Programski Zadatak MK1

UNIVERZITET U ZENICI
POLITEHNIČKI FAKULTET
STUDIJ GRAĐEVINARSTVA
METALNE KONSTRUKCIJE 1
PROGRAMSKI ZADATAK
PROFESOR: doc. dr.Ismar Imamović, dipl.ing.građ. STUDENT: Amina

Durić
ASISTENT: v. as. mr. Vahid Redžić, dipl. ing. građ.
Zenica, mart 2021.

SADRŽ A J
•TEHNIČKI OPIS............................................................................................................. 5
•Lokacija i tip konstrukcije ....................................................................................................................... 5
•Konstruktivni sistem ............................................................................................................................... 5
•Statička analiza ...................................................................................................................... 5
•Materijali ................................................................................................................................................ 6
•Zaštita elemenata ..................................................................................................................6
•Montaža i transport ................................................................................................................ 6
•ANALIZA OPTEREĆENJA.............................................................................................. 7
•Stalno opterećenje .................................................................................................................. 7
•Snijeg ..................................................................................................................................................... 7
•Vjetar .................................................................................................................................................... 11
•STATIČKI PRORAČUN ................................................................................................ 18
•Granično stanje upotrebljivosti ............................................................................................18
•Granično stanje nosivosti .....................................................................................................19
•DIMENZIONIRANJE NOSIVIH ELEMENATA............................................................................ 24
•Donji pojas rešetke ................................................................................................................ 24
•Gornji pojas rešetke ...............................................................................................................27
•Vertikale rešetke ....................................................................................................................29
•Dijagonale rešetke .................................................................................................................31
•Krajnje vertikale rešetke .........................................................................................................33
•DIMENZIONIRANJE SPOJEVA................................................................................................ 36
•Nastavak donjeg i gornjeg pojasa ........................................................................................................36
•Zglobni spoj stub-rešetka ....................................................................................................... 38
•NACRTI...................................................................................................................................... 42
•Plan pozicija (R 1:200) .........................................................................................................................43
•Presjek kroz glavni nosač (R 1:50) ..........................................................................................44

•Radionički nacrt (R 1:50) ...................................................................................................... 45
•Detalj spoja 1 (R 1:10) ......................................................................................................................... 46
•Detalj spoja 2 (R 1:10) ......................................................................................................................... 47
• TEHNIČKI OPIS
• Lokacija i tip konstrukcije
U okviru programskog zadatka traženo je da se konstruiše i dimenzionira jedan ram čelične hale
(rešetkasti krovni sistem), koja se nalazi na području grada Bihaća (BiH). Čelična hala je tlocrtnih
dimenzija 37,8 x 18,5 m dok maksimalna visina hale (na sljemenu) iznosi 9,0 m. Krovnu izolaciju
a istovremeno i krovni pokrivač čine aluminijski sendvič paneli koji se oslanjaju i povezuju sa
sekundarnom konstrukcijom.
Prilikom izrade programskog zadatka korištene su sljedeće norme:
• EN 1991 Eurokod 1: Djelovanja na konstrukcije
• EN 1993 Eurokod 3: Projektovanje čeličnih konstrukcija
Kod analize opterećenja, zbog nepostojanja karte snjegova i karte vjetrova za područje
Bosne i Hercegovine, uzete su vrijednosti karakterističnog opterećenja snijegom na tlu (s k) i
osnovne poredbene brzine vjetra (vref,0) iz starih propisa koji su još u upotrebi. Svi elementi
rešetkastog nosača, kao i spojevi dimenzionirani su prema Eurocode 3 (projektovanje čeličnih
konstrukcija).
• Konstruktivni sistem
Konstruktivni sistem hale čine glavni nosači raspona L=18,5 m koji su bočno stabilizovani
podrožnicama, podužnim vertikalnim i horizontalnim krovnim spregovima. Razmak između
glavnih nosača iznosi 5,5 m. Za glavnu konstrukciju hale usvojeni su sljedeći profili: HEM 400
(stubovi), HOP 150x150x6 mm (donji i gornji pojas), HOP 100x100x5 mm (vertikale i dijagonale
rešetke) i HOP 130x130x5 mm (krajnje vertikale rešetke). Rešetkasti krovni sistem se oslanja na
krajnje stubove pomoću zglobne veze dok su stubovi 100% ukliješteni (y i z pravac) u armirano-
betonske temeljne stope.
Prilikom dimenzioniranja elemenata rešetkastog nosača, uzete su jednake dužine izvijanja (y i z
pravac) za gornji pojas jer se podrožnice izvode iznad svakog čvora gornjeg pojasa. Za donji pojas
rešetkastog nosača dužine izvijanja su različite te su konstruktivnim oblikovanjem hale
predviđena bočna ukrućenja donjeg pojasa na četvrtinama raspona L.
Radi dobijanja većih dužina ugaonih varova prilikom spajanja vertikala i dijagonala sa donjim i
gornjim pojasom rešetkastog nosača, predviđene su veće dimenzije donjeg i gornjeg pojasa. Svi
spojevi rešetkastog nosača, osim na mjestu nastavljanja gdje se koriste i vijci, su zavareni sa
debljinama ugaonih varova a=4 mm.
• Statička analiza
Statička analiza okvira je izvršena korištenjem softvera Tower 3D Model Builder 6.0 - Radimpex
Beograd. Dobijene sile iz analize opterećenja su unešene u softver tako da je formirano 6
osnovnih slučajeva opterećenja i to:
• stalno (uključena i sopstvena težina konstrukcije)
• snijeg preko cijelog krova
• snijeg preko pola krovne plohe
• snijeg preko druge polovice krovne plohe
• vjetar 1 (vjetar izvana+pritisak iznutra)
• vjetar 2 (vjetar izvana+sišuće dejstvo vjetra iznutra).
Proračun presječnih sila je izvršen prema teoriji I reda.

Kombinovanje osnovnih slučajeva opterećenja je izvšeno koristeći parcijalne koeficijente
sigurnosti prema Eurokodu 1, za povoljna i nepovoljna djelovanja na konstrukciju. Pri proračunu
je formirano 14 kombinacija opterećenja i to 6 za granično stanje upotrebljivosti (GSU) i 8 za
granično stanje nosivosti (GSN).
Tokom statičke analize okvira provjerene su sve kombinacije opterećenja te na taj način
usvojene mjerodavne normalne sile (pritiska i zatezanja) za dimenzioniranje rešetkastog krovnog
sistema.
• Materijali
Svi nosivi elementi hale su izrađeni od čelika Fe-430 (S 275) sa čvrstoćom od f u=430 [MPa] i
granicom tečenja (popuštanja) od fy=275 [MPa].
Kod proračuna spojeva korišteni su vijci klase 8.8 čija čvrstoća iznosi fub=800 [MPa], a
granica tečenja (popuštanja) fyb=640 [MPa].
• Zaštita elemenata
Po završetku izrade, u skladu sa propisima o antikorozionoj zaštiti, sve čelične elemente je
potrebno zaštititi nanosom temeljne boje u radionici. Nakon pregleda i mjerenja debljine
nanosa temeljne boje, konstrukciju je potrebno zaštititi i premazima završne boje. Pošto se ne
radi o jako agresivnoj sredini, broj premaza i debljina zaštitnog sloja treba biti uobičajena.
Svi nosivi elementi čelične konstrukcije treba da zadovolje klasu požarne otpornosti F30. To znači
da u čeličnom elementu, u vremenskom periodu od 30 minuta standardnog požara, ne smije
doći do otkazivanja nosivosti. Osiguranje vatrootpornosti čeličnih elemenata vrši se
premazivanjem protupožarnim premazima a također u sklopu objekta treba predvidjeti i
uređaje za dojavu i gašenje požara.
• Montaža i transport
Konstrukcija rešetkastog krovnog sistema je u radionici izrađena iz dva dijela, zbog ograničenja u
transportu. Pri oblikovanju donjeg pojasa uzeta je u obzir maksimalna transportna dužina
nosača od 12,0 m.
Nakon dopremanja svih elemenata na gradilište, vrši se vijčano spajanje nastavka rešetkastog
nosača uz pomoć već zavarenih podložnih pločica, kao i vijčano spajanje rešetke sa stubom i
stuba sa temeljnom stopom. Kod izrade spoja stub-temelj, potrebno je prije betoniranja
temeljne stope ubaciti proračunate ankere da bi se mogao adekvatno ostvariti spoj. Za nastavak
rešetkastog nosača izrađuje se i montažna dijagonala čija se veza sa rešetkama ostvaruje
spajanjem limova pomoću vijaka, kao što je i prikazano u radioničkom nacrtu.
Prvo se vrši montaža stubova na već pripremljene temeljne stope kao i njihova stabilizacija.
Potom se kompletirani rešetkasti nosač, dobijen na gore objašnjen način, podiže sa
odgovarajućom mehanizacijom i postavlja na stubove. Izradom spoja stub-rešetka vijcima,
završen je proces montaže jednog okvira čelične hale. Montaža ostalih okvira (njih ukupno 6) se
vrši na isti način uz postepenu montažu elemenata za bočnu stabilizaciju.
Za proces montaže može se koristiti sva adekvatna mehanizacija. Pod pojmom mehanizacije
podrazumijevaju se mašine i alati koji se koriste u građevinarstvu.
• ANALIZA OPTEREĆENJA
• Stalno opterećenje
KROVNA PLOHA:
• Sendvič paneli (aluminijski).................................................................................0,25 kN/m2
• Sekundarna konstrukcija i spregovi...................................................................................0,20 kN/m2
• Instalacije........................................................................................................................... 0,10 kN/m2
g=0,55 [kN/m2]
NAPOMENA: Vlastitu težinu glavnog krovnog nosača uzima u obzir računar.
Skica opterećenja:
g=0,55 [kN/m2], α=4° → G=0,55*6,5*2,3125/cos4°= 8,28 [kN] ; G/2=4.14 [kN]
• Snijeg
Opterećenje snijegom po tlocrtnoj površini krova, prema ENV 1991-2-3, određuje se po
formuli:
s=μi*Ce*Ct*sk [kN/m2]
Nagib krovne plohe: 8%. tgα=8/100=0,08 → α=4°
Koeficijent oblika za opterećenje snijegom μi:
α1=α2 → μ1=μ2=0,8
Koeficijent izloženosti: Ce=1,0
Toplinski koeficijent: Ct=1,0
Karakteristična vrijednost opterećenja na tlu (prema JUS-u jer ne postoje sniježne karte
za područje BiH):
sk=2,27 kN/m2 (za H<500 m)
sk=2,27+(H-500)/400 (za H>500 m)
H [m] – nadmorska visina
• lokacija objekta: Bihać (H=99 m<500 m) → sk=2,27 kN/m2
Opterećenje snijegom:
s1=0,8*1,0*1,0*2,27 [kN/m2] = 1,82 [kN/m2]
s2=0,4*1,0*1,0*2,27 [kN/m2] = 0.91 [kN/m2]
Šeme opterećenja snijegom prikazane su na sljedećoj slici:
Skice opterećenja snijegom:

S = 0,6*5,5*2,3125 = 7,63 [kN] ; S/2 = 3,81 [kN]

S = 0,3*5,5*2,3125=3,81 [kN] ; S/2=1,91 [kN]
S= 0,3*5,5*2,3125=3,81 [kN] ; S/2=1,91 [kN]
• Vjetar
Opterećenje vjetrom (okomito na površinu), prema ENV 1991-2-4, definiše se izrazima:
• pritisak vjetra na vanjske površine: we=qref*ce(ze)*cpe [kN/m2]
• pritisak vjetra na unutrašnje površine: wi=qref*ce(zi)*cpi [kN/m2]
Poredbeni pritisak vjetra qref određuje se prema izrazu:
qref=0,5*ρ*(vref)2 [kN/m2]
• gustina zraka: ρ=1,25 [kg/m3]
• osnovna poredbena brzina vjetra (Mostar): vref,0=21 [m/s]
vref=CDIR*CTEM*CALT*vref,0
Koeficijent smjera vjetra: CDIR=1,0
Koeficijent koji zavisi od godišnjeg doba: CTEM=1,0
Koeficijent nadmorske visine: CALT=1+0,001*as=1+0,001*99,0=1,099
• as=99,0 [m] – nadmorska visina
vref=1,0*1,0*1,099*21 [m/s]=23.079 [m/s]
qref=0,5*1,25*(23,079)2 [N/m2]=332,9 [N/m2]=0,33 [kN/m2]
Proračun koeficijenta izloženosti ce(z):
• kategorija zemljišta III (predgrađa gradova ili industrijske površine i obrtničke površine;
šume)
• visina objekta iznad terena: h=6,5+0,64+0,59=7,7 [m]
h1+h2=L/15=1,23 [m] ; h2=L/2*tgα=10,5*tg4°=0,64 [m] → h1=1,23-0,64=0,59 [m]

ce(z) = 2,0 (očitano sa gornjeg dijagrama za kategoriju zemljišta III)
Proračun koeficijenata pritiska cpe i cpi:

• smjer vjetra: θ=0°
• polje F nije mjerodavno jer se zadati ram nalazi negdje u sredini objekta
• dvovodni krov
• nagib krova: α=4°
Vanjski koeficijenti pritiska:

• područje G: cpe,10 = -1,2
• područje H: cpe,10 = -0,6
• područje I: cpe,10 = -0,3
• područje J: cpe,10 = -0,3
Unutrašnji koeficijenti pritiska (zavisi od omjera otvora,tj.koeficijenta μ): cpi=±0,3
NAPOMENA: Vrijednosti unutrašnjeg koeficijenta pritiska uzete su po starim propisima jer nemamo
uvid u raspored i veličinu otvora objekta!
Pritisak vjetra na vanjske površine:
• područje G: we=qref*ce(ze)*cpe=0,33*2,0*(-1,2)= -0,79 [kN/m2]
• područje H: we=qref*ce(ze)*cpe=0,33*2,0*(-0,6)= -0,4 [kN/m2]
• područje I: we=qref*ce(ze)*cpe=0,33*2,0*(-0,3)= -0,2 [kN/m2]
• područje J: we=qref*ce(ze)*cpe=0,33*2,0*(-0,3)= -0,2 [kN/m2]
Pritisak vjetra na unutrašnje površine:
wi=qref*ce(zi)*cpi=0,33*2,0*(±0,3)= ±0,198=0,2 [kN/m2]
Rezultujuće djelovanje vjetrom na krovnu rešetku: wk = we - wi.
VJETAR IZVANA + PRITISAK IZNUTRA:
• područje G: wk = -0,79-0,2 = -0,99 [kN/m2]
• područje H: wk = -0,4-0,2 = -0,6 [kN/m2]
• područje I: wk = -0,2-0,2 = -0,4 [kN/m2]
• područje J: wk = -0,2-0,2 = -0,4 [kN/m2]
VJETAR IZVANA + SIŠUĆE DEJSTVO VJETRA IZNUTRA:
• područje G: wk = -0,79+0,2 = -0,59 [kN/m2]
• područje H: wk = -0,4+0,2 = -0,2 [kN/m2]
• područje I: wk = -0,2+0,2 = 0,00 [kN/m2]
• područje J: wk = -0,2+0,2 = 0,00 [kN/m2]
Skica opterećenja:
• 2,3125/cos4°=2,3181 [m]
• područje G i J: e=2h=2*7,7=15,4 [m] → e/10=15,4/10=1,54 [m] > 2,3181/2=1,16 [m]

W1 = wk,G*6,3*e/10 = (-2,79)*6,3*1,8 = -31,64 [kN]
W2 = W3 = W4 = wk,H*6,3*2,6314 = (-1,68)*6,3*2,6314 = -27,85 [kN]
W5L = wk,H*6,3*2,6314/2 = (-1,68)*6,3*1,315 = -13,92 [kN]
W5D = wk,J*6,3*e/10 = (-1,12)*6,3*1,8 = -12,70 [kN]
W6 = W7 = W8= wk,I*6,3*2,6314 = (-1,12)*6,3*2,6314 = -18,56 [kN]
W9 = wk,I*6,3*2,6314/2 = (-1,12)*6,3*1,315 = -9,27 [kN]

W1 = wk,G*6,3*e/10 = (-1,67)*6,3*1,8 = -18,94 [kN]
W2 = W3 = W4 = wk,H*6,3*2,6314 = (-0,56)*6,3*2,6314 = -9,28 [kN]
W5L = wk,H*6,3*2,6314/2 = (-0,56)*6,3*1,315 = -4,64 [kN]
W5D = wk,J*6,3*e/10 = 0,00*6,3*1,8 = 0,00 [kN]
W6 = W7 = W8= wk,I*6,3*2,6314 = 0,00*6,3*2,6314 = 0,00 [kN]
W9 = wk,I*6,3*2,6314/2 = 0,00*6,3*1,315 = 0,00 [kN]
Vanjski koeficijenti pritiska cpe za vertikalne zidove:
NAPOMENA: Za proračun djelovanja vjetrom na vanjske zidove mjerodavna su nam područja D i

E jer posmatramo jedan ram koji se nalazi negdje u sredini objekta!
L/h=18,5/7,7=2,4>1
• područje D: cpe,10 = +0,8
• područje E: cpe,10 = -0,3
Unutrašnji koeficijent pritiska: cpi=±0,3
Koeficijent izloženosti: ce(z) = 2,0
Pritisak vjetra na vanjsku površinu:
• područje D: we=qref*ce(z)*cpe=0,33*2,0*0,8= 0,53 [kN/m2]
• područje E: we=qref*ce(z)*cpe=0,33*2,0*(-0,3)= -0,2 [kN/m2]
Pritisak vjetra na unutrašnju površinu:
wi=qref*ce(z)*cpi=0,33*2,0*(±0,3)= ±0,2 [kN/m2]
Rezultujuće djelovanje vjetrom na vertikalne zidove: wk = we - wi.

• područje D: wk = 0,53-0,2 = 0,33 [kN/m2]
• područje E: wk = -0,2-0,2= -0,4 [kN/m2]
• područje D: wk = 0,53+0,2 = 0,73[kN/m2]
• područje E: wk = -0,2+0,2 = 0,00 [kN/m2]
Skica opterećenja (vjetar izvana + pritisak iznutra):
w(D) = wk,D*6,3 = 0,92*6,3 = 5,79 [kN/m]

w(E) = wk,E*6,3 = (-1,12)*6,3 = -7,06 [kN/m]
W(D1) = w(D)*h1/2 = 5,79*0,66/2 = 1,91 [kN]
W(E1) = w(E)*h1/2 = (-7,06)*0,66/2 = -2,33 [kN]
Skica opterećenja (vjetar izvana + sišuće dejstvo vjetra iznutra):
w(D) = wk,D*6,3 = 2,04*6,3 = 12,85 [kN/m]

w(E) = wk,E*6,3 = 0,00*6,3 = 0,00 [kN/m]
W(D1) = w(D)*h1/2 = 12,85*0,66/2 = 4,24 [kN]
W(E1) = w(E)*h1/2 = 0,00*0,66/2 = 0,00 [kN]
• STATIČKI PRORAČUN
Statička analiza okvira je izvršena korištenjem softvera Tower 3D Model Builder 6.0 - Radimpex
Beograd. Dobijene sile iz analize opterećenja su unešene u softver tako da je formirano 6
slučajeva opterećenja i to:
• stalno (uključena i sopstvena težina konstrukcije)
• vjetar 1 (vjetar izvana+pritisak iznutra)
• vjetar 2 (vjetar izvana+sišuće dejstvo vjetra iznutra).
Nakon unošenja sila, u softveru je odabran proračun po teoriji I reda. Kombinovanje osnovnih
slučajeva opterećenja je izvšeno koristeći parcijalne koeficijente sigurnosti prema Eurokodu 1, za
povoljna i nepovoljna djelovanja na konstrukciju. Pri proračunu je formirano 14 kombinacija
opterećenja i to 6 za granično stanje upotrebljivosti (GSU) i 8 za granično stanje nosivosti (GSN).
Profili za čeličnu konstrukciju su odabrani tako da zadovolje i GSN i GSU, a to su: HEM 400
(stubovi), HOP 100x100x5 mm (dijagonale i vertikale rešetke), HOP 150x150x6 mm (donji i
gornji pojas rešetke) i HOP 130x130x5 mm (krajnje vertikale rešetke).
• Granično stanje upotrebljivosti
Za granično stanje upotrebljivosti uzete su u obzir sljedeće kombinacije opterećenja:
• I + II
• I+V
• I + VI
• I + III
• I + II + V
• I + II + VI
Ugib krovne rešetke je ograničen na udop=L/300=2100/300 [cm]=7,0 [cm]= 70 [mm]. Statičkom

analizom je utvđeno da je za maksimalni ugib rešetke mjerodavna kombinacija opterećenja 1, te
da maksimalni ugib rešetke iznosi u max=49,70 [mm]<udop=70 [mm], što se može vidjeti na
sljedećem dijagramu:
Pomjeranje u vrhu stuba ograničeno je na edop=H/400=760/400 [cm]=1,90 [cm]=19 [mm].
Statičkom analizom je utvrđeno da je za maksimalno pomjeranje vrha stuba mjerodavna
kombinacija opterećenja 6, te da maksimalno pomjeranje iznosi e max=16,33
[mm]<edop=19 [mm], što se može vidjeti na sljedećem dijagramu:
• Granično stanje nosivosti
Za granično stanje nosivosti uzete su u obzir sljedeće kombinacije opterećenja:
• 1,35*I + 1,5*II
• I + 1,5*V
• I + 1,5*VI
• 1,35*I + 1,35*V
• 1,35*I + 1,35*VI
• 1,35*I + 1,5*III
• 1,35*I + 1,35*III + 1,35*V
• 1,35*I + 1,35*III + 1,35*VI
DONJI POJAS REŠETKE
Mjerodavna je kombinacija opterećenja 7 za maksimalnu zatežuću silu:

NSd=476,74 [kN]
Za maksimalnu silu pritiska (po apsolutnoj vrijednosti) u donjem pojasu mjerodavna je kombinacija opt. 8:
NSd=-411,41 [kN]
GORNJI POJAS REŠETKE
Mjerodavna je kombinacija opterećenja 8 za maksimalnu zatežuću silu:

NSd=427,83 [kN]
Za maksimalnu silu pritiska (po apsolutnoj vrijednosti) u gornjem pojasu mjerodavna je kombinacija opt. 7:
NSd=-484,75 [kN]
VERTIKALE REŠETKE
Za maksimalnu silu zatezanja u vertikali rešetke mjerodavna je kombinacija opterećenja 8:

NSd=75,76 [kN]
Za maksimalnu silu pritiska (po apsolutnoj vrijednosti) u vertikali rešetke mjerodavna je kombinacija
opt. 7:
NSd=-80,33 [kN]
DIJAGONALE REŠETKE
Za maksimalnu silu zatezanja u dijagonali rešetke mjerodavna je kombinacija opterećenja 7:
NSd=334,41 [kN]
Za maksimalnu silu pritiska (po apsolutnoj vrijednosti) u dijagonali rešetke mjerodavna je

kombinacija opt. 8:
NSd=-306,61 [kN]
KRAJNJE VERTIKALE REŠETKE
Za maksimalnu silu zatezanja u krajnjim vertikalama rešetke mjerodavna je kombinacija

opterećenja 8:
NSd=137,98 [kN]
Za maksimalnu silu pritiska (po apsolutnoj vrijednosti) u krajnjim vertikalama rešetke mjerodavna je
kombinacija opterećenja 7:
NSd=-118,88 [kN]
RAČUNSKA NORMALNA SILA Nsd
ELEMENT REŠETKE
ZATEZANJE PRITISAK
Donji pojas 476,74 -411,41
Gornji pojas 427,83 -484,75
Vertikale 75,76 -80,33
Dijagonale 334,41 -306,61
Krajnje vertikale 137,98 -118,88
• DIMENZIONIRANJE NOSIVIH ELEMENATA

U programskom zadatku je traženo da se dimenzionira rešetkasti krovni sistem, odnosno
štapovi rešetke. Koristeći mjerodavne kombinacije opterećenja za granično stanje
nosivosti dobijene su najveće vrijednosti sila (zatezanje i pritisak) u ‘’najkritičnijim’’
štapovima rešetke, koje su date u prethodnoj tablici. Prema tome, potrebno je provjeriti
otpornost poprečnih presjeka na aksijalno zatezanje i aksijalni pritisak, te otpornost
štapova na izvijanje. Osnovni materijal koji je zadan u programskom zadatku ima
sljedeće karakteristike:
• Fe 430 (S 275) ; t≤40 [mm]
• granica popuštanja (tečenja): fy=275 [MPa]
• čvrstoća na zatezanje: fu=430 [MPa]
• modul elastičnosti: E=210000 [MPa]
• Poissonov koeficijent: ν=0,3
Svi izrazi i tablice korištene pri dimenzioniranju nosivih elemenata u skladu su sa
propisima Eurocode 3. Osim toga, pri dimenzoniranju su korišteni i sljedeći parcijalni
koeficijenti sigurnosti za otpornost poprečnih presjeka:
• γM0=1,1 za otpornost poprečnih presjeka klase 1,2 i 3
• γM1=1,1 za otpornost elemenata na gubitak stabilnosti
• γM2=1,25 za otpornost neto-poprečnih presjeka
• Donji pojas rešetke
POPREČNI PRESJEK:
• odabrani profil: HOP 150x150x6 mm
• tip poprečnog presjeka: hladno oblikovani
• površina poprečnog presjeka: A=33,60 [cm2]
• moment inercije: Iy=Iz=1146,00 [cm4]
• otporni moment: Wy=Wz=153,00 [cm3]
• radijus inercije: iy=iz=5,84 [cm]
• širina pojasnice: b=150,00 [mm]
• visina presjeka: h=150,00 [mm]
• debljina stijenke: t=6,00 [mm]
• AKSIJALNO ZATEZANJE
Računska sila zatezanja: NSd=476,74 [kN]
Spojevi su zavareni → mjerodavan je bruto poprečni presjek.
Uslov nosivosti: NSd ≤ Nt,Rd.
476,74 [kN] < 840,00 [kN]
Iskorištenost presjeka: (NSd/Nt,Rd)*100=56,75 %
476,74 [kN] < 1040,25 [kN]

• AKSIJALNI PRITISAK
Računska sila pritiska: NSd=411,41 [kN]
1. Klasifikacija poprečnog presjeka
d=h-3t=150-3*6=132 [mm]=13,2 [cm]
Uslov za klasu 3: d/t ≤ 42*ε ; za Fe 430 → ε=0,92

22,0 < 42*0,92=38,64
Poprečni presjek svrstan je u klasu 3.
2. Otpornost poprečnog presjeka na aksijalni pritisak
Uslov nosivosti: NSd ≤ Nc,Rd.
411,41 [kN] < 840,00 [kN]

Iskorištenost presjeka: (NSd/Nc,Rd)*100=48,98 %
3. Otpornost štapa na izvijanje
• za presjek klase 3: βA=1,0 ; γM0=γM1=1,1 ; fy=fyb=275 [MPa]

fyb – granica popuštanja kod ispitivanja na zatezanje osnovnog materijala
(primjenjivaćemo fyb umjesto fya , pa će nam za hladnooblikovani profil biti mjerodavna
kriva izvijanja b)
fya – srednja vrijednost granice popuštanja
Relativna vitkost:
Vitkost na granici tečenja:
Efektivne vitkosti:
liy= 262,5 [cm]
NAPOMENA: Mjerodavna je linija izvijanja b !

Za =0,52 → χy=0,8752 (tablica)
liz= 525 [cm] (konstruktivnim rješenjem su predviđene bočne stabilizacije donjeg pojasa na
četvrtinama raspona L)

Za =1,04 → χz=0,5719 (tablica)
χmin= χz=0,5719
Uslov nosivosti: NSd ≤ Nb,Rd

411,41 [kN] < 480,39 [kN]
Iskorištenost presjeka: (NSd/Nb,Rd)*100=85,64 %
• Gornji pojas rešetke
POPREČNI PRESJEK:
427,83 [kN] < 840,00 [kN]

427,83 [kN] < 1040,25 [kN]

d=h-3t=150-3*6=132 [mm]=13,2 [cm]

22,0 < 42*0,92=38,64

484,75 [kN] < 840,00 [kN]


kriva izvijanja b)
Relativna vitkost:
Efektivna vitkost λ:
liy=liz= 262,5/cos4°= 263,14 [cm]

Za =0,52 → χ=0,8752 (tablica)

484,75 [kN] < 735,16 [kN]
• Vertikale rešetke
POPREČNI PRESJEK:
75,76 [kN] < 460,00 [kN]

75,76 [kN] < 569,66 [kN]

d=h-3t=100-3*5=85 [mm]=8,5 [cm]

17,0 < 42*0,92=38,64
80,33 [kN] < 460,00 [kN]


kriva izvijanja b)
Relativna vitkost:
liy=liz=h1+h2=66+74= 140 [cm] (analizira se najduža vertikala – vertikala na sljemenu)

Za =0,42 → χ=0,9181 (tablica)

80,33 [kN] < 422,32 [kN]
• Dijagonale rešetke
POPREČNI PRESJEK:
334,41 [kN] < 460,00 [kN]

334,41 [kN] < 569,66 [kN]

d=h-3t=100-3*5=85 [mm]=8,5 [cm]

17,0 < 42*0,92=38,64
306,61 [kN] < 460,00 [kN]

kriva izvijanja b)
Relativna vitkost:
(analizira se najduža dijagonala)

Za =0,86 → χ=0,6868 (tablica)

306,61 [kN] < 315,93 [kN]
• Krajnje vertikale rešetke
POPREČNI PRESJEK:
137,98 [kN] < 608,75 [kN]

137,98 [kN] < 753,87 [kN]

d=h-3t=130-3*5=115 [mm]=11,5 [cm]

23,0 < 42*0,92=38,64
118,88 [kN] < 608,75 [kN]

kriva izvijanja b)
Relativna vitkost:
liy=liz=h1= 66 [cm]

Za =0,15 < 0,20 → χ=1,0 (tablica) – nema opasnosti od pojave izvijanja elementa

118,88 [kN] < 608,75 [kN]
• DIMENZIONIRANJE SPOJEVA
• Nastavak donjeg i gornjeg pojasa
Računska sila zatezanja u naznačenom štapu rešetke: NSd=449,39 [kN]
MATERIJAL:
• osnovni materijal: Fe 430 (S 275)
• vijci: k.v. 8.8 ; fub=800 [MPa] , fyb=640 [MPa]
POPREČNI PRESJEK:
• hladno oblikovani profil: HOP 150x150x6 mm
1. Kontrola varova
Debljina ugaonog vara:
0,7*tmin = 0,7*6,0 = 4,20 [mm]

(tmax)0,5-0,5 = 60,5 - 0,5 = 1,95 [mm]
1,95 [mm] ≤ a ≤ 4,20 [mm]
Odabrano: a=4 [mm]
Dužina ugaonog vara:
l = 4*150 = 600 [mm] ( > 6*a = 6*4 = 24 mm ; > 30 mm ) → var se smatra nosivim!
Otpornost vara:
l=600 [mm] ≠ 100 [mm] → potrebno gore navedeni izraz množiti sa l/100
Jedinična otpornost ugaonog vara iz tablice: Fw,Rk=116,8 [kN]
γMw=1,25 - parcijalni koeficijent za varove/šavove
Uslov nosivosti:
449,39 [kN] < 560,64 [kN]

2. Otpornost vijaka na zatezanje
- pretpostavka: vijci 4 M20 k.v. 8.8
Uslov nosivosti:
Ft,Sd = NSd/4 = 0,25*449,39 = 112,35 [kN]

Karakteristična otpornost jednog vijka na zatezanje (tablica): Ft,Rk=176,4 [kN]
112,35 [kN] < 141,12 [kN]

3. Proračun ploče
USVOJENO: c=46 [mm]

bpl,min = 2*e2+p2 = 2*40+70 = 150 [mm]
e2=40 [mm] , p2=70 [mm] - preporučene vrijednosti iz tablice za vijke M20
Odabrane dimenzije ploče: 296x296 [mm].

Proračun minimalne debljine ploče:
e=33,0 [mm]
MSd = 2*Ft,Sd*e = 2*112350*33,0 = 7415100,0 [Nmm] = 7,42 [kNm]
USVOJENE DIMENZIJE PLOČE: 296x296x25 [mm]
• Zglobni spoj stub - rešetka

Veličine djelovanja u posmatranom zglobu:
NSd=137,51 [kN] (zatezanje) ; VSd=31,50 [kN]
MATERIJAL:
• osnovni materijal: Fe 430 (S 275)
• vijci: k.v. 8.8 ; fub=800 [MPa] , fyb=640 [MPa]
POPREČNI PRESJEK: HEM 400
b=307 [mm] , h=432 [mm]
tw=21 [mm] , tf=40 [mm]
1. Kontrola varova
• HEM 400
l = 2*285 + 2*350 = 1270 [mm]
0,7*tmin = 0,7*tw = 0,7*21,0 = 14,70 [mm]
(tmax)0,5-0,5 = (tf)0,5-0,5 = 400,5 - 0,5 = 5,83 [mm]
5,83 [mm] ≤ a ≤ 14,70 [mm]

Odabrano: a=6 [mm].
Otpornost vara:
Uslov nosivosti:
141,07 [kN] < 1780,03 [kN]

• HOP 150x150x6 mm
l = 2*(432/2+39) = 510 [mm]
0,7*tmin = 0,7*6,0 = 4,20 [mm]

(tmax)0,5-0,5 = 60,5 - 0,5 = 1,95 [mm]
1,95 [mm] ≤ a ≤ 4,20 [mm]
Odabrano: a=4 [mm].
Otpornost vara:
Uslov nosivosti:
141,07 [kN] < 476,54 [kN]

2. Proračun vijaka
- pretpostavka: vijci 2 M16 k.v. 8.8
• HEM 400
Udaljenost vijaka od ruba pojasnice:
; e1=40 [mm]
• HOP 150x150x6 mm
; e1=40 [mm]
USVOJENO: c=45 [mm]
Otpornost vijaka na zatezanje:
Ft,Sd = NSd/2 = 0,5*137,51 = 68,76 [kN]
Uslov nosivosti:
Karakteristična otpornost jednog vijka na zatezanje (tablica): Ft,Rk=113,0 [kN]
68,76 [kN] < 90,40 [kN]

Otpornost vijaka na smicanje:
Fv,Sd = VSd/2 = 0,5*31,50 = 15,75 [kN]
Uslov nosivosti:
Karakteristična otpornost jednog vijka na smicanje (tablica): Fv,Rk=75,4 [kN]

15,75 [kN] < 60,32 [kN]
Interakcija zatežućeg i smičućeg naprezanja:
3. Proračun ploče
Dužina i širina ploče:
apl,min = h = 432 [mm]
bpl,min = b = 307 [mm]
bpl,min = 2*e2+p2 = 2*30+55 = 115 [mm]
e2=30 [mm] , p2=55 [mm] - preporučene vrijednosti iz tablice za vijke M16
Odabrane dimenzije ploče: 432x307 [mm].
Proračun minimalne debljine ploče:
Fv,Sd = VSd/2 = 0,5*31,50 = 15,75 [kN]
Uslov nosivosti za pritisak po omotaču rupe osnovnog materijala:
Karakteristična otpornost na pritisak po omotaču rupe osnovnog materijala (tablica):

Fb,Rk=127,4 [kN]
USVOJENE DIMENZIJE PLOČE: 432x307x15 [mm]

• NACRTI

Programski Zadatak MK1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Programski Zadatak MK1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

UNIVERZITET U ZENICI

PROFESOR: doc. dr.Ismar Imamović, dipl.ing.građ. STUDENT: Amina

Zenica, mart 2021.

•Presjek kroz glavni nosač (R 1:50) ..........................................................................................44

Proračun presječnih sila je izvršen prema teoriji I reda.

g=0,55 [kN/m2], α=4° → G=0,55*6,5*2,3125/cos4°= 8,28 [kN] ; G/2=4.14 [kN]

Koeficijent oblika za opterećenje snijegom μi:

Skice opterećenja snijegom:

S = 0,6*5,5*2,3125 = 7,63 [kN] ; S/2 = 3,81 [kN]

S = 0,3*5,5*2,3125=3,81 [kN] ; S/2=1,91 [kN]

• snijeg preko druge polovice krovne plohe

S= 0,3*5,5*2,3125=3,81 [kN] ; S/2=1,91 [kN]

h1+h2=L/15=1,23 [m] ; h2=L/2*tgα=10,5*tg4°=0,64 [m] → h1=1,23-0,64=0,59 [m]

Proračun koeficijenata pritiska cpe i cpi:

Vanjski koeficijenti pritiska:

VJETAR IZVANA + PRITISAK IZNUTRA:

VJETAR IZVANA + SIŠUĆE DEJSTVO VJETRA IZNUTRA:

NAPOMENA: Za proračun djelovanja vjetrom na vanjske zidove mjerodavna su nam područja D i

Rezultujuće djelovanje vjetrom na vertikalne zidove: wk = we - wi.

w(D) = wk,D*6,3 = 0,92*6,3 = 5,79 [kN/m]

Skica opterećenja (vjetar izvana + sišuće dejstvo vjetra iznutra):

w(D) = wk,D*6,3 = 2,04*6,3 = 12,85 [kN/m]

Ugib krovne rešetke je ograničen na udop=L/300=2100/300 [cm]=7,0 [cm]= 70 [mm]. Statičkom

Mjerodavna je kombinacija opterećenja 7 za maksimalnu zatežuću silu:

Mjerodavna je kombinacija opterećenja 8 za maksimalnu zatežuću silu:

Za maksimalnu silu zatezanja u vertikali rešetke mjerodavna je kombinacija opterećenja 8:

Za maksimalnu silu zatezanja u dijagonali rešetke mjerodavna je kombinacija opterećenja 7:

Za maksimalnu silu pritiska (po apsolutnoj vrijednosti) u dijagonali rešetke mjerodavna je

KRAJNJE VERTIKALE REŠETKE

Za maksimalnu silu zatezanja u krajnjim vertikalama rešetke mjerodavna je kombinacija

• DIMENZIONIRANJE NOSIVIH ELEMENATA

• Donji pojas rešetke

476,74 [kN] < 840,00 [kN]

Iskorištenost presjeka: (NSd/Nt,Rd)*100=56,75 %

476,74 [kN] < 1040,25 [kN]

Uslov za klasu 3: d/t ≤ 42*ε ; za Fe 430 → ε=0,92

411,41 [kN] < 840,00 [kN]

• za presjek klase 3: βA=1,0 ; γM0=γM1=1,1 ; fy=fyb=275 [MPa]

Vitkost na granici tečenja:

NAPOMENA: Mjerodavna je linija izvijanja b !

NAPOMENA: Mjerodavna je linija izvijanja b !

Uslov nosivosti: NSd ≤ Nb,Rd

• Gornji pojas rešetke

427,83 [kN] < 840,00 [kN]

427,83 [kN] < 1040,25 [kN]

Uslov za klasu 3: d/t ≤ 42*ε ; za Fe 430 → ε=0,92

2. Otpornost poprečnog presjeka na aksijalni pritisak

484,75 [kN] < 840,00 [kN]

• za presjek klase 3: βA=1,0 ; γM0=γM1=1,1 ; fy=fyb=275 [MPa]

Vitkost na granici tečenja:

NAPOMENA: Mjerodavna je linija izvijanja b !

Uslov nosivosti: NSd ≤ Nb,Rd

75,76 [kN] < 460,00 [kN]

75,76 [kN] < 569,66 [kN]

Uslov za klasu 3: d/t ≤ 42*ε ; za Fe 430 → ε=0,92

80,33 [kN] < 460,00 [kN]

• za presjek klase 3: βA=1,0 ; γM0=γM1=1,1 ; fy=fyb=275 [MPa]

Vitkost na granici tečenja:

NAPOMENA: Mjerodavna je linija izvijanja b !

Uslov nosivosti: NSd ≤ Nb,Rd

334,41 [kN] < 460,00 [kN]

334,41 [kN] < 569,66 [kN]

Uslov za klasu 3: d/t ≤ 42*ε ; za Fe 430 → ε=0,92

g=0,55 [kN/m2], α=4° → G=0,556,52,3125/cos4°= 8,28 [kN] ; G/2=4.14 [kN]

S = 0,65,52,3125 = 7,63 [kN] ; S/2 = 3,81 [kN]

S = 0,35,52,3125=3,81 [kN] ; S/2=1,91 [kN]

S= 0,35,52,3125=3,81 [kN] ; S/2=1,91 [kN]

h1+h2=L/15=1,23 [m] ; h2=L/2tgα=10,5tg4°=0,64 [m] → h1=1,23-0,64=0,59 [m]

w(D) = wk,D6,3 = 0,926,3 = 5,79 [kN/m]

w(D) = wk,D6,3 = 2,046,3 = 12,85 [kN/m]

0,7tmin = 0,76,0 = 4,20 [mm]

0,7tmin = 0,76,0 = 4,20 [mm]