ONTWERP JAARPROEF

Gemeenschappelijk wonen voor de doelgroep: ex-gedetineerden .

Wat is gemeenschappelijk wonen? We spreken van

gemeenschappelijk wonen of een woongemeenschap
als twee of meer bewoners, afkomstig uit verschillende
huishoudens, vrijwillig, langdurig, in meer of mindere
mate van gemeenschappelijkheid, met elkaar
samenleven en ruimte delen, om sociale meerwaarde
te creëren. Co-housing maakt deel uit van een trend op
het gebied van samenwonen die steeds meer
belangstelling krijgt. De fysieke indeling van co-
woningen bestaat uit meerdere zelfstandige woningen
in combinatie met gedeelde ruimten en voorzieningen, die het samenleven ondersteunen en een
evenwicht tussen privacy en gemeenschappelijkheid tot stand brengen.

Wat is de psychologie van gevangen/hun denktgedachte? De gevangenen

zijn meestal op één van hun laagste momenten in hun leven in de gevangenis of
wanneer ze net vrij zijn. Tijdens dat ze opgesloten zitten worden ze vaak slecht
behandeld door cipiers of medewerkers. Ze krijgen het gevoel dat er geen
nut/doel meer is in hun leven. Ze voelen zich radenloos en ze hebben geen idee
hoe ze zich terug in de maatschappij moeten plaatsen of gewoonweg een job vinden.

Werk en dakloosheid bij ex-gedetineerden? Het vinden

van duurzaam werk is een belangrijk onderdeel van de
overgang van gevangenis naar de maatschappij voor ex-
gedetineerden. Uit verslagen van ex-gedetineerden blijkt dat*
de meeste mensen grote moeite hebben om na hun vrijlating
een baan te vinden. Er is echter weinig systematische
informatie beschikbaar over de werkervaringen van mensen
die uit de gevangenis komen of over de kenmerken van ex-
gedetineerden die erin slagen werk te vinden.

Sinds de jaren tachtig zowel het aantal gevangenen als het aantal onveilig wonenden en daklozen
dramatisch gestegen. Deze uitgesloten bevolkingsgroepen vertonen sterke overlappingen: veel
mensen zijn arm, behoren tot een minderheid en komen uit een stedelijk gebied. Dat er een verband
bestaat tussen dakloosheid, onzekere huisvesting en opsluiting is duidelijk, maar de omvang en de
aard van dit verband worden nog niet goed begrepen. Uit een onderzoek van 2013 kunnen we
analyseren dat het blijkt dat het aantal daklozen onder ex-gedetineerden relatief laag is, maar dat de
onzekerheid over huisvesting zeer groot is. Veel van die onzekerheid hangen samen met kenmerken
van het toezicht op de gemeenschap, zoals tussentijdse sancties, terugkeer naar de gevangenis en
onderduiken. We identificeren risicofactoren voor huisvestingsonzekerheid, waaronder psychische
aandoeningen, drugsgebruik, eerdere opsluiting en dakloosheid, en beschermende, en andere
factoren waaronder inkomen en sociale steun.
Het is niet vreemd dat gevangenissen zoveel sociologische
aandacht hebben gekregen(sociologie is de studie van sociale
relaties tussen mensen). Zowel als een instelling binnen de
samenleving, als een instelling met een eigen sociale wereld,
illustreert de gevangenis veel van de belangrijkste
aandachtspunten van de discipline: macht, ongelijkheid, orde,
conflict en socialisatie. Gevangenisstraf is de ultieme sanctie van
de meeste westerse samenlevingen, en gevangenissen zijn een krachtig symbool van de staat zijn
macht om te straffen en zijn onvermogen om alle burgers in zijn normenstelsel te integreren.
Gevangenissen worden over het algemeen bevolkt door mensen met een sociaal profiel van
achterstand en uitsluiting. Het zijn unieke sociale en morele omgevingen waarvan de karakters en
praktijken de bredere sociale patronen weerspiegelen en belangrijke gevolgen hebben voor degenen
die er gedetineerd zijn, degenen die er werken en de maatschappij die hun voorwaarden
sanctioneert. Het is vanwege de sociale rol van de gevangenis dat studies over het binnenleven
ervan altijd van meer dan abstract belang zijn. Tegelijkertijd zijn de specifieke eigenschappen van de
gevangenis - pijn, ontbering, machtsongelijkheid, sociale compressie - van dien aard dat de
binnenwereld bijzonder treffende illustraties biedt van een reeks sociale verschijnselen, van verzet
en aanpassing tot uitbuiting en collectieve organisatie. Er zijn weinig andere omgevingen waarin de
relatie tussen dwang en daadkracht zo duidelijk kan worden waargenomen, waarin de gevolgen van
macht en machteloosheid zo levendig tot uiting komen, en waarin groepen met zulke uiteenlopende
waarden en belangen zo dicht bij elkaar worden gebracht. Weinig andere sociale contexten leggen
de voorwaarden van vriendschap, conflict, trouw en vervreemding zo bloot, maken vragen over orde
en stabiliteit zo actueel, of brengen de kwaliteiten en capaciteiten van de mensheid zo scherp in
beeld.

Hoe kan architectuur gedetineerden helpen?

De meeste gevangenissen zijn opgebouwd in drie soorten structuren:

Courtyard Design (binnenplaats design): Dit is een structuur

in de vorm van een vierkant met aan de buitenkant het
gebouw zelf, en aan de binnenkant de buitenplaats/open
ruimte

Telephone pole Design (telefoon paal design): In deze

structuur zijn rijen van gebouwen op elkaar gestapeld zoals
een ladder.

Radial Design (radiaal design): Deze structuur is gevormd

als een fietswiel, de gebouwen doorkruisen elkaar.

Deze gevangenis structuren zijn erg goed om gevangenen

te transporteren en te verplaatsen in het gebouw. Maar
deze designs zijn erg deprimerend voor de gevangenen
zelf. Zo goed als alle delen van de gevangenis zijn identiek, ze zien alleen maar lange hallen, en als ze
naar buiten kijken zien ze meestal gewoon de muur/het hek van de gevangenis. Dit kan vooral stress
en spanningen veroorzaken onder de gevangenen.

Het interieur in deze typische gevangenisen zijn meestal van staal of beton gemaakt, door deze
materialen reflecteert het geluid erg slecht, de materialen blokkeren ook het licht, dit geeft een
donkere/ bedroevende sfeer af. Om dit te vermijden kunnen we voor het interieur bijvoorbeeld
gebruik maken van hout en glas.

Dus wat kunnen we nu doen om deze gevangenissen minder deprimerend te maken? Meer
lichtinval, andere materialen, gebruik van kleur: dit zijn allemaal manieren om het gebouw een
betere/ meer rustgevende sfeer te geven. Dit zal volgens mij de gedetineerden erg beinvloeden op
een positieve manier.

Re-integratie?
Het doel is dat de ex gedetineerden een terugkeer maken in de hedendaagse
maatschaapij (re-integratie). Dit door een woning te ontwerpen die hun
ondersteunt om zich terug aan te passen voor de maatschappij. Gelijkaardige
woningen noemen we transitiehuizen. Zo een tranisitiehuis hebben wij ook
hier in Mechelen. Het enige verschil is dat in een transitiehuis de mensen nog
gedetineerd zijn, wat ik ga ontwerpen is een woning voor ex gedetineerden. Een transitiehuis of
overgangshuis is een kleine woonvoorziening waar gedetineerden werken om te re-integreren in de
samenleving tijdens de laatste maanden van hun opsluiting. De gevangen moeten voor deze
mogelijkheid wel actief willen meewerken en inzet tonen.