Polimer

Malzemeler
Dr. Erdem AKÇA
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü

2020-2021 Güz Yarıyılı Uzaktan Eğitim

1. Hafta
 MET-3018 Polimer Malzemeler (2+0) 2 – Ders Planı
KONULAR
1. HAFTA Polimerlere Giriş, Polimer terminolojisi ve Tarihsel gelişim
2. HAFTA Polimer hammadde ve kaynakları, Hidrokarbonlar, Önemli polimer kavramları, Kimyasal Bağlar
3. HAFTA Kökenine, Yapıya, Polimerleşme mekanizmasına, Hazırlama yöntemine, Isıl özelliklerine göre
polimerlerin sınıflandırılması
4. HAFTA Polimerlerde molekül ağırlık, Polimerleşme derecesi, Çoklu dağılım indeksi kavramları ve bunların
hesaplanması
5. HAFTA Polimerizasyon mekanizmaları
6. HAFTA Polimerlerin Yapısı: 1. derece yapı; monomerlerin atomik kompozisyonu ve kimyasal yapısı ve polimer
özelliklerinin ilişkisi, 2. derece yapı; Konfigürasyon, taksisite, Stereografik düzen, Konformasyon,
Moleküler ağırlık-Fiziksel özellikler ilişkisi, İkincil bağ kuvvetlerinin polimer özellikleri üzerindeki etkileri
7. HAFTA Polimerlerin Yapısı: 3. Derece yapı; Bağlayıcı enerji yoğunluğu, Kristalinite ve amorf yapı-Özellik ilişkileri,
Kristalinite dereceninsin hesaplanması, Yapısal düzen, Zincir esnekliği, Pendant grupları ve bunların
polimerler özellikler üzerindeki etkisi
8. HAFTA Polimerlerin ısıl özellikleri, Isı ile ilgili temel kavramlar, Camsı geçiş sıcaklığı, Ergime Sıcaklığı, Bozunma
sıcaklığı kavramları, Amorf, yarı kristalin ve tam kristalin yapıların ısıl davranışları, Serbest hacim teorisi
9. HAFTA Camsı geçiş sıcaklığını etkileyen faktörler; Zincir esnekliği, Zincirler arası çekme kuvvetleri, Geometrik
faktörler, Kopolimerizasyon, Moleküler ağırlık, Dallanma ve çapraz bağlar, Kristalinite, Plastikleştirici gibi
etkenler
10. HAFTA Ergime sıcaklığını etkileyen faktörler, polimerlerin yanması, Termoplastik, Termoset kavramları
11. HAFTA Elastomerler
12. HAFTA Polimerlerin mekanik özellikleri: Temel mekanik özellikler, Polimerlerdeki tipik gerilme-gerinme
davranışları (Sert-kırılgan, Sert-mukavim, Sert-tok, Yumuşak-tok, Yumuşak-zayıf), Amorf ve yarı kristalin
tapıya sahip polimerlerin gerilme-gerinme davranışları
13. HAFTA Polimerlerin ısıl-mekanik özellikleri: Çekme ve basma altında gerilme-gerinme davranışları ve (sıcaklık
veya çekme hızının etkisi), Molekül ağırlığın, Çapraz bağların, Kristalinite derecesinin,
Kopolimerizasyonun, Plastikleştiricinin polimerlerin sıcaklığa bağlı kayma/elastik modül davranışlardaki
etkileri,
14. HAFTA Polimerlerin viskoleastik davranışları
Giriş: Polimer Terminolojisi
• Polimer kelime kökü olarak; Yunanca «poly» (çok) ve «meros» (birimler veya
parçalar) gelmektedir.
• Polimer kelime anlamı olarak; çok sayıda ve tekrar eden kovalent bağlara sahip
küçük molekülün (monomer ya da oligomer) birbirlerine kovalent bağlar ile
bağlanması ile oluşan zincir tipi moleküller içeren makromoleküllerdir.

MW = Molekül ağırlığı Etilen (MW = 28,05 g/mol) vs Ultra-yüksek moleküler polietilen (MW = 3M-6M g/mol)
Giriş: Tarihsel Gelişim
Malzemelerin tarihsel evrimi

ZAMAN

Yıllar yıllar önce…

Yün İpek Pamuk Deri

Giriş: Tarihsel Gelişim

1736 - Charles Marie de La Condamine

Bilimsel gezisi sırasında Peru’da Mezoamerikan toplumun eğlence amaçlı küçük toplar
veya ayak altına yapışan geçici ayakkabı malzemesi olarak kullanıldıkları «kauçuk»
malzemesini keşfetmiş ve 1751 yılında gezisi ile ilgili bir makale yayınlamıştır.

Pará Kauçuğu (Hevea brasiliensis) Ağlayan ağaç

Kauçuk (Rubber) ismi 1770 yılında bu malzemenin kağıt üzerindeki kalem izlerini
kazıdığını keşfeden Joseph Priestly adlı bilim adamı tarafından ilk kez kullanılmıştır.
Giriş: Tarihsel Gelişim

1839 - Charles Goodyear

Sülfür ve kauçuk içeren karışımı kazara sıcak sobanın üzerine döktüğünde,

karışımın elastik özeliğini kaybetmeksizin daha dayanıklı, stabil, sert ve su
geçirmeyen bir hal aldığını keşfetmiştir.

Vulkanizayon (Vulcanization) olarak adlandırılan bu kimyasal yöntem ile kükürt

veya diğer eşdeğer kükürtleyicilerin ilavesiyle ilk kez doğal kauçuk yapışkan bir
halden herhangi bir malzemeye yapışmayan bir malzemeye dönüştürülebilmiştir.

Poli(izopren) Sülfür

Çapraz bağlı Poli(izopren)

Ebonit; yüksek oranda vulkanize edilmiş kauçuk esaslı ilk sentetik plastik.
Giriş: Tarihsel Gelişim

1847 – Selüloz Nitrat (Cellulose Nitrate)

Selüloz bitkilerin temel yapısını oluşturan ve doğada en çok bulunan doğal bir
polimerdir. Örneğin pamuk %94 selülozdan oluşmaktadır.

Fildişi
Selüloz Selüloz Nitrat bilardo topu

Pyroxin + Nitrik Asit + Kâfur Selüloz

(Pamuktan HNO3 (Camphor) Nitrat
elde edilmiş) C10H16O (Selüloit)

1860’lar - Hyatt (Bilardo topu) İlk yapay Selüloit

Parkes (Elektriksel İzolasyon malz.) Termoplastik bilardo topu
Giriş: Tarihsel Gelişim

1907 – Fenol-formaldehit (Bakalit)

Gerçek anlamda ilk sentetik plastik olan ve termoset özelliğe sahip fenol-
formaldehit (fenolik) Dr. Baekeland tarafından üretilmiştir.

Fenol, HCHO ile ısıtıldığında çapraz bağ (corss linked) oluşumu meydana gelir ve ergimeyen
özelliğe sahip suya dayanıklı, sert bakalit ortaya çıkar.

Çapraz bağlı bakalit

Giriş: Tarihsel Gelişim
30’lu ve 40’lı yıllarda plastik geliştirme
konusunda patlama yaşanmıştır.

İnsan yapımı ilk polimerler daha ziyade

yeni kompozisyonlar geliştirme
çabalarının sonucu olup, 20. yy’ın ilk
yarısında organik ve kovalent bağa sahip
birçok önemli molekül ortaya
çıkarılmıştır. Bu dönemde polimerlerin
yapısına neredeyse hiç
odaklanılmamıştır.
«Markomoleküler Hipotez»

Polimer devasa
bir moleküldür

1953 Nobel
Kimya Ödülü

Polimerler; birbirlerine kovalent bağlar

ile bağlanmış bir çok tekrar eden
birimden oluşan uzun zincirlerdir.
 KAYNAKALAR

[1] Materials Selection in Mechanical

Design, Michael F. Ashby, 4th Edition,
Butterworth-Heinemann, 2011.

[2] Polymer Science and Techology, Robert

O. Ebewele, CRC Press, 2000

[3]https://tr.wikipedia.org/wiki/Hevea_bra
siliensis