(nowo)Twory porównawcze i nie tylko

Patomorfologia Robbinsa
Ćwiczenie 16. (rozdział 16.) – Wątroba i pęcherzyk żółciowy

1. Obraz matowego szkła

- W przewlekłym wirusowym zapaleniu wątroby typu B obserwuje się hepatocyty z cytoplazmą o wyglądzie
matowego szkła „ground- -glass”
- są to komórki z obrzękniętą siateczką śródplazmatyczną w wyniku gromadzenia się HBsAg.
- Jest to cecha bardzo charakterystyczna, a obecność antygenu wirusowego w komórkach można potwierdzić
immunohistochemicznie.

2. Pełzakowe ropnie wątroby

- duże obszary martwicy powstałe na skutek przekształcenia z wtórnych ognisk zakażenia wątroby pełzakiem
czerwonki (wtórnych, bo pełzak dostaje się z krążenia wrotnego)
- częściej występują w prawym płacie wątroby,
- zawierają zmienione martwiczo komórki wątroby;
- w przeciwieństwie do klasycznych ropni wątroby nie jest widoczny naciek neutrofili!!

3. Rozety z hepatocytów
– ich tworzenie w obszarach o znacznej aktywności jest charakterystyczną cechą histologiczną
autoimmunologicznego zapalenia wątroby.

4. Ciałka Mallory’ego – Denka

- kwasochłonne cytoplazmatyczne wtręty komórkowe w ulegających degradacji hepatocytach,
- stanowią konglomeraty splątanych filamentów pośrednich (m.in. keratyna8 i 18 połączone z ubikwityną),
- widoczne m.in. w stłuszczeniu alkoholowym wątroby (przypominają „kupkę siana”).

5. Obraz „drucianej siatki”

- jest to na niebiesko (w metodzie trójbarwnej Massona)
zaznaczone włóknienie rozprzestrzeniające się (od żyły centralnej
przez przestrzenie Dissego w przestrzeniach około zatokowych),
otaczając pojedyncze hepatocyty lub ich grupy;
- występuje w stłuszczeniu zapalnym wątroby z włóknieniem, które
skutkuje widoczną w obrazie mikroskopowym mieszaniną dużych i
małych kropelek tłuszczu najliczniej zlokalizowanych dookoła żyły
centralnej skąd rozciąga się obwodowo do przestrzeni wrotnych.

6. Pierścienie Kaysera-Fleischera
- zielonkawe lub brązowe złogi miedzi w błonie Descemeta w rąbku rogówki
- w chorobie Wilsona, gdy zajęty zostaje ukł. nerwowy.

7. Kuliste wtręty cytoplazmatyczne w kolorze fuksji

- charakterystyczne w niedoborze alfa1AT
- są to okrągłe/owalne, kuliste złogi źłe sfałdowanej alfa1AT w hepatocytach, które uwidocznione są w
barwieniu PAS, gdyż silnie reagują z odczynnikiem Schiffa, co nadaje im ten śliczny kolor,
- są oporne na na diastezę

MK, 2022/23
 8. Guzek w guzku
- dysplastyczny guzek w marskości wątroby sugerujący raka
- also w potworniaku niedojrzałym może być <rozwój raka somatycznego guzie- raku germinalnym>

9. zatoki Rokitanskiego-Aschoffa
- uchyłki wnikających w głąb warstwy mięśniowej pęcherzyka żółciowego.
- obecne w kamicy żółciowej, ale także w innych chorobach pęcherzyka żółciowego

10. Kępki żółte w skórze

- jeden z objawów zastoju żółci
- xanthomata, czyli ogniska nagromadzenia cholesterolu

11. Zwyrodnienie pierzaste

- dotyczy hepatocytów, które zyskały piankowaty wygląd przez nagromadzenie się kropli barwnika
żółciowego w ich cytoplazmie
- w cholestazach <zastój żółci>

12. „Kwitnące” zmiany przewodowe

- charakterystyczne dla pierwotnego zapalenia dróg żółciowych
- reakcja ziarniniakowi wokół niszczonego przewodu żółciowego

13. obraz radiologiczny „paciorków”

-charakterystyczny w badaniu MR dla pierwotnego stwardniającego zapalenia dróg żółciowych
- w zajętych wewnątrz- i zewnątrzwątrobowych drogach żółciowych
- wskutek naprzemiennie występujących przewężeń i poszerzeń przewodów.

14. koncentryczne włóknienie o układzie „łupin cebuli”

- w pierwotnym stwardniającym zapaleniu dróg żółciowych
- okrężnie otaczające zanikające światła mniejszych przewodów
- w efekcie całkowite zrośnięcie świateł przewodów lub powstaje powrózkowata blizna

15. zawału Zahna

- powstanie dobrze odgraniczonego ogniska barwy czerwono niebieskiej na skutek zakrzepicy odgałęzień
wewnątrzwątrobowych żyły wrotnej
- hepatocyty w tym miejscu nie ulegają martwicy, dochodzi jedynie do ich zaniku i nasilonego przekrwienia
poszerzonych naczyń zatokowych.
- NIE JEST TO ZAWAŁ NIEDOKRWIENNY!!

16. stwardnienie sercowe

- jest to włóknienie środkowych części zrazików
- rzadko występujące powikłanie długo trwającej, przewlekłej, ciężkiej niewydolności krążenia z
przekrwieniem

Ćwiczenia 17. (rozdział 17.) – Trzustka

1. „wirujące” włóknienie – w autoimmunologicznym zapaleniu trzustki

MK, 2022/23
Ćwiczenia 18. (rozdział 14.) - Układ moczowy

1. „garbiki” w metodzie immunofluorescencyjnej

- podnabłonkowe złogi kompleksów immunologicznych zawierających dopełniacz i immunoglobiny
<przeciwciała przeciwko antygenom zlokalizowanym podnabłonkowo, przylegające do bł. podst>
- mają układ ziarnisty,
- nie wywołują zwykle odpowiedzi zapalnej,
- typowo w ogniskowym popaciorkowym kłębuszkowym zapaleniu nerek

2. „spike and domme patterns”

- niewielkie uwypuklenia macierzy błon podstawnych
oddzielające ciąg ziarnistych złogów podnabłonkowych wzdłuż
błony podstawnej <które uwypuklają się częściowo do tej
błony>.
- w barwieniu srebrem uwidocznione zostają „kolce” z bł.
podstawnej
-wraz z postępem choroby uwypuklenia(spike) łączą się ponad złogami i tym samym internalizują je do bł.
podstawnej(tworząc ubytki!)
- charakterystyczne w nefropatii błoniastej

3. Obraz przypominający szyny tramwajowe

- w ścianie naczyń kapilarnych w MPGN I stwierdza się podwójne okonturowanie błony podstawnej
- szczególnie dobrze widoczne w preparatach srebrzonych lub barwionych metodą PAS.
- Taki obraz spowodowany jest rozwarstwianiem błony podstawnej przez wnikające do niej wypustki
komórek mezangium oraz komórek zapalnych, sięgające obwodowych części naczyń kapilarnych.
- tory tramwajowe również w rtg rostrzeni oskrzeli

4. Błona podstawna o strukturze „wiklinowego koszyka”

- w zespole Alporta
-błona podstawna kłębuszka we wczesnym etapie choroby jest ścieńczała. Wraz z upływem czasu błony
podstawne kłębuszków i kanalików wykazują nieregularne odcinki pogrubienia i ścieńczenia z cechami
rozwarstwiania się blaszki podstawnej, która nabiera wyglądu „wielowarstwowego”, co daje obraz struktury
wiklinowego koszyka.

5. obraz wodonercza
- obraz makroskopowy przewlekłego odmiedniczkowego zapalenia nerek na tle obturacyjnym
- obserwujemy powiększenie oraz zniekształcenie wszystkich kielichów, a miąższ nerki nad nimi jest
ścieńczały ze zmianami bliznowatymi.

6. Tyreoidyzacja nerki (tzw. nerka tarczycowata)

– cewki posiadają poszerzone lub zwężone światło oraz spłaszczony nabłonek wyściełający. Wewnątrz
kanalików występuje białkowa, różowa, PAS-dodatnia substancja, nadające nerce obraz tarczyco-podobny
-jest to obraz mikroskopowy typowy dla przewlekłego odmiedniczkowego zapalenia nerek

Ćwiczenie 19. (rozdział 18) – narządy płciowe ♂

1. Choroba Bowena – rak płaskonabłonkowy skóry (np. prącia, sromu) in situ

- u starszych nieobrzezanych mężczyzn, w postaci pojedynczej płaskiej zmiany na trzonie prącia.
MK, 2022/23
 - choroba Bowena przekształca się w inwazyjnego raka płaskonabłonkowego u 10% pacjentów.
- w obrazie histologicznym widoczne są komórki o morfologicznych cechach złośliwości, ograniczone do
naskórka (bez naciekania podścieliska)

2. Deformacja typu „serce dzwonu”

- jest to obustronne zaburzenie anatomiczne, w wyniku którego jądro ma nieprawidłowy przyczep w obrębie
worka mosznowego, a co za tym idzie — zwiększoną ruchomość
- jest przyczyną anatomiczną skrętu powrózka nasiennego typu dorosłego
- związany z mechanizmem „serca dzwonu jest skręt podosłonkowy ( u niemowląt <czyli bez tego
zaburzenia> jest najczęściej skręt zewnątrzosłonkowy)

3. Objaw Prehna
-objaw zmniejszenia dolegliwości bólowych w mosznie po jej uniesieniu przez lekarza w badaniu
przedmiotowym w przypadku zapalenia najądrza (objaw Prehna dodatni)
- i zwiększenia dolegliwości w przypadku skrętu szypuły jądra (objaw Prehna ujemny)

4. Ciałka Schillera-Duvala
- charakterystyczne dla guza zatoki endodermalnej (pęcherzyka żółtkowego)
- struktury przypominające prymitywne kłębuszki

5. ciałka Michaelisa-Gutmanna
- kuliste laminarne zwapnienia spowodowane odkładaniem soli wapniowych w obrębie powiększonych
lizosomów makrofagów w schorzeniu zapalnym zwanym malakoplakią.

6. gniazda von Brunna

- gniazda nabłonka urotelialnego wpuklające się w głąb błony śluzowej mogą ulegać przemianie
metaplastycznej :
 urothelium różnicuje się w nabłonek sześcienny lub walcowaty (cystitis glandulari) .
 w obrębie tych struktur dochodzi do tworzenia torbieli zawierających płyn, a nabłonek ulega
spłaszczeniu (cystitis cystica)

Zmianom tym może towarzyszyć metaplazją , jelitowa z obecnością komórek kubkowych. Następstwem uszkodzenia
śluzówki może być metaplazja płaskonabłonkowa, którą należy odróżnić od typowo występują w trójkącie pęcherza
moczowego u kobiet nierogowaciejącego nabłonka wielowarstwowego płaskiego.

7. wtręty Cowdry'ego typu A

- wtręty wewnątrzjądrowe typowe dla HSV-2
- mają postać jasnofioletowych homogennych struktur wewnątrz jądra komórkowego otoczonych pasem
przejaśnienia.
-wtręty dają dodatnią reakcję w barwieniach z przeciwciałami anty-HSV,

Ćwiczenie 20. (rozdział 19.) – żeński układ rozrodczy

1. koilocytoza
-zmiana cytopatologiczna typowa dla zakażeń wirusowych, np. w komórkach kłykcin kończystych
- jest to okołojądrowa cytoplazmatyczna wakuolizacja i pomarszczenie obrysu jądra,
- cecha właściwa zakażenia HPV (6 i 11)
MK, 2022/23
2. Adenoza pochwowa
- U ok. 1/3 młodych kobiet narażonych w życiu płodowym na działanie dietylenostilbestrolu;
- pojawiają się małe wtręty gruczołowe lub mikrotorbielowe w śluzówce pochwy.
-zmiany mają postać czerwonych, ziarnistych ognisk wyścielonych nabłonkiem śluzowym lub rzęskowymi
komórkami kolumnowymi.

3. The squamocolumnar junction – SCJ

- miejsce połączenia obu nabłonków znajdujących się w szyjce macicy
- lokalizacja zależy od wieku: u dziewczynek i po menopauzie wewnątrz kanału szyjki; w okresie aktywności
hormonalnej w okolicy ujścia zewnętrznego macicy

4. strefa transformacji (transformation zone - TZ)

- w miejscu połączenia nabłonków, jest to strefa przejściową, gdzie na drodze metaplazji
dochodzi do zmiany jednego nabłonka w drugi.
- ważne miejsce w patologii szyjki macicy, ponieważ to tutaj najczęściej dochodzi do rozwoju zmian
przedrakowych i raka.

5. wynicowanie = nadżerka (ektopia) rzekoma= nadżerka (ektopia)gruczołowa

- Przesunięcie się nabłonka jednowarstwowego walcowatego poza ujście zewnętrzne na część pochwową
szyjki, gdzie prawidłowo jest nabłonek paraepidermoidalny (wielowarstwowy płaski nierogowaciejący).
- Określenie „nadżerka” jest niewłaściwe!

6. Beczkowata szyjka
- tworzą ja guzy otaczające szyjkę macicy wnikające do pościeliska (np. rak gruczołowo-płaskonabł. szyjki
macicy
- można wykryć palpacyjnie

7. torbiel Bartholina
- bolesne poszerzenie gruczołu Bartholina na skutek niedrożności jego przewodów wydzielniczych.
- np. jako powikłanie zapalenia sromu

8. Torbiel Nabotha
- często występująca torbiel powstała na skutek zamknięcia ujść gruczołów szyjkowych przez epidermalizację
nabłonka w okolicy ujścia zewnętrznego szyjki macicy i strefy transformacji;
- występują w części pochwowej szyjki macicy

9. Moniliaza - drożdżakowi zapalenie pochwy (Candida albicans)

10. Torbiel czekoladowa

- charakterystyczna zmiana w przypadku obecności ognisk endometriozy w jajniku.
-stanowi ona wypełnioną krwią oraz złuszczonymi nabłonkami dużą torbiel, która z czasem brązowieje
(wskutek degradacji krwi i pojawienia się złogów hemosyderyny). Na przekroju treść jajnika
przypomina wylewającą się czekoladę (stąd nazwa).

11. ciałka piaszczkowate

- niewielkie kuliste zwapnienia o koncentrycznej strukturze występujące w niektórych nowotworach np.
nowotworach łagodnych surowiczych jajnika, rak brodawkowaty tarczycy
MK, 2022/23
 12. komórki hobnail
- jądro stanowi część szeroką komórki i wystającą do światła, a część węższa znajduje się od strony błony
podstawnej.
-tworzą tutaj układy brodawkowate
- typowe dla raka jasnokomórkowego o nietypowej budowie komórek xddd
<takie kolce się tworzą>

13. Guz Krukenberga

- najczęstszy wtórny nowotwór jajnika, obustronny, posiada obfite wodniczki śluzowe uciskające jądra na
obwód komórki (dlatego komórki są jasne i „sygnetowe”)
- jest to przerzut raka sygnetowatokomórkowego żołądka (lub rzadziej jelita grubego) do jajnika.
- barwi się mucykarminem

14. Zespół Meigsa

- towarzyszy włókniakowi jajnika (nowotwór zrębu i sznurów płciowych jajnika)
- charakteryzuje się występowaniem wodobrzusza i płynu w opłucnej z niewiadomych przyczyn

15. Komórki przypominające ziarna kawy

- komórki nowotworowe są owalne, o skąpej cytoplazmie i dużym jądrze, którego błona jądrowa jest
pozagina i słabo się wybarwia
- typowe komórki nowotworowe dla ziarniszczaka (nowotwór <zrębu i sznurów płciowych> jajnika)

16. ciałka Call-Exnera

– komórki ziarniszczaka ułożone w rozety, przypominające pęcherzyki jajnikowe.

Ćwiczenie 22. Układ chłonny (rdz. 12)

1. Odczyn Paula-Bunnella - odczyn wykonywany rutynowo do wykrywania zakażenia EBV. Odczyn opiera się na
wykazaniu obecnych często w surowicy w przebiegu infekcji mononukleozowej przeciwciał heterofilnych
zdolnych do aglutynacji krwinek końskich, bydlęcych i baranich. Monospot test

2. Z czym kojarzymy zespół przewlekłego zmęczenia? -> niedoczynność tarczycy, mononukleoza zakaźna
3. Atypowe limfocyty T CD8+ -> mononukleoza zakaźna
4. Najczęstszy typ nowotworu u dzieci-> ostre białaczki limfoidalne
5. Najszybciej rosnący nowotwór człowieka? -> Chłonia Burkitta

6. Apoptoza dająca obraz „gwiaździstego nieba” – Chłonia Burkitta; Charakterystyczne są bardzo częste figury
podziału i znaczna apoptoza, a w związku z tym obecne są liczne makrofagi, pochłaniające resztki rozpadłych
komórek. Makrofagi te otacza jasne halo, dając obraz gwiaździstego nieba

7. Typowe (klasyczne) komórki Reed-Sternberga

- są dwupłatowe lub podwójne (symetryczne odbicie lustrzane), przypominają sowie oczy
- w klasycznym chłoniaku Hodgkina

8. Wysztancowane ubytki kostne w RTG – szpiczak mnogi

MK, 2022/23
 9. Pałeczki Auera – wyraźne czerwone cytoplazmatyczne wtręty w AML (ostrej białaczce szpikowej)

10. Pierścieniowate syderoblasty - syderoblasty, w których ziarnistości zawierające żelazo otaczają ponad ⅓
obwodu jądra komórkowego (w mitochondriach?). Występują, między innymi, w niektórych zespołach
mielodysplastycznych czy anemii syderoblastycznej

11. Szprychowata chromatyna - szpiczak plazmocytowy

12. Kości „pokąsane przez mole”- radiologiczne występują w nich ubytki osteolityczne o średnicy 1-4 cm,
chociaż mogą zdarzyć się rozlane ubytki; w szpiczaku mnogim

13. Białko Bence-Jonesa – białko monoklonalne z łańcuchów kappa i delta nieprawidłowych Ig, wydalane z
moczem, powoduje uszkodzenie i zniszczenie nabłonka kanalików nerkowych; patognomoniczne dla
szpiczaka plazmocytowego.

Ćwiczenie 23. Układ dokrewny (rdz. 20 )

1. objaw „efektu masy” – powodowane głównie przez makrogruczolaki.

- Zazwyczaj pacjenci zgłaszają bóle głowy. Poprzez ekspansję guzy uciskają struktury sąsiadujące z siodłem
tureckim, powodując radiologiczne erozje kości okolicznych i występowanie objawów m.in.:
a. skrzyżowanie wzrokowe – dwuskroniowe ubytki w polu widzenia,
b. naciekają na zatokę jamistą – znajdują się w niej gałęzie nn. czaszkowych: III, IV, V1, V2, VI,
c. inne: objawy podwyższonego ciśnienia wewnątrzczaszkowego, wodogłowie, padaczka.

2. wole dyshormonogenetyczne - spowodowane dziedzicznymi defektami biosyntezy hormonów tarczycy,

skutkują pierwotną niedoczynnością tego narządu

3. Choroba Plummera = toksyczne wole wieloguzkowe

- gdy wol wieloguzkowy produkuje hormony tarczycy niezależnie od TSH oraz nie towarzyszy chorobie
oftalmopatia naciekająca ani dermopatia <jak w chorobie Gravesa związanej z tyreotoksykozą>
Rzadko kiedy złośliwieje

4. Triada objawów choroby Gravesa: 1.tyreoksykoza 2. Oftalmopatia naciekająca z wytrzeszczem 3.

Ograniczona, naciekająca dermatopatia (np. jako obrzęk przedgoleniowy)

5. komórki Hurthla
- inaczej komórki oksyfilne;
- to komórki nabłonkowe o obfitej, kwasochłonnej i ziarnistej cytoplazmie oraz wydatnych mitochondriach;
- wyścielają atroficzne pęcherzyki tarczycowe w chorobie Hashimoto;
- stanowią metaplastyczną odpowiedź adaptacyjną na uszkodzenie prawidłowego sześciennego nabłonka
pęcherzyków.

6. Choroba Gulla = obrzęk śluzakowaty

- u dzieci starszych i dorosłych z niedoczynnością tarczycy, liczne objawy związane z obniżonym
metabolizmem + twardy obrzęk tkanki podskórnej, podwyższone LDL, powiększenie języka, matowy głos,
letarg apatia ect.

MK, 2022/23
7. Zapalenie tarczycy Riedla – objawia się jako choroba zależna od IgG4, charakteryzuje się nasilonym
włóknieniem obejmującym tarczycę i przylegające struktury szyi. Badanie kliniczne wykazuje twarde i
nieruchome masy w tarczycy, imitujące nowotwór tarczycy.

8. Zapalenie tarczycy de Quervaina = podostre ziarniniakowe zapalenie tarczycy; boli szyja; uważa się, że
powstaje w odpowiedzi na zakażenie wirusowe gornych drog oddechowych; 30-50lat średnio, kobiety
częściej; może towarzyszyć przejściowa nadczynność (z uszkodzenia pęcherzyków) później przejściowa
niedoczynność, ulega spontanicznej regresji - po 6-8tyg eutyreoza

9. 3 Cechy odróżniające gruczolaka tarczycy od woli wieloguzkowych: 1-pojedynczy, 2-uciska miąższ, 3- ma

nienaruszoną torebkę

10. Skala/klasyfikacja Bethesda – 6 stopniowa skala do oceny BACC w przedoperacyjnym różnicowaniu guzków
tarczycy; Uwaga! Jest też system Bethesda dooczny wymazów z szyjki macicy

11. Oczy sierotki Anii = jądra kryształowe = jądra typu „matowego szkła”
- równomiernie rozproszona chromatyna jądrowa w obrazie mikroskopowym komórek raka brodawkowego
tarczycy daje obraz jasnego optycznie pustego jądra

12. Tall cell – wariant raka brodawkowatego tarczycy tworzącego duże guzy, z częstą inwazją naczyń i odległymi
przerzutami, źle rokujący; głównie u osób starszych.

13. Atypia endokrynna – dziwaczne pleomorficzne jądra w komórkach gruczołów endokrynnych, nie jest cechą
złośliwości histopatologicznej! Np. w gruczolaku tarczycy, przytarczyc

14. Najczęstsza przyczyna dostrzegalnej klinicznie hiperkalcemii u dorosłych-> nowotwory złośliwe, ale nie rak
przytarczyc; generalnie złe rokowanie dla tych pacjentów z hiperkalcemia

15. Papillary microcarcinoma – kilkumilimetrowe raki brodawkowate tarczycy, bardzo dobrze rokują,
przypadkowo znajdywane

16. Guzy brunatne kości

- masy utworzone z zgrupowanych osteoklastów, reaktywnych komórek olbrzymich i pozostałości
krwotocznych, mylnie przypominające nowotwory
- objaw nadczynności przytarczyc

17. Kalcifilaksja
- inaczej wapniejąca artropatia mocznicowa (może też być niemocznicowa)
- wapnienia przerzutowe do naczyń krwionośnych (wtórne do hiperfosfatemii), które niekiedy mogą
powodować znaczne niedokrwienne uszkodzenie skóry i innych narządów.

18. zmiany hialinizacyjne Crooke'a

- najczęstsze zmiany w przysadce powstające wskutek wysokiego stężenia endogennych lub egzogennych
glikokortykosteroidów,
- prawidłowa, ziarnista, zasadochłonna cytoplazma komórek wytwarzających ACTH w przednim płacie
przysadki jest zastępowana homogennym, lekko zasadochłonnym materiałem z powodu gromadzenia się
keratynowych filamentów pośrednich w cytoplazmie komórek

19. Twarz księżycowata, byczy garb -> z. Cushinga

MK, 2022/23
 20. ciałka spironolaktonowe
- kwasochłonne, warstwowe wtręty cytoplazmatyczne,
- pojawiają się po leczeniu środkiem przeciwnadciśnieniowym - spironolaktonem, który jest lekiem z wyboru
w pierwotnym hiperaldosteronizmie.
- charakterystyczne dla gruczolaków kory nadnerczy wydz. aldosteron

Ćwiczenia 24. Pierś

1. torbiele niebiesko sklepione

- niebieskie torbiele, wariant kolorystyczny torbieli występujących w nieproliferujących zmianach włóknisto-
torbielowatych piersi

2. fenestracje- struktury gruczołowe utworzone z hiperplastycznych komórek w hiperplazji nabłonkowej

gruczołu piersiowego; może dotyczyć przewodów, zrębu i zrazików

3. obraz indiańskich ścieżek

- komórki rakowe układają się w długie pasma/łańcuchy,
pojedynczo lub po dwie komórki obok siebie.
Spowodowane jest to zmniejszeniem kohezji komórek raka
(komórki rakowe nie posiadają cząsteczki adhezyjnej E-
kadheryny).
- widoczny w obrazie histologicznym raka zrazikowego
inwazyjnego piersi

4. obraz tarczy strzelniczej

- część komórek rakowych zawiera śródplazmatyczne cewki wydzielnicze z kroplą śluzu o charakterystycznym
wyglądzie tarczy strzelniczej. Jądro w takiej komórce jest zepchnięte na obwód.

5. obraz skórki pomarańczowej.

-obraz kliniczny nowotworu piersi
- gdy nowotwór zajmuje naczynia limfatyczne, skutkując obrzękiem limfatycznym –> następuje pogrubienie
skóry wokół uniesionych mieszków włosowych piersi

MK, 2022/23
Ćwiczenia 25. Patologia kości i tkanki miękkich (rozdział 21.)

1. obraz baniek mydlanych w RTG

- na skutek tworzenia torbieli z włóknistej tkanki, która zastępuje prawidłową kość podczas patologicznemu
remodelingowi kości
- obraz typowy dla cherubinkowatości

2. Mozaikowa struktura kości

- obraz patognomoniczny w chorobie Pageta kości
- kość przypomina układankę, w której nieregularne elementy składowe są połączone liniami cementu
- obecny w fazie mieszanej

3. osteoid
- wyspy niedojrzałych beleczek kostnych uciskanych przez nowotworowe gęste osteoblasty, widoczne jako
amorficzny, różowy i bezkomórkowy materiał
- obecność tych zmian kostnych jest podstawą rozpoznania kostniakomięsaka

4. Martwak -nazwa dla martwiczo zmienionej kości w ropnym zapaleniu kości i szpiku

5. trójkąt Codmana w RTG

- trójkątny cień między korą a uniesioną okostną
- widoczny w obrazie radiologicznym kostniakomięsaka

6. objaw cienia O w RTG

- niezmineralizowane guzki chrząstki powodujące okrągłe dobrze odgraniczone przejaśnienia otoczone
cienkim marginesem radiologicznie nieprzeziernej kości

7. Choroba Olliera – występowanie mnogich chrzęstniaków śródkostnych po jednej stronie ciała, częste
mutacje IDH1/2

8. Zespół Maffuciego – mnogie chrzęstniaki śródkostne oraz naczyniaki wrzecionowato komórkowe w

tk.miękkich., częste mutacje IDH1/2, związany ze zwiększonym ryzykiem rozwoju zmian złośliwych: raków
jajnika lub glejaków w mózgu.

9. Nieregularny, przypominający koronki układ kości -> kostniakomięsak

10. Choroba Potta -> gruźlicze zapalenie trzonów kręgów

11. rozety Homera-Wrighta

- komórki nowotworu skupiają się, otaczając położoną w środku część włókienkową
- świadczy to o różnicowaniu nerwowym.
- w mięsaku Ewinga, neuroblastomie

12. odkładanie kości w sposób imitujący łuski cebuli

- charakterystyczna reakcja odczynowa okostnej w mięsaku Ewinga w badaniach obrazowych

13. układy w postaci zamieci śnieżnej

- układy fibroblastów charakterystyczne dla włóknistego defektu kości

MK, 2022/23
14. Zespół Mazabrauda – dysplazja włóknista w powiązaniu z śluzakami tk. miękkich

15. Zespół McCune’a-Albrighta - dysplazji włóknistej z zajęciem wielu kości ze zmianami barwnikowymi (typu
kawa z mlekiem) i zaburzeniami endokrynologicznymi.

16. Zakrzywione beleczki kostne (przypominają chińskie znaczki) – dysplazja włóknista

17. guzki Heberdena- zmiany w dystalnych stawach międzypaliczkowych występujące w chorobie

zwyrodnieniowej stawów; najczęściej u kobiet.

18. guzki Buszarda - zmiany w proksymalnych stawach międzypaliczkowych występujące w chorobie

zwyrodnieniowej stawów ; najczęściej u kobiet.

19. Rizartroza - gdy choroba zwyrodnieniowa stawów obejmuje staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka
20. Gonartroza - szpotawość lub koślawość kolan spowodowane przez CHZS
21. koksartroza – chód kaczkowaty lub utykający,

22. Guzki dnawe

- zmiany patognomoniczne dla dny moczanowej
- utworzone przez duże agregaty kryształów moczanów otoczonych przez silny naciek zapalny złożony z
limfocytów, makrofagów oraz komórek olbrzymich typu ciała obcego
- Lokalizują się w chrząstce stawowej, więzadłach okołostawowych, ścięgnach oraz tkankach miękkich
(najczęściej w płatkach uszu lub na skórze opuszek palców), mogą wrzodzieć

23. Podagra – ostry napad dny moczanowe w obrębie stawu śródstopno-paliczkowego palucha (–najczęściej)
24. Onagra - napad dny moczanowe w obrębie stawów kolanowych
25. omagra - napad dny moczanowe w obrębie stawów barkowych

26. torbieli Bakera

- torbiel maziówkowa, występuje w dole podkolanowym
- Przepuklina maziówki poprzez torebkę stawową lub znaczne jej powiększenie może powodowad
Powstanie

27. Przykurcz Dupuytrena – włókniakowatość powierzchowna dłoniowa, nieregularne, guzkowe (jedno- lub
obustronne) pogrubienie rozcięgna dłoniowego; częściej u Panów; skłonne do nawrotów (po wycięciu),
samoograniczające się

28. Choroba Peyroniego – włókniakowatość powierzchowna prącia, występuje w formie stwardnienia lub guza
grzbietowo-bocznej części prącia; skłonne do nawrotów (po wycięciu), samoograniczające się

29. Galaretowate masy przypominające kiść winogron (pod błoną śluzową pęcherza/pochwy) –typ groniasty
mięśniakomięsaka prążkowanokomórkowego

MK, 2022/23
Ćwiczenie 26 (Rdz.24) Skóra

Określenia zmian makroskopowych:

Zadrapanie, zdarcie
zmiana urazowa z uszkodzeniem naskórka, powodująca linijne jego zdarcie.
naskórka
pogrubiała i szorstka skóra ze smugowatymi, wyraźnymi liniami, zwykle powstająca w
Liszajowacenie
następstwie powtarzającego pocierania.
płaskie, leżące na poziomie skóry, ograniczone ognisko do 5mm średnicy. Jest niewyczuwalne
Plama przy dotyku, a od skóry prawidłowej różni się wyłącznie zabarwieniem. Jeżeli zmiana ma
więcej niż 5mm, określa się ją jako wykwit.
wyniosła, kopulasta lub płasko-kopulasta zmiana o średnicy 5mm lub mniejszej. Zwykle
Grudka ustępuje bez pozostawienia blizny. Jeżeli ma więcej niż 5mm średnicy, jest określana jako
guzek.
Płytka, blaszka wyniosła, płaska zmiana, zwykle o średnicy ponad 5mm.
Krosta ograniczona zmiana wypełniona ropą.
złuszczająca się warstwa rogowa naskórka. Powstaje w wyniku zejścia stanu zapalnego, bądź w
Łuska
następstwie nadmiernego lub nieprawidłowego rogowacenia.
ognisko zawierające płyn, o średnicy do 5mm, wyniosłe ponad powierzchnię skóry i ustępujące
Pęcherzyk bez śladu. Jeśli zmiana ma średnicę ponad 5mm, to nazywamy ją pęcherzem. Często używa się
wspólnego określenia dla pęcherzyka i pęcherza – bąbel.
Nadżerka ubycrtek naskórka powstający w wyniku jego zniszczenia, ustępuje bez pozostawienia blizny.
Owrzodzenie ubytek skóry właściwej (głębszy od nadżerki) ustępujący z pozostawieniem blizny.
Blizna powstaje w następstwie uszkodzenia skóry właściwej i zastąpienia ją tkanką łączną włóknistą

Określenia zmian mikroskopowych:

Akantoliza – brak przylegania keratynocytów.
Akantoza – rozlany przerost naskórka.
Nieprawidłowe – przedwcześnie pojawiające się rogowacenie komórek poniżej warstwy ziarnistej
rogowacenia / dyskeratoza naskórka.
Nadmierne rogowacenie /
– rozrost warstwy rogowej, często łączy się z nieprawidłową jakością keratyny.
hiperkeratoza
– linijna proliferacja melanocytów wzdłuż warstwy podstawnej naskórka, może
Plamy soczewicowate pojawić się jako zmiana odczynowa lub jako składowa część nowotworu
melanocytarnego.
– powierzchowna wyniosłość spowodowana rozrostem i wydłużeniem brodawek
Brodawczakowatość
skórnych.

Niepełne, wadliwe – rogowacenie charakteryzujące się zachowaniem jąder w warstwie rogowej.

rogowacenie / Fizjologicznie występuje w błonach śluzowych pokrytych nabłonkiem
parakeratoza wielowarstwowym płaskim.
Gąbczastość – międzykomórkowy obrzęk naskórka.

1. Objaw Auspitza – krwawienie po potarciu, dodatni przebiegu łuszczycy

2. Objaw Koebnera – pojawienie się wykwitów po zadrapaniu niezmienionej skóry (po 1-2 tyg.),
- w łuszczycy, ale też w liszaju płaskim

3. Charakter tego wzrostu naskórka określany jako „probówki na stojaku”

- chodzi o charakterystyczny w obrazie mikroskopowym rozrost akantotyczny naskórka w przebiegu
łuszczycy, który cechuje się wydłużeniem brodawek skóry i tworzeniem sopli międzybrodawkowych
MK, 2022/23
 4. Siateczka/ prążki Wickhama
- białe punkcikowate/linijne zmiany na powierzchni płaskich, wielobocznych grudek w liszaju płaskim, które
tworzą siateczkowata strukturę

5. Zęby piły (na wysokości połączenia skórno-naskórkowego)

- na skutek zmian zapalnych połączenie skórno-naskórkowe przybiera powyginane, zygzakowate kontury
- liszaj plaski
Jakie to zmiany zapalne? -limf. T przylegają do w. podstawnej, powodując zanik i martwice czesci komórek
tej warstwy, dochodzi do metaplazji komórek narażonych na odp. zapalna – keratynocytów – które
upodobniają się do kom. warstwy kolczystej, co daje obraz powyginaniadaje taki obraz

6. ciałka koloidowe = ciałka Civette

- pozbawione jąder martwiczo zmienione komórki warstwy podstawnej naskórka
- w zmienionych zapalnie brodawkach skórnych, w liszaju płaskim

7. Objaw Lasera-Trelata
- nagłe pojawienie się licznych szybko rosnących brodawek łojotokowych w przebiegu nowotworów
złośliwych
- jest to zespół paraneoplastyczny w m.in. rakach żołądka, płuc, sutka, chłoniakach, białaczce

8. Wrzód drążnący
- prezentacja makroskopowa głęboko naciekającego (nawet do kości, do jamy czaszki) BCC typu
wrzodziejącego

9. Rak Arninga
- postać BCC typu powierzchownego występująca na tułowiu, przeważnie wieloogniskowo

10. Guz Pinkusa

- rzadka odmiana BCC, typ włóknisto-nabłonkowaty
- charakteryzuje się obecnością drobnych naczyń rozgałęziających się drzewkowato (ładnie przez skórę widać
te naczynia

Ćwiczenia 27 (Rdz.23) Układ nerwowy

1. Czerwone neurony
- wyraźnie barwione eozyna neurony, których ciała komórek i jądra są obkurczone na skutek ostrego
uszkodzenia niedotleniowo-niedokrwiennego.
– komórki nerwowe z licznymi drobnymi wodniczkami, obrzękiem
mitochondriów, eozynofilią i homogenizacją cytoplazmy. Ich jądra komórkowe ulegają
obkurczeniu (pyknoza) i rozpadowi (karioreksja)

2. Chromatoliza centralna
-powiekszenie ciała komórki i jego zaokrąglenia, powiększenia jąderka i obwodowego rozpuszczenia subst.
Nissla
- na skutek uszkodzenia aksonów

MK, 2022/23
3. Ciała Lewy’ego
- wtręty wewnątrzkomórkowe w neuronach w ch. Parkinsona
- pojedyncze/mnogie, śródplazmatyczne, eozynofilne, okrągłe/ wydłużone, inkluzje, często z gęstym
rdzeniem otoczonym jasną obwódką.
- składają się z ściśle upakowanych drobnych filamentów zbudowanych z α-synukleiny, neurofilamentów i
ubikwityny.

4. Wtręty (sploty neurofibrylarne)

- w chorobie Alzheimera

5. Triada Cushinga – zespół objawów towarzyszących zwiększonemu ciśnieniu wewnątrzczaszkowemu (np. w

obrzęku mózgu, krwotoku, guzie, wodogłowiu). Należą do nich : 1. Nadciśnienie tętnicze, 2. Bradykardia 3.
nieregularny oddech

6. Neuryty dystroficzne – pogrubiałe i kręte wypustki neuronów w niektórych ch. neurodegeneracyjnych

7. Glioza/glejoza – proces naprawy i tworzenia blizny w mózgu (przez astrocyty); dzieje się tak gdy próg
uszkodzenia odwracalnego komórek podczas niedokrwienia nie zostaje przekroczony dla astrocytów (mają
największą tolerancje), w związku z tym gdy obumarłe komórki neuronow i oligodendrocytów zostają
uprzątnięte, w ich miejscu rozlegle proliferują astrocyty tworząc bliznę <tkz zawał niezupełny!>

8. Stan zatokowy = stan sitowaty (troche mniejsze) – niewielkie jamki poudarowe po mikrozawałach w
miażdżycy np. w jądrach podstawy

9. Włókna Rosenthala
- grube, wydłużone, intensywnie wydłużone skupiska białek silnie eozynofilnych w wypustkach
astrocytarnych
- w przewlekłej gliozie i niektórych glejakach o niskim stopniu złośliwości (gwiaździak włosowatokomórkowy)

10. Wcięcie Kernohana

- utworzone na skutek uciśnięcia konaru mózgu we wklinowaniu bocznym

11. Martwica pseudolaminarna = martwica blaszki korowej = martwica laminarna

- nierównomierne rozmieszczenie ubytków neuronów i gliozy w obrębie kory nowej z zachowaniem jednych
warstw i niszczeniem innych - tworząc pasmowy wzór. (np. w stanie padaczkowym, uderzeniach)
12. Krwotoki Dureta
-często we wklinowaniu bocznym
-liniowe krwotoki śródmózgowia, zazwyczaj w linii środkowej i jej sąsiedztwie, przypominają płomyk
- uznawanie jako rezultat rozrywania żył i tętnic wnikających w pień mózgu, zaopatrujących jego górną część.

13. Zawały lakunarne (zatokowe)

- o średnicy kilku milimetrów
- w głębokiej istocie szarej, torebce wew., głębokiej istocie białej, moście
- spowodowane zamknięciem pojedynczych naczyń przeszywających mózgu
-m.in w nadciśnieniu naczyń mózgowych

14. Mikrotętniaki Charcota-Boucharda

- o średnicy <300um
- w nadciśnieniu naczyń mózgowych
MK, 2022/23
 15. Stawy Charcota
-uszkodzenie stawów na skutek uszkodzenia nerwów czuciowych i utraty z tego powodu czucia głębokiego i
bólu w przebiegu 3. Stadium kiły nabytej (we wiądzie rdzenia)

16. Triada Sabina Pinkretona – w toksoplazmie wrodzonej: 1. Zapalenie siatkówki i naczyniówki, 2. Zwapnienia
wewnątrzczaszkowe, 3. Wodogłowie/małogłowie

17. Objaw Parinauda (zachodzącego słońca)

- zespół objawów patologicznych, w którym gałki oczne są ustawione ku dołowi (porażenie spojrzenia ku
górze), a reakcje źreniczne zaburzone. Dziecko nie może spojrzeć ku górze
- m. in. guzy okolicy szyszynki i bl. Czworaczej

18. Rozety Hommera- Wrighta

- typowe dla neuroblastoma, czasem w siatkówczaku ale rzadko

19. Rozety Flexnera-Wintersteinera

- typowe dla siatkówczaka, podobne są w pineoblatoma i medulloepithelioma

20. Najczęstsza przyczyna niepełnosprawności umysłowej u młodych dorosłych? -> stwardnienie rozsiane

21. Ciałka Verokaya

- palisady
- cecha PATOGNOMONICZNA dla nerwiaka osłonkowego o utkaniu gęstokomórkowym (Antoni A)

22. Martwica palisadowa

- ogniska martwicy rozpływanej otoczone gęstym pasmem komórek nowotworowych
- martwica rozpływna charakterystyczna dla glioblastomy

23. Półkule o obrazie skrzydeł motyla

- charakterystyczny obraz glioblastomy, gdy guz zajmuje ciało modzelowate, przechodząc na drugą półkulę
mózgu (butterfly glioma) <stosunkowo często to się dzieje >

24. Pola ostatniej łąki (pogranicza)– miejsca w mozgu unaczynione przez końcowe naczynie włosowate tętnic
mózgowych; jeśli jest obniżone ciśnienie długotrwałe <zab. serca, wstrząsy, AF>, to tam jako pierwsze
pojawiają się ogniska zawału, nie wymagaja zamknięcia naczynia, żeby zaczal się zawal, potencjalne miejsce
zawałów wtórnie ukrwotocznionych

25. Siatkówczak trójstronny związany z ogniskiem chorobowym w … szyszynce, siodle tureckim

BONUS!!!
I SEMESRT

Ćwiczenie 1 (zmiany adaptacyjne)

1. Serce tygrysie
2. Ciałka Russela – PAS+ wrtęty cytoplazmatyczne z Ig, np. w szpiczakach
MK, 2022/23
 3. Ciałka Dutchera – to samo tylko jądrowe, np. w szpiczakach
4. Zespół Joba – czyraczność, mnogie czyraki
5. Karbunkuł = czyrak gromadny = czyrak mnogi – liczne, blisko siebie tworzące jedno znamie czyraki,
najczęściej na karku

Ćwiczenie 2 (zapalenie)

1. Serce kosmate – obraz makroskopowy włóknikowego zapalenia osierdzia (zap. włóknikowe powierzchowne)
włóknikowy wysięk na powierzchni osierdzia nadający mu nieregularny wygląd; może być powikłaniem
mocznicy, wtórnie w gorączce reumatycznej, jako element zespołu Desslera
2. Serce kamienne – zaciskające zapalenie osierdzia, gdy zwapnieją np. masy włóknikowe
3. Zapalenie krupowe płuc – wysiekowe, włóknikowe powierzchowne; inaczej płatowe zapalenie płuc
4. Bycza szyja (szyja Nerona) – w przebiegu błonicy, gdy silne powiększenie ww. chł. prowadzi do obrzęku szyi,
5. Mowa kluskowata – gdy błonica gardła - najczęstsza (dyfteryt)
6. Zespół Dresslera – wczesny zawał
7. Błonica – gardła, krtani – bardzo ciężka (krup/dławiec), nosa (łagodne), ucha
8. Dur brzuszny
9. Jęczmień – czyrak torebki rzęs (hordeolum)

Ćwiczenie 3. (zaburzenia hemodynamiczne)

1. Zespół Waterhouse-Friderichsen <ostra niewydolność kory nadnerczy –obustronny krwotok do nadnerczy >

2. Anasarca – masywny obrzęk uogólniony z zajęciem tk. podskórnej i płynem w jamach ciała
3. Hemosyderofagi – komórki wad serca
4. Hydrothorax - w jamie opłucnowej
5. Hydropericardium - w worku osierdziowym
6. Hydroperitoneum, wodobrzusze - w jamie otrzewnowej
7. Wylewy krwawe (ecchymoses) - większe ( 1-2cm) krwiaki podskórne (potocznie nazywane sińcami)

8. Wątroba muszkatałowa
– dwubarwna wątroba w obrazie makroskopowym; środkowa część zrazika jest czerwonobrunatna i lekko
wklęsła (na skutek martwicy z ubytkiem hepatocytów i zmian krwotocznych), różni się od obszarów o
„prawidłowej” barwie – tam dochodzi do stłuszczenia komórek.
MK, 2022/23
 - obecne hemosyderofagi i często włóknenie
- Obraz przewlekłego zastoju w wątrobie (najczęściej na skutek niewydolności PK krążenia)

9. Triada Virchowa - Trzy podstawowe zaburzenia regulacji hemostazy leżące u podłoża patologicznego
zjawiska powstawania zakrzepów: 1. uszkodzenie śródbłonka, 2. zastój lub turbulentny przepływ krwi, 3.
nadkrzepliwość krwi

10. Najczęstsza mutacja prowadząca do nadrzepliwości pierwotnej -> mutacje protrombiny

11. Najczęstsza przyczyna zakrzepicy tętnic i serca -> miażdżyca

12. Linie Zahna – układ warstwowy, odpowiada bladym warstwom płytek i fibryny na przemian z ciemnymi
warstwami erytrocytów; powstają tylko w zakrzepach tworzących się z płynącej krwi, a więc PRZYŻYCIOWO!

13. zapalenie wsierdzia Libmana-Sacksa – jałowe niebakteryjne brodawkowate zapalenie wsierdzia, może
wystąpić w przebiegu układowego tocznia rumieniowatego

14. Tętniak grzybiasty - gdy zakrzep zostanie osiedlony przez bakterie

15. Schistocyty – postrzępione krwinki czerwone, np. w DIC
16. Zator jeździec – gdy materiał zatorowy (pochodzenia żylnego) dostanie się do pnia płucnego i usytuuje się na
jego rozwidleniu
17. Zator skrzyżowany (paradoksalny) – gdy zator z prawej strony serca dostanie się do krążenia systemowego
(lewej strony) zamiast do płuc, świadczy o ubytkach w przegrodzie przedsionkowo-komorowej; może
zamknąć światło pnia płucnego lub innych dużych naczyń płucnych -> śmierć z ostrego niedotlenienia
18. Choroba kesonowa – to przewlekła choroba dekompresyjna (zwykła dekompresyjna - niedokrwienie mięśni
stawów i obrzęk płuc, rozedmę/rozstrzenie), np. przy konstruowaniu mostów; ogniska martwicy w kościach (
głowa kości udowej, piszczel, k. ramienna)

Ćwiczenie 10. (naczynia)

1. Objaw guna (objaw skrzyżowania)

– widoczny w badaniu dna oka objaw zaawansowanego nadciśnienia tętniczego. Jest spowodowany
stwardnieniem tętniczek siatkówki i ich uciskiem na naczynia żylne.

2. Objaw kłębków waty

- najwcześniejszy objaw retinopatii cukrzycowej, są to zawały siatkówki w miejscach niedokrwionych.

3. Atherosclerosis = masy kaszowate ( blaszki miażdżycowe) + stwardnienie

4. Kom. piankowate – kom. mięśniowe wysycone lipidami

5. Pasma tłuszczowe
– pojawiają się około 10 r.ż., są to makrofagi obładowane tłuszczem pod śródbłonkiem, są nieznaczne
uniesione ponad poziom ściany i nie powinny sprawiać problemów z krążeniem krwi, jednakże mogą
przekształcić się do blaszek miażdżycowych

6. Aneurysm(ata) mycotica
– tętniak zakaźny/zakażony powstały na skutek zakażenia ściany naczynia, a następnie jej poszerzenia
(najczęściej przez bakteryjne zap. wsierdzia)

MK, 2022/23
7. Aorta dubletowa – gdy zgromadzona w tętniaku krew przez inne pęknięcie w błonie wewnętrznej wróci z
powrotem do aorty; w tym przypadku kanały pozanaczyniowe mogą zostać wyścielone śródbłonkiem,
skutkując rozwarstwieniem przewlekłym.

8. klasyfikacja DeBakeya – do rozwarstwień aorty:

 Zmiany proksymalne (typ A) - obejmuje część wstępującą aorty z jednoczesnym zajęciem aorty
zstępującej lub bez tego zajęcia (odpowiednio typ I i II).
1. Zmiany dystalne (typ B) - zazwyczaj poniżej odejścia tętnicy podobojczykowej (typ III).
9. „choroba bez tętna” – zapalenie tętnic takayasu

10. Leukocytoklazja – ogniskowe zapalenie z martwicą, pofragmentowane neutrofile w świetle naczyń, w

mikroskopowym zapaleniu naczyń

11. Ziarniniak Wegenera – triada zmian:

 Obecność martwiczych ziarniniaków w płucach i górnych dr. odd.
 Martwicze lub ziarniniakowi zapalenie naczyń w płucach i górnych dr. odd
 Ogniskowe martwicze kłębuszkowe zapalenie nerek

12. „Zespół złamanego serca” – sercowe zjawisko reynauda w odpowiedzi na silny stan emocjonalny w
kardiomiopatii rozstrzeniowej takutsubo; może prowadzić do dusznicy prinzmetala

13. Zespół Trousseau – wędrujące zakrzepowe zapalenie żył, zespół paraneoplastyczny – głównie rak trzustki,
rak jelita grubego i rak płuc, zakrzepica żył kk. dolnych

14. Objaw Homansa – dodatni w zakrzepicy żył głębokich kk. dolnych - wywołanie bólu uciskiem nad zajętymi
żyłami, ściśnięciem mięśni łydki lub silnym grzbietowym zgięciem stopy.

15. Dodatni objaw Pembertona - zaczerwienienie twarzy, uwidocznienie żył powierzchownych GIS oraz
osłuchowo stridor, w badaniu podwyższonego ciśnienia żylnego w żyle szyjnej pacjenta po równoczesnym
uniesieniu rąk pacjenta powyżej głowy. W zespole żyły głównej górnej

16. Choroba Milroya – pierwotny (wrodzony) rodzinny obrzęk chłonny; agenezja lub hipoplazja naczyń
chłonnych

17. Hylothorax – limfa do opłucnej

18. Najczęstszy nowotwór łagodny wątroby? Naczyniak jamisty
19. Cor pulmonale – niewydolność prawokomorowa serca (przerost, rozstrzeń) na skutek nadciśnienia płucnego

20. Choroba von Hippla-Lindaua – związana z naczyniakami krwionośnymi jamistymi (nie ulegaja regresji i mogą
pękać), które występują w móżdżku, pniu mózgu, siatkówce, wątrobie i trzustce

21. Angiomatosis bacillaris – rozplem naczyń u pacjentów z niedoborem odporności spowodowany zakażeniem
oportunistycznym - Bordatonella (henselae – ch. kociego pazura, quintana – gorączka okopowa w 1WŚ)

MK, 2022/23
Ćwiczenie 11 (rdz.13) Układ oddechowy

1. Kryształy Charcota-Leydena – zgrupowania krystaloidów utworzonych z białek eozynofilów, w astmie

2. Spirale Curschmanna – kępki złuszczonych komórek nabłonkowych w czopach śluzowych w przebiegu astmy
3. Struktura plastra miodu – obraz mikroskopowy w samoistnym włóknieniu płuc (zwykłe śródmiąższowe
zapalenie płuca włókniejące); „plaster” powstaje na skutek zapadania się ścian pęcherzyków i tworzenia
torbielowatych przestrzeni wyścielonych hiperplastycznym nabłonkiem z pneumocytów typu II oraz
nabłonkiem oskrzelików

4. Obraz torów tramwajowych -> rozstrzenie oskrzeli

5. UIP – ogniskowe włóknienienie śródmiąższowe pogarszające się z czasem, jest to struktura radiologiczna i
histologiczna wymagana do postawienia diagnozy

6. Zespół Lofgrena – w przebiegu sarkoidozy, objawia się bólem stawów, gorączką, rumieniem guzowatym i
obustronnym powiększeniem węzłów chłonnych wnęk

7. Zespół Loefflera – zwykła płucna eozynfilia

8. Ciałka Schaumanna – warstwy zagęszczenia składające się z wapnia i białek w obrębie ziarniniaków w
sarkoidozie

9. Ciałka asteroidne – gwiazdkowate wtręty w obrębie komórek olbrzymich ziarniniaków w sarkoidozie

10. Zespół Mikulicza – powiększenie i włóknienie ślinianek + zaburzenia błony naczyniowej oka
11. Zespół Heerfordta – powiększenie ślinianek przyusznych + gorączka + porażenie nerwu VII + zapalenie
przedniego odcinka błony naczyniowej gałki ocznej

12. DIP – złuszczające śródmiąższowe zapalenie płuc, jest spowodowane paleniem

13. Najczęstsze czynniki wewnąrzszpitalnego zapalenia płuc: Enterobacteriae, Pseudomonas species, S. ureus
14. Z jakimi zmianami patologicznymi (6) wiąże się narażenie na azbest? 1. Włóknienie śródmiąższowe 2.
Włóknienie opłucnej, 3. Rak krtani 4. Rak płuc 5. Złośliwy międzybłoniak opłucnej 6. Wysięk opłucnowy

15. Zespół Hornera – jednostronne zapadanie się gałki ocznej, opadanie powieki, zwężenie źrenicy; może być
wywołany przez naciekanie splotów barkowych i szyjnych przez raka płuc zlokalizowanego w szczycie płuca.

16. Guz Pancoasta - rak płuc zlokalizowany w szczycie płuca, który współwystępuje z objawami klinicznymi
zespołu Pancoasta: destrukcją 1. i 2. żebra, a niekiedy również kręgów piersiowych kręgosłupa.

17. Węzeł Virchowa – węzeł chłonny nadobojczykowy, szczególnie często zajmowany przez przerzuty raka płuc.

18. Chromatyna o strukturze „soli i pieprzu” – rak drobnokomórkowy płuc

19. AAH (atypowa hiperplazja gruczołowa) –prekursor gruczolakoraka płuc; dobrze odgraniczone ognisko
proliferacji nabłonka sześciennego/cylindrycznego; komórki nabłonka wykazują pleomorfizm,
hiperchromazje i wyraźne jąderka; m.in. mutacja KRAS (tak jak gruczolakoraki)

20. Obraz motyli na płocie – komórki nowotworowe rosną wzdłuż przegród pęcherzykowych służących za zrąb;
pęcherzyki mają zachowaną strukturę; typowy obraz dla gruczolakoraka płuc in situ

MK, 2022/23
 21. Efekt Azzopardiego – zasadochłonne zabarwienie ścian naczyń na skutek inkrustracji przez DNA z
martwiczych komórek nowotworowych raka drobnokomórkowego płuca

22. Kruche komórki z efektem zgniecenia -> rak drobnokomórkowy płuc

Ćwiczenie 12 (rdz.13 i 15) Głowa i szyja

1. Guz Abrikosowa (ziarnistokomórkowy) – łagodny nowotwór jamy ustnej, z osłonek nerwowych, najczęściej
na języku
2. Większe ryzyko zezłośliwienia jest w erytroplakii niż leukoplakii

3. Ser Szwajcarski w obrazie mikroskopowym – oblak, mają komórki mioepitelialne o trójkątnym kształcie z
ciemnym okrągłym jądrem i obfita cytoplazma(mały polimorfizm) i kom. nabłonkowe o raczej
„standardowym” wyglądzie
- również polipy młodzieńcze dają taki obraz

4. Narośla przypominające maliny – brodawczaki płaskonabłonkowe krtani (HPV)

5. Koncepcja obszaru „rakowacenia” – związana z rakiem płaskonabłonkowym ustnej części gardła

Ćwiczenie 13 (rdz. 15) Przewód pokarmowy

1. Triada achalazji przełyku: upośledzenie relaksacji, zwiększone napięcie LES, zniesienie perystaltyki przełyku

2. „plama na wejściu” - ektopowej błony śluzowej żołądka, najczęściej w górnej 1/3 przełyku; zazwyczaj
bezobjawowe

3. Heterotopia żołądkowa - niewielkie ognisko ektopowej błony śluzowej żołądka obecne w jelicie cienkim,
szczególnie w uchyłku Meckela (uchyłek ostatniego odcinka jelita krętego) lub okrężnicy, może objawiać się
niewyjaśnioną utratą krwi, wtórną do miejscowego uszkodzenia spowodowane go wydzielaniem kwasu.

4. Pęknięcie Malloryego-Weissa – najczęstsze naddarcie błony śluzowej przełyku, często związane z silnymi
odruchami wymiotnymi lub wymiotami. Gdy rozkurcz mięśniówki żołądka podczas długotrwałych wymiotów
jest niewystarczający, zwracana treść żołądkowa przepełnia wpust i jest przyczyną rozciągnięcia oraz pękania
ściany przełyku. Częstym objawem są krwiste wymioty.

5. Zespół Malloryego-Weissa – występują charakterystyczne linijne nieregularne naddarcia, ułożone podłużnie,

zazwyczaj przechodzą przez połączenie przełykowo-żołądkowe. Ich pęknięcia mają charakter
powierzchniowy nie wymagają interwencji chirurgicznej;

6. Zespół Boerhaavego – przeciwieństwo^, polegający na powstawaniu pełnościennych pęknięć przełyku i

zapalenia śródpiersia; wymaga szybkiej interwencji chirurgicznej

7. Przełyk Barreta – powikłanie przewlekłej refleksowej choroby przełyku; występuje metaplazja jelitowa w
pokrytej normalnie nabłonkiem wielowarstwowym płaskim błonie śluzowej przełyku; zazwyczaj w 1/3 dolnej
przełyku; zwiększa ryzyko gruczolakoraka przełyku; jeśli z dysplazją -> zmiana przedrakowa

8. Zespół Plummera-Vinsona - niedokrwistość z niedoboru żelaza + dysfagia spowodowana skurczem okolicy

zapierścieniowej; jest czynnikiem ryzyka raka płaskonabłonkowego przełyku

MK, 2022/23
9. Wrzody stresowe - które najczęściej dotyczą krytycznie chorych pacjentów cierpiących na wstrząs, sepsę lub
ciężki uraz,

10. wrzody Curlinga - pojawiają się w proksymalnym odcinku dwunastnicy, związane z ciężkimi oparzeniami oraz
urazami,

11. wrzody Cushinga - powstające w żołądku, dwunastnicy lub przełyku osób z różnymi zaburzeniami wewnątrz
czaszkowymi i wykazujące duże ryzyko perforacji. Bezpośrednia stymulacja n. błędnego

12. gastropatia przerostowa np. choroba Menetriera i zespół Zollingera-Ellisona

13. choroba Menetriera – przerost trzonu i odźwiernika z powodu CMV

14. Zespół Zollingera-Ellisona – liczne wrzody żołądka, XII-cy, j. czczego z powodu niekontrolowanego wydz.
gastryny przez nowotwór (gastrinoma)

15. Zespół Cowdena – rodzinne występowanie woli tarczycy i zmian skórnych typu heamartoma, polipow jelita
grubego, predysponuje do łagodnych i złośliwych zmian tarczycy (raka brodawkowego),piersi, raka jelita
grubego, raka endometrium; mutacja PTEN,

16. Niedokrwistością Addisona-Biermera - Niedokrwistość megaloblastyczna spowodowaną p/ciałami

skierowanymi przeciwko komórkom okładzinowym żołądka, związana z autoimm. zapaleniem żołądka

17. Najczęstsza przyczyna zanikowego zapalenia żołądka -> autoimm. zap. żołądka
18. Najczęstsza przyczyna niedrożności u dzieci <2r.ż. -> wgłobienie
19. Najczęstszy chłoniak p.p -> Chłoniak rozlany z dużych kom. B , później chłoniak MALT

20. klasyfikacja Sydney-Houston - ocena histopatologiczna wycinków endoskopowych przewlekłego zapalenia

żołądka

21. Rak wczesny – określenie dotyczy gruczolakoraka żołądka ograniczonego do bł. śluzowej i podśluzowej bez
brania pod uwagę zajęcia węzłów chłonnych; JEST TO NOWOTWÓR NACIEKAJĄCY;
„jeśli w tym stadium zedrze się błonę śluzową z rakiem, to pacjent jest zdrowy”

22. Klasyfikacja Laurena – rozróżnia gruczolakoraki żołądka na typy: rozlany, jelitowy, mieszany

23. Obraz skórzanej butelki (linitis plastica)

- pogrubiona, nieelastyczna ściana żołądka z wygładzonymi fałdami, spowodowane desmoplazją
gruczolakoraka żołądka typu rozlanego (endemicznego)

24. Sygnetowe komórki – rak gruczołowy żołądka typu rozlanego

25. Klasyfikacja Marsha- Oberhubera – na tym opiera się ocena histopatologiczna nasilenia zmian celiakii;
kryteria: 1. Liczba limfocytów śródnabłonkowych w uszkodzonych kosmkach, 2. Hiperplazja krypt jelitowych,
3. Obecność kosmków jelitowych

26. Choroba Hirshsprunga – wrodzone bezobjawowe jelito olbrzymie; wada wrodzona polegająca na braku
zwojów nerwowych śródściennych w odbytnicy (tam zawsze zwężone); częściej u mężczyzn, u kobiet gorszy
przebieg, sporadyczna lub rodzinna (mutacje receptorowej kinazy tyrozynowej RET)
MK, 2022/23
27. Strefa działu wodnego - odnosi się do odcinków jelita, w których są naczynia końcowe tętnic
doprowadzających krew do ściany jelita, które są szczególnie narażone na niedokrwienie (zgięcie
śledzionowe okrężnicy, esica i odbytnica)

28. Obraz kostki brukowej błony śluzowej – ch. Crohna, also obraz kostki brukowej także w samoistnym
włóknieniu płuc jako obraz makroskopowy opłucnej
29. „pełzający tłuszcz” – zaawansowana ch. Crohna
30. Obraz rury/dętki – WZJG, zanik haustracji i skrócenie jelita

31. Zespół Gardnera

– przykład fibromatozy głębokiej=desmoidu (skłonność do występowania nowotworów nie dających
przerzutów)
- jest to rodzinna polipowatość jelita grubego z germinalną mutacją genu APC (akt. szlaku Wnt), obejmują
również występowanie kostniaków żuchwy, czaszki i kości długich, torbieli skórne, guzów desmoidalnych i
nowotworów tarczycy (rak brodawkowaty) oraz nieprawidłowości w uzębieniu,

32. Zespół Turcota – rodzinna polipowatość jelita grubego, mutacja APC, dodatkowo: guzy OUN i rdzeniak
zarodkowy

33. Najważnieszy czynnik rokowniczy guzów neuroendokrynnych p.p.? lokalizacja

34. Najczęstszy nowotwór w wyrostku robaczkowym? Guz neuroendokrynny

35. Plamy barwnikowe „kawa z mlekiem” na błonie śluzowej i skórze – mogą występować:
- w dziedzicznej polipowatości Peutza-Jeghersa (plamy mogą być od urodzenia, aut. dom., mnogie polipy,
najliczniej w jelicie cienkim, wysokie ryzyko rozwinięcia nowotworu w ciągu życia ~93%)
- Zespole McCune’a-Albrighta (dysplazja włóknista +zmiany skórne +zab. endokrynologiczne)

MK, 2022/23