Wyznaczanie długości fali świetlnej

za pomocą siatki dyfrakcyjnej

Przyrządy

1. Siatka dyfrakcyjna.
2. Soczewka skupiająca.
3. Ekran ze szczeliną i skalą pomiarową.
4. Laser półprzewodnikowy ( = 663 nm).
5. Lampa rtęciowa.
6. Lampa oświetleniowa – źródło światła białego.

Przebieg czynności
I. Wyznaczenie stałej siatki dyfrakcyjnej
1. Siatkę dyfrakcyjną umieścić w odległości około 1 m przed ekranem tak, aby siatka i ekran
leżały w płaszczyznach względem siebie równoległych. Zapisać odległość 𝑥 siatki
dyfrakcyjnej od ekranu.

2. Włączyć laser i ustawić go przed siatką w takim położeniu, aby zerowe maksimum
interferencyjne pokrywało się ze środkiem skali pomiarowej.
ekran
L3
siatka dyfrakcyjna
L2
L1

laser P1
P2
x P3

3. Odczytać położenia wszystkich widocznych na ekranie maksimów interferencyjnych z lewej

i prawej strony od środka skali pomiarowej. Dla pary obrazów interferencyjnych z każdego
rzędu widma obliczyć ich średnią odległość od środka ekranu:

Ln + Pn
yn = , n = 1,2,3
2
4. Wyłączyć laser.

5. Ze wzoru:

x 2 + y n2
d = n , n = 1,2,3
yn

obliczyć trzy stałe siatki dyfrakcyjnej odpowiadające poszczególnym rzędom widma.

Obliczyć wartość średnią stałej siatki oraz jej odchylenie standardowe.
II. Wyznaczenie długości fal widma lamy rtęciowej
1. Ustawić lampę rtęciową w odległości około 15 cm za ekranem, w takim położeniu, aby
przechodzące przez szczelinę światło oświetlało siatkę dyfrakcyjną. Zapisać odległość 𝑥
siatki dyfrakcyjnej od ekranu.

ekran
L3
siatka dyfrakcyjna
L2
L1
Hg

oko P1
P2
x P3

2. Patrząc przez siatkę dyfrakcyjną odczytać położenia wszystkich dobrze widocznych linii
widma rtęci w widmach 1, 2 i 3-go rzędu.

3. Wyłączyć lampę rtęciową.

4. Dla wszystkich barw obliczyć długości fal świetlnych odpowiadających poszczególnym

rzędom
𝑑 𝑦𝑛
𝜆=𝑛 , n = 1,2,3
√𝑥 2 +𝑦𝑛2

ich wartości średnie wraz z odchyleniem standardowym.

5. Obliczone długości fal porównać je z wartościami tablicowymi dla rtęci.

6. Dla każdej z barw obliczyć energię fotonu:

hc
E=

gdzie:
c – prędkość światła w próżni,
h – stała Plancka.
III. Wyznaczenie długości fal widma światła białego
1. W odległości około 1 m przed ekranem ustawić lampę oświetleniową w takim położeniu, aby
obraz żarówki znalazł się pośrodku skali pomiarowej.
2. Przed lampą oświetleniową ustawić soczewkę w takim położeniu, aby plamka świetlna na
ekranie była jak najmniejsza i znajdowała się pośrodku skali pomiarowej.

ekran
siatka L3
dyfrakcyjna L2
L1
lampa
oświetleniowa
P1
soczewka
P2
x P3

3. Przed soczewką ustawić siatkę dyfrakcyjną tak, aby zerowe maksimum znalazło się pośrodku
skali pomiarowej. Zapisać odległość 𝑥 siatki dyfrakcyjnej od ekranu.

4. Odczytać położenia linii widmowych odpowiadających środkom pasm podstawowych barw

rzeczywistego widma ciągłego 1 2 i 3-go rzędu.

5. Obliczyć długości fal odpowiadające poszczególnym barwom.

𝑑 𝑦𝑛
𝜆=𝑛 , n = 1,2,3
√𝑥 2 +𝑦𝑛2

ich wartości średnie wraz z odchyleniem standardowym.

6. Sprawdzić, czy obliczone długości fal mieszczą się w odpowiednich zakresach długości
tablicowych.
 Tabele pomiarowe:

I. Wyznaczenie stałej siatki dyfrakcyjnej

𝑥 = …… ± ……m

Ln Pn yn dn
n
[cm] [cm] [cm] [mm]
1
2
3

𝑑 = … … ± … … mm

II. Wyznaczenie długości fal widma lamy rtęciowej

𝑥 = …… ± ……m 𝑑 = … … ± … … mm

L1 P1 L2 P2 L3 P3 1 2 3 śr tabl E E
Barwa
[cm] [cm] [cm] [cm] [cm] [cm] [nm] [nm] [nm] [nm] [nm] [J] [eV]
Żółta

Zielona
Fioletowo-
niebieska

III. Wyznaczenie długości fal widma światła białego

𝑥 = …… ± ……m 𝑑 = … … ± … … mm

𝐿1 𝑃1 𝐿2 𝑃2 𝐿3 𝑃3 𝜆1 𝜆2 𝜆3 śr tabl
Barwa
[cm] [cm] [cm] [cm] [cm] [cm] [nm] [nm] [nm] [nm] [nm]
Czerwona -
Żółta -
Zielona -
Niebieska -
Fioletowa -