1-C 2-E 3- C 4-D 5-B 6-D 7-B 8-D 9-B 10-C

BİL BAKALIM

1-Dünya’nın Mücevheri unvanlı şehir…………...’dır.

2-Dar’ül Mülk unvanlı şehir……………’dır.

3-Alim ve Şairler Şehri unvanlı şehir……………..’tır.

4- Medinetus Selam unvanlı şehir………………..’tır.

5-Dar’ül Cihad unvanlı şehir……………………..’dır.

6-Aşıklar Şehri unvanlı şehir……………………….’tur.

7-İslam’ın Roma’sı unvanlı şehir……………………’dır.

8-Şehirlerin Şahı unvanlı şehir……………………..’tır.

Cevaplar
1-Kurtuba 4-Bağdat 7-Buhara
2-Konya 5-Belgrad 8- Semerkant
3-Tokat 6-Sinop

MİMAR SİNAN

 Kanuni, II.Selim, III. Murat dönemlerinde baş mimarlık

yapmıştır.

 “Çıraklık eserim” dediği: Şehzade Camii’dir.

 “Kalfalık eserim” dediği: Süleymaniye Camii’dir.

  “Ustalık eserim” dediği: Selimiye Camii’dir.

 Selimiye Camii 2011 yılında UNESCO Dünya Mirası

Listesi’ne alınmıştır.

NOT: Şehzade Camii ve Süleymaniye Camii İstanbul’da,

Selimiye Camii Edirne’dedir.

MİMAR SİNAN ESER SORULARI

1- ‘’Ustalık eserim’’ dediği camii hangisidir?

A) Şehzade Camii
B) Fatih Camii
C) Ulu Camii
D) Selimiye Camii
E) Nuru Osmaniye Camii

2- ‘ Çıraklık eserim’’ dediği camii hangisidir?

A) Selimiye Camii
B) Ulu Camii
C) Kocatepe Camii
D) Şehzade Camii
E) Süleymaniye Camii

3- ‘Kalfalık eserim’’ dediği camii hangisidir?

A) Hacı Bayram Veli Camii
B) Süleymaniye Camii
C) Ulu Camii
D) Divriği Camii
E) Kocatepe Camii
 CEVAPLAR:1-D 2-D 3-B

KANUNLAR VE ALINDIĞI
ÜLKELER

Ceza Kanunu -> İtalya

Borçlar Kanunu -> İsviçre

İdare Kanunu -> Fransa

İcra ve İflas Kanunu -> İsviçre

Ticaret Kanunu -> Almanya

Medeni Kanun -> İsviçre

 TÜRK CUMHURİYETLERİ VE
KURUCULARI

Kırgızistan: Askar Akayev

Özbekistan: İslam Kerimov

Kazakistan: Nur Sultan Nazarbayev

Türkmenistan: Saparmurat Niyazov

Azerbaycan

-1918 Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti: Mehmet

Emin Resulzade
-1991 Azerbaycan: Ebüfez Elçibey

TÜRK CUMHURİYETLERİ SORULAR

1-Türkmenistan’ın kurucusu kimdir?
A) Asker Akayev
B) İslam Kerimov
C) Nazarbayev
D) Haydar Aliyev
E) Saparmurat Niyazov

2-Kırgızistan’ın kurucusu kimdir?

A) Ebufez Elçibey
B) Askar Akayev
C) Şah İsmail Somoni
D) Kasım Cömert Tokayev
E) Berdimuhammedov

3-Özbekistan’ın kurucusu kimdir?

A) Ebufez Elçibey
B) Berdimuhammedov
C) HaydarAliyev
D) İslam Kerimov
E) Nur Sultan Nazarbayev

4-Kazakistan’ın kurucusu kimdir?

A) Kasım Cömert Tokayev
B) Haydar Aliyev
C) Berdimuhammedov
D) Nur Sultan Nazarbayev
E) Saparmurat Niyazov

CEVAPLAR:1-E 2-B 3-D 4-D

 ELEKTRONİK ALANDA İLKLER

 Ülkemizde ilk radyo yayını: 1927

 İlk televizyon yayını yapılan yer: İstanbul Teknik

Üniversitesi

 İlk internet bağlantısı kullanılan yer: ODTÜ

 İlk bilgisayar kullanılan kurum: Karayolları Genel

Müdürlüğü s
 İlk özel tv kanalımız: Star TV

 İlk renkli sinema filmimiz: Halıcı Kız

 Uluslararası ödül alan ilk sinema filmimiz: Susuz Yaz

ELEKTRONİK İLKLER SORULARI

1-İlk özel tv kanalımız hangisidir?
A) Show Tv
B) Atv
C) Star Tv
D) Kanal D
E) Fox Tv

2-İlk internet bağlantısının kullanıldığı yer?

A) İstanbul Üniversitesi
B) Yıldız Teknik Üniversitesi
C) Gazi Üniversitesi
D) ODTÜ
E) Boğaziçi Üniversitesi

3-İlk renkli sinema filmimiz hangisidir?

A) Bal
B) Halıcı kız
C) Susuz Yaz
D) Selvi Boylum Al Yazmalım
E) Hababam Sınıfı

4-İlk televizyon yayını yapılan yer hangisidir?

A) ODTÜ
B) Ankara Üniversitesi
C) İstanbul Teknik Üniversitesi
D) Marmara Üniversitesi
E) Gazi Üniversitesi

5- Uluslar arası ödül alan ilk sinema filmimiz?

A) Halıcı Kız
B) 3 Maymun
C) Bal
D) Susuz Yaz
E) Selvi Boylum Al Yazmalım

CEVAPLAR:1-C 2-D 3-B 4-C 5-D

ANTİK KENTLERİMİZ
 Alacahöyük: Çorum

 Ani Ören Yeri: Kars

 Afrodisias: Aydın

 Aspendos: Antalya

 Assos: Çanakkale

 Dara: Mardin

 Derinkuyu Yeraltı Şehri: Nevşehir

 Didyma: Aydın

 Efes: İzmir

 Gordion: Ankara

 Göbeklitepe: Şanlıurfa

 Hattuşa: Çorum
 Hierapolis: Denizli

 Kaunos: Muğla

 Kibyra: Burdur

 Knidos: Muğla

 Laodikeia: Denizli

 Myra: Antalya

 Nemrut: Adıyaman

 Olympos: Antalya

 Patara: Antalya

 Pergamon: İzmir

 Perge: Antalya

 Sagalassos: Burdur

 Sardes: Manisa

 Side: Antalya

 Tripolis: Denizli

 Troya: Çanakkale

 Xanthos: Antalya
 ANTİK KENT SORULARI
1-Olympos nerededir? 6-Nemrut Heykelleri nerededir?
A) İzmir A) Şanlıurfa
B) Aydın B) Mardin
C) Muğla C) Diyarbakır
D) Manisa D) Van
E) Antalya E) Adıyaman

2-Troya nerededir? 7-Perge nerededir?

A) Balıkesir A) Antalya
B) Çanakkale B) İstanbul
C) Bursa C) Mersin
D) Muğla D) Adana E) İzmir
E) Aydın

3-Göbeklitepe nerededir? 8-Alacahöyük nerededir?

A) Mardin A) Çankrırı
B) Bitlis B) Eskişehir
C) Kars C) Çorum
D) Adıyaman D) Ankara
E) Şanlıurfa E) Kırşehir

4-Afrodisias nerededir? 9- Efes Harabeleri nerededir?

A) İzmir A) Bursa
B) Denizli B) Mersin
C) Adana C) Antalya
D) Aydın D) İzmir
E) Mardin E) Denizli
5-Ani Harabereleri nerededir? 10-Dara Antik Kenti nerededir?
A) Erzurum A) Gaziantep
B) Bitlis B) Mardin
C) Kars C) Kilis
D) Van D) Adana
E) Ağrı E) Hakkari

CEVAPLAR:1-E 2-B 3-E 4-D 5-C 6-E 7-A 8-C 9-D 10-B

BARAJLAR İLE İLGİLİ BİLGİLER

 Osmanlı’nın ilk barajı: Topuz Bendi (II.Osman)

 Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk barajı: Çubuk Barajı

 Türkiye Cumhuriyeti’nin en büyük barajı: Atatürk

Barajı
  En fazla elektrik üreten barajımız: Atatürk Barajı

 En yüksek barajımız: Deriner Barajı

 Yapımı tamamlandığında en yüksek barajımız olacak

olan: Yusufeli Barajı

BARAJ BİLGİ SORULARI

1-En yüksek barajımız hangisidir?
A) Atatürk Barajı
B) Keban Barajı
C) Deriner Barajı
D) Hirfanlı Barajı
E) Çubuk Barajı

2-Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk barajı hangisidir?

A) Sarıkaya Barajı
B) Çubuk Barajı
C) Atatürk Barajı
D) Demirköprü Barajı
E) Adıgüzel Barajı

3-Osmanlı’nın ilk barajı hangisidir?

A) Topuz Bendi
B) Çavdır Barajı
C) Kartalkaya Barajı
D) Balçova Barajı
E) Beydağ Barajı
4-En fazla elektrik üreten barajımız hangisidir?
A) Keban Barajı
B) Çubuk Barajı
C) Deriner Barajı
D) Atatürk Barajı
E) Demirköprü Barajı

CEVAPLAR: 1-C 2-B 3-A 4-D

MADENLER

 KROM
• Çeliği sertleştirmede kullanılır.
• Paslanmaya karşı etkilidir koruma amaçlı
ürünlerde kaplama olarak kullanılır.
• Elazığ(Guleman) ve Fethiye(Muğla’da) çıkarılır.
• Elazığ ve Antalya Ferro Krom tesislerinde işlenir.

 BOR
• Dünya rezervinin %60’tan fazlası ülkemizde
bulunur.
 • Cam sanayi, temizlik malzemeleri, roket ve jet
yakıtı gibi alanlarda kullanılır.
• İhraç ürünümüzdür
• Eskişehir(Seyitgazi), Balıkesir (Bigadiç ve
Susurluk), Kütahya (Emet), Bursa (Mustafa
Kemalpaşa)’da çıkarılmaktadır.
• Eskişehir (Kırka) ve Balıkesir (Bandırma’da)
işleme tesisi bulunmaktadır.

 DEMİR
• Sanayide en çok kullanılan madenimizdir.
• Hem ithalat hem ihracatımızda kullanılmaktadır.
• Divriği ve Kangal (Sivas), Hekimhan ve
Hasançelebi (Malatya) başlıca çıkarılan yerlerdir.
• Sivas, İskenderun, Ereğli, Kırıkkale, Karabük
işlendiği alanlardır.
 LÜLE TAŞI
• Süs eşyası yapımında kullanılır.
• Eskişehir’de çıkarılmaktadır.
 OLTU TAŞI
• Süs eşyası, tesbih yapımında kullanılmaktadır. •
Erzurum’da çıkarılmaktadır.  ALTIN
• Değerli madendir, süs eşyası ve ticari amaçlı
kullanılmaktadır.
• Bergama ve Ovacık (İzmir), Cerattepe (Artvin),
Maden (Niğde) ve Gümüşhane başlıca çıkarım
alanlarıdır.
 • İzmir-Bergama işlenildiği alandır.
• Ülkemizde rezervi azdır.
 BAKIR
• Doğada işlenen ilk madendir.
• İşlenmesi kolaydır.
• Elektrik-elektronik sanayide özellikle
kullanılmaktadır.
• Murgul (Artvin), Maden (Elazığ), Küre
(Kastamonu), Ergani (Diyarbakır) başlıca çıkarım
alanlarıdır.
• Samsun, Artvin ve Elazığ’da işlenmektedir.
 BOKSİT
• Alüminyumun hammeddesidir.
• Hafif, paslanmaz bir madendir.
• Elektrik-elektronik sanayi, izolasyon malzemeleri
yapımı, konserve ve ambalaj sanayi, inşaat ve
otomotiv sektöründe kullanılır.
• Seydişehir (Konya), Akseki (Antalya), Milas
(Muğla), Saimbeyli (Adana) başlıca çıkarım
alanlarıdır.
• Konya-Seydişehir’de işlenmektedir.

 MERMER
• En fazla ihraç ettiğimiz madendir.
• Maden rezervi bakımından Dünya’da önemli bir
konumdayız.
• Çıkarıldığı yerde işlenen bir madendir.
• Ülkemizdeki başlıca mermer yatakları Balıkesir,
Afyon, Bursa, Bilecik, Denizli ve Elazığ’dır.
 BARİT
• Sondaj çalışmalarında, boya sanayisi başlıca
kullanım alanlarıdır.
• Alanya (Antalya), Elbistan (Kahramanmaraş),
Muş ve Eskişehir başlıca çıkarım alanlarıdır.
• Elazığ, Antalya, Eskişehir’de işlenmektedir.

 FOSFAT
• Ülkemizde rezervi yetersiz olduğundan ithal
ettiğimiz bir madendir. (ülkemizde foss çıktı o
yüzden dışarıdan alıyoruz 😊 )
• Çimento, cam, petrokimya gibi alanlarda
kullanılır.
• Gübre yapımında kullanılmaktadır.
• Başlıca çıkarım alanı Mardin-Mazıdağı’dır.
• Ve başlıca işleme alanı yine MardinMazıdağı’dır.
• Bunun dışında Bingöl, Şanlıurfa, Bitlis, ve
Adıyaman’da da rezervleri bulunmaktadır.
 ASFALTİT
•
Petrol kökenli katı bir yakıttır.
•
Yüksek yumuşama noktasına sahiptir.
•
Oto lastiği, boya, vernik gibi alanlarda kullanılır.
•
Ülkemizde özellikle Şırnak ve Mardin’de
çıkarılıp işlenir.
 VOLFRAM
 • Isıya dayanıklı malzeme yapımında kullanılır.
• Bursa-Uludağ başlıca çıkarım alanıdır.
 CİVA
• Sıvı olan tek madendir.
• İzmir-Ödemiş ve Konya-Sarayönü başlıca
çıkarım ve işleme alanlarıdır.
• Termometre, pil, böcek ilaçları gibi alanlarda
kullanılır.

 PETROL
• Ülkemizde ilk petrol rafinerisi Batman-Raman’da
açılmıştır.
• Ülkemizde çıkarılan petrol bize yetmediği için
dışarıdan ithal etmekteyiz.
• Petrol alanında dışarıya bağımlı bir durumdayız ve
ithalatımızda çok büyük bir pay almaktadır.
 DOĞALGAZ
• Petrol ile beraber ithalatımızda en önemli bir paya
sahip diğer madenimizdir.
• Doğalgaz konusunda dışa bağımlı durumdayız.
• Kırklareli-Hamitabat, Mardin-Çamurlu,
DüzceAkçakoca’da çıkarılır.
• Ovaakça-Bursa, Hamitabat-Kırklareli, Ambarlı-
İstanbul’da elektrik enerjisine dönüştüren
santrallerimiz vardır.
• En büyük doğalgaz depolama alanımız
Aksaray’dadır.
Ülkemizde maden çeşitliliğinin en fazla olduğu
Bölge: Doğu Anadolu
Bölüm: Yukarı Fırat
İl: Elazığ

MADENLER SORULARI
1-Sanayide en çok kullanılan? 5-En fazla ihraç ettiğimiz maden?
A) Bakır A) Bor
B) Bor B) Kükürt
C) Demir C) Bakır
D) Krom D) Linyit
E) Boksit E) Mermer
2-Gübre yapımında kullanılan? 6-Sıvı olan tek maden?
A) Boksit A) Volfram
B) Kükürt B) Boksit
C) Volfram C) Civa
D) Aliminyum D) Fosfat
E) Fosfat E) Asfaltit
3- En büyük doğalgaz depolama 7-Maden çeşitliliği en fazla bölgemiz?
Alanımız nerede?
A) Balıkesir A) Güneydoğu
Anadolu
B) Kırıkkale B) Doğu Anadolu
C) Aksaray C) Marmara
D) İstanbul D) Karadeniz
E) Kırklareli E) İç Anadolu

4- Aliminyum hammaddesi? 8- Doğada işlenen ilk maden?

A) Bor A) Demir
B) Fostat B) Bor
C) Boksit C) Taş Kömürü
D) Volfram D) Bakır
E) Boksit E) Boksit

CEVAPLAR:1-C 2-E 3-C 4-C 5-E 6-C 7-B 8-D

BİL BAKALIM
1-Çeliği sertleştirmede kullanılan maden…………dur

2- Sanayide en çok kullanılan madenimiz…………dir.

3- Alüminyumun hammaddesi…………………..tir.

4- Sıvı olan tek maden……………..dır.

5- En büyük doğalgaz depolama alanımız ……………’dadır.

6- Maden çeşitliliğinin en fazla olduğu bölgemiz

………………………………...’dur.

7-Oltu Taşı……………………’da çıkarılır.

8-Lüle Taşı……………………..’de çıkarılır.

Cevaplar

1-Krom 4-Civa 7-Erzurum

2-Demir 5-Aksaray 8-Eskişehir
3-Boksit 6-Doğu Anadolu
OSMANLI’DA VERASET SİSTEMİ

 Ülke hanedanın ortak malıdır: Osman Bey

 Ülke padişah ve oğullarının malıdır: I.Murat
 Ülke padişahın malıdır: II.Mehmet
 Ekber ve Erşed sistemini getiren: I.Ahmet
 46 sene ile en uzun süre tahtta kalan padişah: Kanuni
 93 gün ile en kısa süre tahtta kalan padişah:
V.Murat

NOT: Osmanlı’da en çok taht değişikliği 17.yy’da

yaşanmıştır.

 İlk defa bir padişahın yetkilerinin sözleşme ile

kısıtlanması: II.Mahmut (Sened-i İttifak)

 İlk defa bir padişahın yetkilerinin kanun ile

kısıtlanması: Abdülmecit (Tanzimat Fermanı)
  İlk defa bir padişahın yetkilerinin anayasa ile
kısıtlanması: II.Abdülhamit (Kanun-i Esasi)

OSMANLI VERASET SORULARI

1-Ekber Erşed sistemini getiren padişah kimdir?
A) 3.Mehmet
B) 4.Murat
C) 1.Ahmet
D) 4.Mehmet
E) 3.Ahmet

2-En kısa süre tahtta kalan padişah kimdir?

A) 3.Ahmet
B) 2.Murat
C) Yavuz Sultan Selim
D) 5.Murat
E) 1.Ahmet

3-Osmanlı’da en çok padişah değişikliği ne zaman yaşanmıştır?

A) 15.yy
B) 16.yy
C) 17.yy
D) 18.yy
E) 19.yy

4- İlk defa padişah yetkilerinin kanun ile kısıtlanması hangisidir?

A) Senedi İttifak
B) Islahat Fermanı
C) 1.Meşrutiyet
D) Tanzimat Fermanı
E) Kanuni Esasi
5-‘Ülke padişahın malıdır.’’ diyen padişah kimdir?
A) 1.Murat
B) Fatih Sultan Mehmet
C) 3.Mehmet
D) 1.Ahmet
E) Kanuni
CEVAPLAR:1-C 2-D 3C-4-D 5-B

MİLLİ PARKLAR VE VADİLER

 Dünya’nın ilk milli parkı: Yellowstone (ABD)

 Türkiye’nin ilk milli parkı: Yozgat Çamlığı
 Türkiye’nin son milli parkı: Sarıçalı Dağı Milli Parkı
(Ankara)
 Türkiye’nin en büyük milli parkı: Ağrı Dağı Milli
Parkı
 Ihlara Vadisi: Aksaray
 Koramaz Vadisi: Kayseri
 Uluğbey Kanyonu: Uşak
 Kelebekler Vadisi: Muğla
 Güvercinlik Vadisi: Nevşehir
  Fırtına Vadisi: Rize
 Hattila Vadisi: Artvin
 Frig Vadisi: Afyon
 Munzur Vadisi: Tunceli’de yer alır.
 Cilo ve Sat Dağları: Hakkari

MİLLİ PARKLAR VE VADİLER SORULARI

1-Türkiye’nin son milli parkı hangisidir?
A) Ihlara Vadisi
B) Munzur Vadisi
C) Yozgat Çamlığı
D) Uluğbey Kanyonu
E) Sarıçalı Dağı Milli Parkı

2-Dünya’nın ilk milli parkı hangisidir?

A) Yozgat Çamlığı
B) Serengeti
C) Etosha
D) Iguaza
E) Yellowstone

3-Hattila Vadisi nerededir?

A) Uşak
B) Tunceli
C) Artvin
D) Kastamonu
E) Erzurum

4- Ihlara Vadisi nerededir?

A) Isparta
B) Aksaray
C) Afyon
D) Nevşehir
E) Eskşehir

5-Türkiye’nin ilk milli parkı neresidir?

A) Kelebekler Vadisi
B) Frig Vadisi
C) Yozgat Çamlığı
D) Fırtına Vadisi
E) Munzur Vadisi

CEVAPLAR:1-E 2-E 3-C-4-B 5-C

KITALAR

 Dünya’nın en büyük kıtası: Asya

 Dünya’nın en küçük kıtası: Avustralya

 Dünya’nın en fazla nüfusa sahip kıtası: Asya

 Dünya’nın en az nüfusa sahip kıtası: Antarktika

 Dünya’nın en yüksek kıtası: Asya

  Dünya’da en fazla bağımsız ülke barındıran kıta: Afrika

 Dünya’nın 8.kıtası olacağı söylenen: Zealandia

 Olimpiyat bayrağındaki halkalar neyi temsil eder: Kıtaları

KITALAR SORULARI
1-Dünya’nın en fazla nüfusa sahip kıtası hangidir?
A) Afrika
B) Amerika
C) Asya
D) Avrupa
E) Antartika

2-Dünya’nın en küçük kıtası hangisidir?

A) Avrupa
B) Avustralya
C) Afrika
D) Asya
E) Antartika

3-Dünya’nın en az nüfusa sahip kıtası hangisidir?

A) Asya
B) Avrupa
C) Antartika
D) Amerika
E) Avustralya

4-Dünya’nın en yüksek kıtası hangisidir?

A) Afrika
B) Amerika
C) Avrupa
D) Avustralya
E) Asya

5-Dünya’nın en büyük kıtası hangisidir?

A) Avustralya
B) Antartika
C) Asya
D) Avrupa
E) Amerika

CEVAPLAR:1-C 2-B 3-C 4-E 5-C

AKARSULAR ve ÜZERİNDEKİ
BARAJLAR

 Fırat: Atatürk, Keban, Karakaya, Birecik

 Dicle: Kralkızı, Ilısu, Batman, Devegeçidi, Garzan
 Çoruh: Borçka, Deriner, Yusufeli
 Kızılırmak: Derbent, Altınkaya, Hirfanlı, Kapulukaya,
Kesikköprü
 Yeşilırmak: Hasanuğurlu, Almus, Kılıçkaya, Suatuğurlu
 Sakarya: Gökçekaya, Sarıyar
  Büyük: Kemer, Adıgüzel  Gediz: Demirköprü
 Göksu: Gezende, Kayraktepe
 Manavgat: Oymapınar, Manavgat
 Seyhan: Seyhan, Çatalan
 Ceyhan: Aslantaş, Berke, Kartalkaya, Menzelet 
AKARSULAR VE BARAJLAR SORULARI
1- Dicle Nehri üzerinde kurulan baraj hangisidir?
A) Ilısu
B) Hirfanlı
C) Karakaya
D) Keban
E) Atatürk

2- Atatürk Barajı hangi nehir üzerinde kurulmuştur?

A) Dicle
B) Kızılırmak
C) Yeşilırmak
D) Fırat
E) Sakarya

3-Hangisi Kızılırmak Nehri üzerinde kurulmamıştır?

A) Altınkaya
B) Derbent
C) Hirfanlı
D) Kılıçkaya
E) Kesikköprü

4- Demirköprü Barajı hangi nehir üzerinde kurulmuştur?

A) Bakırçay
B) Gediz
C) Kızılırmak
D) Ceyhan
E) Büyük Menderes
5-Deriner Barajı hangi nehir üzerinde kurulmuştur?
A) Fırat
B) Ceyhan
C) Asi
D) Çoruh
E) Kızılırmak

CEVAPLAR:1-A 2-D 3-D 4-B 5-D

OSMANLI’DA KAVRAMLAR

Gülbank: Yeniçerilerin sefere çıkmadan önce okuduğu dua

Patrona: Deniz subayı

Tağşiş: Paranın değerini düşürme uygulaması.

Gedik: İş yeri açma belgesi

Mürür Tezkeresi: İstanbul’a giriş çıkışlara izin veren belge

Amanname: Yabancıların ülke içindeki dolaşımını

kolaylaştırmak için verilen belge.
Muhassıl: Vergi tahsildarı

Hacegi: Uluslararası ticaret yapan kişi

Amediye: İthalat vergisi

Reftiye: İhracat vergisi

Narh: Devletin fiyatlara müdahale etme uygulaması

Hirfet: Küçük esnafların oluşturduğu teşkilat

Muhtesip: Çarşı ve pazarları denetleyen kişi

Çaşnigir: Sarayın sofra hizmetlerinden sorumlu kişi

Şehzadegan: Sarayda şehzadelerin eğitim gördüğü yer

İaşecilik: Piyasada uygun fiyata yeterli mal bulundurma

Fiskalizm: Hazineye ait gelirleri en yüksek düzeye

çıkarmak ve ulaşılan düzeyin altına inilmesini önlemek

Gelenekçilik: Mevcut dengeleri korumak

Merkantalizm: Zenginliğin ölçütünün değerli madenlere

sahip olmakla ölçülmesi (Altın,gümüş vs.)

Derbent teşkilatı: Yol ve geçitlerin güvenliğini ve

bakımını sağlar
Menzil Teşkilatı: Kervanların güvenliğini sağlar
Mekkari Tarifesi: Günümüzdeki kargo taşımacılığı
görevini görür

İskan: Yerleştirme politikası

İstimalet: Hoşgörü politikası

Enderun: İç saray

Birun: Dış saray

Babü’s Saade: Enderun’u Birun’a bağlayan kapı

Balyos: Venedik elçilerine verilen isim

Voyvoda: Eflak-Boğdan yöneticilerine verilen isim

Dersaadet: Başkent

Çuhadar: Padişahın dış giyiminden sorumlu

Tülbentçi: Padişahın iç giyiminden sorumlu

Kasr-ı Adl: Padişahın divan toplantılarını izlediği yer

İltizam: Devlete ait toprağın belirli bir süreliğine

kiralanması
Salyane: Yıllık alınan vergi

Kapan: Tek tip malın satıldığı yer

Mevat: Boş ve verimsiz, kullanılmayan topraklar

Metruk: Kullanım hakkı ortak olan yol, mera, panayır

alanı, meydan gibi yerler

Millet Sistemi: Osmanlı’da toplumun din esasına göre

ayrılması

Gaziyan-ı Rum: Anadolu’ya gaza yapmak için gelen

Türkmenlerin oluşturduğu grup

Bacıyan-ı Rum: Türkmen kadınların kendi aralarında

örgütlenerek kurmuş oldukları kadın teşkilatı

Sıbyan mektebi: Osmanlı’da mahalle mektebi

(Anaokul)

İptidai: Tanzimat dönemi modern ilkokul

Rüştiye: Ortaokul

İdadi: Lise

Amin Alayı: Çocukların okula başlama töreni

Mecelle: İlk medeni kanun

Nazır: Bakan

Sadaret Kethudası: 19.yy’da İç İşleri Bakanı

Reisülküttap: 19.yy’da Dış İşlleri Bakanı

Sanayi-i Nefise Mektebi: Güzel sanatlar fakültesi

Şura’yı devlet: Danıştay

Ulufe: Yeniçerilerin 3 ayda bir aldığı maaş

Tereke: Ölen kişiye ait miras

Redif: II.Mahmut’un kurduğu askeri sınıf

Şirket-i Hayriye: Açılan ilk deniz şirketi

OSMANLI’DA KAVRAMLAR SORULARI

1-Dersaadet nedir ? 6 -İdadi nedir?
A)Meclis A) İlkokul
B) Başkent B) Tiyatro
C) Saray C) Lise
D) Köşk D) Üniversite
E) Ortaokul E) Konservatuvar
2- Çarşı ve pazarları denetleyen kimdir? 7-İş yeri açma belgesi nedir?
A) Sakalar A) Narh
B) Cebeciler B) Tağşiş
C) Muhtesip C) Gedik
D) Çaşnıgir D) Amanname E) Şehremini
E) Kapan

3- Şuray-ı Devlet nedir ? 8 –Nazır nedir?

A) Yargıtay A) Öğretmen
B) Milli Eğitim Bakanlığı B) Doktor
C) Sağlık Bakanlığı C) Vezir
D) Danıştay D) Bakan
E) Başkent E) Sadrazam

4- Uluslararası ticaret yapan kişi kimdir? 9-Birun nedir?

A) Çuhadar A) İç Saray
B) Hacegi B) Yemekhane
C) Muhassıl C) Dış Saray
D) Hirfet D) Padişah Tahtı E) Patrona
E) Aşevi

5- Paranın değerini düşürme Politikası? 10-Patrona nedir?

A) Merkantalizm A) Süvari
B) İaşecilik B) Yeniçeri
C) Gelenekçilik C) Sadrazam
D) Tağşiş D) Deniz Subayı E) Reftiye
E) Hava Subayı

CEVAPLAR:1-B 2-C 3-D 4-B 5-D 6-C 7-C 8-D 9-C 10-D

BİL BAKALIM

1- Çarşı ve pazarları denetleyen kişi………………….tir.

2-Sarayda şehzadelerin eğitim gördüğü yer……………….dır..

3-Kervanların güvenliğini sağlayan………………….…..’dır.

4-Eflak-Boğdan yöneticilerine verilen isim ………………’dır.

5-Padişahın divan toplantılarını izlediği yer …………..’dır.

6- II.Mahmut’un kurduğu askeri sınıf……………....’tir.

7- 19.yy’da Dış İşleri Bakanı ……………………….’tır.

8- Çocukların okula başlama töreni ……………………’dır.

Cevaplar
1-Muhtesip 4-Voyvoda 7-Reis’ül Küttap
2-Şehzadegan 5- Kasr-ı Adl 8-Amin Alayı
3-Menzil Teşkilatı 6- Redif

OSMANLI’DA TOPRAKLAR
  Vakıf: Sosyal hizmetlere ayrılan toprak
 Mevat: Kullanıma elverişsiz topraklar (Bataklık, taşlık vs) 
Metruk: Halkın ortak kullanımına açık arazi (Panayır alanı gibi)
 Yurtluk: Uç beylerine ayrılan toprak
 Ocaklık: Kale ve tersane muhafızlarına ayrılan toprak 
Arpalık: Emekliye ayrılan yeniçeri askerlerine ayrılan toprak
 Paşmaklık: Padişahın eşi ve kızlarına ayrılan toprak
 Mukataa: Geliri doğrudan hazineye aktarılan toprak 
Malikane: Savaşlarda üstün hizmet gösterenlere ayrılan toprak

CUMHURBAŞKANLIĞI FORSU

 Toplamda 16 küçük 1 büyük yıldızdan oluşmaktadır.

 Her bir küçük yıldız tarihte kurulmuş bir Türk devletini temsil
eder.  Ortadaki büyük yıldız ise Türkiye Cumhuriyeti’ni
temsil etmektedir.

1) Büyük Hun İmparatorluğu

2) Batı Hun İmparatorluğu
3) Avrupa Hun İmparatorluğu
 4) Ak Hun İmparatorluğu
5) Göktürk İmparatorluğu
6) Avar İmparatorluğu
7) Hazar İmparatorluğu
8) Uygur Devleti
9) Karahanlılar 10) Gazneliler
11) Büyük Selçuklu İmparatorluğu
12) Harzemşahlar
13) Altınordu Devleti
14) Büyük Timur İmparatorluğu
15) Babür İmparatorluğu
16) Osmanlı Devleti
NOT: Anadolu Selçuklu yer almıyor dikkat edelim!
CUMHURBAŞKANLIĞI FORSU SORULARI

1-Forsun ortasındaki büyük yıldız hangi devleti temsil eder?

A) Osmanlı Devleti
B) Karahanlılar
C) Büyük Selçuklular
D) Büyük Hun Devleti
E) Türkiye Cumhuriyeti

2-Cumhurbaşkanlığı Forsunda hangi devlet yer almaz?

A) Atınordu
B) Harzemşahlar
C) Avrupa Hun
D) Anadolu Selçuklu
E) Gazneliler

3- Cumhurbaşkanlığı Forsu’nda kaç yıldız vardır?

A)14
B) 15
C) 16
D)17 E)18

CEVAPLAR:1-E 2-D 3-C

SICAKLIK ve NEM

 Yıllık sıcaklık farkının en yüksek olduğu bölge: Doğu

Anadolu

 Yıllık sıcaklık farkının en az olduğu bölge: Karadeniz

 Temmuz ayında en sıcak bölge: Güneydoğu Anadolu

 Temmuz ayında en soğuk bölge: Doğu Anadolu

 Ocak ayında en sıcak bölge: Akdeniz

  Ocak ayında en soğuk bölge: Doğu Anadolu

 Bağıl nem en fazla: Karadeniz

 Mutlak nem en fazla: Akdeniz

 Maksimum nem en fazla: Kışın- Akdeniz, Yazın-GDA

SICAKLIK VE NEM SORULARI

1-Bağıl nem en fazla hangi bölgemizdedir?
A) Akdeniz
B) Ege
C) Doğu Anadolu
D) Karadeniz
E) İç Anadolu

2- Yıllık sıcaklık farkı en fazla hangi bölgemizdedir?

A) Marmara
B) Doğu Anadolu
C) İç Anadolu
D) Akdeniz
E) Karadeniz

3- Temmuz ayında en sıcak olan bölgemiz hangisidir?

A) İç Anadolu
B) Ege
C) Güneydoğu Anadolu
D) Akdeniz
E) Marmara

4-Mutlak nem en fazla hangi bölgemizdedir?

A) Ege
B) Akdeniz
C) İç Anadolu
D) Karadeniz
E) Doğu Anadolu

5- Yıllık sıcaklık farkı en az hangi bölgemizdedir?

A) İç Anadolu
B) Doğu Anadolu
C) Karadeniz
D) Ege
E) Akdeniz
CEVAPLAR:1-D 2-B 3-C 4-B 5-C

OSMANLI’DA MİMARİ VE SANAT

 Osmanlı sanatında en çok gelişen alan mimaridir.

 Özellikle kuruluş döneminde Selçuklu ve Bizans mimarisinden
etkilenilmiştir.
 Kuruluş döneminde
• İznik Hacı Özbek Camii (Osmanlı’nın ilk camisi)
• Bursa Ulu Camii
• Bursa Yeşil Camii
• Bursa Yeşil Türbe
• Edirne Üç Şerefetli Camii Gibi eserler verilmiştir.
 Yıldırım Bayezid Niğbolu Zaferi’nden elde ettiği ganimetlerle
Bursa Ulu Camii ve Darüşşifası’nı yaptırmıştır.
  Bosna’da bulunan meşhur Mostar Köprüsü Mimar Hayrettin
tarafından inşa edilmiştir.
 Lale Devri’nden sonra mimaride Barok ve Rokoko tarzı
uygulanmaya başlanılmıştır.
 Batı tarzında yapılan ilk camii Nuruosmaniye Camii’dir.
(Barok)
 Ağrı’da ilk ısıtma sistemine sahip İshak Paşa Sara’yı yaptırılmıştır.
 Padişahların bizzat yaptırdıkları ve genellikle isimleriyle
anıldıkları camilere “Selatin Camiler” denir. (Fatih
Cami,Süleymaniye Cami,Selimiye Cami gibi.)
 Avrupalıların “Blue Monsque” “Mavi Camii” olarak bildikleri
Sultan Ahmet Camii, Sedefkar Mehmet Ağa tarafından inşa
edilmiştir.

HAT SANATI
 Arapça güzel yazı yazma sanatıdır.
 Bu sanatlara uğraşanlara “Hattat” denir.  İlk Osmanlı hattatı
Amasyalı Yakut’tur.
 En önemli Osmanlı hattatı Şeyh Hamdullah’tır.
 Şeyh Hamdullah için “Hattatların Kıblesi” denilmiştir.
 Karahisarlı Ahmet, Hafız Osman, Ali Bin Yahya Sofi diğer önemli
Osmanlı hattatlarıdır.

MİNYATÜR SANATI
 Çok ince işlenmiş ve küçük boyutlu resimlere ve bu tür resim
sanatına verilen genel addır
 Minyatür sanatçılarına “Nakkaş” denir.
 Önemli Osmanlı Nakkaşları; Levni, Matrakçı Nasuh, Nakkaş Sinan
Bey(Gül Koklayan Fatih Portesi’ni yapan) ve Haydar Reis’dir.
TEZHİP SANATI
 Kitap süsleme sanatıdır.
 “Yaldızlama” “Altınlama” sanatı olarak da bilinir.
 Tezhip sanatçılarına “Müzehhip” denir.  En önemli temsilcisi
Kara Mehmet’tir.

RESİM SANATI
 Portresini yaptıran ilk padişah Fatih Sultan Mehmet’tir.
 Fatih Sultan Mehmet bu portreyi İtalyan ressam Bellini’ye
yaptırmıştır.
 Portresini devlet dairelerine astıran ilk padişah II.Mahmut’tur.
 İlk Türk kadın ressam Mihri Müşfik’tir.
 İlk resim sergisini açan Şeker Ahmet Paşa’dır.
 Osman Hamdi Bey ilk güzel sanatlar okulu olan Sanayi-i Nefise
Mektebi’ni açmıştır.
 Osman Hamdi Bey Türk müzeciliğinin kurucusudur aynı zamanda.

MÜZİK SANATI
 Ruhsal hastalıkların tedavisinde de kullanılmıştır.
 II.Mahmut “Mızıka-i Hümayun”u kurmuştur.
 Donizetti Paşa tarafından hazırlanan “Mahmudiye Marşı” Osmanlı
Devleti’nin ilk marşıdır.
 Osmanlı Devleti’nde çok önemli bestekarlar yetişmiştir. Bunlardan bazıları;
Hacı Arif Bey, Tamburi Cemil Bey, İsmail Dede Efendi (Itri) ve Zekai
Dede’dir.
  Batı tarzında müzik dersi alan ve bu yüzden “Alafranga Padişah” olan
bilinen Sultan Abdülmecit’tir.
 III.Selim Suzidilara makamını bulmuştur.

DİĞER SANATLAR

 Malakari: Duvar süsleme sanatı

 Telkari: Gümüş işlemeciliği
 Çinicilik: Çini denilen renkli ve bezeli seramiklerin duvar gibi
yüzeylere kaplanması
 Vitray: Cam süsleme sanatı
 Ciltçilik: Kitap kaplama sanatı (Sanatçısına mücellit denir)
 Heykel (Heykelini yaptıran ilk padişah Abdülaziz)
 Ebru
 Ahşap işlemeciliği
 Halıcılık

OSMANLI MİMARİ VE SANAT SORULARI

1-Batı Tarzında yapılan ilk camii? 5- Tezhip sanatçılarına ne nedir?

A) Süleymaniye A) Nakkaş
B) Selimiye B) Hattat
C) Şehzade C) Müzehhip
D) Nuruosmaniye D) Matrakçı E) Fatih
E) Tezhibel
2- Kitap Süsleme Sanatı nedir ? 6 –Gümüş İşlemeciliği nedir?
A) Ebru A) Malakari
B) Vitray B) Ebru
C) Hat C) Çinicilik
D) Telkari D) Telkari
E) Tezhip E) Yaldızlama

3-Portresini yaptıran ilk padişah? 7 –İlk Osmanlı Hattatı kimdir?

A) Kanuni A) Nakkaş Osman
B) Yavuz B) Levni
C) Fatih Sultan Mehmet C) Amasyalı Yakut
D) Abdulaziz D) Matrakçı Nasuh E)
Abdulmecit E) Hafız Osman

4-Suzidilara makamını bulan padişah? 8 –İlk resim sergisini açan kişi?

A) 2.Mahmut A) Sinan Paşa
B) Abdulmecit B) Şeyh Hamdullah
C) 4.Murat C) Şeker Ahmet Paşa
D) 3.Selim D) Nakkaş Osman E)
Abdulhamit E) Levni

CEVAPLAR:1-D 2-E 3-C 4- D 5-C 6-D 7-C 8-C

BİL BAKALIM

1-Arapça güzel yazı yazma sanatı …………………..dır.

2- Portresini yaptıran ilk padişah………………………..’tir.

3- Minyatür sanatçılarına………………………..denir.

4-Cam süsleme sanatı…………………dır.

5-Heykelini yaptıran ilk padişah…………………………dir.

6-Gümüş işlemeciliği…………………..dir.

7-Duvar süsleme sanatı…………………dir.

8-……………….Suzidilara makamını bulmuştur

Cevaplar
1-Hat 4-Vitray 7-Malakari
2-Fatih Sultan Mehmet 5-Abdulaziz 8-III.Selim
3-Nakkaş 6-Telkari
 MAHKEMELER

Anayasa Mahkemesi
 15 üyeden oluşur
 En yüksek mahkemedir
 Başkanı Zühtü Arslan’dır
 Başkanın görev süresi 4 yıldır
 Görev süresi dolan başkan tekrar seçilebilir
 Başkanı, üyeleri kendi arasından seçer
 Üyelerinin görev süresi 12 yıldır
 Anayasa Mahkemesi üyesi olabilme yaşı en az 45’tir
 Üyelerinin 12’si Cumhurbaşkanı 3’ü TBMM tarafından seçilir

YARGITAY
 Yüksek mahkemedir
 Osmanlı’daki karşılığı Meclis-i Ahkam-ı Adliye’dir.
 Adli yargının temyiz mercidir.
 Üyelerini Hakim ve Savcılar Kurulu seçer
 Yargıtay başkanını, üyeleri kendi arasından seçer
 Yargıtay başkanımız Mehmet Akarca’dır
 Başkanın görev süresi 4 yıldır
  Görev süresi dolan başkan yeniden seçilebilir
 Üyelerinin görev süresi 12 yıldır
 Görev süresi dolan üyeler tekrar seçilemez
 Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve vekilini
Cumhurbaşkanı seçer

DANIŞTAY
 Yüksek mahkemedir
 Osmanlı’daki karşılığı Şuray-ı Devlet’tir
 İdari yargının temyiz mercidir
 Üyelerinin 4’te 3’ünü HSK, 4’te 1’ini Cumhurbaşkanı seçer
 Danıştay başkanını, üyeleri kendi arasından seçer
 Danıştay başkanı Zeki Yiğit’tir (Yeni seçildi)
 Başkanın görev süresi 4 yıldır
 Görev süresi dolan başkan yeniden seçilebilir
 Üyelerinin görev süresi 12 yıldır
 Görev süresi dolan üyeler yeniden seçilemez

HAKİM VE SAVCILAR KURULU

 Yüksek mahkeme değildir.
 13 üyeden oluşur.
 7 üyeyi TBMM, 4 üyeyi Cumhurbaşkanı seçer.
 Başkanı Adalet Bakanı’dır. Adalet Bakanı Yardımcısı ise doğal
üyedir.
 HSK Başkanımız, Adalet Bakanı görevini yürüten
Abdülhamit Gül’dür
UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
  Yüksek mahkemedir
 3 asıl 3 yedek üyesini Yargıtay, 3 asıl 3 yedek üyesini Danıştay
seçer
 Başkanını Anayasa Mahkemesi üyeleri kendi arasından seçer
 Başkanının görev süresi 4 yıldır
 Uyuşmazlık mahkemesi başkanı Cemal Mümtaz Akıncı’dır.

SAYIŞTAY
 Yüksek mahkeme değildir
 Siyasi partilerini mali açıdan denetleyen Anayasa Mahkemesi’ne
yardımcı olur
 Üyelerini TBMM Genel Kurulu seçer
 Başkanını TBMM seçer
 Sayıştay başkanımız Metin Yener’dir.

YÜKSEK SEÇİM KURULU

 Yüksek mahkeme değildir
 7 asil 4 yedek toplam 11 üyeden oluşur
 6 üyesini Yargıtay, 5 üyesini Danıştay seçer
 Üyelerinin görev süresi 6 yıldır
 Başkanını üyeler kendi arasından seçer  YSK Başkanımız
Muharrem Akkaya’dır

MAHKEMELER SORULARI
1-Anayasa Mahkemesi üye sayısı kaçtır?
A) 9
B) 11
C) 13
D) 14
E) 15

2-Yargıtay üyelerini kim seçer ?

A) TBMM
B) Cumhurbaşkanı
C) HSK
D) Anayasa Mahkemesi
E) Danıştay

3- Hangisi Yüksek mahkeme değildir?

A) Anayasa Mahkemesi
B) Yargıtay
C) Danıştay
D) Uyuşmazlık Mahkemesi
E) Hakim ve Savcılar Kurulu

4- Anayasa Mahkemesi üyesi olabilme yaşı en az kaçtır?

A) 40
B) 45
C) 50
D) 55
E) 35

5-Sayıştay üyelerini kim seçer ?

A) Cumhurbaşkanı
B) Anayasa Mahkemesi
C) TBMM
D) Yargıtay
E) Danıştay
 CEVAPLAR:1-E 2-C 3-E 4-B 5-C
BİL BAKALIM

1-En yüksek mahkeme…………………………..dir.

2-Yargıtay Başkanı ……………………’dır.

3-Anayasa Mahkemesi üyeleri görev süresi……..yıldır.

4-HSK Başkanı………………………..’dür

5-Uyuşmazlık mahkemesi başkanı………………….’dur.

6-Üyelerinin görev süresi…….yıldır.

7-Sayıştay Başkanı’nı…………………..seçer.

8-Hakim ve Savcılar Kurulu ….…üyeden oluşur.

Cevaplar
1-Anayasa Mahkemesi 4-Abdulhamit Gül 7-TBMM
2-Mehmet Akarca 5-Cemal Mümtaz Akıncı 8- 13 üye
3-12 yıl 6- 6 yıl
 MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİ
RAPORLARLAR VE BELGELER

HRİSANTOS RAPORU
Paris Barış Konferansı’nda sunulan bir rapordur Hristiyan din
adamı Hrisantos tarafından sunulmuştur
Karadeniz’de özerk bir Pontus Rum devleti kurulmasından
bahsedilmiştir
Bölgede Rum nüfusun Türkler’den fazla olduğu iddia edilmiştir.
SAMSUN RAPORU
Mustafa Kemal’in İstanbul’a gönderdiği rapordur
Bölgedeki karışıklıklara Türklerin değil Rumların ve işgalci
İngilizlerin sebep olduğunu
Türklerin manda ve himayeye karşı olduğunu
İzmir’in işgalinde Yunanlıların haksız olduğunu bildirmiştir

AMİRAL BRİSTOL RAPORU

Batı Cephesinde ABD başkanı W. Wilson tarafından
görevlendirilen Amiral Bristol tarafından hazırlanan rapordur.
 İzmir’in işgalinin haksızlığını ortaya koymuştur
Milli mücadelenin haklılığını ortaya koyan ilk uluslararası
belgedir

MİLNE HATTI RAPORU

Batı Cephesinde Yunanlara zaman kazandırmak amacıyla
oluşturulan rapordur.
İngiliz General Milne tarafından çizilen bu rapor aslında
Yunanistan’ın işgal bölgesini de belirlemektedir.
Atatürk bu hatta uyulmamasını emretmiştir. Anadolu’daki Kuvây-
i Milliye birlikleri de bu hattı tanımamıştır.
Yanlı bir çalışmadır. Aleyhimizedir.

DR. ESAT IŞIK RAPORU

Milli Kongre Cemiyeti üyesi ve yöneticisi Dr. Esat Işık tarafından
hazırlanmıştır.
İzmir’in işgalinin haksızlığına karşı çıkmıştır.
Kuva-i Milliye ifadesinin yer aldığı ilk belgedir.

GENERAL HARBOURD RAPORU

Doğu Cephesinde Wilson tarafından görevlendirilen General
Harbourd tarafından hazırlanan belgedir.
 Doğu Anadolu’da Türklerin Ermenilerden fazla olduğunu
belirtmiştir.
Ermeniler ile ilgili ortaya atılan katledildikleri iddasının doğru
olmadığını söylemiştir.
Anadolu Milli mücadelede kesin kararlıdır.
Anadolu’nun kaynakları ABD’nin ihtiyacını karşılayacak güçte
değildir denilmiştir raporda.

BRÜKSEL HATTI RAPORU

Haliç Konferansı’nın sonuçsuz kalması üzerine Musul sorunu
Milletler Cemiyeti’ne taşınmıştır.
Milletler Cemiyeti’nin bölgeye gönderdiği bir komisyon
“Irak Sınırı” ile ilgili tespitini yapmıştır
Hazırladığı Brüksel Hattı Raporu’nda “Musul”un Irak sınırları
içinde olduğunu belirtmiştir.
Musul sorunu Misak-ı Milli Kararlarına uygun çözülmemiştir.

SANDLER RAPORU
Hatay sorunu konusunda yazılan rapordur.
Hatay ve çevresinde Türk nüfusun çoğunlukta olduğu
belirtilmiştir.
RAPORLAR VE BELGELER SORULARI
1-Kuvay-i Milliye ifadesinin yer aldığı ilk belge hangisidir?
A) Amiral Bristol Raporu
B) Milne Hattı Raporu
C) Dr. Esat Işık Raporu
D) Samsun Raporu
E) General Harbourd Raporu
2- Doğu Anadolu’da Türklerin Ermenilerden fazla olduğunu belirten
belge hangisidir? A) Samsun Raporu
B) Brüksel Raporu
C) Milne Hattı Raporu
D) General Harbourd Raporu
E) Amiral Bristol Raporu

3- Hatay Sorunu hakkında yazılan rapor hangisidir?

A) Milne Hattı Raporu
B) Sandler Raporu
C) Samsun Raporu
D) Brüksel Raporu
E) Amiral Bristol Raporu

4-Milli mücadelenin haklılığını ortaya koyan ilk uluslar arası belge?

A) Amiral Bristol Raporu
B) Brüksel Raporu
C) Sandler Raporu
D) Samsun Raporu
E) Milne Hattı Raporu

CEVAPLAR: 1-C 2-D 3-B 4-A

ON İKİ ADA
  Trablusgarp Savaşı sonrası İtalya ile imzalanan Uşi
Anltaşması sonucu geçici olarak İtalya’ya bırakıldı.

 Lozan Antlaşması ile kalıcı olarak İtalya’ya bırakıldı.

 1947 Paris Antlaşması ile On İki Ada Yunanistan’a verildi.

 Günümüzde halen Yunanistan’a aittir.

ON İKİ ADA SORULARI

1-On iki ada günümüzde hangi devlete aittir?
A) Fransa
B) KKTC
C) Yunanistan
D) İtalya
E) İspanya

2-On iki adayı geçici olarak İtalya’ya bıraktığımız antlaşma?

A) Mondros Ateşkes
B) Lozan
C) Uşi
D) Londra Konferansı
E) Paris Antlaşması

3- On iki adayı kalıcı olarak İtalya’ya bıraktığımız antlaşma?

A) Paris
B) Londra
C) Mondros Ateşkes
D) Mudanya
E) Lozan

4- On iki adayı kalıcı olarak Yunanistan’a bıraktığımız antlaşma?

A) Mondros Ateşkes
B) 1921 Ankara Antlaşması
C) Londra Antlaşması
D) 1947 Paris Antlaşması
E) Mudanya

CEVAPLAR: 1-C 2-C 3-E 4-D

OSMANLI DEVLETİ YIKILIŞ SÜRECİ
Osmanlı Devleti’nin

 Fiilen sona ermesi: Mondros Ateşkeş Antlaşması

 Hukuken sona ermesi: Mudanya Konferansı

 Resmen sona ermesi: Saltanatın kaldırılması ile olmuştur.

OSMANLI YIKILIŞ SÜRECİ SORULAR

1-Osmanlı Devleti’nin resmen sona ermesi hangisi ile olmuştur?

A) Mudanya Ateşkesi
B) Lozan Antlaşması
C) Halifeliğin Kaldırılması
D) Saltanatlığın Kaldırılması
E) Mondros Ateşkesi

2-Osmanlı Devleti’nin fiilen sona ermesi hangisi ile olmuştur?

A) Mondros Ateşkesi
B) Paris Antlaşması
C) Lozan Antlaşması
D) Halifeliğin Kaldırılması
E) Mudanya Ateşkesi

3-Osmanlı Devleti’nin hukuken sona ermesi hangisi ile olmuştur?

A) Halifeliğin Kaldırılması
B) Ankara Antlaşması
C) Halifeliğin Kaldırılması
D) Mudanya Ateşkesi
E) Mondros Ateşkesi

CEVAPLAR:1-D 2-A 3-D

TÜRKİYE’DE GÖRÜLEN İKLİMLER

KARASAL İKLİM
• Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlıdır.
• Ülkemizde en geniş alanda görülen iklimdir.
• Bitki örtüsü bozkırdır.
• Doğal yapı malzemesi kerpiçtir.
• En fazla yağış ilkbahar mevsiminde görülür.
• Konveksiyonel(yükselim) yağış tipi hakimdir.
• İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu ve Trakya’nın
bir kısmında görülür.
• Temel tarım ürünü tahıllardır.

SERT KARASAL İKLİM

• Erzurum-Kars yöresinde görülür.
• Kışlar çok soğuk, yazlar serin geçer.
• En fazla yağış yaz aylarında görülür.
• Konveksiyonel yağış tipi görülür.
• Bitki örtüsü yaz boyunca yeşil kalan çayırlardır.

AKDENİZ İKLİMİ
• Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer.
• Tarım mevsimi en uzun olan iklimdir.
• Bitki örtüsü kısa boylu bodur ağaçlardan oluşan makidir.
• Doğal yapı malzemesi taştır.
• En fazla yağış kış mevsiminde görülür.
• Cephe(Frontal) yağışları hakimdir.
• Akdeniz, Ege, Güney Marmara ve Güneydoğu Anadolu’nun
batısında görülür.
• Temel tarım ürünleri turinçgiller, zeytin, üzüm, incir, pamuktur.

KARADENİZ İKLİMİ
• Her mevsim yağışlıdır.
• Yıllık yağış ortalamasının en yüksek olduğu iklimdir.
• Bitki örtüsü ormandır.
• Doğal yapı malzemesi ahşaptır.
• En fazla yağış sonbahar mevsiminde görülür.
• Yamaç(Orografik) yağışları görülür.
• Karadeniz ve Marmara’nın kuzeyinde görülür.
• İklimi yansıtan temel tarım ürünü fındıktır.
 TÜRKİYE’DE İKLİMLER SORULARI

1- Konveksiyonel yağış tipinin görüldüğü iklim hangisidir?

A) Çöl
B) Tundra
C) Karasal
D) Karadeniz
E) Akdeniz

2- Tarım mevsimi en uzun olan iklim hangisidir?

A) Karadeniz
B) Akdeniz
C) Sert Karasal
D) Muson
E) Akdeniz

3- En fazla yağışı İlkbaharda alan iklim hangisidir?

A) Akdeniz
B) Çöl
C) Kutup
D) İç Anadolu
E) Karadeniz

4- Sert Karasal iklimn görüldüğü yer neresidir?

A) Konya ve çevresi
B) Ergene Havzası
C) Erzurum-Kars Bölgesi
D) Tuz Gölü Çevresi
E) İç Batı Anadolu

CEVAPLAR:1-C 2-B 3-D 4-C

 OSMANLI DÖNEMİ BASIN-YAYIN

 İlk özel gazete: Tercüman-ı Ahval • Sultan Abdülmecid

döneminde çıkarılmıştır.

 İlk yarı resmi gazete: Ceride-i Havadis

• Sultan Abülmecid döneminde çıkarılmıştır.

 İlk resmi gazete: Takvim-i Vekayi

• II.Mahmut döneminde çıkarılmıştır.

 İlk Osmanlı dergisi: Vakay-ı Tibbiye

• Sultan Abdülmecit döneminde çıkarılmıştır.

 İlk mizah dergisi: Diyojen

• Sultan Abdülaziz döneminde çıkarılmıştır.

 İlk kadın dergisi: Terakki Muhadderat

• Sultan Abdülaziz döneminde çıkarılmıştır.

 Yazarının tamamı kadınlardan oluşan dergi: Şükufezar

 • II.Abdülhamit döneminde çıkarılmıştır. • “Çiçek Bahçesi”
anlamına gelmektedir.

 İlk hukuk gazetesi: Ceride-i Muhakim

• Sultan Abdülaziz döneminde çıkarılmıştır.

 İlk güzel sanatlar okulu: Sanayi-i Nefise Mektebi

• Sultan II.Abdülhamit döneminde açılmıştır.

 İlk defa kanunname düzenleyen padişah: II.Mehmet

 İlk Osmanlı medeni kanunu: Mecelle

 İlk Türk Anayasası: Kanun-i Esasi

OSMANLI BASIN-YAYIN SORULARI

1-İlk kadın dergisi hangisidir?
A) Diyojen
B) Vekayi Tıbbıye
C) Şukufezar
D) Terakki Muhadderat
E) Tercuman-ı Ahval

2-Yazarların tamamının kadınlardan oluşan dergi hangisidir?

A) Şukufezar
B) Ceride-i Havadis
C) Diyojen
D) Vekayı Tıbbıye
E) Ceride-i Muhakim

3-İlk Güzel Sanatlar Okulu hangisidir?

A) İstanbul Üniversitesi
B) Bahri Hümayun
C) Sekbanı Cedit
D) Sanayi Nefise Mektebi
E) Ankara Konservatuvar

4-İlk Türk Anayasası hangisidir?

A) 1921 Anayasası
B) Teşkilatı Esasiye
C) Kanuni Esasi
D) 1924 Anayasası
E) 1961 Anayasası

5-İlk defa Kanunname düzenleyen padişah hangisidir?

A) Kanuni
B) 2.Mahmut
C) 3.Selim
D) Yavuz Sultan Selim
E) Fatih Sultan Mehmet

CEVAPLAR:1-D 2-A 3-D 4-C 5-E

BİL BAKALIM
1- Yazarın tamamı kadınlardan oluşan dergi………………dır.

2-İlk mizah dergisi………………’dir.

3-İlk özel gazete…………………………’dır.

4-İlk Osmanlı dergisi………………………’dir.

5-İlk hukuk gazetesi………………………….’dir.

6- İlk kadın dergisi……………………………..’tır.

7-İlk resmi gazete…………………………’dir.

8- İlk Osmanlı medeni kanunu……………………’dir.

Cevaplar:
1-Şukufezar 4- Vakay-ı Tibbiye 7- Takvim-i Vekayi
2-Diyojen 5- Ceride-i Muhakim 8-Mecelle
3-Tercuman-ı Ahval 6- Terakki Muhadderat

AKARSULARIMIZ

 Sınırlarımız içerisinde en uzun akarsuyumuz: Kızılırmak

  Sınırlarımızın dışını da dahil edersek en uzun: Fırat  En temiz
akarsuyumuz: Zap
 Üzerinde yolcu taşımacılığı yapılabilen: Bartın Çayı
 Üzerinde rafting sporu yapılan: Özellikle Çoruh ve
Manavgat
 Ülkemizde en çok taşkına sebep olan: Meriç
 Çeltik tarımı ile ünlü olan: Meriç

Ülkemizde doğup yurtdışından denize dökülenler

• Fırat
• Dicle
• Çoruh
• Aras
• Kura
Yurtdışında doğup ülkemizden denize dökülenler
• Asi
• Meriç
AKARSULARIMIZ SORULAR
1- En temiz akarsuyumuz hangisidir?
A) Kızılırmak
B) Zap
C) Aksu
D) Seyhan E) Çoruh
2-Sınırlarımız için de en uzun akarsuyumuz hangisidir?
A) Yeşillırmak
B) Fırat
C) Kızılırmak
D) Gediz
E) Dicle
3-Üzerinde yolcu taşımacılığı yapılabilen hangisidir?
A) Meriç
 B) Seyhan
C) Dicle
D) Bartın Çayı
E) Yeşilırmak
4-Yurt dışından doğup ülkemizden denize dökülen nehir
hangisidir?
A) Çoruh
B) Aras
C) Asi
D) Fırat E) Kura
5- Çeltik tarımı ile ünlü akarsuyumuz?
A) Çoruh
B) Fırat
C) Asi
D) Meriç
E) Kızılırmak

CEVAPLAR: 1-B 2-C 3-D 4-C 5-D

GEMİLER

 Ertuğrul Fırkateyni: II.Abdülhamit döneminde Japonya’ya

gönderilmiştir

 Hamidiye Kruvazörü: Balkan Savaşları sırasında Rauf

 Orbay’ın Yunanlara karşı mücadele ettiği gemi • Rauf
Orbay’ın “Hamidiye Kahramanı” unvanı buradan
gelmektedir.

 Osman ve Reşadiye: I.Dünya Savaşı önce İngiltere’den sipariş

edilen ama teslim alınamayan gemiler.

 Goben ve Breslav: Osmanlı’nın I.Dünya Savaşı’na girmesine

neden olan Alman gemileridir. Adları Yavuz ve Midilli olarak
değiştirilmiştir.
• Bu gemiler Rusya’nın Sivastapool ve Odessa limanlarını
bombalayınca Osmanlı Devleti I.Dünya Savaşı’na girmek zorunda
kalmıştır.

 Nusret Mayın Gemisi: Çanakkale Boğazı’nda düşmanın

geçeceği güzergaha mayın döşeyen gemimiz.

• Günümüzde “Nusret Mayın Gemisi Müzesi” Mersin’de

bulunmaktadır.

 Ocean: Seyit Onbaşı’nın vurduğu İngiliz zırhlısı.

• Seyit Onbaşı’ya bu başarısı ve mücadelesinden dolayı soyadı
kanunu çıkarıldıktan sonra “Çabuk” soyadı verilmiştir.

 Bandırma Vapuru: Mustafa Kemal’in İstanbul’dan Samsun’a

gittiği gemi.
  Malaya Zırhlısı: Sultan Vahdettin’in ülkeyi terkederken kullandığı
gemi.

 Agammemnon Zırhlısı: Mondros Ateşkes Antlaşması’nın

imzalandığı İngiliz zırhlısı.

GEMİLER SORULARI

1-Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalandığı gemi hangisidir?

A) Ocean
B) Agememnon Zırhlısı
C) Goben
D) Breslav
E) Malaya Zırhlısı

2-Seyit Onbaşı’nın vurduğu İngiliz gemi hangisidir?

A) Malaya
B) Elizabeth
C) Napolyon
D) Ocean
E) Agememnon

3-Mustafa Kemal’in İstanbul’dan Samsun’a gittiği gemi hangisidir?

A) Bayrak
B) Bandırma Vapuru
C) Yavuz
D) Midilli
E) Aksu

4-Ertuğrul Fırkateyni hangi ülkeye gönderilmiştir?

A) Çin
B) Hindistan
C) Rusya
D) Japonya
E) İtalya

CEVAPLAR:1-B 2-D 3-B 4-D

MİLLETLER CEMİYETİ

 Diğer adı Cemiyet-i Akvam’dır.

 I.Dünya Savaşı sonrası Dünya’da barış düzenini sağlamak için

oluşturulmuştur.

 Kurulması fikri ilk defa Wilson İlkeleri’nde ortaya atılmıştır.

 I.Dünya Savaşı sonrası toplanan Paris Barış

Konferansı’nda kurulması kararlaştırılmıştır.
  10 Ocak 1920’de kurulmuştur.

 Türkiye bu cemiyete 1932 yılında üye olmuştur.

 Türkiye’nin Milletler Cemiyeti’nde ilk temsilcisi ise Cemal

Hüsnü Taray’dır.

 Milletler Cemiyeti 1946 yılında dağılmıştır.

 Yerini halen daha günümüzde varlığını devam ettiren Birleşmiş

Milletler almıştır.

Millet Cemiyeti’ne giden konular

Boğazlar sorunu: Türkiye lehine çözüldü.
Suriye sınırı: Türkiye lehine çözüldü.(Hatay)
Irak sınırı: Türkiye aleyhine çözüldü. (Musul) Bozkurt-Lotus
Olayı: Türkiye lehine çözüldü.
Etabli sorunu: Cemiyette çözülemeyen tek sorundur. İki ülke
arasında çözülmüştür.
MİLLETLER CEMİYETİ SORULAR
1-Milletler Cemiyeti fikri ilk kez nerede ortaya atılmıştır?
A) Paris Barış Konferansı
B) Lozan Antlaşması
C) Londra Konferansı
D) Wilson İlkeleri
E) Viyana Kongresi

2-Milletler Cemiyeti kurulma kararı nerede alınmıştır?

A) Londra Konferansı
B) Paris Barış Konferansı
C) San Fransisco Konferansı
D) Yalta Konferansı
E) Lozan Antlaşması

3-Türkiye’nin Milletler Cemiyeti’ndeki ilk temsilcisi kimdir?

A) Fatin Rüştü Zorlu
B) Bekir Sami Bey
C) Cemal Hüsnü Taray
D) Tevfik Rüştü Aras
E) Yusuf Kemal Tengirşek

4- Türkiye’nin Milletler Cemiyeti’ne götürmediği sorun hangisidir?

A) Suriye Sınırı
B) Etabli
C) Irak Sınırı
D) Bozkurt Lotus Olayı
E) Yabancı Okullar Sorunu

5-Türkiye Cemiyete kaç yılında üye olmuştur?

A) 1932
B) 1934
C) 1942
D) 1944
E) 1945
 CEVAPLAR: 1-D 2-B 3-C 4-E 5-A

KURTULUŞ SAVAŞI’NDA ÖNEMLİ

TEPELER

I. İnönü Savaşı  Metristepe

II. İnönü Savaşı  Metristepe

Sakarya Savaşı  Duatepe

Büyük Taarruz  Kocatepe

ANADOLU’DA KURULAN İLK TÜRK
 BEYLİKLERİ

SALTUKLULAR
 Anadolu’da kurulan ilk Türk beyliğidir.  Erzurum merkezli
kurulmuştur.
 Kurucusu Ebu’l Kasım Saltuk Bey’dir.
 Erzurum Ulu Camii ve Mama Hatun Kümbeti önemli eserleridir.

DANİŞMENTLİLER
 Kurulan beylikler arasında en güçlüsüdür.
 Anadolu Selçuklu Devleti’ni en çok uğraştıran beyliktir.
 Danişment Ahmet Gazi tarafından Sivas merkezli kurulmuştur.
 Daha sonra Tokat-Kayseri-Malatya çevresinde de hüküm
sürmüştür.
 Anadolu’nun ilk medresesi olan Yağıbasan Medresesi en önemli
eserleridir.
 Anadolu’da ilk defa para bastıran beyliktir.

MENGÜCEKLİLER
 Kurucusu Mengücek Gazi’dir.
 Erzincan merkezli kurulmuşlardır.
 En önemli eserleri Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası’dır.
 (UNESCO tarafından korunmaktadır.)

ÇAKA BEYLİĞİ
 İlk Türk denizci olarak bilinen Çaka Bey tarafından kurulmuştur.
 İzmir merkezli kurulmuşlardır.
 Denizci bir beyliktir.
 Çaka Bey’in 1081 yılında oluşturduğu donanma Deniz
Kuvvetleri’nin kuruluş tarihi olarak kabul edilir.

Pekiştirelim: Mete Han’ın tahta çıkış tarihi ise Türk Kara

Kuvvetleri’nin kuruluş tarihi olarak kabul edilir.

ARTUKLULAR
 Kurulan beylikler arasında en son yıkılan beyliktir.
 Hasankeyf, Mardin ve Harput olmak üzere 3 kola ayrılmışlardır.
 Artuklular döneminde önemli bilim insanı El-Cezeri yaşamıştır.
 Hasankeyf, Malabadi Köprüsü, Mardin Hatuniye Medresesi önemli
eserlerindendir.


İLK TÜRK BEYLİKLERİ SORULAR

1- Anadolu’da para bastıran ilk beylik hangisidir?
A) Saltuklular
B) Artuklular
C) Danişmentliler
D) Çaka Beyliği
E) Mengücekliler

2- Anadolu’da kurulan ilk beylik hangisidir?

A) Artuklular
B) Danişmentliler
C) Mengücekliler
D) Saltuklular
E) Çaka Beyliği

3- Erzincan merkezli kurulan beylik hangisidir?

A) Çaka Beyliği
B) Mengücekliler
C) Danişmentliler
D) Artuklular
E) Saltuklular

4- Hangisi denizcilikle uğraşan beyliktir?

A) Mengücekliler
B) Saltuklular
C) Çaka Beyliği
D) Danişmentliler
E) Artuklular

CEVAPLAR: 1-C 2-D 3-B 4-C

VİLAYET-İ SİTTE
Mondros Ateşkes Antlaşması’nın 24. maddesinde belirtilen 6
ildir. Bu illerde bir karışıklık çıkarsa işgal edileceği
belirtilmiştir. Asıl amaç Doğu’da bu illeri de içine alan bir
Ermeni devleti kurmaktır.

ŞİFRE BESDE Van

 Bitlis
 Elazığ  Sivas  Diyarbakır
 Erzurum
 Van

Dikkat: Burada genellikle Erzincan verilince karıştırıyoruz dikkat

edelim.

HANGİ ANTLAŞMAYI KİM İMZALADI?

 Mondros Ateşkes Antlaşması: Rauf Orbay

 Sevr Antlaşması: Reşat Halis, Rıza Tevfik, Hadi Paşa imzalamaya

gönderen hükümet ise Damat Ferit Paşa Hükümeti
 Gümrü Antlaşması: Kazım Karabekir

 Batum Antlaşması: Kazım Karabekir

 Kars Antlaşması: Kazım Karabekir

 1921 Ankara Antlaşması: Yusuf Kemal Tengirşek ve Fevzi

Çakmak

 Afgan Dostluk Antlaşması: Yusuf Kemal Tengirşek

 Moskova Antlaşması: Ali Fuat Cebesoy

 Londra Konferansı’na TBMM adına katılan: Bekir Sami Bey

 Mudanya Ateşkes Antlaşması: İsmet İnönü

 Lozan Barış Antlaşması: İsmet İnönü, Rıza Nur, Hasan

Saka

 Haliç Konferansı: Ali Fethi Okyar

 Bozkurt-Lotus Olayı: Mahmut Esat Bozkurt

 1926 Ankara Antlaşması: Tevfik Rüştü Aras

 Milletler Cemiyeti’ndeki ilk temsilcimiz: Cemal Hüsnü

Taray

 Balkan Antantı: Tevfik Rüştü Aras

 Montrö: Tevfik Rüştü Aras

 Sadabad Paktı: Tevfik Rüştü Aras

  İlk NATO Daimi temsilcimiz: Fatin Rüştü Zorlu

Not: Türkiye Milletler Cemiyeti’ne 1932

NATO’ya 1952 yılında katılmıştır

ANTLAŞMA VE İMZALAYAN
SORULARI
1) Aşağıdakilerden hangisi Lozan Barış Antlaşması’nı imzalayan heyet
içerisinde yer almaktadır? A- Rauf Orbay
B- Ali Fethi Okyar
C- Rıza Nur
D- Refet Bele
E- Ali Fuat Cebesoy

2) Haliç Konferansı’nda TBMM’yi kim temsil etmiştir?

A- Rauf Orbay B- İsmet İnönü
C- Ali Fuat Cebesoy D-
Ali Fethi Okyar
E- Kazım Karabekir

3) Türkiye’nin Milletler Cemiyeti’ndeki ilk temsilcisi kimdir?

A- Cemal Hüsnü Taray
B- Fatin Rüştü Zorlu
C- Yusuf Kemal Tengirşek
D- Tevfik Rüştü Aras
E- Rıza Nur

4) Gümrü Antlaşması’nı TBMM adına kim imzalamıştır?

 A- Enver Paşa
B- Kazım Karabekir C- Rauf Orbay
D- Yusuf Kemal Tengirşek
E- Tevfik Rüştü Aras
CEVAPLAR: 1-C 2-D 3- A 4- B

TÜRKİYE’DE KIYI TİPLERİ

BOYUNA KIYI
 Dağların denize paralel uzandığı yerlerde görülür.
 Girinti çıkıntı çok azdır.
 Kıyı ile iç kesim arasında ulaşım zordur.
 Doğal liman sayısı azdır.
 Kıta sahanlığı dardır.
 Falezler yaygındır.
 Akdeniz ve Karadeniz bölgelerimizde görülür.

ENİNE KIYI
 Dağların denize dik uzandığı yerlerde görülür.
 Girinti çıkıntı çok fazladır.
 Kıyı ile iç kesim arasında ulaşım kolaydır.
 Deniz etkisi iç kesimlere kadar girebilir.
 Doğal liman sayısı fazladır.  Kıta sahanlığı geniştir.
  Koy ve körfezler yaygındır.
 Ege bölgemizde görülür.

RİA TİPİ KIYILAR

 Platolar arasındaki derin vadilerin deniz veya okyanusların
yükselmesi ile sular altında kalması ile oluşmuş kıyı tipidir.
 Ülkemizde Menteşe Yöresi, Çanakkale Boğazı ve İstanbul Boğazı
bu kıyı tipine örnektir.

DALMAÇYA KIYI TİPİ

 Denize paralel uzanan dağların arasındaki vadilere deniz suyunun
girmesi ile oluşan kıyı tipidir.
 Ülkemizde Akdeniz’de Teke Yarımadasının Antalya Kaş
kıyılarında rastlanır.

KALANKLI KIYILAR
 Ülkemizde Mersin’de görülür.

NOT: Haliç, Skyer, Watt, Fiyortlu kıyılar ülkemizde

görülmemektedir.
 KIYI TİPLERİ SORULAR
1-Akdeniz ve Karadeniz’de görülen kıyı tipi hangisidir?
A) Boyuna
B) Ria
C) Kalanklı
D) Enine
E) Haliç

2-Ria tipi kıyılar nerede görülür?

A) Mersin
B) Sinop
C) Çanakkale Boğazı
D) İzmir
E) Antalya-Kaş

3- Hangisi ülkemizde görülen kıyı tipidir?

A) Haliç
B) Watt
C) Skyer
D) Fiyort
E) Kalanklı

4-Dalmaçya kıyı tipi nerede görülür?

A) Samsun
B) Çanakkale
C) Antalya Kaş
D) İstanbul
E) Mersin

CEVAPLAR:1-A 2-C 3-E 4-C

 YÖNETİMİ ETKİLEYEN
KADINLARIMIZ

Tomris Hatun  İskitler (ilk Türk kadın hükümdar)

Bağarık Hatun  Sabirler
Mama Hatun  Saltuklular
Raziye Begüm  Delhi Sultanlığı
Altun Can Hatun  Büyük Selçuklu
Terken Hatun  Büyük Selçuklu
Hürrem Sultan  Osmanlı
Kösem Sultan  Osmanlı
 ŞAİRLERİMİZ

İlk Türk şairi  Aprın Çor Tigin

Vatan Şairi  Namık Kemal
İstanbul Şairi  Yahya Kemal Beyatlı
Bayrak Şairi  Arif Nihat Asya
Akşam Şairi  Ahmet Haşim
Ölüm Şairi  Cahit Sıtkı Tarancı
Ümmetçi Şair  Mehmet Akif Ersoy
Ağıtlar Şairi  Recaizade Mahmut Ekrem
Kudüs Şairi  Nuri Pakdil
Yazı Makinesi  Ahmet Mithat Efendi
Lale Devri Şairi  Nedim
İlkler Şairi  İbrahim Şinasi

Not: Sorulma ihtimali yüksek olanları sarı renk içine aldım 😊

HUKUK ÇEŞİTLERİ
  Bir ülkede yürürlükte bulunan yazılı ve yazısız kuralların
tümüne Pozitif Hukuk denir.

 Bir ülkede yürürlükte bulunan sadece yazılı kuralların tümüne

Mevzu Hukuk denir. Yetkili makamlarca konulmuştur.

 Olması istenen veya olması gereken İdeal

Hukuktur.(Doğal-Tabii)

 Şu an yürürlükte olmayan ve geçmişte kullanılmış hukuk türü

Tarihi Hukuktur.

HUKUK ÇEŞİTLERİ SORULAR

1-Şu an yürürlükte olmayan geçmişte kullanılmış hukuk türü nedir?
A) Geçersiz Hukuk
B) Tarihi Hukuk
C) Mevzu Hukuk
D) İdeal Hukuk
E) Pozitif Hukuk
2-Yürürlükte bulunan yazılı ve yazısız kuralların tümüne ne denir?
A) Mevzu Hukuk
B) İdeal Hukuk
C) Güncel Hukuk
D) Pozitif Hukuk
E) Negatif Hukuk

3-Yürürlükte bulunan yazılı kuralların tümüne ne denir?

A) Negatif Hukuk
B) Doğal Hukuk
C) Mevzu Hukuk
D) Gerçekçi Hukuk
E) Caydırıcı Hukuk

4-Olması istenen ve olması gerek hukuk kuralına ne denir?

A) Doğal Hukuk
B) Ütopya Hukuk
C) Güncel Hukuk
D) Negatif Hukuk
E) Yaşanmış Hukuk

CEVAPLAR: 1-B 2-D 3-C 4-A

YAPTIRIM TÜRLERİ

CEZA
  Yasayı çiğneyen kişiye, yöntemine göre mahkemelerce
uygulanan yaptırımdır.

CEBRİ İCARA
 Kişilerin yapmakla yükümlü olduğu durumlarda, davranışlarını
yerine getirmediyse bu davranışın kamu gücü uygulanarak zorla
yerine getirilmesidir.
 Askerlik, vergi, haciz, nafaka vs cebri icra örnekleridir.

TAZMİNAT
 Hukuka aykırı olarak, başkalarına verilen zararın ödetilmesi
biçimindeki yaptırım türüdür.
 Tazminat türleri de kendi içinde ikiye ayrılır.
1) Maddi Tazminat: Mal varlığına yönelik olarak parasal açıdan zarar
vermektir. Mutlak olarak zarar para ile giderilmektedir. 2) Manevi
Taminat: Kişilik hakları, vücut bütünlüğü gibi para ile ölçülemeyen
değerlere verilen zarardır. Bu zarar para ile giderilebileceği gibi her
zaman para da olmayabilir. (Özür, tekzip vs.)

İPTAL
 Hukuk kurallarına aykırı bir biçimde yapılmış olan idari işlemin
ortadan kaldırılmasıdır.

HÜKÜMSÜZLÜK
 Hukuka ters bir şekilde yapılan işlemin kanunun öngördüğü
şekilde yapılmaması sonucu veya kanuna aykırı olarak
yapılması sonucu hukuki işlem yetkisinin doğmamasıdır.
  Hukuki işlemleri, hukukun aradığı şekilde yapmalıyız.
Aksi durumlarda hükümsüzlük ortaya çıkar.
 Yapılan bu işlem sonuç doğurmaz, sakattır. Hükümsüzlük
türleri üçe ayrılmaktadır.
1) Yokluk: Hukuki işlemin hiç oluşmaması halidir. Yani
hukuksal işlemin kurucu unsuru eksiktir.
İmam nikahı, imzasız senet vs yokluk kavramına
örnektir.
2) Butlan: Yapılan hukuksal işlemin kurucu unsurları yapılmış
olsa da, içeriğinde yani konusunda hukuka aykırılık olması
durumudur. Yani hukuken işlem var, doğmuştur ama
sakattır.
*Mutlak butlan: Akıl hastası bir kimsenin evlenmesi.
*Nispi butlan: Sarhoşluk anında evlenilmesi.
3) Tek taraflı bağlamazlık: Yapılan hukuki işlemin taraflardan
birisi için geçerli olmaması halidir.

YAPTIRIM TÜRLERİ SORULAR

1-Hukuki işlemin hiç oluşmaması haline ne denir?
A) Mutlak Butlan
B) Yokluk
C) Nispi Butlan
D) Negatif Hukuk
E) Tek taraflı bağlamazlık

2- Akıl hastası bir kişinin evlenmesi durumunda hangi hükümsüz tür

oluşur?
A) Tek taraflı bağlamazlık
B) Yokluk
C) Mutlak Butlan
D) Nispi Butlan
E) Çift taraflı bağlamazlık

3- Askerlik,haciz,vergi, nafaka hangi yaptırım türün kapsamındadır?

A) Ceza
B) Tazminat
C) Hükümsüzlük
D) İptal
E) Cebri İcra

4 –Yapılan hukuki işlemin taraflardan birisi için geçerli

olmaması haline ne denir? A) Mutlak Butlan
B) İptal
C) Ceza
D) Tek taraflı bağlamazlık
E) Nispi Butlan

CEVAPLAR:1-B 2- C 3- E 4-D

SEÇİM İLKELERİ

 Seçimlerin Serbestliği: Bu ilke vatandaşların hiçbir baskı ve

zorlama olmadan oy kullanabilmeleridir.
  Genel Oy İlkesi: Maddi ve cinsiyet gibi farklılıklarına
bakılmaksızın tüm vatandaşların oy hakkına sahip olmasını
ifade eder.

 Eşit Oy İlkesi: Her seçmenin bir tek oya sahip olmasıdır.

 Tek Dereceli Seçim İlkesi: Tek dereceli seçim, seçmenlerin

temsilcileri aracısız yani doğrudan seçmesidir.

 Gizli Oy İlkesi: Oyun gizli olarak verilmesi,

kullanılmasıdır.

 Açık Sayım ve Döküm İlkesi: Oyların sayımının açık olarak

yapılmasıdır.

SEÇİM İLKELERİ SORULAR

1-Her seçmenin tek oya sahip olması hangi ilkedir?

A) Genel Oy
B) Gizli Oy
C) Açık Sayım
D) Eşit Oy
E) Gizli Oy

2-Maddi ve cinsiyet gibi farklılıklarına bakılmaksızın tüm

vatandaşların oy hakkına sahip olmasını ifade eden ilke hangisidir?

A) Gizli Oy
B) Eşit Oy
C) Tek Oy
D) Genel Oy
E) Seçim Serbestliği
3- Oyların sayımının açık olarak yapılması hangi ilkedir?
A) Seçim Serbestliği
B) Tek Sayım
C) Açık Sayım
D) Tek Dereceli Sistem
E) Seçim Serbestliği

CEVAPLAR:1-D 2-D 3-C

500 MADDEDE GÜNCELVE GENEL

KÜLTÜR BİLGİLERİ

1. Yeni tip Koronavirüs 2019 yılında Çin’in Wuhan kentinde

ortaya çıkmıştır.

2. Çin’de ilk koronavirüs tanısını koyan doktor

Li Wenliang’dır.

3. Çin dışında koronavirüsten ilk ölüm vakası Filipinler’de

yaşanmıştır.
4. Koronavirüsle mücadele ederken hayatını kaybeden Prof.
Dr. Cemil Taşçıoğlu’nun adı İstanbul Okmeydanı Eğitim ve
Araştırma Hastanesi’ne verilmiştir.

5. Koronavirüsü pandemi ilan eden örgüt WHO’dur. (Dünya

Sağlık Örgütü)

6. Ülkemizde koronavirüsten dolayı hayatını kaybeden BTP

Genel Başkanı Haydar Baş’tır.

7. Koronavirüsten dolayı hayatını kaybeden ilahiyatçı

yazarımız Ömer Döngeloğlu’dur.

8. Türkiye’de ilk İmmün Plazma tedavisi İnönü

Üniversitesi’nde yapılmıştır.

9. Koronavirüsten dolayı ilan edilen sokağa çıkma

yasaklarında 30 büyükşehir belediyesi ile beraber
Zonguldak’ta da sokağa çıkma yasakları uygulanmıştır.

10. İlk yerli solunum cihazı Sahra’dır.

11. Sahra’nın yardım amaçlı gönderildiği ilk ülke Somali’dir.

12. Yerli solunum cihazı Sahra’nın ekonomik amaçlı ihraç

edildiği ilk ülke ise Litvanya’dır.

13. Koronavirüs kelimesinin kullanılmasını yasaklayan ülke

Türkmenistan’dır.

14. Koronavirüs mücadelesini yürüten sağlık bakanımız

Fahrettin Koca’dır.
15. Ocak 2020’de Nijerya’da görülen virüs Lassa Ateşi’dir.

16. Hindistan’da doğan ikiz bebeklere “Corona” ve

“Covid” adları verilmiştir.

17. Koronavirüsten dolayı NATO’dan yardım isteyen ilk ülke

İspanya olmuştur.

18. 2020 yılı içerisinde Koronavirüs’ten sonra Çin’de görülen

diğer virüs Hanta Virüsü’dür.

19. 2019-2021 yılları arasında Dünya’da en çok turist çeken

ülke Fransa olmuştur.

20. 1.2 milyar dolarlık borcunu ödeyemediği için iflas

açıklayan ülke Lübnan’dır.

21. Türkiye’nin ilk yerli sondaj gemisi Fatih, ikincisi Yavuz,

üçüncüsü Kanuni’dir. (FeYK) diye kodluyoruz.

22. NATO’ya üye olan son ülke Kuzey Makedonya’dır.

23. Asker kökenli olmayan ilk Cumhurbaşkanımız Celal

Bayar’dır.

24. Kızıl Gezegen olarak bilinen gezegen Mars’tır.

25. UNESCO Geçici Miras Listesi’ne eklenen “Koramaz

Vadisi” Kayseri’dedir.

26. UNESCO Geçici Miras Listesi’ne eklenen “Zerzevan

Kalesi” Diyarbakır’dadır.
27. Nobel Edebiyat Ödülü’ne aday gösterilen ilk Türk yazar
Yaşar Kemal’dir. (İnce Memed adlı eseri ile)

28. Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan ilk Türk yazar Orhan

Pamuk’tur.

29. 2021 İslam Dünyası Kültür Başkenti Doha’dır.

(Katar)

30. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından sunulan Uzaktan Eğitim

Sistemimizin adı EBA’dır. ( Eğitim Bilişim Ağı)

31. 2021 Avrupa Spor Kenti Nevşehir seçilmiştir.

32. Hayat pahalılığını protesto etmek için toplanan “Sarı

Yelekliler” ilk defa Fransa’da ortaya çıkmıştır.

33. 2020 yılında göreve başlayan Yargıtay başkanımız Mehmet

Akarca’dır.

34. 2020’de ABD tarafından öldürülen İran Devrim Muhafızları

komutanı Kasım Süleymani’dir.

35. Yapımı süren ve ilk yerli savaş uçak gemisi özelliğine sahip
olacak amfibi hücum gemisi TCG Anadolu’dur.

36. İlk yerli otomobili üretecek firma TOGG’dur.

37. İlk yerli otomobili üretecek firma TOGG’un CEO’su

Mehmet Gürcan Karakaş’tır.
38. NASA tarafından uzayda yetiştirilen ilk çiçek “Kirli Hanım
Çiçeği” olarak bilinen Zinya’dır.

39. Dünya Sağlık Örgütü 2021’yi “Sağlık Çalışanları Yılı” ilan

etmiştir.

40. Birleşmiş Milletler 2021’yi “Meyve ve Sebze Yılı” ilan

etmiştir.

41. “Bozkırın Tezenesi” olarak bilinen sanatçımız Neşet

Ertaş’tır.

42. “Sanat Güneşi” olarak bilinen sanatçımız Zekü Müren’dir.

43. “Cumhuriyet’in Divası” olarak bilinen sanatçımız

Müzeyyen Senar’dır.

44. KKTC’nin ilk yerli otomobilinin adı Günsel’dir.

45. Kasım 2019’da “1 saatte en fazla fidan dikme” rekoru kıran

ilimiz Çorum’dur.

46. Çanakkale Şehitleri Abidesi’nin mimarı Doğan Erginbaş’tır.

47. Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nin mimarı Şefik Birkiye’dir.

48. İlk yerli sismik araştırma gemimiz TCG Oruç

Reis’tir.

49. “Pekmeze bulanmış susamlı ekmek” olarak

OXFORD sözlüğüne giren yiyeceğimiz Simit’tir.

50. YSK’nın yeni başkanı Muharrem Akkaya seçilmiştir.

51. 2020 yılında geçirdiği helikopter kazasında hayatını
kaybeden efsanevi NBA oyuncusu Kobe Bryant’tır.

52. TÜİK verilerine göre en fazla ihracat yaptığımız ülke

Almanya’dır.

53. TÜİK verilerine göre en fazla ithalat yaptığımız ülke

Rusya’dır.

54. 2021 Yeşil Avrupa Başkenti Lahti seçilmiştir.

55. “Ulubey Kanyonu” Uşak’tadır.

56. Türkiye’nin ilk lav tüğü mağarası Hatay Hassa’da

bulunmuştur.

57. Dünya’da ilk radyo yayını ABD’de yapılmıştır.

58. Türkiye’de ilk radyo yayını 1927 yılında yapılmıştır.

59. Türkiye’nin en işlek sınır kapısı Kapıkule’dir.

60. Demir İpek Yolu Hattı Türkiye’ye Gürcistan üzerinden giriş

yapmaktadır.

61. Yüzölçümü ülkemizden büyük olan sınır komşumuz

İran’dır.

62. En son açılan sınır kapımız Zeytin Dalı Sınır Kapısı’dır.

63. “Türk Akımı Projesi” Rus doğalgazını Avrupa’ya taşımayı

amaçlar.
64. Oran olarak en fazla orman varlığına sahip ilimiz
Antalya’dır.

65. Türkiye’nin ilk kadın öğretmeni Refet Angın’dır.

66. Dünya’nın en uzun kanalı Panama Kanalı’dır.

67. Türkiye’nin yurtdışındaki en büyük askeri üssü

Somali’dedir.

68. Dünya’nın en yüksek asma kuleye sahip köprüsü Yavuz

Sultan Selim Köprüsü’dür.

69. Aydın’da bulunan Afrodisias Antik Kenti’ni Ara Güler

keşfetmiştir.

70. Dünya’da en çok dile çevrilen kitap Küçük Prens’tir.

71. Dünya’da en çok satılan kitap İki Şehrin Hikayesi’dir.

72. İslam İşbirliği Teşkilatı’nın merkezi Cidde’dir.

73. İstiklal Madalyası alan ilk ilimiz Kahramanmaraş’tır.

74. İstiklal Madalyası alan son ilimiz Şanlıurfa’dır.

75. TÜİK verilerine göre nüfusu en az olan ilimiz Tunceli’dir.

76. TÜİK verilerine göre nüfus yoğunluğu en az olan ilimiz

Tunceli’dir.

77. 4 Coğrafi bölgeye birden sınırı olan tek ilimiz Bilecik’tir.

78. 3 ülkeye birden sınırı olan ilimiz Iğdır’dır.

79. Başkenti “Nursultan” olarak değişen ülke Kazakistan’dır.

80. Atatürk Havalimanı’ndan son dış hat uçuşu Singapur’a

yapılmıştır.

81. NASA’nın 20 kişilik kara delik ekibinde çalışan Türk

kadını Ferya Özel’dir.

82. Hititler’e başkentlik etmiş olan “Hattuşaş” Çorum ilimizin

sınırları içerisindedir.

83. İlk milli keskin nişancı tüfeğimiz Bora-12’dir.

84. Türkiye’nin en yağlı ağacı olan 4115 yaşındaki Porsuk

ağacı Zonguldak’tadır.

85. 4 kez üst üste Dünya Şampiyonu olan milli güreşçimiz Rıza
Kayaalp’tir.

86. Dünya’nın en küçük yüzölçümüne sahip ülkesi Vatikan’dır.

87. Dünya’nın en büyük yüzölçümüne sahip ülkesi Rusya’dır.

88. Atatürk’ün yurt gezilerinde kullandığı tren Beyaz Tren’dir.

89. Türkiye’nin ilk Antik DNA Laboratuvarı Hacettepe

Üniversitesi’nde açılmıştır.

90. İlk milli parkımız Yozgat Çamlığı’dır.

91. Son milli parkımız Sarıçalı Dağı Milli Parkı’dır.

92. Türkiye Uzay Ajansı Başkanı Sedar Hüseyin Yıldırım’dır.

93. 2022 yılına kadar tüm nükleer santrallerini kapatma kararı

alan ülke Almanya’dır.

94. Türkiye’nin tescillenen ilk tropikal meyvesi Ejder

Meyvesi’dir. (Pitaya)

95. “Devlet Ana” olarak bilinen Türk kadını Hayme Ana’dır.

96. Milli park olmaktan çıkarılan “Göreme Vadisi”

Nevşehir’dedir.

97. Mesir Macunu Festivali’ne her yıl ev sahipliği yapan ilimiz

Manisa’dır.

98. 16 yaşında Nobel’e aday gösterilen İsveçli çevreci aktivist

Greta Thunberg’tir.

99. TANAP ile Azerbaycan’ın doğalgazı Türkiye üzerinden

Avrupa’ya taşınacaktır.

100. Artistik Jimnastik Dünya Şampiyonası’nda altın madalya

kazanan ilk sporcumuz İbrahim Çolak’tır.

101. Ülkemizin ilk “Bor Karbür” tesisinin temeli Balıkesir’de

atılmıştır.

102. 47.Uluslararası Emmy Ödülleri’nde en iyi erkek oyuncu

ödülünü Haluk Bilginer kazanmıştır.

103. Süper lig tarihinin ilk kadın başkanı Berna

 Gözbaşı’dır. (Kayserispor)

104. 2020 Türk Dünyası Kültür Başkenti Özbekistan’ın Hive

kenti seçilmiştir.

105. Kasım 2019’da vefat eden ünlü kadın tiyatrocumuz Yıldız

Kenter’dir.

106. Yüzölçümü en büyük olan kıta Asya’dır.

107. Türkiye’nin ilk yerli sivil zırhlı midibüsü Adba’dır.

108. 2021 İslami Dayanışma Oyunları Konya’da

düzenlenecektir.

109. Olimpiyat bayrağı üzerindeki halkalar kıtaları temsil

etmektedir.

110. 2021’un en huzurlu ülkesi Finlandiya ilan edilmiştir.

111. 2021’un en huzursuz ülkesi Afganistan ilan edilmiştir.

112. 5G teknolojisini kullanan ilk ülke Güney Kore’dir.

113. Yerli otomobilin üretim fabrikası Bursa’da kurulacaktır.

114. Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde’dir.

115. 2021 Dünya Kitap Başkenti Tiflis’tir.

116. Viyana’da düzenlenen Edelweiss 2019 Uluslararası Piyano

yarışmasında 1. olan kızımız Nil Göksel’dir.

117. 2019’da en fazla ziyaret edilen milli parkımız

 Uzuntarla Tabiat Parkı’dır.(Ormanya)

118. İran tarafından düşürülen ve 176 kişinin hayatını kaybettiği

yolcu uçağı Ukrayna’ya aittir.

119. Dünya’nın en genç başbakanı olan Sanna Marin Finlandiya

başbakanı seçilmiştir.

120. Türk Yıldızları Parkı Konya’dadır.

121. “Yünlü Gelin” olarak adlandırılan bitki türü Denizli’de

keşfedilmiştir.

122. 2020’de hayatını kaybeden “Toprak Dede” olarak bilinen

TEMA Vakfı Kurucu Onursal Başkanı Hayrettin
Karaca’dır.

123. “Çağımızın Dede Korkutu” olarak bilinen Mustafa Necati

Sepetçioğlu’dur.

124. 2019’da hayatını kaybeden “Kudüs Şairi” olarak bilinen

şairimiz Nuri Pakdil’dir.

125. Türkiye’nin en uzun sulama kanalı Suruç Kanalı’dır.

126. Dünya’da ters akan tek şelale Niagara’dır.

127. Dünya’nın en yüksek şelalesi Angel Şelalesi’dir.

(Venezuela)

128. 2021 Teknofest İstanbul’da düzenlenecektir.

129. Avrupa’nın ilk çevre dostu camisi olan “Cambridge Camii”
İngiltere’dedir.

130. Akıllı Kent projesi ilk defa Karaman’da uygulanmıştır.

131. “Tıbbın Hükümdarı” olarak bilinen Türk-İslam alimi İbn-i

Sina’dır.

132. TÜİK verilerine göre en genç nüfusa sahip ilimiz

Şanlıurfa’dır. (Son güncel veri)

133. TÜİK verilerine göre en yaşlı nüfusa sahip ilimiz Sinop’tur.

134. 2019’da hayatını kaybeden “Sinyör” lakaplı Fenerbahçe

efsanesi Can Bartu’dur.

135. İlk yerli buğday tohumumuz Sorgül’dür.

136. Sorgül ilk kez Mardin’de toprağa ekilmiştir.

137. Türkiye’nin ilk biyosfer rezerv alanı olan “MacahelCamilii”

Artvin’dedir.

138. 2020 Nobel Edebiyat Ödülü’nü Louise Glück kazanmıştır.

139. “Dünya’nın Akciğeri” olarak bilinen ülke Rusya’dır. 140.

İlk yerli hava savunma füzemiz Hisar’dır.

141. 2020 Dağ Bisikleti Dünya Maraton Şampiyonası Sakarya’da

düzenlenmiştir.

142. Topraksız tarım yapılan ilk ilimiz Giresun’dur.

143. Yeni nesil kriminal inceleme aracımız Kıraç’tır.

144. “Türk Einstein’i” olarak bilinen Oktay Sinanoğlu’dur.

145. Birleşmiş Milletler’in son üyesi Güney Sudan’dır.

146. Nutuk’ta en çok adı geçen kişi Yahya Kaptan’dır.

147. Dünya’nın ilk bilgisayarı ENİAC’tır.

148. “Demir Lady” olarak bilinen Birleşik Krallığın ilk kadın

başbakanı Margaret Thatcher’dir.

149. Türklerin Kutsal Başkenti olarak bilinen Ötüken, günümüzde

Moğolistan’dadır.

150. “Sibirya’nın Mavi Gözü” olarak bilinen Baykal Gölü

Rusya’dadır.

151. Evliye Çelebi tarafından “Alimler ve Şairler Şehri” olarak

anılan yer Tokat’tır.

152. Türkiye’nin ilk uçak fabrikası Kayseri’de açılmıştır.

153. İlk yerli tramvayımız olan “İpekböceği” Bursa’dadır.

154. Dünya Bankası Başkanı David Malpass’tır.

155. 2021 Oscar Ödülleri’nde En İyi Film ödülünü Nomadland

kazanmıştır.

156. Dünya’da ilk kez toplu taşımayı ücretsiz hale getiren ülke
Lüksemburg’tur.
157. Şubat 2020’de hayatını kaybeden eski Mısır başbakanı Hüsnü
Mübarek’tir.

158. Van’ın Yavuzlar Köyü bölgesinde bulunan ve hakkında

koruma kararı alınan yer Vanadokya’dır.

159. 2024 Avrupa Futbol Şampiyonası Almanya’da yapılacaktır.

160. Türkiye tarihinin en büyük camisi “Çamlıca Merkez

Camii”dir.

161. 2025’te sigara içilmesini tamamen yasaklayacak olan ülke

İsveç’tir.

162. Türkiye’nin en uzun içme suyu tüneli Gerede

Tüneli’dir. (Bolu)

163. Birleşmiş Milletler Genel Merkezi New York’tadır. 164.

Yunanistan ile yaşadığı sorundan dolayı başına
“Kuzey” ismi getiren ülke Makedonya’dır.

165. Türk Lirası simgesinin tasarımcısı Tülay Lale’dir.

166. 2020’de “Ölüm Meleği” adı verilen 11 milyon yıllık dinozor

fosili Kanada’da bulunmuştur.

167. Yılda 314 gün yumurtlayan ilk yerli yumurta tavuğumuz

Atak-s’dir.

168. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk ili Zonguldak’tır.

169. “Türkiye’nin Maldivleri” olarak bilinen Salda Gölü

Burdur’dadır.
170. İlk Türk hava gemisi Kuzgun’dur.

171. “Kırk Kilise” olarak bilinen ilimiz Kırklareli’dir.

172. Barbie’nin Türkiye’den rol model olarak seçtiği milli

yüzücümüz Sümeyye Boyacı’dır.

173. Dünya tarihinde televizyonda canlı izlenen ilk savaş “Körfez

Savaşı’dır.

174. Türkiye ilk metro ihracatını Tayland’a yapmıştır.

175. Ülkemizde turizme açılan ilk mağara İnsuyu Mağarası’dır.

176. İlk milli silahlı drone sistemimiz Songar’dır.

177. Ordusu olmayan tek NATO ülkesi İzlanda’dır.

178. NOBEL Edebiyat Ödülü’ne aday gösterilen ilk kadın

yazarımız Leyla Erbil’dir.

179. Ocak 2020’de seçilen Rusya’nın yeni başbakanı Mihail

Mişustin’dir.

180. INTERPOL’ün 2021’deki Genel Kurul Toplantısı Türkiye’de

yapılacaktır.

181. İlk acil müdahale gemimiz Nene Hatun’dur.

182. “Mikrobiyolojinin Babası” olarak bilinen Türk-İslam alimi

Akşemseddin’dir.
183. UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı’na “Müzik” alanında seçilen
şehrimiz Kırşehir’dir.

184. TÜRKSOY 2020’yi “Abay Kunanbay Yılı” ilan etmiştir.

185. Modern kimyanın kurucusu Cabir Bin Hayyan’dır.

186. E-Devlet uygulamasının yeni adı Dijital Türkiye’dir.

187. “Bayrak Şairi” olarak bilinen şairimiz Arif Nihat Asya’dır.

188. Sevakin Adası’nı Türkiye’ye tahsis eden ülke Sudan’dır.

189. 2019’da OPEC’ten ayrılan ülke Katar’dır.

190. Artistik Buz Pateni’nde elde ettiği başarılarla “Altın Kitap”a

giren ilk Türk kızımız Masal Oran’dır.

191. Endemik bir bitki türü olan “Keltepe Çiğdemi” Kocaeli’de

keşfedilmiştir.

192. Koronavirüse karşı mücadelede kullanılan robota

“Cemil Robot” adı verilmiştir.

193. Nobel Edebiyat Ödülü’nü reddeden tek yazar Jean Paul

Sartre’dir.

194. 2020’de açılan Türkiye’nin en büyük kütüphanesi

Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi’dir.

195. İlk yerli elektronik harp sistemimiz Koral’dır.

196. İlk resmi devlet sanatçımız Ahmet Adnan Saygun’dur.

197. UNESCO’nun “Yaşayan İnsan Hazinesi” listesine aldığı sipsi
ustası Halime Özke’dir.

198. Türkiye’nin ilk su altı müzesi Antalya’dadır.

199. Yapımı tamamlandığında Türkiye’nin en yüksek barajı olacak

yapı Yusufeli Barajı’dır.

200. UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne alınan

“Karatepe-Arslantaş Arkeolojik Alanı” Osmaniye’dedir.

201. UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne alınan

“Beypazarı Tarihi Kenti” Ankara’dadır.

202. Türkiye’nin en uzun mağarası olan “Pınargözü Mağarası”

Isparta’dadır.

203. İlk yerli savaş gemimiz Heybeliada’dır.

204. “Dede Korkut Şenlikleri” her yıl Bayburt’ta

düzenlenmektedir.

205. Türkiye’nin en büyük adası Gökçeada’dır.

206. 3 başkenti ve 11 resmi dili olan ülke Güney Afrika

Cumhuriyeti’dir.

207. Dünya Sağlık Örgütü başkanı Adhanom Ghebreyesus’tur.

208. Mart 2020’de göreve gelen Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil

Karaismailoğlu’dur.
209. Yurt içinde yatak uzunluğu en fazla olan akarsuyumuz
Kızılırmak’tır.

210. Turizm gelirinin en yüksek olduğu bölgemiz Marmara’dır.

211. Maden çeşitliliğinin en fazla olduğu bölgemiz Doğu

Anadolu’dur.

212. Bitki çeşitliliğinin en fazla olduğu bölgemiz Marmara’dır.

213. “Pembe Göl” Avustralya’dadır.

214. En çok köye sahip ilimiz Sivas’dır.

215. Türkiye’nin en büyük termik santrali Afşin-Elbistan Termik

Santrali’dir.

216. GAP’tan en fazla yararlanan ilimiz Şanlıurfa’dır.

217. Türkiye’nin en temiz körfezi Saros Körfezi’dir.

218. Yat turizminde 1. olan bölgemiz Ege’dir.

219. Türkiye’nin ilk jeotermal elektrik santrali olan

“Sarayköy” Denizli’dedir.

220. Süngercilikte en gelişmiş bölgemiz Ege’dir.

221. Mayıs 2020’de seçilen yeni Danıştay Başkanımız Zeki

Yiğit’tir.

222. Koronavirüsle mücadele kapsamında her gün 1 ülkenin

bayrağını Matterhorn Dağı’na yansıtan ülke İsviçre’dir.
223. 23 Nisan 2020’de İspanyollara ait Marca sitesi üzerinde
yapılan ankette Dünya’nın en güzel bayrağı olarak “Türk
Bayrağı” seçilmiştir.

224. Dünya Sağlık Örgütü’nün merkezi Cenevre’dir.

225. Mart 2020’de geliştirilen koronavirüs aşısı ilk kez Jennifer

Haller üzerinden denenmiştir.

226. Dünya’nın en büyük adası olan Grönland, Danimarka’ya

aittir.

227. Genelkurmay Başkanlığı Milli Savunma Bakanlığı’na

bağlıdır.

228. Yeni kimlik kartlarının geçerlilik süresi 10 yıldır.

229. Türkiye’nin en uzun cam terası Erzurum’da açıldı.

230. Anadolu’da ilk köy yerleşkesi Çayönü’dür.

231. En son ilimiz Düzce’dir.

232. İlk modern olimpiyatlar 1896 yılında Atina’da düzenlenmiştir.

233. Uzayda 328 gün kalarak “tek bir seferde uzayda en fazla kalan
kadın astronot” unvanını Christina Koch kazanmıştır.

234. Osmanlı’da ilk karantinayı II.Mahmut uygulamıştır.

235. Ülkemizin ilk özel tv kanalı Star TV’dir.

236. Dünya Sağlık Günü 7 Nisan’da kutlanır.

237. Dünya’nın deniz doldurularak inşa edilen ilk golf sahası
Samsun’dadır.

238. “Sophia” adlı robota ilk defa vatandaşlık veren ülke Suudi
Arabistan’dır.

239. Karadeniz’in Zeugma’sı olarak bilinen Hadrianapolis Antik

Kenti Karabük’tedir.

240. 2020 Mayıs’ta çekirge istilası yüzünden OHAL ilan eden ülke
Pakistan’dır.

241. “Çikolata Tepeleri” olarak bilinen yeryüzü şekilleri

Filipinler’dedir.

242. Adına ödüller verilen Alfred Nobel dinamitin mucididir.

243. “Çölün Gelini” olarak bilinen Palmira Antik Kenti

Suriye’dedir.

244. “Tarihin 0 Noktası” olarak bilinen yer Göbeklitepe’dir.

245. Türkiye’nin en büyük doğalgaz depolama alanı

Aksaray’dadır.

246. Dünya’nın en uzun sıra dağları And Dağları’dır.

247. Türk Tarih Kurumu’nun yeni başkanı Ahmet Yaramış’tır.

248. Herhangi bir bulaşıcı hastalığın hangi sebeplerden ötürü

kaynaklandığının tespit edilmesi işlemine Filyasyon denir.
249. 2020’de ülkemizde en fazla kamu yatırımı Ulaştırma ve
Haberleşme alanında yapılmıştır.

250. Dünya’nın ilk mağara kilisesi olan St.Pierre Kilisesi

Hatay’dadır.

251. İlk defa savaş uçağı Trablusgarp Savaşı’nda kullanılmıştır.

252. İlk Türk kadın gazeteci Selma Rıza’dır.

253. “Çoban Yıldızı” olarak bilinen gezegen Venüs’tür.

254. “İstanbul Şairi” olarak bilinen şairimiz Yahya Kemal

Beyatlı’dır.

255. Güneş enerjisi ile çalışan Dünya’nın ilk havalimanı

Hindistan’dadır.

256. İstiklal Marşımız Tacettin Dergahı’nda yazılmıştır.

257. Türkiye’de bilgisayar ilk defa Karayolları Genel

Müdürlüğü’nde kullanılmıştır.

258. İlk renkli sinema filmimiz Halıcı Kız’dır.

259. Temmuz 2020’den itibaren Avrupa Birliği Dönem

Başkanlığı’nı devralacak ülke Almanya’dır.

260. Mart 2020’de Dünya’nın en büyük yolcu uçağı Airbus A-

380’i uçuran ilk Türk kadın pilot Safiye Ademoğlu
Türkyılmaz’dır.

261. “İnsanı yaşat ki devlet yaşasın” sözü Şeyh Edebali’ye aittir.

262. 45 metre uzunluğu ile Dünya’nın en uzun hayvanı olarak
keşfedilen “Sifonofor” Avustralya’da görülmüştür.

263. Mayıs 2020’de DOKAP kapsamına dahil edilen iki ikimiz

Çorum ve Amasya’dır.

264. Dünya’nın ilk milli parkı ABD’de bulunan Yellow Stone

Milli Parkı’dır.

265. Aylan bebeğin resmini paraya basan ülke Finlandiya’dır.

266. “Milli Ağaçlandırma Günü” 11 Kasım’dır.

267. Yükseltisi en fazla olan platomuz Erzurum-Kars Platosudur.

268. Türkiye Cumhuriyeti paralarında resmi olan tek Osmanlı

padişahı Fatih Sultan Mehmet’tir.

269. Dünya’da “Türk Gülü” olarak bilinen gül çeşidi Osiria’dır.

270. Gaziantep, Şanlıurfa, Hatay ve Kahramanmaraş’ın eşsiz

mozaik güzergahını Türkiye’ye ve Dünya’ya tanıtan proje
Mozaik Yolu’dur.

271. “Maarifperver” olarak bilinen Osmanlı padişahı II.

Abdülhamit’tir.

272. Ülkemizde savaş ilan etme yetkisi TBMM’ye aittir.

273. 2021 TÜİK verilerine göre en fazla turist çeken ilimiz

İstanbul’dur.

274. Türk Bayrağı’nın şekli I.Kosova Savaşı’nda belirlenmiştir.

275. Koronavirüse rağmen Nisan 2020’de seçime giden ülke
Güney Kore’dir.

276. Türkiye’de “Sakin Şehir” ağına dahil olan son yer Bursa’nın
“İznik” ilçesidir.

277. Tarihte koronavirüsü ilk defa keşfeden kadın doktor June

Almeida’dır.

278. UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Afrodisias Antik

Kenti Aydın’dadır.

279. Birleşmiş Millet Genel Sekterliği görevini Antonio Guterres

yürütmektedir.

280. Sayıştay başkanımız Metin Yener’dir.

281. “Atatürk” ve “İnönü” adı verilen 2 zirvesi bulunan dağımız

Ağrı Dağı’dır.

282. Wuhan’daki Türk vatandaşlarını tahliye etmek için yapılan

operasyona “Koca Yusuf Operasyonu” adı veirldi.

283. Atatürk’ün askeri okullarda okutulmasını istediği kitap Beyaz

Zambaklar Ülkesinde’dir.

284. Tarihte ilk defa savaş uçağı düşüren devlet Osmanlı

Devleti’dir.

285. Endemik bir bitki çeşidi olan “Karagül” ülkemizde

Şanlıurfa’nın Halfeti ilçesinde yetişmektedir.
286. Dünya’nın en tuzlu denizi Kızıldeniz’dir.
287. En büyük kargo havalimanımız Şanlırfa GAP Havalimanı’dır.

288. Sakin Şehir (Cittaslow) unvanına sahip tek adamız

Gökçeada’dır.

289. “Kırmızı Periler Diyarı” olarak bilinen Narman Peri Bacaları

Erzurum’dadır.

290. Dünya’nın en büyük “Su altı peri bacaları” Van Gölü’nde

bulunmaktadır.

291. Modern Osmanlı Tiyatrosu’nun kurucusu Güllü Agop’tur.

292. Türk lirasından altı sıfır 2005 yılında atılmıştır.

293. 2019’da vefat eden Mısır’ın ilk seçilmiş Cumhurbaşkanı

Muhammed Mursi’dir.

294. Türkiye yurtdışındaki en büyük askeri üssünü Somali’de

açmıştır.

295. İlk Türk kadın ressam Mihri Müşfik’tir.

296. Türkiye’nin ilk balmumu müzesi Eskişehir’de açılmıştır.

297. İlk uçan araba projemizin adı Cezeri’dir.

298. Türkvizyon ilk kez 2013 yılında düzenlenmiştir. 299. İlk

safari parkımız Gaziantep’te açılmıştır.

300. İlk insansı robot fabrikamız Konya’da açılmıştır.

301. Cumhuriyet tarihinde toplam 7 defa referandum yapılmıştır.

302. “Güzel Atlar Diyarı” Kapadokya’dır.

303. F klavyenin mucidi İlhan Sıtkı Yener’dir.

304. İlk kez uluslararası ödül alan sinema filmimiz “Susuz Yaz”dır.

305. EXPO 2021 Hatay’da düzenlenecektir.

306. EXPO 2023 Kahramanmaraş’ta düzenlenecektir.

307. Cumhuriyet tarihinin en büyük deniz tatbikatı “Mavi

Vatan”dır.

308. Dünya’nın en büyük yeraltı şehri Nevşehir’dedir.

309. 2025’te sigara içilmesini tamamen yasaklayacak olan ülke

İsveç’tir.

310. Atatürk’ün çok sevdiği köpeğinin adı Foks’tur.

311. Merkez Bankası Başkanımız Şahap Kavcıoğlu’dur. 312.

Ünlü “Zeybekler Tablosu” İbrahim Çallı’ya aittir.

313. “Gülün Adı” romanı ile ünlü İtalyan yazar Umberto Eco’dur.

314. Kuvvetler Ayrılığı’nı ilk kez ortaya atan Montesqueiu’dur.

315. “İstanbul’un Gözü” olarak bilinen fotoğrafçımız Ara

Güler’dir.

316. Dünya’nın ilk yapay zeka spikeri Çin’de geliştirilmiştir.

317. Görev yapmakta olan Genelkurmay Başkanımız Yaşar
Güler’dir.

318. Ülkemizde ilk yüz nakli Akdeniz Üniversitesi’nde

gerçekleştirilmiştir.

319. Yeni sistemin ilk Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat

Oktay’dır.

320. “Mezopotamya’nın İncisi” olarak bilinen ilimiz Mardin’dir.

321. Dünya’nın en uzun heykeli Hindistan’da açılmıştır.

322. Türkiye’nin ilk millet bahçesi İstanbul’da açılmıştır. 323.

“Tarihçilerin Kutbu” olarak bilinen tarihçimiz Halil
İnalcık’tır.

324. 2020 yılının Ocak ayında vefat eden Dünya’nın en kısa

adamı Khagendra Thapa Magar’dır.

325. Dünya’nın en eski ibadet yeri olarak bilinen yer

Göbeklitepe’dir.

326. Paletsiz kategoride 90 metrede Dünya rekoru kıran

sporcumuz Şahika Ercümen’dir.

327. Ay’da pamuk yetiştiren ilk ülke Çin’dir.

328. Mimar Sinan’ın “Köprü eserlerimin arasında şaheserimdir”

dediği köprü Büyükçekmece Köprüsü’dür.

329. Dünya’nın ilk interaktif taşkın müzesi Trabzon’da

açılmıştır.
330. Mindere çıkan ve grekoremen güreşi yapan ilk Türk
pehlivan “Koca Yusuf”tur.

331. “Güneş Merkezli Evren Modeli”nin temelini Kopernik

atmıştır.

332. Türkiye’nin ilk milli siber kalkanı Ahtapot’tur.

333. Türkiye’nin ilk yumurta müzesi Afyonkarahisar’da

açılmıştır.
334. Nisan 2020’de hayatını kaybeden Tom ve Jerry’nin
yönetmeni Gene Deithc’dir.

335. E-devlet uygulaması ülkemizde 2008 yılından beri

kullanılmaktadır.

336. Türkiye’nin en büyük gözlemevi olan Doğu Anadolu

Gözlemevi Erzurum’dadır.

337. Yeni tip koronavirüsle mücadeleye destek amacıyla

yurtdışına gönderilen yardım malzemelerinin üzerine
yazılan “Ümitsizliğin ardında nice ümitler var. Karanlığın
ardında nice güneşler var.” Sözü Mevlana’ya aittir.

338. Türkiye’nin ilk kadın veteriner hekimi Sabire Aydemir’dir.

339. Türkiye’nin deniz doldurularak inşa edilen ilk havalimanı

OR-Gİ havalimanıdır.

340. Tarihte ilk kez Papa tarafından ziyaret edilen Arap ülkesi
Birleşik Arap Emirlikleri’dir.
341. Osmanlı’nın ilk kadın hakları savunucusu Fatma Aliye’dir.

342. İlk Türk arkeolog olarak kabul edilen isim Osman Hamdi
Bey’dir.

343. Time Degisi’ne seçilen ilk Amerikan olmayan kişi

Mahatma Gandi’dir.

344. Türkiye’de televizyon yayınları ilk kez İstanbul Teknik

Üniversitesi tarafından başlatılmıştır.

345. Türkiye’nin ilk pul ve paralarının üzerindeki resimlerin

sahibi Ali Sami Boyar’dır.

346. Türkiye’de ilk internet bağlantısını gerçekleştiren yer

ODTÜ’dür.

347. Anayasa Mahkemesi Başkanımız Zühtü Arslan’dır.

348. NUTUK, “Gençliğe Hitabe” ile son bulmaktadır.

349. Türkiye’de ilk KPSS 2002 yılında yapılmıştır.

350. Modern hemşireciliğin kurucusu olarak bilinen Florance

Nightingale’nin lakabı “Lambalı Kadın”dır.

351. İlk defa kimyasal silah I.Dünya Savaşı’nda kullanılmıştır.

352. Amerikan Ulusal Bilimler Akademisi’ne seçilen ilk Türk

kadın bilim insanı İvet Bahar’dır.

353. Yazılı bir anayasası bulunmayan devlet İngiltere’dir.

354. Birleşmiş Milletler ve Türkiye tarafından tanınan
Libya’daki Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin başkanı Fayez Al
Saraj’dır.
355. Uzaya gönderilen ilk hayvan “Layka” adlı köpektir.

356. 828 metre uzunluğu ile insanlık tarihinin en uzun yapısı

Burj El Halife’dir.

357. Koronavirüse yakalanan, Osmanlı Devleti’nde Maarif ve

Dahiliye Nazırlıkları yapan Ali Kemal’in torunu olan
İngiltere Başbakanı Boris Johnson’dır.

358. 1898’de İstanbul’da açılan ve “Demir Kilise” olarak da

bilinen Stevi Stefan Kilisesi’dir.

359. Türkiye’nin ilk şehir hastanesi Yozgat’ta açılmıştır.

360. Türkçe’de azim anlamına gelen ve NASA tarafından

2020’de Mars’a gönderilen uzay aracı “Perseverance”dir.

361. Nükleer tesislerini ilk defa gönüllü olarak kapatan ülke

Kazakistan’dır.

362. TÜBİTAK desteğiyle açılan ilk bilim merkezimiz

Konya’dadır.

363. Gerçek kıyı uzunluğu en fazla olan bölgemiz Ege

Bölgesi’dir.

364. “Cep Herkülü” olarak bilinen ve 2017’de hayatını

kaybeden haltercimiz Naim Süleymanoğlu’dur.
365. “Atatürk” resimli Euro basan kuruluş Avrupa Merkez
Bankası’dır.

366. Dünya’nın ilk yapay zeka bakanlığı Birleşik Arap

Emirlikleri’nde kurulmuştur.

367. Türk sinemasında “Domates Güzeli” olarak anılan Ayşen

Gruda’dır.

368. Dünya’nın en büyük radyo teleskobu Çin’de açılmıştır.

369. Dünya’da en fazla petrol rezervine sahip olan ülke

Venezuela’dır.

370. 2020’de Türkiye’de ilk kez Sarıkamış Dağları’nda rakun

köpeği görülmüştür.

371. Bilim insanlarına göre koronavirüsü taşıyan hayvan

Pangolin’dir.

372. Dubai’de düzenlenen tekwando şampiyonasında Meryem

İrin altın madalya kazanmıştır.

373. ABD ve Fransa’da Netflix’te en fazla izlenen Türk yapımı

“7.Koğuştaki Mucize” filmi olmuştur.

374. Türkiye Cumhuriyeti’nde latin harfleriyle basılan ilk gazete

Mardin gazetesidir.

375. Ege’de yaz mevsiminde görülen ve gün içinde yön

değiştiren rüzgar İmbat’tır.
376. 2019-2020 Futbol sezonuna “Cemil Usta Sezonu” adı
verilmiştir.

377. Türkiye’nin ilk kadın kar leoparı Esin Handal’dır.

378. Asya ve Avrupa’nın en büyük tema parkı olarak bilinen

“Wonderland Eurasia” Ankara’dadır.

379. 2021 İslam Dünyası’nın Turizm Başkenti “Medine”dir.

380. NASA’nın düzenlediği yarışmada en iyi Dünya fotoğrafı

olarak BAHAMALAR seçildi.

381. Mayıs 2020’de hizmete açılan Ilısu Barajı, Dicle Nehri

üzerindedir.

382. Dünya’da koronavirüs mücadelesinde kullanılan ilacın

Mayıs 2020’de Türkiye’de üretilen versiyonuna “Korokin”
adı verilmiştir.

383. Temmuz 2021’de Rusça olan resmi dilini “Türkçe” olarak

değiştiren ülke Özbekistan’dır.

384. 2020 Olimpiyatları Japonya’nın Tokyo kentinde

düzenlenmektedir.

385. Türkiye’nin en büyük krater gölü olan “Nemrut Krater

Gölü” Bitlis ilimizdedir.

386. UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne 2021 yılında

eklenen “Kemaliye” ilçesi Erzincan’dadır.
387. 49.1 derece sıcaklık ile Türkiye rekoru kıran yer
Şırnak/Cizre’dir.

388. Temmuz 2021’de uzaya gidip dönen, Dünya’nın en zengin

insanı Jeff Bezos’tur.

389. Tarihte ilk defa kütüphane oluşturan medeniyet

Asurlar’dır. (Ninova Kütüphanesi)

390. Türkiye’nin en değerli markası Türk Hava Yolları’dır.

391. Türkiye’nin işletmeye başlayacağı “Hamid Karzai

Havalimanı” Afganistan’dadır.

392. Avrupa Futbol Şampiyonaları tarihinde en fazla gol atan

futbolcu Cristiano Ronaldo olmuştur.

393. Temmuz 2021’de hayatını kaybeden “Türk” lakabıyla da

bilinen Arjantin eski devlet başkanı Carlos Menem’dir.

394. Temmuz 2021’de Çin’in Uygur Türklerine yönelik

şiddetini “Soykırım” olarak tanıyan ülke Litvanya’dır.

395. “Pembe Kayalar” Kocaeli ilimizdedir.

396. “Trakya’nın Sarı Kızı” olarak bilinen tarım ürünü

Kanola’dır.

397. 2023 UEFA Şampiyonlar Ligi Finali İstanbul’da

düzenlenecektir.

398. Ömer Halisdemir’in adı Niğde Üniversitesi’ne verilmiştir.

399. Türkiye’de erozyunun en fazla olduğu havza FıratDicle
Havzası’dır.

400. Evliya Çelebi’nin “Kahve ikram ettiler, koyacak düz yer

bulamadım” dediği ilimiz Artvin’dir.

401. Başka bir şehre atanan kişinin göreve başlama süresi

15 gündür.

402. 2020 yılında Türkiye’ye en çok turist gönderen ülke

Rusya’dır.

403. Telefonun mucidi Graham Bell’dir.

404. Türkiye’nin en büyük şelalesi Erzurum’da bulunan Tortum

Şelalesi’dir.

405. Ülkemizde e devlet uygulaması 2008 yılında başlamıştır.

406. “Dipsiz Göl” Gümüşhane ilimizdedir.

407. “Tel ışkını” adı verilen bitki 2021 yılında Adıyaman’da

keşfedilmiştir.
408. Temmuz 2021’de uğradığı suikast sonucu hayatını
kaybeden Jovenel Moise, Haiti devlet başkanıdır.

409. Dünya’nın en iyi 10 öğretmeni arasında girmeyi başaran

tek Türk öğretmenimiz Nurten Akkuş’tur.

410. Türkiye’nin ilk orman kütüphanesi Kocaeli’de açılmıştır.

411. ÖSYM başkanımız Halis Aygün’dür.

412. Yerli koronavirüs aşımızın adı TURKOVAC’dır.

413. TURKOVAC’ın mucidi doktor Ali Darendeli’dir.

414. Temmuz 2021’de hayatını kaybeden usta oyuncumuz

Kartal Tibet’tir.

415. 93. Oscar Ödülleri’nde en iyi yönetmen ödülünü Chloe

Zhao almıştır.

416. 2021 yılında açılan “Taksim Camii” mimarı Şefik

Birkiye’dir.

417. 2021 Avrupa Güreş Şampiyonası’nda 130 kiloda altın

madalya kazanan sporcumuz Rıza Kayaalp’tir.

418. İlk çocuk felci aşısını geliştiren bilim insanı Jonas Salk’tır.
419. Suyun çekilmesiyle beraber tarihi “Kral Yolu” Muğla’da
ortaya çıkmıştır.

420. “Peygamberler Şehri” olarak bilinen şehrimiz Şanlıurfa’dır.

421. “Bizimkiler” dizisinde “Cemil” karakteriyle hafızalara

kazınan ve Haziran 2021’de vefat eden ünlü oyuncumuz
Uğurtan Sayıner’dir.

422. Atatürk adına düzenlenen 95.Gazi Koşusu’nu kazanan

jokey Ahmet Çelik’tir.

423. Türk rengi olarak bilinen renk “Turkuaz”dır.

424. Çanakkale Türküsü, Kastamonu yöremize aittir.

425. Tarihi “Obruk Hanı” Konya ilimizdedir.

426. Türkiye’nin en uzun bayrak direği İstanbul’dadır.

427. 5G Teknolojisini ilk kez kullanan ülke Güney Kore’dir.

428. Alınan kararla telefon kullanımının yasaklandığı

“Yamato” kenti Japonya’dadır.

429. “Akşam Şairi” olarak bilinen şairimiz Ahmet Haşim’dir.

430. İran’ın 2021 yılında seçilen yeni Cumhurbaşkanı İbrahim
Reisi’dir.

431. “Şellak Şelalesi” Sinop’tadır.

432. Bitcoin’i resmi para birimi olarak kabul eden ilk ülke El
Salvador’dur.

433. Dünya’nın tespit edilen en yüksek rüzgarlı yeri olan

“Honolulu” Hawaii’dedir.

434. 2021 yılında Van Gölü’nde “Küçük Mercan” adlı yeni bir
balık türü keşfedilmiştir.

435. 2021 yılını “Afet Eğitim Yılı” ilan eden bakanlık İçişleri
Bakanlığı’dır.

436. Avrupa’da kalp nakli gerçekleştiren ilk ve tek kadın cerrah

Dilek Gürsoy’dur.

437. Türkiye’ye çayı getiren kişi “Zihni Derin”dir.

438. “Zengezur Koridoru” Türkiye ile Azerbaycan arasındadır.

439. 2021 EuroLeague Şampiyonu olan takımımız Anadolu
Efes’tir.

440. Avrupa’nın en yüksek yapısı Çamlıca Kulesi’dir. 441.

“Ölümsüzlük meyvesi” olarak adlandırılan meyve
Hünnap’tır.

442. “Beyaz Altın” olarak bilinen maden Bor’dur.

443. 2021 Futbol Şampiyonlar Ligi Şampiyonu olan takım

Chelsea’dir.

444. Bellini tarafından çizilen “Fatih Portresi” İstanbul Büyükşehir

Belediyesi tarafından satın alınmıştır.

445. Türkiye’nin ilk milli robot askeri Barkan’dır.

446. Türkiye’nin ilk olimpik Veledromu Konya’da inşa

edilmektedir.

447. Aerobik Jimnastik Şampiyonası’nda 2021 yılında Dünya

Şampiyonu olan sporcumuz Ayşe Begüm Onbaşı’dır.

448. Türkiye’de yılın annesi seçilen ilk kişi “Nene Hatun”dur.

449. “Kuran’ın Kalbi” olarak anılan sure Yasin’dir.

450. “Dursun Fakih Türbesi” Bilecik’tedir.

451. Türkiye’nin ilk RAMSAR alanı Göksu Deltası’dır.

452. Sinovac aşısı Çin’e aittir.

453. Biontech aşısı Almanya’ya aittir.

454. Sputnik V aşısı Rusya’ya aittir.

455. Moderna aşısı ABD’ye aittir.

456. “Mezopotamya’nın İncisi” Mardin’dir.

457. “Tomara Şelalesi” Gümüşhane’dedir.

458. Türkiye’nin en yüksekte yer alan gölü Balık Gölü’dür.

459. Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev tarafından 2021 yılında

Selçuk Bayraktar’a “Karabağ Nişanı” verilmiştir.

460. Nisan 2021’den itibaren Türkiye ile Azerbaycan arasında

kimlikle seyahat başlamıştır.

461. Avrupa’nın en kalabalık şehri İstanbul’dur.

462. “Flamingo Cenneti” olarak bilinen yer Tuz Gölü’dür.

463. NATO’nun ilk kadın jet pilotu Leman Bozkurt Altınçekiç’tir.

464. 2021 yılında vefat eden eski İstanbul Büyükşehir Belediye

Başkanı Kadir Topbaş’tır.

465. G7 Zirvesi 2021 yılında İngiltere’de yapılmıştır.

466. Tarihi Atlas Sineması İstanbul’dadır.

467. Kazakistan’ın Türkistan kenti Dünya Mirası Kentleri

Örgütü’ne 2021’de üye olmuştur.

468. İlk kez “Sarı Penguen” görülen yer Güney Atlantik’tir.

469. NASA’nın keşif aracı Perseverance Mars’a indi.
(2021)

470. Ünlü bilim insanı Canan Dağdeviren icat ettiği beyin iğnesine
“Aşık Veysel” adını vermiştir.

471. Şubat 2021’de vefat eden ünlü piskoloğumuz Doğan

Cüceloğlu’dur.

472. Türkiye’de ilk renkli televizyon yayını 1984 yılında

yapılmıştır.

473. Türkiye Milli Uzay Programı kapsamında 2023 yılında aya

gitmeyi hedeflemektedir.

474. Ülkemizde kış saati uygulaması 2016 yılında kaldırılmıştır.

475. Türk dünyasının önemli yazarlarından olan Cengiz Aytmatov

Kırgızistan asıllıdır.

476. “Gökkuşağı Tepeleri” Iğdır’dadır.

477. “Batık Kibatos Kalesi” Marmara Denizi’nde keşfedilmiştir.

478. İsmi değişen son ilimiz Afyonkarahisar’dır.

479. “Ayasofya” kelimesi “Kutsal Bilgelik” anlamına gelmektedir.

480. Türkiye’nin ilk prefabrik kar tüneli olan “Karabet Kar Tüneli”
Van’dadır.

481. “İstanbul’un Efendisi” olarak bilinen balık çeşidi Lüfer’dir.

482. Türkiye’nin ilk turistik yerleşim yeri İzmirÇeşme’dir.

483. Türkiye’nin ilk ve tek peynir müzesi Kars’tadır.

484. Türkiye’nin tek buz müzesi Erzurum’dadır.

485. İlk yerli kivi çeşidimiz “İlkaltın”dır.

486. Ali Kuşçu Gökbilim Merkezi, Ankara’dadır.

487. Dünya’nın en fazla asgari ücreti İsviçre’de verilmektedir.

488. Atatürk’ü Samsun’a ulaştıran Bandırma Vapuru’nun kaptanı

İsmail Hakkı Durusu’dur.
489. “Kahramanmaraş-Göksun” arasında 2021’de açılan yola
“Edebiyat Yolu” adı verilmiştir.

490. Türkiye’nin ilk bayrak müzesi İzmir’dedir.

491. Dünyanın ilk beyin bypass ameliyatını gerçekleştiren

doktorumuz Gazi Yaşargil’dir.

492. “Gladyatörler Şehri” olarak bilinen “Kibyra Antik Kenti”

Burdur’dadır.

493. Türkiye’yi Eurovision’da temsil eden ilk kişi Semiha

Yankı’dır.

494. “Kafkas Kartalı” olarak bilinen kişi “Şeyh Şamil”dir.

495. İçişleri Bakanlığı 2021 yılında yapılacak olan terör

operasyonlarına Eren Bülbül’ün adını vermiştir. (İyi ki varsın
Eren)
 496. 2021’de uzaya fırlatılan Türkiye’nin yeni uydusu Türksat
5A’dır.

497. Türksat 5A’nın fırlatıldığı yer Cape Canaveral’dır.

498. 2021 İslam İşbirliği Genel Sekreteri Hüseyin İbrahim

Taha’dır.

499. İlk Lityum üretim tesisimiz Eskişehir’de açılmıştır.

500. Mehmet Akif Ersoy’un mezarı İstanbul’dadır.

GÜNCEL BİLGİLER TESTİ
1-Koronavirüsü pandemi ilan eden örgüt hangisidir?
A) FAO
B) Birleşmiş Milletler
C) UNİCEF
D) WHO
E) NATO

2-İlk yerli solunum cihazımız hangisidir?

A) Nefes
B) Sahra
C) Hayat
D) SOM
E) Covid

3-Koronavirüsten dolayı NATO’dan yardım isteyen ilk ülke hangisidir?

A) İtalya
B) ABD
C) Fransa
D) Almanya
E) İspanya

4- NATO’ya üye olan son ülke hangisidir?

A) İzlanda
B) Karadağ
C) Norveç
D) Sırbistan
E) Kuzey Makedonya

5-2021 İslam Dünyası Kültür Başkenti neresidir?

A) Tiflis
B) İstanbul
C) Doha
D) Kahire
E) Semerkand

CEVAPLAR:1-D 2-B 3-E 4- E 5-C 6- İlk yerli

otomobili üretecek firma hangisidir?
A) Ford
B) Toyota
C) Tofaş
D) TOGG
E) Opel

7- Birleşmiş Milletler 2021’yi ne yılı ilan etmiştir?

A) Tonyukuk Yılı
B) Mevlana Yılı
C) Meyve ve Sebze Yılı
D) Yunus Emre Yılı
E) İbni Sina Yılı

8- TÜİK verilerine göre en fazla ihracat yaptığımız ülke hangisidir?

A) Rusya
B) İran
C) İspanya
D) ABD
E) Almanya

9- Dünya’da ilk radyo yayını hangi ülkede yapılmıştır?

A) ABD
B)İngiltere
C) Fransa
D) Japonya
E) Çin

10 -Türkiye’nin en işlek sınır kapısı hangisidir?

A) Habur
B) İpsala
C) Kapıkule
D) Öncüpınar
E) Sarp

11- Dünya’da en çok satılan kitap hangisidir?

A) Küçük Prens
B) Bülbülü Öldürmek
C) Kırmızı Pazartesi
D) İki Şehrin Hikayesi
E) Beyaz Diş

CEVAPLAR: 6-D 7-C 8-E 9-A 10-C 11- D 12- 3 ülkeye

birden sınırı olan ilimiz hangisidir?
A) Şırnak
B) Ağrı
C) Artvin
D) Edirne
E) Iğdır

13- Dünya’nın en büyük yüzölçümüne sahip ülkesi neresidir?

A) Rusya
B) ABD
C) Çin
D) Moğolistan
E) Brezilya

14- Olimpiyat bayrağı üzerindeki halkalar neyi temsil eder?

A) 5 Ülke
B) 5 Kıta
C) 5 Dil
D) 5 Şehir
E) 5 Başkent

15-2021’un en huzursuz ülkesi neresi ilan edilmiştir?

A) Irak
B) Suriye
C) Afganistan
D) İran
E) Pakistan

16- 2021’un en huzurlu ülkesi neresi ilan edilmiştir?

A) Finlandiya
B) İsviçre
C) Norveç
D) Danimarka
E) Singapur

17-TÜİK verilerine göre nüfusu en az olan ilimiz?

A) Yalova
B) Bayburt
C) Tunceli
D) Düzce E) Kilis
CEVAPLAR:12-E 13-A 14-B 15-C 16-A 17-C 18-TÜİK
verilerine göre en fazla ithalat yaptığımız ülke hangisidir?
A) ABD
B) Çin
C) İngiltere
D) İran
E) Fransa

19-Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan ilk Türk yazar hangisidir?

A) Yaşar Kemal
B) Yahya Kemal
C) Orhan Veli Kanık
D) Orhan Pamuk
E) Sabahattin Ali

20- 2021 Avrupa Spor Kenti neresi seçilmiştir?

A) Nevşehir
B) Kadıköy
C) Konak
D) Edremit
E) Su Şehri

21-Kızıl Gezegen olarak bilinen gezegen hangisidir? ( KPSS’de Çıkmış Soru)

A) Merkür
B) Uranüs
C) Venüs
D)Mars
E) Dünya

22- Asker kökenli olmayan ilk Cumhurbaşkanımız hangisidir?

A) Abdullah Gül
B) Turgut Özal
C) Celal Bayar
D) Nihat Erim
E) Ahmet Necdet Sezer

23-1.2 milyar dolarlık borcunu ödeyemediği için iflas açıklayan ülke hangisidir?
A) Mısır
B) Yemen
C) Libya
D) Lübnan
E) Irak

CEVAPLAR: 18- B 19-D 20-A 21-D 22 C 23-D

24-Sahra’nın yardım amaçlı gönderildiği ilk ülke neresidir?

A) Kenya
B) Nijerya
C) Yemen
D) Libya
E) Somali

25-Çin dışında koronavirüsten ilk ölüm vakası nerede yaşanmıştır?

A) Tayland
B) İtalya
C) İspanya
D) Filipinler
E) ABD

26- Koronavirüs mücadelesini yürüten sağlık bakanımız kimdir?

A) Süleyman Soylu
B) Fahreddin Koca
C) Berat Albayrak
D) Abdulhamit Gül
E) Bekir Bozdağ

27-2019-2021 yılları arasında Dünya’da en çok turist çeken ülke hangisidir?

A) İspanya
B) İtalya
C) İspanya
D) Almanya
E) Fransa

28-Nobel Edebiyat Ödülü’ne aday gösterilen ilk Türk yazar hangisidir?

A) Orhan Pamuk
B) Halide Edip Adıvar
C) Yaşar Kemal
D) Yakup Kadri Karaosmanoğlu
E) Kemal Tahir

CEVAPLAR: 24-E 25-D 26-B 27-E 28-C 29-

Hayat pahalılığını protesto etmek için toplanan “Sarı Yelekliler” nerede ortaya
çıktı?
A) İtalya
B) Rusya
C) Fransa
D) İspanya
E) İngiltere

30 “Bozkırın Tezenesi” olarak bilinen sanatçımız kimdir?

A) Musa Eroğlu
B) Aşık Veysel
C) Mahsuni Şerif
D) Neşet Ertaş
E) Muharrem Ertaş

31- Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nin mimarı kimdir?

A) Doğan Demir
B) Tülay Lale
C ) Şefik Birkiye
D) Mehmet Cevahir
E) Aydın Mertoğlu

32-YSK’nın yeni başkanı kimdir?

A) Mustafa Şentop
B) Muharrem Akkaya
C) Zerrin Güngör
D) Zühti Arslan
E) Sadi Güvenç

33- Türkiye’de ilk radyo yayını kaç yılında yapılmıştır?

A) 1920
B) 1923
C) 1925
D) 1927
E) 1927

CEVAPLAR:29-C 30-D 31-C 32-B 33-D 34- En son

açılan sınır kapımız hangisidir?
A) Üzümlü
B) Sarp
C) Akkaya
D) Öncüpınar
E) Zeytindalı

35-Türkiye’nin yurtdışındaki en büyük askeri üssü nerededir?

A) Yemen
B) Nijer
C) Somali
D) Kenya
E) Bakü

36- Dünya’da en çok dile çevrilen kitap hangisidir?

A) Şeker Portakalı
B) Küçük Prens
C) Yüzüklerin Efendisi
D) Ayişe
E) Kızıl Köşkün Rüyası

37-İslam İşbirliği Teşkilatı’nın merkezi neresidir?

A) Kahire
B) Mekke
C) Cidde
D) İstanbul
E) Medine

38- 4 Coğrafi bölgeye birden sınırı olan tek ilimiz hangisidir?

A) Iğdır
B) İstanbul
C) Sivas
D) Tokat
E) Bilecik

CEVAPLAR: 34-E 35-C 36-B 37-C 38-E

39- 4 kez üst üste Dünya Şampiyonu olan milli güreşçimiz kimdir?
A) Taha Akgül
B) Rıza Kayaalp
C) Yakup Bor
D) Kerem Kemal
E) Süleyman Atlı

40-2020 yılına kadar tüm nükleer santrallerini kapatma kararı alan ülke?
A) İran
B) İngiltere
C) Almanya
D) Fransa
E) ABD

41-2021 Dünya Kitap Başkenti neresidir?

A) Bakü
B) Tiflis
C) Buhara
D) İstanbul
E) Sidney

42-5G teknolojisini kullanan ilk ülke neresidir?

A) Japonya
B) Güney Kore
C) Kuzey Kore
D) ABD
E) Çin

43-Türk Yıldızları Parkı nerededir?

A) Konya
B) İzmir
C) İstanbul
D) Aydın
E) Ankara

CEVAPLAR:39-B 40- C 41-B 42-B 43-A 44-

“Kudüs Şairi” olarak bilinen şairimiz kimdir?
A) Mehmet Akif Ersoy
B) Arif Nihat Asya
C) Necip Fazıl Kısakürek
D) Nuri Pakdil
E) Cahit Sıtkı Tarancı

45- 2021 Teknofest nerede düzenlenecektir?

A) Afyon
B) İstanbul
C) Ankara
D) İzmir
E ) Konya

46- TÜİK verilerine göre en genç nüfusa sahip ilimiz neresidir?

A) Ağrı
B) İstanbul
C) Hakkari
D) Şanlıurfa
E) Ankara

47- TÜİK verilerine göre en yaşlı nüfusa sahip ilimiz neresidir?

A) İstanbul
B) Ankara
C) İzmir
D) Trabzon
E) Sinop

48-“Dünya’nın Akciğeri” olarak bilinen ülke neresidir?

A) Brezilya
B) Rusya
C) Çin
D) Kanada
E) Güney Afrika

CEVAPLAR:44- D 45- B 46-C 47- E 48-B 49-Topraksız

tarım yapılan ilk ilimiz neresidir?
A) Adana
B) Artvin
C) Antalya
D) Giresun
E) Mersin

50-Birleşmiş Milletler’in son üyesi hangi ülkedir?

A) Kenya
B) Somali
C) Güney Sudan
D) İzlanda
E) Kuzey Makedonya

51- Türklerin Kutsal Başkenti olarak bilinen Ötüken hangi ülkededir?

A) Çin
B) Yakutistan
C) Rusya
D) Moğolistan
E) Türkmenistan

52-2025’te sigara içilmesini tamamen yasaklayacak olan ülke hangisidir?

A) İsviçre
B) İsveç
C) Norveç
D) İzlanda
E) Japonya

53- Birleşmiş Milletler Genel Merkezi nerededir?

A) Paris
B) Roma
C) Brüksel
D) New York
E) Lyon

CEVAPLAR: 49-D 50-C 51-D 52-B 53-D 54-Türkiye

Cumhuriyeti’nin ilk ili neresidir?
A) Ankara
B) Adana
C) Zonguldak
D) Sinop
E) Hakkari

55- “Türkiye’nin Maldivleri” olarak bilinen göl hangisidir?

A) Seyfe Gölü
B) Uluabat Gölü
C) Tuz Gölü
D) Manyas Gölü
E ) Salda Gölü

56-Dünya tarihinde televizyonda canlı izlenen ilk savaş hangisidir?

A) Arap-İsrail Savaşı
B) Kıbrıs Savaşı
C) Körfez Savaşı
D) Vietnam Savaş
E) Kore Savaşı

57- Ordusu olmayan tek NATO ülkesi hangisidir?

A) Norveç
B) Karadağ
C) İsveç
D) İzlanda
E) Sırbistan

58- E-Devlet uygulamasının yeni adı nedir?

A) E-Türkiye
B) Dijital Türkiye
C) Dijital Devlet
D) E-Tekno
E) E-Dünya

CEVAPLAR: 54-C 55-E 56-C 57-D 58-B 59- 2019’da

OPEC’ten ayrılan ülke hangisidir?
A) Birleşik Arap Emirlikleri
B) Kuveyt
C) Suudi Arabistan
D) İran
E) Katar

60- Nobel Edebiyat Ödülü’nü reddeden tek yazar kimdir?

A) Jean Paul Sartre
B) Yaşar Kemal
C) Umberto Eco
D) Victor Hugo
E) Jules Verne

61- Türkiye’nin ilk su altı müzesi nerededir?

A) Burdur
B) Ankara
C) Antalya
D) İzmir
E) İstanbul

62- “Pembe Göl” nerededir?

A) Filipinler
B) Brezilya
C) Kanada
D) Avustralya
E) Şili

63-Yat turizminde 1. olan bölgemiz neresidir?

A) Akdeniz
B) Marmara
C) Ege
D) Doğu Anadolu
E) Karadeniz

CEVAPLAR: 59-E 60-A 61-C 62-D 63-C 64-Dünya

Sağlık Örgütü’nün merkezi neresidir?
A) Brüksel
B) Londra
C) Cenevre
D) Lyon
E) New York

65-Türkiye’nin en uzun cam terası nerede açılmıştır?

A) Mersin
B) Trabzon
C) Edirne
D) Erzurum
E) Gaziantep

66-En son ilimiz neresidir?

A) Zonguldak
B) Ordu
C) Şanlıurfa
D) Van
E) Düzce

67- Osmanlı’da ilk karantinayı uygulayan padişah kimdir?

A) Abdulmecit
B) 3.Selim
C) 2.Mahmut
D) Abdulaziz
E) 2.Abdulhamit

68- “Sophia” adlı robota ilk defa vatandaşlık veren ülke neresidir?
A) Çin
B) Suudi Arabistan
C) Katar
D) Hindistan
E) Japonya

CEVAPLAR: 64-C 65- D 66-E 67-C 68- B 69-2020

Mayıs’ta çekirge istilası yüzünden OHAL ilan eden ülke neresidir?
A)İran
B) Afganistan
C) Irak
D) Mısır
E) Pakistan

70- “Tarihin 0 Noktası” olarak bilinen yer neresidir?

A) Çatalhöyük
B) Boğazköy
C) Alacahöyük
D) Göbeklitepe
E) Ninova

71-“Çoban Yıldızı” olarak bilinen gezegen hangisidir?

A) Dünya
B) Merkür
C) Venüs
D) Uranüs
E) Jüpiter

72- İlk renkli sinema filmimiz hangisidir?

A) Hababam Sınıfı
B) Halıcı Kız
C) Selvi Boylum Al Yazmalım
D) Bal
E) Susuz Yaz

73- “Milli Ağaçlandırma Günü” hangi gündür?

A) 11 Aralık
B) 11 Ocak
C) 11 Nisan
D) 11 Kasım E ) 11 Mart

CEVAPLAR: 69 E 70-D 71-C 72-B 73-D 74-

Ülkemizde savaş ilan etme yetkisi kime aittir?
A) Cumhurbaşkanı
B) TBMM
C) Milli Savunma Bakanlığı
D) HSk
E) Anayasa Mahkemesi

75- Koronavirüse rağmen Nisan 2020’de seçime giden ülke neresidir?

A) Güney Kore
B) İran
C) Irak
D) Tayland
E) Fransa

76- Sakin Şehir (Cittaslow) unvanına sahip tek adamız hangisidir?

A) Heybeliada
B) Kınalıada
C) Sedef Adası
D) Gökçeada
E) Tavşan Adası
77-Türk lirasından altı sıfır ne zaman atılmıştır?
A) 2005
B) 2006
C) 2007
D) 2008
E) 2009

78-Türkiye’nin ilk balmumu müzesi nerede açılmıştır?

A) İstanbul
B) Ankara
C) Eskişehir
D) Konya
E) Sivas

CEVAPLAR: 74-B 75-A 76-D 77-A 78-C 79-İlk

insansı robot fabrikamız nerede açılmıştır?
A) Ankara
B) İstanbul
C) Konya
D) İzmir
E) Eskişehir

80-EXPO 2021 nerede düzenlenecektir?

A) Kahramanmaraş
B) Hatay
C) İstanbul
D) Gaziantep
E) Muğla

81-EXPO 2023 nerede düzenlenecektir?

A) İstanbul
B) Eskişehir
C) Kahramanmaraş
D) Mardin
E) Trabzon
82-“Mezopotamya’nın İncisi” olarak bilinen ilimiz neresidir?
A) Gaziantep
B) Şanlıurfa
C) Siirt
D) Kahramanmaraş
E) Mardin

83-Türkiye’nin ilk millet bahçesi nerede açılmıştır?

A) Konya
B) İstanbul
C) Ankara
D) İzmir
E) Yalova

CEVAPLAR: 79-C 80-B 81-C 82-E 83-B 84-Ay’da

pamuk yetiştiren ilk ülke hangisidir?
A) Japonya
B) Fransa
C) Çin
D) ABD
E) Rusya

85- İlk defa kimyasal silah hangi savaşta kullanılmıştır?

A) Trablusgarp Savaşı
B) Sedan Savaşı
C) 2.Dünya Savaşı
D) 1.Dünya Savaşı
E) Yedi Yıl Savaşları

86- Yazılı bir anayasası bulunmayan devlet hangisidir?

A) Hollanda
B) İngiltere
C) İsviçre
D) ABD
E) Fransa
87- Türkiye’nin ilk şehir hastanesi nerede açılmıştır?
A) Konya
B) Adana
C) Yozgat
D) Sivas
E) Ankara

88- TÜBİTAK desteğiyle açılan ilk bilim merkezimiz nerededir?

A) İzmir
B) Eskişehir
C) Ankara
D) Konya
E) Bursa

CEVAPLAR: 84-C 85-D 86-B 87-C 88-D 89-

Türk sinemasında “Domates Güzeli” olarak anılan sanatçımız kimdir?
A) Gülşen Bibikoğlu
B) Türkan Şoray
C) Filiz Akın
D) Ayşen Gruda
E) Hülya Avşar

90- Dünya’da en fazla petrol rezervine sahip olan ülke hangisidir?

A) İran
B) Katar
C) Venezuela
D) Suudi Arabistan
E) Rusya

91- 2021 İslam Dünyası’nın Turizm Başkenti neresidir?

A) Cidde
B) Medine
C) Bakü
D) İstanbul
E) Kahire
92- En büyük kargo havalimanımız nerededir?
A) İstanbul
B) Tekirdağ
C) Ankara
D) Şanlıurfa
E) İzmir

93-Aylan bebeğin resmini paraya basan ülke hangisidir?

A) İsveç
B) Norveç
C) Finlandiya
D) İsviçre
E) İzlanda

CEVAPLAR: 89-D 90-C 91-B 92-D 93-C

94-Güneş enerjisi ile çalışan Dünya’nın ilk havalimanı hangi ülkededir?

A) Çin
B) Japonya
C) Hindistan
D) Avustralya
E) ABD

95- Dünya Sağlık Günü hangi tarihte kutlanmaktadır?

A) 7 Mart
B) 7 Nisan
C) 10 Mayıs
D) 17 Ekim
E) 20 Şubat

96- Yeni kimlik kartlarının geçerlilik süresi kaç yıldır?

A) 3
B) 5
C) 7
D) 10
E) 12
97-Türkiye ilk metro ihracatını nereye yapmıştır?
A) Azerbaycan
B) Tayland
C) Katar
D) Bosna-Hersek
E) İran

98-Yunanistan ile yaşadığı sorundan dolayı başına “Kuzey” ismi getiren ülke
hangisidir?
A) Sırbistan
B) Arnavutluk
C) Makedonya
D) Karadağ
E) Romanya

CEVAPLAR: 94-C 95- B 96-D 97-B 98- C

99- 2024 Avrupa Futbol Şampiyonası nerede yapılacaktır?

A) Fransa
B) Almanya
C) İngiltere
D) Rusya
E) İtalya

100- Dünya’da ilk kez toplu taşımayı ücretsiz hale getiren ilk ülke hangisidir?
A) İsviçre
B) Danimarka
C) Lüksemburg
D) İzlanda
E) İrlanda

101- Nutuk’ta en çok adı geçen kişi kimdir?

A) İsmet İnönü
B) Cevat Paşa
C) Kazım Karabekir
D) Yahya Kaptan
E) Rauf Orbay

102- 2019’da hayatını kaybeden “Sinyör” lakaplı Fenerbahçe efsanesi kimdir?

A) Lefter Küçükandonyadis
B) Can Bartu
C) Metin Oktay
D) Cemil Usta
E) İlyas Tüfenkçi

CEVAPLAR: 99-B 100-C 101-D 102- B

ÖSYM İKİNCİ İSİMLERİ SEVER

İsim Tamlaması: Ad Takımı

Dolaylı Tümleç: Yer Tamlayıcısı
Sıfat: Ön ad
Zarf: Belirteç
Edat: İlgeç
Fiil: Eylem
Fiilimsi: Eylemsi
İsim fiil: Ad eylem
Sıfat Fiil: Ortaç
Zarf Fiil: Bağ Fiil – Ulaç
Ad: İsim
Hâl eki: Durum Eki
İyelik eki: Sahiplik eki
Ünsüz Yumuşaması: Ünsüz Değişimi
Ünsüz Benzeşmesi: Ünsüz Sertleşmesi
Ünsüz Türemesi: İkizleşme
Gerekçe: Neden, sebep
Kökteş: Ortak Kök
Kurallı Cümle: Düz cümle
Devrik Cümle: Kuralsız cümle
-İ Belirtme Hâl eki: Yükleme
-E Yönelme Hâl eki: Yaklaşma
-De Bulunma Hâl eki: Kalma
-Den Ayrılma Hâl eki: Çıkma
Haber Kipleri: Bildirme Kipleri
Dilek Kipleri: Tasarlama Kipleri
ÖSYM PARAGRAF SÖZLÜĞÜ

Salık vermek: Öğüt vermek

Öykünme: Taklit etme
Yadsımak: İnkar etmek
Kanıksamak: Alışmak, kabullenmek
Müphem: Belirsiz
Üstünkörü: Özensiz
Estetik: Güzellik
Dağarcık: Bilgi birikimi
Evrensel: Tüm insanlığı ilgilendiren
Gerekçe: Neden, sebep
Didaktik: Öğretici
Görece: Kişiden kişiye değişen
Ayrım: Fark
Özdeş: Aynı
Mihnet: Sıkıntı
Devinim: Hareket
Nesir: Düzyazı
Betimleme: Tasvir etme
Alegori: Sembolik anlatım
Basmakalıp: Bilineni tekrar etme
Fantastik: Hayali, kurgusal
Nicelik: Sayısal
Kuram: Teorik bilgi
Müşkül: Zor, güç
Müşkülpesent: Zor beğenen
Caka satmak: Gösteriş yapmak
Absürt: Saçma, uygunsuz
Bayağı: Sıradan, basit
Biçem: Üslup
Çalakalem: Gelişigüzel, üstünkörü
Ölçüt: Kriter, kıstas
Lafügüzaf: Boş söz
Nüans: Fark, ayrıntı
İmtiyaz: Ayrıcalık
Yeğlemek: Tercih etmek
Tümce: Cümle
İşlev: Görev
Yazın: Edebiyat
Yazım: İmla
Sav: İddia
Realist: Gerçekçi
Muğlak: Belirsiz
Yeti: Bir işi yapabilme gücü
Ağdalı: Anlaşılması güç, süslü
Dikte etmek: Zorla kabul ettirmek
İvedi: Acele, çabuk
Saptamak: Bir durumu tespit etmek
Özlülük: Az sözle çok şey anlatma
İrticalen: Doğaçlama
Salt: Sadece, tek
Nesnel: Tarafsız
Açıklık: Yazının herkes tarafından anlaşılır olması
Akıcılık: Yazının okunuşunda zorlanmaması, rahat okunabilme
İçgüdü: Doğuştan gelen
İçtenlik: Yapmacıksız, içten geldiği gibi anlatma
İmbik: Damıtıcı, damıtmaya yarayan
Göreceli: Kesin olmayan, kişiden kişiye değişen
Tutku: Güçlü istek ve eğilimin yöneldiği yamaç
Tutum: Tutulan yol, davranış
Tutku: Güçlü ,istek ve eğilimin yöneldiği amaç
Yetkin: Gerekli seviyeye ulaşmış

PARAGRAF TAKTİKLERİ 😊 Taktik

1: Bir cümle içinde bağlayıcı öge; “ama, fakat, oysa, çünkü
lakin, özetle, dolayısıyla” vb. sözcükler bulunuyorsa o cümle
paragrafın giriş cümlesi olamaz.
Taktik 2: Aşağıdaki numaralandırılmış cümlelerden hangisi
kendisinden önceki yargının gerekçesidir? Sorularında hangi
cümlenin başına “çünkü” geliyorsa cevap odur.
Taktik 3: Bir paragrafta başkasına ait bir düşünce tırnak içine
alınıp hiç değiştirilmeden olduğu gibi aktarılmışsa o paragrafta
“Tanık Gösterme” vardır.
Taktik 4: Bir cümle içinde sonuç bildiren sözcükler (yani,
kısaca, özetle, demek ki, artık, sonuçta, anlaşılıyor ki, öyleyse)
bulunuyorsa o cümle paragrafın sonuç cümlesidir.
Taktik 5: Bir paragrafta tanımı yapılan, sıkça tekrarlanan,
hakkında çeşitli açıklamalar yapılan sözcük o paragrafın başlığı
ya da konusudur.

Taktik 6:

• Değinilmemiştir • Ulaşılamaz • Çıkarılamaz

gibi olumsuz köklü paragraf sorularında önce şıkları daha sonra
parçayı okumalısınız.
Taktik 7: Bir cümle kendisinden önceki ve sonraki cümleyle
aynı konu, aynı olay ve aynı düşünce üçgeninde durmuyorsa
anlatımın akışını bozmaktadır.
Taktik 8: Bir paragraf cümlesi içinde “kısaca, aslında, bu
yüzden, dolayısıyla” gibi açıklama bildiren sözcükleri
bulunduruyorsa o cümle paragrafın ana düşüncesidir.
Taktik 9: Yardımcı düşünce sorularında seçeneklerle
paragraftaki cümleler eşleştirilir. Dışarıda kalan şık doğru
yanıttır.
Taktik 10: Paragrafta örneklere başvurulduysa ana düşünce
örnekten önceki cümlede aranır, paragrafta alıntı yapılan bir
cümle varsa ana düşünce alıntı cümlesinde aranır.
Taktik 11: Paragrafta iki nesne kıyaslanıyorsa –sa, -se eki varsa
en, daha, fazla sözcükleri bulunuyorsa orada karşılaştırma
vardır.
Taktik 12: Paragrafın ortasında ve sonunda boş bırakılan yeri
tamamlamak için boşluk bırakılan yerden önceki cümlede
ifade edilen konu ya da düşünceyi bulup bu konu ya da
düşünceyi seçeneklerde aramalıyız.
Taktik 13: Bir paragrafta sayılar, yüzde işaretleri, oranlar varsa orada
sayısal verilerden yararlanma vardır.
Taktik 14: Bir paragrafta, konu veya düşünce dile getirildikten
sonra somut örnekler yer alıyorsa o paragrafta “Örnekleme”
vardır.
Taktik 15: Bir paragrafta insana ait özellikler insan dışı
varlıklara verilmişse o paragrafta “kişileştirme” vardır.
Taktik 16: Bir paragrafta herhangi bir cümlede “gibi, sanki,
aynı, adeta, kadar, tıpkı” vb. benzerlik ilişkisi kurmaya
yarayan sözcükler yer alıyorsa o paragrafta benzetme vardır.

Taktik 17: Paragrafta karşısındakinin düşüncesini çürütme

varsa “bana göre, bence, oysa, aslında vb. sözcükler
bulunuyorsa o paragrafta tartışma vardır.
Taktik 18: Paragrafta herhangi bir konu hakkında bilgi veriyorsa
ders kitaplarındaki anlatım tarzıysa o paragrafta açıklayıcı
anlatım vardır.
 ÖSYM
PARAGRAF SORU TARZLARI
ANA DÜŞÜNCE SORULARI

Paragrafın ana düşüncesi nedir?

Paragrafta anlatılmak istenen nedir?
Paragrafta vurgulanmak istenen nedir?
Paragraftan çıkarılabilecek yargı nedir?
Paragrafta bize iletilmek istenen mesaj nedir?

YARDIMCI DÜŞÜNCE SORULARI

Paragraftan hangisi çıkarılamaz?
Paragraftan hangisine ulaşılamaz?
Paragrafta hangisine değinilmemiştir?
Paragrafta hangisinden söz edilmemiştir?
Paragrafta anlatılan kişi için hangisi söylenemez? Paragraftan
hareketle aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Pratik Yol: Bu tip sorularda pratik çözüm yolu olarak “eşleme
yöntemi” kullanılabilir. Bu yöntemde seçeneklerde verilenler, parçada
verilenlerle eşleştirilir. Parçada karşılığı olmayan seçenek doğru cevap
olur.

Anlatım Özellikleri:

 Açıklık: Bir anlatımın çeşitli yorumlara yer vermeyecek şekilde

kolayca anlaşılır olma özelliğidir.
 Duruluk: Bir yazıda gereksiz sözcük bulunmamasıdır.
 Yalınlık: Bir anlatımda, süslü ve sanatlı söyleyiş özelliklerinin yanı
sıra gereksiz ayrıntıların bulunmama özelliğidir.
 Akıcılık: Bir anlatımın kulağa ahenkli gelecek, kulağı
tırmalamayacak biçimde oluşturulma özelliğidir.
 Özgünlük: Bir anlatımın nitelik bakımından benzerlerinden farklı
ve üstün olma özelliğidir. Anlatımın alışılmışın dışında, yazarın
kendine özgü olmasıdır.
 Sürükleyicilik: Yazının kendini ilgiyle okutma özelliğidir.
 Etkileyicilik: Yazının okuyucunun duygu ve düşüncelerini
yönlendirebilmesidir.
 Doğallık: Anlatımın yapmacıktan uzak, rahat ve özentisiz olma
özelliğidir.
 Tutarlılık: Anlatımın, içerdiği düşünceler yönünden çelişkili
olmayıp dengeli olma özelliğidir.
 Özlülük: Duygu ve düşüncelerin en az sözcükle anlatılmasıdır.
Özdeyişler ve atasözleri özlü anlatımın örnekleridir.
 DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI
1. TANIMLAMA: Bir kavramın özelliklerini ortaya koyan
‘’……nedir?’’ sorusuna karşılık gelen anlatımdır.
Örnek: Sıfat, isimlerin önüne gelerek onları niteleyen veya belirten
kelimelerdir. (Sıfat nedir ?)

2. TANIK GÖSTERME: Kişinin kendi düşüncelerine geçerlilik

kazandırmak için başkalarının sözlerinden yararlanmasıdır.
Örnek: Mustafa Kemal Atatürk ‘’ Hayatta en hakiki mürşit
ilimdir.’’ diyerek ilmin yol göstericiliğine işaret etmiştir.

3.BENZETME: İki varlık veya kavram arasında zayıf olanının güçlü

olana benzetilmesidir.
Örnek: Çocuğun yüzü pamuk gibi bembeyaz olmuştu.

4.ÖRNEKLENDİRME: Düşünceleri örneklerle açıklama

işlemidir.
Örnek: İç duyumların dışa vurumunu en iyi yapan kişiler şairlerdir.
Bu şairlerden biri de Necip Fazıl Kısakürek’tir.

5.KARŞILAŞTIRMA: İki varlık veya kavramın benzerlik ve

farklılıklarının ortaya konulması işlemidir. Örnek: Edebiyatın
konusu insan; eleştirinin konusu ise eserdir.

1.“BETİMLEME(TASVİR ETME):
Betimlemede gözlemlerin okurun gözü önünde canlanacak biçimde
olması gerektiğini, bu anlatım biçiminde niteleme sıfatlarının çokça
kullanıldığını, bir yerin ya da bir kişinin genellikle dış görünüşünün
anlatıldığını, hareketin olmadığını, kısaca betimlemenin sözcüklerle
resim çizme işi olduğunu unutmayın!
Örnek: (Adamın üzerinde açık mavi bir pardösü vardı. Kirli ve
birazda eski bu pardösünün üzerindeki açık kırmızı ve temiz atkı bir
çelişki gibi görünüyordu.)
2. “ÖYKÜLEME: Öyküleme, tasarlanan ya da yaşanan bir olayın
anlatımıdır. Roman, hikaye ve masalların anlatımı öyküleyici anlatım
biçimindedir. Öykülemede bir olay, hareket olduğunu unutmayın!

Örnek: (Öğretmen sınıfa girdi, defteri imzaladı, yerinden kalkarak dersi

anlatmaya başladı.)

3. AÇIKLAMA yazarın asıl amacının okuyucuyu bilgi sahibi yapmak

olduğunu unutmayın!

4. TARTIŞMA: Tartışmada ise yazarın okuyucunun var olan bilgilerini

değiştirmeye çalıştığını , kökleşmiş bir düşünceye karşı çıktığını ve okuyucuya
kendi düşüncesini kabul ettirmeye çalıştığını unutmayın!
Örnek:
( Bizde şiir kesinlikle çevrilemez görüşü hâkimdir. Bugün gidin yazın
alanında gelişmiş toplumların yazın tarihine bakın, sanatçıların önce bu
işe çeviriyle başladığını görürsünüz ayrıca orijinalinden daha güzel
çevirileri göreceksiniz orada. Bu da şiirin çevrilebileceğinin bir kanıtı
değil midir? )
 71 MADDEDE YAZIM KURALLARI

1. Hitaplar büyük harfle başlar.

Sayın Bakanım,
Değerli Arkadaşlar,
Canım Annem

2. Mahalle, cadde, sokak, bulvar adları büyük harfle yazılır.

Eylül Sokağı,
Menderes Caddesi’nde

3. Sever sözcüğü her zaman bitişik yazılır.

Kitapsever,
Hayvansever
Doğasever

4. İl, ilçe, köy adları büyük harfle yazılır.

İzmir
Karşıyaka
Fatih
Konak

5. Özel ada dahil olmayan ili, ilçesi, köyü küçük harfle başlar.!!
İzmir ili
Konak ilçesi
İstanbul ili
Çile köyü
6. Dağ, deniz, göl, ova, ırmak adları büyük harfle yazılır.
Konya Ovası Ege Denizi
Van Gölü
7. Dağ, deniz, göl, ova, ırmak adları büyük harfle yazılır. Gelen ek kesme
işaretiyle ayrılır.
 Konya Ovası’nın
Van Gölü’nün
8.Kurum, kurul ve kuruluş adları büyük harfle yazılır.
Türk Dil Kurumu
İstanbul Üniversitesi
Milli Eğitim Bakanlığı
9. Kurum, kurul ve kuruluş adlarına gelen ekler kesme işaretiyle
ayrılmaz. Tek istisnası!! Avrupa Birliği’ne , Avrupa Birliği’ne

10. İnsan ve hayvan adları büyük harfle yazılır.

Halit Ziya,
Karabaş
Pamuk

11. Gezegen ve yıldız adları büyük harfle yazılır.

Mars Venüs
Halley
12. Kitap, gazete ve dergi adları büyük harfle başlar.
Hürriyet
Yaban Final
Hürriyet
13. Özel ada dahil olmayan dergi ve gazete adları küçük harfle yazılır.
Milliyet gazetesi
Final dergisi
İstisna: Resmi Gazete ve Milli Gazete ikisinin de baş harfi büyük yazılır.
14. Millet, dil adları büyük harfle yazılır.
Türk
İngiliz
Türkçe
İngilizce

15. Din ve mezhep adları büyük harfle yazılır.

İslamiyet
Müslümanlık Hanefi
Hristiyanlık

16. Unvanlar, takma adlar, saygı sözcükleri büyük harfle başlar.

Avukat Hasan Bey
Doktor Ayşe Hanım
Ali Öğretmen
17. Unvanlar, takma adlar, saygı sözcükleri büyük harfle başlar, gelen ek
kesme işaretiyle ayrılır.
Avukat Hasan Bey’in
Doktor Ayşe Hanım’ın

18. Akrabalık adları küçük harfle başlar

Ayşe teyze
Ali amca

19. İkilemeler ayrı yazılır.

El ele
yan yana
ağır ağır
 İstisna: Gitgide bitişik yazılır.

20. İkilemeler ayrı yazılır, arasına noktalama işaretlerine girmez

21. Pekiştirilmiş sözcükler bitişik yazılır.

Masmavi
Yemyeşil
yapayalnız

22.Gün, ay adları belli bir tarihe bağlıysa büyük harfle başlar.

27 Kasım 2019
20 Ocak 2020 Perşembe

23.Belli bir tarih yoksa gün, ay adları küçük harfle başlar.

Önümüzdeki nisanın ilk cuması buluşacağız.

24. Yön adları özel adın başında olursa büyük sonunda olursa küçük
harfle yazılır.
Kuzey Afrika (büyük ) Afrika’nın kuzeyi (küçük)
25. Ara yönler bitişik yazılır.
Kuzeybatı
güneybatı
26. Şey her zaman ayrı yazılır.
Bir şey,
çok şey

27. Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar.
 Tanrı
İlah
Allah
28. Tanrı, Allah, İlah sözleri özel ad olarak kullanılmadıklarında küçük
harfle başlar.
Müzik dünyasının ilahı
Eski Yunan tanrıları

29.Dünya, güneş, ay kelimeleri gezegen anlamı

dışında kullanıldıklarında küçük harfle başlar.
Sen benim dünyamsın.

30.Saray, köşk, han, kale, köprü adları büyük harfle yazılır.

Topkapı Sarayı Mostar Köprüsü

31.Saray, köşk, han, kale, köprü adları büyük harfle yazılır. Gelen
ek kesme işaretiyle ayrılır.
Topkapı Sarayı’nın
Mostar Köprüsü’nün

32. Kanun, tüzük, yönetmelik, genelge adlarının her kelimesi büyük

harfle başlar.
Medeni Kanun, Türk Bayrağı Tüzüğü
33. Tarihi olay, çağ, devir, dönem adları büyük harfle başlar.
İlk Çağ
Lale Devri
Kurtuluş Savaşı
34. Para birimleri büyük harfle başlamaz.
lira
dolar
dinar
Türk lirası

35. Bir yere özgü şeyler taşınabilirse küçük, taşınamazsa büyük harfle
başlar.

Taşınmaz Büyük Taşınır Küçük

Alanya Kalesi Van kedisi
Mostar Köprüsü Hindistan cevizi
Topkapı Sarayı Maraş dondurması

36. Dereotu, çöreotu, semizotu bitişik diğer bütün otlar ayrı yazılır.

37. Bayram niteliği kazanmış özel günler büyük harfle yazılır.

Anneler Günü
Öğretmenler Günü

38. An sözcüğü her zaman ayrı yazılır.

Örnek: Şu an, her an, bu an
İstisna: Anbean her zaman bitişik yazılır.

39. “Yuvar “ sözcüğünün yazımına dikkat!! Ayrı yazılır.

 Göz yuvarı
Hava yuvarı
Isı yuvarı Işık yuvarı
Yer yuvarı

40. “Kuru “ sözcüğünün yazımına dikkat!!

Kuru yemiş Kuru incir Kuru üzüm
Kuru fasulye

41. “Ev ” kelimesi bitişik yazılır.

Aşevi
Huzurevi
Bakımevi

İSTİSNA: Yeşillik varsa ayrı yazılır.

Bağ evi
Dağ evi
Kuş evi
Orman evi

42. “Sıra” sözcüğü ayrı yazılır.

Aklı sıra
Yanı sıra
Ardı sıra
Yanı sıra
İSTİSNA: Sıradağ hariç
43. “Oğlu, kızı” sözcükleri bitişik yazılır.
Eloğlu
Elkızı
 Hinoğluhin

44. Doğu ve batı sözcükleri düşünce, hayat tarzı, politika vb. anlamlar
bildirdiğinde büyük harfle yazılır.
Batı medeniyeti
Doğu mistisizmi

45. “Arası” sözcüğünün yazımına dikkat !!!

Kıtalar arası
Devletler arası Şehirler arası Uluslararası !!
Milletlerarası !!

46. “Her” sözcüğünün yazımına dikkat !!

Herkes
Herhangi Herhalde(olasılık)
Her halde(Kesinlik)
Her şey
Her gün
Her zaman Her bir
47. “Öz ve Ön” sözcüğünün yazımına dikkat !!
Öz güven
Özbeöz
Özvatan
Özdeyiş
Ön yargı
Ön söz
Ön izleme
Ön kayıt
Öngörü
 Önsezi

48.Hane, name, zade kelimeleriyle oluşturulan birleşik kelimeler

bitişik yazılır.
Örnek: Siyasetname, amcazade, dershane

49. “Dışı” sözcüğü her zaman ayrı yazılır.

Akıl dışı
Çağ dışı
Sıra dışı
Yasa dışı
Yurt dışı

50. Bütün yağlar ayrı yazılır. 4 tane istisnası var.

Tereyağı
Sadeyağ
Zeytinyağı
İçyağı

51. “Hoş “ sözcüğünün yazımına dikkat!!

Hoş bulduk
Hoşça kal
Hoş geldin
Hoş tutmak
Hoşgörü
Hoşsohbet
 51. Üleştirme sayıları rakamla değil yazıyla yazılır.
Üçer
Beşer
Altışar

51. Bağlaç olan de- da her zaman ayrı yazılır.

Yarın bize sen de gelirsin

52. De- da’yı cümleden çıkardığımızda anlam bozulmuyorsa bağlaçtır,

ayrı yazılır.

53. Sayılar ticari işlemler dışında ayrı yazılır.

Üç yüz elli altı
İki yüz seksen beş

53. Sayılara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır.

1992’den,
7’nci
11.55’te

54. Saatlerin arasına iki nokta değil, tek nokta konur. 21.00 18.15
İSTİSNA: Çek, senet, fatura vb. işlemlerde sayılar bitişik yazılır.
Altmışbeşmilyon
Sekizyüzseksenaltıbin

55. Somut olarak yer bildirmeyen “alt, üst, üzeri” sözcükleri bitişik
yazılır.
Bilinçaltı
Akşamüzeri
 Olağanüstü
Şuuraltı
56. Somut olarak yer bildirirse “alt, üst, üzeri” sözcükleri ayrı yazılır.
Tepe üstü
Böbrek üstü Su altı
Deri altı

57. Sıfat fiil ekleriyle kurulan kalıplaşmış birleşik kelimeler bitişik yazılır
Dalgakıran
Kuşkonmaz
Gökdelen
Demirkapan
Çöpçatan
Sıfat Fiil Şifre: ANASIMEZARDİKECEKMİŞ

58. Bir veya iki ögesi emir kipiyle kurulan kalıplaşmış kelimeler bitişik
yazılır.
Albeni
Ateşkes
Çalçene
Kapkaç
Örtbas
Çekyat
Tutkal
Yapboz

59. İkinci kelimesi (dı-di-du-dü-tı-ti-tu-tü) kalıplaşmış geçmiş zaman

ekleriyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır.
Çıtkırıldım
 Fırdöndü
Albastı
Ciğerdeldi
Şıpsevdi
İmambayıldı
Külbastı
Hünkarbeğendi

60. Baş sözcüğüyle oluşturulan sıfat tamlamaları bitişik yazılır.

Başçavuş
Başöğretmen
Başparmak
Başbakan
Başhekim
Başhemşire
Başkomutan
Başsavcı
Başyazar
Başrol

61. “Ağa, baba, bey, hanım, efendi” vb. sözcüklerle kurulan bitişik
kelimeler
Beyefendi
Hanımefendi
Hacıağa
Ağababa
Paşababa
Hanımanne
62. Renk adlarıyla kullanılan bitki, hayvan veya hastalık adları bitişik
yazılır.
Karadut
Sarıçiçek
Alabalık
 Beyazsinek
Bozayı
Maviküf

63.Oyun adları bitişik yazılır.

Beştaş
Dokuztaş
Üçtaş

64.Birleşme sırasında kelimelerden hiçbiri veya ikinci kelimesi anlam

değişikliğine uğramazsa ayrı yazılır.

Hayvan Adları:
Köpek balığı
Ada balığı
Kılıç balığı
Dil balığı
Sonuçta hepsi balık anlam değişikliğine uğramamış ayrı yazılır.

Bitki adları:
Yüksük otu
Ayrık otu
Çörek otu
Beşparmak otu
Güzelavrat otu
Sonuçta hepsi ot anlam değişikliğine uğramamış ayrı yazılır.
 İstisna: Dereotu, semizotu, çöreotu bitişik yazılır.

Nesne, Eşya Adları:

Alçı taşı
Oltu taşı
Kireç taşı
Lüle taşı
Sünger taşı

Sonuçta hepsi taş anlam değişikliğine uğramamış ayrı yazılır.

65. Yol ve ulaşımla ilgili birleşik kelimeler ayrı yazılır.

Kara yolu
Hava yolu
Deniz yolu
Keçi yolu

66. Ölçü birimlerinin uluslararası kısaltmaları kullanılır.

Cm
M
Kg
Mg

67. Ölçü birimlerinin kısaltmalarında nokta kullanılmaz.

Cm (DOĞRU)
M. (YANLIŞ)
Kg
Mg

68.Büyük harfle yapılan kısaltmalarda nokta kullanılmaz.

TBMM
 TSK
TDK
TRT
İSTİSNA: Gelenekselleşmiş olan T.C. ve T. Kısaltmalarında nokta kullanılır.

69.Büyük harfle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde son harfinin

okunuşu esas alır.
TBMM’nin
TSK’nin
TRT’den

70.Küçük harfle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın

açılımının okunuşu esas alınır.
mm’yi
kg’dan
kr’un
mm’den

71. Ki’nin yazılışı  Cümleden çıkarıldığında cümlenin

anlamı bozulmaz.
 “Sanki, Oysaki, Mademki, İllaki, Belki, Halbuki, Çünkü,
Meğerki" kalıplaşmış olarak bitişik yazılır.
Örnek:

• Sıkı giyin ki bu soğukta üşütme.

• Kapıyı kapat ki içeriye toz girmesin.
• Erken çıkalım ki yemeğe yetişelim.
 YAZIM KURALLARI

1. Aşağıdaki sözcüklerden hangisinin yazımı doğrudur?

A) Anayol B) Anadil
C) Anayasa D) Anadüşünce

2.
1. O filmi bende izlemiştim.
2. Resimlerin hepsini dosyada saklıyoruz. 3. Arkadaşlarda
toplanacağız bugün.
4. Gelde onun söylediklerine inan.

Yukarıdaki cümlelerin hangilerinde “de”nin yazımı ile ilgili yanlışlık yapılmıştır?

A) 2 ve 4 B) 1 ve 2
C) 3 ve 4 D) 1 ve 4

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin kullanımıyla ilgili bir yazım

yanlışı vardır?

A) Sınava Pazar günü girecek.

B) Marmara Bölgesi’nde sanayi gelişmiştir.
C) Nemrut Dağı çok heybetlidir.
D) 23 Nisan’ı hep birlikte kutladık.

4. Özel adlara gelen yapım ekleri kesme işareti ile ayrılmaz.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya uygun olmayan bir kullanım vardır?

A) Tatil için Aydın’ı düşünüyoruz.

B) Öğrencilerden biri Tunceli’liymiş.
C) Uzun süredir Tokat’ta oturuyorlar. D) Nemrut Dağı’na turla gitmiştik.
5. Aşağıdakilerin hangisinde sayıların yazımı ile ilgili bir yanlışlık vardır?

A) Sırada ikişer kişi oturmalı.

B) Sınavda yine 3.üncü olmuş.
C) Senden sonra daha on kişi var. D) Babam 1962’de doğmuş.

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yoktur?

A) Ödevler bittimi doğru gezmeye.

B) Rica etsem şunu uzatır mısınız?
C) Ben de bunu yapabilir mi yim?

D) Yemeğe tuzu çok mu attın, azmı belli değil.

7. “Birleşik fiillerde ses olayı varsa birleşik fiiller bitişik yazılır.”

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yukarıda verilen kurala uyulmadığı için yazım

yanlışı yapılmıştır?

A. Kendimi çok yorgun hissediyorum.

B. Doğru ile yanlışı ayırt etmelisin.
C. Artık bu şehri terketmeliyim.
D. Arabanızı lütfen sağa park edin.

8. Karadeniz Bölgesi’nde ki sıradağlar, Anadolu’nun geniş ve kıraç düzlüklerinin

önün de aşılmaz bir duvar gibi yükselir. Bu dağların Kuzey’e bakan yamaçları gür
bir bitki örtüsüyle kaplıdır.

Yukarıdaki parçada kaç yerde yazım yanlışı vardır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yapılmıştır?

A) Polis, saat beşte kapıya dikilmiş.

B) Çocuk iki de bir kapıya çıkıyordu.
C) Sert bir frenle birdenbire durdu.
D) Cumhuriyet, 93. yılında büyük bir coşkuyla kutlandı.

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ki”nin yazımında yanlışlık yapılmıştır?

A) O ki, en güvendiğim insan, bunu yapamaz.

B) Görmedi ki beni arkadaşın.
C) Farz edelimki sen benimle geldin, ne olacak? D) Elindeki çantayı ona
vermelisin.

11. (1) Nemrut’ta ay tutulmasını izledik. (2) Batı Karadeniz’de yağmuru dinledik.
(3) Marmaris’te Gökçebeyli Köy’ünde zeytin topladık. (4) Efes Harabeleri’ni
turistlerle dolaştık.

Yukarıda numaralandırılmış cümlelerin hangisinde büyük harflerin yazımında

yanlışlık yapılmıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla yazım yanlışı vardır?

A) Lavaboya ard arda girmesi beni şüphelendirdi.

B) Herşey onun başının altından çıkıyordu.
C) Uzun kipriği ve mavi gözüyle oldukca büyüleyici idi. D) Bu ayakkabıların
fiatı her yerde farklı farklı.

13. Elvan, 3000 m koşu yarışmasında ............’inci oldu.

Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilirse yazım yanlışı

ortaya çıkar?

A) 8 B) 5 C) 2 D) 1

14.
1. Annesi de bizimle sinemaya gelecekmiş.
2. Evde gözleme de yapabilmesi çok şaşırtıcı.
3. Gözden uzak olan gönüldende uzak olur. 4. Mart ayınıda çok severim.

Yukarıdaki cümlelerin hangilerinde “de”nin yazımı ile ilgili yanlışlık yapılmıştır?

A) 2 ve 4 B) 1 ve 2
C) 3 ve 4 D) 1 ve 4

15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yapılmamıştır?

A) Onu sen de mi görmedin?
B) Hiç biriniz bana yardım etmediniz.
C) İstanbul’ki dünyanın göz bebeğidir. D) Sen yada o, hiç fark etmez.

16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yapılmamıştır?

A) Bizde sizinle gelmek istiyoruz.

B) Bana her hangi bir şey söylemedi.
C) Ondan hiçbir konuda bilgi alamadık.
D) Takımımız birebir mücadelede çok kötüydü.

17. Aşağıdakilerin eser isimlerinden hangisinde yazım yanlışı yapılmıştır?

A) Havva’nın Üç Kızı
B) Bahar ve Kelebekler
C) İstanbul’un Bir Yüzü
D) Ayaşlı ve Kiracı’ları

18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sayıların yazımı ile ilgili bir yanlışlık
yapılmıştır?

A) Yedişer kişilik masa ayrılmış.

B) Sınıfımızda otuzaltı öğrenci var.
C) Dersler saat 8.30’da başlıyor.
D) Kızım 18 Ocak 2007’de doğdu.

19. (1)Bu işten de bıktı hemen. (2) Böyle olacağını biliyordum. (3) Maymun
iştahlının biriydi. (4) Onun bir yer de uzun süre çalıştığı görülmemiştir. (5) Gelde
sinirlenme şimdi.

Bu paragrafta numaralanmış cümleleri hangisinde “de”nin yazımında yanlışlık

yapılmıştır?

A) 1 ve 3 B) 3 ve 4
C) 4 ve 5 D) 2 ve 4

20. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yapılmamıştır?

A) Türkler, çok zengin bir kültüre sahiptir.

B) Bu konu da size yeterli bilgiyi bu hafta vereceğim.
C) Dayımlar Mimar sinan caddesinde oturuyor.
D) Bu gidişle tarih ve ingilizce derslerinden kalacakmış.

21. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yapılmıştır?

A) Burada her şeyi bula bilirsiniz.

B) Süregelen olaylar medyayı rahatsız ediyor.
C) Bize tatilimizi de zehir ettiler.
D) Bu yıl bu dersaneye kayıt olacak.

22.Aşağıdaki kelimelerde hangisinin yazımı yanlıştır?

A) alfabe B) alabora
C) anane D) anfi

YAZIM KURALLARI - 1
CEVAPLAR

1.C 2.D 3.A 4.B 5.B 6.B 7.C 8.C 9.B 10.C 11.A 12.C 13.C 14.C 15.A 16.C 17.D 18.B 19.C 20.D 21.A 22.D

YAZIM KURALLARI 2

1. Aşağıda altı çizili sözcüklerden hangisinin yazımı doğrudur?

A) Bu olayda madur kadın ve çocuktu.

B) Babam telefonda sürekli tehtit ediliyor.
C) Aldığı ayakkabılar orjinal görünüyor.
D) Bu yıl konservatuvarda eğitimine başladı.

2.
1. Bilgi yarışmasında kız kardeşimde dereceye girdi.
2. Havuzda yüzerken de dikkatli olmalıyız.
3. Arkadaşlarda parti yapacağız bugün. 4. Yüksek lisansı yurt dışında mı yaptın?

Yukarıdaki cümlelerin hangisinde “de”nin yazımı ile ilgili yanlışlık yapılmıştır?

A) 1 B) 2
C) 3 D) 4
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yapılmamıştır?

A) Dükkândaki herşey bu hafta satılacakmış.

B) Bu manzaraya bakmıyan insana şaşarım doğrusu.
C) Önümüzdeki Pazar günü yolculuk yapacağız. D) Onunla hiçbir konuda
anlaşamıyoruz.

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz benzeşmesi kuralına uymamaktan

kaynaklanan bir yazım yanlışı vardır?

A) Gelmiyen öğrencileri not etti.

B) Yapışgan maddelere hiç dokunamaz.
C) Yedinci katda bir kavga oldu. D) Şırnağ’a gitmeyi düşünüyor.

5. Aşağıdakilerin hangisinde yazım yanlışı vardır?

A) Birtakım yalanlarla hepimizi kandırıyor.

B) Benim anlaşamadığım birtakım insanlar eve geliyor.
C) Mağazadan kardeşine birtakım almış. D) Bir takım kıyafetle seyahate gitti.

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yön adlarının yazımıyla ilgili bir yazım yanlışı
vardır?

A) Karadeniz’in Doğu’su coğrafi olarak batısından farklıdır.

B) Yazın Güney Amerika’ya tatile gidecekler.
C) Türkiye’de en fazla sıcaklık Güneydoğu Anadolu’da çok yüksektir. D) Bilim
ve teknoloji en fazla Batı’da hızlı ilerliyor.

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sayıların kullanımı ile ilgili bir yazım yanlışı
yapılmıştır?

A) Cevizleri 3’er 3’er bölüştük.

B) Şirketin otuz üçüncü kuruluş yılını kutladık.
C) 16’ncı yüzyılda yaşamış büyük bir ressamdı. D) Büyük oğlu bugün on beş
yaşına girdi.

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yapılmamıştır?

A) Askerlerin hepsine çavuş Murat bakıyordu.
B) Bu yıl sınavı kazanınca ODTÜ’ne yerleşti.
C) Önümüzdeki Pazar günü yola çıkacağız
D) Son zamanlarda pek çok insanla görüşme yaptı.

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili kelimenin yazımı doğrudur?

A) Haftasonu pikniğe gideceğiz. B)

Kitabın önsözünü kardeşim yazdı.
C) Pazardan karnıbahar ve pırasa aldım.
D) Benim ana vatanım Türkiye’dir.

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yapılmamıştır?

A) Onlar pikniğe gitmemişmiydi?

B) Annem yemeğe kuyruk yağı koymazdı.
C) Ormanlık alanda elele geziyorlardı. D) Güzelmi güzel bir pasta yedik.

11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yapılmıştır?

A) İzmir’den Ege Denizi mükemmel izleniyor.

B) Deney tüpünde 5 mm su vardı.
C) Komşumuz Ceylan Apartmanı’nda oturuyor.
D) Annem bana 5 T.L. harçlık verdi.

12. Damla hanım, bizede bu konuda hiç bir bilgi vermedi.

Bu cümlede aşağıdakilerden hangisiyle ilgili bir yazım yanlışı yoktur?

A) Büyük harflerin yazımı

B) “de” bağlacının yazımı
C) “de” ekinin yazımı
D) Birleşik sözcüklerin yazımı

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ki” bağlacının yazımıyla ilgili bir yazım yanlışı
yapılmıştır?

A) Yazarın roman ya da tiyatro türündeki eserleri çok satıyormuş.

B) Öğrencilerin bu konudaki telaşlarını anlayışla karşılıyorum.
C) Mademki gelmeyecekti, o zaman niye bizi çağırdı.
D) Ona deki: “İnsan olan, yalan söylemez ve dürüst davranır.”
14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik yazılması gereken "de/da" ekinin ayrı
yazılmasından kaynaklanan bir yazım yanlışı vardır?

A) Takım da bazı oyuncalar yeterli sorumluluk almaktan kaçınıyor.

B) Çocukların da her birine renkli kalemler aldım.
C) Maden işinden anlamayanlar da başvuru yapmış.
D) Siz de üzerinize düşen görevleri yapmaya çalışın.

15.Aşağıdaki cümlelerde geçen “ki” lerden hangisi ayrı yazılmalıdır?

A) Evdeki hesap çarşıya uymadı.

B) Sendekini bana verir misin?
C) Bu konuyu iyiki anlatmışım.
D) Yarınki işini sakın unutma.

16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin kullanımıyla ilgili yazım yanlışı
yapılmıştır?

A) Bugün dünya kadar işim var.

B) Kaleden Güneş’in batışını izlemek çok güzeldir.
C) Olay geçen martta olmuştu.
D) Atatürk Samsun’a Mayısın 19’unda çıkmıştı.
17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ”de” nin yazımıyla ilgili bir yanlışlık
yapılmıştır?

A) Zonguldak ta bir kıyı kentimizdir.

B) Gelsen de beni bulamazsın.
C) Orada ne söylenip duruyorsun.
D) Güneş’te büyük patlamalar oluyormuş.

18. Aşağıdaki cümlelerde yer alan "ki" lerden hangisi, sözcükten ayrı yazılmalıdır?

A) Dünkü diziyi beraber izledik.

B) Karşıdaki adam bize bakıyor
C) Bugün senin ki burada yok. D) Elbetteki onu bekleyeceğiz.

19. "de" bağlacı ve "mi" soru edatı, kendinden önceki kelimeye bitişik yazılmaz.
Aşağıdakilerin hangisinde, bu kurala uyulmadığından yazım yanlışı
yapılmıştır?

A) Mehmet de bizimle mi gelecekmiş?

B) Bu sabah da mı selam vermeden geçti?
C) lşıl da mı senin kadar değerlendiriyor?
D) Bu yıl da yeni bir forma istiyormusun?

20. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yön adlarının yazımıyla ilgili bir yanlışlık
yapılmıştır?

A) Türkiye'nin Kuzeyi yağışlıdır.

B) Bugün Doğu Anadolu'da kar yağışı var.
C) Ülkemiz batıdan gelen yağışlı havanın etkisinde kalacak.
D) Televizyon İç batı Ege'nin yağışa yenik düştüğünü söyledi.

21. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin yazımıyla ilgili bir yanlışlık
yapılmıştır?

A) Doğu Anadolu’nun güneyindeki topraklar suya kavuştu.

B) TBMM 23 Nisan 1920’de Ankara’da toplandı.
C) Yakup Kadri, “Yaban”da Türk aydınını eleştirmiştir.
D) Dün, orta Anadolu’da deprem oldu.
YAZIM KURALLARI – 2

CEVAPLAR

1.D 2.A 3.D 4.B 5.C 6.A 7.A 8.D 9.D 10.B 11.D 12.C 13.D 14.A 15.C 16.B 17.A 18.D 19
.D 20.A 21.D

YAZIM KURALLARI 3

1. Aşağıdakilerin hangisinde “Konuyu anlamıyan var mı?” cümlesine benzer bir yazım
yanlışı vardır?

A) Bu filmi izlemiyen kalmadı.

B) Böyle susarsan olmazki.
C) Gözünde ki yaşları gizledi. D) Ona birşey diyecekti.

2. Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde yazım yanlışı vardır?

A) Bu peynir ekşimiş.
B) Bu adamı bir yerden tanıyacağım ama...
C) Sokaklar da ne çok insan var. D) Kuşumu gören oldu mu?

3. (1) Herhangi bir işi yoktu. (2) Bu yüzden bir şeyler yapmak istedi. (3) Biraz
düşündü. (4) Sonra birkaç adım attı.

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

4. Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde yazım yanlışı vardır?

A) Türk halk müziğini sever, çocuklarının da severek dinlemesini isterdi.

B) “Canavar” sözcüğü dilimize Farsçadan girmiştir.
C) Her yıl Haziran ayında tatile çıkıyor. D) Bu akşam siz de düğüne gelin.

5.
1.Onbaşı
2.On binlerce
3.Okuryazar
4.Orta öğretim

Yukarıda numaralandırılmış kelimelerden hangisinin yazımı yanlıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

6. “Gökbilim ve coğrafya ile ilgili konuların anlatımında, dünya ile öteki gezegen
adları, güneş ve ay sözcükleri büyük harfle başlar.”

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kurala uyulmamıştır?

A) Ay, Dünya’nın çevresini yirmi dört saatte dolaşır.

B) Camlardan içeriye Güneş girdi.
C) Her zaman dünya bir yana, çocuğum bir yana derdi. D) Yapılan deney, Güneş
tutulması ile ilgiliydi.

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, bitişik yazılması gereken “de” ayrı yazılmıştır?

A) Size bu mektupla birlikte bir öykü de gönderiyorum.

B) Eksik olmasın; beni de düşünüp bir tane göndermiş. C) Uzun
cümlelerin de bir tadı, bir güzelliği var D) Sıkıntılı günlerim de
arkadaşlarıma giderim.

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?

A) Çocuk, bu gece de sürekli olarak öksürdü.

B) Akşam, televizyon filmini izleyebildin mi?
C) Bu gelen Ahmet’miydi acaba?
D) Çarşıda, her gördüğünü almak istiyordu.

9.
1. Uludağda bir hafta kaldık.
2. Otel fiyatları seksendokuz liraydı.
3. Kayak yapmak için ders aldık. 4. Teleferik seyahati ilginçdi.

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yoktur?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

10. Aşağıdakilerin hangisinde “Dicle nehri son günlerde coşmuştu.” cümlesindekine

benzer bir yazım yanlışı vardır?

A) Yıldırım Beyazıt Lisesine yerleşti.

B) Koltukta yanyana oturuyorlardı.
C) Bende bu okulda okudum.
D) Bizim tekir miyavlayıp duruyor.

11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kısaltmalarla ilgili bir yazım yanlışı vardır?

A) TRT’nin programları oldukça kaliteli.

B) Bu yıl MEB’e atamalar yapıldı.
C) Eğitim için UK’ye gidecekmiş.
D) Annesi ASKİ’nde çalışıyor.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bileşik eylemlerin yazımıyla ilgili bir yanlışlık
yapılmıştır?

A) Sonunda evini terketti.

B) Bize haber vermesini rica ettim.
C) Mahkemede yapılan suçlamaları reddetti. D) Bütün işler bir saate yapıverdi.

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin kullanımı ile ilgili yazım yanlışı
vardır?

A) Bugün Anadolu’nun güneyinde yağmur yağdı.

B) İç Anadolu’da karasal iklim etkilidir.
C) Bu kış Doğu Avrupa’yı gezdim.
D) Karayel Kuzey’den esen bir rüzgârdır.
14. Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde yazımı yanlışı yoktur?

A) Çocuklar duvardaki köpeğe taş atıyordu.

B) Çocuklar yolda ki, telefona cevap vermiyordu.
C) Gidip de gelmemek var, gelip de bulmamak. D) 1975’de yaşanan bir olaydan
bahsediyor.

15. Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde yazımı yanlışı yoktur?

A) Mayıs ayı çok sıcak geçen bir aydır.

B) Sorunlarını aşması hiçte kolay olmadı.
C) Ahmet yaptıkların da haklıydı.
D) İki de bir dönüp bana bakıyordu.

16. Biz afrika menekşeleri, insanların yüreklerine sıcacık duygular salıp

gönüllerine taht kurmaz mıyız?

Yukarıdaki cümlede görülen yazım yanlışının nedeni hangi seçenekte verilmiştir?

A) Birleşik sözcüklerin yazımında yanlışlık yapılmıştır.

B) Pekiştirilmiş sözcüğün yazımında yanlışlık yapılmıştır.
C) Soru ilgecinin yazımında yanlışlık yapılmıştır.
D) Büyük harfleri kullanımında yanlışlık yapılmıştır.

17. Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde yazımı yanlışı yoktur?

A) Onunla yıllar sonra bir Ağustos günü Ankara’da karşılaştık.
B) 5 Haziran Salı günü öğlen yolculuğa çıkacağız.
C) Üniversiteden Mayıs 2015’te mezun oluyor.
D) Cumartesi ve pazar mutlaka kültürel bir etkinliğe katılırız.

18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?

A) Ağızın içi
B) Nehrin yatağı
C) Traktörün freni
D) Asfaltın onarımı

19.
1. Bu şehri adım adım geziyorum.
2. Saatlerce elele dolaştık.
3. Aşağı yukarı bir saate geleceğim. 4. Annemlere güle oynaya gitti.

Yukarıda numaralanmış cümlelerde altı çizili sözün yazımı yanlıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

20. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcüğün yazımı doğrudur?

A) Yapılan inkılâplar ülkemizi çağdaş bir seviyeye getirdi.

B) Elektirik kesintisi dolayısıyla sıkıntılar arttı.
C) Tiyatroda dıramatik anlar yaşandı. D) Bu kıravat sana çok yakıştı.

21. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcüğün yazımı yanlıştır?

A) Akşamsefası en sevdiğim çiçektir.

B) Savcı ceza evine gitti.
C) Her gün tıraş olmayı severdi. D) Suriye sınırında uçaksavarlar kalkış yaptı.

YAZIM KURALLARI – 3
CEVAPLAR
1.A 2.C 3.D 4.C 5.D 6.B 7.D 8.C 9. C 10.D 11.D 12.A 13.D 14.D 15.B 16.D 17.A 18.A 19. B 20.A 21.B

YAZIM KURALLARI -4-

1.Böyle olaylar herzaman abartılır. Halbu ki büyütecek birşey yoktur. Ancak

hiçkimse buna inanmak istemez.

Yukarıdaki metinde altı çizili sözcüklerin kaç tanesinin yazımı yanlıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “de”nin yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?

A) Bu şehirde yaşamak hiç de kolay değil.

B) Bir ağaç da sen dik.
C) Çokta haksız değildi.
D) Senin için de geçerli bu kurallar!

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde geçen altı çizili ifade yanlış yazılmıştır?

A) Ailesini düşünmesi güzel bir şey.

B) Biran durup düşündün mü hiç?
C) Her zaman sakin kalmalıdır insan.
D) TBMM’de yeni kanunlar hazırlanıyor.

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde pekiştirmeli sözcüğün yazımında yanlışlık

yapılmıştır?

A) Pespembe yanaklarından öpesim geldi.

B) Yapyalnız kaldım buralarda.
C) Evden çıkıp dümdüz yürüyerek okula gitti.
D) Sipsivri olan çubuğun ucuyla arı kovanını kurcaladı.

5. Aşağıdaki sözcüklerden hangisinin yazımı yanlıştır?

A) Hayin B) Kiler
C) Kuaför D) Laboratuvar

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır?

A) Saat 15.40’da herkes burada olsun.

B) Sokakta koşturan birçok köpek vardı.
C) Herhangi bir sorunu halledemiyoruz. D) Kalktın mı kahvaltını yap ve çık.

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yapılan bir sözcük yoktur?

A) Meltem hanım teyzemin en yakın arkadaşıdır.

B) Marketten üç kilo patatez aldı.
C) Herşey gözüne batıyor bu aralar. D) Akşamüzeri hava serinledi.

8. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin bütün sözcükleri doğru yazılmıştır?

A) Köşeyi döner dönmez bakkalı göreceksin.

B) Sıksık aramazsanda ben seni seviyorum.
C) İşe hergün geç kalıyor.
D) Biraz sonra yola çıkıcaz.

9. “Şair ...’te dünyaya gelmiş.” cümlesindeki boşluğa aşağıdakilerden hangisi

getirilirse yazım yanlışı olur?

A) 1933 B) 1955 C) 1952 D) 1964

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı yapılmıştır?

A) 5 Şubat onun doğum günüydü.

B) Kâğıtları masaya güzelce yerleştirdi.
C) Onbir senedir arkadaşlıkları devam ediyor.
D) Birçoğumuz izlediğimiz filmi beğenmedik.

11. Aşağıdaki altı çizili sözlerden hangisinin yazımında yanlışlık yapılmıştır?

A) Güneydoğu Anadolu’nun doğasını seviyorum.

B) Şehrin Doğu’sunda farklı kültürden insanlar yaşıyor.
C) Yapılması gereken her şey apaçık ortada.
D) ASKİ’nin yayınladığı indirim broşürünü aldık.

12. Sevgili Arkadaşım,

25 Mart 2015 çarşamba günü yanına gelmeyi
düşünüyorum. Senin haberin olmasını istedim. Yapacağın
proğramı sabırsızlıkla bekliyorum.

Yukarıdaki mektupta hangi sözcüklerin yazımında yanlışlık yapılmıştır?

A) çarşamba - proğram
B) mart - çarşamba
C) proğram - mart
D) sabırsızlıkla – mart
13.

Kurallar:

1. Unvan bildiren sözcükler büyük harfle başlar.

2. Yapı isimleri büyük harfle başlar.
3. Din, dil ve mezhep isimleri büyük harfle başlar. 4. Kitap, dergi ve gazete
isimleri büyük harfle başlar.

Aşağıdakilerin hangisinde yukarıdaki kurallardan birine uyulmamıştır?

A) Günümüzde İslamiyet’in daha çok anlaşıldığını düşünüyorum.

B) Ankara Kalesi restore ediliyor. C) Kapıcımız Hasan Efendi
saat 7’de çöpleri alır. D) Bu haber Milliyet Gazete’sinde
yayımlandı.

14.

1. Hiç bir şey göründüğü gibi değil.

2. Emrah Bey bugün bize 100’er lira verdi.
3. Bilirsinizki ailenize çok önem veririz. 4. Ferhat ile Şirin’i her insan mutlaka
bilmeli.

Yukarıda numaralandırılmış cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yoktur?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

15. “3 Haziran 2011 tarihinde yapılan YGS de göstermiştir ki Türkçe soruları git
gide zorlaşmaktadır.”cümlesindeki yazım yanlışı aşağıdakilerden hangisiyle
giderilebilir?

A) “Haziran” sözcüğünün “H”si küçük yazılarak.

B) “de” eki “YGS’de” şeklinde yazılarak.
C) “git gide” sözcüğü birleşik yazılarak.
D) “tarihinde” sözcüğünün “t”si büyük yazılarak.

16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla yazım yanlışı vardır?

A) Büyük teyzesi, Türk Eğitim Vakfına üyeymiş.

B) Daha ingiliz anahtarını bile bilmiyorsun.
C) Cilalı Taş Devri üzerine çok film izledim.
D) 500 Dolar, bir günlük harcama için fazla değilmi?
17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kısaltmaların yazımıyla ilgili bir yanlışlık
yapılmıştır?

A) Dsi, mevsimlik işçi alımlarına başladı.

B) TL’nin değeri her geçen gün düşüyor.
C) Ton, kg’dan daha büyük bir ağırlık ölçüsüdür. D) Arkadaşım TÜBİTAK’a
proje sundu.

18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?

A) Onu en son 2005’te görmüştüm.

B) Kazandığımız paranın üçte biri senindir.
C) Sempozyuma iki günde yaklaşık ikibin kişi katıldı. D) Onunla saat 20.00’de
buluşacağız.
 19. Aşağıdaki kelimelerden hangisinin yazımı yanlıştır?

A) illüzyon B) konservatuvar
C) tehtit D) seyahat

CEVAPLAR

YAZIM KURALLARI -4-

1.D 2.C 3.B 4.B 5.A 6.A 7.D 8.A 9.C 10.C 11.B 12.A 13.D 14.D 15.C 16.D 17.A 18.C 19.C

CÜMLEDE ANLAM

NESNEL ANLATIM: Doğruluğu ya da yanlışlığı kişiden kişiye

değişmeyen, kanıtlanabilir olan ifadelere nesnel anlatım denir
Örnek: Yarışmada jüri üyesiydim.

ÖZNEL ANLATIM: Doğruluğu ya da yanlışlığı kişiden kişiye göre

değişebilen ifadelerdir. Anlatımlarda kişisel duygu ve izlenimlere yer
verilir.
Örnek: Bu kitap her yönüyle çok güzel.
DOLAYLI ANLATIM: Herhangi bir kişiye ait bir sözün biçim
bakımından değiştirilerek aktarılmasıdır. Dolaylı anlatımda başkasının
sözü sadece biçim bakımından değiştirilir, anlam değiştirilemez.
Örnek: Sait Faik, sanatta her şeyin insanı sevmekle başlayacağını
belirtiyor.

DOĞRUDAN(DÜZ) ANLATIM: Herhangi bir kişiye ait bir sözü

hiçbir değişikliğe uğratmadan olduğu gibi aktarmaya doğrudan anlatım
denir. Bu tür anlatımlarda söz başkasından alınmışsa genellikle tırnak
içinde gösterilir. Örnek: Sait Faik: “Sanatta her şey insanı sevmekle
başlar.” diyor.

VARSAYIM: Gerçekleşmemiş bir olay ya da durumu gerçekleşmiş

gibi düşünmeye varsayım denir. Cümlede varsayım anlamı “ diyelim
ki, tut ki, farz et ki, kabul edelim ki” gibi kalıplaşmış sözlerle
kazandırılır.
Örnek: Diyelim ki sınavı kazandın

ÖN YARGI (PEŞİN HÜKÜM): Bir olay veya kişi hakkında önceden karar
vermektir. Ön yargı olumlu veya olumsuz olabilir.
Örnek:

• Bu soruyu kimse çözemez.

• Bu takım bu sene şampiyon olur.

YAKINMA: Herhangi bir durum, olay ya da kişiyle ilgili olarak dert yanma,
sızlanma, şikayette bulunmaktır.
Örnek: Çocuğunuz az çalışıyor, ders dinlemiyor.
SİTEM: Bir kişi, durum ya da söz karşısında hissedilen kırgınlık, alınganlık
gibi duyguların öfkelenmeden ifade edilmesidir.
Örnek: Bizi düğüne çağırmadılar, alacakları olsun.

ELEŞTİRİ: Bir sanatçı veya sanat eseri hakkında olumlu

veya olumsuz bir değerlendirme yapmaya denir. Örnek:
Sözcük seçimindeki özensizlik şiiri basitleştirmiş.

ÖNERİ: Bir konuya çözüm getirmek için öne sürülen düşünce veya tekliftir.
Örnek: Biraz daha çalışırsanız daha iyi olur.

OLASILIK (İHTİMAL): Gerçekleşmesi mümkün olan bir olay ya da

durumu ifade eden yargılardır.
• Bu sınavdan iyi not alabilirim.

BEĞENME: Bir şeyi iyi ve güzel bulma, ondan hoşlanma, onu takdir
etmedir.
Örnek:

• Bu evin çok güzel bir manzarası var.

• Yazar, çok güzel bir öykü yapmış.

KÜÇÜMSEME: Değer ve önem vermemek, küçük görmek.

Örnek:
Böyle bir şiiri çocuklar da yazar.
Birkaç dersten iyi not aldı diye kendini dahi zannediyor.

AZIMSAMA: Bir şeyin umulandan az olduğu yargısına varmak, daha

fazlasını istemek, az görmek, az bulmak.
Örnek:

• Bu paraya iş yapılmaz ki…

• Bu maaş ev kirasına bile yetmez.

TASARI: Gelecekte yapılması planlanan işlerin

belirtildiği cümlelerdir. Örnek: Önümüzdeki ay tatile
çıkmayı düşünüyorum.

ABARTMA (MÜBALAĞA): Bir nesneyi ya da durumu olduğundan

fazla veya az (büyük ya da küçük) göstermektir.
Örnek:

• Hasta ateşler içinde yanıyor.

• Dünyalar kadar kitabı var.

AŞAMALI GERÇEKLEŞME (DURUM):

Bir durumun olumlu ya da olumsuz yönde giderek aşama gösterdiğini anlatan
cümlelerdir.
Örnek:

• Çiftlikte üretim gittikçe artıyor.

• Havalar günden güne ısınıyor.

TANIMLAMA: Bir varlığın veya kavramın ne olduğunu belirten

cümlelere tanım cümlesi denir. Tanım cümleleri “Bu nedir?”, “Bu
kimdir?” sorularına cevap verir.

Örnek: • Gözler, kalpteki duyguları yansıtan

aynadır.
• Ünlü kişilerin kendi yaşamlarını anlattıkları yazılara otobiyografi denir.

ÖRTÜLÜ ANLAM: Cümlede doğrudan söylenmeyen ancak cümlenin

anlamından çıkarılacak farklı yargılar bulunan cümlelerdir.
Örnek:

• Kardeşim artık erkenden uyuyor.(Eskiden geç uyuyormuş)

• Beni yalnız sen anlıyorsun burada.(Başka kimse anlamıyormuş)

ÇARESİZLİK: Herhangi bir olay veya durum karşısında bir şey

yapamama, çaresiz olma.

Örnek: • Araba göz göre göre

yandı.

ÖZLEM(HASRET): Bir kişiye, yere veya duruma kavuşma isteğidir.

Örnek: • O güzel günler bir

daha gelse.
• İstanbul’daki günlerim gözümde tütüyor.

ŞAŞMA: Beklenmeyen bir durum karşısında ne yapacağını, nasıl

davranacağını bilememe, hayrete düşme anlamı taşıyan cümlelerdir.

• Böyle ansızın gideceğini hiç düşünmemiştim.

CÜMLEDE ANLAM - 1

1. Aşağıdaki cümlelerden hangisi kanıtlanabilirlik açısından farklıdır?

A) Bahçeden topladığım karanfilleri masaya koydum.

B) Akşamları balkonda çay içmek özel bir zevkti.
C) Çalışma yöntemimizi değiştirirsek başarılı oluruz. D) Deniz kenarında yalnız
yaşamanın tadı başkadır.
2.
Bastığın yerleri “toprak” diyerek geçme, tanı!
Düşün, altında binlerce kefensiz yatanı.
Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır atanı.
Verme, dünyaları alsan da bu cennet vatanı.

İstiklal Marşı’nın bu dörtlüğünde aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?

A) Hayıflanma B) Şaşırma
C) Uyarma D) Ön yargı

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “olmamış bir eylem, olmuş gibi” kabul edilmiştir?

A) Kitaptaki soruların hepsi biter mi?

B) Diyelim ki anlattıklarının hepsi yalan çıktı.
C) Ödemeyi hemen yapmayı kabul ettim.
D) Gerçekleşmemiş rüyalarını anlattı bize.

4. - İnsan bu güzelliğe doyamıyor.

- Keşke çok daha önceleri gelseymişiz buraya.

Verilen konuşmada, aşağıdaki anlamlardan hangilerine örnektir?

A) Sitem - beğenme
B) Hayıflanma - özlem
C) Şaşırma - beğenme
D) Beğenme – hayıflanma

5. (1) Stres insanın içindeki tüm huzuru tüketir.(2) Bu nedenle de insanları olumsuz
olarak etkiler. (3) Bunun için kullanılan ilacın dozunu ayarlayabilirsiniz. (4) Aksi
halde derdiniz artar, mutluluğu arar durursunuz.

Bu parçadaki numaralandırılmış cümlelerden hangisi nesnel yargıdır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4.

6.
Ah bu kadrini bilmediğim günler
Koklamadan attığım gül demeti
Suların sebil ettiğim çeşme

Yukarıdaki dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Pişmanlık B) Üzülme
C) Özlem D) Kızgınlık

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “öneri, gerekçesiyle” birlikte verilmiştir?

A) Erken uyuyunca çok dinlenmiş oluyorum.

B) Ödevlerini zamanında yaparsan rahatlarsın.
C) Her eleştiriden etkilenmen doğru değil.
D) Önerdiğiniz kitapların hepsini aldım.
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, tahmin anlamı yoktur?

A) Dersler sanırım mayısa kadar sürecek.

B) Aldığım hediyeyi beğenmiştir.
C) Artık, kararlarını kendisi veriyordur.
D) İnsan, yaşamını kendi belirlemelidir.

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “pişmanlık” duyulduğu anlatılmaktadır?

A) Merdiven çıkarken çok zorlanıyorum.

B) Bazen ağlamak iyidir.
C) Sabah erken kalksaydım, iyi olurdu.
D) Bilgisayara ihtiyacın varsa, alabilirsin.

10. Aşağıdakilerin hangisinde hem olumlu hem de olumsuz eleştiri söz konusudur?

A) Öykünün dili oldukça akıcı ama bazı sözcükler yerli yerinde değil.
B) Düzenli çalışmayı öğrenemedi, rastgele çalışıyor.
C) Eser inandırıcılıktan uzak, anlatımda çok fazla abartı var. D) Resim çok canlı,
renk uyumu mükemmel.

11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “öneri” yoktur?

A) Filmi birlikte izlemeye ne dersin?

B) Yaz tatilimizi burada geçirelim.
C) İyice dinlenmeden çalışmaya başlama. D) Yarına kadar işlerimi bitirmeliyim.

12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “pişmanlık” anlamı vardır?

A) Annemi kırmak aklımın ucundan geçmez.

B) Sakın bir daha sesini yükseltme!
C) Çocukları niçin parka götürmedin. D) Onu bu kadar üzmeseydim keşke.

13. (1) Mozart’ın bir peri masalından farksız olan “Sihirli Flüt’ü, yönetmenin elinde
daha da büyülü bir havaya kavuşmuş. (2) Opera sahnesine eski Mısır’ı düşündüren
renkte dekorlar yerleştirilmiş. (3) Bu dekorlarda piramitler tüm görkemleriyle
gözler önünde. (4) Kostümlerde de Mısır renklerinden oluşan soyut bir görüntü
egemen.

“Sihirli Flüt” ile ilgili parçada numaralarla verilmiş cümlelerin hangilerinde bir
“beğeni” dile getirilmiştir?

A) 1 ve 2 B) 1 ve 3
C) 3 ve 4 D) 2 ve 3

14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde diğerlerinden farklı bir anlam ilişkisi vardır?

A) Anahtarı kaybettiği için çilingir çağırdık. B) Sınavda başarılı olmak için gece
gündüz çalışıyordu. C) Çok çabuk sıkıldığı için konuyu hızlı anlatıyorum.
D) Yükseklik korkusu olduğu için yukarı çıkmak istemiyor.

15. “İnsanlar o dönemde bu şaheserleri nasıl yapabilmiş?”

Piramitleri görmeye giden turistin bu cümlesinde aşağıdaki duygulardan hangileri

bir arada yer almıştır?

A) Özlem - beğenme
B) Beğenme - şaşırma
C) Sitem - beğenme
D) Varsayım – şaşırma

16.
1. Yazın ne kadar güzelmiş
2. Sana haksızlık yaptılar
3. Derste not tutsan iyi olur 4. Ne kadar farklı biriymiş!

Numaralandırılmış cümleler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) 1 numaralı cümlede beğenme anlamı vardır.

B) 2 numaralı cümlede ön yargı vardır.
C) 3 numaralı cümlede öneri yapılmıştır.
D) 4 numaralı cümlede şaşırma anlamı vardır.

17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kişisel görüş söz konusudur?

A) Garip akımının kurucusu Orhan Veli Kanık’tır.

B) “Çalıkuşu” Reşat Nuri Güntekin’in en güzel romanıdır.
C) “Kaşağı” Ömer Seyfettin tarafından yazılmıştır. D) Yaşar Kemal’in
eserlerinde köy hayatının etkileri görülür.

18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “öz eleştiri” yapılmıştır?

A) Geçmişin üzerinde çok durup düşündüğüm için geleceğimden çaldım.

B) Arkadaşlarım şimdi yeni ufuklara açıldı.
C) Birçoğu farklı yerlerde başarının zevkini yaşıyor. D) Bense anılarımla birlikte
bu evde yaşıyorum.

19. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “amaç-sonuç” ilişkisi vardır?

A) Düşüncelerini çok güzel aktarınca herkesi ikna etti.

B) Taşıma şirketi aldığı parayı hak etmedi.
C) Bütün sene çok çalıştı, tatili hak etti.
D) Karnını doyurmak üzere eve doğru hareket etti.

20. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “şaşırma” anlamı vardır?

A) Güvendiğim dağlara kar yağmıştı.

B) Vay, pirim hoş geldin!
C) Aman Yarabbi, o da kim?
D) Elim kolum bağlı sizleri bekliyorum

CÜMLEDE ANLAM – 1
 CEVAPLAR:

1.A 2.C 3.B 4.D 5.C 6.D 7.B 8.D 9.C 10.A 11.D 12.D 13.B 14.B 15.B 16.B 17.B 18.A 19.D 20.B

CÜMLEDE ANLAM - 2

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde karşılaştırma vardır?

A) Yoğurt, besleyici özelliği yüksek olmasıyla birlikte sindirimi en kolay

besinlerdendir.
B) Sağlık açısından gerekli maddeleri içerir.
C) Yemeğe dolgunluk verir.
D) Damakta ferahlatıcı bir lezzet bırakır.

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “uyarı” anlamı vardır?

A) Hayalim suya düştü.

B) Seni görünce ağzı kulaklarına vardı.
C) Bu söylediklerim kulağına küpe olsun. D) İğneyle kuyu kazar gibi çalıştı.

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir değerlendirme söz konusudur?

A) Ünlü yönetmen seyircinin kalbinin bam teline dokunduğundan çok başarılı.

B) Yeşilin bin bir tonunu görünce hayran kaldık.
C) Elektrikler kesilince hiçbir ödevini yapamadı. D) Kitaplığındaki bütün
kitapları okumuştu.

4.
1. Tut ki seni aramadı, ne yapacaksın.(Varsayım)
2. Bu hafta o filme gideceğiz galiba. (Olasılık)
3. Göreceksin bu işler yetişmeyecek. (Ön yargı)
4. Tekrar ederek çalışırsan daha iyi olur. (Yakınma)

Yukarıda numaralanmış cümlelerin anlam özellikleri yay ayraç içinde belirtilmiştir.

Buna göre hangi eşleştirmede yanlışlık yapılmıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “onaylatma” anlamı vardır?

A) Deneme yazılarını kendime yakın buluyorum.

B) Dil sade ve akıcı olduğundan bu kitabı beğendim.
C) Kitap yazmak için gece gündüz çalışmadım mı sanki? D) Bence tür ayrımı
yapmadan okumak gerekiyor.

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “amaç” söz konusu değildir?

A) Sesini duyurabilmek için avaz avaz bağırdı.

B) Soğukta üşümemek için sıkı sıkı giyindi.
C) Otobüsü kaçırınca çok üzüldü.
D) Denize atlamak üzere iskeleye çıktı.

7. Aşağıdakilerin hangisinde “ihtimal” söz konusudur?

A) Soruları bitirirsen haber ver.

B) Ha sen anlatmışsın ha ben.
C) Sanırım uçağı kaçıracaklar.
D) Saat 10.30’da durakta olmalısın.

8.
1. Küçük
2. başlangıcıdır
3. büyük
4. fırsatlar
5. hamlelerin

Numaralanmış sözcüklerle anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturmak için sıralama

nasıl olur?

A) 1-5-3-4-2 B) 1-4-3-5-2
C) 4-3-5-1-2 D) 3-4-1-5-2
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ön yargı” söz konusudur?

A) Böyle toplumlar gerçek sanatçının değerini hiçbir zaman anlayamaz.

B) Okuduğum romanın konusu oldukça ilgimi çekti.
C) İnternetimin bu hafta içinde bağlanacağını sanmıştım.
D) Dergideki yazınızı okudum, güzel bir konu seçmişsiniz.

10. “Hangi dağda kurt öldü de sen kitap okuyorsun!” Cümlesinde “alay” ile
birlikte hangi anlam vardır?

A) Azarlama B) Şaşma
C) Sistem D) Kızma

11.
1. Gürültü, insan yaşamında verimi düşüren en önemli nedenlerden biridir.
2. Gürültünün insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkisi tartışma götürmez.
3. Sessiz ortam, insanın daha üretken olmasına olanak tanır. 4. Gürültünün,
insanlar arasındaki iletişime zarar verdiği gerçektir.

Yukarıdaki cümlelerin hangileri anlamca birbirine yakındır?

A) 1 ve 3 B) 2 ve 3
C) 3 ve 4 D) 1 ve 4

12.
1. Atatürk çok yönlü bir liderdi.
2. Sanata ve sanatçıya büyük önem vermiş, sanatın tüm dallarının gelişmesi için
özel bir çaba göstermiştir.
3. Kurtuluş Savaşı’nın zaferler kazanmış komutanı, yeni bir devlet kurarken güzel
sanatları da ihmal etmemiştir.
4. Fırsat buldukça sanatsal etkinlikleri izlemiş, sanatçıları yüreklendirici
konuşmalar yapmıştır.

Yukarıda verilen cümlelerden hangisinde amaç söz konusudur?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
13. “Böyle güzel havalarda dışarıya çıkıp gezerim.................”

Yukarıdaki cümle aşağıdakilerin hangisiyle devam ettirilirse yargı gerekçesiyle

açıklanmış olur?

A) sonra da rahatlamış bir şekilde eve dönerim.

B) ve bunu sevdiğim insanlarla paylaşırım.
C) çünkü bu beni çok mutlu eder.
D) ama her zaman bu fırsatı bulmak zor.
14. “Bugünün işini yarına bırakmadığından başarılı oldu.”

Cümlesinde aşağıdaki anlam ilişkilerinden hangisi vardır?

A) Neden - sonuç B) Amaç - sonuç

C) Öneri D) Koşul

15. “Sınav sonuçlarını öğrenince mutlu oldu.” Cümlesindeki anlam ilişkisi aşağıdaki
seçeneklerin hangisinde görülür?

A) Suçluları yakalamak benim için zevktir.

B) Geleceğimi duyunca suçlular gitmiştir.
C) Galiba şehrin bu tarafı çok tehlikeli. D) Onları yakalayıp evime gideceğim.

16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “amaç” ilgisi görülür?

A) Islanmamak için şemsiyesini de yanına aldı.

B) Çok ağladığı için gözleri şişmiş.
C) Anılarını bize anlatmak istemedi. D) Bayram için hazırlıklar yapıldı.

17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylemin gerçekleşmesi bir koşula bağlanmıştır?

A) Eğer dilde bir yenileşme ve dili kurtarma gibi bir çabamız varsa öncelikle
kavramları doğru ifade eden adları bulup yerine kullanırız.
B) Senin yaşamımıza kattığın renk ve ışık bize hala yaşama coşkusu veriyor.
C) Sevginin yalnızca sözünü edenlerle onu yaşayanlar arasındaki farkı görmek
zor değildir.
D) Bir tartışma ortamına girdiğinde düşünceni açıkça savunabilmek için
çalışmalısın.
18. Aşağıdakilerin hangisinde koşul gerçekleşse de yargının gerçekleşmesi mümkün
değildir?

A) Kitabımı iki gün sonra iade etmek şartıyla alabilirsin.

B) Ben Edirne’ye gelirsem görüşürüz.
C) Koşsa da otobüse yetişemez.
D) Anlatılanları not almazsan unutursun.

19. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi “Gerektiğinde susmasını bilen insan

birçok sıkıntıdan kendini korumuş olur.” anlamındadır?

A) Söz gümüşse sükût altındır.

B) Dilini tutanın başı dinç olur.
C) Söyleyen, söylemeyen yener.
D) Dil var bal getirir, dil var bela.

CÜMLEDE ANLAM - 2

CEVAPLAR:

1.A 2.C 3.A 4.D 5.C 6.D 7.C 8.B 9.A 10.B 11.A 12.B 13.C 14.A 15.B 16.A 17.A 18.C 19.B
 FİİLİMSİLER(EYLEMSİ)
FİİLİMSİLER : Fiillerden türeyen, cümlede “ ad, sıfat ve zarf ”
olmalarının yanı sıra eylem (fiil) anlamalarını da kaybetmeyen, fakat
fiiller gibi çekime girmeyen sözcüklere fiilimsi denir.

FİİLİMSİLERİN ÖZELLİKLERİ

1. Fiil kip ve kişi eklerini almazlar, yani fiiller gibi çekime girmezler.
2. Fiilimsilerin olumsuzu yapılabilir.
3. Fiilimsiler isim çekim eklerini alabilirler.
4. Fiilimsiler cümlede doğrudan yüklem olamazlar. Yüklem olabilmeleri için
ek fiil almaları gerekir.
5. Fiilimsiler, bulundukları cümleyi birleşik yapılı hale getirir.
6. Fiilimsiler birleşik cümlelerde yan cümle kurarlar.
7. Fiilimsi ekleri yapım ekidir.

Fiilimsiler görevlerine göre üç grupta incelenir:

 1. İSİM FİİLLER: Fiillerden türeyen ve eylem anlamlarını kaybetmeden
cümlede isim görevinde kullanılan sözcüklere isim fiil denir.

İsim filler, fiillere getirilen “-me, -ma, -mek, -mak, -ış, -iş, -uş, -üş” ekleriyle
yapılırlar.

NOT: İsim fiil eki olan “–me, -ma” ile olumsuzluk eki olan “–me, -ma” yı
birbirine karıştırmamaya da dikkat etmemiz gerekir

Örnekler:

 Artık uyanma ve ders çalışma vakti geldi.

 Kitap okumayı çok seviyorum.
 Buralardan gitmeyi düşünüyorum.
 Arkadaşıma mektup yazmak istiyorum.
 Seninle akşamları yürüyüşe çıkalım.  Bir bakışı ömre bedel.
 Adamın yalvarışlarını görmeliydiniz.

2. SIFAT FİİLLER: Fiillerden türeyen ve eylem anlamlarını kaybetmeden

cümlede sıfat görevinde kullanılan sözcüklere sıfat fiil denir.
Sıfat fiiller, fiillere getirilen “-an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş” ekleriyle
yapılırlar.

Örnekler:

 İşleyen demir ışıldar.

 Dün okula gelen adamı tanıyor musun?
 Kırılası ellerini üzerimden çek.
 Yıkılası evlerinden kötülük fışkırıyor.
 Amasya’da gezilmedik yer bırakmadık.
 Okunacak kitapları ayrı yere koydum.
 Gelecek hafta sınavım var.

ÖNEMLİ: İsim fiil ve sıfat fiil ekleriyle türetilen bazı kelimeler kalıplaşarak
fiilimsi özelliklerini kaybeder ve kalıcı isim olurlar. Bu eklerle yapılan bir
kelimenin kalıcı isim olup olmadığı ancak cümle içindeki kullanımına bakılarak
anlaşılır. Kalıcı isim durumuna gelmiş olanların olumsuzu yapılamaz, bu da
ayırıcı bir özelliktir.

Örnekler:

* dolma (yemek) * çakmak (yakma aracı) * dondurma (yiyecek)

* kaymak (süt kaymağı) * kavurma (yiyecek) * danışma(başvuru yeri)
* görüş (fikir) *deneme (yazı türü) * yağış (yağmur)
* kazma (kazma aracı) *yemek (yiyecek) * sarma (yiyecek)
*dolmuş (ulaşım aracı) *giyecek (elbiseler) * geçmiş (mazi anlamında)
*gelecek (istikbal) * yemiş (meyve) * tamlama (dil bilgisi-terim)

2. ZARF FİİLLER Fiillere getirilen “-ken, -alı (-eli), -madan (-meden ), -ince
(ınca, -unca, -ünce), -ip (-ıp, -up, -üp), -arak (-erek), -dıkça (-dikçe, -dukça,
dükçe, -tıkça, -tikçe, tukça, -tükçe), -e… -e (-a… -a), -r… -maz (-r… -mez),
casına (-cesine), -meksizin (-maksızın) ekleriyle yapılan fiilimsilerdir.
EKLERİ: ASİYE/-KEN/(Y)ALI/-E/-MADAN/-İNCE/-İP/-ARAK
LA/DIKÇA

Örnekler:
» Çocuklar güle oynaya evlerine gittiler. (durum)
» Dersten onu beş geçe çıktılar. (zaman)
» Zaman yel olup akıyor, kuş olup uçuyor. (durum)
» Çiftliğe doğru istemeyerek yürüdü. (durum)
» Sorulara düşünmeden cevap verdi. (durum)
» Yine farkına varmaksızın senli benli olduk. (durum)
» Çocuğun yüzüne baktıkça onu hatırlıyordu. (zaman)
» Akşam olunca komşular bahçede toplanırdı. (zaman)
» Okulunu bitireli bir yıl bile olmamıştı. (zaman)
» Ders çalışırken odada kimseyi istemezdi. (zaman)
» Sofraya oturur oturmaz bir bardak su istedi. (zaman)

FİİLİMSİLER

1.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilimsi yoktur?

A) Öğretmenimiz romanı çok beğenmiş.

B)Söylenmemiş bir masal gibidir Anadolu’muz.
C) Giderek başarı grafiği yükseliyor.
D) Bilinmez diyarlara doğru yol aldılar.
2. “Zaman zaman, duyarlı olduğu konularda onu kızdıracak sözler söylerdik fakat
yine de bizi incitmek istemez, hoşgörülü davranırdı.

Bu parçada yer alan fiilimsiler hangi seçenekte doğru verilmiştir?

A) duyarlı - kızdıracak - incitmek

B) olduğu - kızdıracak - söylerdik
C) olduğu - kızdıracak - incitmek
D) olduğu - incitmek – söylerdi

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilimsi zamanı belirtmektedir?

A) Sözünü bitirince yerine oturdu.

B) Kitaplarını toplayıp dışarı çıktı.
C) Çok çalışarak bu işi başarabilirsin. D) Kimseye haber vermeden gitmiş.

4. Aşağıda verilen cümlelerin türleri yay ayraç içinde belirtilmiştir. Buna göre hangi
seçenek yanlıştır?

A) Köyü görünce çok şaşırdı. (zarf-fiil)

B) Konuyu öğrenmek istiyordu. (isim-fiil)
C) İçeri girip seni sordu. (sıfat-fiil)
D) Zaman azaldıkça strese girdi. (zarf-fiil)

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisi “miş” ekiyle türemiş bir sıfat fiildir?

A) Sınava girmiş geçen gün.

B) Pişmiş yemeği ocaktan indir.
C) Misafirlerin hepsi gelmişti davete. D) Sizi saatlerce beklemiş kapıda.

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim fiil, yüklem olmuştur?

A) Amacımız seni korumaktı.

B) Onun gidişine çok üzüldük.
C) Sıranın gelmesini bekliyor. D) Beni aramanı kim söyledi?

7. “Sürekli içeri girip çıkıyordu.”

Yukarıdaki cümlede kullanılan fiilimsinin türce özdeşi aşağıdakilerin hangisidir?

A) Yapılan işleri yeniden kontrol ettik.

B) Deftere yazdığı notlar önemliydi.
C) İşin bitince yanıma gelirsin.
D) Soruyu çözmek, zamanımı aldı.

8. Roman, gerçeği, kopya ederek değil, yorumlayarak anlatmalı, okura bilgi

vermeyi amaçlamamalıdır.

Yukarıdaki cümlede altı çizili sözcüklerden hangisi fiilimsi değildir?

A) Ederek
B) Yorumlayarak
C) Anlatmalı
D) Vermeyi

9. Yazarın, söylemek istediğini eksiksiz iletebilmesi kaleminin gücüne bağlıdır.

Bu cümlede kaç fiilimsi vardır?

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5

10. Aşağıdaki cümlelerde geçen sıfat fiillerden hangisi adlaşmıştır?

A) Tartışılan konular bizi sıktı.
B) Toprağa serpilmiş tohumlar yeşermişti.
C) Yapılacakları tek tek sıraladı.
D) Unutulası anlar yaşamıştı bu evde.

11. Aşağıdakilerin hangisinde isim fiil bir isim tamlamasında tamlanan

görevindedir?

A) Düşünmenin sonu yoktur, hiçbir zaman.

B) Tatil günlerini önceden öğrenmek istedi.
C) Yaptığı işler büyük beğeni topladı.
D) Mağazanın açılışı bir hafta ertelendi.

12.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla fiilimsi vardır?

A) Karlı dağların zirvesine çıkmak istiyordu.

B) Gürül gürül akan şelalelerin sesini dinliyor.
C) Topkapı Sarayı’nı gezdikçe büyüleniyordu. D) Akıp giden dere gibiydi
ömrümüz.

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilimsi yoktur?

A) Adalet Ağaoğlu’nun ilginç romanı “Üç Beş Kişi” yi dün bitirdim.

B) “Okuduğum bütün romanlar, sahici bir başlangıçta bitsin istedim.” cümlesiyle
bitiyor.
C) Bu cümle, romanın ana kişilerinden Kısmet’in içinden geçirdiği bir cümle.
D)Bu roman, insanın yüreğini kımıldatan bir umutla bitiyor, diyebilirim.

14. Aşağıda verilen cümlelerin hangisinde ek fiil alarak yüklem olmuş fiilimsi vardır?

A) Onu izlediğimi biliyordu.

B) Tek amacı sınavı kazanmaktı.
C) Verdiği emekler boşa gitmedi.
D) Telefonuna gelen iletiyi okudu.

15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf- fiil, cümleye koşul anlamı katmıştır?
A) Sınavı çalışarak kazandı.
B) Gelir gelmez mutfağa girdi.
C) İşim bitince gidebiliriz.
D) Durmadan bir şeyler anlatıyoruz.

16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem isim-fiil hem de sıfat-fiil vardır?

A) Öykü yazmayı daha çok seven bir yazardır.

B) Sanatçı olarak kalıcı olmayı hedeflemiştir.
C) Okura yol göstermeyi amaçlamıştır.
D)Öykü ile romanı ayrı tutabilmeyi başarmıştır.

17.
Montaigne, o hoş sohbet insan
Bazen derin, bazen sudan
Şüphe etmesini bilmiş.
Burnu bile kanamadan

Dizelerde yer alan fiilimsilerin türleri aşağıdaki seçeneklerin hangisinde sırasıyla

doğru verilmiştir?
A) İsim fiil - isim fiil
B) Sıfat fiil - isim fiil
C) İsim fiil - bağ fiil
D) Zarf fiil - zarf fiil

18. “Sıfat fiiller de sıfatlar gibi adlaşır.” Aşağıdakilerin

hangisinde adlaşmış sıfat fiil vardır?

A) Anlayana bir defa söylemen yeter.

B) Yanında tanıdık yüzler vardı.
C) Çözülen sorular kolaydı.
D) Yapılan yanlışlar düzeltildi.

19. Aşağıdaki atasözlerinden hangisinin içinde fiilimsi yoktur?

A) Ummadık taş baş yarar.

B) Göz görmeyince gönül katlanır.
C) Ağaç yaprağıyla gürler.
D) Minareyi çalan kılıfını hazırlar.
 20. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilimsi kullanılmamıştır?

A) Ava giden avlanır.

B) İşleyen demir ışıldar.
C) At binenin, kılıç kuşananındır.
D) Dağ başından duman eksik olmaz.

21. Bilginin efendisi olmak için, çalışmanın kölesi olmak gerekir.

Bu cümlede kaç tane isim fiil vardır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

22. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim fiil tamlama kurmamıştır?

A) Çocuklarına iyi bir gelecek hazırlamak için çalışıyordu.

B) Sınavı kazanmanın yolu çalışmaktan geçer.
C)Konuk olacağımız ev yürüme mesafesindeydi. D) İşçiler
çalışma saatleri dışında birbiriyle görüşmüyordu.

FİİLİMSİLER – 1

CEVAPLAR:
1.A 2.C 3.A 4.C 5.B 6.A 7.C 8.C 9.B 10.C 11.D 12.D 13.A 14.B 15.C 16.A 17.C 18.A 19.C 20.D 21.C 22. A

FİİLİMSİLER -2-

1.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde diğerlerinden farklı türde bir fiilimsi

kullanılmıştır?
A) Bahçede oynamayı bile bilmiyoruz.
B) Spor yapmak hepimiz için gerekli.
C) Onunla görüşmemeyi düşünüyorum. D) Konuyu yazmadan anlayamazsın.

2. Fiilimsiler cümlede yan cümlecik oluşturur.

Buna göre, aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla yan cümlecik vardır?

A) Geç kalmamak için koşa koşa gelmiş.

B) Sen gideli buraların tadı kalmadı.
C) İleriye gitmek, tek amacımız olmalı. D) Hava açılınca yola çıkacağız.

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf-fiil yoktur?

A) Köyde kış hazırlıkları bitip tükenmek bilmiyor.

B) Ben kafesin yanına yaklaşınca aslan huzursuzlandı.
C) Türk, çiçeği yalnız saksıda görmeye alışmış değildir. D) Onun çiçekleri, ufak
iskemlesine oturularak görülür.

4. “kaçan, yapmak, ..............”

Yukarıda boş bırakılan yere diğer ikisinden farklı biri fiilimsi yazılması gerekir.

Buna göre, hangi sözcük yazılmalıdır?

A. Gelen B. Satmak
C. Koşup D. Suçlama

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden çok fiilimsiye yer verilmemiştir?

A) Ders çalışmayı sevmiyor bu yüzden temeli sağlam değil.

B) Dışarı çıkmak isteyen öğrenciler benden izin aldı.
C) Eve gider gitmez uyumayı düşünüyordu.
D) Dayımlar buradan gideli, balık tutmaya da gitmiyorum.

6. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde aynı türe ait fiilimsi ekleri vardır?

A) -arak -mış
B) -an-ış -ma
C) -mak-ası
D)-ıp-madan -ınca

7. Aşağıda atasözlerindeki fiilimsiler yay ayraç içinde belirtilmiştir. Buna göre hangi
seçenekte yanlışlık yoktur?

A) Davetsiz gelen döşeksiz kalır. (sıfat fiil)

B) Yuvarlanan taş yosun tutmaz. (zarf fiil)
C) El elin eşeğini türkü çağırarak arar. (sıfat fiil)
D) Irmaktan geçerken at değiştirilmez.(isim fiil)

8. (1) Sonbaharın, yaprakları dökmesi de içini karartmıyordu artık. (2) Burada

mavi, sarı gerçekten sarıydı. (3) Kupkuru, kavruk tarlaları bile son derece çekici
buluyordu. (4) Mevsim kışa yaklaştığından hava kuru ve soğuktu. (5) Ayaza
rağmen açık havada çalışmaktan zevk alıyordu.

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangilerinde

fiilimsi kullanılmamıştır?

A) 1 ve 4
B) 2 ve 3
C) 2 ve 4
D) 4 ve 5

9. Şarkı, bir yavru kuşun şarkısıydı. Yaşlı kadının o güne kadar duyduğu belki de
en güzel sesti. Şarkısı bittikten sonra küçük kız, kadına birkaç söz söylemeyi
unutmadı.

Bu parçada kaç fiilimsi bulunmaktadır?

A) 1 B) 2 C)3 D) 4

10. “Her sabah, günün doğuşunu büyük bir zevkle seyrediyorum.”

Cümlesinde fiilimsi olan sözcük aşağıdakilerden hangisidir?

A) doğuşunu B) büyük
C) zevkle D) seyrediyorum
11. Aşağıdakilerden hangisinde isim-fiil (mastar) kullanılmamıştır?
A) Geziye gitmeyi çok istiyorum.
B) Şiir okuyuşunu beğenmedim.
C) Size gelmek, uzun uzun konuşmak istedim. D) Kayaların üzerine oturup denizi
seyretti.

12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat-fiil( ortaç) kullanılmıştır?

A) Çantasını evden alıp okulun yolunu tuttu.

B) Hayvan günlerce acılardan inleyip durdu.
C) Bahar’ın ödevini yapmadan uyuduğuna hiç tanık olmadım.
D) Ekmeği elinde gelen babamın, hemen yoluna çıktım.

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilimsi kullanılmamıştır?

A) Konuşacak bir şey kalmadı.

B) Geldiğinizi bilmiyorduk.
C) Her sözüme itiraz ediyor.
D) Beni araması gerekiyordu.

14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilimsi yoktur?

A) Elini yıkamadan sofraya oturma.

B) Seni gördükçe çocukluğumu hatırlıyorum.
C) Çok gülen biriydi komşum. D) Küçüklerine iyi davran.

15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde farklı bir fiilimsi vardır?

A) Kapağı açılmamış dedikodular var onda.

B) Yıkanmış çamaşırlar, mis gibi kokuyor.
C) Müşterilere karşı her zaman güler yüz göstermeliyiz. D) Her yokuşun, bir inişi
vardır.

16. Fiilimsiler genellikle yan cümlelerin oluşturulmasında kullanılırlar.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük fiilimsi değildir?

A) Babamla annemin gittiği yerin telefonu ablamda

var. B) Yere dökülmüş buğdayı torbalara
 dolduruyordu. C) Kapıyı kapatınca bir daha içeri
girmez, demiştim. D) Başarılı insanlar ölseler de adları
unutulmaz.

17. Aşağıdaki altı çizili fiilimsilerden hangisi bir varlığın niteliği olmuştur?

A) Bir yelkeni şişirmek için rüzgârı yanına çağırmalısın. B) Bugün

gençlerimiz, duygularını düz yazıya dökme eğilimi gösteriyor.
C) Çokbilmiş bir insan gibi konuşuyorsun.
D) Hesapları yaparak kaç paraya ihtiyacı olduğunu belirledi.

18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilimsi eylemin durumunu

belirtmektedir?

A) İnleyen nameler ruhumun tacı.

B) Ev soyulduğunda evde bulunmuyordum.
C) Kaybolan çocuğu yana döne arıyorlar.
D) Bilindik cevaplar vermeyin, yaratıcı olun.

19. Aşağıdakilerin hangisinde bağ- fiil (ulaç) yoktur?

A) Çocuk koşa koşa okula gitti.

B) İpi çekince balık kaçtı.
C) Bizi kapıda bırakıp geri döndü.
D) Onunla görülecek hesabım var

FİİLİMSİLER – 2-

CEVAPLAR:

1.D 2.A 3.C 4.C 5.A 6.D 7.A 8.B 9.C 10.A 11.D 12.D 13.C 14.D 15.D 16.D 17.C 18.C 19.D
 ÖN ADLAR (SIFATLAR )
Adların önüne gelerek onları çeşitli yönlerden niteleyen ve belirten sözcüklere ön
ad denir.
Akıllı öğrenciyi her öğretmen sever.
On kişi buraya doğru geliyor.
Bazı olaylara hiç dayanamıyorum.

Sıfatlar iki ana gruba ayrılır :

A) NİTELEME SIFATLARI
B) BELİRTME SIFATLARI :
1) İşaret Sıfatları

2) Sayı Sıfatları

3) Belgisiz Sıfatlar

4) Soru Sıfatları

NİTELEME SIFATLARI
Adların durumunu, biçimini ve rengini bildiren ön adlardır. Adlara sorulan
“nasıl?” sorusunun cevabı niteleme sıfatını verir.
güzel insanlar siyah elbise köşeli kutu
( durum) (renk) (biçim)

çalışkan öğrenciler mavi eldiven nasırlı eller (NASIL?)

( durum) (renk) (biçim)

ucuz ev mor menekşe eğri direk

( durum) (renk) (biçim)

BELİRTME SIFATLARI
1- İŞARET ÖN ADLARI: Varlıkların yerini işaret yoluyla belirten ön adlara
denir.
“Bu, şu, o, öteki, beriki, ileriki” gibi kelimelerin adların önüne getirilmesiyle
meydana gelir. Adlara sorulan “hangi” sorusu işaret ön adını verir.

Bu konuyu bir türlü anlayamadım. Beriki evde kim oturuyor?

(hangi?) (hangi?)

Öteki yolu denersen soruyu çözebilirsin. Beni şu kata çıkarabilir misin?

(hangi?) (hangi?)

İleriki yaşlarda bu hastalık görülebilir. O sıraya ben oturacağım.

(hangi?) (hangi?)

2- SAYI SIFATLARI Adları sayı bakımından belirten sıfatlardır. Adlara sorulan

“kaç, kaçıncı, kaçar, kaçta kaç” soruları sayı ön adlarını verir.

Atmış yedi okul gezdik. Sekizinci sınıfa gidiyorum.

Kaç? Kaçıncı?
On kişi toplantıya katıldı. Güller beşinci katta oturuyor.
Kaç? Kaçıncı?

Maaşlara yüzde elli zam yapacak. İkişer soru cevaplayacaksınız.

Kaçta kaç? Kaçar?

3- BELGİSİZ ÖN ADLAR: Adların özelliklerini kesin olarak belirtmeyen

ön adlardır. “Birkaç, birçok, birtakım, her, bir, biraz, fazla, hiçbir,
herhangi bir , bazı vb.” belgisiz sıfat olarak kullanılabilir.

Bazı olayları aklım bir türlü almıyor. Sınava az öğrenci katıldı.

Birkaç kişi tarafından yakalandı. Her konuda yardım alabilirim.

Herhangi bir söz beni etkilemez. Hiçbir zaman bana karışmadı.

4- SORU ÖN ADLARI: Adları soru yoluyla belirten ön adlardır.

Kaçıncı soruyu yapamadın? Elbiseleri hangi adam getirdi?

Soru sıfatı Soru sıfatı

Elbiseleri hangi adam getirdi? Hangi öğrenciler daha çok çalışır?

Soru sıfatı Soru sıfatı

 SIFATLARDA KÜÇÜLTME
Küçültme ön adları “-ce, -cık, -msı, -mtırak ” ekleriyle yapılır.

Ufacık çocuktan ne istiyorsun.

Büyükçe bir evde oturuyor.
Yeşilimsi gömleğiyle herkesin dikkatini çekti.

SIFATLAR

1.Aşağıdaki dizelerin hangisinde sıfat türünden bir sözcük kullanılmamıştır?

A) Mavi bir sis çiziyor, bahçeler üstünde sabah.

B) Sanki vurmuştu benim alnıma, çöllerdeki sabah rüzgârı.
C) Bütün eşyaya hazan indi, sular dermansız. D) Zaman kalbimi etti esir,
umarsızca.

2. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisi sıfat değildir?

A) Geçti gizli nefes gölgeli sahillerden.

B) Kayalıklara yanaşmıştı uzun bir sandal.
C) Solgun alnında kımıldardı yürürken saçlar. D) Nazlı rüzgâr konuşur anladığım
bir dilde.

3.
Öyle günler var, öyle anlar var bitmeyen
Nasıl bir ışık emmişler ki sevginizden
Ansızın başka bir yüzle kopmuşlar
Büyük ırmaktan, ayrı düşmüşler desteden

Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Niteleme sıfatı B) Topluluk adı

C) Soru sıfatı D) Belgisiz zamir

4. Aşağıdaki dizelerin hangisinde sıfat türünde bir sözcük vardır?

A) Unutuyor beni sırlı gözlerin.

B) Gece gündüz uçup aynalarına.
C) Kim takar bileğime hürriyet künyesini? D) Deli gibi âşık olsa da güle.

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük bir ismin niteleyicisidir?

A) Yeterince konuştuk, artık buradan hemen gidin.

B) Müdürümüz, üzüntüden hasta olmuştu o yıl.
C) Yazın yaylalara çıkar, sulardan doya doya içerdik.
D) Güpegündüz böyle ağır yiyecekler yenir mi hiç?

6. Aşağıda cümlelerin hangisinde belirtme (işaret) sıfatı vardır?

A) O köye bir daha gitmem.

B) Haftaya sinemaya belki gideriz.
C) Mutlaka seni de aramızda görmek istiyoruz. D) Keşke eve hiç
uğraşamasaydım.

7. Aşağıdaki dizelerin hangisinin altı çizili sözcük önad (sıfat) değildir?

A) Ben her akşam dolaşırdım bu yeşil sahilde

B) Bir havari gibi her gün denizin inlediği
C) Sisli enginleri ruhunla duyup dinlerken
D) Yürümekteydi bu parlak ve karanlık iki iz

8. (I) Nedir, ne oluyor, unuttunuz mu yoksa yaşadığınızı? (II) Günler, kızgın

güller gibi, tüm duygularınızı kavurup öldürerek mi geçiyor üzerinizden? (III)
Mutluluktan çatlamış dudaklarınızı ısırdığınız olmuyor mu? (IV) Aniden bir yaz
yağmuru gibi boşalıveren sebepsiz sevinçlere inanmıyor musunuz?

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde sıfat kullanılmamıştır?

A) I B) II C) III D) IV

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat türünden bir sözcük yoktur?

A) Hepinizi çok seviyorum güzel arkadaşlarım.

B) Babam askerliği Ankara’da yapmış.
C) İçime bir fenalık girdi.
D) Yirmi yıl önce bu göreve başlamıştım.

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ikileme ötekilerden farklı bir görevde

kullanılmıştır?

A) Üstünde eski püskü bir şal vardı.

B) Düğüne konu komşu davet edildi.
C) Kırlarda sarı sarı papatyalar vardı. D) Eğri büğrü yollardan dağa tırmandık.

11. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisi bir varlığı nitelemiştir?

A) O gün üzerine sarı gömleğini giymişti.

B) Bu masayı kimler temizleyecek.
C) Dışarıda uzun süre kalınca yüzü kıpkırmızı olmuştu. D) Sinemaya gitmek için
çok ısrar etmişti.

12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat yoktur?

A) Bahçede sarı güller vardı.
B) Tatilde bol bol gezip eğlendim.
C) Bu resmi çok beğendim.
D) O, masadaki vazoyu kırdı.

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “-ki”, eklendiği sözcüğü sıfatlaştırmıştır?

A) Seninki en güzel resim seçildi.

B) Vitrindeki elbiseler çok güzeldi.
C) Dışarıdaki sizin arabanız mı?
D) Yukarıdakiler sesimizi duyuyor mu?

14. “Geç gelen öğrenci arkaya oturacak.” Cümlesinde altı çizili sözcüğün görevdeşi
aşağıdakilerden hangisinde vardır?

A) O da çok çalışkanmış. B) Dün

tanıştığımız adamı gördü.
C) O kadar kolay mı sabırlı olmak?
D) Kolu sargılı adam gördün mü?

15. “Yukarı” sözcüğü aşağıdakilerin hangisinde sıfat olarak kullanılmıştır?

A) Hastayı yukarı çıkardılar.

B) Kavga, yukarı mahallede olmuş.
C) Emirler yukarıdan geliyor.
D) Köyün yukarısında mezarlık var.

16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcüklerin tümü sıfattır?

A) Şimdi yola çıkarsak çok çabuk ulaşırız.

B) Akşam gelen paketleri hangi öğrenci dışarıda bıraktı?
C) Hep böyle davranır sanki inanır sana?
D) İyi çalış ki başarı kendiliğinden gelsin.

17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde niteleme sıfatı kullanılmamıştır?

A) Her zaman temiz gömlek giyerdi.

B) Çağlayarak akan suda yıkadık yüzümüzü.
 C) Birden döndüm, öldürücü darbeyi savuşturdum. D) Böyle konuşmaktan her
zaman kaçındım.

18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru anlamı sıfatla sağlanmıştır?

A) Bunları nerede bulabilirim?

B) Nasıl göndereceğini açıkladı mı?
C) Hangisinden almamı istersiniz? D) Kaçıncı katta oturuyordunuz?

19. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük sıfattır?

A) Çocuklar ellerinde çiçeklerle dışarıya çıktılar.

B) İçeri bakınca babasının henüz gelmediğini anladı.
C) Camlardaki buğudan dışarısı görünmez olmuştu. D) Geri düşünceler aydınlık
yarınlara engel olmaz.

20. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat kullanılmıştır? A)

Kalemleri bırakın süreniz dolmuştur.
B) Onunla daha önce hiç karşılaşmamıştım.
C) Her öğrenci bu soruyu cevaplar. D) Asla geç
kalamayacaksınız.

SIFATLAR
CEVAPLAR

1.D 2.D 3.D 4.A 5.D 6.A 7.C 8.A 9.B 10.B 11.A 12.B 13.B 14.D 15.B 16.B 17.D 18.D 19.D 20.C 21.B
ZAMİR(ADIL)
ZAMİR (ADIL) : İsim olmadıkları hâlde isim gibi kullanılan, isimlerin
yerini tutan kelimelere zamir denir. İkiye ayrılır

A)SÖZCÜK DURUMUNDAKİ ZAMİRLER

1. Şahıs (Kişi) Zamirleri:
2. İşaret (Gösterme) Zamirleri
3. Belgisiz Zamirler:
4. Soru Zamirleri:

B)EK DURUMUNDAKİ ZAMİRLER

1. İyelik Zamirleri: 2.
İlgi Zamiri:
SÖZCÜK DURUMUNDAKİ ZAMİRLER
Şahıs (Kişi) Zamirleri: : Sadece insan isimlerinin yerini tutan zamirlerdir.
Bu zamirler; “ben, sen, o, biz, siz, onlar” dır.
“Size ben yardım ederim.” “O, sana mektup göndermiş.”

Dönüşlülük Zamiri: Şahıs zamirleriyle birlikte kullanılarak cümledeki anlamı

pekiştiren “kendi” kelimesine, dönüşlülük zamiri denir. Örnek: “Bu kitabı ben
kendim yazdım.”

İşaret (Gösterme) Zamirleri: İsimlerin yerini işaret yoluyla, göstererek

tutan zamirlerdir. İşaret zamirleri “bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar” dır.
“Bu bana dedemden kaldı.”
“O dün kapıya bırakılmış.”
“Şunlar neden masanın üzerinde duruyor.”
“Şu senin değil mi?”

Belgisiz Zamirler: İsimlerin yerini belli belirsiz, kesin olmayacak şekilde tutan
zamirlerdir. Başlıca belgisiz zamirler şunlardır: “Bazısı, kimi, çoğu, hepsi,
birkaçı, birçoğu, tümü, tamamı, herkes, hiçbiri, biri, falan, şey ...”

“Herkes bu kitabı okusun.”

“Öğrencilerin çoğu Türkçeyi sever.”

Soru Zamirleri: İsimlerin yerini soru yoluyla tutan zamirlerdir. Esas soru
zamirleri “kim” ve “ne” dir. Soru zamiri olarak kullanılabilecek diğer sözcükler
şunlardır: “Kim, ne, nere, nereye, nerede, nereden, kime, kimde, kimden, kimi,
kaçı, kaçımız, hanginiz ...”
“Annem sana ne dedi?” “Bu
çocuk da kim?
“Şimdi nereye gidiyoruz?”

“Soruların kaçını çözmüş?”

EK DURUMUNDAKİ ZAMİRLER

İyelik Zamirleri: İsimlere getirilerek, onların ait olduğu kişiyi bildiren

zamirlerdir.
1. tekil - m 1. çoğul - miz (kitabım – kitabımız)
2. tekil - n 2. çoğul - niz (kitabın – kitabınız)
3. tekil- ı 3. çoğul - ları (onun) kitabı – (onların) kitapları)
“Okulumuz ana yolun kenarındadır.”
“Annesi güzellik salonu açmış.”
Kısacası, isim tamlamalarının tamlananlarında bulunan eklere, iyelik zamiri
denmektedir.

İlgi Zamiri: Bir ismin ya da isim tamlamalarında tamlananın yerini tutan

ek hâlindeki “-ki” zamiridir. Bu zamir, kendinden önceki kelimeye bitişik yazılır.
“Bizim arabamız sizinkinden eski.”

“Üzerindeki sana çok yakışmış.

İSİM- ZAMİR

1. “İyi” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim olarak

kullanılmamıştır?
A) İyiler çok yaşamaz, sözüne katılmam.
B) İyiden ayrılmamaya özen göstermelisiniz.
C) Onunla iyi günlerimiz olmuştur muhakkak. D) Hiçbir şeyin zararı dokunmaz
iyiye.

2. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisi türemiş sözcüktür?

A) Sınıfın, geçen hafta pikniğe gittiğini duyunca sevindim.

B) Eski mahallemizde evler ne kadar da güzeldi.
C) Çocukluğumu hatırlattı bana bu sözlerin.
D) Ülkemiz, yeninin kıymetini henüz anlamış değil.

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özel isim kullanılmıştır?

A) Bugün Irak’ta insanlık adına utanç verici sahneler yaşanıyor.

B) Herkesi bir yolculuk heyecanı sarmıştı o gün.
C) Yaşadığım yalnızlık korkusu ona yaklaşmama neden oldu. D) Ayrılık acısı
çektiği her halinden belliydi.

4. Aşağıdakilerin hangisinde soyut bir isim vardır?

A) “Ne yapacağım ben sensiz?” demiştin bana.

B) Elindekini masanın üzerine bıraktı ve yavaşça dışarı çıktı.
C) Acılar insanı olgunlaştırır, gerçekle yüzleştirir her zaman. D) Merdivenden
düşen çocuğun çığlığı hala kulaklarımda.

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem iyelik eki hem de hal eki almış bir isim
kullanılmıştır?

A) Hayalleri gerçekleştiği için çok mutluydu.

B) Kimseden kimseye hayır yok bu devirde.
C) Bütün bunları Ahmet’e niye anlatayım ki?
D) Zavallı, dümdüz bir ovada yolunu şaşırmıştı.

6. Aşağıda cümlelerin hangisinde hem topluluk ismi hem özel isim vardır?

A) Takımın en iyi oyuncusu Arda’dır, demiştin bize.

B) Yeni satın aldığım Çin işi vazoyu arkadaşlarıma gösterdim.
C) Dostluklar, insanların zor geçen günleri için gereklidir. D) Buğulu sesini inan
çok özlemiştim senin.

7. Tür adları tekil bile olsa kimi zaman çoğul anlam taşır.

Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi bu açıklamaya uygun bir örnektir?

A) Öğretmen, her zaman bilginin ve dürüstlüğün sembolüdür.

B) Çok yaramaz bir çocuktum o yıllarda.
C) Bu kitap, ona öğrencilerinin hediyesiydi.
D) Bir anda elimden yere düştü bardak.

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zamir yoktur?

A) Suyun karşı tarafına nasıl geçeceğimizi düşünüyorduk.

B) İstediğin zaman buraya gelip ders çalışabilirsin
C) Tek isteğim onu bir daha görebilmekti.
D) Sınıftakilerin hiçbiri beni dinlemiyordu.

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zamirin, hangi varlığın yerine geçtiği belirgindir?

A) Burada dinlensek iyi olur, çok yoruldum.

B) Dün kaybettiğin kalem bu mu?
C) Herkes kardeşime güveniyor; ama kardeşim kimseye güvenmiyor. D) Orada
bulunan herkes bu fikre karşı çıktı.

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru anlamı sağlayan sözcük bir isim yerine
geçmiştir?

A) Konuları niçin zamanında tekrar etmedin?

B) Bütün bunları bana sen mi hazırladın?
C) Piknik için otobüs nereden kalkacakmış?
D) Bu kitabı hangi yayınevinde bulabilirim?

11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu zamirlerden biri kullanılmamıştır?

A) Dün pazardan ne aldınız?

B) Onu ceketimin iç cebine koymuştum.
C) Herkes evine gitmiş.
D) Bana ilk kez bu kadar ilgi gösterdi.

12. Aşağıdaki dizelerin hangisinde iki farklı türde zamir kullanılmıştır?

A) Resmini çiziyorum senin, budur işim.

B) Oturup bakıyorum ona sonra uzun uzun.
C) Bütün gün şurada oyalanırım.
D. Kalp daima sevecek birini arar.

13. İlgi zamiri olan “ki” kullanıldığı cümlelerde bir ismin yerini tutabilir.

Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi bu açıklama örnek gösterilemez?

A) Evdeki dostlarımın benim buraya geleceğimden haberi yok.

B) Bizimki yine işine gitmemiş geçen gün.
C) Yazarın son eseri diğerlerinkinden daha başarılı.
D) Onunkisi tamamen işgüzarlık, başka bir şey değil.

14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belgisiz zamir yoktur?

A) İçlerinden en yaşlı olanı bize doğru geldi.

B) Herkes kendi başının çaresine baksın.
C) Misafirlerin yalnızca birkaçını tanıyordum. D) Sana hepsini verirsem bana ne
kalır ki?

15. “O” sözcüğü sıfat olarak kullanılabileceği gibi kişi ve işaret zamiri olarak
da kullanılabilir. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “o” sözcüğü işaret zamiri
olarak kullanılmıştır?

A) Onun güzel günleri unutması mümkün değil.

B) Onu çekmecede değil de başka yerlerde saklasam iyi olur.
C) O, ileride büyük bir lider olur sanırım.
D) Tüm gerçekleri ona anlatmam gerekiyor.

16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kişi zamirinin yazılmaması anlam karışıklığına

yol açmıştır?
A) Kız kardeşini geçen hafta görmüştük.
B) Ellerini başının üstüne koyarak koltuğa oturdu.
C) Çalışmadan geçirdiği zamanına acıyordu.
D) Polise doğru giderek bir şeyler anlatmıştı.

17. Aşağıda cümlelerin hangisinde adıl yoktur?

A) Arkadaşım yine hastalanmış.

B) Hasan, yanına çağırdı onu.
C) Burada niye azalıyorsun?
D) Bazılarını ablamlara bıraktım.

18. Bir işi, kimsenin kusur bulamayacağı kadar kusursuz yapmak isteyen insan,
hiçbir şey yapamaz.

Yukarıdaki cümle için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Belgisiz zamir kullanılmıştır

B) Kişi zamiri vardır.
C) İki farklı türde zamir kullanılmıştır. D) Soru zamiri kullanılmıştır.

19.
Bu yolda herkes bir ey delikanlı
Diriler şerefli ölüler şanlı Yurt
için dövüşen başı dumanlı
Her zaman bu şandan, o şana gider.

Yukarıdaki dörtlükte aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Birleşik sözcük B) Tekil ad

C) Adıl D) Topluluk adı

İSİM - ZAMİR - 1
 CEVAPLAR
1.C 2.C 3.A 4.C 5.D 6.A 7.A 8.A 9.B 10.C 11.B 12.A 13.A 14.A 15.B 16.A 17.A 18.A 19.D

ZARFLAR (BELİRTEÇLER)
Eylemlerin, eylemsilerin, sıfatların ya da kendi türünden sözcüklerin
anlamlarına etki eden sözcüklere zarf (belirteç) denir UYARI: :
Zarflarla sıfatlar çok sık karıştırılır. Bunu önlemek için zarf veya sıfat
olabilecek sözcüğün etki ettiği sözcüğe bakmak gerekir. Etkilenen sözcük
isim ise sıfat, isim değilse zarftır.
Zarflar görev ve anlamları yönünden beş ana bölümde incelenebilir:

1. Zaman Zarfları:
Eylemleri ve eylemsileri zaman yönünden belirten zarflardır. Sorusu Ne zaman?

* Yazın denizden çıkmazdık.

(yazın - zarf, çıkmazdık - eylem)

* Dün oynanan maçı tartışıyoruz.

2. Miktar (Azlık-Çokluk) Zarfları:

Miktar veya derece bildirerek sözcüklere etki eden zarflardır. Sorusu Ne kadar?
 * Sizi pek tanımıyorum.
* Daha çalışkan öğrenciler gördüm. * Çok sıkıldığı zaman isyan ederdi.

3. Soru Zarfları:
Eylemleri veya eylemsileri soru yoluyla etkileyen zarflardır.

* Bizi ne zaman aradınız?

* Dün bize neden gelmediniz?
* Bu sorunu nasıl çözebiliriz? * Yolculuğunuz nasıl geçti? * Onunla ne kadar
kaldın?
* Niye ağlıyormuş?

4. Durum (Nitelik) Zarfları:

Eylem veya eylemsiyi durum, kesinlik, olasılık, yineleme, sebep gibi anlamlarla
belirten zarflardır. Sorusu Nasıl?

Eğri oturalım, doğru konuşalım.

Musluktan sular bulanık akıyor.

5.Yer-Yön Zarfları:
Eylem veya eylemsileri yer-yön bakımından belirten zarflardır. Sorusu Nere?

* Demin dışarı çıktı.

* Bana yakın durma.
* Bir adım geri git.
N O T: Yer yön zarfları ismin eklerinden (-e, -de, -den) eki aldığında ad görevini
yüklenir ve dolaylı tümleç olur.

ZARFLAR
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ikileme zarf görevinde kullanılmıştır?

A) Kara kara gözleriyle nasıl da bana bakıyordu?

B) Renk renk uçurtmalar gökyüzünde uçuyordu.
C) Usul usul yürüyor, sağa sola bakınıyordu. D) Pırıl pırıl dişleriyle bana
gülümsedi.
2. “Çocuklar, sabah yavaş yavaş içeriye alındılar.” cümlesindeki zarf görevli sözcükler
hangisidir?

A) sabah - içeriye
B) çocuklar - sabah
C) sabah - yavaş yavaş içeriye
D) sabah - yavaş yavaş

3. 1. Saçların mutlaka örülmüş

olmalı.
2. Arada bir sinemaya gider.
3. Belki bu sıkıntıdan kurtuluruz. 4. Yine çok
konuşuyordu.

Yukarıdaki cümlelerden hangisinde zarf, cümleye “kesinlik” anlamı katmıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ne” sözcüğü soru zarfı olarak kullanılmıştır?

A) O düğünde ne giymişti?
B) Yaptığın alışverişte ne aldın?
C) Piknikte ne yediniz?
D) Bana sabahtan beri ne bakıyorsun?

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde geçen “kötü” sözcüğü “bugün yine üzgün

görünüyor.” Cümlesindeki “üzgün” sözcüğüyle aynı görevde kullanılmıştır?

A) O kötü gün dostudur.

B) Söylenen kötü sözler sahibine aittir.
C) Dünkü toplantı çok kötü geçti.
D) Yapılan yanlışlar kötü bir görünüme neden oldu.

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “akşam” sözcüğü farklı türde

kullanılmıştır?

A) Benim için akşam en verimli vakittir.

B) Akşam yemeğinde misafirlerimiz var.
C) Bunu sizinle akşam görüşelim. D) Bu akşam da bize zehir oldu.
7.

Altın saçlı bebek!

Sen güzel yaşa. Çok yaşa
Doğduğun gün beni mutlu ettin.

Yukarıdaki dizeler hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Durum zarfı vardır.

B) Miktar zarfı kullanılmıştır.
C) Zaman zarfı kullanılmamıştır.
D) Birden fazla sıfatla nitelenmiş isim vardır.

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla zarf kullanılmıştır?

A) Uçak henüz havaalanına inmedi.

B) Bebeğin sesini duyunca hemen yukarı çıktı.
C) Üst kattan hızlıca aşağıya indi.
D) Bir süre sonra gözden kayboldu.

9. Aşağıdaki cümleler yer-yön bildiren sözcükler olarak gruplandırılırsa hangisi

dışta kalır?

A) Az sonra aşağıya ineceğim, dedi.

B) Yukarıya bakın, çocuk bize gülüyor.
C) Adam arabasını az ileriye park etti.
D) Çocuklar ormanlık alandan geri geldiler.

10. Aşağıdakilerin hangisinde farklı bir tamlama zarf görevindedir?

A) Yazın başında temizlik yaptık.

B) Ben her pazar sinemaya giderim.
C) Sınavın sonunda cevapları vereceğim.
D) Yarışın sonunda derece alacağını biliyorum.

11. “Miktar bildiren zarflar sıfatla birlikte kullanılırsa sıfatı etkileyen zarf olur.”
Yukarıdaki açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfatı etkileyen zarf
kullanılmıştır?

A) Sanırım Ankara’yı pek sevmedim.

B) Oldukça hareketli bir çocuktu.
C) Sorunun yanıtını çok düşündü. D) Gayet neşeli görünüyordu.

12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarfı etkileyen başka bir zarf vardır?

A) Bebek çok umutlu bakıyordu.

B) Buraya haftasonu gelecekler.
C) Kadın hızlı bir şekilde yukarıya çıktı. D) Pek güzel bir tablo almışsın.

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylemi miktar bakımından etkileyen bir sözcük
vardır?

A) Bu haberi duyunca sevindi.

B) İşinin çoğunu yarıda bıraktı.
C) Şöyle oturun, sahneyi rahat görün. D) Bu kitap seninkinden daha güzel.

14. “Eve kısa yoldan hızlıca gittik.” cümlesinde hangi sözcük türünün örneği yoktur?

A) Sıfat B) Zarf
C) İsim D) Zamir

15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru anlamı bir belirteçle sağlanmıştır?

A) Daha çok ne tür kitaplar okuyorsun?

B) Akşam bizimle tiyatroya gelir misin?
C) Nasıl bir işte çalışmak istiyorsun?
D) Neden bizi daha önce aramadın?
16. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ikileme ötekilerden farklı görevde kullanılmıştır?

A)Düğüm düğüm bir telaşı kucaklıyorlar.

B)Ilgaz Dağı duman duman ağlasın.
C)Meram yaz kış yeşil yeşil konuşur.
D) Kuşlar geçiyor, sürü sürü, çığlık çığlık

17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, zarfın anlamını sınırlayan zarftan

kullanılmıştır?

A) Çok akıllıca iş yaptı.

B) Bu turu çok hızlı koştu.
C) Sınavda çok öğrenci sıfır almış.
D) Bütün gece çok çalıştı.

18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zaman zarfı yoktur?

A) Yelken açarız bir sabah vakti.

B) Eskiden sonbaharın bir güzelliği vardı.
C) Bulutlar kat kat oldu.
D) Akşama size geliriz.

19. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili sözcük yer-yön zarfı değildir?

A) Yukarı tükürsem bıyık, aşağı tükürsem sakal.

B) Aşağı bakınız bir, ne göreceksiniz?
C) Yukarı mahallede yangın çıkmış. D) Aşağı inip bir şeyler yiyelim.

Yola çıkınca her sabah

Bulutlara selam ver

20. Bu dizelerdeki altı çizili sözcükler için, sırasıyla aşağıdakilerden hangisi

söylenebilir?

A) Zaman zarfı, zaman zarfı olduğu

B) Durum zarfı, zaman zarfı olduğu
 C) Yer - yön zarfı, zaman zarfı olduğu
D) Azlık - çokluk zarfı, zaman zarfı olduğu

21. Nasıl” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde farklı görevde kullanılmıştır?

A) En iyi arkadaşının adını nasıl unuttun?

B) Bu adamın nasıl biri olduğunu anladın mı?
C) Durumunu bile bile bu parayı senden nasıl istedi? D) Bunca haksızlığa
nasıl dayanıyorsun?

22. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük zarf görevinde kullanılmıştır?

A) Korkan çocuğun yüzü sapsarı kesilmişti.

B) Bebeğin bembeyaz bir dişi çıkmıştı.
C) Yaylaların tertemiz havasını özledim.
D) Masmavi gökyüzüne bakmak ne güzel”

ZARF (BELİRTEÇ)

CEVAPLAR

1.C 2.D 3.A 4.D 5.C 6.C 7.D 8.B 9.D 10.B 11.B 12.A 13.B 14.D 15.D 16.A 17.D 18.C 19.C 20.A 21.B 22.A
 EDAT (İLGEÇ)
Tek başına anlamı olmayan, başka sözcüklerle birleşerek yeni anlam
ilgileri kuran, kullanıldığı cümlede anlam ve görev kazandıran
sözcüklere edat (ilgeç) denir.
Dilimizde en sık kullanılan edatlar şunlardır: ile, için, gibi, göre,
kadar, dek, değin, denli, -e doğru, -e rağmen, -den başka, -den dolayı, den
beri, yalnız, ancak, sadece…

Örnek:
• Eskiden ekinler orak ile biçilirdi.
• Masa tenisi oynamak için raket aldım.
• Annesi gibi güzel yemekler yapabiliyordu.
• Barajlardaki su ancak bir sene yeter.
• Bu yıl yalnız sınavlarını düşünmelisin.
• Sabaha dek bilgisayarın başından kalkmamış.
• Akşama doğru acıkmaya başladım.

BAĞLAÇ
Tek başına anlamı olmayan, cümle içerisinde eş görevli sözcük ve sözcük
öbeklerini veya cümleleri birbirine bağlayan sözcüklere bağlaç denir.
Dilimizde en sık kullanılan bağlaçlar şunlardır: ve, ile, veya, veyahut, ya
da, de/da, dahi, ama, fakat, lakin, ancak, yalnız, oysaki, hâlbuki, çünkü, bile, ki,
madem, eğer, şayet, ise, ne… ne, ya… ya, hatta, meğer, üstelik… Örnek:

• Elbiselerini ütüledi ve dolaba yerleştirdi.

• Ahmet ile Ayşe yarın bize gelecekmiş.
• Sen veya ben fark etmez.
• İyi koştu ama birinci olamadı.
• Erken çıkmış hâlbuki beni beklemesini söylemiştim.
• Erken yatmalı ki sabah uykulu olmasın.
• O kitabı da okumak istiyorum.
 • Soruları hızlıca çözüyorum çünkü konuyu çok iyi anladım.
• Memlekete ne seni ne de annemi götürüyor.
• Ya bu deveyi güdersin ya bu diyardan gidersin.

“İle” edat mı bağlaç mı?

Cümlede “ile” sözcüğünün yerine “ve” bağlacı getirebiliyorsak bağlaçtır,
getiremiyorsak edattır.
Örnek:

• Masada içecek olarak ayran ile soda vardı. (Bağlaç)

• Memleketine tren ile gidecekmiş. (Edat)

“Yalnız, ancak” edat mı bağlaç mı?

Cümlede “yalnız” ve “ancak” sözcüklerinin yerine “ama” getirebiliyorsak bağlaç,
“sadece” getirebiliyorsak edattır.
Örnek:

• Parka gidebilirsin yalnız eve geç kalma. (Bağlaç)

• Sınavda yalnız edatlardan soru çıkacakmış. (Edat)
• Görüşebiliriz ancak bir saat vaktim var. (Bağlaç)
 ÜNLEM
Korku, sevinç, heyecan, coşku gibi duyguları belirten ve seslenme bildiren
sözcüklere ünlem denir.
Dilimizde en sık kullanılan ünlemler şunlardır: Hey, vay, oley, aaa, bravo,
yeter, eee, ah, vah vah, tüh, uf, ay, eyvah, aman…
Örnek:

• Hey! Buraya gelin de biraz sohbet edelim.

• Oley! Babam bize dondurma alacak.
• Vah vah! Demek otobüste paranı düşürdün.
• Aman! Acele edin vakit geçiyor.
• Eyvah! Çocuk bardağı elinden düşürecek.
• Eee! İşin içinden nasıl çıktınız? • Ah ah! Oralar hep gözümde tütüyor.

EDAT-BAĞLAÇ-ÜNLEM
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlem cümleye “usanma” anlamı katmıştır?

A) Eyvah! Bilgisayarın üstüne çay döküldü.

B) Üf, ne zaman sona erecek bu toplantı!
C) Vay, seni de mi bu halde görecektik? D) Ah, nerede o eski güzel günler!

2. “Üzere” sözcüğü aşağıdakilerin hangisinde “Eşyaları almak için eve girdi.”

cümlesindeki “için” sözcüğünün anlam ve göreviyle kullanılmıştır?

A) Akşam olmuştu, biz de yola çıkmak üzereydik.

B) İlkokul arkadaşlarımı görmek üzere buralara kadar geldim.
C) Yarın geri vermek üzere bu kitabı alabilirsin, demişti. D) Şeker bitmek üzere,
gidip birkaç kilo alayım.

3. O, beyaz bir kuştu ak kanatlıydı.

Yel gibi dağları aşan atlıydı.
Hayaldi, hayalden bile tatlıydı
Ne ışık bıraktı, ne iz bıraktı.

Yukarıdaki dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Sıfat vardır.
B) Edat kullanılmıştır.
C) Ad takımı vardır.
D) Birden fazla bağlaç kullanılmıştır.

4. Aşağıdakilerin hangisinde “gibi” edatı cümleye “zamanında, anında” anlamı

katmıştır?

A) Topu tuttuğu gibi denize fırlattı.

B) Bir anne gibi bize merhamet gösterdi.
C) Babası gibi o da çok sakindi.
D) Dün akşamki gibi bir maç izlemedim.

5.
Yıllardan beridir ağaran teller
Bu akşam parıldar şakaklarında
Bu gece ömrümün en son demi, der
Büsbütün ağarsın varsın yarın da

Yukarıdaki dörtlükte aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) İlgeç B) Bağlaç
C) İşaret zamiri D) Ad

6. Aşağıda cümlelerin hangisinde “lakin” anlamında bir bağlaç kullanılmıştır?

A) Sınıfta kaldı; çünkü hiç ders çalışmadı.

B) Doğum gününde o kadar çok yemek yaptım; fakat kimse yemedi.
C) Son albümü güzel ama çok güzel bir albümdü.
D) Bir an olsun beni de kendini de düşünmüyor.

7. Aşağıdaki dizelerin hangisinde bağlaç ve ünlem birlikte kullanılmıştır?

A) Ey her sabah ve her akşam

B) Toprak kokan yurdum hey
C) Ve sen güzel yurdum sen Aslı gibisin
D) Ben Kerem misali sana tutkunum ya

8. Aşağıdakilerin hangisinde ünlem, çekim eki alarak yüklem olmuştur?

A) Bu ah vah etmelerim günahımdandır.

B) Çektiğin sıkıntıların hepsi, ahımdandır.
C) Oflamanın puflamanın sonu iyi değildir. D) Vay, kimleri görüyorum! Hoş
geldiniz.

9. Aşağıdakilerin hangisinde edat grubu sıfat göreviyle kullanılmıştır?

A) Vefa duygusu benim için çok önemlidir.

B) Işıkta parlayan inci gibi dişleri vardı.
C) Öğlene kadar bu bahçede oturalım.
D) Çalışmak üzere acı gurbetin yolunu tuttu.

10. Aşağıdakilerin hangisinde “de, da” bağlacı, cümleye “başkalarının yanı sıra” anlamı
katmıştır?

A) Ben oraya gitsem de bir şey yapamam.

B) Saatlerce konuştu da konuştu.
C) Adam olmuş da bize akıl veriyor. D) Düğüne bizi de çağırmışlar.

11. Aşağıdakilerin hangisinde “ama” bağlacı cümleleri bağlamamıştır?

A) Bu işi yaparız; ama diğerlerini bitiremeyiz.

B) Çok çalışıyordu, ama her işe yetişemiyordu.
C) Sınıf başkanlarını ama yalnızca başkanları çağıralım. D) Tam piknik
havasıydı; ama piknik alanları doluydu.

12. Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde “ile” edat olarak kullanılmamıştır?

A) Kürkü ile içeri girdi.

B) Lafla peynir gemisi yürümez.
C) Ne verirsen elinle, o gider seninle. D) Olacakla öleceğe çare bulunmaz.

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat ya da bağlaç kullanılmamıştır?

A) O günden sonra onu hiç ama hiç görmedim.

B) Hasta olduğu için iki gündür okula gelmiyor.
C) Serçeler yemyeşil dalların arasına yuva yapmış. D) Sen gelene kadar sınıfta
kimse konuşmuyordu.

14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlem kullanılmamıştır? A)

Aman aman, o buraya gelmesin.
B) İyi olmadı adamlara, şu kış kıyamette arabaları bozulmuş.
C) Hay Allah, evden çıkarken adresi yanıma almamışım.
D) Hadi canım sen de, bunu nasıl yaparsın.
15. Aşağıdakilerin hangisinde “de” bağlacıyla aynı anlama gelen bir bağlaç
kullanılmıştır?

A) Bu durumda onu ben bile kurtaramam.

B) Evini bilmiyoruz ki onu ziyarete gidelim. C) Bu konuyu yarınki
toplantıda yeniden tartışalım. D) Bu yıl daha fazla ürün
alabileceklerine inanıyorlar.

16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat kullanılmamıştır?

A) Karnım tok, yemiş kadar oldum.

B) Akşamdan beri seninle konuşmak istiyorum.
C) Sinemaya bilet aldım ama giremedim. D) Bana göre hava hoş, sen düşün.

17. Aşağıda cümlelerden hangisinin sonuna ünlem (!) işareti getirilemez?

A) Üniversitede okumak üzere İzmir’e gitmiş

B) Bu ne cesaret böyle
C) Eyvah, anahtarı içeride unuttum
D) Allah Allah, daha demin buradaydı kalem

18. “ile” sözcüğü aşağıdakilerin hangisinde bağlaç olarak kullanılmamıştır?

A) Sinema ile tiyatro son yıllarda büyük gelişme gösterdi.

B) Mektuplarını ince uçlu dolma kalemle yazıyor.
C) Çocuklar dershaneyle okul arasında mekik dokuyor. D) Gömlekleriyle
kravatlarını ayrı bir valize yerleştirdi.

19. Aşağıdakilerin hangisinde edat cümleye “karşılaştırma” anlamı katmıştır?

A) Onlar yarın pikniğe gitmeyi hiç istemiyorlar.

B) Ben İstanbul Boğazı kadar güzel bir yer görmedim.
C) Öğrencileri kısa mesajla bilgilendirdiler.
D) Bu işi saat beşe kadar mutlaka bitirmelisin.
20. İstanbul’a yaklaşmakta olan bir trendeydi. Sapanca Gölü’nü yeni geçmişti;
fakat aşağı yukarı bir buçuk günlük gecikme ile Erzurum’dan gelen tren için
Sapanca,
İstanbul’un kapısı demekti.

Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Edat B) Zamir
C) Bağlaç D) Sıfat

CEVAPLAR

1.B 2.B 3.C 4.A 5.C 6.B 7.C 8.B 9.B 10.D 11.C 12.D 13.C 14.B 15.A 16.C 17.A 18.B 19.B 20.B

İSİM (AD)
Varlıkları, kavramları, duygu ve düşünceleri, çeşitli durumları karşılayan
sözcüklere isim (ad) denir. İsimleri aşağıdaki tabloda verilen başlıklar
altında inceleyebiliriz.

1.Varlıkları Verilişine Göre

• Özel İsim
• Cins İsim

2.Varlıkları Oluşlarına Göre

 • Somut İsim
• Soyut İsim
3.Varlıkları Sayısına Göre
• Tekil İsim
• Çoğul İsim
• Topluluk İsmi

VARLIKLARA VERİLİŞLERİNE GÖRE

1) Özel İsim
Tek olan, diğer varlıklara benzemeyen varlıkları karşılayan isimlere özel isim
denir. Bu isimler, varlıklara sonradan verilmiştir ve söylendiği zaman onu
tanımamızı sağlar.

Örnekler:

• Kişi isimleri: Mustafa Kemal Atatürk, Cem Yılmaz, Arda Turan, Zeki
Müren…
• Hayvanlara verdiğimiz isimler: Boncuk, Minnoş, Çomar…
• Kıta, devlet, millet isimleri: Avrupa, Asya, Türkiye, Japonya,
Fransız…
• Bölge, şehir, ilçe, cadde vb. isimleri: Ege Bölgesi, İzmir, Konak, Vatan
Caddesi…
• Dil, din, mezhep isimleri: Türkçe, İngilizce, İslamiyet, Hristiyanlık…
• Eser (kitap, dergi, gazete vb.) isimleri: Nutuk, Bilim Çocuk,
Hürriyet…
• Göl, deniz, dağ, tarihi yapı isimleri: Van Gölü, Ege Denizi, Erciyes
Dağı, Anıtkabir…
• Kurum, dernek, işletme isimleri: Türk Dil Kurumu, Kızılay, İzmir
Atatürk Lisesi, Güven Bakkal, Şifa Eczanesi…
Not: Özel isimlerin ilk harfleri daima büyük yazılır.
Not: Özel isimlere getirilen çekim ekleri kesme işareti ile ayrılır.
Not: Özel isimlere gelen yapım ekleri ve yapım eklerinden sonra gelen çekim
ekleri kesme işareti ile ayrılmaz! (Örnek: Türkçenin, Ankaralı…)

2) Cins İsim (Tür İsmi)

Aynı türden varlık ve kavramların ortak ismine cins isim denir.
Örnek: Masa, çiçek, bal, koku, gürültü, bilgisayar, ev, öğrenci, akarsu, parfüm…

VARLIKLARIN OLUŞLARINA GÖRE

1) Somut İsim
Beş duyu organımızdan en az biriyle algılayabildiğimiz varlıkları karşılayan
isimlere somut isim denir.
Örnek:

• Tatma: Acı, tatlı, ekşi, tuzlu…

• Koklama: Koku, parfüm, esans…
• İşitme: Ses, çığlık, çatırtı, gürültü…
• Dokunma: Yumuşak, sert, soğuk, sıcak…
• Görme: Dağ, akarsu, masa…

2) Soyut İsim
Beş duyu organımızdan hiçbiriyle algılayamadığımız varlıkları karşılayan
isimlere soyut isim denir.

Örnek: Hayal, rüya, sevgi, özlem, korku, kaygı, adalet, mutluluk, bilgi, günah,
iyilik, umut, cesaret…
Not: Cümle içinde somut isimler soyut isim, soyut isimler ise somut isim olarak
kullanılabilir.
Örnek:

• Bu işte onun da parmağı var. (Somut --- Soyut)

 VARLIKLARIN SAYILARINA GÖRE

1) Tekil İsim
Sayı bakımından sadece bir tane olan varlıkları karşılayan isimlere tekil isim
denir.

Örnek: Oyuncak, silgi, top, mutluluk, cesaret, sert, tatlı…

2) Çoğul İsim: Sayı bakımından birden fazla olan varlıkları karşılayan

isimlere çoğul isim denir. Çoğul isimler “-lar/-ler” eki ile yapılırlar.
Örnek: Oyuncaklar, silgiler, toplar, mutluluklar, tatlılar…
Not: “-lar/-ler” eki sözcüğe çoğul anlamı dışında başka anlamlar da katabilir.
 Millet anlamı katabilir: Türkler, İngilizler, Japonlar…  Yaklaşık
anlamı katabilir: Beş yaşlarında bir çocuğu var.
 Aile anlamı katabilir: Bu akşam Bülent Beyler bize gelecek.
 “Her” anlamı katabilir: Sabahları spor yaparım.

3) Topluluk İsmi
Çoğul eki (-lar/-ler) almadığı halde aynı türden birden fazla varlığı bulunduran
isimlere topluluk ismi denir. Topluluk isimleri biçimce tekil, anlamca çoğuldur.
Örnek: Deste, düzine, kurul, tabur, ordu, millet, takım, ekip, orman, meclis, sürü,
demet, bölük…
Not: Bir sözcük cümle içinde tekil, çoğul veya topluluk ismi olarak kullanılabilir.

Örnek:

• Bizim okul dün boyandı. (Tekil)

• Günlerdir okullar denetleniyor. (Çoğul)
• Tüm okul pikniğe gittik. (Topluluk)
 TAMLAMALAR
Bir ismin diğer isimlerden ayırt edilebilmek için başka bir isim, zamir veya
sıfatla anlam ilişkisi kurarak oluşturduğu söz öbeğine tamlama denir.
 Tamlamalar en az iki sözcükten oluşur.
 Birinci sözcüğe “tamlayan” ikinci sözcüğe “tamlanan” denir.
 Tamlayan eki (ilgi eki) –ın/-in/-un/-ün
 Tamlanan eki (iyelik eki) –ı/-i/-u/-ü

A) İSİM TAMLAMASI
En az iki ismin bir araya gelmesiyle oluşan söz öbeklerine isim tamlaması
denir. İsim tamlamaları iki unsurdan oluşur:
1. Unsur 2. Unsur
Tamlayan (–ın/-in/-un/-ün) Tamlanan (–ı/-i/-u/-ü)

İsim tamlamaları üçe ayrılır:

 1) Belirtili İsim Tamlaması
Hem tamlayanın hem de tamlananın ek aldığı isim tamlamalarına belirtili
isim tamlaması denir.
Örnek:
• Evin yolu * Ağacın dalı * Havuzun dibi

• Yemeğin tadı * Kapının kolu * Sıranın ayağı

2) Belirtisiz İsim Tamlaması

Tamlayanın ek almadığı, sadece tamlayanın ek aldığı isim tamlamalarına
belirtisiz isim tamlaması denir.
Örnek:

• Masa örtüsü Yel değirmeni Türkçe defteri

• Okul müdürü Kapı kolu Okul defteri

3) Zincirleme İsim Tamlaması

En az üç ismin birbirini tamlamasıyla oluşan isim tamlamalarına
zincirleme isim tamlaması denir. (Sıfatlar sayılmaz, en az üç isim olmalıdır.)
Bu, ayrı bir tamlama çeşidi değildir. Tamlayanı ya da tamlananı kendi
içinde başka bir isim tamlamasıdır.
Örnek:

• Şehir hayatının zorluğu

• Hava tahmin raporu
• Bahçe kapısının kolu
• Sınıfın duvarının boyası
• Kayısı ağacının çiçeği

B) SIFAT TAMLAMASI
Sıfatların, isimlerin önüne gelerek oluşturdukları söz öbeklerine sıfat
tamlaması denir.
 Birinci sözcüğe “tamlayan” ikinci sözcüğe “tamlanan” denir.
  Sıfat daima tamlayan, isim ise daima tamlanandır.
 Sıfatların mutlaka bir isimden önce gelmesi gerektiği için sıfat olan
her yerde sıfat tamlaması vardır diyebiliriz.
Örnek:
• Mavi bere * Uzun yol * Büyük ağaç * Üç çocuk
• Kırmızı elbise * Yuvarlak masa * Çalışkan öğrenci * Rengârenk ışık

İSİM VE SIFAT TAMLAMALARI

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili söz grubu isim tamlaması değildir?

A) Manavdan bir kilo taze soğan aldım.

B) Arkadaşımla okulun önünde buluştuk.
C) Burada topraktan yapılmış su testileri satılır.
D) Birkaç gündür bel ağrısından şikayetçiydi.

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belirtisiz ad tamlaması yoktur?

A) Derslerde yazım kılavuzu kullanıyoruz.

B) Güneşten kaçmak için, bir ağaç gölgesi aradık.
C) Başını, kardeşinin omzuna yasladı. D) Küçükken Keloğlan masallarına
bayılırdım.

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili tamlamanın türü diğerlerinden

farklıdır?

A) Önce, kolay soruları çözdüm.

B) Bir süre tuzlu yemeklerden kaçınmalısın.
C) Boyanın yarısı kadar silgi satılmış.
D) Davranışlarıyla, iyi niyetini gösterdi.
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, arasına sözcük ya da sözcükler girmiş bir isim
tamlaması vardır?

A) Öğrencilerin devamsızlıkları ailelerine bildirildi.

B) Cumhurbaşkanı, basın toplantısını erteledi.
C) Takımımızın son başarısı halkı sevindirdi.
D) Soğuk hava, balıkçıların işini zorlaştırıyor.

5. (I) Aynanın önüne durmuştu. (II) Akşam karanlığı, siyah bir su gibi,
omuzlarından akıyordu. (III) Sokak kapısını bilerek açık bırakmıştı. (IV) Sarı
kapıyı rüzgâr, bir gürültüyle kapattı.

Yukarıdaki cümlelerden hangi ikisinde aynı türden ad tamlamaları vardır?

A) I ve II B) II ve III
C) II ve IV D) I ve IV
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden çok tamlanan, bir tamlayana
bağlanmıştır?
A) Ağaçları yaprakları sararmaya başlamıştı.
B) Kilimde çiçek motifleri vardı.
C) Günlerinin çoğunu kitap okuyarak geçiriyor.
D) Çocuğun şiiri ve öyküsü salondaki herkesi büyülemişti.

7.
I. Satranç taşlarının biri kayboldu.
II. Okulun bahçe duvarını çocuklar boyadı.
III. Kola şişesinin kapağını açamıyorum. IV. Ev ödevini yine sınıfta mı yaptın?

Numaralanmış cümlelerin hangisinde zincirleme ad tamlaması yoktur

A) I B) II C) III D) IV
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem belirtili, hem de belirtisiz isim tamlaması
vardır?

A) Taşıma masrafları üretici firmaya aitmiş.

B) Hava yolculuğundan keyif almıştık.
C) Anahtarı, kapının üstünde unuttuk.
D) Annemin ayağı kaldırım taşına takıldı.

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden çok isim tamlaması vardır?

A) Ilgaz dağını duman kuşatmış.

Bulutlarla oynuyor rüzgârın kanatları.

B) Bir sedir dalına astım zamanı.

Saygıyla sustular bütün sirenler.

C) Şu kızıl kör gözlü deli kartallar Ay

doğarken göğe doğru uçarlar.

D) Açtırma yüzündeki tülü rüzgâra

Güneşi kıskandır, ayı kıskandır.

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yüklemi sıfat tamlamasıdır?

A) Şiir okuyan çocuk, Ali’nin kardeşidir.

B) Karşıdaki geniş meydan, top sahasıdır.
C) Bindiğimiz araç, çift katlı otobüstü. D) Köhne evleri saray gibi gösteren akşam
güneşiydi.

11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat tamlaması vardır?

A) Medeniyet, insan zekâsının ürünüdür.

B) Çocuğun gözleri deniz mavisiydi.
C) Sınıfın camlarını takmamız gerekiyor. D) Elindeki kalemi arkadaşına verdi.

12. “-ler” eki hangi cümlede “anne” kelimesine çoğul anlamı katmamıştır?
A) Anneler, çocuklarının okumasını istiyor.
B) Öğrenciler törene anneleriyle gelmişti.
C) Cennet annelerin ayakları altındadır.
D) İki kardeş bahçede annelerini bekliyordu.

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili sözcük belirtme durum eki almıştır?

A) İçindeki sızı bir türlü dinmiyordu.

B) Tek isteğimiz, onu mutlu görmekti.
C) Anzer balı hem pahalı, hem bulunmuyor. D) Bugünlerde gözü bir şey
görmüyordu.

14. Aşağıdakilerin hangisinde zincirleme isim tamlaması vardır?

A) Erzurum Dağı’nın karı çekilsin.

B) Sökülsün dağların buzu sökülsün.
C) Öne insin, çöl ovaya dökülsün.
D) Ak koyunlar yürüsün de gidelim.

15. “Milli Mücadele’yi değerli kılan, doğrudan doğruya milletin kendisidir.”

cümlesindeki altı çizili tamlamanın çeşidi nedir?

A) Sıfat tamlaması
B) Belirtisiz isim tamlaması
C) Takısız isim tamlaması
D) Belirtili isim tamlaması
16. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili olarak verilen sözcüklerden hangisi soyut bir
kavramı anlatır?

A) Tatlı yiyelim, tatlı konuşalım.

B) Çocuğunun başarısından sevinç duydu.
C) O gün hava oldukça soğuktu.
D) Kara bulutlar birden gökyüzünü kapladı.

17. “Öteki” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde tamlama içinde kullanılmıştır?

A) Öteki mağazada bu kadar çeşit yoktu.

B) Bu ayakkabı pahalı, öteki daha ucuz.
C) Bu eve göre öteki daha kullanışlı. D) Öteki gayet güzel olmuş.

18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru sıfatı vardır?

A) Hasta kardeşiniz nasıl oldu?

B) Bu kalemlerin hangisi senindir?
C) Olayın nasıl olduğunu biliyor musun? D) Bu iş kaç saatte biter?

19. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat tamlaması yoktur?

A) Kandilleri yanardı küçük minaremizin.

B) Yeni bir hayat başlar içinde evimizin.
C) Tatlıları yapılır bayram günlerimizin.
D) Annemin beyaz eli taze yufka kokardı.

20. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “bu” sözcüğünün çeşidi diğerlerinden farklıdır?

A) Giderken bu çiçeği de götürün.

B) Bu benimdir diyerek aldı.
C) Bu sene işimiz zor.
D) Koyunları bu dereden geçiremeyiz.

İSİM ve SIFAT TAMLAMALARI

CEVAPLAR

1.A 2.C 3.C 4.C 5.B 6.D 7.D 8.D 9.A 10.C 11.D 12.D 13.B 14.A 15.D 16.B 17.A 18.D 19.C
20.B
 FİİL (EYLEM)
Bir işi, oluşu veya durumu kişiye ve zamana bağlı olarak anlatan
sözcüklere fiil (eylem) denir.
Not: Bir sözcüğün fiil olup olmadığını anlamak için sonuna “-mak/-mek”
mastar eki getirilir. Eğer mastar eki alabiliyorsa fiildir, alamıyorsa fiil değildir.
Örnek: Gel-, oku-, sev-, koş-, gül-, konuş-, uyu-…

A)ANLAMLARINA GÖRE FİİLLER

1) İş (Kılış) Fiilleri
Bir işi, bir hareketi anlatan fiillere iş (kılış) fiili denir. Bu fiillerin anlattığı işi
kendi isteğiyle, iradesiyle yapan bir kişi (özne) ve bu işten etkilenen bir varlık
(nesne) vardır.
Not: Bu fiiller “neyi, kimi?” sorularına yanıt verirler. Başına “onu” sözcüğünü
getirdiğimizde anlamlıdırlar.
Örnek:

• Küçük çocuk taşı göle attı. [Neyi attı?  Taşı (onu) attı.]
• Kardeşim evim camını kırdı. [Neyi kırdı?  Evin camını (onu) kırdı.]
• Cevabı biliyorum.
• Annem bulaşıkları hemen yıkadı. • Bu fıkrayı bize öğretmenimiz
anlatmıştı.
 2) Durum Fiilleri
Varlığın durumunu anlatan fiillere durum fiili denir. Bu fiillerin anlattığı işi
kendi isteğiyle, iradesiyle yapan bir kişi (özne) vardır ama bu işten etkilenen bir
varlık (nesne) yoktur.
Not: Bu fiiller “neyi, kimi?” sorularına yanıt vermezler. Başına “onu” sözcüğünü
getirdiğimizde anlamsızdırlar.
Örnek:

• Yoksul çocukların durumuna çok üzüldü. (Neyi üzüldü?  Cevap

vermiyor.)
• Bebeğimiz ilk kez güldü. (Neyi güldü?  Cevap vermiyor.)
• Dün gece erkenden uyumuşum. • Arkadaşım yan binada oturuyor.
• Ormanda yaklaşık bir saat yürüdük.
• Göldeki ördeklere merakla bakıyor.
• Çocuklar havuzda neşeyle yüzüyor.

3) Oluş Fiilleri
Varlığın kendi isteği, iradesi dışında gerçekleşen değişiklikleri anlatan fiillere
oluş fiili denir.
Örnek:

• Sonbaharda ağaçların yaprakları sarardı.

• Kuzenim görmeyeli çok büyümüş.
• Son beş yılda çok yaşlandı.
• İnşaattan artan demirlerin çoğu paslanmış.
• Çiçeklerden bazıları solmuş.
• İşçilerin soğuktan elleri morarmış.
• Dolaptaki meyveler ne çabuk çürümüş.
 B) YAPILARINA GÖRE FİİLLER

1.Basit Fiiller
Yapım eki almamış ya da başka sözcüklerle birleşmemiş fiillere basit fiil
denir.
Not: Anlamlarını değiştirmediği için çekim eki alabilirler.

Örnek:
• Sabahları erken kalkar. (Kalk-)
• Okuldan saat beşte geldi. (Gel-)
• Bu sorunun cevabını biliyorum. (Bil-)
• Çocuklar parkta neşeyle oynuyor. (Oyna-)
• Oğluna akülü araba almış. (Al-)

2.Türemiş Fiiller
Yapım eki almış fiillere türemiş fiil denir.
Not: Yapım ekleri konusunda isimden fiil ve fiilden fiil yapım ekleri olarak
detaylıca işlenmişti.
Örnek:

• Bahçedeki çiçekleri güzelce suladı. (Su-la-)

• Odaya doluşan sinekleri kovaladım. (Kov-ala-)
• Bu şehir yıllar geçtikçe güzelleşiyor. (Güzel-leş)
• Hastanın odasını bugün temizletti. (Temiz-le-t-)
• Bütün sinirini benden çıkardı. (Çık-ar-)
• Vadide dolaşırken suyumuz iyice azaldı. (Az-al)

3)Birleşik Fiiller
En az iki sözcüğün bir araya gelmesiyle oluşan fiillere birleşik fiil denir.
Birleşik fiiller üç şekilde oluşabilir:

3A) Kurallı Birleşik Fiiller

İki fiilin birleşerek yeni bir fiil oluşturduğu durumlara kurallı birleşik fiil
denir.
Not: Kurallı birleşik fiiller her zaman bitişik yazılır.
Fiil + fiil yoluyla yapılan kuralları birleşik fiiller cümleye çeşitli anlamlar
katar.
Örnek:

• Her gün üç kilometre yüzebilirim. (Yüz-ebil-  Yeterlilik, yapabilme)

• Her gün üç kilometre yüzemem. (Yeterlilik fiilinin olumsuzu) ***
• Bu sınavı kolayca kazanabilirim. (Kazan-ebil-  Yeterlilik)
• Bu sınavı kolayca kazanamam. (Yeterlilik fiilinin olumsuzu) ***
• Penceredeki güvercin birden uçuverdi. (Uç-iver-  Tezlik, çabukluk)
• Kardeşim yolda yürürken düşeyazdı. (Düş-eyaz-  Yaklaşma, az
kalsın)
• Siz kitaplara bakadurun. (Bak-edur-  Sürerlilik, devam etme)
• Koltuğun üzerinde uyuyakalmış. (Uyu-ekal-  Sürerlilik)
• Bu gelenek nesilden nesile süregelmiş. (Sür-egel-  Sürerlilik)
 3B) Yardımcı Eylemle Kurulan Birleşik Fiiller
Bir isim ile bir yardımcı eylemin birleşerek oluşturduğu fiillere yardımcı
eylemle kurulan birleşik fiiller denir.
Türkçedeki başlıca yardımcı eylemler: et-, ol-, kıl-, eyle-, buyurmak-

Örnek: • Karşıya geçen yaşlı adama yardım

ettim.
• Sınavdan iyi not alınca çok mutlu olmuş.
• Dili sade kullanarak sözünü etkili kılmış.
• Allah zor durumdakilere yardım eylesin.
• Etrafındakilere sürekli emir buyuruyordu.
Not: Yardımcı eylemle birleşik fiil kurarken herhangi bir ses olayı gerçekleşirse
birleşik fiil bitişik yazılır.
Örnek:
• His + etmek > Hissetmek
• Devir + etmek > Devretmek
• Hapis + olmak > Hapsolmak

3C) Anlamca Kaynaşmış (Deyimleşmiş) Birleşik Fiiller

En az bir sözcüğün gerçek anlamından uzaklaşmasıyla oluşan fiillere anlamca

kaynaşmış (deyimleşmiş) birleşik fiiller denir.

Örnek: • Odunların depoya taşınmadığını görünce küplere

bindi.
• Onun söylediklerine artık kulak asmıyorum. • Masanın
üzerindeki gazetelere göz gezdirdi.
• Bunları söylemeye dilim varmıyor.
 ÇEKİMLİ FİİLLER
Fiillerin “-mak/-mek” eki almış hâline mastar hâli denir. (Gelmek, koşmak,
konuşmak…)
Fiillerin kip ve kişi eki alarak yargı bildiren hâline ise çekimli fiil denir. (Geldi,
koşarım, konuşmuş…)
Not: Kip ve kişi ekleri çekim eki oldukları için fiilin yapısını değiştirmezler.

1) Fiillerde Kip
Fiillere zaman ve anlam özelliğine göre eklenen eklere kip ekleri denir. Kip
ekleri haber (bildirme) kipi ve dilek (tasarlama) kipi olmak üzere ikiye ayrılır.

A) Haber (Bildirme) Kipi

Haber (bildirme) kipleri eklendikleri fiile zaman anlamı katarlar. Kendi
arasında beşe ayrılır.

1. Görülen (Bilinen) Geçmiş Zaman

 Fiilde belirtilen işin geçmişte yapıldığını ve kesin olarak bilindiğini,
görüldüğünü belirtir.
Fiillere getirilen “-dı/-di/-du/-dü/-tı/-ti/-tu/-tü” ekiyle yapılır.
Örnek:

• Tabağımdaki tüm yemeği bitirdim.

• Kahvaltıdan sonra dişlerini fırçaladı.
• Arkadaşımın esprisine hep beraber güldük.
• Geçen hafta cemre toprağa düştü.
• Ödevlerini eksiksiz yaptı.

2. Duyulan (Öğrenilen) Geçmiş Zaman

Fiilde belirtilen işin geçmişte yapıldığını ama ya başkasından duyulduğunu ya da
bittikten sonra fark edildiğini belirtir.
Fiillere getirilen “-mış/-miş/-muş/-müş” ekiyle yapılır.
Örnek:

• Dün İzmir’e çok yağmur yağmış.

• Bulaşıkları yıkarken sular kesilmiş.
• Arkadaşlarım doğa yürüyüşünde çok yorulmuş.
• Görüşmeyeli epey büyümüşsün.
• Kitap okurken uyuyakalmışım.

3. Şimdiki Zaman
Fiilde belirtilen işin şu an yapıldığını, yapılmaya devam ettiğini, bitmediğini
belirtir. Fiillere getirilen “-yor” ekiyle yapılır.
Örnek:

• Ormandan çok güzel kuş sesleri geliyor.

• Babam odasında gazete okuyor.
• Bu soruyu bir türlü çözemiyorum.
• Öğrenciler okulun bahçesinde oynuyor.
• Yolcular durakta otobüs bekliyor.
 4. Gelecek Zaman
Fiilde belirtilen işin gelecekte yapılacağını belirtir.
Fiillere getirilen “-acak/-ecek” ekiyle yapılır.
Örnek:

• Yarın bahçedeki kirazlar toplanacak.

• Bu yıl festivalin ikincisi düzenlenecek.
• Bu toplantıya onu çağırmayacağız.
• Haftaya okulumuzda veli toplantısı yapılacak.

5. Geniş Zaman
Fiilde belirtilen işin her zaman yapıldığını belirtir.
Fiillere getirilen “-r/-ar/-er/-ır/-ir/-ur/-ür” ekiyle yapılır.
Örnek:

• İlkbaharda çiçekler açar.

• Akşamları kitap okurum.
• Nasıl olsa yollarımız bir yerde kesişir.
• Yağmurdan sonra genellikle gökkuşağı oluşur.
• Dünya Güneş’in etrafında döner.

Not: Geniş zaman kipinin olumsuzu yapılırken “-r/-ar/-er” eki düşer. Olumsuzluk
“-ma/-me” veya “-maz/-mez” ekiyle yapılır.
Örnek:

• Büyüklerimin sözünü asla kesmem.

• Akşamları yağlı yemekler yenmez.
• Suları kesinlikle boşa harcamam.
 B) Dilek (Tasarlama) Kipi
Dilek (tasarlama) kipleri eklendikleri fiile dilek tasarlama anlamı katarlar.
Zaman anlamı bildirmezler. Kendi arasında dörde ayrılır.

1. Gereklilik Kipi
Fiilde belirtilen işin yapılmasının gerekli olduğunu belirtir. Bazen ihtimal
anlamı da katabilir.
Fiillere getirilen “-malı/-meli” ekiyle yapılır.
Örnek:

• Başarılı olmak istiyorsan çok çalışmalısın. (Gereklilik)

• Oyun oynadığına göre ödevlerini bitirmiş olmalı. (İhtimal)
• Bayramlarda büyüklerimi tek tek aramalıyım. (Gereklilik)
• Akşam olmak üzere, eve varmış olmalı. (İhtimal)

2. Dilek – Şart Kipi

Fiilde belirtilen işin bir şarta bağlı olduğunu belirtir. Bazen dilek anlamı da
katabilir. Fiillere getirilen “-sa/-se” ekiyle yapılır.
Örnek:

• Ödevlerini bitirirsen dışarı çıkmana izin veririm. (Şart)

• Biraz daha gayret edersen keman çalmayı öğrenebilirsin. (Şart)
• Keşke fen lisesini kazansam. (Dilek)
• Bu akşam sinemaya mı gitsek? (Dilek)
 3. İstek Kipi
Fiilde belirtilen işin istenildiğini belirtir. Fiillere getirilen “-a/-e” ekiyle
yapılır.
Not: Genellikle “-elim, -eyim” şeklinde kişi ekiyle beraber bulunur.
Örnek:

• Doğum günüme bütün arkadaşlarımı çağırayım.

• Çiçek toplamak için kırlara çıkalım.
• Yarın tiyatro izlemeye gidelim.
• Seni görüp de gideyim.

4. Emir Kipi
Fiilde belirtilen işi emreder. Emir kipinin eki yoktur.

Kişi kendine emredemeyeği için 1. Tekil ve 1. çoğul kişi çekimi yoktur.

Örnek:

• Sorudaki önemli yerlerin altını çiz.

• Hemen yanıma gel.
• Söyle arkadaşına biraz hızlı yürüsün.
• Biraz daha acele edin.

Fiillerde Zaman (Anlam) Kayması

Fiil kip eklerinin farklı zaman ve anlamlarda kullanılmasına zaman
(anlam) kayması denir.
Örnek:

• Yarın Edirne’ye gidiyorum. (Şimdiki zaman eki, gelecek zaman anlamı)

• Atatürk 19 Mayıs’ta Samsun’a çıkar. (Geniş zaman eki, geçmiş zaman
anlamı)
• Dedem, her gün en az on sayfa kitap okuyor. (Şimdiki zaman eki, geniş
zaman anlamı)
 EK FİİL (EK EYLEM)
Ek fiil, mastar hâliyle anlamı olmayan “i-“ fiilidir. Ek fiilin iki görevi vardır:

1. İsim soylu sözcüklere gelerek onları yüklem yapmak.

İsim ve isim soylu sözcükler “-dı/-di, -mış/-miş, -sa/-se, -dır/-dir” eklerinden

birini alarak cümlede yargı bildirir duruma gelir.
Not: Yukarıdaki ekleri daha önce fiillere getirerek kip eki olarak adlandırmıştık.
Bu kez isim soylu sözcüklere getirerek ek fiil olarak adlandıracağız.
Örnek:

• Dün sabahki kahvaltı çok güzeldi.

• Babam ilkokuldayken çok çalışkan bir öğrenciymiş.
• Hava soğuksa kalın giyinmelisiniz.
• Yazın İç Anadolu Bölgesi kuraktır.
Not: Ek fiilin bu görevinde olumsuzluk “değil” sözcüğüyle sağlanır.

Örnek:

• Bayramda yollar kapalıymış.  kapalı değilmiş.

• Evimiz çok uzaktadır.  uzakta değildir.

2. Basit zamanlı fiillere gelerek onları birleşik zamanlı fiil yapmak.

Basit zamanlı (bir tane kip eki almış) fiiller “-dı/-di, -mış/-miş, -sa/-se, -dır/-dir”
eklerinden birini alarak birleşik zamanlı (iki tane kip eki almış) fiil olurlar.

Birleşik zamanlı fiillerde ikinci kip eki daima ek fiildir.

Ek fiilin bu görevinde cümleye kattığı anlamlar kalıplaşmış isimlerle anılır.

• Akşamları daima süt içerdi. (Terk edilmiş alışkanlık)

• Akşam olduğuna göre eve varmıştır. (İhtimal)
• Amcamlar yazın bize gelecekti. (Gerçekleşmemiş niyet
 ÇEKİMLİ
FİİL
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde dilek şart kipinde çekimlenmiş birden
fazla fiili vardır?

A) O seni çağırsa da sen de gelsen.

B) Eve geldi ve kıyafetlerini değiştirdi.
C) Dışarıya çıkma, hasta olursun. D) Her yerde onu arıyordum.

2. “Çocuklar, babalarının emaneti koruyacak.”

Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yüklemindeki fiil, yukarıdaki cümlede yer

alan çekimli fiille aynı kipte çekimlenmiştir?

A) Sanırım onu çok özleyeceğim.

B) Bir daha böyle bir hata yapma.
C) Onu sabah erken saatte okula giderken gördüm. D) Aldığım kitabı
sonunda bitirdim.

3. O köyde yaşayanların çoğu gelincik çiçeğini bilmez. Nemli alanlarda

organik maddelerin zengin olduğu topraklarda rastlanır. Yazın ilk olarak
açan çiçeklerin başında gelir.

Yukarıdaki parçada kullanılan fiillerin zamanı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şimdiki zaman

B) Gelecek zaman
C) Geniş zaman
D) Geçmiş zaman

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisi farklı bir kiple çekimlenmiştir?

A) Haftanın beş gününü burada geçiriyorum.
B) Anlamını yitiren hayatı düşün.
C) Sıradan geçen günler hayatı anlamsızlaştırıyor. D) Hoca derse geç
başladı.

5.
1. Benimle sinemaya gelmelisin.
2. Geç oldu artık çocuklar yatsın. 3. Gereksiz
tartışmaya girmesene.
4. Birlikte yemek yiyelim mi?

Yukarıdaki, cümlelerin hangisinde eylem gereklilik kipindedir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

6. “Bana sevmeyi anlatma, yaşat!”

Yukarıdaki cümlede geçen fiillerin kipi aşağıdakilerden hangisinde vardır?

A) O büyüklerinin sözünü kesmez.

B) Her zaman doğru söyle.
C) Akşamları spor yapalım mı? D) Keşke sen de gelebilseydin.

7. 1. Köpekleri aç bırakma
sakın!
2. Babam televizyonda maç izliyor.
3. Film izlemeyi alışkanlık edinmemelisin.
4. Şunları masanın üstüne koyuver. 5. Çocuklar köpeğin başına
üşüşmüş.

Yukarıdaki cümlelerin hangisinde zaman anlamlı bir fiil yoktur?

A) 1 ve 2 B) 1 ve 3
C) 2 ve 4 D) 3 ve 5

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde dilek kipiyle çekimlenmiş bir eylem

kullanılmamıştır?
A) Gel de teyzen sevsin seni.
B) Onları sakın bana bırakma.
C) Kıyafetlerini odanda çıkar.
D) Konuştuklarımızı uygularsan iyi edersin.

9. “ Hiçbir şey boşuna ya da tesadüfen yaşanmıyor.”

Yukarıdaki cümlenin geniş zamanda olumsuz soru biçiminin 3. teklik

kişisiaşağıdakilerde hangisidir?

A) Hiçbir şey boşuna ya da tesadüfen yaşanmadı mı?

B) Hiçbir şey boşuna ya da tesadüfen yaşanmıyor mu?
C) Hiçbir şey boşuna ya da tesadüfen yaşanmaz mı?
D) Hiçbir şey boşuna ya da tesadüfen yaşanmayacak mı?

10. Aşağıdaki altı çizili eylemlerden hangisi kip ve şahıs eki almamıştır?

A) Onu da getir eve gelirken.

B) Zamanın nasıl geçtiğini anlayamadık.
C) Daha gün ağarmadan yola çıkacaksın.
D) Tüm günü kitap okuyarak geçiriyorum.

11.
Kervan yürür peşi sıra düşmem
Yıldız akar uçsam da yetişmem.

Yukarıdaki dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Olumsuz fiil
B) Dilek şart kipi
C) Geniş zaman
D) Emir kipi

12.
I. İnsan dünyayı zapt eder ama ağzını zapt edemez.
II. Deniz gibi mal kazan, fakat sen üzerinde gemi ol.
III. Kargalar ölmeye başlayınca bülbüller susar. IV. İnsana, aradığı şeye
bakarak değer biçilir.

Yukarıdaki cümlelerin hangisinde yüklem farklı bir kiple çekimlenmiştir?

A) I B) II C) III D) IV

13. Aşağıdaki fiillerin hangisi dilek kipinde çekimlenmiştir?

A) gelse
B) yapıyor
C) yiyecek
D) bilmiş

14. “Okulları, yaz tatilinde boyamış.”

Yukarıdaki cümlenin yüklemi için aşağıdakilerden hangisi

söylenemez?

A) Eylem, sözden önce gerçekleşmiştir.

B) Eylem, başkasından duyulmuştur.
C) Eylem, olumsuz bir yargı içermektedir
D) Eylem, üçüncü tekil kişi tarafından gerçekleştirilmiştir.

15.
I. söylemiş II.
araştırıyor
III. bildi
IV. gitse

Yukarıda yazılı fiillerden hangi ikisi geçmiş zaman bildirmektedir?

A) I ve II B) I ve III
C) II ve III D) I ve IV

16. Aşağıdaki sözcüklerden hangisi dilek kipiyle çekimlenmiştir?

A) duruyor
 B) dursa
C) duracak
D) durdu

17. “Anadolu’nun genç kızları ya tezgâha oturur; halı, kilim dokur ya da

gergefinin başına geçer nakış işler.”

Yukarıdaki cümledeki çekimli fiilleri ortak özelliği aşağıdakilerden

hangisidir?

A) Haber kipinde çekimlenmiş olması

B) Eylemlerin 2.tekil kişi tarafından yapılması
C) Fiillerin yapı bakımından basit olması
D) Birleşik zamanlı fiiller olması

18. Baca eğri de olsa, dumanı doğru çıkar.

Yukarıdaki atasözünde altı çizili fiillerin kipleri hangi seçenekte doğru

verilmiştir?

A) Gereklilik kipi- Gelecek zaman

B) İstek kipi-Şimdiki zaman
C) Şart kipi- Geniş zaman
D) Emir kipi- Geçmiş zaman

19. Aşağıdaki fiillerden hangisi geniş zaman tekil ikinci kişiyle

çekimlenmiştir?

A) çalış
B) devrilir
C) konuşsun
D) oynarsın

FİİLLER – ÇEKİMLİ FİİL

• CEVAPLAR
1.A 2.A 3.C 4.B 5.A 6.B 7.B 8.C 9.C 10.A 11.D 12.B 13.A 14.C 15.B 16.B 17.A 18.C 19.D

CÜMLENİN ÖGELERİ
Bir duygu, düşünce veya durumu anlatan ve yargı bildiren sözcük ya da
sözcük grubuna cümle denir. Cümle içerisinde iş, kişi, zaman, yer vb. bildiren
birimlerin her birine de cümlenin ögesi denir. Temel ögeler ve yardımcı ögeler
olmak üzere iki grupta incelenir.

A) TEMEL ÖGELER
Bir duygu, düşünce veya durumu anlatabilmek için, yani bir cümle
kurabilmek için mutlaka gerekli olan iki ögeye temel ögeler denir.
 Cümlenin ögeleri bulunurken her zaman ilk olarak yüklem ve ardından özne
bulunmalıdır. Yardımcı ögeler ise temel ögeler bulunduktan sonra
bulunmalıdır.
 Cümlenin ögeleri bulunurken isim tamlamaları, sıfat tamlamaları, deyimler,
atasözleri, ikilemeler ve birleşik fiiller ayrılmadan, bütün olarak bir öge
kabul edilir.
  YÜKLEM
Cümlede işi, oluşu veya durumu kişiye bağlı olarak bildiren sözcük veya
sözcük gruplarına yüklem denir.
 Yüklem olmadan cümle kurulamaz.
 Yüklem çekimli fiil veya ek fiil almış bir isim olabilir. 
Yüklemi bulmak için herhangi bir soru yoktur.
Örnek:

• Annem, kuruyan çamaşırları topladı.

• Komşu komşunun külüne muhtaçtır.
• Kadın, çocuğunu merak ediyordu.
• Babamın çantası arabanın bagajındaymış.
• Milletvekilleri Meclis’te tek tek yemin etti.
• Üniversiteyi kazandığımı duyunca ağzı kulaklarına vardı

 ÖZNE
Yüklemin bildirdiği işi yapan veya oluş içerisinde bulunan varlığı anlatan
sözcük veya sözcük gruplarına özne denir.
 Özne olmadan cümle kurulamaz ancak her zaman açıkça yazılmak zorunda
değildir.
 Özneyi bulmak için yükleme “Kim, ne?” soruları sorulur.

Örnek:

• Çocuklar bahçede neşeyle koşuyor. (Koşturan kim?)

• Akşama doğru bulutlar gökyüzünü kapladı. (Kaplayan ne?)
• Küçük kız elindeki sütü kedinin önüne bıraktı. (Bırakan kim?)
• Uzun boylu genç biri kapıyı açtı. (Açan kim?)
• Dolabın kapısı kilitliydi. (Kilitli olan ne?)
• Sıra arkadaşım Serkan’ın babası emniyet müdürüymüş. (Emniyet
müdürü olan kim?)
• Martılar şehrin semalarında uçuyordu. (Uçan ne?)
Not: Cümlede açıkça yazılmayan, yüklemin aldığı kişi ekine bakılarak
anlaşılabilen öznelere gizli özne denir.
Örnek:

• Evin kapısını ve pencerelerini güzelce sildim. (Silen kim?  Ben)

• İstanbul’a uçakla gideceklermiş. (Gidecek kim?  Onlar)
• Dün akşam çok eğlendik. (Eğlenen kim?  Biz)
• Bize soğuk davranıyor. (Soğuk davranan kim?  O)
• Yerdeki cam kırıklarını topladı. (Toplayan kim?  O)

Not: Eylemin kim tarafından yapıldığı belli olmayan cümlelerde eylemden

etkilenen unsur özne olarak kabul edilir. Çünkü özne olmadan cümle kurulamaz
demiştik. Bu tür öznelere de sözde özne denir.
Örnek:

• Ağacın dalları makasla budandı. (Budayan kim?  Belli olmadığı için

etkilenen varlık sözde özne kabul edilir.)
• Bu konu çok iyi anlaşıldı. (Anlayan kim?  Belli olmadığı için
etkilenen varlık sözde özne kabul edilir.)
• Yağmur başlayınca tören okulun konferans salonunda yapıldı. (Yapan
kim?  Belli olmadığı için etkilenen varlık sözde özne kabul edilir.)
• Yerdeki cam kırıkları toplandı. (Toplayan kim?  Belli olmadığı için
etkilenen varlık sözde özne kabul edilir.)

B) YARDIMCI ÖGELER
Temel ögeler ile bir cümle kurulduktan sonra daha detaylı bilgi vermek
amacıyla kullanılan diğer ögelere yardımcı ögeler denir.

1) NESNE
Cümlede öznenin yaptığı işten etkilenen varlığı anlatan sözcük ve sözcük
gruplarına nesne denir. Nesne belirtili nesne ve belirtisiz nesne olmak üzere iki
başlık altında incelenebilir.
 1.A. Belirtili Nesne
Yükleme sorulan “Kimi, neyi?” sorularının cevabı olan sözcük veya
sözcük gruplarına belirtili nesne denir.
 Belirtili nesne mutlaka ismin belirtme (-i) hâlindedir.
Örnek:
• Bu maçı mutlaka izlemeliyim. (Neyi izlemeliyim?)
• Öğretmenimiz Yusuf’u çağırıyor. (Kimi çağırıyor?)
• Babam dün akşam evin çatısını onardı. (Neyi onardı?)
• Arkadaşım, öğretmenin yazdırdığı ders notlarını dikkatlice okudu. (Neyi
okudu?)

1.B. Belirtisiz Nesne

Yükleme sorulan “Ne?” sorusunun cevabı olan sözcük veya sözcük
gruplarına belirtisiz nesne denir.
 Belirtisiz nesne mutlaka ismin yalın halindedir.

Örnek:
• Odasına geçip kitap okudu. (Ne okudu?)
• Adam bir çuval taşıyordu. (Ne taşıyordu?)
• Şehrin merkezinde yeni bir ev almış. (Ne almış?)
• Gişedeki memur benden vesikalık fotoğraf istedi. (Ne istedi?)
Not: Belirtisiz nesneyi ve özneyi bulmak için sorulan “Ne?” sorusu ortaktır.
Karıştırmamak için mutlaka önce özne sonra nesne bulunmalıdır.

Örnek:

• Kalemi dün akşam kaybolmuş. (Kaybolan ne?  Kalem – Özne)

• Kalemini dün akşam kaybetmiş. (Kaybeden kim?  O – Neyi
kaybetmiş?  Kalemini – Nesne)
• Bu yöreden bakır ve kurşun çıkarıyoruz. (Çıkaran kim?  Biz – Ne
çıkarıyoruz  Bakır ve kurşun – Nesne)
 2) YER TAMLAYICISI (DOLAYLI TÜMLEÇ)
Yüklemin bildirdiği işi veya oluşu yönelme, bulunma ve çıkma bakımından
tamamlayan ögeye yer tamlayıcısı denir.
 Yer tamlayıcısı ismin yönelme (-e), bulunma (-de) veya çıkma (-
den) hâlindedir.
 Yükleme sorulan “Kime, kimde, kimden; neye, neyde, neyden;
nereye, nerede, nereden?” sorularının cevabıdır.
Örnek:

• Toplantıda olanları eşine bir bir anlatmış. (Kime anlatmış?)

• Bu fotoğraflar yalnızca sende var. (Kimde var?)
• Babamdan biraz harçlık aldım. (Kimden aldım?)
• Bahçedeki çiçeklere su verdim. (Neye su verdim?)
• Bu cümlede yer tamlayıcısı var. (Neyde var?)
• Kötü sözden hiçbir şey elde edemezsin. (Neyden elde edemezsin?)
• Annemler Mersin’e gidecek. (Nereye gidecek?)
• İş makineleri bozuk arazide çalışıyor. (Nerede çalışıyor?)
• Bana bunları duvarın üzerinden uzattı. (Nereden uzattı?)

3) ZARF TAMLAYICISI (ZARF TÜMLECİ)

Yüklemin bildirdiği işi veya oluşu zaman, hâl, miktar, yer, araç veya sebep
bakımından tamamlayan ögeye zarf tamlayıcısı denir.
 Yükleme sorulan “Nasıl, niçin, ne zaman, ne kadar, nereye, ne ile, kim
ile?” sorularının cevabıdır.
Örnek:

• Arkadaşımı çarşıdan çıkarken görmüştüm. (Ne zaman görmüştüm?)

• Sandalyeleri hızla salona taşıdılar. (Nasıl taşıdılar?)
• Kursta öğrendiklerini iki saat tekrar etti. (Ne kadar tekrar etti?)
• Öfkesinden etrafına bağırıp çağırıyordu. (Niçin bağırıp çağırıyordu?)
• İstanbul’a uçakla gidecekmiş. (Ne ile gidecekmiş?)
• Elindeki çuvalı yukarı taşıdı. (Nereye taşıdı?)
Not: Yer tamlayıcısını ve zarf tamlayıcısını bulmak için sorulan “Nereye?”
sorusu ortaktır. Sözcük yalın hâldeyse zarf tamlayıcısı, ismin –e, -de, -den hâl
eklerinden birini almışsa yer tamlayıcısıdır.
Örnek:
• Sesleri duyunca aşağı indim. (Nereye?  Zarf tamlayıcısı)
• Sesleri duyunca aşağıya indim. (Nereye?  Yer tamlayıcısı)
• Onu içeri taşıdık. (Nereye?  Zarf tamlayıcısı)
• Onu içeriye taşıdık. (Nereye?  Yer tamlayıcısı)

ARA SÖZ
Bir cümlede herhangi bir ögenin anlamını kuvvetlendirmek veya açıklamak
için kullanılan sözcük veya sözcük gruplarına ara söz denir.
 Ara sözler cümleden çıkarıldığında anlam bozulmaz.
 Ara sözler iki virgül veya iki kısa çizgi arasına yazılır.
 Ara söz hangi ögeyi açıklıyor ve pekiştiriyorsa o öge olarak kabul edilir.
Örnek:
• İzmir’e, Ege’nin incisine, gidiyorum. (Nereye gidiyorum?  Yer
tamlayıcısı)
• Kardeşimi – Leyla’yı – çok özledim. (Kimi özledim?  Belirtili nesne)
• Şuradaki çantayı, kırmızı olanı, bana uzatır mısın? (Neyi uzatır mısın?
 Belirtili nesne)
• Konuşmayı – en iyi yaptığını düşündüğü şeyi – bu kitaptan öğrenmişti.
(Neyi öğrenmişti?  Belirtili nesne)

CÜMLE VURGUSU
Bir cümlede anlamca önemli olan sözcük veya sözcük gruplarının diğer
sözcüklere göre daha baskılı söylenmesine cümle vurgusu denir.
1. Yüklem fiilse vurgu yüklemden önceki ögededir.
Örnek:

• Annem yarın beni sinemaya götürecekmiş. (Yer tamlayıcısında)

• Annem yarın sinemaya beni götürecekmiş. (Belirtili nesnede)
• Annem beni sinemaya yarın götürecekmiş. (Zarf tamlayıcısında)
• Yarın beni sinemaya annem götürecekmiş. (Öznede

2. Yüklem isimse vurgu yüklemdedir.

Örnek:

• Bu konunun anlaşılması diğerlerinden kolaydır.

• İstanbul’u fetheden Fatih’tir.

3. Soru edatı (-mi) ve de bağlacı varsa vurgu bunlardan önceki

ögededir.
Örnek:

• Ayşe dün size mi geldi? (Yer tamlayıcısında)

• Toplantıya en yakın arkadaşı da katılacak. (Belirtili nesne)

4. Koşul kipi veya soru sözcüğü varsa vurgu bu ögededir.

Örnek:

• İşin erken biterse yanıma uğra.

• Sen arkadaşını en son ne zaman gördün?

CÜMLENİN ÖGELERİ 1

1. Ülkemizde tatil siteleri sayısı gittikçe artıyor.

Bu cümledeki altı çizili bölüm aşağıdaki belirtilen ögelerden hangisidir?

A) Özne B) Yer tamlayıcısı

C) Nesne D) Zarf tamlayıcısı

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisi özne ile yüklemden oluşmuştur?

A) Annemin sözleri beni umutlandırdı.

B) Makarna, bizim mutfağın baş tacıdır.
C) Beklediğimiz konuklar henüz gelmedi. D) Sabah ilk derse yetişemedi.

3. Aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı özne ya da yüklem değildir?

A) Hangi meyve yeni

çıktı? - Muz.
B) O da Kırıkkaleli mi? -
Kırıkkaleli.
C) Masada ne var? -
Kalem.
D) Sen kimi aradın?
- Mert’i.

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne gizlidir?

A) Bu masayı bize amcam aldı.

B) Çocuk, bütün gün bahçede oynadı.
C) Yemeği herkesten önce kardeşim yedi. D) Arkadaşını iyi not aldığı için övdü.

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gizli özne yoktur?

A) İyilik yapan, iyilik bulur.

B) Vaktinde yetişmek için acele etmeliyim.
C) Yetişemiyorum beni de bekleyin. D) En kısa zamanda tekrar görüşeceğiz.

6. Aşağıdaki atasözlerin hangisinde özne yanlış gösterilmiştir?

A) Akacak kan damarda durmaz.

B) Bugünün işini yarına bırakma.
C) Boş fıçı çok langırdar.
D) Son pişmanlık fayda etmez.

7. Aşağıda cümlelerden hangisinin yüklemi, birden fazla kelimeden oluşmuştur?

A) Sergide ses hızını aşan teknolojik buluşlar da vardı.

B) Kalbim o eski günleri arıyor şimdi özlem ve hasretle.
C) Koca adam, simitini düşürünce çocuklar gibi ağlamıştı. D) Sınavdaki üstün
başarısıyla herkesin gözüne girdi.

“Kırmızı araba, mahallenin dar sokağında yavaş yavaş ilerliyordu.”

8. Bu cümlenin ögeleri aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla doğru verilmiştir?

A) Özne-zarf tamlayıcısı-yer tamlayıcısı-yüklem

B) Özne-yer tamlayıcısı-zarf tamlayıcısı-yüklem
C) Özne-nesne- zarf tamlayıcısı- yüklem
D) Nesne-yer tamlayıcısı-zarf tamlayıcısı-yüklem

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne bir isim tamlamasından oluşmuştur?

A) Huzurevi bu mahallenin sonundaymış.

B) Ağaçların gölgesi bahçeye vuruyor.
C) Çalışkan öğrencilere seminer verildi. D) Görevi bitirmek için uğraşıyordu.

10.“Çocukları sabahleyin aşağı indi.” cümlesinde vurgulanan ifadenin cümledeki

görevi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Özne
B) Zarf tamlayıcısı
C) Nesne
D) Yer tamlayıcısı

11. Aşağıdaki cümlelerin hangisi, yüklemin türüne göre diğerlerinden farklıdır?

A) Sanattan zevk almayanlar da var. B)

2017’nin güzellikler getireceğine inanıyorum.
C) Bir haftada dolaştık kentin görülecek yerlerini.
D) Son zamanlarını tatil yaparak geçirdi.
12. Emine Hanım ve çocukları sabahleyin huzur evindeki Kerem Bey’i ziyarete
gittiler.

Bu cümlenin öznesi, aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?

A) Emine Hanım
B) Emine Hanım ve çocukları
C) Çocukları
D) Ahmet Bey

13. “Ne zaman ne yapacağını bilmeyenin günleri hep kısadır.”

Aşağıdakilerden hangisi verilen cümlenin ögelerinin sıralanışıyla özdeştir?

A) Öğrencilerin hazırladığı şiir dinletisi günlerce konuşuldu.

B) Ekim ayının ortalarında tekrar buluşacağız.
C) Kitapların çoğu dün rafta diziliydi.
D) Nehrin gürültüsü bütün köye hızlıca yayıldı.

14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat fiile bağlı söz grubu, özne görevinde
değildir?

A) Atı alan Üsküdar’ı geçti.

B) Ateş düştüğü yeri yakar.
C) Bana dokunmayan yılan bin yaşasın.
D) Borçtan korkan kapısını büyük açmaz.

15. Aşağıdaki cümlelerin hangisi ek eylem alarak yüklem olmuş zamirdir?

A) Seni arayanlardan biri de oydu.

B) Yatmadan önce kitap okurdu o.
C) Geçen hafta havalar çok sıcaktı.
D) Seni soran Ayşe’ydi?

16. “Dalgalandı geminin beyaz yelkenlerinde umut birdenbire.”

Bu cümlenin öge dizilişi hangisinde doğru verilmiştir?

A) Yüklem - yer tamlayıcısı- özne- zarf tamlayıcısı

B) Yüklem – belirtisiz nesne - özne- yer tamlayıcısı C) Yüklem -
yer tamlayıcısı- özne- belirtili nesne
D) Yüklem - belirtili nesne - özne- yer tamlayıcısı

17. Aşağıda cümlelerden hangisi öge sayısı bakımından en azdır?

A) Hasta gülümsedi mi?

B) Pazarda çok güzel elmalar varmış.
C) Buradan geçti mi yine o adam?
D) Siz dün akşam nerelerdeydiniz?

18. Aşağıdaki cümlelerden hangisi ögelerine yanlış ayrılmıştır?

A) Güzel bir kuş / penceremize / kondu.

B) Arkadaşlarıyla birlikte / taş avluda /oynuyorlardı.
C) Her macera yaşadığımda / kendimi özgür / hissediyorum. D) Babamın
gazetesi / düzenli olarak / kapıya bırakılır.

19. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem isim tamlamasından oluşmuştur?

A) Uzun yazılar okumak sıkıcıdır.

B) Ben yine gözlerinin hapsindeyim.
C) Kitap, insana sunulmuş bir hediyedir.
D) Benim umduğum gibi dürüst bir adammış.

20.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim tamlaması nesne görevinde kullanılmıştır?

A) Babam kadayıf tatlısını hiç sevmez.

B) Belediye görevlileri biraz sonra gelecek.
C) Sabahleyin kırılan su bardağıydı. D) Okulun bahçesinde şölen var.

21. Umutlarını yitiren insanlar yaşama amaçlarını kaybederler.

Yukarıda verilen cümlede aşağıdaki ögelerden hangisi yoktur?

A) Yüklem B) Özne
C) Zarf tamlayıcısı D) Belirtili nesne
 CEVAPLAR

1.A 2.B 3.D 4.D 5.A 6.B 7.A 8.B 9.B 10.B 11.A 12.B 13.A 14.B 15.A 16.A 17.A 18.C 19.B 20.A 21. C

NOKTALAMA İŞARETLERİ
A) NOKTA
1. Tamamlanmış cümlelerin sonuna konulur.
Örnek:
 • Türk Dil Kurumu, 1932’de kurulmuştur.
• Yaz yağmurları az da olsa serinletmişti.

2. Bazı kısaltmaların sonuna konulur.

Örnek:

• Prof. Dr. Ahmet Çelik ameliyata girdi.

• Cad. İng. Vb.

3. Sayılardan sonra sıra bildirmek için konulur.

Örnek:

• 3. Kat, 15. Oda, II. Mehmet, XIV. Yüzyıl…

4. Bir yazının maddelerini gösteren harf veya rakamlardan sonra

konulur.
Örnek:

• Sıfatlar ikiye ayrılır:

o 1. Niteleme sıfatları
o 2. Belirtme sıfatları

5. Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı ayırmak için konulur.

Örnek:

• 29.05.1453, 29.X.1923…

6. Saat ve dakikayı gösteren sayıları ayırmak için konulur.

Örnek:

• Tren 09.15’te kalktı.

7. Dört ve dörtten çok basamaklı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü

gruplara ayrılıp aralarına nokta konulur.
Örnek:
• 4.534, 23.438.765
 8. Kitap, dergi vb. künyelerinin sonuna konulur.
Örnek:

• Agâh Sırrı Levend, Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri, TDK

Yayınları, Ankara, 1960.

9. Genel ağ adreslerinde kullanılır.

Örnek:
• http://tdk.gov.tr

10.Matematikte çarpma işareti yerine kullanılır.

Örnek: •
4.5=20

B) VİRGÜL
1. Birbiri ardına sıralanan eş görevli sözcük ve sözcük gruplarının
arasına konulur.
Örnek:

• İki katlı, mavi boyalı, bahçeli bir evleri vardı.

• Fırtınadan, soğuktan ve kardan korunmak lazımdı.

2. Sıralı cümleleri (Birden çok yüklemli cümle) ayırmak için konulur.

Örnek:

• Bahar geldi, bütün ağaçlar çiçek açtı.

• Boyalarla oynamış, boyaları yüzüne gözüne bulaştırmıştı.

3. Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş özneyi belirtmek için

konulur.

Örnek: • Babam, bunca işinin arasında bir de kardeşime laf

yetiştiriyordu.
 4. Ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için hem başına hem de sonuna
konulur.
Örnek:

• Şimdi efendiler, müsaade buyurursanız, size bir soru sorayım.

• Bugün Ağrı Dağı’na, yurdumuzun en yüksek doruğuna, tırmanacağız.

5. Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan sözcüklerin arasına

konulur.
Örnek:

• Akşam, yine akşam, yine akşam / göllerde bu dem bir kamış olsam.
• Siyah, siyah, simsiyah saçları vardı.

6. Tırnak içine alınmayan alıntı cümlelerin sonuna konulur.

Örnek:

• Adana’ya yarın gideceğim, dedi.

• Bu akşam Datça’ya gidiyor musunuz, diye sordu.

7. Edebi eserlerde konuşma bölümünden önceki ifadenin sonuna

konulur.
Örnek:

• Bahçe kapısını açtı. Sermet Bey’e, - Bu anahtar köşkü de açar, dedi.

8. Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak kabul etme, reddetme,
teşvik bildiren “evet, hayır, yok, peki, tamam, olur, haydi, elbette”
gibi sözcüklerden sonra konulur.
Örnek:
• Evet, ikimiz de geliyoruz sinemaya.
• Peki, bu yıl tarlaya çavdar ekelim.
• Yok, eczanemizde sıcak su torbası satmıyoruz.
• Elbette, resmi belgeleri adresinize teslim ederiz.
 9. Bir sözcüğün kendisinden sonra gelen sözcüklerle anlam bağlantısı
olmadığını göstermek ve anlam karışıklığını önlemek için konulur.

Örnek: • Bu gece, eğlenceleri içlerine

sinmedi.
• Savcı, Ahmet’e olay sırasında nerede olduğunu sordu.
• Ayşe, teyzesini telefonla aradı.
• Genç, adama yer verdi.

10. Hitap sözlerinden sonra konulur.

Örnek:

• Sayın Başkan, * Sevgili Kardeşim, * Değerli Arkadaşım,

11. Kitap, dergi vb. künyelerinde kullanılır.

Örnek:

• ERGİN, Muharrem, Dede Korkut Kitabı, Ankara, 1958.

Not: Bağlaçlardan, tekrarlı bağlaçlardan, şart ekinden, zarf fiil eki almış
sözcükten sonra ve ikilemelerin arasına virgül konulmaz.
Örnek:

• Ya bu deveyi gütmeli ya bu diyardan gitmeli.

• İçeri girip ilk masada oturan adama adresi sordu.
• Arabanızla gelirseniz park sıkıntısı yaşayabilirsiniz.

C) NOKTALI VİRGÜL
1. Virgüllerle ayrılmış tür ve takımları birbirinden ayırmak için konulur.
Örnek:

• Erkek çocuklara Doğan, Tuğrul, Aslan; kız çocuklara İnci, Çiçek, Gönül
adları verilir. • A grubunda Japonya, Çin, Kazakistan; B grubunda
Nijerya, Gana, Kamerun var.
 2. Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri (birden çok yüklemli
cümle) birbirinden ayırmak için konulur.
Örnek:

• Sevinçten, heyecandan içim içime sığmıyor; bağırmak, kahkahalar

atmak istiyorum.
• Öfke gelir, göz kararır; öfke gider, yüz kızarır.

3. İkiden fazla eş değer ögeler arasında virgül bulunan cümlelerde

özneden sonra konulur.
Örnek:

• Futbol; basketbol, voleybol ve atletizmden daha çok sevilmektedir.

Not: Bağlaçlardan önce veya sonra noktalı virgül konulmaz.
Örnek:

• Konuşuyorum çünkü gerçekleri siz de bilmelisiniz.

D) İKİ NOKTA
1. Kendisiyle ilgili örnek verilecek cümlenin sonuna konulur.
Örnek:

• Matematikte kullandığımız terimleri sıralayalım: kare, dikdörtgen, açı,

karekök…
2. Kendisiyle ilgili açıklama verilecek cümlenin sonuna konulur.
Örnek:

• Sınavı kazanmak için yapacağın en önemli şey şudur: Yeni öğrendiğin

konuyu evde tekrar edeceksin.
Not: Örnek verilecek cümlelerde iki noktadan sonra örnekler küçük harfle devam
ederken açıklama verilecek cümlelerde iki noktadan sonra açıklama cümlesi
büyük harfle başlar.
 3. Karşılıklı konuşmalarda konuşan kişiyi belirten sözlerden sonra
konulur.
Örnek:

• Hacivat: Hoş geldin Karagöz’üm!

Karagöz: Hoş bulduk kel kafalı kara üzüm!

4. Genel ağ adreslerinde kullanılır.

Örnek:

• http://tdk.gov.tr

5. Matematikte bölme işareti olarak kullanılır.

Örnek:

• 600:3=200

E) ÜÇ NOKTA
1. Anlatım olarak tamamlanmamış cümlelerin sonuna konulur.
Örnek:

• Masanın üzerinde renk renk kalemler…

2. Alıntılarda başta, ortada veya sonda alınmayan bölümleri
göstermek için konulur.
Örnek:

• … derken şehrin öte başından boğuk boğuk sesler gelmeye başladı…

3. Kaba sayıldığı için veya başka bir sebepten dolayı açık yazılmak
istenmeyen bölümlerin yerine konulur.
Örnek:

• Hâkim sonra oturumda gizli tanık H…’i dinledi.

 4. Ünlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirmek için konulur.
Örnek:

• Gölgeler yaklaştılar. Bir adım kalınca onu kıyafetinden tanıdılar:

- Koca Ali… Koca Ali!

F) SORU İŞARETİ
1. Soru cümlelerinin sonuna konulur.
Örnek:

• Ne zaman tükenecek bu yollar arabacı?

• Gümrükteki memur başını kaldırdı:
- Adınız?
2. Bilinmeyen, kesin olmayan veya şüpheyle karşılanan yer, tarih vb.
durumlar için konulur.
Örnek:
• Yunus Emre (1240? – 1320) (Doğum Yeri: ?)
• Ankara’dan Antalya’ya arabayla üç saatte (?) gitmiş.

G) ÜNLEM İŞARETİ
1. Sevinç, kıvanç, acı, şaşma, korku gibi duyguları anlatan cümlelerin
sonuna konulur.
Örnek:

• Ne mutlu Türk’üm diyene!

• Eyvah, çocuk boğuluyor galiba!
2. Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra konulur.

Örnek:
 • Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!
• Dur yolcu! Bilmeden gelip bastığın bu toprak bir devrin battığı yerdir.

3. Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden

sonra konulur.
Örnek:

• İsteseymiş bir günde bitirirmiş(!) ama ne yazık ki vakti yokmuş.

• Adam akıllı(!) olduğunu söylüyor.

H) KISA ÇİZGİ
1. Satıra sığmayan sözcükler bölünürken satır sonuna konulur.
Örnek:

• ……………………………………………………………………………
…………………………. özenle raflara yerleş- tirilen
kitapları yere indirdi.

2. Cümle içinde ara sözleri veya ara cümleleri ayırmak için hem
başlarına hem de sonlarına konulur.
Örnek:

• Küçük bir sürü –dört inekle birkaç koyun- köye giren yolun ağzında
durmuştu.

3. Sözcüklerin köklerini gövdelerini ve eklerini birbirinden ayırmak

için konulur.
Örnek:

• Say – gı – lı * Sev – inç – li

4. Fiil kök ve gövdelerini göstermek için konulur.

Örnek:
 • Gel-, koş-, gül-, ye-

5. Ekleri göstermek için başlarına konulur.

6. Heceleri göstermek için konulur.

Örnek:

• So-rum-lu-luk, san-dal-ye, a-raş-tır-ma

7. “Arasında, ve, ile, -den …-e” anlamlarını vermek için sözcükler ve

sayılar arasında kullanılır.

Örnek:

• Aydın – İzmir yolu, 09.30 – 10.30, Türkçe – İngilizce Sözlük,

Fenerbahçe – Galatasaray maçı
Not: Cümle içerisinde sayı adlarının yinelenmesinde araya kısa çizgi konulmaz.

Örnek:

• Üç beş kişi geldi.

• On on beş yıldır burada oturuyoruz.

8. Matematikte sıfırdan küçük sayıları göstermek için ve çıkarma

işareti olarak kullanılır.
Örnek:

• Hava sıcaklığı -2 derece olacakmış.

• 10 – 3 = 7

I) UZUN ÇİZGİ
1. Yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için konulur. Buna
konuşma çizgisi de denir.
Örnek:

• - Büyük işler küçük adımlarla başlar.

 2. Konuşmalar tırnak içerisinde verilmişse konuşma çizgisi konulmaz.
Örnek:

• Arabamız tutarken Erciyes yolunu:

“Hancı dedim, bildin mi Maraşlı Şeyhoğlu’nu?

J) EĞİK ÇİZGİ
1. Dizeler yan yana yazıldığında aralarına konulur.
Örnek:

• Korkma! Sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak / Sönmeden yurdumun

üstünde tüten en son ocak / O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak / O
benimdir, o benim milletimindir ancak.

2. Adres yazarken apartman numarası ile daire numarası arasına ve ilçe

ile şehir arasına konulur.
Örnek:

• İnönü Caddesi No:23/4 Konak/İZMİR

3. Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı ayırmak için konulur.

Örnek:

• 18/11/1969, 15/IX/1994

4. Genel ağ adreslerinde kullanılır.

Örnek:

• http://tdk.gov.tr

5. Matematikte bölme işareti olarak kullanılır.

Örnek:

• 70/2=35

6. Fizik, matematik gibi alanlarda birimler arası orantıları gösterirken

kullanılır.
Örnek:

• g/sn (Gram/saniye) km/s (Kilometre/saat)

K) TIRNAK İŞARETİ
1. Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözler tırnak
içine alınır. Alıntıya ait tüm noktalamalar tırnak işareti içerisinde
yazılır.
Örnek:

• Ulu önderin “Ne mutlu Türk’üm diyene!” sözü herkesi duygulandırır.

2. Özel olarak vurgulanmak istenen sözler tırnak içine alınır.

Örnek:

• İyi yerlere gelmek istiyorsanız işinizi “özveriyle” yapmalısınız.

3. Cümle içerisinde eserlerin ve yazıların adları ile bölüm başlıkları

tırnak içine alınır. Bu özel isimlere gelen eklerin tekrar kesme
işaretiyle ayrılmasına gerek yoktur.
Örnek:

• Elif Şafak’ın “Bit Palas”ını okudunuz mu? • “Yazım

Kuralları” bölümünde bazı uyarıları yer verilmiş.

L) YAY AYRAÇ
1. Tiyatro eserlerinde ve senaryolarda konuşan kişinin hareketleri,
durumunu açıklamak ve göstermek için kullanılır.
Örnek:

• İhtiyar – (Yavaş yavaş yaklaşır.) Ne oluyor beyefendi? Bana da anlatın

lütfen.

2. Bir yazının maddelerini gösteren sayı ve harflerden sonra kullanılır.

Örnek:

• 1) A) IV) b)

3. Yay ayraç içerisinde ünlem, soru işareti ve üç nokta kendi konularında

gösterildi.

4. Ayraç içerisinde ayraç kullanılması gereken durumlarda önce köşeli

ayraç kullanılır.
Örnek:

• Halikarnas Balıkçısı [Cevat Şakir Kabaağaçlı (1886 – 1973)] en güzel

eserlerini Bodrum’da yazmıştır.

M) KESME İŞARETİ
1. Özel adlara getirilen çekim ekleri kesme işaretiyle ayrılır.
Örnek:

• Akdeniz Oyunları bu yıl Türkiye’de yapıldı.

• Yüzbaşı Mehmet Bey’in yeni görev yeri belli oldu.
Not: Özel adlara getirilen yapım ekleri ve bunlardan sonra gelen hiçbir ek kesme
işaretiyle ayrılmaz.
Örnek:

• Türkçe, Türkçenin, İzmirli, Atatürkçülüğün

Not: Kurum, kuruluş ve kurul adlarına getirilen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz.

Örnek:

• Türkiye Büyük Millet Meclisine, Türk Dil Kurumundan, Mavi Köşe

Bakkaliyesinden

2. Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için konulur.

Örnek:

• TBMM’nin, TDK’ye, ABD’yi

 3. Sayılara getirilen ekleri ayırmak için konulur.

Örnek: • Aklınızdan 1’den 100’e kadar bir sayı

tutunuz.
• 8’inci maddenin görüşmeleri birazdan başlayacak.
4. Belirli bir tarih bildiren gün ve ay adlarına gelen ekleri ayırmak için
kullanılır.
Örnek:

• Başvurular 17 Aralık’a kadar sürecek.

5. Bir ek veya harften sonra gelen ekleri ayırmak için konulur.
Örnek:

• Bu konuyu a’dan z’ye ezberledim.

NOKTALAMA İŞARETLERİ - 1

1. Bu mektup ne çeşit bir mektuptur ( ) Özel mektup mu ( ) iş mektubu mu ( )

edebi mektup mu ( ) İyice düşünün( )

Bu cümlede yay ayraçla belirtilen yerlere sırasıyla aşağıdaki noktalama

işaretlerinden hangileri getirilmelidir?

A) (:)(?)(?)(?)(.) B) (;)(,)(,)(,)(.)
C) (?)(,)(,)(?)(.) D) (,)(?)(?)(.)(.)

2. Bir cümleden ya da sözcükten sonra örnekler verilecek, açıklamalar

yapılacaksa bu cümlenin ya da sözcüğün sonuna konur.

Verilen açıklamada anlatılmak istenen noktalama işareti hangisidir?

A) Noktalı virgül B) İki nokta

C) Virgül D) Üç nokta
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül doğru kullanılmıştır?

A) Bu eğri, büğrü yazıyı kim okuyabilir ki?

B) Gel de, buna inan!
C) Yarın sinemaya gidelim, dedi. D) Güzel, bir program yaptık.

4. Hey ( ) kendine gel ( ) Adam olsan böyle güleceğine yardım edersin ( )

Bu cümlede yay ayraçla gösterilen yerlere hangi noktalama işaretleri getirilmelidir?

A) (,)(.)(!) B) (,)(!)(.)
C) (!)(.)(.) D) (.)(!)(!)

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül (,) özneleri bağlamak için kullanılmıştır?

A) Bankadaki parayı, evi, arabayı ve İzmir’deki yazlığı bana bıraktı.

B) Bu konuda, emin ol, sana yardımcı olacağım.
C) Bunun çok kaliteli, çok hesaplı bir ürün olduğunu düşünmüyorum. D) Açlık,
fakirlik, sıkıntı, az gelişmiş bazı ülkelerin en önemli sorunudur.

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde noktalama yanlışı yapılmıştır?

A) Annem onun ne kadar çalışkan(!) olduğundan bahsediyor.

B) Yunus Emre’nin 1320 (?) yılında öldüğü düşünülüyor.
C) Haftaya ıvır, zıvır almaya gitmem gerekiyor. D) Bebeğin adını koyduk:
Meryem.

7. Çocukları uyutmak için söylenen ağır ve tekdüze ezgilerdir ( ) Ninni ( ) bir

anlamda sözleri basit bir türküdür ( )

Bu cümlede yay ayraçla belirtilen yerlere sırasıyla aşağıdaki noktalama

işaretlerinden hangileri getirilmelidir?
A) (:)(“)(“) B) (!)(,)(...)
C) (;)(,)(.) D) (.)(,)(.)

8. Aşağıdaki cümlelerde ayraçla belirtilen yerlerin hangisine virgül (,) konmaz?

A) Her sabah erken kalkar () spor yaparım.

B) Yolun iki tarafında iki katlı () evler vardı.
C) İçeri girer girmez çocuk () odasına gitti.
D) Evet () bunu ben de biliyorum.

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde iki nokta (:) ötekilerden farklı görevde

kullanılmıştır?

A) Bölgede yetişen ürünler: mısır, fındık, çay.

B) Kataloglama üç yolla yapılmıştır: Kitabın adına göre, yazarın adına göre, konu
alanına göre.
C) Bir atasözümüz şöyle der: “Her yiğidin bir yoğurt yiyişi vardır.”
D) Yeni üniversite açılan birçok şehir var: Burdur, Hakkâri, Kırşehir...

10. Denizlerin pek dehşetli (1) pek uysal huylu hayvanı olan dülger balığının birçok
yerinde çiviye (2) testereye (3) kesere benzer çıkıntılarıyla (4) kemiğe benzer
dikenleri vardır.

Yukarıdaki parçada rakamlarla belirtilen yerlerden hangisine noktalama işareti

getirilemez?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

11. 1. Bazı kısaltmaların sonuna

konur.
2. Saatlerin yazımında saat ve dakika arasında kullanılır.
3. Sayıların sonunda sıra bildirmek için -inci eki yerine konur. 4.
Anlamca tamamlanmış cümlelerin sonuna konur.

Yukarıda noktanın kullanıldığı yerlerden bazıları verilmiştir. Aşağıda verilen

cümlelerden hangisi yukarıdaki kullanım alanlarından birine örnek olamaz?

A) Avukatlıkla birlikte bilirkişilik yapmaya başladı.

B) Evleri 2. Levent’te artık.
C) 15.09.2012 tarihinde dünyaya geldi. D) Film 20.30’da başlayacak.
12. “Çocuk, kitaplarını okurken hiç zevk almıyor.”

Yukarıdaki cümlede virgülün kullanım amacı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Eş görevli kelime gruplarını ayırma.

B) Cümle içindeki ara sözlerden önce ve sonra kullanma.
C) Alıntı cümlelerden sonra kullanma. D) Cümlelerdeki anlam karışıklığını
gidermek için kullanma.

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “virgül” yanlış kullanılmamıştır?

A) Yemeğe sen de, o da gelsin.

B) Hem giderim, hem ağlarım.
C) Evlerinin, önü boyalı direk.
D) Peki, o zaman dışarıya çıkalım.

14. “Ayberk(1) her sabah erkenden uyanırdı. Biraz(2) peynir(3) zeytin ve balla
kahvaltısını eder(4) hemen evden çıkardı.

Yukarıdaki numaralandırılmış yerlerden hangisine “noktalı virgül”

getirilmelidir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “iki nokta (:)” yanlış kullanılmıştır?

A) Atatürk: “Sanatsız kalan bir milletin hayat damarlarından biri kopmuştur.”

demiştir.
B) İş yerinin ağ adresi http://www.emka.com.tr’dir.
C) 16:40’ta mülakat için görüşmeye gideceğim.
D) Bu duruma en uygun atasözü şuydu: “Rüzgâr eken fırtına biçer.”

16.
Kural: Sözün bir yerde kesilerek geri kalan bölümün okuyucunun hayal
dünyasına bırakıldığını göstermek için “üç nokta(...)” kullanılır.
Aşağıda verilen cümlelerden hangisi yukarıdaki kurala örnektir?

A) Kılavuzu karga olanın burnu b...ktan çıkmaz.

B) Türkçede sekiz sözcük türü vardır: isim, fiil, sıfat...
 C) ...Bahçenin sokağa bakan yüzündeyiz. Kiraz ağaçları arkada. Limonluğun
orada...
D) Bugün saçlarını çözerek hülya dizinde tel tel, bugün güllerle ölmek yarın
menekşelerle...

17. Kerem Öğretmen: ‘Arkadaşlar bugün “Kuvvet ve Hareket” konusunu tekrar edelim
mi?’ Yukarıdaki cümlede noktalama yanlışlığı aşağıdakilerden hangisiyle
giderilebilir?

A) Cümlenin başına kısa çizgi konularak.

B) Tek tırnak yerine iki, iki tırnak yerine tek tırnak getirerek.
C) Cümleyi iki virgül arasına alarak.
D) İki nokta yerine noktalı virgül koyarak.

18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “soru işareti (?)” diğerlerinden farklı görevde
kullanılmıştır?

A) Fuzuli, 1496(?) yılında doğmuş.

B) Elektrikler mi kesildi?
C) Teknedeki yemeğe katılacak mısınız?
D) Kim anlar benim derdimi?

19. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ( ) ile gösterilen yere “eğik çizgi” getirilemez?

A) Düğün tarihi 25( )10( )2014 olarak belirlendi.

B) 12( )30’da öğle yemeğine çıkacağız.
C) Doğantepe Mahallesi 15( )7’de oturuyor. D) “( )de” eki ile isimler türetilir.

NOKTALAMA İŞARETLERİ – 1

CEVAPLAR

1.C 2.B 3.C 4.B 5.D 6.C 7.D 8.B 9.C 10.A 11.C 12.D 13.D 14.D 15.C 16.D 17.B 18.A 19.B
 SÖZCÜKTE ANLAM

1. GERÇEK ANLAM
Bir sözcük söylendiğinde akla gelen ilk anlamına gerçek anlam denir.
Kelimelerin sözlükteki ilk anlamlarıdır. Bu yüzden sözlük anlamı da denir.

Örnek:

• Karabaş, bir şeyin kokusunu aldı. (Nesnelerden yayılan zerrelerin

burunda uyandırdığı duygu)
• Kör adama kimse yardım etmedi. (Görme engelli)
• Kitaplarını boş bir kutuya yerleştirdi. (İçinde, üstünde hiç kimse veya
hiçbir şey bulunmayan)

2. MECAZ ANLAM
Bir sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlama
mecaz anlam denir. Mecaz anlamlı sözcükler genelde soyut anlam kazanır.

• Ortalıkta savaş kokusu vardı. (Belirti, işaret)

• Olaylara karşı kör ve sağırdır. (Duyarlılığını yitirmiş)
• Boş sözlerle beni oyalamayın. (Bir işe yaramayan)
 TERİM ANLAM
Bir bilim, sanat, spor veya meslek dalıyla ilgili özel ve belirli bir kavramı
karşılayan sözcüklere terim anlamlı sözcük denir.
Tiyatro: Sahne, dekor, suflör, perde, oyun…
Edebiyat: Kinaye, dörtlük, kompozisyon, münazara…
Gök Bilimi: Samanyolu, Güneş, Ay, yıldız…
Matematik: Karekök, küme, daire, basamak…
Müzik: Nakarat, nota, sol anahtarı, metronom…
Spor: Smaç, blok, penaltı, köşe vuruşu…

Tıp: Anestezi, serum, bakteri, narkoz…

Hukuk: Beraat, feragat, tahliye, şerh…

3. SOMUT – SOYUT ANLAM

Beş duyumuz olan görme, dokunma, tatma, koklama ve duymadan herhangi
biri ile algılayabildiğimiz sözcüklere somut anlamlı sözcükler denir.
Örnek:

• Görme: Mavi, uzun, deniz, çiçek…

• Dokunma: Sıcak, soğuk, rüzgâr, yumuşak…
• Tatma: Acı, tatlı, ekşi…
• Koklama: Koku, parfüm, esans…
• Duyma: Ses, gürültü, müzik…

Beş duyumuzdan hiçbiriyle algılayamadığımız sözcüklere soyut anlamlı

sözcükler denir.
Örnek: İyilik, kötülük, kin, sevinç, öfke, umut, keder, özlem, bilgi, saygı,
cesaret…
 4. GENEL – ÖZEL ANLAM
Anlamca daha geniş kapsamlı olan sözcüklere genel anlamlı, anlamca daha
dar kapsamlı olan sözcüklere ise özel anlamlı sözcükler denir.
Genelden özele doğru bir sıralama yaparsak kapsam daralır:

• Gezegen – Kıta – Ülke – Bölge – İl – İlçe – Mahalle – Sokak

Özelden genele doğru bir sıralama yaparsak kapsam genişler:

• Papatya – Çiçek – Bitki – Canlı – Varlık

5. NİCEL – NİTEL ANLAM

Kavramların sayılabilen, ölçülebilen, azalıp artabilen özelliklerini gösteren
sözcüklere nicel anlamlı sözcükler denir.
Örnek:

• Binadaki dairelerin oldukça geniş odaları var.

• Okul, yüksek binaların arasında kalmış.
• Sırtında ağır bir çantayla yürüyordu.
• İşyerime yakın bir ev satın almak istiyorum.
Kavramların nasıl olduğunu, niteliğini gösteren; sayılamayan, ölçülemeyen
bir özelliği ifade eden sözcüklere nitel anlamlı sözcükler denir.
Örnek:

• Güleç yüzüyle çevresine neşe saçıyordu.

• Okula yırtık ayakkabılarla gidiyordu.
• Kırmızı bir elbise satın almış.

6.İKİLEMELER
Anlatımı güçlendirmek için sözcüklerin tekrarlanmasıyla oluşan sözcük
gruplarına ikilemeler denir.

• Aynı sözcüğün tekrarıyla: Ağır ağır, hızlı hızlı, koşa koşa, gürül
gürül…
• Eş anlamlı sözcük tekrarıyla: Güçlü kuvvetli, ses seda, şan şöhret,
kılık kıyafet…
 • Zıt anlamlı sözcük tekrarıyla: İleri geri, er geç, aşağı yukarı, acı
tatlı…
• Bir anlamlı bir anlamsız: Eğri büğrü, çoluk çocuk, cümbür cemaat,
sıkı fıkı, tek tük…
• İkisi de anlamsız: Abuk subuk, ıvır zıvır, abur cubur, eciş bücüç, paldır
küldür…
• Yansıma sözcüklerle: Tıkır tıkır, şırıl şırıl, horul horul, fokur fokur,
gümbür gümbür…
• “M” harfi eklenerek: Şaka maka, kitap mitap, para mara, ev mev…

DEYİMLER
En az iki sözcükten oluşan, gerçek anlamından uzaklaşıp kalıplaşmış söz
gruplarına deyim denir.
Deyimler çoğunlukla mecaz anlamlıdır.
Deyimler kalıplaşmış söz gruplarıdır. Sözcüklerin yerine başka bir sözcük
getirilemez, yerleri değiştirilemez.
Deyimler bir kavramı veya durumu anlatır. Ders verme amacı taşımazlar.
Deyimler anlatımı zenginleştirir, ilgi çekici hâle getirir. Günlük
konuşmalarda sıkça kullanılmalıdır.
Örnek:

• Küplere binmek. (Sinirlenmek)

• Burun kıvırmak. (Beğenmemek)
• El sürmemek. (Dokunmamak)

ATASÖZLERİ
Uzun deneme ve gözlemlere dayanarak söylenmiş, öğüt ve bilgi verici
kalıplaşmış söz gruplarına atasözü denir.
Atasözleri çoğunlukla mecaz anlamlıdır.
Atasözleri kalıplaşmış söz gruplarıdır. Sözcüklerin yerine başka bir
sözcük getirilemez, yerleri değiştirilemez.
Atasözleri öğüt ve bilgi verir, yol gösterir.
Atasözlerinin söyleyeni belli değildir, halka mâl olmuştur.
Örnek:

• Son pişmanlık fayda vermez.

• Çobansız sürüyü kurt kapar.
• Üzüm üzüme baka baka kararır.
• Birlikten kuvvet doğar.

ÖZDEYİŞLER (VECİZELER)
Bir düşünceyi kısa ve özlü bir şekilde anlatan cümlelere özdeyiş (vecize)
denir.
Özdeyişlerin atasözlerinden farkları söyleyen kişinin belli olmasıdır.
Örnek:

• Ne kadar bilirsen bil, söylediklerin karşındakinin anlayabileceği

kadardır. (Mevlana)
• Bir okul açan, bir hapishane kapatır. (Victor Hugo)
• Konuşma insanın aklını kullanma sanatıdır. (Eflatun)

DOLAYLAMA
Söze etkileyicilik katmak amacıyla, tek sözcükle ifade edilebilecek bir
kavramı birden fazla sözcükle ifade etmeye dolaylama denir.
Örnek:

• Kaleci – File bekçisi * İzmir – Ege’nin incisi

• Turizm – Bacasız sanayi * Zeki Müren – Sanat güneşi
• Sinema – Beyaz Perde * Afrika – Kara kıta
• Kıbrıs – Yavru vatan İş – Ekmek kapısı
 GÜZEL ADLANDIRMA
Günlük hayatta kaba sayılan bazı sözcüklerin daha kibar ve güzel
söylenmesine güzel adlandırma denir.
Örnek:

• Öldü – Hayata gözlerini yumdu

• Verem – İnce hastalık
• Kör – Görme engelli
• Sağır – İşitme engelli

SÖZCÜKTE ANLAM – 1-

1. “Aramak” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde “özlemek” anlamında

kullanılmıştır?

A) Polis evin her yerini arıyordu.

B) Çantasında bir şeyler arıyordu.
C) Seni her yerde aradım, ama nafile.
D) Ah babacığım! Seni her yerde arıyorum.

2. 1. Ömrü boyunca kimseyi kırmış biri

değildir. 2. Onu bu işlerden sıyırmak çok zor.
3. Kaynar süt eline dökülmüş. 4. Köpek
beni görünce kuyruğunu kıvırdı.

Yukarıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisi mecaz anlamıyla

kullanılmıştır?

A) 1 ve 2 B) 1 ve 4
C) 2 ve 3 D) 3 ve 4

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük nicel anlamlıdır? A)

Ali amca sert bakışları olan biriydi.
B) Dedemin hafif bir bastonu var.
C) Senin kadar narin birini görmedim.
D) Ayşe her zamanki gibi ince düşünmüştü.
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde mecaz anlam yoktur?

A) Tatsız tuzsuz bir hayat yaşıyordu.

B) Romanlarında sağlam bir anlatımı vardır.
C) Onun yaptıkları tadımızı kaçırmaya yetti! D) İlk önce sıcak bir parça ekmek
yiyelim.

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde terim olan bir sözcük yer almıştır?

A) Dost dost diye nicesine sarıldım.

B) Ay tutulmasını kardeşimle birlikte izledik.
C) Benim sadık yârim şimdi nerelerde?
D) Küçükler, büyüklerine saygı duymalıdır.

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “derin” sözcüğü gerçek anlamıyla kullanılmıştır?

A) İşine ve ailesine derin bir sevgi ile bağlıydı.

B) Odayı derin bir sessizlik kapladı.
C) Bu derin sularda herkes yüzemez.
D) Elindeki kâğıda bakıp derin düşüncelere daldı.

7. “Arka” sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin hangisinde “koruyucu” anlamında

kullanılmıştır?

A) Yazının arkasını merakla bekliyorum.

B) Bıktım ardı arkası gelmez kaprislerinden.
C) Paltosunun arkasındaki lekeyi temizledi.
D) Arkasına güvenmese bana böyle davranamazdı.

8.
1. Misafir takım erken bir gol yiyince dağıldı.
2. Zil çalınca öğrenciler evlerine dağıldı.
3. Film başlayınca hüzünlü hava birden dağıldı. 4. Anneleri ölünce aile dağıldı.

“Dağılmak” sözcüğü, yukarıdaki cümlelerin hangilerinde “birliği, beraberliği, düzeni

bozulmak” anlamında kullanılmıştır?

A) 1 ve 2 B) 2 ve 3
C) 1 ve 4 D) 3 ve 4
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “yanmak” sözcüğü gerçek anlamıyla
kullanılmıştır?

A) Yârimi yitirdim, ona yanarım.

B) Bazı insanlar liderlik arzusu ile yanar.
C) Kendini de beni de yaktı.
D) Samanlıkta çıkan yangından sonra her şey yandı.

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “koymak” sözcüğü “katmak, eklemek” anlamında

kullanılmıştır?

A) Temizlik görevlisi amca, sınıfta kimseyi koymadı.

B) Her zaman yemeğe tuz koymayı unutur.
C) Elini başına koyup kara kara düşündü. D) Bu işe kimi koyacağız.

11. Aşağıdaki ikilemelerden hangisi “yaklaşık olarak” anlamında

kullanılmıştır?

A) Aşağı yukarı on yıl İzmit’te yaşadım.

B) İçeriye sessiz sedasız gelip oturdu.
C) Eninde sonunda o adam buraya gelecek. D) Er geç bana doğruları anlatacaktır.

12. “Kanunları çiğnemek suçtur.” cümlesindeki “çiğnemek” sözcüğü

aşağıdakilerin hangisinde mecaz anlamda kullanılmıştır?

A) En son çiğnediğim lokma boğazımda kaldı.

B) Araba, az kalsın küçük köpeği çiğniyordu.
C) Dutu çiğneyip şıra yaptılar.
D) Bu kurumun kurallarını çiğneyince ceza alırsın.

13.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir sözcük somutken soyutlaşmıştır?

A) Kalabalığın içinden bana seslendi.

B) Bu problemin çözümünde her yolu denedik.
C) Yine aynı sokağın çamurlu yollarından geçtik. D) Dün arkadaşına bir sinema
bileti almış.

14. Aşağıdaki dizelerin hangisinde sesteş bir sözcük bulunmaktadır?

A) Gözleri uzanır uzaklara bir bir Bir el sallasan can dostum.
B) Uyanır her sabah taze bir kuş
Yanar alevinde güneşin sessizce
C) Bir umursamazlık yüreğimde
Aklımın en sakin yerinde
D) Haydi! Koş, oyna beklemeden
Aklında tut olanları bilgece

15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde somut anlamlı bir sözcük soyut anlam
kazanacak şekilde kullanılmıştır?

A) Büyüklerinle asla ileri geri konuşma!

B) Böyle sorular insanın kafasını kurcalamıyor değil.
C) Mangalın başına geçip ellerini ısıttı.
D) Geceleyin yanmaya başlayan otelin önce tavanı çöktü.

16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde aynı anlama gelen sözcükler bir arada
kullanılmıştır?

A) Mehmet’in pişkin tavırları arkadaşlarını canından bezdirdi.

B) Sırrını açma dostuna o da söyler dostuna.
C) Bana ansızın darılmıştı, ben de ona küstüm.
D) Ticarette kar etmek için az da olsa zarar riskini göze almalısın.
17. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde verilen deyimin açıklaması uygun değildir?

A) İçine ateş düşmek (Bir olay karşısında heyecan duymak)

B) Ok yaydan çıkmak (Geri dönülmeyecek bir iş yapmak )
C) Havanda su dövmek (Boşuna uğraşmak)
D) İple çekmek (Sabırsızlıkla beklemek)

18.
1. Mert, geçen sene yapılan sınava galiba burada girdi.
 2. Sözüm ona bugün temizlikte bana yardımcı olacaktı.
3. Kamyonet az kalsın uçurumdan aşağı düşecekti.
4. Güya bugün buluşacaktık.
Yukarıda numaralandırılmış cümlelerin hangilerinde altı çizili sözcükler anlamca
birbirine en yakındır?

A) 1 ve 2 B) 2 ve 3
C) 2 ve 4 D) 3 ve 4

19. “Kabarmak” sözcüğü aşağıdakilerden hangisinde “şişmek, genişlemek” anlamında

kullanılmıştır?

A) Bu olayı duyunca delikanlının yüreği acıma duygusuyla kabardı.

B) İhtiyarın damarları kabarmış zayıf elleri, dizlerinin üstündeydi.
C) Kendisini alkışlayan halka başıyla selam vererek kabardı. D) İhtiyaçlar dışında
alışveriş yaptığı için masraf kabardı.

20. Yazar son dönemde yazdığı romanlarında hayatın içinden konularla okurlarını
aydınlatmaya çalışıyor.

Bu cümlede geçen “aydınlatmak” sözünün yerine aşağıdakilerden hangisi getirilirse

cümlenin anlamı değişmez?

A) Bilgilendirmeye
B) İlgi uyandırmaya
C) Dikkat çekmeye
D) Farklılık oluşturmaya

SÖZCÜKTE ANLAM – 1-

CEVAPLAR:

1-D 2-A 3-B 4-D 5-B 6-C 7-D 8-C 9-D 10-B 11-A 12-D 13-B 14-A 15-B 16-C 17-A 18-C 19-B 20- A
 SES OLAYLARI
1. ÜNLÜ DÜŞMESİ (HECE DÜŞMESİ)
Son hecesinde dar ünlü (ı, i, u, ü) bulunan sözcükler ünlü harf ile başlayan bir
ek aldıklarında son hecedeki dar ünlü düşer. Bu olaya ünlü (hece) düşmesi denir.
Örnek:
• Karın + ı = Karnı * Oğul + u = Oğlu
• Beyin + i = Beyni * Gönül + ü = Gönlü
• Akıl + ı = Aklı * Burun + u = Burnu
• Zihin + i = Zihni * Göğüs + ü = Göğsü
Not: Birleşik sözcükler oluşturulurken de ünlü düşmesi görülebilir.
Örnek:
• Kayıp + olmak = Kaybolmak * Ne + için = Niçin
• Zulüm + etmek = Zulmetmek * Kahve + altı = Kahvaltı
• Cuma + ertesi = Cumartesi * Hapis + etmek = Hapsetmek
Not: Yapım eki alarak türetilen bazı kelimelerde de ünlü düşmesi görülebilir.
Örnek:

• İleri + le = İlerle * Sarı + ar = Sarar

• Yumurta + la = Yumurtla * sızı + la = Sızla
 2. ÜNLÜ TÜREMESİ
Sözcüğün aslında olmadığı halde, sözcüğe “-cık, -cik” eki getirildiğinde ortaya
yeni bir ünlünün çıkmasına ünlü türemesi denir.
Örnek:

• Az + cık = Azıcık
• Genç + cik = Gencecik
• Dar + cık = Daracık
• Bir + cik = Biricik

Not: Bazı pekiştirilmiş sözcüklerde de ünlü türemesi görülebilir.

Örnek:

• Sağlam > Sapasağlam

• Yalnız > Yapayalnız*
• Gündüz > Güpegündüz
• Düz > Düpedüz
• Çevre > Çepeçevre

3.ÜNLÜ DARALMASI
“a, e” geniş ünlüleriyle biten sözcükler “-yor” eki aldığında sözcüğün son
hecesindeki bu geniş ünlüler daralarak “ı, i, u, ü” ünlülerinde dönüşür. Bu olaya
ünlü daralması denir.

Örnek:
• Bekle + yor = Bekliyor * Ağla + yor = Ağlıyor
• Unutma + yor = Unutmuyor * Gülme + yor = Gülmüyor
• Gizle + yor = Gizliyor * Oyna + yor = Oynuyor
• Cevapla + yor = Cevaplıyor * Süsle + yor = Süslüyor
Not: “De-“ ve “ye-“ fiilleri başka eklerle de ünlü daralmasına uğrayabilir.
Örnek:
 • De + erek = Diyerek
• De + ecek = Diyecek
• De + (y)en = Diyen
• De + (y)elim = Diyelim
• De + (y)ince = Diyince
* Ye + erek = Yiyerek
* Ye + ecek = Yiyecek
* Ye + (y)en = Yiyen
* Ye + (y)elim = Yiyelim
* Ye + (y)ince = Yiyince

4.ÜNSÜZ DÜŞMESİ
Sonu “k” ile biten bazı sözcükler “-cık, -cik, -cuk, -cük” eki aldığında
sözcüğün sonundaki bu “k” ünsüzü düşer. Bu olaya ünsüz düşmesi denir.
Örnek:
• Minik + cik = Minicik * Ufak + cık = Ufacık
• Sıcak + cık = Sıcacık * Küçük + cük = Küçücük
• Yumuşak + cık = Yumuşacık * Alçak + cık = Alçacık

5.ÜNSÜZ TÜREMESİ
Sözcüğün aslında olmadığı halde, sözcüğe bir ek getirildiğinde veya başka bir
sözcükle birleştirildiğinde ortaya yeni bir ünsüzün çıkmasına ünsüz türemesi
denir.
Örnek:
• His + etmek = Hissetmek * Af + etmek = Affetmek
• Red + etmek = Reddetmek * Zan + ım + ca = Zannımca
• Hak + ı = Hakkı * Tıp + i = Tıbbi

6. ÜNSÜZ YUMUŞAMASI
Sonu “p, ç, t, k” ile biten bir sözcüğe ünlü harfle başlayan bir ek getirildiğinde
“p, ç, t, k” ünsüzleri yumuşayarak “b, c, d, g, ğ” ünsüzlerine dönüşür. Bu olaya
ünsüz yumuşaması denir.
Örnek:

• Dolap + ı = Dolabı * Ağaç + a = Ağaca

• Kâğıt + ı = Kâğıdı * Renk + i = Rengi
• Çocuk + u = Çocuğu * Cevap + ı = Cevabı
• Sevinç + i = Sevinci * Yoğurt + u = Yoğurdu
• Kelebek + i = Kelebeği * Sözlük + e = Sözlüğe

Not: Bazı tek heceli sözcüklerde yumuşama olmaz.

Örnek:

• Top + u = Topu * Saç + ı = Saçı * Süt + ü = Sütü

• Çöp + ü = Çöpü * Koç + u = Koçu * At + ı = Atı

Not: Yabancı sözcüklerde yumuşama olmaz.

Örnek:
• Hukuk + u = Hukuku * Devlet + i = Devleti
• Sanat + a = Sanata * Millet + e = Millete

Not: Özel isimlerdeki yumuşamalar yazıda gösterilmez, sadece okunurken

gösterilir.
Örnek: Yazılışı Okunuşu
Ahmet’e Ahmede
Zonguldak’a Zonguldağa
Sinop’a Sinoba
Mehmet’e Mehmede
Yozgat’a Yozgada

7.ÜNSÜZ SERTLEŞMESİ (BENZEŞMESİ)

Sert ünsüzlerle (f, s, t, k, ç, ş, h, p) biten sözcüklerden sonra “c, d, g” ile
başlayan bir ek gelirse ekteki “c – ç’ye” “d – t’ye” “g – k’ye” dönüşür. Bu olaya
ünsüz sertleşmesi (benzeşmesi) denir.
Örnek:

• Yavaş + ca = Yavaşça * Çocuk + dan = Çocuktan

 • Et + gi = Etki * Unut + gan = Unutkan
• Kümes + de = Kümeste * Seç + gin = Seçkin
• Türk + ce = Türkçe * Güreş + ci = Güreşçi
• Meslek + daş = Meslektaş * Et + cil = Etçil
• At + gı = Atkı * Kıs + gaç = Kıskaç
• Küs + gün = Küskün * Taraf + dar = Taraftar
• İnat + cı = İnatçı * Geç + di = Geçti
• Külah + da = Külahta * Sınıf + ca = Sınıfça
• Sıcak + dan = Sıcaktan * Çalış + gan = Çalışkan

8.ULAMA
Ünsüz harfle biten bir sözcükten sonra ünlü harfle başlayan bir sözcük
geldiğinde bu iki sözcük birbirine bağlanarak okunur. Bu olaya ulama denir.
Ulama yalnızca söyleyişte uygulanır. Yazıda sözcükler bitişik yazılmaz!

Sözcükler arasında herhangi bir noktalama işareti varsa ulama yapılmaz!

Örnek:

• Akşam olunca güneşin ışıkları kaybolur.

• Dün akşam evden ayrıldı.
• Üç adam her an birlikte gezerdi.

9.KAYNAŞMA
Türkçede iki ünlü harf yan yana gelmez. Ünlü harfle biten bir sözcüğe ünlü
harfle başlayan bir ek getirilecekse araya “y, ş, s, n” kaynaştırma ünsüzlerinden
birisi getirilmelidir.

Örnek:
• Kapı + a = Kapıya * Yedi + er = Yedişer
• Anne + i = Annesi * Pencere + in = Pencerenin
• Araba + a = Arabaya * İki + er = İkişer
• Silgi + i = Silgisi * Kale + in = Kalenin
 SES BİLGİSİ

1. Aşağıda altı çizili sözcüklerden hangisi büyük ünlü uyumuna uymaz?

A) Ne dedim ki bu kadar kızıyorsunuz?

B) Hep böyle güler yüzlü olman ne güzel!
C) Nasıl bu kadar rahatsın, aklım ermiyor. D) Ne güzel sesi varmış meğer!

2. Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde kaynaştırma ünsüzü vardır?

A) Fazla mal göz çıkarmaz.

B) Aşığın gözü kördür.
C) Aslan kocayınca sıçan deliği gözetir. D) Ateş demekle ağız yanmaz.

3. Aşağıdaki sözcüklerin hangisinde farklı bir ses olayı meydana gelmiştir?

A) Daracık B) Biricik
C) Azıcık D) Sıcacık

4. Aşağıda altı çizili sözcüklerden hangisinde hece düşmesi vardır? A)

Hayal meyal şeylerden ilk aşkımız.
B) Hatırası bile yabancı gelir.
C) Hayata beraber başladığımız
D) Dostlarla da ayrıldı bir bir
5. “Rahat edebileceği bir otel arıyordu.” cümlesindeki “arıyordu” sözcüğündeki ses
olayı aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisinde vardır?

A) Bu tür çalışmalar çok yararlı oluyor.

B) O da Antalya’da oturuyor. C) Çocuk iki gündür
yatıyor.
D) Bu havada dışarı çıkmak istiyor.

6. Aşağıdakilerin hangisinde ünsüz benzeşmesine örnek yoktur?

A) Akşam, saat 17’te dönerim.

B) Gidip de gelmeyecek misin?
C) TEK’te uzun kuyruk vardı.
D) Ağaçtaki meyveleri toplayın.
7.
Denizler geçtik, dağlar aştık
Gün oldu kırıldı kanadımız
Yürüdük şehre doğru
Cenk meydanlarını dolaştık.
Dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Benzeşmenin olduğu
B) Ünsüz yumuşamasının olduğu
C) Ünsüz düşmesinin olduğu
D) Ünlü düşmesinin olduğu

8. Aşağıdaki sözcüklerin hangisinde kaynaştırma ünsüzü yoktur?

A) Suyu B) Kuyu
C) Babası D) Masaya

9. Hangi sözcüğü sonuna ünlüyle başlayan bir ek getirilirse hece düşmesi olur?

A) Topuk B) Kadın
C) Boğum D) Oğul

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü daralmasına örnek vardır?

A) Son günlerde çok kitap okuyordu.

B) Bazı cümlelerin altını çiziyordu.
C) Çizdiklerine yeni şeyler ekliyordu. D) Sonra bunlara dalıp gidiyordu.

11. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisinde ünlü düşmesi yoktur?

A) Bugün ağzını bıçak açmıyordu.

B) Yıllardır görmediği oğluna kavuştu.
C) Bu filmi kaç kez izledik?
D) Annemin sabrına hayranım.
12 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ünsüz yumuşamasına uğramış bir sözcü yoktur?

A) Bağa girdim, bağ budanmış.

B) Hafta sonu balığa gidecekmiş.
C) Sokağın başındaki evde oturuyor.
D) Yüreğinin sesine kulak vermelisin.

13. Aşağıda cümlelerin hangilerinde ulama vardır?

A) Biz insanlar ayrı ayrı kalmışız.

B) İki kocaman çiçek gibi açılmış gözlerin.
C) Görürüm göklerde seni.
D) O gözlerde kaybolmaktı dileğim.

14. Günün günü geçende

Bak anısı yok bende
Gözün değdiği tende
Yazılı bir şey olmalı

Yukarıdaki dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Kaynaştırma ünsüzü
B) Ulama
C) Ünlü daralması
D) Ünsüz yumuşaması

15. Aşağıdakilerin hangisinde kaynaştırma ünsüzü almış bir soyut ad kullanılmıştır?

A) Parasını kullanabileceği bir fırsat kolluyormuş.

B) Biz aynı acıyı geçen yıl da yaşamıştık.
C) Sokağa çıkarken şemsiyeni yanına al.
D) Ne zaman bu kahveye otursam, seni anımsıyorum.

16. Aşağıda altı çizili bileşik eylemlerin hangisinde ünsüz türemesi olmuştur?

A) Çay servisini ben hallederim, siz oturun.

B) Bu güzellikleri geçen yaz keşfetmişler.
C) Onun suçlu olmadığını hükmetti hâkim.
D) Eşinizi niye eve hapsediyor, evden çıkarmıyorsunuz?

17. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisinde ünsüz düşmesi vardır?

A) Bütün çiçekleri getirin buraya.

B) Son bir ders vereceğim onlara
C) Okumalısın yükselmek istiyorsan. D) Seni beni yalnızlık örtecek.

18. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisinde ünsüz yumuşaması yoktur?

A) Ekinler göğermeye yüz tutmuştu. B) Enginlere

doğru açıldığımız o günü unutamadım.
C) Önce çocuklar göründü yolun ucundan.
D) Koşarak arkadaşının boynuna sarıldı.

19. Aşağıdakilerin hangisinde birden fazla ses olayı vardır?

A) Her gün yeniden açar bahçedeki güller.

B) Rengi solmuş bir palto vardı üzerinde.
C) Yiyecek ekmeğimiz yoktu bir zamanlar.
D) Gönlüm senin daha da başarılı olmandan yana.

20. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kaynaştırma ünsüzü almış sözcük

yoktur?

A) Yazmak kişiyi mutlu kılar.

B) Yazmak başlı başına bir amaçtır.
C) Mutlu olmak için yazmak zorundayız.
D) Eskiden ben de kendim için yazardım.

21. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “-cik” eki farklı bir ses olayına neden
olmuştur?

A) Şömine yanan bu sıcacık odada oturalım.

B) Tek istediğim küçücük bir evdi.
 C) Bu mahallenin daracık sokaklarında mutluyum ben. D) Ufacık taşlardan
oluşan muhteşem bir kolye bu.

22. Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde ünsüz değişimine örnek olabilecek

bir sözcük kullanılmıştır?

A) Ata eyer gerek, eyere er gerek.

B) Ata malı mal olmaz, kendin kazanmak gerek.
C) Ateş olmayan yerden duman çıkmaz.
D) Bir elinin verdiğini öbür elin görmesin.

23. “Üstüne üstlük ağlıyordum da.” cümlesindeki altı çizili sözcükte görülen
ses olayının benzeri aşağıdakilerden hangisinde vardır?

A) Yemek yüzünden herkes uykuda olmalıydı.

B) Onların hepsi iyi çocuklardı.
C) Derken birisi ayağıyla sıraya vurdu. D)Her yiğidin bir yoğurt yiyişi vardır.

SES BİLGİSİ

CEVAPLAR

1.C 2.C 3.D 4.D 5.D 6.B 7.C 8.B 9.D 10.C 11.C 12.A 13.A 14.C 15.B 16.A 17.C 18.D 19.C 20.D
21.C 22.D 23.D
CÜMLE ÇEŞİTLERİ

A) YÜKLEMİN TÜRÜNE GÖRE

1. FİİL CÜMLESİ
Yüklemi çekimli fiil olan cümlelere fiil cümlesi denir.
 Cümlenin yüklemi bulunur.
 Yüklem mastar eki (-mak/-mek) alabiliyorsa fiildir.
 Fiil kip ve kişi eki almışsa çekimli fiildir.
 Yüklem çekimli fiilse cümle fiil cümlesidir.

Örnek:

• Herkes birbirine kitabı okuyup okumadığını sordu.

• Pazardan iki kilo patates aldık.
• Ava giden avlanır.
• Mutfaktan çok güzel kokular geliyor.
Yolun karşısındaki kaldırıma oturuverdim
 2. İSİM CÜMLESİ
Yüklemi isim veya isim soylu bir sözcük olan cümlelere isim cümlesi denir.
Örnek:

• Yeni aldığımız evin mutfağı oldukça genişti.

• Kendini yaptığı işe veren bu genç çok zekiymiş.
• Bu beton yığınında bize nefes veren tek şey ağaçlardır.
Not: Fiilimsilerin yüklem olduğu cümleler isim cümlesi kabul edilir. Çünkü
fiilimsilerin kökü fiil olsa da artık cümlede isim, sıfat veya zarf görevinde
kullanılırlar demiştik.
Örnek:

• En büyük hayali para biriktirerek dünyayı dolaşmaktı.

• En çok yanılan, az kitap okuyup çok söz söyleyendir.
• Annesiyle tartıştıkları tek konu ilaçları zamanında içmeyişiydi.

B) YÜKLEMİN YERİNE GÖRE

1. KURALLI (DÜZ) CÜMLE
Yüklemi cümlenin sonunda yer alan cümlelere kurallı cümle denir.
Örnek:

• Yeni taşınan aileyi tüm mahalle çok sevmişti.

• Köylüler tarladan topladıkları karpuzları kamyonlara yükledi.
• Bu filmi daha önce de izlemiştim.
• Sınavlarımız önümüzdeki hafta başlayacak. • Kitap okumayı çok
severim.

2. DEVRİK (KURALSIZ) CÜMLE

Yüklemi cümlenin sonunda yer almayan cümlelere devrik cümle denir.
Örnek:

• Bir akbaba dolanıyordu karşıdaki yeşilliklerin üzerinde.

• Çocukluğumdan beri vardır edebiyata ilgim.
C) ANLAMINA GÖRE
1. OLUMLU CÜMLE
Yüklemdeki eylemin gerçekleştiğini veya gerçekleşeceğini bildiren
cümlelere olumlu cümle denir.
Örnek:

• Saat 07.00’de kahvaltısını yapıp evden çıktı. • İstanbul’da

büyükannesinin yanında kalıyor.
• Bugün hava çok güzeldi.

Not: yüklemde belirtilen iş kötü bir durum olsa bile eylem gerçekleştiği için
olumlu cümle kabul edilir.
Örnek:

• Geçen hafta dedesi vefat etmiş.

• Yağmurda ıslanınca çok kötü hastalandım.

2. OLUMSUZ CÜMLE
Yüklemdeki eylemin gerçekleşmediğini veya gerçekleşmeyeceğini bildiren
cümlelere olumsuz cümle denir.
 Cümlelerde olumsuzluk –ma/-me, -sız, değil, yok vb. ile yapılır.
Örnek:

• Bahar gelmesine rağmen ağacım çiçek açmadı.

• Bu akıntılı sularda balık avlamak kolay değil.
• Bu yemek çok tuzsuz.

Not: Bazı cümleler yapıca olumlu olduğu hâlde anlamca olumsuz olabilir.
Örnek:

• İnsan hiç sevdiğine küser mi? (Küsmez)

• Bu kadarcık paraya bu ağır işte çalışılır mı hiç? (Çalışılmaz)
• Not: Bazı cümleler yapıca olumsuz olduğu hâlde anlamca olumlu
olabilir.
Örnek:
 • Bu kadar güzel etkinliği kim beğenmez? (Herkes beğenir)
• Anneler Günü için hediye almadım değil. (Hediye aldım)
• Orada beni tanıyan yok değil. (Tanıyan var)

3. SORU CÜMLESİ
Soru anlamı taşıyan, karşılığında cevap bekleyen cümlelere soru cümlesi
denir.

Örnek:

• Pazar günü ailecek pikniğe mi gittiniz?

• Öğretmenin hazırladığın proje ödevini beğendi mi?
• Bu insanlar nereden geliyor?
Not: İçinde soru sözcüğü geçen her cümle soru cümlesi değildir.
Örnek:

• Bu değirmenin suyunun nereden geldiği anlaşıldı.

• Bana neden böyle davrandığını anlamıyorum.
• Kime baksam yüzünde bir parça sen varsın.
• Gelir mi gelmez mi bilmiyorum.

D) YAPISINA GÖRE

1. TEK YÜKLEMLİ CÜMLE (BASİT CÜMLE)

Yüklemi bir tane olan cümlelere tek yüklemli cümle denir.

 Tek yüklemli cümleler tek yargı bildirirler. 

Tek yüklemli cümlelerde fiilimsi yoktur.
Örnek:

• Elektrik şebekesindeki arıza üç saate kadar giderilecekmiş.

 • Adam birkaç günde epey zayıflamış.
• Yarın hava daha güzel olacakmış.

2. FİİLİMSİ BULUNAN CÜMLE (BİRLEŞİK CÜMLE)

Yüklem haricinde içinde fiilimsi bulunan cümlelerdir.

 Fiilimsi bulunan cümleler birden fazla yargı bildirir.

 Cümlede kaç tane fiilimsi varsa o kadar yan cümle vardır.

Örnek:

• Çocukları karşısında görünce birden çocuklaştı.

• Benimle görüşmeden sakın bir şey yapmayın.
• Koşarak gelirken düşüp dizini incitmiş.

3. BİRDEN ÇOK YÜKLEMLİ CÜMLE (SIRALI CÜMLE)

Birden çok yüklemin tek cümle içerisinde birbirine virgül veya noktalı
virgülle bağlandığı cümlelerdir.
Örnek:

• Yağmur yağıyor, insanlar evlerine yetişmek için acele ediyordu.

• Çamaşırları ipe astı, yemekleri ısıttı, sofraya getirdi.
• Annesi buraya kadar geldi, oğlunu sordu.
 4. BAĞLAÇLI CÜMLE (BAĞLI CÜMLE)
Birden çok yüklemin tek cümle içerisinde birbirine “ve, ama, fakat, ancak,
çünkü, ya da, veya, ya …ya” vb. bağlaçlarla bağlandığı cümlelerdir.
Örnek:

• Toplantıya geç kaldı çünkü arabası yolda arıza yapmış.

• Evine kadar gittim ama onunla yine görüşemedim.
• Hem çalışıyorum hem de okuyorum.
• Bana ne diller döktü meğer hepsi yalanmış.

Not: Birden çok yüklemli ve bağlaçlı cümlelerde öge ortaklığı soruları da gelebilir.
Örnek:

• Yüksekçe bir tepeye çıktı, manzarayı seyre daldı. (Özne ortak: O)

• Babam Bursa’ya gitti, biz de gideceğiz. (Yer tamlayıcısı ortak:
Bursa’ya)

CÜMLE TÜRLERİ

YAPISINA GÖRE CÜMLELER

1. “Geçmişi silip hayata yeniden başlayamazsınız.” cümlesiyle ilgili

aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Bağlacı olan cümledir.

B) Birden çok yargı içerir.
C) Cümlede fiilimsi vardır. D) Birleşik yapılıdır.

2. “Kalemlerini düşündükçe gizli bir sevinçle gözleri ışıl ışıl yanıyor, pespembe
yanakları parlıyordu.” cümlesi yapı yönünden nasıl bir cümledir?

A) Tek yüklemli cümledir.

B) Birleşik yapılı cümledir.
C) Birden çok yüklemli cümledir. D) Bağlacı olan cümledir.

3. “Bağlaçla bağlanan cümlelere bağlı cümle denir.”

Açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde bağlı cümle vardır?

A) En eski uygarlıkların izleri de bizim topraklarımızdadır.

B) Kuşaklar arasında farklılıklar vardır.
C) Birdenbire karşıma çıktı ve kayboldu.
D) Yaşam şartları değiştikçe düşünceler değişir.

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla yargı vardır?

A) Karşımdaki tepenin yamaçları çiçekle doluydu.

B) Ağaçtan başımıza kayısılar düştü.
C) Soba yanınca oda hemen ısındı.
D) Bu musluktan buz gibi sular akar.

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisi birden fazla yargı içermez?

A) Deyimler, günlük hayatta sıkça başvurduğumuz, kullandığımız söz

öbekleridir.
B) Az sözle çok şey anlatmak istediğimizde deyimleri kullanırız.
C) Bir müzik parçasında deyim kullanmak etkiyi artırır.
D) Bu söz öbekleri mecaz anlam taşır.

6. “Genç, zamanın kıymetini çok iyi bilmek zorundadır.”

Aşağıdakilerden hangisi yapıca bu cümleyle özdeştir?

A) Parmağı kırılan çocuğu doktora götürdüler.

B) Kitap okumayı seviyor, yazmaktan hoşlanmıyor.
C) Cep telefonu önemli bir teknoloji aracıdır. D) Onunla sonunda çok iyi dost
olduk.
7. Geçen hafta Didim’deydim. Üç harika gün geçirdim. Bunda, birlikte gezip
sohbet ettiğimiz dostlarımın büyük payı var. Bu üç güzel günde Didim’in ne kadar
güzel olduğunu bir kez daha anladım, buraya âşık oldum. Didim yıllar içinde çok
değişti.

Bu sözleri söyleyen kişinin cümlelerin de aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Bağlacı olan cümle

B) Birden çok yüklemli cümle
C) Tek yüklemli cümle
D) Fiilimsi içeren cümle

8. “Elmaları koparınca hemen yemek istedim.”

Yukarıdaki cümlelerin yapısı ile özdeş olan cümle aşağıdakilerin hangisinde vardır?

A) Belki bir gün yıllar önce sevdiğim biriyle karşılaşırım.

B) Belki bir gün o şarkıyı yeniden dinlerim.
C) Belki bir gün düşlerim gerçekleşir ve mutlu olurum. D) Belki bir gün düşlerim
gerçekleşir, mutlu olurum.

9. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi, yapısı bakımından fiilimsi içeren cümledir?

A) Damlaya damlaya göl olur.

B.)Yalnız taş duvar olmaz.
C) Mum dibine ışık vermez.
D) İşleyen demir pas tutmaz.

10. “Başarı kuvvetli olana gülümser, başarısızlık zayıflara yüklenir.” cümlesi için
hangisi söylenemez?

A) Anlamca olumlu cümledir.

B) Birden fazla yüklemi vardır.
C) Cümleler arasında virgül kullanılmıştır. D) Tek yüklemli cümledir.

11. “Ayhan, arkadaşlarını görünce çok sevindi.” Cümlesiyle ilgili

aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Tek yargılıdır.
B) Yargılar, virgül aracılığıyla birbirine bağlanmıştır.
C) Fiilimsi içeren bir cümledir. D) Olumlu isim cümlesidir.

12. Aşağıdakilerden hangisi fiilimsi içeren bir cümledir?

A) İnsan biraz düşünür de öyle konuşur.

B) Film o kadar güzeldi ki anlatamam.
C) Kendine güvenen insan atik olur.
D) Havalar ısındı, göçmen kuşlar geldi.

13. Sıralı cümlelerde en az iki temel yargı vardır ve cümleler birbirlerinden virgül
ya da noktalı virgülle ayrılır.

Buna göre aşağıdaki örneklerden hangisi yukarıdaki açıklamaya uygundur?

A) Al malın iyisini, çekme kaygısını.

B) Yağmur da tam yağacak zamanı buldu.
C) Sizin barıştığınızı düşünmüştüm.
D) Yeni aldığım kitabı aynı gün kaybettim.

14. Aşağıdakilerden hangisi tek yüklemli bir isim cümlesidir?

A)Yola çıkarken çok dikkat et.

B) Elektrikler yine mi kesildi?
C) Odaya; gülen, eğlenen çocuklar doldu. D)Yemek masası
mutfağa göre büyüktü.

15.
1- Dün akşam yine aynı konuyu açtı ve susmak bilmedi.
2- Muş Ovası geçilince Bingöl Dağları başlar.
3- Yukarıya bakınca kayaların tepesinde bir geyik gördük.
4- Önümüzdeki binalar manzarayı bozuyordu.
5- Sordum, soruşturdum, buldum o kişiyi.

Yukarıdaki cümleler yapılarına göre eşleştirilirse hangi seçenekteki doğru olur?

A) 2-3
B) 4-5
C) 1-3
D) 2-4
16. Bir cümlede ne kadar fiilimsi varsa o kadar da yan cümlecik vardır.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yan cümlecik yoktur?

A) Zavallı babam, bu kış kıyamette yolun sonuna kadar bizi uğurladı.

B) Köyünden konuşmaya, çocuklarından söz açmaya can atardı.
C) Artvin’den beni ziyarete gelenleri bir zaman evimde ağırlardım. D) Irmağa
giden yol, kasabadan kurtulunca erik ağaçları arasından geçerdi.

17. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin birden fazla yüklemi vardır?

A) Akşam çarşıda gezmenin zevki başka bir şeyde yok.

B) Sabahtan bu yana ayakta durmaktan yorgun düştü.
C) Konuşa konuşa geldi, evin önünde durdu.
D) Kitap okumak, boş vakit doldurmak değildir.

18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla yargı vardır? A)

Bu zorluğu en çok edebiyatçılar çeker.
B) “Pamuk” bizim kedinin adıydı.
C) Evim, karşıdaki vadinin yamacındaydı. D) Merdivenleri
çıkarken merakım arttı.

19. (1) Gün boyu sürdürdüğümüz yürüyüşümüze akşam da devam ettik. (2) Artık
iyice yorulmuştuk. (3) Konaklayacak bir yer aramaya başladık. (4) İleride sönük
bir ışık gördük, ışığa doğru yürüdük.

Numaralanmış cümlelerle ilgili hangi yargı yanlıştır?

A) 1 ve 2. cümlede fiilimsi kullanılmıştır.

B) 3. cümle fiilimsisi olan cümledir.
C) 2. cümlede tek yargı vardır.
D) 4. cümle birden çok yüklemli cümledir.

CÜMLE ÇEŞİTLERİ (YAPISINA GÖRE)

CEVAPLAR:
1.A 2.C 3.C 4.C 5.D 6.A 7.A 8.A 9.D 10.D 11.C 12.C 13.A 14.D 15.A 16.A 17.C 18.D 19.A

ANLATIM BOZUKLUKLARI
Anlatımda yapılan eksiklik veya hatalardan dolayı cümlenin anlamının
anlaşılır ve açık olmaması anlatım bozukluğuna yol açar.
Anlatım bozuklukları anlamsal ve yapısal bozukluklar olmak üzere ikiye
ayrılır.

A) ANLAMSAL ANLATIM BOZUKLUKLARI

1. GEREKSİZ SÖZCÜK KULLANIMI
Eş anlamlı veya anlamı başka sözcüklerde zaten bulunan sözcüklerin bir
arada kullanılması anlatım bozukluğuna yol açar. Bu sözcükler cümleden
çıkarıldığında herhangi bir daralma veya bozulma olmamalıdır.
Örnek:

• Onun amacı, tek gayesi iyi bir okul kazanmaktı. (Eş anlamlı)
• Bari hiç olmazsa sen yanımızda kal. (Eş anlamlı)
• Kardeşim soruları hemen çözüverdi. (Tezlik fiili hemen anlamı veriyor)
• Okula her gün iki kilometre yaya yürüyerek giderdi.
• Eskiden insanlar haberleşmek için karşılıklı mektuplaşırdı. (İşteşlik)
• Adam, arkadaşına alçak sesle bir şeyler fısıldıyor.

2. SÖZCÜĞÜN YANLIŞ ANLAMDA KULLANILMASI

Kullanılması gereken sözcük yerine o sözcüğü çağrıştıran veya anlamca
yakın başka bir sözcüğün kullanılması anlatım bozukluğuna yol açar.
Örnek:

• 24 Haziran 2013 yılında ortaokuldan mezun olmuş. (Tarihinde)

• Öğretmenimiz konuyu en ayrımına kadar anlattı. (Ayrıntısına)
• Bu konuda gençleri azımsamak yanlıştır. (Küçümsemek)
• Herkes petrol ücretlerinin yüksek olduğunu söylüyor. (Fiyat)
• Babasına soru sorarken çekimser davranıyor. (Çekingen)
• Sınavda başarılı olmak derslerle ilgilenmeye bağımlıdır. (Bağlıdır)
3. ANLAMCA ÇELİŞEN SÖZCÜKLERİN BİR ARADA
KULLANILMASI
Bir cümlede anlamca birbiriyle çelişen sözcüklerin olması anlatım
bozukluğuna yol açar.
Örnek:

• Şüphesiz bu ressam çok güzel resimler çizmiş olmalı.

• Mezun olalı hemen hemen tam yedi yıl oldu.
• Beni kesinlikle gördüğünü sanıyorum.
• Belki onun da gelmemesinin bir nedeni vardır mutlaka.

4. SÖZCÜĞÜN YANLIŞ YERDE KULLANILMASI

Sözcükleri doğru yerde kullanmazsak anlatmak istediğimiz tam olarak
anlaşılamaz, bu da anlatım bozukluğuna yol açar.
Örnek:
• Yeni okula geldim ki ders zili çaldı.
 • Çok sınıfta duran öğrencilerin elbette canı sıkılır.
• Çorapsız yere basınca annemden azar işittim.

5. ATASÖZÜ VE DEYİMLERİN YANLIŞ ANLAMDA

KULLANILMASI
Kalıplaşmış sözler olan atasözü ve deyimlerin yanlış anlamda kullanılması
anlatım bozukluğuna yol açar.
Örnek:

• Yaşlı adam bütün işlerimizi hemen yapıyor, adeta bin dereden su

getiriyordu.
• Onun bize yaptığı iyiliklere hep göz yumduk.
• Müfettişlerin geleceğini öğrenince etekleri zil çaldı.
• Şoför hatalı sollama yapınca yolcuların canı burnuna geldi.
• Ona yardım etmek istiyorsan elinden geleni ardına koyma.

6. ANLAM BELİRSİZLİĞİ
Kurduğumuz cümlelerde bahsedilen işi kimin yaptığı net olmalıdır. Bu gibi
durumlarda kişi zamirinin veya noktalama işaretinin kullanılmaması anlatım
bozukluğuna yol açar.
Örnek:

• Kardeşinin hastalanması beni çok üzdü. (Kimin kardeşi?  Senin –

Onun)
• Okula gitmediğini bugün öğrendim. (Senin – Onun)
• Gazeteci bayanın sözlerini dikkatle dinledi. (Gazeteci, bayanın
sözlerini…)

7. MANTIK HATASI
Cümlenin mantık açısından yanlış olması veya önem sırasının karıştırılması
anlatım bozukluğuna yol açar.
Örnek:

• Bırak patates soymayı yemek bile yapamaz.

 Bırak yemek yapmayı patates bile soyamaz.

• Tedavi olmazsa ölebilir hatta yatalak kalabilir.

Tedavi olmazsa yatalak kalabilir hatta ölebilir.

B) YAPISAL ANLATIM BOZUKLUKLARI

1. ÖZNE – YÜKLEM UYUMSUZLUĞU
 Bir cümlede özne olumluysa yüklem de olumlu, özne olumsuzsa yüklem de
olumsuz olmalıdır.
Örnek:

• Herkes maç izliyor, benimle ilgilenmiyordu.

o Herkes maç izliyor, hiç kimse benimle ilgilenmiyordu.
• Hiçbiri tatile gitmedi, evde kaldı.
o Hiçbiri tatile gitmedi, hepsi evde kaldı.

 Bir cümlede özne ile yüklem aynı kişiye göre ek almalıdır.

Örnek:

• Ben ve Ahmet buraya daha önce gelmiştim. (Gelmiştik)

• Sen ve kardeşin ödevi bitirmelisin. (Bitirmelisiniz)

 Bir cümlede özne insan ve çoğulsa yüklem tekil veya çoğul olabilir.
Örnek:

• Öğrenciler okulun bahçesinde bekliyor / bekliyorlar.

• Çocuklar sokakta top oynuyor / oynuyorlar.

 Bir cümlede özne insan dışı bir varlıksa yüklem daima tekildir.
Örnek:

• Leylekler gökyüzünde sürü hâlinde uçuyor. (Uçuyorlar yanlıştır.)

• Bahar gelince ağaçlar çiçek açmış. (Açmışlar yanlıştır.)
 2. ÖGE EKSİKLİĞİ
Cümlede herhangi bir ögenin eksik olması anlatım bozukluğuna yol açar.

Örnek:

• Ahmet’e güzel bir hediye aldık, çok sevindirdik. (Onu – Nesne

eksikliği)
• Babam bana güveniyor ve çok seviyor. (Beni – Nesne eksikliği)
• Sanatçıyı ayakta alkışladık ve plaket verdik. (Ona – Yer tamlayıcısı
eksikliği)
• Salataya biraz tuz, biraz da limon sıkıldı. (Tuz atıldı – Yüklem eksikliği)
• O evine ben de iş yerime gittim. (O evine gitti – Yüklem eksikliği)

3. TAMLAMA YANLIŞLIĞI
Tamlama kurulurken yanlış bağlamaların yapılması anlatım bozukluğuna
yol açar.
Örnek:

• Özel ve kamu kuruluşları iki gün tatil edildi. (Özel kuruluşlar)

• Bunun ekonomik ve sağlık açısından pek çok yararı var. (Ekonomik
açıdan)

4. EKLERİN YANLIŞ KULLANILMASI

Eklerin eksik veya fazla kullanılması anlatım bozukluğuna yol açar.
Örnek:

• Biz okumasını seven bir milletiz. (Okumayı)

• Mezuniyet töreni yarım saat önce başlandı. (Başladı)
 ANLATIM BOZUKLUĞU

1.Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili sözcüklerden hangisinin çıkarılması anlamda

daralmaya ya da bozulmaya yol açmaz?

A) Çocuklara küçük yaşlarda trafik kurallarını öğretmeliyiz.

B) Kendine gelmek için bahçede bir süre dolaştı.
C) Sanık, mahkemede kendisinin suçsuz olduğunu savundu. D) Karşısında
babasını görünce aniden donakaldı.

2. Aşağıdakilerin hangisinde gereksiz sözcük kullanımından kaynaklanan bir

anlatım bozukluğu vardır?

A) Sevdiği filmi seyrederken televizyon başında uyuyakalmıştı.

B) Yılda bir de olsa okul arkadaşlarıyla buluşup eski günleri anıyorlar.
C) Çalıştığı işyerinde yaşı en genç olanlardan biriydi.
D) Bir haftadır aramasına rağmen uygun bir ayakkabı bulamamıştı.

3. Aşağıdakilerin hangisinde gereksiz sözcük kullanılmasından kaynaklanan bir

anlatım bozukluğu vardır?

A) Kitaplar bilgi ve görgü düzeyimizi artırır.

B) Hayatını düzenli ve programlı bir şekilde geçirmeye kararlıydı.
C) Binadaki bütün işçileri ve yetkilileri sorguya çektiler.
D) Bu konuya herkesin İlgi ve alaka göstermesi bekleniyor.

4. Bu sınavda öğrencilere yönlendirilen soruların çoğu kolaydı.

Bu cümledeki anlatım bozukluğu, aşağıdakilerin hangisinden

kaynaklanmaktadır?

A) Yüklemin ekeylem almasından

B) özne-yüklem uyuşmazlığından
C) Gereksiz yere sıfat kullanılmasından
D) Bir sözcüğün anlamca yanlış kullanılmasından

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?

A) Arkadaşım geleneklerine bağlı bir insandı.
B) Ömrünün son yıllarında çok sıkıntı çekmişti bu sanatçı.
C) Yaralıların hastaneye götürülmesi için araba çağrıldı.
D) Depremler, insanların psikolojisinin bozulmasını sağlıyor.

6. “Bizler de büyüklerimizin yaşadığı deneyimlerden yararlanmalıyız.”

Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) sözcüğün yanlış yerde kullanılması

B) anlam belirsizliği
C) gereksiz sözcük kullanımı
D) mantık hatası

7. Aşağıdakilerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?

A) Gelmesi gerektiğini niçin düşünmediniz?

B) Çocuklar fazla dışarıda kaldıkları için üşümüşlerdi.
C) Bir müddet beklemeleri gerekiyormuş.
D) Okullar haziran ayının ikinci haftası açılacak.

8. “ Ağrısız kulak delinir.” Bu cümlede bir anlatım bozukluğu bulunmaktadır.

Buna göre yukarıdaki cümlede olan anlatım bozukluğunun aynısı aşağıdakilerden

hangisinde vardır?

A) Bu işi ciddiye almıyor, çantada keklik sanıyordu.

B) Bu kedi epey dışarıda kaldığı için ölmek üzereydi.
C) Göçmen kuşlar sonbaharda bu göle gelirler. D) Kesinlikle bu duyduğum ses
onun.

9. “Köy” kelimesini duyunca gözleri parlayan o sevimli çocuk, kesinlikle köye

gitmiş olabilir.

Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Anlamca çelişen sözlerin bir arada kullanılması

B) Sözcüğün yanlış yerde kullanılması
C) Bir sözcüğün yanlış anlamda kullanılması
D) Anlam belirsizliği

10. Bu samimi ve içten insanların ikramını geri çeviremezdik.

Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Özne-yüklem uyumsuzluğu
B) Yer tamlayıcısı eksikliği
C) Eklerin yanlış kullanılması
D) Gereksiz sözcük kullanılması

11. Benzin ve motorin ücretlerindeki düşüş tüketiciyi sevindirdi.

Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Eş anlamlı sözcüklerin bir arada kullanılması

B) Bir sözcüğün yanlış anlamda kullanılması
C) Sözcüğün gereksiz yere kullanılması
D)Birbiriyle çelişen sözcüklerin bir arada kullanılması

12. Aşağı yukarı beş yıl kadar bu şehirde yaşadım.

Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Birbiriyle çelişen sözlerin bir arada kullanılması

B) Gereksiz sözcük kullanılması
C) Sözcüğün yanlış yerde kullanılması
D) Özne-yüklem uyumsuzluğu

13. Ben de buradayım, diye yüksek sesle bağırıyor; etraftakilere öfkeli gözlerle
bakıyordu.

Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Gereksiz sözcük kullanılması

B) Özne-yüklem uyumsuzluğu
C) Sözcüğün yanlış anlamda kullanılması
D) Birbiriyle çelişen sözlerin bir arada kullanılması
14. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi çıkarıldığında cümlenin anlamında bir
bozulma ya da daralma olmaz?

A) Adam, bu evden er ya da geç taşınacak.

B) Onun huzursuzluğunu gidermek istiyorum.
C) Ona kitabını hemen vermek istiyorum. D) Görüşmeye babası ile birlikte
gitmiş.

15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlamca çelişen sözcüklerin bir arada

kullanılmasından kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır? A) Eminim bu
dedikoduları tüm mahalle duymuştur.
B) Aşağı yukarı üç gün önce geldi.
C) Onunla sürekli görüşürüz çünkü arada bir yanıma uğrar. D) Mutlaka
bu söylentilerle ilgili bir bilgisi vardır.

16. Biliyor musun bu ağacı ben ekmiştim buraya yıllar önce.

Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Gereksiz sözcük kullanımı

B) Sözcüğün yanlış yerde kullanımı
C) Sözcüğün yanlış anlamda kullanılması
D)Çelişen sözcüklerin kullanımı

17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyimle ilgili anlatım bozukluğu vardır?

A) Onun yükselmesini istiyor, hevesle kuyusunu kazıyorlardı.

B) Yıllarca sen ne dersen yaptık, bir dediğini iki etmedik.
C) Ali Bey, tehlikeye hiç aldırmayan gözü kara biridir.
D) Sonunda yenilgiyi kabul ederek teslim bayrağını çekti.

18. Aşağıdakilerin hangisinde gereksiz sözcük kullanılmasından kaynaklanan bir

anlatım bozukluğu vardır?

A) Kitaplar bilgi ve görgü düzeyimizi artırır.

B) Hayatını düzenli ve programlı bir şekilde geçirmeye kararlıydı.
C) Binadaki bütün işçileri ve yetkilileri sorguya çektiler.
D) Bu konuya herkesin İlgi ve alaka göstermesi bekleniyor.

ANLATIM BOZUKLUKLARI

CEVAPLAR:

1.C 2.A 3.D 4.D 5.D 6. C 7.B 8. B 9. A 10. D 11.B 12.B 13.A 14.D 15.C 16.C 17.A 18.D

D) SÖZ SANATLARI
1. KİŞİLEŞTİRME
İnsan dışındaki varlıklara insana ait özellikler verilmesine kişileştirme denir.

 Bitkiler, hayvanlar veya cansız varlıklar insanlaştırılabilir.

 Bütün fabllarda kişileştirme vardır.
Örnek: • Ağaçlar, derin uykudan henüz
uyanmamıştı.
• Yavru serçe annesini karşısında görünce ağzı kulaklarına vardı.
• Köyün çayı boş yere akmaktan sıkılıyordu.

2. KONUŞTURMA
İnsan dışındaki varlıkların insanmış gibi konuşturulmasına konuşturma denir.

 Konuşturma sanatında insan dışı varlığın ağzından mutlaka bir söz

çıkmalıdır.
 Konuşturma sanatı olan her yerde kişileştirme sanatı da kullanılmış olur.
Örnek:

• Elma ağacı: "Şu çocuklar dallarımıza taş atmasa ne güzel olurdu!” dedi.
• Tek kanatlı kuş asla uçamaz, dedi yaralı kırlangıç.

3. BENZETME
Bir varlığın başka bir varlığın özellikleriyle anlatılmasına benzetme denir.
Örnek:

• Serkan keçi gibi inatçı bir çocuktur.

• Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner aşarım.
• Karın yağmasıyla ağaçlar sanki beyaz gelinlik giydi.

4. ABARTMA
Bir nesneyi veya bir durumu olduğundan daha büyük ya da daha küçük
göstermeye abartma denir.
Örnek:

• Çantayı taşımaktan kolum koptu.

• Anlatılan olay herkesi duygulandırmış, gözyaşları sele dönmüştü.
• Adam dünyanın yemeğini yedi, yine de doymadı.
• Dağ gibi bulaşıkları bir çırpıda yıkadı.
• Hediyesini görünce dünyalar onun oldu.
 FİİL ÇATISI
Bir cümlede yüklemin nesneye ve özneye göre gösterdiği duruma fiil çatısı denir.
Not: Çatı yalnızca yüklemi fiil olan cümlelerde aranır. İsim cümlelerinde çatı
aranmaz.

A) ÖZNESİNE GÖRE FİİLLER (ÖZNE – YÜKLEM İLİŞKİSİ)

1. ETKEN FİİL
Cümlede bildirilen işi yapan kişi veya varlığın belli olduğu fiillerdir.

 Etken fiilli cümlelerde gerçek özne veya gizli özne bulunur.

Örnek:

• Annem araba sürmeyi yeni öğrendi.

• Hakan Bey, İstanbul’dan iki dönüm arsa almış.
• Bahar gelince ağaçlar güzelleşti.
•
2. EDİLGEN FİİL
Cümlede bildirilen işi yapan kişi veya varlığın belli olmadığı fiillerdir.
  Edilgen fiilli cümlelerde sözde özne bulunur.
 Edilgen fiiller mutlaka “–l, –n” yapım eklerinden birini alır.
Örnek:

• Şehrin kıyısındaki gecekondular birkaç günde yıkıldı.

• Boy boy çam fidanları arka bahçeye dikildi.
• Tarihi yerlerin fotoğrafları tek tek çekildi.
• Depodaki malzemeler dükkânın önüne taşındı.
• Futbolcu kırmızı kartla oyundan atıldı.
• Bütün sokaklar belediye tarafından temizlendi.
• Yangın kısa sürede söndürüldü.
• Ağaçlar budandı, yollar asfaltlandı.

3.DÖNÜŞLÜ FİİL
• Öznenin işi yaparken aynı zamanda o işten etkilendiğini gösteren fiillerdir.
Yani fiili yapan da ondan etkilenen de öznedir. •
Özne gerçek öznedir.
• Nesne yoktur.
• Fiile "-°l, -°n" ekleri getirilerek yapılır.
• Bu fiiller nesne alamazlar; geçişsizdirler.

Örnekler: • Kızlar süslendi; delikanlılar

güzelce giyindi.

• Adam hep kendisiyle övünüyor.

* Tabiat olayları ile ilgili dönüşlü fiillerde "yapma" anlamı yerine "kendi
kendine olma" anlamı vardır.

• Karlar tepelere doğru çekildi.

• Sıcaklardan dolayı gölün suyu çekildi.
• Öğleye doğru hava açıldı.
• Havalar ısınınca buzlar çözüldü.

Not: Edilgen fiille dönüşlü fiil karıştırılabilir:

• Özgür konferansta oldukça sıkıldı. > dönüşlü
• Sabaha kadar kurşun sıkıldı. > edilgen
 4. İŞTEŞ FİİL
-Fiilde bildirilen işin birden fazla kişi tarafından yapıldığını; işi beraber ya da
karşılıklı yaptıklarını bildiren fiillerdir.
"-°ş" ekiyle yapılır.
Dövüşmek, uçuşmak, gülüşmek, görüşmek...
* Ya "birlikte" ya da "karşılıklı" anlamı katar.

• Kuşlar uçuştu birlikte

• Çocuklar gülüştü. birlikte
• Öğrenciler kaçıştı. birlikte
• Arada bir yazışırız. karşılıklı
• Onunla Ankara'da tanıştık. karşılıklı

B) NESNESİNE GÖRE FİİLLER (NESNE – YÜKLEM İLİŞKİSİ)

Nesne – yüklem ilişkisine göre çatıya bakılırken cümlede nesne olup olmadığına
dikkat etmeliyiz.

1. GEÇİŞLİ FİİL
Gerçekleşmesi için mutlaka bir nesneye ihtiyaç duyan fillerdir.

 Nesneyi bulmak için yükleme “Ne, neyi, kimi?” sorularından biri sorulur.
 Geçişli filler nesne alsa da bu nesne her zaman cümlede yazılmak zorunda
değildir.
Örnek:
• Arabaya biner binmez emniyet kemerini taktı.
• Sapanca’nın eşsiz güzelliğini saatlerce izledik.
• Mutfaktan bir bardak su getirdi.
• Parktaki bir banka oturup bekledim.
• Hiç tepki vermeden yarım saat dinledi.

2. GEÇİŞSİZ FİİL
Gerçekleşmesi için nesneye ihtiyaç duymayan fillerdir. “Ne, neyi, kimi?”
sorularına cevap vermez.
Örnek:

• Sokak satıcıları mahalleden bağıra bağıra geçiyordu.

• Paralarını alamayan futbolcular antrenmana çıkmadı.
• Dayımlar bugün tatile gidiyor.
• Arkadaşımın sözlerine çok güldük.
• Bu olaydan sonra tamamen içine kapandı.
• Yorgunluktan gelir gelmez yatağına uzandı.
• Beni görünce hemen boynuma sarıldı.

3. Oldurgan Fiil
Geçişsiz bir fiile "-dİr, -t, -r" eklerinden biri getirilerek fiil geçişli yapılırsa buna
oldurgan fiil denir.

• Yatmak > yatırmak

• Ötmek > öttürmek
• Uyumak > uyutmak • Gezmek > gezdirmek.
• Kaçmak > kaçırmak

4. Ettirgen Fiil
• Geçişli olduğu hâlde "-dİr, -t, -r" ekleriyle tekrar geçişli yapılan fillerdir.
Geçişlilik dereceleri artırılmıştır.
• Fiili bir başkasına yaptırma söz konusudur.
• Oldurgan fiiller ettirgen hâle getirilebilir.

Örnekler:

• Gazete aldı > aldırdı > aldırttı

• Elbiseyi yıkadı > yıkattı > yıkattırdı
• İçmek > içirmek > içirtmek
• Durdurmak > durdurtmak
• Uçmak > uçurmak > uçurtmak > uçurtturmak
FİİLDE ÇATI
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yüklemi, özne-yüklem ilişkisine göre
diğerlerinden farklıdır?
A) Konunun iyi anlaşılamadığı fark edildi.
B) Çocuk annesini görünce sevindi.
C) Geçen hafta bahçeye fidan dikildi.
D) Babam başka bir kuruma görevlendirildi.

2. Nesneyi gerekli kılan fiiller geçişli, diğerleri geçişsizdir.

Buna göre, aşağıdaki cümlelerin hangisinin yüklemi nesne- yüklem ilişkisi

bakımından ötekilerden farklıdır?

A) Nerede yanlış yaptığını anlayamadı.

B) Usta bozulan bulaşık makinesini tamir etti.
C) Sağlık ekibi kaza yerine geç ulaşmış.
D) Görevli elindeki dosyaları tek tek inceledi.

3. Aşağıdakilerin hangisinin yüklemi için çatı özelliğinden söz edilemez?

A) Yorucu birkaç saatten sonra mağaraya varabildik.

B) Atatürk, yurdu işgal edenlere karşıydı.
C) Çamaşırlar özenle yıkandı.
D) Bu iş nasıl bu hale geldi anlamadım.

4. “Leyla, sabahtan beri hazırlanıyor.” Cümlesinde işi yapan ve yapılan işten

etkilenen “Leyla”dır.

Bu açıklamaya göre aynı özellik aşağıdakilerin hangisinde vardır?

A) Sınav sonuçları bir hafta sonra belli olacak.

B) Öğrencilere bir takım test dağıtıldı.
C) Seninle bir daha görüşemeyeceğimize üzüldüm. D) Grup üyeleri tek tek
arandı.

5.
“Meclis’te arif ol, kelam dinle.
El iki söylerse, sen bir söyle.”

Bu dizelerin yükleminin çatı özellikleri, aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?

A) Etken - geçişli
B) Edilgen - geçişli
C) Edilgen - geçişsiz
D) Etken – geçişsiz

6. (1) Gerçek şairler şiirle birlikte doğar. (2) Şiir onların hep yüreklerinin bir
köşesinde gizlidir. (3) Şiir, onların hayatının bir parçası olmuştur. (4) İsteseler de
ondan kopamazlar artık.

Numaralanmış cümlelerin hangisinin yükleminde çatı özelliği aranmaz?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yüklemi geçişli bir fiildir?

A) İlk defa uçağa tam zamanında yetişti.

B) Uçan balonun ipini yakalayabilmek için koşuyordu.
C) Ben İzmir’e her sene gidiyorum.
D) Eşyaları evimize amcamla taşıdık.

8. “Kararın TBMM’den çıkması bekleniyor.”

Cümlesinde görülen özne - yüklem ilişkisi, aşağıdakilerin hangisinde vardır?

A) Sokaklar her sabah süpürülüyor.

B) Hazırladığım ödevi çok beğendi.
C) Yağmurlar kesilince nehrin suyu duruldu. D) Bir tabak çorbayı içti.

9. O gece Betül’ün coşkusu ............” cümlesi aşağıdakilerin hangisiyle tamamlanırsa

nesnesine göre farklı bir cümle oluşturur?

A) bize yaşama sevinci katmıştı.

B) beni fazlasıyla etkiledi.
C) tüm izleyicilerle birlikte yaşanmıştı. D) gözlerimizi kamaştırmıştı.

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem “birliktelik” anlamı

taşımaktadır?

A) Sıcak bir gülümsemeyle selamlaştık.

B) Durakta bekleyen adamla tartıştı.
C) Tavuklar yeme doğru koşuştu.
D) İki dargın arkadaş sonunda barıştı.

11. “Böyle tartışmalara her geçen gün daha çok tanık oluyoruz.” cümlesinin yükleminin
çatı özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Edilgen - geçişli
B) Etken - geçişli
C) Etken - geçişsiz
D) Edilgen – geçişsiz

12. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisi “sözde özne” görevinde
kullanılmıştır?

A) Çiçekler, erken soldu.

B) Meral, dün burada görülmüş.
C) Soruların çoğunu babası çözmüş.
D) Hastalanan çocuk sabaha kadar uyumadı.

13. “Konuşmak” eylemi aşağıdaki cümlelerin hangisini edilgen çatılı yapmıştır?

A) Ders anlatılırken konuşmayınız.

B) Dün hep sizden konuştuk.
C) Yaptıkların, herkes tarafından konuşuluyor. D) Bu konuyu yarın konuşalım
mı?

14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir işi karşılıklı yapma anlamı yoktur?

A) Bu konuyu uzun süre tartıştık.

B) İki senedir onunla mektuplaşıyor.
C) Gürültüyü duyanlar olay yerine koşuştu. D) Yolda karşılaşınca selamlaşmıştık.
15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “kendi kendine” yapma anlamı vardır?

A) Şehir düşmanlarca sarıldı.

B) Koca müze bir saatte gezildi.
C) Aynanın karşısında süslendi. D) Bahçedeki ağaçlar budandı.

16. “Tanıyabildi” fiilinin çatısı, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Etken - geçişli
B) Edilgen - geçişli
C) Etken - geçişsiz
D) Edilgen – geçişsiz

17. “Hazal, sınav sonucunu öğrenince çok sevindi.” Cümlesin yüklemi aşağıdakilerden
hangisine uygundur?

A) Dönüşlü B) Etken
C) Edilgen D) İşteş

18. “Kırmızı şapkalı kız ..........................”

Bu cümle, aşağıdakilerin hangisiyle tamamlanırsa eylemin kim tarafından
gerçekleştirildiği anlaşılmaz?

A) ormanda yürüyordu.
B) kaybolmuştu.
C) annesini arıyordu.
D) her yerde aranıyordu.

19. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne hem işi gerçekleştirmiş hem de işten
etkilenmiştir?

A) Çöpler kutuya atılmış.

B) Ayşe, yemek için hazırlandı.
C) O masa bize ayrıldı.
D) Duyuru panoya asıldı.

20. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yüklemi “etken” ve “geçişli” fiildir?

A) Avni’yi sonunda razı etmiştik.

B) Nihayet onların gerçek niyeti anlaşıldı.
C) Öğrencilere birtakım sorular soruldu. D) Akşama doğru eve varmıştık.
 21. Aşağıdaki cümlelerin hangisini “sözde özne” kullanılmamıştır?

A) Kitaplar kargoyla gönderildi.

B) Güpegündüz banka soyulmuş.
C) Bize hep sevgiyle bakmıştır.
D) Bebek, öğleden sonra yıkandı.

22. Aşağıdaki eylemlerden hangisi nesne – yüklem ilişkisi bakımından farklıdır?

A) gitmek B) yemek
C) sevmek D) ziyaret etmek
FİİLDE ÇATI - 1

CEVAPLAR:

1.B 2.C 3.B 4.C 5.A 6.B 7.D 8.A 9.C 10.C 11.C 12.B 13.C 14.C 15.C 16.A 17.A 18.D 19.B 20.A 21.C 22.A 23.B

PARAGRAFTA ANLAM
Bir duygu, düşünce veya olayı tam olarak anlatabilmek için bir araya
getirilen cümleler topluluğuna paragraf denir.

A) ANLAM YÖNÜ
1. KONU
Üzerinde durulan, hakkında yazı yazılma gereği duyulan her türlü kavrama
konu denir.
  Konu, paragrafta ele alınan olay, durum, nesne veya kavram olabilir.
 Konu, yazarın mesajını okuyucuya ulaştıran bir araçtır.
 Konu paragrafın bir bölümünü değil tamamını kapsamalıdır.
 Konuyu bulmak için ilk cümlelere ve sıkça tekrar edilen sözcüklere dikkat
edilmelidir.

Örnek:

• “Herkes lider olamaz. Kitleleri peşinden sürükleyip götürebilmek için birçok

olumlu niteliğin bir kişide toplanması gerekir. Bilgi, çalışkanlık, disiplin,
karizma, iyi hitabet, güçlü sezgiler… Bu nitelikler de yetmez. Ayrıca lider
çok okumalı, çok çalışmalıdır. Toplum için fedakârlıkta bulunmalıdır.”
Paragrafın konusu: Liderin özellikleri

2. ANA FİKİR ( ANA DÜŞÜNCE)

Paragrafta okuyucuya verilmek istenen asıl düşünceye, mesaja ana fikir denir.

 Ana fikir, yazarın paragrafı yazma amacıdır.

 Ana fikir, bir yargı bildirir.
 Tüm paragrafı kapsayan ve herkesin vardığı ortak düşüncedir.
 Ana fikir yazıda bir cümle şeklinde olabileceği gibi paragrafa yayılmış da
olabilir.
 Ana fikri bulmadan önce konu bulunmalıdır. Çünkü ana fikir, yazarın
konuyu ele alma amacıdır.
 “Yazar bu konuyu neden, ne amaçla anlatmış; bize ne anlatmak istiyor?”
sorusunun cevabıdır.
 “Paragrafın ana fikri nedir, paragrafta asıl anlatılmak istenen nedir,
vurgulanan düşünce nedir, yazarın paragrafı yazma amacı nedir?” gibi
sorular ana fikri buldurmaya yöneliktir.
Not: Ana fikir her zaman bizim de katılacağımız bir fikir olmayabilir. Önemli
olan kendi düşüncelerimizi karıştırmadan yazarın ana fikrini bulabilmektir.
Örnek:

• “Türk milletini şiirsiz düşünemeyiz. O, asırlar boyu şiirle düşünmüş, şiirle

konuşmuştur. Kahramanlıklarını şiirle ifade etmiş; üzüntülerini,
 sevinçlerini şiirle dile getirmiştir. Analar, çocuklarını şiirle avutmuş, şiirle
uyutmuştur. Ölenlerin arkasından şiirle ağlanmıştır. Sözün özü, Türk
milleti şiir zevki olan ve şiire yatkın bir millettir.”
Paragrafın ana fikri: Şiir, Türk milletinin hayatında önemli bir yere sahiptir.
Yazar, bu fikri anlatmak amacıyla bu paragrafı yazmıştır.

• “El halısında desen, göz değmesin diye nazar boncuğu; serilen eve bolluk
getirsin diye bereket ağacı; birlik ve beraberlik, dirlik ve düzen getirsin
diye zincir hâline getirilmiş halkalar şeklinde gösterilir.”
Paragrafın konusu: Halı desenleri
Paragrafın ana fikri: Halıdaki desenlerin kendine özgü anlamları vardır.
Yazarın “halı desenleri” konusunu anlatma amacı bu ana fikirdir.

• Varlıklar içinde kendi değerleriyle ölçülmeyen tek varlık biz insanlarız. Bir
atı güçlü ve çevik olduğu için överiz, kuşamıyla değil. Bir tazı koşmasıyla
övülür, tasmasıyla değil. Niçin bir insanı da kendi özellikleriyle
değerlendirmiyoruz? Şu kadar adamı, şu kadar köşkü, itibarı, geliri
varmış… Hâlbuki bunlar çevresindedir, kendisinde değil.
Parçada vurgulanmak istenen asıl düşünce aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Hayvanların güçlü özellikleri ön plana çıkarılmalıdır.
B) İnsanlar malıyla mülküyle değil kişilikleriyle değerlendirilmelidir.
(Doğru cevap)
C) İnsan, çevresinden ayrı düşünülemez.
D) Kimi insanın değeri içinde, kiminin de dışındadır.
3. YARDIMCI FİKİR
Ana fikri çeşitli yönlerden açıklayan ve destekleyen diğer fikirlere
yardımcı fikir denir.
 Parçanın tamamını kapsamaz.
 Ana fikrin anlaşılmasını sağlar, ikna ediciliğini artırır.
 “Paragraftan hangisi çıkarılabilir veya çıkarılamaz, paragrafla ilgili hangisi
söylenebilir veya söylenemez, paragrafta hangi yargıya ulaşılabilir veya
ulaşılamaz, hangisinden bahsedilmiştir veya bahsedilmemiştir?” gibi
sorular yardımcı fikri buldurmaya yöneliktir.
Örnek:
 • Başarıya giden yolda insanın ilk büyük düşmanı tembelliktir. Burada
tembelliği tanımlamaya gerek yok. Onu herkes az çok tanır. Ancak
söylemek gerekir ki tembellik insanın karşısına çıkıp yiğitçe savaşmaz.
Biçimden biçime girerek insanı alt etmeye çalışır.

Parçaya göre, tembellik için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Her zaman ayrımına varılmayan bir tehlike olduğu
B) İnsana yabancı olmayan bir davranış olduğu
C) Her insanı ayrı biçimde etkilediği
D) Öz güveni olmayan insanları kendine tutsak ettiği (Doğru cevap)

4. BAŞLIK
Paragrafı en iyi şekilde kapsayıp yansıtan, bir veya birkaç sözcükten oluşan
ifadelere başlık denir.
 Konuyu veya ana fikri yansıtır. 
İlgi çekici ve düşündürücüdür.

5. ANAHTAR SÖZCÜKLER
Paragrafta konuyu en açık ve anlaşılır biçimde ifade eden sözcüklere
anahtar sözcükler denir.

Örnek:

• Spor yapmak, günlük hayatın sıkıntısını en aza indirmek için biçilmiş

kaftandır. Koşmak, yürümek, jimnastik vb. sporlar vücudumuzun
hücrelerine birikmiş olan kiri temizler. Bu kirlerden arınan insan da daha
 canlı, daha atak, daha sağlıklı olur. Bu da insanın genç ve dinç kalmasını
sağlar.
Anahtar sözcükler: İnsan, spor, sağlık

6. OLAY – ZAMAN – MEKÂN – KARAKTER

Zaman, yer ve karakter ögeleri kullanılarak belli bir kural çerçevesinde
oluşturulan edebi metinlere olay yazısı denir. Öykü, roman, masal, fabl gibi edebi
türler olay yazılarıdır.
Örnek:

• “Güneşli bir nisan sabahıydı. Çoban Haydar, her zamanki gibi koyunları ve
keçileri ahırdan çıkarıp köylerinin yanındaki meraya doğru yola koyuldu.
Amacı sürüyü otlatmak, kış boyunca iyi beslenemeyen koyunları ve
keçileri taze otlarla iyice doyurmaktı. Köyün hemen yanındaki bu mera,
bahar gelince bereketlenir, yeşilin bin bir tonuyla bezenirdi.
Olay: Haydar’ın sürüyü meraya götürmesi
Karakter: Çoban Haydar
Zaman: Nisan sabahı
Yer: Köyün yanındaki mera

7. PARAGRAFTA DUYULAR
Yazar, paragrafta görme, işitme, koklama, dokunma ve tatma duyularına
yer verebilir.

 Paragrafta hangi duyudan yararlanılmıştır veya yararlanılmamıştır sorusu

gelebilir.

Örnek:

• Bu mahallede oturanlar yaz sabahları ağaçlara yuva yapan bülbüllerin

sesleriyle ve mis gibi kokan çiçeklerle uyanırlar. Ancak güneş, perdeleri
aralayıp odalara sızdığında duyulan sadece kuş sesleri değildir. Çocuklar
uyanmış ve cıvıl cıvıl sesleriyle sokakta oynamaya başlamışlardı.
Yararlanılan duyular: Görme, işitme, koklama

8. PARAGRAFTA DUYGULAR
Yazar, paragrafta sevinç, özlem, yakınma, pişmanlık, beğenme,
küçümseme gibi duygulara yer verebilir.
Örnek:

• Dışarıda çok güzel kar yağıyordu. Pencerenin önüne oturup kar yağışını
seyrediyor, kar tanelerinin beyaz gülücükler dağıtarak süzüle süzüle yere
inmesini seyretmekten büyük sevinç duyuyordum. Bu sırada yandaki
kanepede oturan dedeme heyecanla seslendim: “Dede, bak! Her yer nasıl
da bembeyaz oldu!” Dedem dışarı baktı ve bana; “Evet benim güzel kızım,
tıpkı pamuk tarlası gibi.” dedi.
Paragraftaki duygular: Sevinç, heyecan

B) YAPI YÖNÜ

1. GİRİŞ
Anlatılacak konunun okuyucuya sezdirildiği veya doğrudan verildiği
yazının ilk bölümüne giriş denir.
 Giriş cümlesinden önce başka bir cümle olamaz. Bu yüzden giriş
cümlelerinde “bu yüzden, bundan dolayı, ama, fakat, çünkü, oysa” gibi
bağlayıcı ifadeler yoktur.

2. GELİŞME

Giriş bölümünden sonra gelerek onu açıklayan, girişte sezdirilen konunun

ayrıntılarıyla ele alındığı bölüme gelişme denir.

 Bahsedilecek olan bütün düşünceler bu bölümde anlatılır.

 Yazının en uzun bölümüdür.
  Yazar, düşüncelerini anlatmak için düşünceyi geliştirme yollarını
kullanabilir.

3. SONUÇ
Gelişme bölümünde anlatılan duygu, düşünce veya olayın bir sonuca
bağlandığı bölüme sonuç denir.
 “Demek ki, öyleyse, sonuç olarak, kısacası, özetle” gibi ifadelerle metin
bitirilebilir.
 Paragrafın ana fikrini bulmak için sonuç bölümüne dikkat etmeliyiz.
Örnek:

• “Günlük yaşamımızda kullandığımız birçok madde sağlığımızı tehdit ediyor.

Öyle ki soluduğumuz havadan, yediğimiz yemeklerden bile vücudumuza
bol miktarda zehirli kimyasal maddeler giriyor. Arabaların egzozlarından
çıkan dumanlar, bacalardan havaya karışan yakıt dumanları da zehirli
maddelerle dolu. Sadece dışarısı mı? Evde de zehirli maddelerle çevrilmiş
durumdayız. Evlerde kullandığımız böcek öldürücü ilaçlar, temizlik
maddeleri vücudumuzu zehirleyen maddelerden sadece ikisi. Bu yüzden
sağlıklı kalabilmek için yaşamımıza, yiyip içtiklerimize dikkat etmeli,
sağlığımızın kıymetini bilmeliyiz.”
Bölümleri: İlk altı çizili kısım giriş, devamı gelişme, son altı çizili bölüm ise
sonuçtur

4. PARAGRAF OLUŞTURMA
Karışık şekilde verilen cümlelerden anlamlı bir paragraf oluşturmamız
istenildiği şunlara dikkat etmeliyiz:
 Önce bütün cümleler okunarak ne anlattığı belirlenmelidir.
 Olay yazılarında olayların gerçekleşme sıralarına dikkat edilmelidir.
 Düşünce yazılarında fikrin mantık sırası belirlenmelidir.
 Giriş cümlesinde olamayacak ifadelere dikkat edilmelidir.
 Şıklardan yola çıkarak soruyu çözmek işimizi kolaylaştırır.
Örnek:
 I. Çanakkale sırtlarını bombardıman ettiler.
II. Bir topçu bölüğünde yalnız Seyit ve Ali adlı iki topçu eri kaldı.
III. Oradan geçip İstanbul’u almaya çalışıyorlardı.
IV. 1915 yılında düşman gemileri Çanakkale Boğazı’na gelmişlerdir. V.
Oradaki askerlerimizin çoğu şehit düştü.
Sıralama: IV – III -I – V – II

5. PARAGRAF TAMAMLAMA
Paragrafta boş bırakılan yerler tamamlanırken paragrafın anlam bütünlüğüne
dikkat edilmelidir.

6. PARAGRAFI İKİYE BÖLME

Yazar, konuyu anlatırken her paragrafta konunun farklı bir yönünü ele alır.
Konu değiştikçe yeni bir paragrafa geçerek yazısını devam ettirir.
 Konunun değiştiği ilk cümle bulunarak paragraf o cümleden bölünmelidir.
 “Çünkü, ama, oysaki” gibi ifadeler konunun devam ettiğini, yeni bir
paragrafa geçilmemesi gerektiğini gösterir.
Örnek:

“Heykelcilik, ilk insandan beri var olan bir sanat dalı. İlk insanlar;
etkilendikleri, beğendikleri, saygı duydukları, onurlandırmak ya da
anlamak istedikleri varlıkların heykellerini yaptılar. Heykelcilik sanatında
ilk insanlardan bugüne çok yol alındı. Eskiden ilkel aletlerle yapılan bu
güzel sanatlar şimdilerde modern aletlerle yapılmaya başlandı.”
Açıklama: İlk paragrafta heykelciliğin ortaya çıkışı, ikinci paragrafta ise
heykelcilikteki gelişme anlatıldığı için paragraf ikiye bölünmelidir.

7. PARAGRAFIN AKIŞINI BOZAN CÜMLE

Paragrafın anlam bütünlüğünü bozan, farklı bir konudan bahseden,
savunulan fikre karşı çıkan cümleler paragraftan çıkarılmalıdır.
Örnek:

• “Bundan yaklaşık yirmi yıl önce yazılı olarak haberleşmek için mektup
kullanıyorduk. Bu yolla mektupların yerine varması günlerce, bazen
haftalarca sürüyordu. Bugün, haberleşmek için çoğunlukla elektronik posta
(e-posta) kullanıyoruz. Hatta çok uzaktaki tanıdıklarımıza mektupların
aylar sonra ulaştığı bile oluyordu.”

A. ANLATIM BİÇİMLERİ (TEKNİKLERİ)

1. Betimleme
Bir varlık veya kavramın okuyucunun gözünde canlanacak şekilde
anlatılmasına betimleme denir.
 Anlatılan varlık veya kavramın ayırt edici özelliklerinden bahsedilir.
 İyi bir gözlem gerektirir.
 Yazar, kendi bakış açısını ve duygularını katarak da betimleme
yapabilir.
Örnek:

 Sözcüklerle resim yapmak olarak tarif edebiliriz.

“Başımızın üstünde her zaman yeşil, iğne yapraklı dallardan örülü bir çatı
var. Dallar öylesine sık ki, güneş ışığı aşağıya süzülemiyor bile. Ormanın
içine doğru kilometrelerce uzayıp giden toprak bir yol… Çevredeki
çiçeklerin insanı bayıltıcı kokusu ve kuşların tatlı nağmeleri…”

• “Kapıda yaşlı bir adam belirdi. Üzerinde biraz eski, açık mavi bir takım
elbise vardı. Ceketin üst cebinde üçgen şeklinde kıvrılmış mendil,
kravatıyla aynı renkteydi. Yer yer ağarmış saçlarını sol tarafa yatırmış, hâlâ
siyahlığını koruyan bıyıklarını üst dudağının üzerini kapatacak şekilde
bırakmış. Ayağında yıllar önce gençlerin oldukça rağbet ettiği ucu sivri
ucu küt biçimli ayakkabılar vardı.”

2. Öyküleme
Yaşanmış veya tasarlanmış bir olayın anlatıldığı anlatım biçimine öyküleme
denir.

 Öykülemede olay, zaman, mekân ve karakterler vardır.

 Öykülemede zaman akış hâlindedir, birbirini takip eden olaylar
vardır.
 Öykü, roman, masal ve fabl temelinde öyküleme tekniğine dayanır.
 Öyküleme ve betimleme birlikte kullanılabilir.

Örnek:

• “Derse geç kalmıştım. Hemen bir taksi tuttum. Taksici beni derse
yetiştirmek için biraz hızlı sürdü. Önümüzde giden araç ani fren yapınca
ona arkadan çarptık. Bereket, taksici hemen frene basmıştı da çarpışma
hafif oldu. Tabiî ben de derse yetişemedim.”
Örnek:

3. Açıklama
Herhangi bir konu hakkında bilgi vermek amacıyla kullanılan anlatım
biçimine açıklama denir.
 Amaç okuyucuyu bilgilendirmek, okuyucuya bir şeyler öğretmektir.
 Yazarın duyguları değil nesnel bilgiler anlatılır.

“Yakup Kadri Karaosmanoğlu edebiyatımızın önde gelen sanatçılarından

biridir. Roman, hikâye, anı gibi değişik alanlarda eserler vermiş olan
sanatçı daha çok romanları ile tanınmaktadır. Romanlarında önceleri kişisel
konuları işleyen sanatçı daha sonra toplumsal konulara yönelmiştir.
“Kiralık Konak ”ta nesiller arası duygu ve düşünce farklılıklarını işleyen
sanatçı, “Yaban” romanında Kurtuluş Savaşı yıllarında köy yaşamını,
köylü – aydın çatışmasını işlemiştir.”

4. Tartışma
Yazarın kendi düşüncesini savunmak amacıyla kullandığı anlatım biçimine
tartışma denir.
 Amaç kendi düşüncesini savunmak, okuyucuyu ikna etmektir.
 Kendi düşüncesinin doğruluğunu, karşıt düşüncenin yanlışlığını
anlatır.
 Öznellik vardır.
Örnek:

• Bazı bilim adamları yanlış, anlaşılmaz bir Türkçe ile yazıyorlar. Üstelik
bunlar, edebiyatçı olmadıklarını ileri sürerek, hoş görülmelerini de
Örnek:

istiyorlar. Ama bu, mazeret olamaz. Çünkü bizim onlardan istediğimiz;

duygu ve düşüncelerini düzgün bir dille yazmalarıdır. Bunun için de
sanatçı olmaya gerek yoktur. Her insan ana dilini hatasız kullanacak ölçüde
bilmelidir bence.”

B. DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Parçada anlatılanları daha anlaşılır hâle getirmek, okuyucuyu etkileyip
ilgisini çekmek ve ikna etmek için kullanılan yöntemlere düşünceyi geliştirme
yolları denir.
 1. Tanımlama
Bir varlık veya kavramın ne olduğunun anlatılmasına tanımlama denir.

 Yapılan tanım “Bu nedir?” sorusuna cevap verir.

 Tanımlar mutlaka nesnel olmak zorunda değildir, öznel tanımlama da
olur.
 Genellikle açıklama ve tartışma teknikleri ile kullanılır.

Örnek:

• “Destanlar, tarihten önce ve tarihin başlangıcı sırasında bir milletin

geçirdiği maceraları, yetiştirdiği kahramanları; doğa, evren ve toplum
olayları hakkında düşündüklerini ve bunlar karşısında aldığı vaziyetleri
anlatan din ve kahramanlık hikâyeleridir.

2. Örnekleme
Bir düşünceyi daha anlaşılır duruma getirmek, inandırıcı kılmak için
kullanılan yola örnekleme denir.
Örnek:

• “Bir yerde sabit cıvata gibi dönüp duranların ne kendilerine faydaları vardır,
ne çevredekilere. Oysa dünyaya bakalım; her şey değişir, durmadan yol alır.
Su, buhar olur, yağmura dönüşür; tohum, baş verir, çiçeğe durur; civciv,
pek cılız doğar, kocaman bir horoz olur. Dünyada hiçbir şey durmaz. Bu
doğanın bir parçası olan insan neden dursun?”

3. Benzetme
Bir varlık veya kavramı başka bir varlık veya kavramın özellikleriyle
anlatmaya benzetme denir.
Örnek:

• “Birikimsiz yazarlık saman alevi gibidir. Saman alevi çabucak tutuşup yine
çabucak söner. Yazmak için yeterli donanıma sahip olmayan birikimsiz
yazarlar da parlamış olsalar bile elbet bir gün saman alevi gibi sönüp giderler.”
 4. Karşılaştırma
Birden fazla varlık veya kavram arasındaki benzerlik ve farklılıkların
ortaya konmasına karşılaştırma denir.
Örnek:

• “Konuşma ile yazma farklıdır. Konuşma geçicidir, yazma kalıcı. Konuşma

anlıktır, yazma sonsuz. Yazıya geçirilen her şey olduğu gibi korunur.
Konuşma ise saman alevi gibi söylendiği anda yitip gider.”

5. Tanık Gösterme
Savunulan düşüncenin doğruluğunu kanıtlamak için tanınmış ve alanında
uzman kişilerin sözlerine yazıda yer verilmesine tanık gösterme denir.
 Kişinin sadece adını veya eserinin adını yazmak yeterli değildir. Tanık
gösterme olması için o kişinin mutlaka bir sözüne yazıda yer verilmelidir.
 Tırnak işareti içerisinde yazılan sözler bizim için ipucudur.

Örnek:

• “Deneme, büyük savlar içermez. Daha çok duyguya, sezgiye, birikime ve akla
dayanır. Denemede yazar kendi birikimini, içinden gelenleri özgürce aktarır.
Bu nedenle Nurullah Ataç deneme için: “Deneme benin ülkesidir.” der. Bu
görüşe katılmamak elde değildir.”

6. Sayısal Verilerden Faydalanma

Düşüncenin kanıtlanabilmesi için sayısal verilerden, istatistiki bilgilerden,
anketlerden veya grafiklerden yararlanılmasına sayısal verilerden faydalanma
denir.
Örnek:

• “Ormanlar, dünyamızın akciğerleri gibidir. Ağaç ve ormanın insan hayatına

doğrudan ve dolaylı o kadar çok faydası vardır ki… Aklıma gelen birkaçını
sıralayayım isterseniz. O zaman ne demek istediğimi daha iyi anlamış
olursunuz. Tabiatın harika, sessiz süpürgeleri ormanlar yaratılmasaydı
yaşadığımız dünya tozdan geçilmeyecekti. 1000 m² ladin ormanı yılda 32
ton, kayın ormanı 68 ton ve çam ormanı ise 30-40 ton tozu hüp diye emebilir
ve havadaki zehirli gazları da filtre eder.”

C. ANLATICI
Olaya dayalı metinlerde olayı, kişileri ve mekânı okuyucuya anlatan kişiye
anlatıcı denir.

1. 1. Kişi Ağzıyla Anlatım

Yazar, kendi başından geçen veya içinde bulunduğu bir olayı anlatır.

 Birinci tekil (ben) ve birinci çoğul (biz) kişi ekleri kullanılır.

Örnek:

• “Kimse farkına varmadan evden çıktım. Doğruca alet edevatın bulunduğu

depoya gittim. Duvara yaslı duran kazmayı kaldırıp ağırlığına baktım. İmkânı
yok, bunu götüremezdim. Çok ağırdı. Küçük keser de aynı görevi görürdü.
Aradığım keseri buldum. Depodan çıktım…”

2. 3. Kişi Ağzıyla Anlatım

Yazar, başkasından duyduğu ve gördüğü bir olayı anlatır.

 Üçüncü tekil (o) ve üçüncü çoğul (onlar) kişi ekleri kullanılır.

Örnek:

• “Yazdan kalma bir gündü. Güneş, insanın içini ısıtıyordu. Cemil, sahilde oturmuş,
dalgaların sesini dinlerken üstünden hızla geçen martıların çığlığı andıran sesiyle
irkildi.”
TAKTİKLER
PARÇADA ANLAM
1. Toplum olarak yaşadığımız olayları, öğrendiklerimizi kendi bakış açımızdan
değerlendirip sorgulamıyoruz. Başkalarının bize yakın gelen görüşlerini kabul
ediveriyoruz. Bu yüzden düşünceler kısa sürede inanca dönüşüyor. Tartışarak
çözebileceğimiz doğruları dövüşerek çözmeye çalışıyoruz çoğu zaman.

Yukarıdaki parçada yazarın asıl yakındığı durum aşağıdakilerden

hangisidir?

A) Doğru ve yanlışı zor ayırt etme

B) Tartışmaktan korkulması
C) Olayları kendi bakış açımızla değerlendirmeme
D) Başkalarının görüşünü kabul etme

2. Rüzgâr esiyor, ağaçların sararmış yapraklarından oluşan tabiatın kokusunu

çekiyorum içime. Renkler solgun, her şey sarı ve sarı tonlarında. Gökyüzü parlak
maviliğini yitirmiş, saklanmış tozlu bulutların arkasında...

Bu parçanın anlatımında aşağıdaki duyulardan hangisinden

yararlanılmamıştır?

A) tatma - işitme
B) görme - dokunma
C) koklama - dokunma
D) görme – koklama

3. Sevgileri yarınlara bıraktınız

Çekingen, tutuk,
saygılı Bütün
yakınlarınız Sizi yanlış
tanıdı.
Bitmeyen işler yüzünden
Bir bakış bile yeterken anlatmaya Her
şeyi, kalbinizi dolduran duygular
Kalbinizde kaldı.

Şairin dizelerinde yakındığı durum aşağıdakilerden hangisidir?

A) İşlere fazla zaman ayrılması

B) Sevgiyi ifade etmenin ertelenmesi
C) Duyguların her zaman anlatılması
D) Yakınlarımızın bizi yanlış tanıması
4. Eskiden Amasya’da neredeyse her yere faytonla gidilirdi. Çünkü şimdiki gibi
toplu taşıma araçları yoktu. Taksiler ise ancak fazla parası olanlar içindi. Faytonla
ulaşımın tadı bir başkaydı.
Bu parçanın konusu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Başlıca ulaşım araçları

B) Eski Amasya’da ulaşım
C) Ulaşım araçlarının tarihçesi
D) Fayton ve taksi

5. Bir kısmı dondurulmuş resmi, bir kısmı da serbest piyasa fiyatı üzerine iş
gördüğü için, satış mağazaları iki kategoriye ayrılmıştı. Mallara resmi fiyat
uygulanan dükkânların önünde halk kuyruğa girerek, sırası geldiği zaman ne
bulursa onunla yetinmek zorunda kalırdı. Serbest fiyatla satış yapan mağazalara
çoğunlukla yabancılar gelir ve döviz karşılığı ne bulurlarsa değil, ne dilerlerse alıp
giderlerdi.

Bu paragrafta sözü edilen ülke insanları için aşağıdakilerden hangisini söylemek

daha doğrudur?

A) Turizme önem verdikleri

B) Alışverişten iyi anladıkları
C) Alım güçlerinin sınırlı olduğu
D) Gönüllerince yaşadıkları

6. Ben kim miyim? Biraz annem, babam, kardeşlerim bir ölçüde de dostlarım ve
okuduğum kitaplarım. İşte ben bunlarım. İnsan bir adadır, diyenler var. Hayır,
bence insanlar birer ada değil, birbirine bağlı yarım adacıklardır. Hiçbir insan tek
başına bir şey değildir. Ancak sevdikleriyle olunca, onların düşünce ve duygularını
paylaştıkça vardır.

Böyle düşünen birinin aşağıdakilerden hangisini söylemesi beklenemez?

A) Yalnız taş duvar olmaz.

B) Ağaç, yaprağıyla gürler.
C) Tek el şaklamaz.
D) Her koyun kendi bacağından asılır.
7. 1. Omzuna örttüğü işlemeli şal çok
zarifti.
2. Başında yalnızca alnının bir kısmı ile tepesini örten siyah bir örtü, şapkaya
benzetilerek sarılmış, başının arkasına bağlanmıştı.
3. Fotoğrafta çok güzel, orta yaşlı bir kadın ile iki genç adam vardı.
4. Koyu renk gözleri hüzünlü bir gülümseyişle donmuş kalmıştı.
8. Kadın ortada oturuyordu ve 1900’lerin şıklığında dar, siyah bir elbise giymişti.

Numaralanmış cümlelerden anlamlı bir paragraf oluşturulmak istenirse doğru

sıralama aşağıdakilerden hangisi gibi olur?

A) 3-5-2-1-4 B) 5-4-2-1-3 C)
4-5-3-1-2 D) 3-4-5-1-2

9. (1) Ahmet Arif; Anadolu’yu ve Anadolu halkını, folklorik özelliklerini

yitirmeden şiire taşımıştır. (2) Türkü, ağıt ve masallardan beslenerek özgün ürünler
ortaya koymuştur. (3) Ayrıca Ankara’ya yerleşerek gazetecilik mesleğini seçmiştir.
(4) Nazım Hikmet’in açtığı yoldan ilerlemiş, halk ve divan edebiyatının şiir
birikimlerini sentezlemiştir.

Kaç numaralı cümle düşüncenin akışını bozmaktadır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

10.
1. Özellikle çocukların gelişimini olumsuz etkileyen bu durum dilin gelişimine
darbe vuruyor.
2. Yetkili devlet kurumlarının bir an önce bazı önlemler alması gerekir.
3. Günümüzde televizyon programları eğitici amaçtan oldukça sapmış
durumdadır. 4. Yerinde kullanılmayan sözcükler, anlamsız ya da argo bir takım
tabirler televizyon programları nedeniyle dilimize yerleşiyor.

Anlamlı bir paragraf elde emek için doğru sıralama aşağıdakilerden hangisinde
verilmiştir?

A) 4-3-2-1 B) 2-1-3-4 C)
3-1-4-2 D) 4-2-1-3
11. Aşağıdaki seçeneklerin hangisi bir paragrafın giriş cümlesi olabilir?

A) Her çağ kendi değer yargılarını meydana getirir.

B) İnsanlar ilişkilerini bu değer yargılarına göre oluşturur.
C) Bunu yaparken yaşadıkları topluma karşı sorumluluklarını bilmeli. D)
Okuma, insanları bu değer yargılarına götüren süreçtir.

12. Caz, bileşenlerinin kökenindeki yaratıcılık özelliğiyle diğer müzik türlerinden

farklılaşır. Cazda çalarken var olur müzik, icra yazının ötesindedir. Caz daha çok
bir tarzdır. İçerikten çok, biraz ileride bir sanat yapma biçimidir. Caz, doğaçlama
için her türlü melodiyi malzeme olarak kullanabilir. Canlı müzik, caz için bu
nedenle yaşamsaldır.

Paragraftan caz müziğiyle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz?

A) Biçimin cazda içeriğin kendisi olduğu

B) Çok bildik melodilerin ritim ve ses çeşitlemeleriyle caza dönüşebildiği
C) Dinleyicilere yoğun bir alışveriş ortamında yeni sesler üretebildiği
D) Yeniliğe kapalı bir müzik türü olduğu

13.
Artık bülbül ötmüyor
Gül dolu pencerede
Yalnız hatıran kaldı
Boş kalan çerçevede

Bu dörtlükte ağır basan duygu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Pişmanlık B) Sabırsızlık
C) Heyecan D) Özlem

14. Kaplumbağa, çok sert ve kemiksi bir kabuk içinde yaşayan, ağır yürüyüşlü, dört
ayaklı, sürüngen bir hayvandır. Vücudu kubbemsi bir kabukla örtülüdür. Tehlike
anında baş, bacak ve kuyruğunu içeri çekebilir. Çenesiz dişsizdir. Yumurtlayarak
ürer. Ömrü 40-200 yıl kadardır. Kara, deniz ve tatlı sularda yaşayan 250 kadar türü
bilinmektedir.

Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı yoktur?

A) Yaşam alanı neresidir?

B) Üreme şekli nasıldır?
 C) Ömrü kaç senedir?
D) Ne ile beslenir?
PARÇADA ANLAM CEVAPLAR

1.D 2.A 3.B 4.B 5.C 6.D 7.A 8.C 9.C 10.A 11.D 12.D 13.D 14.A

PARAGRAFTA ANLAM

1. Acı frenle sarsılıp duran otobüsün homurtusuna sekiz on çocuk koştu. Ellerinde
çantalar, keseler, başlarında şapka vardı çocukların. Genzimi tıkayan zehirli
dumanı yutarken okul, karşıda iki ağartı halinde görülüyordu. Çocuklardan birisi
bana döndü.
Ona, öğretmen olarak geldiğimi söyledim.

Verilen paragrafta aşağıdakilerden hangisi kullanılmamıştır?

A) Olay içinde yaşatma

B) Varlıkların ayırıcı niteliklerini söyleme
C) İzlenim kazandırma
D) Öğretme, bilgi verme

2. Bir yargıyı, bir düşünceyi çürütme, değiştirme amacıyla

başvurulan anlatım biçimine ..........................; bir olayı zaman ve mantık sıralamasını
esas alarak aktarmaya.......................denir.

Yukarıdaki boşluklara sırasıyla hangileri getirilmelidir?

A) betimleme - öyküleme
B) tartışma - öyküleme
C) öyküleme - açıklama
D) tartışma – betimleme
3.
Gazeteci:
- İyi bir roman nasıl olmalıdır?
Eleştirmen:
- İyi romanın birinci niteliği, bir kişinin hayat anlayışının ifadesi olmasıdır. İyi bir
romanda tipler, olaylar tamamen hayatta oldukları gibi değil, sanatçının
kafasındaki kompozisyon özelliklerine göre şekillenmelidir.

Eleştirmen, gazetecinin sorusuna cevap verirken aşağıdakilerden hangisine

başvurmuştur?

A) Düşüncelerini tartışmaya açmak

B) Bilgi vermeyi amaçlamak
C) Yaşadığı olayı öykülemek
D) Betimleyici ögeler kullanmak

4. Mahallemizde akşamın habercisi yoğurtçudur. Yoğurtçular, o gür sesleriyle

sokaklardan geçmeye başlayınca insan havaya bakmaksızın güneşin artı batıya
yaklaştığını, ışığın tatlı bir serinlik içinde kavun sarılığın aldığını, bahçelerde
baygın çiçeklerin sulanma saatinin geldiğini; kadınların, çocukların deniz
kenarlarına çıkmak üzere hazırlandığını hissedersiniz.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisinden yararlanılmamıştır?

A) Niteleyici sözcüklerden
B) Öyküleyici anlatımdan
C) İşitsel ögelerden
D) Karşıt sözcüklerden

5. Akıntı çok hızlı olduğu için çaya bakamıyordu. Çayın karşı kıyısında geyikler
vardı ve ona bakıyorlardı. Akşamüzeri gördüğü üç geyiğin üçü de oradaydı. Her
şey yeniden başlıyor ya da tekrarlanıyordu. Koca boynuzlu geyik başını kaldırdı,
ağzından sular damlıyordu.

Bu parçanın anlatımı için aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Görsel ögeler kullanılmıştır.

B) Olaylar oluş sırasına göre verilmiştir.
C) Tanım içeren cümlelere yer verilmiştir. D) Betimleyici ögeler
kullanılmıştır.
6. İnsan, rüyasında gördüğü bir şeyi arkadaşına anlatırken ağırlıklı olarak hangi
anlatım yoluna başvurur?

A) Açıklayıcı B) Tartışmacı
C) Betimleyici D) Öyküleyici

7. Aşağıdakilerden hangisinde betimleme unsurları ağır basmaktadır?

A) Haldun Dormen, bir trajediyi, onun trajedi olduğunu bile fark ettirmeyen bir
üslupla anlatır.
B) Herkesin kendine göre bir zevki var. Kimi bahçeyle meşgul olmak ister, kimi
de insan yetiştirmekten hoşlanır.
C) Bugün kendimi düne göre daha iyi hissediyorum. D) Bahçesinde kıpkırmızı
güller, mor menekşeler ve ufacık bir havuz vardır.

8. Kedi et kokusunu almıştı bir kere. Sinsi adımlarla mutfağa doğru süzüldü. Evin
hanımı onu fark ettiğinde artık çok geçti. Kedi bir et parçasını kaptığı gibi
balkondan atlayıverdi bahçeye. Onu bekleyen diğer kedilerle amansız bir rekabeti
de kazandı ve bir ağaç dalında eti yemeye koyuldu. Evin hanımı intikam almak
istercesine elindeki sopayla ağacın gövdesine vuruyordu. Kadın vurdukça kedi bir
dal daha tırmanıyordu. Kadın artık pes etmişti. Kedi biraz aşağıya indi ve evin
mutfağını gözetlemeye başladı.

Yukarıdaki metinde yazar aşağıdakilerin hangisine başvurmuştur?

A) Bir olay, olgu ya da sorunu farklı düşüncelerin çatışması şeklinde

B) Herhangi bir şey hakkında öğretici bilgi verme
C) Bir varlığın ayırıcı özelliklerini niteleme
D) Okuyucuyu bir olay örgüsü içinde yaşatma

9. Kaz Dağı’nda ağaçlar, sıkıntılı ve sert kayaları avuç gibi kavrarlar. Bazıları
uçurumun dibine bakmak için uçurumdan eğilir, başları yokuş aşağı inen atlılar
gibi dimdik arkaya dikilir.

Bu parçanın anlatımı ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) İki varlık arasında benzetme ilişkisi kurulmuştur.

B) Görsel ögelere yer verilmiştir.
C) Cansız varlığa insan özelliği verilmiştir. D) İşitme duyusundan
yararlanılmıştır.
10. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde yay ayraç içinde verilen düşünceyi
geliştirme yolu yanlış verilmiştir?

A) Alanında uzman, tanınan, saygın bir kişinin sözünü alıntılamak. (Örnekleme)

B) Anlatımı güçlendirmek için istatistiksel sonuçlara başvurmak. (Sayısal verilerden
yararlanma)
C) En az iki varlığın, nesnenin benzeyen ve benzemeyen yönlerini belirtmek.
(Karşılaştırma)
D) Özel ve değişmez niteliklerini sayarak bir kavramı bütün ögeleri ile tanıtmak.
(Tanımlama)

11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kişileştirilen varlıklar aynı yönlerden

birbirine benzetilmiştir?

A) Deniz, sonsuzluğu anımsatır her zaman.

B) Yıldızlar özenerek bakar denize, kumlar kıskanır onun sularını.
C) Bir ağaç gibi onurlu ve kendinden emin bir duruşu vardır denizin. D)
Durgunluk da denizin süsüdür.

12. Aşağıdakilerden hangisinde cümle birden fazla duyuya seslenmiştir?

A) Simsiyah bir kediydi, yumuşacık tüyleri vardı.

B) Akşamla birlikte gökyüzünü bir kızıllık kapladı.
C) Gül kokusu yayılmıştı her tarafa.
D) Bahar gelince her taraf yeşillenmişti.

13. Ufuk, ufuk diyorlar. Nedir ufuk? Bir boşluktur tamamen. Ne kadar bakarsan
bak, görürsen gör, kendini görürsün içinde. Asıl ufuk nedir bilir misiniz? Bir dostla
bir masada karşı karşıya oturur, gözleri gözlerinizle konuşur; işte o dost insandır
ufuk.

Bu parçanın anlatımında düşünceyi geliştirme yollarından

hangisi kullanılmıştır?

A) İki varlık arasında benzerlikler bulmak.

B) Bir kavramı belirgin özellikleriyle tanıtmak.
C) Sayısal verilerden yararlanmak. D) Tanınmış bir kişinin sözünü
alıntılamak.
CEVAPLAR

1.D 2.B 3.B 4.D 5.C 6.C 7.D 8.D 9.D 10.A 11.C 12.A 13.B 14.D

NOKTALAMA İŞARETLERİ

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tırnak işareti farklı

görevde kullanılmıştır?

A) “İçimizdeki Şeytan” adlı romanı herkes okumalıdır.

B) “Artık bir ömür mutlu olacağız.” diyerek eşine sarıldı.
C) Şairin “Bebek” şiirini okudukça kendime geliyorum.
D) Gerçek aşk filmi olarak “ The Notebook” u tavsiye edebilirim.

2.
“ Güzelliğin on par’ etmez,
Bu bendeki aşk olmazsa.”

Yukarıdaki cümlede kesme işaretinim (‘) kullanım amacı aşağıdakilerden

hangisidir?

A) Özel isimlere getirilen çekim ekleri ayırma

B) Başka bir kelimeyle karışabilecek kelimeleri ayırma
C) Şiirlerde ölçü veya söyleyiş gereği düşen sesleri göstermek için
D) Sayılara getirilen ekleri ayırmak için

3. Babam: “Şiir dinletisinde en çok Bekleyen şiirinden etkilendim.” dedi.

Yukarıdaki cümlede hangi noktalama işareti eksiktir?

A) Yay ayraç
B) Eğik çizgi
C) Tek tırnak işareti
D) Noktalı virgül

4. Aşağıdakilerden hangisi yazım ve noktalama bakımından doğrudur?

A) Annem:“Bu sabah kaçta çıkacaksın?” diyor.

B) Annem; “Bu sabah kaçta çıkacaksın!” diyor.
C) Annem:“Bu sabah kaçta çıkacaksın? diyor.”
D) Annem; “Bu sabah kaçta çıkacaksın”?diyor.

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde köşeli ayraç yanlış kullanılmıştır?

A) Atatürk [ilk cumhurbaşkanı] ülkeyi çok iyi yönetti.

B) Kürk Mantolu Madonna [Sabahattin Ali (1907- 1948)] en sevdiğim
roman.
C) Ziya Gökalp [Büyük Baba (1876-1924)] nerede doğmuş? D) Muhibbi
[Kanuni Sultan Süleyman (1494-1556)] birçok şiir yazmıştır.

6. Balıkçı:
“ Bugün fırtına var, balığa çıkılmaz.”

Yukarıdaki cümlede tırnak işareti yerine kullanılabilecek noktalama işareti

aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yay ayraç
B) Kısa çizgi
C) Tek tırnak
D) Konuşma çizgisi

7. Her yazarda iki önemli özellik bulunmalıdır ( ) özgünlük ( ) birikim ( )

Yukarıdaki cümlede parantezle gösterilen yerlere aşağıdaki noktalama

işaretlerinden hangileri getirilmelidir?

A) ( ;) (,) (.)
B) ( :) (,) (...)
C) ( :) (,) (.)
D) ( ;) (;) (.)

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül yanlış kullanılmıştır?

A) Bu konuda, emi ol, sana yardım edeceğim.

B) Yaz, Ankara’da serin ve güzel geçer.
C) Kısa, kıvırcık saçları vardı. D) Çocuk titreye, titreye eve koştu.
9. Yağmurların ardı kesildi ( ) toprağın gözü doydu suya ( ) Yumuşadı kara yüzlü
toprak ( ) kabardı( ) yeşil otlar fışkırdı diz boyunca ( ) Sarı ( ) beyaz hanımelleri
duvarlara tırmandı.

Yukarıdaki yay ayraçla belirtilen yere aşağıdaki noktalama işaretlerinden

hangisi getirilemez?

A) (.) B) (,) C) (;) D) (:)

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde noktalama yanlışı yapılmıştır?

A) Sanat ve edebiyat, insanlığın ortak değerleridir.

B) En büyük özgürlüğümüz ”evet” ya da ”hayır” diyebilmektir.
C) Aydınlık evler Mahallesi 15/7’de oturuyor.
D) Babamın iki kardeşi var; Mehmet ve Ahmet.

11.
1. Bilinmeyen, kesin olmayan yer, tarih gibi durumlar için kullanılır.
2. Alay, kinaye ve küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen
sonra yay ayraç içinde kullanılır.
3. Seslenme sözlerinden sonra kullanılır. 4. Seslenme, hitap ve uyarı
sözlerinden sonra konur.

Yukarıdakilerden hangisi ünlemin görevlerinden biri değildir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

12. Ben, hiçbir zaman bu yaşa varacağımı ummamıştım (I) Bunu da nedeni vardı
(II) Henüz beş yaşındayken gördüğüm (III) korkunç bir düş (IV) bana ancak otuz
yaşına dek yaşayabileceğim hakkında bir kanı vermişti.

Yukarıda parantezle belirtilen yerlerden hangisine herhangi bir noktalama

işareti getirilemez?

A) I. B) II. C) III. D) IV.

13. Virgül, aşağıdaki cümlelerin hangisinde farklı görevde kullanılmıştır?

A) Ayşe, taşın üzerine oturdu.

B) Top, Mehmet’in göğsüne çarptı.
C) Annem, evi temizledi. D) Hayır, bunu bana yapamazsın.

14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinden “virgül” kaldırılırsa cümlenin anlamı

değişmez?

A) Doktor, önlüğünü giyerek hastaların yanına gitti.

B) Öğretmen, Deniz ve ben az daha uçağı kaçıracaktık.
C) O, dershaneden bir türlü gitmek istemiyordu. D) Arkadaşım, beni
dinlemeyince çok üzüldüm.

15. Üç noktanın kullanıldığı yerlerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi

yanlıştır?

A) Herhangi bir nedenle söylenmek istenmeyen sözlerin yerine kullanılır.

B) Tamamlanmamış cümlelerin sonunda kullanılır.
C) Sıralanan örneklerin devam ettiğini belirtmek için kullanılır.
D) Yapılacak açıklama veya verilecek örneklerden önce kullanılır.

16. Adam, Orhan Kemal olduğumu duyunca heyecanlanmıştı ( ) Müfettişler

Müfettişi’nden söz açtı ( ) ” Siz, müfettişlik yaptınız mı ( )” dedi.

Parçada parantezlerle belirtilen yerlere sırasıyla hangi noktalama işaretleri

getirilmelidir?

A) (;) (;) (?)

B) (.) (:) (?)
C) (,) (:) (:)
D) (.) (:) (.)

17. “Yeni gömleğimi, kısa kollu olanı, bir türlü bulamıyorum.”

Virgül(,)işareti, aşağıdakilerin hangisinde bu cümledeki göreviyle

kullanılmıştır?

A) Rıdvan, arkadaşlarıyla, balığa gidecek.

B) İşçiler, koşturup durdu, bütün gün.
 C) Ben ve arkadaşlarım, bu konuda, sizi destekliyoruz. D) Onları, sınıfta
bekleyenleri, buraya çağırın.

CEVAPLAR

1.B 2.C 3.C 4.A 5.A 6.D 7.C 8.D 9.D 10.D 11.A 12.C 13.D 14.D 15.D 16.B 17.D 18.B

CÜMLENİN ÖGELERİ

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ögelere ayırmada yanlışlık yapılmıştır?

A) Sabahın ilk ışıklarına kadar / oturup ödevini tamamlaması gerektiğini /

biliyordu. B) İş işten geçtikten sonra / herkes / yanıma gelip haklı olduğumu /
söyledi.
C) Herkes tatil yapıp dinlenirken / ben / durup dinlenmeden / bu yıl için /
hazırlandım.
D) Adam / lise yıllarında aldığı onur kupasını / özenle / temizledi.

1. Sonunda, istediğimiz genişlikte bir ev bulduk.

2. Anlatılanları unutursa babam onu cezalandıracak.
3. Önümüzdeki günlerde çocukluk arkadaşı evrakları teslim edecek. 4. Usul
usul yağan yağmur havayı biraz serinletmişti.

2. Numaralanmış cümlelerin hangi ikisinin öge dizilişi aynıdır?

A) 1 ve 2 B) 2 ve 3

C) 1 ve 3 D) 3 ve 4
Etrafınızdaki bu muhteşem manzarayı görmeden yaşayanlar, sadece varlıklarını devam
ettirmek isteyen sürüngenlere benzer.

3. Bu cümle için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Üç ögeli bir cümledir.

B) Cümlede yer tamlayıcısı vurgulanmıştır.
C) Cümlenin iki ögesinde eylemsi kullanılmıştır.
D) “Etrafınızdaki bu muhteşem manzarayı” söz grubu cümlenin nesnesidir.

Bir cümlede anlatılmak istenen esas ögeye vurgu denir. Bu da o ögenin yükleme
yaklaştırılmasıyla gerçekleştirilir.

4. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde yer tamlayıcısı vurgulanmıştır?

A. Kardeşi bu bilgileri gençliğinde öğrenmişti.

B. Zorluklar bize her zaman güç vermeli.
C. Sesleri duyunca kardeşlerim aşağıya indi.
D. Birkaç gün önce şiddetli yağmur yağmıştı.

5. “Projeyi tamamlamak için ne kadar uğraştığımı bütün arkadaşları epeydir biliyordu.”

cümlesinde aşağıdaki ögelerden hangisi yoktur?
A) Özne B) Zarf tamlayıcısı
C) Belirtili nesne D) Yer tamlayıcısı

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “kitap” sözcüğü diğerlerinden farklı bir

öge içerisinde yer almıştır? A) Elden ele dolaşan kitap, her okuyana ücretsiz
öğretmendir.
B) Başkalarına gösteriş yapmak için alınan bir şey değildir kitap.
C) Kitap, bazı insanların en yakın arkadaşı olmuştur hep.
D) Arkadaşım aile toplantılarında yüksek sesle kitap okur.

7. Aşağıdaki sorulardan hangisi nesneyi buldurmaya yöneliktir?

A)Soruları bu arkadaştan mı aldınız?

B) Ne zaman sınav olacağız?
C) O gün annenden ne sakladın? D) Onlar mı sana
anlattı?

“Kayseri’den yola çıkan otobüs, yarın sabah Tekirdağ’da olur.”

8. Bu cümlenin öge sıralanışı hangisinde doğru verilmiştir?

A) Nesne - zarf tamlayıcısı - yüklem

B) Yer tamlayıcısı - özne - yüklem
C) Nesne - yer tamlayıcısı - yüklem
D) Özne - zarf tamlayıcısı - yer tamlayıcısı –yüklem

9.“Bu filmi izlerken ..............” cümlesi aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanırsa

“zarf tamlayıcısı” en önemli öge olur?

A) kendinden bir şeyler bulacaksın.

B) çocukluk günlerini hatırladı.
C)kulaklarınızdan silinmeyen şarkıları mırıldanacaksınız. D)
hıçkıra hıçkıra ağlayacaksınız.

10.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde öge sayısı en fazladır?

A) Geçen sene de yağmur çok yağmıştı.
B) Kitaplığımı boy boy kitaplar süslüyor.
C) Gülüşünü çok beğendiğimi söyledim
D) Yaşça en küçük olan, en önde oturuyordu

11.”Hızlı adımlarla işe gidenler, fabrikanın önünde biraz dinlendi.”cümlesinin

öznesi, aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
A) gidenler
B) adımlarla işe gidenler
C) hızlı adımlarla işe gidenler
D) işe gidenler

12. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yalnızca özne ve yüklemden oluşmaktadır?

A) Her insanın sanata doğuştan bir eğilimi vardır.
B) Akşama doğru duvarın kenarından gizlice içeri girdiler.
C) Yabani at sürüsü kırlarda dörtnala, özgürce koşuyor.
D) Masanın ayağını tamir etmediği için yerde yemek yedik.

Garip şiirinin, bizim kendi şiir kaynağımızdan gelmediğini, bir yabancı şiir duyarlığına
öykündüğünü, ya da onu yansıttığını söylüyorsunuz.

13. Yukarıdaki cümlenin öğe dizilişi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Belirtisiz nesne – Yüklem

B) Özne – Yüklem
C) Zarf tümleci – Yüklem
D) Belirtili nesne – Yüklem

Yeryüzünü mutluluklar diyarına çevirebilmek için herkesin, her şeyin aynı safta, yan
yana yer alması gerekiyor.
14. Bu cümlenin öğeleri ve öğe dizilişi aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?

A) Özne – Zarf tümleci – Yüklem

B) Zarf tümleci – Özne – Yüklem
C) Dolaylı tümleç – Nesne – Yüklem
D) Özne – Nesne – Yüklem

15. Yeni bir konuğum olmasını umarak başımı kaldırdığımda…

Bu cümle aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanırsa, cümlenin öğeleri sırasıyla

“zarf tümleci, nesne, yüklemden” oluşur?

A) ağaçların üzerinden geçen bir uçağın karanlık gölgesini fark ettim.

B) ellerimle kulaklarımı tıkayarak sırtımı duvara yasladım.
C) doğal olmayan güçlü bir hava akımı çarptı yüzüme.
D) uçuşan yaprakların ve pervanenin yaklaşan sesi üzerime geldi.

16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde dolaylı tümleç vardır?

A) Bir bozkır akşamı buradayım.

B) Gölgeleri uzadı direklerin.
C) Geceden geceye yıldız aktı. D) İnekler, kağnı, adam yol alıyordu.

17. ”Yaz tatiline çıkan Sevgi’yle Gönül bugün Sivas ‘a hareket ettiler.” cümlesinin
öznesi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yaz tatiline
B) Sevgi’yle Gönül
C) Yaz tatiline çıkan
D) Yaz tatiline çıkan Sevgi’yle Gönül

18. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yalnızca, dolaylı tümleç ve yüklemden

oluşmuştur?

A) Size sevdiklerimin kimler olduğunu söyleyeceğim.

B) Biraz sonra, ağlamaya başlar.
C) Beni uğurlamadan rahat etmez.
D) Yeni boyanmış bir eve taşınacağız.

19. Aşağıdakilerin hangisinde öğelerin ayrımında bir yanlışlık yapılmıştır?

A) Sinemadaki filmi / herkes / izlemiş.

B) Soruların hazırlanışına / yardım etti.
C) Oğluma / küçük / bir araba / aldık.
D) Bulduğumuz şeyle yüklemi / yan yana / getiririz.

20. Aşağıdakilerin hangisinde nesnenin açıklayıcı olan bir ara söz kullanılmıştır?

A) Az önce yere düşürdüğünü, mavi renkliydi, alıp çantasına yerleştirdi.

B) Akşamdan beri, beni aradığını, söyledi.
C) Şimdi yirmi yaş küçük olmayı ki mümkün değil, isterdim. D) Beni bu
kılıkta görenler, aklımdan şüphe etmişlerdir.

CÜMLENİN ÖGELERİ CEVAPLAR:

1.A 2.B 3.D 4.C 5.D 6.D 7.C 8.D 9.D 10.A 11. C 12. A 13.A 14. B 15.A 16.C
17.D 18. D 19.C 20.A

1.
1. Öldük, ölümden bir şeyler umarak
2. Bir büyük boşlukta bozuldu büyü
3. Bazen hatırlamazsın o türküyü
4. Alıştığımız bir şeydi yaşamak
Şiirin numaralarla belirtilmiş dizelerin hangisinde anlamca diğerlerinden farklı
bir cümle vardır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

2. “Bozulan süpürge makinesinin yerine yenisini aldı.” cümlesinin olumsuz ve soru

biçimi aşağıdakilerden hangisinde kullanılmıştır?

A) Bozulan süpürge makinesinin yerine yenisini aldı mı?

B) Bozulan süpürge makinesinin yerine yenisini almadı?
C) Bozulan süpürge makinesinin yerine yenisini almadı mı? D) Bozulan
süpürge makinesinin yerine mi yenisini aldı?

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisi cevap gerektirmez?

A) Bir yol ayrımında olduğunu hiç düşündün mü?

B) İnsan bu saatte rahatsız edilir mi?
C) Selim’i tekrar görmek ister misin?
D) Siz bugün güneşin batışını izlediniz mi?

4. Romandaki olaylar Madrid’de geçiyor. Kişiler bütünüyle gözlem ürünü. Yazar,

kişiliğini gizlememiş.

Yukarıda bir romanı değerlendiren eleştirmen, cümlelerinde kaç olumlu eylem

cümlesi kullanmıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisi kurallı, olumlu ve fiil cümlesidir?

A) Yaşça en büyük olan nişanlanmıştı.

B) Duruşu, bakışı, gülüşü hoştu.
C) Aradığın meyveler burada yetişmez.
D) Başına gelecekleri henüz anlamamıştı.

6. Aşağıdaki cümlelerden hangisi kurallı, olumsuz bir soru cümlesidir?

A) Eve ne zaman döneceğiz biz?

B) Onları bize anlatmayacak mıydın?
C) Derse yine geç mi kalacağız acaba?
D) Bu sorunun yanıtını bulamayacaksın.

7. “İhtiyar” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde “sözde özne” olarak

kullanılmıştır?

A) İhtiyar, durmadan konuşuyordu.

B) İhtiyar, doktora söylendi.
C) İhtiyar, güçlükle yürüyordu.
D) İhtiyar, ambulansa zor taşındı.

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim cümlesi verilmiştir?

A) Gazeteler bir şey yazmamış.

B) Tanıştığımız günü hiç unutmadım.
C) İşte, kaybettiğim saatim buradaymış.
D) Benden onunla gitmemi istedi.

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisi, yüklemin türüne göre diğerlerinden farklıdır?

A) Yağmur yağmasına rağmen incecik giyindi.

B) Sonunda hayalini kurduğu arabayı aldı.
C) Yıllarca kullandığı bisikletini çaldırdı. D) Sevgisiz yaşamak imkânsızdır.

10. - İnsanı içten içe, usul usul çökertir umutsuzluk. -

Ne yapacağına şimdiden karar vermelisin.
- Yıllardır üstünde uğraştığı tabloyu sattı.
- Duygu ve düşünceleri sistematik iletmek önemlidir.

Yukarıdaki cümlelerden kaçında yüklem isim soyludur?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

11. Eğer çevreye saygı duymazsak o da bize saygı duymaz. Eğer hayvanlara saygı
duymazsak onlar da bize saygı duymaz. Karşılıklı sevgi ve saygının olmadığı bir
dünyada yaşamak ne kadar güzel olabilir ki?
Dünyamıza gereken sevgiyi ve saygıyı gösterirsek o bize bütün cömertliğiyle kollarını
açacaktır.
Yukarıdaki parçada anlamca olumsuz kaç cümle bulunmaktadır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
12. Aşağıdaki cümlelerden hangisi cevabı içinde olan bir soru cümlesidir?

A) Bu parayla ne almamı istiyorsunuz?

B) Dünyanın neresinde var böyle bir tatlılık?
C) Uykunu geç yattığından mı alamadın? D) Bunları bana niçin soruyorsun?

13. 1. Böyle yavaş yavaş hazırlanırsak geç

kalacağız.
2. Ona sen mi söyleyeceksin, yoksa ben mi söyleyeyim?
3. Yanında para taşımıyorsan hesabı ben öderim.
4. Sahi, toplantının zamanını size haber vermediler mi?

Yukarıdaki cümlelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Olumsuz soru cümlesi

B) Olumlu soru cümlesi
C) Fiil cümlesi
D) Devrik cümle

Şubat ayı kış yelini kovarken

Cennet dense sana yakışır dağlar

14. Cümle çeşidi bakımından aşağıdakilerden hangisi, bu dizelerdeki cümlenin

özelliği değildir?

A) Birleşik cümle B) Olumlu cümle

C) Eylem cümlesi D) Eksiltili cümle

15. Aşağıdaki cümlelerden hangisi, anlamca olumludur?

A) Beni hiç aramadın ki...

B) Aradıklarınız burada yok.
C) Ben seni hiç düşünmez miyim?
D) Seni üzen şey, onun gelmemesiydi.

16. Aşağıdakilerden hangisi bir ünlem cümlesidir?

A) Ne kadar da vurdumduymaz bir insansın sen.
B) Beni burada ne kadar bekledin?
C) Bütün bu kitapların hepsi ne kadar tuttu?
D) Ne kadar güzel biri olduğunu bilmiyordum.

17.Aşağıdaki cümlelerden hangisinde eylemin yapılması bir koşula

bağlanmıştır?

A) İyi çalışırsak yarışmada birinci oluruz.

B) O güzel sesinle bir türkü daha okusa…
C) Uyanmışsa duygular bir kez…
D) Ağaçlar kurumuşsa bu benim suçum mu?

18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru anlamı yoktur?

A)Bilmem ki beni niçin aradığını

B) Ne zaman bizimle konuşacak
C) Saat kaçta gelecekti
D) Siz de mi inan mıyorsunuz

19. Aşağıdakilerden hangisi gerçek soru cümlesi değildir?

A)Öğrencilerin sınav stresi ile baş edebilmelerinin çözüm yolu nedir?

B)Çocuğun neden üzgün olduğunu anlamayacak ne var?
C)Sınavda hangi konulardan sorumlu olduğumuzu biliyor musun? D)
Öğrencilere yönelik seminerler bu yıl da yapılacak mı?

CÜMLE TÜRLERİ - (GENEL) CEVAPLAR:

1.C 2.C 3.B 4.A 5.A 6.B 7.D 8.C 9.D 10. A 11. C 12.C 13. D 14.D 15.C 16.A 17.A 18.A 19.B

FİİLDE ÇATI - 2

1. Nesne alabilen, eylemin etkisinin özne dışında başka varlıklara geçtiğini belirten
eylemlere “geçişli eylem” denir.

Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisi nesne - yüklem ilişkisi bakımından

ötekilerden farklıdır?
A) Bazı sanatçı korkar gerçek yaşamdan.
B) Gölgeleri yaratır gerçek yaşamı saklayan.
C) Kendini ele vermekten çekinir.
D) Saklanır birtakım gölgelerin altına.

2. Geçişsiz bir eylem “-(i)r, -t, -dir” eklerinden biriyle geçişli yapılabilir.

Buna göre, aşağıdaki cümlelerden hangisi bu açıklamayı örnekler?

A) Kardeşimi kursa yazdırdım.

B) Özür dilerim, sizi beklettim.
C) Çocuk herkesi öfkelendirdi.
D) Uzun yıllar Muş’ta oturduk.

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “kendi kendine” olma anlamı vardır?

A) Sınıfın boyası yenilendi.

B) Romanlar bölüm bölüm ayrılmıştı.
C) Bayram için temizlik yapıldı. D) Denizin suları çekilmişti.

4. “Bizimkiler, uzaktan gelenlerle bayramlaştılar.” cümlesinin yüklemi çatı

bakımından aşağıdakilerden hangisidir?

A) İşteş B) Geçişli
C) Dönüşlü D) Edilgen

5. “Kitapları tek tek raflara dizdim.” cümlesiyle ilgili aşağıdakilerden hangisi

söylenemez?

A) Öznesine göre etken çatılıdır.

B) Sözde özne vardır.
C) Nesne kullanılmıştır.
D) Geçişli ve etken çatılıdır.

6. “Akşama doğru yemeği yapabildi.”

Eyleminin çatısı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) Edilgen - geçişsiz
B) Etken - geçişli
C) Etken - geçişsiz
D) Edilgen – geçişli

7. “Kuruyan çamaşırları tek tek ütüledi.”

Bu cümlenin edilgen çatılı şekli aşağıdakilerin hangisidir?

A) Kuruyan çamaşırları teker teker ütüleyeceklerdi.

B) Kuruyan çamaşırları tek tek ütülüyor.
C) Kuruyan çamaşırları tek tek ütüledi.
D) Kuruyan çamaşırlar teker teker ütülendi.

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edilgen fiil vardır?

A) Arka balkonun kapısı kilitlendi.

B) Nereye gittiğini bilmiyorum.
C) Bahçedeki ağaca hafifçe yaslandım. D) Bilseydim yanınıza hiç
gelmezdim.

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yüklemi geçişsiz bir eylemdir?

A) Eşyalarını toplayıp kaldığı evden ayrıldı.

B) Bütün soruları doğru cevapladı.
C) Dostlarına bayramda kart gönderdi D) Birazdan ortalığın karışacağını
hissetti.

10. Aşağıdaki eylemlerden hangisi yüklem olduğunda hiçbir zaman nesne

alamaz?

A) taşımak B) vurmak
C) süslemek D) gelmek

11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gerçek özne kullanılmamıştır?

A) Kütüphanenin tozlu raflarında kitaplar duruyordu.

B) Akşam olduğunda Yusuf Bey çayını demlerdi.
C) Eskiden büyükler konuşmaya başlayınca biz susardık. D) Küçüklere farklı
renklerde oyuncaklar alınmıştı.

12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem etkendir?

A) O gün annesi eve geç gelmişti.

B) Uçakta ona ön koltukta yer ayrılmıştı.
C) İlk önce bulaşıklar yıkanmıştı.
D) Kitabın adına "Doğru Sözler" denmişti.

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde geçişsiz çatılı bir eylem vardır?

A) Postacı kapıyı iki kere çalar.

B) Kendi işimi kendim yaparım.
C) O, her söze "eyvallah" der.
D) Bir ömür rüzgâr gibi geçti.

14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yükleminde çatı özelliği aranmaz?

A) Geçen yıl aldığımız halı iyice eskidi.

B) Bizi buraya kadar hurda bir minibüs getirdi.
C) Oturdukları ev, bir çıkmaz sokaktaydı.
D) Adamın gözleri artık neredeyse hiç görmüyordu.

15. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi, özne-yüklem ilişkisi yönüyle

diğerlerinden farklıdır?

A) Yere düşen adam yerden kaldırıldı.

B) Bu resimler, on yedinci yüzyılda Fransa'da yapılmış.
C) Gökyüzünde bir anda yağmur bulutları görüldü.
D) Güneş yüzünü gösterince ahali açık alanlara döküldü.

16. Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde fiil geçişli olduğu halde cümlede nesne
kullanılmamıştır?

A) Yuvarlanan taş yosun tutmaz.

 B) Çok ucuz alan, pahalı alır.
C) Yılanın başı, küçükken ezilir. D) Çok naz, âşık usandırır.

17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, eylemin karşılıklı yapıldığı anlamı vardır?

A) Matematik sınavına çok iyi çalıştık.

B) Patlama olunca sağa sola kaçıştık.
C) Bir an göz göze gelip bakıştık.
D) Hayatın güçlüklerine artık iyice alıştık.

18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesne - yüklem ilişkisi ötekilerden farklıdır?

A) Bu kumaşı biraz daha keselim.

B) Hava soğuksa dışarı çıkmayın.
C) "Küçük Ağa"yı mutlaka okuyun. D) Radyonun sesini biraz açalım.

19. Aşağıdaki dizelerin hangisinde çatı özelliği aranmaz?

A) Seyrediyor ruhum karanlıkları.

B) Eteklerindeyiz, koca bir dağın.
C) Başlıyor serüvenlerin en korkuncu. D) Koşun, sonsuzluğun manzarasına.

20. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde eylem geçişli olduğu

hâlde nesne almamıştır?

A) Önümüzdeki haftaya kadar bekleyeceğiz.

B) Dolma kalemi kardeşine hediye etmiş.
C) Büyükbabam, her akşam erkenden uyur.
D) Kütüphaneden aldığım kitabı iki günde bitirdim.

FİİLTE ÇATI

CEVAPLAR

1.B 2.C 3.D 4.A 5.B 6.B 7.D 8.A 9.A 10.D 11.D 12.A 13.D 14.C 15.D 16. C 17.C 18.B 19.B 20.A 21.