PANORAMA
Geillustreerd Weekblad met Hollandschen en Maleischen tekst.
Onder redactie van
LIE M K 0 EN
Bureau:
23 November 1935.
STADHUISPLEIN 41
. Deze week ving aan met een belangrijke ge-
beurtenls. Op 18 November toch traden de sanc-
ties tegen Italie, waartoe de Volkcnbond besloten
heeft, in werking. V~~r het eerst heeft in de
wereldgeschiedenis een dergelijke maatregel plaats
gehad. Een boycott door het meerendeel van de
landen 0P de;ze aarde ui1:.geoeferui tegen een be-
paald lapd, dat de beginselen van het moderne
V01kenrccht heeft overtreden, is inderdaad iets
nieuws. Maar deze sanctiemaatregelen hebben niet
alleen de bekoring van het rueuwc doch ook zijn
zij buLteI1gewoon belangrljk voor de verctere ont-
wik!<.eling Van het onderUng verkecr in de gemeen-
schap dEl" volkeren. Mocht inuners blijken, dat de
toepassing van economische sancties -onder aus'p i:
cien van den Volkenbond uitgeoefend door zljne
le.d en- doeltreffend, aldus ,dat het land tegen
hetwelk zij worden gericht er door lam geslagen
wordt en op die manler tot rede kan worden ge-
brachlt ,dan is daarmede aan de volkerengemeen-
.~chap ern wa:pen gegeve'n van onschatbare betee-
kenls. Ind"ien eenmaal in de praktljk is aange-
toond, dat sancties effectief zijn, d'\n ISpreekt het
vanzelf dat daarvan ook een krachtlge preventleve
werking zal uitgaan. Het gevaar van een toepas-
sing van sancties ,tegen Italle, leve:'en die sancties
als ~esultaat op dat !talle murw wordt gem aa k"t.
dan zul1en in de toekomst die sanctles inderdaad
H I AN.
Jaarga.ng IX No. 47
een ol)rlog kunnen voorkomen. W:lnt het is een
feit. dat de moderne volkerengE'meenschap dus-
dani.g is geoIlSltrueerd dat de leder. daarvan als
klit.tllln 2.an elkander hangen en aosoluut op elkan-
der zijn aangewezen. Door de nieuwste uitvin-
dingen i~ de wereld heel klein geworden en alles en
allen zi~en zoo aan elkaar vas~, dat degeen die
het zou wagen om zich buiten diE' !\cmeenschap te
stellen ('1' direct het slachtoff;)r '/an zou worden.
E(!n ,gez~menlijk boycott op ecoIlC1mische gebied
moet dar. ook ook voor de betrokkcne zeer funeste
gevolgen hebben. Gelet op de hUldlge constiructie
van de zg ... (amilie del' volkeren" moeten de sanc-
ties dan ook een niet te dragen leed opleveren. In
dit veI1bnnd mag de menschheid hopen '<iat de te-
gen It!llle 1Joegepaste ~ancties zullen geven datgene
wa't mp.n er van verwacht.
'\:
De "b]oedelooze" oorlog in Ethiopie duurt nog
steeds voort. Italle schijnt toch :1iet dat liUCCes te
hebben gehad wat zij er van heE'fL verwacht. De
ool1log Is nu ruim 2 ,maanden nan den gang en
slech~ met moelte voroeren de ItaUanen. Ver-
gissen wlj ons niet dan hebben de Italianen zich
In Rome herhaaldelljk bllj gemaakt am een dooden
musch. Adoea is g.evallen, maar daarmede Is
Ethiopie nog nlet veroverd. DI'.t men In Rome
evenmln tevreden Is over den gang van zaken
1769
 blljkt uit het terugroepen van geDcraal de Bono,
de opperbevelhebber van de It:'Ilialinsche strij'd-
krachten !n Abysslnie. Men heeft de pi! verguld.
de Bono Is tot maarscbalk bevorderd, maar daar
Is nlem3!1d die niet begrijpt, d9.t de Bono in de
oogen van Rome heeft gefaald. Intusschen, zijn
opvolger maarschalk Bodoglio is heusch niet te fe-
liciteeren. 7.oowat '!tired na de '!ommandowlsseling'
hebben de Ethloplers meer kamp gegeven dan ge-
'ri"oonlijk. En nu regent het nederlagen van de-
Italianen ais althans de berichte'J. juist zijn. In.
het Zulden moeten de Ethiopiers zelis verschUle.nde
strateg~he punten beroverd hebben en veel oor-
l()gsbuit hebben gemaakt. Dat moet heelemaal Diet
prettig zijn \"Oor den nieuwen opperbevelhebber
van de Italiaanscbe troepen !
Wij zi5n wel beel benieuW'd naar de verdere
ontwikkeling van dezen Italiaansch-Etbiopischen
oorlog. ,"ooral ais de invloed van tie sanctles zicb,
zal hebben doen gelden. Reeds nu merken wlj niets
meer van bet brallend enthousiasme, dat in het
begin ,"an de campagne haast elken dag uit de
berichten van Italiaanschen. bron zoo luide klonk !
• punt gesteld hebben, dat voor allp.s de belangen
In Noord China wordt de situatie intusschen
steeds ingewlkkelder. De zg. autonomiebewe.ging
laat dagelijks steeds meer van zich hooren. Natuur-
lijk accepteert niemand de bewering, ais zoude
deze beweging voorspruiten uit de beboeften en. de
wenschen van het yolk eelve. Een ieder is er van
overtuigd dat acbter deze gansch~ poppekasterij
wederom Japan zit. De actle van de opperoffi-
cieren van het Japansche Kwantungleger die In
Mandsjoerija den boventoon voeren is te lang ge-
voerd en zlj he-bben te veel aa.n den weg getlm-
merd ter zake van hun streven om ook Noord
China te gappen, dat bunne beweringen van dit
oogenbllk nog eenig geloof zoudp.n, krljgen.
Intusschen ontvangen wlj hler In Indie de
meest tegenslrijdlge berlcbten omtrent de sltuatie
In Noord China. Dan heet het oat reeds aIle
machthebbers In de Noordelijke Provincies het
roerend eens zljn geworden om zich van China af
te scheiden; dan weer komt het bf::richt, dat die
machthet-bers nog geheel op de z!jde van Nanking
staan.
De Nanking-Regeer1ng heeft zlch Intusschen
standvastrg op het standpunt gestcld, dat ZIj elke
onrechtmatlge beweging die gerlcht is op een
losscheuring van China met gew'lld zal onder-
dIukken. Het doet weJdadig aan dal ~ In de
loop van de week ZIj daarvan nlet is afgeweken.
Het is zcer logisch dat Nanking probeert zooveel
mogelljk een oorlog te voorkomen; China is op
1770
dlt moment nog nlet klaar voor efn oorlog met
een sterken bUitenlan,dschen vijanel. ZIj heeft nog
wei eenige Jaren noodig om de krachl. te vlnden
zich in een oorlogsavontuur te begeven. Wij heb-
ben echtpr zoO' den indruk, dat in het uiter:>te ge-
val, als er niets andeTs meer op staat, Nanking
zich indel'daad moe-t geweld tegen ~1']~e beweging die
berekend is op een scheuring van China zal ver-
zetten en dat Nanking daarvoor ciesnoods een oor-
log met Japan aanvaardt.
Verschillende verklarlngen worden voor deze
resolute houding van Nanking gezocht. ET zijn er,
die In deze houding 'd en invlO'ed zlen van Enge-
land. Deze groep is er van 'O'Vertuigd dat Enge-
land Ch'ina bepaalde toezeggingen heeft gedaan
ingeval van een gewapend conflir.t met Japan.
Deze mensch en meenen dat EngeJand's buiten-
Jandsche pollti'ek thans geheel veranderd is nu in-
stede van Sir Ja,hn Simon de rete! in Dowlng
street door SiT Samuel Hoare wl)rdt bezet. Ter-
wijl Sir John Simon er steeds op 1llt Is geweest om
Engeland zooveel mogelijk uit roebplingen te h'O'u-
den, moet Sir Samuel noare zieh op he.t stand-
va'n het Britsche Welreldrijk I moeten w(>.rden > b e-
hartlgd. Daaruit verkilaart men de bE.sliste houdlng
van Groot Brlta.nnle inzake het Itallaa'nsche-
Ethloplsch conflict, waaribij immel's ,Italle de be-
langen van het Britsche Emplrium in Afrika en
aan de Roode Zee bedreigit. DaarUL'.; ".erklaart men
oak 'de inmenging van Groot Britannie in de Azla-
tische affaire waalr Japan tracht China steeds
maar meer terrltoir afhandig -ie maken, waardooT
Japan op den duur d'e onbe'twist~ hegemonle in
Azie zou verkrljgen. Die positle va.n Japan zou
vcor het Brltsche Eron>irtum onduldbaar zljn en
daarom m{)et zlj Sir LeLth Ross naar China heb-
ben gezonden met de welbekende gevolgen van de
drastische Nankingsche m'dnetal're maa'tregelen en
een maffe hoU'ding tegenoveT de J&.pansche pene-
tratle in China door middel ' van autonomiebewe-
gingen etc., die aUe uitehidelijk er op .gerich't zljn
om een groot Rijk te stich ten, In naam on-
afhanlCe'lijk doch in werkelljk'heid nlet meer da,n
een kolonle van Japan.
Andere weer zoeken de vprklaring van de
besliste houdlng van Nanking in de toepassing van
sancties tegen !talte. Wij hebben h.erboven in het
kort ulteengezet hoe belangrijk die sanc'ties in de
praktljk kunnen zlj'n. Vooral voo'!" Japan zouden,
er.onomlsche sancties funest zijn. Japan is VOGI
de voorziening van grondstoffen VOC1' hare indus-
(·rle ,gelteel van het bUitenlan,d afllankelljk, Ja.pan
zeit is wat men noemt ultgeboe~d. Op dit oogen-
 bilk bezlt zlj een ,geweldlge Industrie, maar zo.n der
grondstoffen lIgt die industlrie stll. Voorts is Japan
\001' den verkoo.p ;van de product~ll van har-e in-
aU$ueie ('ok volkomen op het bultenland aangewe-
zen. Voor een zeer b'elang\l:ijk deel I~eft Japan mo-
menteel van de in.Komsten die zlj ;lIt den verkoop.
van inaustrie-ploaucten .aan andere landen ver-
krijgt. F.en ieder weet hoe Jllpan er steeds op ult
I.S om h~. re markten Le vergrooten . Heel het eco-
noml~cn(' restel van Japan drljft op die export van
mdustl'i:e-producten. Men st-ell'e ?ich eens vuor dat
In een eyentueel door Japan ultgelokt conIlict te-
gen dat land economische sancr·)N worden tuege-
past, al ~ by. verbod van export V8P grondstClffen
Haar Jwpan en verboa Iv an import van Japansche
fa brikaten. Het gansc,he economische leven van Ja-
pa n zou blnnen een minimum van tijd lam ges:agen
worden. De industrle zou stopgezet moeten worden,
de verkoop van fabrikaten naar het bultenland zou
stH komen te liggen; de Japansche scheepvaart Z:lU
daal'mede volkomen o)ltwricht ~·aKen. Kortom de
gevOlgen zouden, funest ZljlIl. De mugelijkheid van,
een toepassine- van economische sanctles Lege,n
Japa:n zou inderdaad Nanking ee:l :lart ' omier den
rlem kunnen ~te.ken. En, na het precedent tegen
Iilalie is die mogelijkheid In<1erdaad nlet gering.:
De situatie is nu immel's gel\eel andel's dan in
1931 en 1932 toe;n Chin.a vergeef~ een beroep ~
den Volke.nbond lleert g;e<!aan. lVaar -de Volke.n~
bond juist' .beslot~n heeft 'tot toepassing van eeO-i.
nomische l5a,ncti'es -tegen :Ltalie zal het moceilijk zij:n;
om niet den zeUden maatregel tegen Japan toe te
passen, indien ook dat land zlch evenals !talle te
buiten 'gaat aan een gewape;nden aanval op eeon
andEla' Jand.
Intusschen, wij kunnen bier Oll.S begeven in
aile mogellj'ke verondersteJllne-en; de ga,n,g van
zaken in Noord Ch'ina wordt steeds gecompliceer-
del'. V9.st staat ,dat daar ee'll vulcan~sch'e ultbar-
sting elk momen,t kan pl'aats heoben, De span.ning
is nu re.eds a~ zoo hevig da~ er maar ee:n, kleine
oorzaak uoodig is om de poppen aan het dansen,
te la ten slaan.!
* er in slagen kan in Chilleesche Regeeringsdlensl
Het 'Vijtde Kuo Min Tang Congre.s heeft na heL
ze~r betreuren.swaardlg incildent bij de ope.nins
daarvan - waa,rbij, zooals de lezee zlch zal herin-
neran '<ie, Premier Wag Ching Wei werd aangerand
- op ru.stige wijze. voortgang kunnen vinden. Het
Congres iheeft zeer vele ,belangrijke o:n.d~werpell
onder de loupe genomen en ook vel'schillende be-
qangrijke beslui'ten gen.omen. De. b~regel<1e kra)l-
tenlezel' ken.t ze natuurlijk allelllllaL Twee van die
I!;eslulten zijn voor de Ho.aklauw illtusschell zoo
belangrijk, dat wlj hie'!' ter plaatse daarvoor ee&l
plaatsje inruimen.
He't eerste besluit, daL wij <>p het oog hebben,
,bebreft de meerdere indienststellir,g door de Nan-
king Regeering van 't.ale.ntvolle Chlneezen die op
<iit oogenbllk buite~ China won~n. Het ligt VOOi
ale hand dat dit besluit van direct belang is ook
vode de Chineezen in Indie. Daa: W9.S een tijd dat
China niet veel gaf om de "Oversea-Chinese", Ja,
men is in China <iestljds' zeUs zoo ver gegaan om
,de buite'll China wopende ondel:J~nen gehe,el te
verloochenen. In 'dian toestand i<.wJ.m veranderiog
met od<e revolutlonnaire en nation:li..stische bew~­
ging. Een ieder weet van hoe gro:;tE' waarde des-
was
.tijds od!' s'teun odie door' Dr. Sun Yat Sen en
zijn volgelingen van de zijde van de Oversea-
Chine.s~ werd on.dervode.n. Die mvrede en !inan-
tieele steUll was zoo groot dat men gerust kan
zliggen dat aan idie O~'e'rsea-Chinel5e voor een
groot deel het succes van de revolutie te danken
, -
was. Sedert de Kuo Min Tang he~ in China voor
hf't zeg-gen had, werd dan oo,k owniddellijk m"l!l
belagstclllng ge'toond voor de blliten China wo-
nende Chlneezen: Die 'belangsielling is met d'
jaren I>'t.eeods fJegroeid en vooral in aen laatslen
tijd zijn de banden oOk met de in Indle wonende
Chineezen zeer vernauwd geworden. Zoowat maan-
,delijks kome.n, E'r nu hooge gastl!n uit China, zg
Ve'I1broos'ters, de Hoakiauw opzo~k\!n en ook van
Indie uit ga'an llU regelmatig meer lI!do-Chineczen
het stamland opzoeken. Zoo zijn de banden wei zeer
hecht geworden.
Intusschen was een verschLl in behandeiing
in China zel! tusschen "echte" l"hlneezen en Chl-
neezen, van overzee niet te ontkennen . Hethaalde-
lljk hoort men er over klagen. Oiflcieel is er na-
tuurlljk geen verschil en op va;.ier be.staan er
zeUs voorschriften die de Hoaklauw-Chlneezen op
(len zettel' voe'tstuk stelle,n, ~aM' pra('tisch was el
een zekere achtel·uitstellill,ll:. Ht:t spreek vanzel1
dat die achteruHselling ook tet urting komt bil
de indtel~stste1lin,g van Hoakia'.!w-CRineezen. Het
is algemleen bekend dat men als Hoaklauw mecht<;
te komen als men de beschikklllg heert over krul-
wagens en zware proteetie genie •. ['it felt vonllt
natuurlljk wel een oron voor grieven van de Over-
.sea Chinese. Men mag redelljkerwijs ve'!'wachten
dat de 'alcl'.t\'oll~ zonen van de Hoakiauw in China,
a.lthans zeker in' den Stawtsdienst, gelljke kansen
hebben, als de in China g'(:bol'enen. Aa.n dezen
g>r1ef s('hljnt nu voor gOed ee:t ei)lde te zijn ge.-
maa'kt door het bcmuit van hct Vijtde Kuo Min
,TalW Congres. Men kan a.lthan:; wei verw(lch'ten.
1'171
 t:nthoualasmc alII ccna c":n krul ~!:r 'Ian hun land
ziJn anker ultwerpt op TandJong Prlok, Ole gevoe-
c:..a.I.e=- ::..t-: :.-es:-:: c.:.£. c....:.~..:.~kz:.:..· .. ~ .. :-ce=: ens worden opgewekt omdat. op zoo'n moment
.. _ecT~C- O! e= ~ ~ .. _~.:_:--=:::- C:::::eezc::.. men contact. voelt met zlJn ',ader and, Dr: blijd-
schap als men het dek bctreedt -,an ,.zijn" oorlog-
schip, Is de blijdschap die men ervaart als men
~ .~ ac:= ~ .~c:: e.::. ~ =:~ E: i:.:;,fr: ~.oe den vaderlandschen bodem betreed! Is er beter
:":""":f::: ~ ~ ':--;-C'='- ::-=i9"'.-~':' ~~ ::: ~a Otc::- middel om aan een massa de ge'?laar""ording te
geven "vaderlandschen bodem" t€ betreden <ian
door een oorlogschlp? Immers neen !
~"-~--~g .~ EE:: ~·r::t~ c=-==-~ ~~ .. ~=O=­ Aldus bekeken kan het bes ult van he Vijfde
=.:-e::.:-·e- -AA"'::".E 7:::S:::':-:=C.: ~=-ce= :::. etC Kuo Min Tang Congres een zeer 7ers candig be-
suit worden genoemd., Inderdaad za _ he- bezoek
van een Chineesch oorlogschip b e: n a: :on allstiscb
gevoel onder de Indische Chinee-zen in groote mat~
versterken, Als men eens heef - b;'ge~oond boe
C~ =::. ~;: ~-'::e'= C:- ' -~ ::"Oe=e; C:-'-eeze;:, B~: zeUs het bezoek van een persoo!!. ' ... C:una bier
=-~=--=...t=. -..:..::. ~::. .:...:...::':-~-;..=r: =.2"='': ~c:.e !.a::c€-~. ont.roering brengt (men leze he: :.::: Pan orama
.oS :::::..E: :=.~ .~::. e-:=' ~= .:-..a.z.t ce::. zee:- verschenen artikel: ,.Een belang: :; k 7e r-schijnsel"
s~:..:=- ";"=-~:.:.;:==- 7--* ~cC:==::' ..:n€-;= CazTa2I: maar eens!) zal zich kunnen -;o-:>r.s:e e v:at een
:!::. E=:''::'~';. .~g.-:::0-::=- a=. .:..e: .:::.c.e:h uden heftlge oplaaling van bet na-;ona:.:s::s!:3 sen' iment
he beroek van een van China 's moo€=e kruisers
bij het Chineesch publiek hier :e :a::ca ZIt_ teweeg-
brengen! Het is niet te gewaagc. 0::1:. :e veronder-
stellen dat Priok's kade zv;-ar:. za: z:en van de
menscben als een dergelljk sch:p ::::. aa cOCbt is!
Wij geloo,en dat me het bez:le3: , a n by, de
.;X- g Hai" bet Chineezen-prob:een:: aer ' _'ef -ot

:z=: ..-- :':"5.5=-::' =-;:. ==: ~:=":::~=--~~=.a.::. ce O-~­

een bepaalde oplossing zal worde::. gebrach ,
Tilt slot nog een Indisch ac. all-ei-'e,
Cf:::' :-;:;"$--:=. c~ · ~-::: ~:: ce. ~:= ~::~-= C-..-;-eeze::.
De beer Tan Riet Khing ui O'em b2:-, bekend uit
E.e= X~5C" ' ;: :.s :-;::::. :::;- ~;:::- £::.: o-e:t3: de beweging van de rijstpellerijen i Oost Ja\-a en
.:.:.w.: se!:E;*:= =- =€:: a..:.,gcc:sc:.:. =~: zi:~ .a:,e=ce
een zeer vooraanstaand man ui d Oe SCI"e,;:e , beeft
t:::..~.e=. -C.f e::=--;.-~::.=~ 5~: ;:-~ -=-=::. c.ee.: x: :e in een brief zicb t{)t bet boofdbes: uu:- ,a!} Chung
awa Hui gewend, t~neinde ee n .erbg' g .an den
.~ z:; oce=e.:::.., == !le: 7GJ!:~::::-;:c::: :::.=e:: ce _evenstandaard van de Indo-Chineeze_ -e beplei-
:_:::.g'!' :...e::::: =-=-=- ~:::i;. ;:~,:..! !..::...:>::za _-=:og- :en, Wij begrijpen niet waarom de h eer: Tan zicb
juis w de Cbung Hwa Hui beef: gewend, tenzij
hij daarmede een loopje beeit wille nemen met
:a.::.:-. ~~ c.e-e: 'a=.. ~e: g:o:::.C,ge:.:~= .2:: ce:::. S-..aa: die menscben die in de Chineescbe maa scbappij
~~A;:'~£:' l:e: ::.e::c.a =-_ E~ eeL ....a:: re-= E:::ge:.seb coorgaan .oor de ,.Packard-groep", Ja, a s men
daarop den nadruk legt is de handeling .an den'
E:::ge:.sc::. g:cr.C;.gee.:ea. I::c.:.e::: op !;,,::: E::ge:sch heer Tan weI ietwat ondeuge d, Indien hij bet
~:::~!:..:;> ~: a~!:.
Cf £4CI? .s..:: ?::. ~ ::g: .. 7-:: e::-ns:!g beeft bedceJd is bij a uur ijk aan het
c:.!:IO:-C v:-c:-c: g~'i:e""c - :c: c.:: =: -:"C g~c::': re .erkeerde adres gekomen, Alleen 3J h'erom: bet
z:;::: gQ-eE€ti G~ E:::ge:.scc g::G:::cge~:e- ~ e:: ::::~ Gi> propageeren van terugkeer naar een lageren le.en-
-ece::a:::Csci:. :e:-:-'.:.o:":, Da:.. scn:p -:::-'_E-?e:::Too::-d:g: standaard gaat in de eerst~ p aat-s de massa aan,
Er.ge:a.::.d e::: E:::ge:a::-;:'s Ooce::n.. He: is de massa yooral die leef op een yoe , die
V;:e de g€be-:.:.:-:.e::.!..s..:se:: x z:J~ 'j:::ge.:'::g =a!:~­ .:e::n o.ereenstemming is me he ,'olksinkomen,
:e":.~::C i"o:r. z.a: Cll!:!l~= O?':::::f::i:.~::. Coe ,e=~~ugc. ,,:. men succes hebben dan diel men de propa-
e:: er'_t!::!ous!as: de .e:-sc;";u€!:.=.e ~c..s5.!':,e~-:: !:.!E= ganda te doen .oeren door eel org.'lan dar bij de
:.er ... :ec-; zj!:. a:s~!"~::..s:;':~ ee:: !:€: ~·a~~::a::.~ massa goed ingevoerd is, Daan-o ) r neme men uiet
oor:ogsc£!p x P::ok ko::n:, ~!er. Z:~: !:?: aa~ de een vereeniging, die geheeJ buiten de m9.atschap-
E::ge:SChe::, aa:: de F:a!:.SChe::., aa::: e I)-";:"scl:ers, pij s aat, wier Jeden en voorm men als op een
aan de Japar..ne._, Wa: een oreugde, "lOe~ een 500rt Olympus leven. gansch afgezonderd van het
772
 ,
U1.
D ;J.~ de balans van den buitenlandschen han-
del van een bepaald land dlkwijls invloed heen
op het economisch systeem van het land als ge-
heel genomen wordt bewezen door de vele onge
wenschte ontW'ikkelingen in China te zien als ge-
volg van de geweldige verschlllen tusschen lmpor-
ten en exporten. Er was ,het vorig jaar een netto
'c~ort van zUver tot ~en bedirag van ongeveer
260 ,mlllioen dollars, terwijl het excedent van de
goederen-importen in totaal bedroeg 594 mlllioen
pubJiek. De heel' Tan Kiet Khing deed goed om
nogmaals op het euvel van een te hoogen leven-
standaard te wijzen doch deed fout met voor dat
'probleem de aandacht te vragen van de Chung'
:Hwa Hut. Men 2al dien brier natuurlijk voorbren-
gen op het aanstaand "congres", men zal er ge-
wichtige woorden aan wijden -in den prullemand
gooien durft men het nlet, omdat de heel' Tan
Kiet Khing een te "notabel" personage is in den
Oosthoek- en dan zal men .beslulben .het vraag-
stuk in studie te nemen ...... .. ....... Dat is tOC,h ze-
ker een behandeling waarover de heer Tan Kiet
Khlng nlet te klagen -..:al hebben, nieb waar? En
met gilans zal men dan tevens de klippen del"
moellijkheden om aan het Idee van den heel' Tan
nog eenige uitvoering tc geven hebben olllzelld!
Intusschen verdient het, Idee van den heer
['an elgenlijk een grootere belangstelling. want
inderdaad Ie eft de Chineesche maatschappij op te
grooten voeb!
·1
i
H ct .olldervolgend artikel is gC3chreIJcn door
Z.E. Chen Kung Po, Chi-na's Min:ster van Industrie
en IS opgenomen. in. de ,,Per>ple's Tri/June" van 1
NOlJemb,er 1935. Wij hebben. gemund dat het artf-
kel va,n. vq.ldO!Bnde belang tII.n acLualitl'it is om ~ar
geheel in Painora>Tna over te nemen. De ha;ndels-
bei'Tekkimgen -met China vormen un probleem d4f
ook h~r· te la,nde in' het centTlL7T_ lla'n de belarzp-
stelltng staat. De lezer zal zicn herin_z,er:en €!at
zells' de :Reg'~riIn.fI in Indie het nooJig heelt ge-
vomi.en om vopr de )oplossirng Illm Itel Vf'a,agstuk
eellt studie-commissiej·in. het leven te roepenl Het
leit, dat het artikel in de People':; Tribune geschre-
ven. is MoT Chilna's Mf;n16ter vnn !nd.ustriJe, da:t
. .
ri!L.arin. nus min 01 meer ol!icieez.: uiteenzettinpen
lDorden. gegeven van d.e visie vnn de Chtn'eeschfl
Reg.(ferimv Met het n.afuurlijk van nog gropter
waarde zijn. Red.
dollars. Hoewel, in vergelijking met het importex-
cedent van 1933 {733 millioen dollars I de ongun-
stige balans verminderde met ongeveer 150 mlllioen
J do!lars, is d;e terugval vergezeld geweest door een
scherpe dallng in den omvang van den export-
handel. Het is welbekend dat het deficit dat ver-
porzaakt wordt door een overmaat van importen
gedeeltelijk goed gemaakt wordt door onzichtbare
exporten in den vorm van geldzendingen van
Oversea-Chinese, door buitenlandsche belegglngen
en leenlngen, ultgaven (van buitenlandsc,he regee-
ringen 111 Ctdna, waaronder begrapan de diplo-
matieke en consulaire diensten, de actlvitelt van
:nissiol:~llissen, militaTe garnizoenen, touristenbe.-
zoek etc. Sedert 1927 echter zijn de geldzendlngen
van overzee-Chlneezen tot een onbeduldend clJfer
teruggeloopen en vormell thans slechts een onbe-
teekende post in China's onzichtbare inkomsten
en zulks door de economische depressie die over
de geheele wereld zlch heeft doen gelden. Om de-
zelfde reden zijn de buitelllandsche belegglngen
en leenlngen ook vermlnderd en zelfs ultgaven
VOOI' de diplolllatiek~' en consulalre dlensten zlJn
door ve-rschillende buitenlandsche regeeringen be-
snoeic! geworden. AI deze factoren hebben medege-
werkt om de reeds verzwakte koopkracht van de
massa nog verder te verkleillen en gedurende de
Jaatste jaren Is da depl()~,l.b~le door ar.noaie ge-
troffen positie van ons vo~k wei zeer duidelijk ten-
·toongesteld.
Als wlJ In stuat waren gewaest om onzen han-
del met andere landen In evenwicht te houden,
dan zou zllver nlet op zoo snelle wlJze het land zlJn
17'13
uitgevloeid als het vorig jaar is gebeurd; de fi- zijn vee 1 grooter. Ik weet dat het aantal Chlnee-
nantieele toestanden zouden niet zoo knellend zijn, zen in de Philippljnen op dit oogenblik meer dan
de vorjeringen met het werk van apboulV zouden 80.000 bedraagt, daarbij nlet medegerekend zij die
niet 7.:>0 langzaam zijn geweest en verschillende niet bij de Chineesche Consulaten hebben laten
andere ongelukklge dingen zouden niet zijn voorge- registreeren, en in Siam bedraagt de Cpineesche
vaUen. bevolking, naal' algemeen wordt geloofd ongc-
Het is een ,feit, dat de omvang van China's veer tirle millioen. De onderschatting van het aan-
Importhandel verre van groot is, doch het bedrag tal van Chlneezen die in die landen wonen Is
van hare exporten is werkelljk onbeduidend. Zon- wijten aan de volgende o:>rzaken.
der nog gewag te maken van Europeesche en Chineesche Consulaten hebben slechts beperkte
.A.merjka8.Jlschp. land~n, levert China's imporbhan- finantieele middelen om tel' zake een onderzoek in
del zelfs een ongunstige vergelijking op met lan- te stellen en de Chineesche bevolking is zoo ver-
den van het Nablje en het yerre Oosten. De per snipperd dat zij het niet nooizakelijk aeh.ten om
capita lmporthandel van China is slechts U. S. speciale moeite te doen om zich om de neer be-
$ 0.60, daarblj vergeleken vertoont Japan U . S. langrijke p/aatsen waar Chineesche Consulaten
$ 5,60; Soviet Rusland U. S. $ 1.10, Britsch lndie zijn gevestlgd te laten registreeren. In verschillen-
U. S. S 0.80 en Turkije - e~n lani d1.t ear... t zeer de buitmlandsche klonies, zooah de Pnilippijne n ,
onlangs is gemoderniseerd- U . S $ 8,-. Onze hui- Britsch Malaya, Nederlandsc,h lndie enz. wordt de
dige t.aak is daarom eerder de aanmo.ediging van nationalitelt van de inwoners bepaald door ge-
den exporthandel dan de beperking van importen, boorte en vele Chlneezen die in die landen geboren
met ultzonderlng natuurlijk van landbouwproduc- zijn hebben nagelaten om hunn e nationaliteit te
ten als rljst, graan en katoen . doen reglstreeren eenvoudlg uit laksheld. In lan-
den als Siam, waarmede zelfs niet eens formeele
Zuid-Zee mogelijkheden. diplomatieke betrekkingen bestaan, zijn er nog
Ik ben tot de conclusie gekomen dat Zuid Zee geen Chineesche Consulaten gevestigd en dienten-
landen nog steeds een van onze beste markten zijn gevolge zljn ultputtende onderzoekingen naar het
waar de handel kan worden ontwikkeld, doch al- aantal en naar den toestand van ons volk aldaar
vorens suggesties te geven voor de uitbreiding van practisch onmogelijk.
den bandel in de Zuidelijke Zeeen, gee! Ik .de na- Als de bevolking van deze Zuid Zee landen
volgende bevolkingscijfers die het bestudeeren slechts voor de waarde van een dollar aan Chinee-
waard zijl) : sche producten per hoofd en per jaar gebruiken,
Bevolking van de Zuid Zee laatden. zou onze buitenlandsche handel kunnen toenemen
Nederlandsch lndie 60.595.675 met meer dan honderd millioen dollar per jaar en
Phlllppljnen 12.204.100 zelfs, als de Chineezen in die landen 5 doUars
Fransch Indo China 21.710.000 meer uitgeven aan Chineesehe goederen dan zlj
Slam 11.506.207 thans gewend zljn te doen , zouden onze exporteurs
Britsch Malaya 4.320.000 thuis voor een waarde van meer dan 30.000.000
Britsch Borneo 1.372.000 dollars meer kunnen exporteeren. Mljn reis in die
Burma 15.776.293 genoemde landen gedurende het vorige jaar werd
Portugeesche kolonies 451.604 voor een groot gedeelte geleid d:>or dit idee en
mljn hoofddoel was niet alleen om ons yolk daar
Totaal (ongeveer) 128.000.000 te ontmoeten doch om vast te stellen of er niet
ChinellSche ingezetenen van de Zuid Zee landen. mogelljkheden bestaan om onzen handel op die
Nederlandsch lndle 1.233.854 mark ten uit te breiden.
Philippljnen 64.700 Gedurende 1933 bestond China's exporten naar
Fransch Indo China 427.893 de Philippijnen voor 50 % uit manufaeturen, 39 %
Britsch Malaya 1.695.700 uit voedsel en drinkwaren en tabak en 11 % uit
Burma 247.200 ruw materiaal en half-fabrikaten. In de exporten
Britsch Borneo 87.500 naar Fransch Indo China nemen grondstoffen en
Portugeesche kolonies 2.500 half-fabrikaten een plaats in van ruim 50 %, ma-
Siam 445.274 nufacturen van 37 %, voedingsmiddelen , drankwa-
ren en tabak 8 % , terwijl onze exporten naar Siam
Totaal (ongeveer) 4.204.000 voor 50 % bestonden uit manufacturen en 24 %
Bovenstaande eljters zljn samengesteld In of uit voedingsmiddelen, drankwaren en tabak. De
voor 1930 en de werkelijke cijfers op dit oogenbllk voornaamste exporten naar Britsch Malaya waren
1774
 Op .10 October is hct ISO jaar gekdcn, d'.ll PrilU/ Hcrrnann von Puck·
Ic/,-.111cskuu, de scheppsr vall dc tclGrcldvcrlll(wrdc park"n van Jr"s/c,IIt err
/I n rnc/ z wcrd ucborclt.
Men vlndt vele paiRen en tuin-en In het.
Duitsch e l{ijk. Vrijwel overal, waar een .kasteel
staa t, streM zich ook een pal'k u~t . Vorste-n van
al\erlei rang (en hleraan was in het oude.
DuH,schland werkelijk geen gifurek ) trachtten in
d e on'tplooiing van prachit de gl'ootsten ond·et
hen te ,-?veneren en schonken aan hun paleizen
een weeldel'!(le lijSt van groen. Hun kasteelen zljn
m'.)esk.l k.unsLwerken of hlstorlsche mcmumen-
tcn . Hun pa'rken bieden den bez'Jekers echter
aileen de schoonheid van hEl,t lan~schap , waarln
n !eu. heril1'l1el,t aan een hlstorisch verled,en. Twee
Duitsche pa ~'ken maken echter cen uitZO:nderlng
op dezen r·ege1: Niemand 'kam f.n de parken van
Muskau en Branitz wandeleon. zon'der .t;e denken'
aan hun '..ch€.pper: Prins Hermann von Piickler-
Muskau. Nie't a.!1een de schoonheid! 'e n het ij:n-
ri'nikwekkendc van deze parken vormen hun aap.-
trekkelij kheiri . He\. 'iIs ook nle't het feit. dat I1ler
cen del' kleineTe vorsten tuinen van kon1nklljk!l
a fm etlngen (en dlt geldt in het bljzonder voor
Muskaul heeH aangelegd. Neen. het Is !:Ie geest
van dezen ~- igenaardigen man. we'Lke nog heden
---------------------------------
papier 22 %. groenten 9%, katoenen 5%. Katoenen
goederen vormen de voornaamste post in onze
exporten naar Nederlandsch Indle en in 1933 be-
droegen zij 25 % van de exporten naar dat land.
Vroeger bestond ongeveer 41 % van Nederland In-
die's importen uit China uit soya-boonen uit de
Drie Oostelijke Provincies, maar deze post kan nlet
meer In aanmerking worden genomen . Vermel-
ding verdlent dat katoenen garens een zeer be-
langrijk deel van China's exporten na ..!' de Zuid
Zee landen vertegenwoordigen, doch ongeveer
drie-vlerde van de verscheplngen zljn het product
van Japansche katoen spinnerljen op Chineesch
grondgebied. Een punt dat grond geeft v~~r een
zekere optimlsme is dat, hoewel zlj op Industrleel
gebled achter staat, China groote vorderlngen heert
gemaakt op het gebled van de zg. lIchte indus-
trien gedurende de laatste paar Jaren en na een
studle van de toestanden In de Zuld Zee landen
'ben Ik overtulgd dat markten kunnen worden ge-
von den In die landen, zoodra onze Industrlen de
noodige vorderlngen hebben gemaakt.
(",,,,.eft .~"lIolllef).
m 3ljn schellPingen voortleett.
De !iefde, tot de natuur, welke hier op zullo
een geniale wljze tot uiting Is gekomen, ;!i'a....
Gler.ht~ cen der hoedanlgheden van dezen man.
in wiens JCUkd nog de ster van Frederik den
Grooten ~,ciJitterde. Hij :was getuige van den on-
ctergang en "'un de herwordlng van zljn vader-
land en heert als grljsaard. kort voor j(.jn ct')oo.
ook nag het Bismarcksche Rljk beleetd. Hij 1eet-
rle jn een tijdperk, waarln de machine zLch
m~er en m el': doorzette. Hij bfeet echter deson-
danks een !{avalier van de XVIIIde eeuw met al
!?<ijn deugden en zwakh-etlen. Zljn 'tijdgeno:JL
Val11hagen \'on Ense, die .hem In 1814. na ~n
ee rste z~gerijken bevrijdlngsoorlog, te Parljs ont-
moct.~e , ~chreef van hem : . .De Knappe verschlJ-
!ling van Pilckler kwam ook hier tot haar recht.
Vaon zijn c1appe'rhe'd In den 5trljd worden schit-
lerende voorbeeJden ve:-teld. maar .thans. In vre-
lIestijd te Parljs. was de aao!1dacht veeleer
cit'vest\gd oP. zljn andere hoedanlgheden.
waarmede Ill) nlet ·k arlg Is bedeeld." Piickler was
eet] .rr.an van de wereld, een geestig mensch met
hart ell gemoed. Een 'kosmopoliet, <:lIe echter .in-
nlg verboncl'en was met zijal geb)ortegrond.
"Toen !·k, zoo zelde hlj . tot aeze groote onder-
neming Cnamelljk het aanJ.e'ggen van het park
'Ia n Muskaul besloot. lIet Ik me In de eerste
plaats leideal d'oor de overweglng, dat een oman.
die van zljn voorvadere'n goederen heeft geerfd .
\"elke eeuw:m .lang In hun 'b~zlt .ziJn geweest d·eze
~oeder~n (,"mogelljk In den steek kan laten om·
zljn eigen lcvensdoel .te vervolgen of om ver-
strooHng te !taan zoeken 1'n dell! vreemde. zoolang
:Iiet de 'n ood of de eer hem dwltngen z\J'h
vacterland te verlaten.
Zljn ener.g.le, zijn wii en zij'l1 gansch:l vermogen
hreft Prins Piickler er aan. besteed het onvrucht-
bare heuvelland.schap. hetwelk zich om Muskall
wt'zighelri '1 :111 de rlvler de Nelsse roemde, te
ltltstrektc ': n waarvan hij al\een de schllderach-
tlge lig~l 1{; en de aanlWczlgheid van de rlvler de
Nel,sse roemde, te veranderen In een der meest
grandloze pnrklan'dschalppen. W1l.nneer men Mus-
kau per tlein lI1oxiert, loopt de weg over met
pljnboomen getooide heuvels, welke zlch oneln-
dig \'er u!'$'~rekken aan belde zljden van de spoor-
177S
 lijn. Hoe geheel anders wordt echter het uiter-
liJ1t~ beeld, zoodra menl te Muskau den otre1n ver-
laten heelt! Da vrleilldelij'ke met villa's omzoom-
de landweg is tie veelbelovenae tnleidlng vllin
hetgeen on<; ie wachten. staat. ' Eersi komt nu
het tussch~n bebochte heuvels op een mo.o-le wei-
de gelegen Hermamnsbad. een schepplng van de
gemalin val! den Prins, die voor de?.en aan ge-
nialiteit nl~t lbehloefde .onder te d·o~m. Dan voigt
hl!t zlndelijk e,eigenlijke slechlts een enkele,la'llge
~'~raat \'~rmende stadje met zijn oude kerk en
7.ijn stille marktplein. En ten slotJte komt het
P3.tik, hc~weTk Zlicli. om de gansche gemeente uit-
~~rekt.
Prins Piickler hee1\t een taik van de Neisse,
de zoogenaam{ie Hermanns-N!dsse, welk~ twee
meren VOl'!'lt en zich Illiter weer in de hoo·f d-
rivier WE'l'tt. afgeleid. Aain den oever v·a n het
c-ene meer llgt, op een schierdland', het Slot.
he1w~l\k zijn tegenwoordig ulterlijk ecnter eer:;t
veel later. toen Muskau zich nie1 meer in bet
Pbf1liccG
SedaJt1. de ~
N.V. BATAAFSCHE AUTOMOBIEL MIJ.-Baiavia· N.V. AUTOHANDEL P. BOUMAN-Soerabaia
. AUTOHANDEL Th. SMELT - Malang,
1776
bezit van de Piicklers Ibevorid, heeft verk.regen.
Het terre in werdJ zeer zol'gvutdlg Ibewer'k:t. Onef-
l'enheden werden verwljd.erd en daar w,aar zij
zich eens bevoilldell1 werd .g ras gezaai'd.. Artlf!-
eieele heuvels ontstonden . Men zorgde er voor,
dat de hoogten a'alIl' beide zijd'e n van de Neis-
sc een dee I '/o-runden Vain het landschap. De eer-
biedwaardige re;tsachtige e·iken. werden bevrijd
van boomen en plalIlite~, welke h'e n haa·r omga-
I'en, zoodat zij 'b'eter door de bezoekers konden
\vordell gezien en Ibewonderd. Qudle beulken, 1111.-
d.en en kastwnj.eboomEm, .platanen, sparren, den-
nell ell iSberische pljnboomen werden met groo-
te. moeite op wage-ns naar h'et park g€'bracht en
o'p effectvolle wljre gegroep,eerd . Men vindl!; ze
II.lleen l>taande ill1 plantsoenlm en boschjes, aan
den ra71d V,alIl de Iw eiden. stru,jfo:-gewas en plan-
ten werden zorgvuldig vel~d.2eTd . Kloven werden
breeder en dieper gemaakt. oUitzichtpunten wer-
den bevrijd vam aile storende erem.enten. Fletswe-
gen , voetpaden en trappen werden aangelegd.
mast B.eaut$d
tfinfi, 011. w~s !
 Bruggen werden gebouwd.
Zoo ouLstonde een ultgestrekt p8.ll'k, hetwelk
al'tistic':{er dan de natuur en Illatuurlijker dan
de kunst aoandoet. Op ,zeltlzaam gelukkige wijze .Welk een
zij,n natuur en ;){unst hier wel met elkaar ver- heerh!ke
bonden. FriedJ:lich Schlegel heeft -cens gezegd, dat verfrlsschl ngl"
archltectuur ·versteende muziek Is. Prins Piickler II
Niel die onzoete,
heeft dcze opvatting op de 'tuilnbouw'kunst over-
kle!!e smaak
~!.'dl'agell . Zij n'Oemde haar een, .,vege'teerende
die zoo In de
Innzle·k'·. ZIj heeft ook haar 6y!mphc>nieen, ada-
mond nablll!1
gio's en allegro's, welke door onbepaalde en
II
toch gc I{eldlge gevoelens een d.iepen i.ndruk ma- WerkeliJk ver·
ken op het gemoetl.. !risschend door
Tusschen den aanleg van MuSkau en dlen
v.an Bl'anltz ligt de zonderl~nge bruldsreis van
Piickler llaar Engeland. Piickler had zlch van zljn
gemalin laten schelden om door een rljk huwe-
!ijk nieuwe rniddelen .te· verkrljgen voor ultbreldi'11g
en ond(·rhoud van zljn z();} grootsche onderno-
men werk. Men· kent het slot v.an dLt avontuur.
il~·twe)k ons heden weI zee'r zon"de~'lL'ng voor-
komt, maar geheel In den geest is van een
Kaval ler ,"an de XVIIIde eeuw. Zonder bruid en
zon der geld ·keerdl!!' 'hij terug ,naa.r zijn geUefde
.,Schmucke", zijn .eerste ogemalln. I'll ZlSl10 brieven
had hij op de hoog,te: geh'o ud'e'11 van de verwach- .1iIIIIII............~
tingen en de Iteleurst-el~I'nge:n van zijn rcls. "Lieve
Schucke. schrljCt hij, had je maar 150.000 daaJ-
ciE'rs. Ik Z(lU tersbond op.nreuw met je trouwen!"
In eell and'eren brief ult London leest men:
,.Wat heb 'in Q.'3.Tl. een. mooi par'k, wanneer Ik het ner g('worden. Met evenveel &''l1aak en talC':lt als
niet· door Schnucke ,kaxl laten 'b ewon'deren en i'k te Muskau is hier alles aangelegd. Het alier-
,er niet met baar 'Over kan klbbelen!" De bezlt- iieCste kasteeltje, voor hetwelk zich een pergola.
Ling, welke' door Clemen,blne von. Callen,berg, de een \,'p,rlo. van Gottfried Semper oUiltstrekt, vel"
moed er van d,en Pt.i'n6, In. he:t Ibez~t vain de :fa- raa{!t t,el uggetrokkenheld, tevredenheW en geluk.
milie Piickler was 'g'elCome!n ; kon niet worden be- Het moolste van defile bezibting zijn echter de
houden. Prins verokocht haar in. 1845. ')eld(' groote pyr.a,mlden va.n aarde, waarvan dE'
Ml't zijn. SChnucke vel'hu\J;de Piick'ler nu t'ene :elch verhett aan den oever van een me'er.
nn'lr het bescheldenere stamslot der Piicklers te Hanr met wijn-Ioof bel:'I'oelde vlakten weerspie-
Branitz b~i Cottbus. fIter ontwaakte zUn oude gelen Llcll in het water. l1etwel~ nauwelijks door
hartstocht opnleuw. Melt onvermoelbaren Ijver e-::n windje wordt geIllmpeld. Vooral In d'en
toog hlj fen tweede maal aaJn het werk om ult Herfst. wa':-lI1eel' de ,bladel'en bont getlnt zUn. Is
woeste strEek het moerMsige gehled van Branltf!- het hlel' z('lzaam moo1 mlede. Hler liggen de
eer. IdeaaJ landschap te rnaken. Dit p8.ll'k, het- Prins en zijn trouwe gemalin begrave'n. Geen
welk 'lfl'c h nog hede:n ~n het van de' fa.mille Plic-'k- kruis, geen gedenksteen, geen naam t(\olt d!lt In-
!~r bevindt, heeft wellswaar niet de ultgestrekt- drukwe-kktnde graf. VlaK tegenover verh(!ft zlch
held en het he.uvelachldge van dat van Muskau. de- tweed!.' pyramide. Op het' ijzeren hek. hetwelk
mnar Brnnitz bekoort ons d(}or zUn stUle>re a 11.'11- dezE' pyrl'.mlde' bekroont en hetwelk men langs
tre1drclljkheden . Men me'rkt ,h ler, dat een man een smalle trap kan l:)ereLken, stal'lt te leaen :
VII.11 l'Llperen leeftljd. met veeJ ervarling, aan het
"Graven zljn de be"rgtoppen van een verr~ nleuwe
wel'k Is gcweest. De reVY.>l!utlonna.il" is beschelde- wt!reld."

1777
 Scfto.o~d do.ok ~e.tl{ade.
"Je zle~ er prachtig uit, merkwaardig jong,
bloeiend en frisch, precies alsof je het Geluk gevon-
den hebt!" "Oat heb ik ook, maar het is geen ge-
helm, en iedere vrouw kan het mij nadoen, als ze
maar wi!. Luist.er maar eens :
Herinner jij je nog die vele aardlge en verstan-
dige spreekwoorden, die wij als schoolkinderen
meesten leeren, maar die wij weer even vlug ver-
gaten , omdat de diepere beteekenls ervan ons ont-
ging? Nu, het Leven heeft er mij als jong meisje
en als volwG.ssen vrouw bij tallooze gelegenheden
aan herinncrd dat "de aanhouder wint", dat "wie
niet zaait, ook niet zal oogsten" en dat "de gebra-
den duivctl iemand niet in den mond vliegen".
Begrljp Je -N.. aJ' ik heen wiI? Want er bestaat wer-
kelijk geen gemakkelijk succes, dat het onbe-
kommerde ",n afwachtende menschenkind eenvou-
dig in den schoot valt. Ret is juist kenmerkend
v~~r het werkelijke succes, dat men er meestal hard
voor meet vecbten.
Een volhardend en methodisch doorgevoerde
training gaa ~ aan de overwinning del' kampioen-
Z\vemster vooraf; de vermetele springster moet
met taai uithoudingsvermogen oefenen , voordat
zij baar lauwcrkr·ansen in ontvangst kan nemen,
.en de bekroonde danskampioene heeft baar mee-
sleepende gratie met "werken" verkregen.
Maar vreemd, de vrouw die graag de palm
del' schoonhfid en del' eeuwige jeugd zou willen
verwerven, zelfs de vlijtige, werkzame en veelzijdlg
begaafde vrouw van on zen tijd', maakt het zich,
wat betreft schoonheidsbehandeling, gemakkelijk
en aangenaam . Zij gelooft, dat de roze, bloesem-
zachte teerheid eenvoudig me t een bleek-blauw
poederkwastje over het gelaat gestreken kan wor-
den of da t bekoorlijkheid en Iiefelijkheid del'
trekken zich " lug door een paar meer forscbe dan
fraaie strepen met een zwarte of roode stift om de
oogen, neus en mond laten accentueeren.
Neen, zoo heel eenvoudig is bet mooi-worden

Kfeine Ook goed voor, U f

~d1e rk­
wen ken Meeeters en onrein-
Verrukkelijke
lippen
"'001 .'Orr.: e~ • e .. 1
heden verdwijnen
doo' Sd'of;'\ p.
pe,)t,A,d eo ...... van Uw ge:z:icht. Een
L~~~.~IO.;; ga·
Welriekende, heldere, teere feint
goed
verzorgde
honden!
komt te voors(;hijn.
V'O$d,IU" d.oe"~
I f!1 s,*" •
''=>Op.''o ,,."' ....
' ."o~~ Geregelde ver:z:or-
...... be"'Cto'1 U
' 0: dS,w .. I, « .. r,
'0 9~~' UN ;,o~
qing echter nood:z:a-
~elijk! • Probeert U
d"'" 'ebbel'l t"9
do 70('P 'J~yj .,,: ...

~:~;:'~~:"
., .. tr:'I~ heteens!Zendtdeze
Niet
advertentie met Uw
__:W:I_
opdringend
en toch .. .
" ,It lIO"l g~.r '5
Mfll i .... "" Porf..... ~~= adres en 10 ct. porto
Op U .... 70t-doet-,
zoo-.... I 01, In Uw
/,nne"Oood .,.~ rlr
her decenl."WOOr
aan N. V. Everard &
'000'"

~!n ~:~~~M~
-IJ!P~ Co's Handel Maat-
log" .. lOOt'l.n lll"
., r"'OfrrlOZ70"." schappij, Batavia. U
..Schotl
'/II""~" " vo n
UN
doe •• 1'1 UN hon.
1'0'"
ontvangt dan een
den hebbe" •• "
Ill ...e en
~elll '- gou"
OO"It ••
_ ...... roef. fleschje.

1778

"TaWeu,' do minnit" avondjapon van
Ilmueel /VeW1'OVO " een manleltje
Z IUl/?·t
gccl"aoen /vol'dt vent dezellde slol,
u/oozet mot ziivel"llt08. Hiel"bij cell
zwa l"t /ht1ueclen hoecljc mel ooeI1'a-
lleel"de v oilette.
en mooi-blijven niet! De vrouw, die het ernstig
meent met de gezichts- en lichaamsverzorging,
moet haar be schouwen als een soort wetenschap.
ze moet een weloverlegd plan opmaken. hoe ze
door zeJrbehandeling haar schoonheldsfouten kan
ophe!!en en de haar aangeboren, dikwijls aileen
maar vel'onachtzaamde en weggekwijnde bekoor-
lijkheid tot zijn recht kan doen komen.
V66r alles is het noodzakelljk, dat zij niet al-
lerlel zalfjes en schoonheidswatertjes door elkaar
gebruikt, maa.- ~iechts die middelen, waarvan de
werking berust op gelijksoortiig e bestanddeelen en
waarvan het succes berust op een methodlsch. ge-
Iljkmatig en gelljktljdig gebruik ervan. Tot deze
mlddelen behooren de wereldberoemde .. LA VE-
\
,\ \)
\
~ --
Mondspoelen met
ODOL
verkwikt en verfrisdd!
U besehollwt het dagelijksehe bad als een
noodzakelijkheid en weldaad voor het liehaam.
Spoelt U echter ook dagelijks
den m 0 n d met 0 DOL t
U zult verbaasd zijn, hoe det verkwikt !
Geheel afgezien van zijn desinfeeteerende
werking geeft 0 DOL den mond een
gevoel van frisehheid en een z'llvere adem-
aangenaam voor U en Uw medemensehen!
NOR" preparaten, die hun wonder bare genezende
en schoonheid bevorderende werking ontieenen aan
de geheimzinnige tooverkracht van bladeren en
bast der, in Z. Amerika groeiende, Virginlsche
tooverstruik "HAMAMELIS VIRGlNICA" en die in
samenwerking met andere, den huid verzorgende
en voedende bestanddeelen. tot de krachtigste
hulpmiddelen der Cosmetische Wetenschap behoo-
reno Blj een methodische behandeling met deze
cosmetica bele€ft men een waarlljk wonder van
verjonging en herstel, niet slechts van de huid.
maar van het geheele organisme.
Een uitstekend middel ter verkrljging van een
zuivere. reine, gave huid, is de uit de fljnste olien
vervaardigde "LAVENOR" vloeibal'e gezichtscreme
met Hamamelis Virginica. Het is bljzonder doel-
treffend deze ge21ichtscreme 's avonds in de huid
te wrijven, nadat men die ee~t met "LAVENOR"
Huid- en Gezichtswater gereinigd heen. Want ,.LA-
VENOR" Huid- en Gezichtswater heert de eigen-
schap de hUld grondiger te reinigen dan water
en tezamen met de vloeibare gezichtscreme haar
die rooskleurige frischheid te verleenen, die mee-
sleepender en sterker in haar werking is, dan de
gelljkmatige. Koele schoonheid van klassieke ge-
laatstrekken. "LA VENOR'S" vloeibare creme Is
1'1'19
Njonja maoe bikin pakaan?
Dan merasa sangsi sarna modelnja?
Dateng sadja pada:
Dames Mode Atelier
"TIO ... "O"G HOA_H
PASAR BAROE 108. BATAVIA-C.
Di sana njonja nanti bisa dapet model jang njo-
nja paling setoedjoe. boeat pakean apa sadja jar.g njo-
nja ma0e bikin seperti: kebaja. ::.hanghaidress. japon
dan bruidstoilet dengen potongan dan kerdja'an-
nja jang netjis sedeng harganja sanget ringan.
Djoega sedia banjak boeat njonja pilih:
Renda 2 Guipure dan renda 2 Semarang dari
roepa 2 kwaliteit antaranja tja p BOEROENG
jang soedah rerkenal.
MOEKA'AN SLOF ROEPA2 MODEL
buitendien een uitstekend middel tegen zonne-
brand. en boYendien een ideaal hulpmiddel bij
sport -en heilJnassage.
DE FL'\SCHE VROUW.
Pas nadat ik. eenigen tijd in Finland heb
doorgebracht. in het hartje van den winter op 63·
_-oorderbreedte. heb ik. onUlekt. hoe prettig het is,
door een nouw geslagen te worden, schrijft Mauri-
ce Bedel. Het schrijnt. dat men niet door kan
dringen in het mysterie der Finsche ziel. als men
niet op het Iar:.d de z.g.n. ,,sauna" heefi bezocht,
een soon dampbaden. waar men eerst ziju
licbaam blootstelt aan een damp van 60 a 70 gra-
den Celsius en het dan t~vertrouwt aan de zorgen
van een dienstbode, die bet uit alle macht geeselt
met een bos berketakken.
Elken dag moet men zich aan dit proces on-
derwerpen; het is een gewoonte, waar zoomin de
Olympiscbe kzmpioen. als de hou hakker of de
President van de Republiek aan ontsnappen. Ik
w1.l er hier onr spreken. omda dit gebruik als
het ware den toon aangeeft van de Finsche zeden
en gewoonten.
Eerder, dan in aile andere landen van Europa.
was de vrouw zich in Finland krachtlg bewust van
de rol die ze te vervuHen had in het maatschap-
1780
pelijk leven, in de regeering en de administratie
van den staat. Ret zou niet onvermakelijk zijn,
zich voor te stellen, dat de gewoonte der Finnen,
om zich over te geven aan de slagen van hun gt!-
dienstige, het hare had bijgedragen tot de ver-
overing van de macht door de vrouwen. Ernstige
sociologen zullen gllmlachen om dez~ voorsteiling
van zaken; anderen zullen er op slinksche wijze
iets achter zoeken, wat ik nooit heb willen zeg-
gen.
Hoe het ook zij, het Finsche damp bad blijft
in de oogen van den toeschouwer uit den vreemde.
een rijke bron van inlicbtingen. Waarl1eer een volk
sinds onbeuglijke tijden behagen schept in damp-
baden, gebruikt door mannen en vrouwen te za-
men, dan is het resultaat dezer eeuwenoude zede
een groote sereniteit in de onderlinge betrekkingen
tusschen de sexen. MeiSjes en jongens zijn sedert
hun kindsheid gewend, elkaar in volle onschuld en
zonder eenige "pudeur" te beschouwen ; de kokend-
heete damp - ontstaan door bet gieten van water
op gloeiende kiezelsteenen - opent de zweetklieren
wijd; ruggen en armen druipen van transplratie;
de geest wordt bevrijd van de zware gifstoffen van
het ureum, waardoor de gedachten scherper en
helderder worden. Rierop komen de berketakken
aan de beurt; leder slaat zichzelf of slaat zijn
buurvrouw; de dienstboden hebben het druk en
hun slagen komen het hardste aan, daar het slaan
•
tot hun hulselljk pllchten behoort en ze er zlch dus
gewetensvol van kwijten. En dlt aUes speelt zlch
af met den meest mogelljken ernst, als een dage-
Iljksche zulveringsceremonie.
Men dee Ide mlj mede, dat het "gemengde"
dampbad, waarbij mannen en vrouwen zlch In
hetzeJfde badvertrek bevinden, slechts nog gebrulke-
lijk is in die deelen des lands, die ver van de kust
of van den spoorweg gelegen zijn, maar zooveel
is zeker, dat bij de families, waar Ik te gast was,
l1et steeds een vrouw was, die mlj " kastljdde".
Moet men zich verwonderen, dat In een der-
gelijk land de vrouw reeds lang dezeltde rechten
heeft als de man? Sedert haar klndshald was ze
sa men met hem in den damp van de ,,sauna" ; zij
groeide op in volle vertrouwdheld met het naakte
beeld van hem, die later haar tegenstander of
h a ar partijgenoot zou zijn in de politieke arena.
Als haar tijd gekomen is, om deel te nemen aan
h et bewind, is ze bevrijd van die duizend en een
vooroordeelen, waar de lieden, die vasthouden aan
de ongelijkheid der sexen, mee Ib ehept zijn.
Ziehier hoe de Finsche vrouwen vijftig jaar ge-
leden als van nature voorbereid waren op den strijd
voor hun emancipatle, terwijl de Francaises nog
altijd het recht vragen hunne gemeenteraadsle-
den ·te kiezen, en dat nog wei zonder den boel te
breken, of zelfs maar het Senaatspaleis in brand
te steken.
Laat men uit mijn woorden geen conclusle
trekken, dil! ik 11iet bedoeld heb. Ik zeg nlet, dat
de Fransche mannen en vrouwen gezamenlijk een
dam'Pbad van 70· moeten nemen om tot gelijkheid
van politieke rechten te kamen: ik zeg, dat cnze
"hoffelijke" aard" onze neiging om "hulde te bewij-
zen aan de dames" in de meest banale en aUe-
daagsche omstandigheden bij de meeste Francaises
de lllusie schept, dat zij eigenlijk het land regee-
ren. door ik weet nlet welke occulte macht, terwijl
ze inderdaad in het geheel niets regeeren, wat de
politieke misere, waartoe Frankrljk den laatsten
tijd vervaUen Is, wei bewijst,
In Finland, niets van die "galanterle" In den
ongunstlgen zln. die dlt woord in de XXe eeuw
gekregen heeft. Ga maar eens madrlgalen dlchten
op deze vrouwelijke mlllciens, 45.000 In getal. be-
last met de voedselvoarzienlng, de kleedlng en de
medische verzorging van het veldleger. Ik heb er
gezlen. die snoezig waren In hun uniform; In de
schaduw der mllitalre pet heb Ik held ere oogen
gezien. zacht van ulldrukklng: y< zou het nlet In
mijn hoofd gehaald heben, deze melskes een com-
plimentje over hun ulter.lljk te mnken. Ik had
het gevoel, In tegenwoordlgheld te zljn van vrou-
wen, voor wle de vlelende. c)mpllmenteuze en lIef-
koorzende woorden, waarln wij Franschen zoo sterk
zljn, geen enkelen zln hadden.
Dlt voorbeeld moge dlenen om te bewljzen, dat
het nlet bij den FIn opkomt. zlch in tegenwoordlg-
held der vrouw als 't !Ware van rechtswege een
soort "ho!maker" te voelen, een rol, die de
Franschman gewoonlljk graag speelt.
Dlt aUes moge nu zoo zijn, de Finsche vrouw-
en - en vooral die uit het OOsten des lands,
waar er geen verm'e nglng met SCandinavlsche ras-
sen hee!t plaats gehad - zljn teeder en gevoellg
van aard. Ze mogen dan nlet bang zijn voor zake-
lijkheld en realitelt, ze verllezen toch de keerzljde
ervan, het poetlsche element, nlet ult het o:>g. De
vrouwen van d1t land, het sterkst geevolueerde van
Europa, schJjnen zoowel de hardheid van het le-
ven, als de zoetheld van het zich laten leven te
kennen.
Zij werpen zlch met al de kracht van hun
overdadige energie In den strljd voor de bescha-
vlng en geven ,zlch aan den anderen kant met hun
geheele ziel over aan de poezie van de ma-
nestralen, spelend op de wateren van hun prach-
tige meren; zlj beschouwen den alcohol als een
staatsvijand, dien ze vervolgen en bestrijden en
dien ze zooal nlet overwonnen, dan toch 'danlg
geknecht hebben en aan den anderen kant be-
dwelmen ze zlch aan de stilte en de eenzaamheld
van hun eindelooze, geheimzinnige wouden.
Ik heb Finsche vrouwen gekend. wier intellect
menigen nlet-ingewijden Franschman "mannelljk"
zou schijnen In de slechte beteekenls, die dat
woord bij ons heeft, als we het toepass:m op de
mani!estaties van het vrouwelijk vernuft. Zij spra-
ken inderdaad met den meesten nadruk over so-
ciale hygiene, agrarische hervormingen en socla-
Ilstische opbouw. Wij "boomdell" soms tot dlep in
den nacht bij de weldadige warmte van de groote
baksteenen kachel. Onze gesprekkell bleven steeds
op het terreln der realiteit; wij hadden het over
cij!ers, statlstleken, begrootlngen. Maar als we blj
het terugkeeren naar den auto, die me wachtt('
op den beslleeuwdell weg, langs den oever van een
dlchtgevrov~n meer kwalY{en zeiden ZD ' ..Lulster.
het rlet vertelt een gescheld nls".
We ,stonden stU en spitst~n de ooren; de droge
stengels tikten tegen elkaar, de punten der blade-
ren, wlegend op den ·wlnd, streken l\etkozend langs
de sneeuw. Mljn gezelllnnen hielden den adem In;
ze lulsterden met geheel hun zi~l. En al waren ze
nog zoo knap in statL~tleken en beg,'ootlngen. ze
hool'CIen de stem der planten In den n!lcht. (B.N.>'
1781
 RAMA
Weekblad bergambar dalem bahasa Blanda dan tvielajoe.
Di bawah pimpinon

LI EM KOEN HIAN

23 Xo.ember 1935. Taon IX No. 47

:::.. =-:::.gg.:;e :,,::>.:: c.:=~:a: denge n sa oe ke- saLoe pada laen. Pendapetan - penda petan baroe
c;;;c' ;' - ~-=- :~6 . :-=gga::8 Xo-;-e.:nber sancties membikin doenia mendjadi " tj ioe " szkali, segala
: :::_dfojl ::.a:.:.e. se:P=: """I""":Ir"2· a~g :e~ah dipoe:toes- machloek dan bendah dalem doenia a da begitoe
jt~- ~e:: ~;CM::,C=-::,=, . :.e:a!: :::oe:a: Der:akoe. Bt>eat melengket satoe sarna laen, hin gga s 'apa jang bra-
;M::: ;~ ...:i~ ::~iO= >"k~ :a:
'oe:::a ada didjalan- ni asingken diri dari itoe pergaoela:1 ialah dengen
ire:: :::"::::'ab:: S2:oe pe::r:ooyco::an oleh
c~- ' ;';:"- . lanlas mendjadi korban. Saloe p emboycot tan eco-
S3.03g'~ ~ ci:l...-: ::eg::::-::eg:;: 'a:e::r: coenia er- nomie jang didjalanken berame-rame, .ent oe seka-
::a=e:;> s:;.:o;: ::eg:-'_ ;=g :e:a!:. ::r.e.a:lggar azas- ii aken membri ka-soedahan na'as pa da jang dl-
a.,.,~ c.a:: -o:ke=--~: =oc.e::: . soe::ggoe ada sat~ boycott. Bila orang perbatiken keadahan sekarang
.,e.=h:a . .:..."'Oe. Bxk2.::. =e: -::.e ke:::a :a poenja dari " koelawarga OOngsa-OOllgsa ", tentoelah itoe
boo.=-oe~-=-. -;:: ~ ::::. 5-:-£::~ d.:ac.:. :J:enarik ha i, sancties aken membri kasoekeran teramat basar.
::;.:;>: :e:oe-;-~ ke=:;. :- " ada pe=,~g boea- per- Berhoeboeng dengen ini, bolehlah orang harep
gaoe:a:: =:2.. ... ~ - :>=g:sa. c: b.,..oec:ia::t hari. jang itoe sancties terhadep Italie aken membri
Se:ub. c;:L:i~ ke::.:a:.::..:..::.. c.:c::a:a~e=~a sanc- hasil seperti di'ingin.
::es ECij::O=-:€ .::.: ~3.!: ~~-;J: : e:! ca::
\o:ke:lbond
o:~ :.a ;JOe::;;;' =ggo:.:;.-a.::,ggo:a s ' s :,e~na.s:.:
00- Perang "jang tida manoempahken darah" di
goes. :a::oe ::.eg:-: ;a::.g k.e-~ 53..!:c::es :r:enc.:aa.: e!'- Ethiopie masih berojalan teroes. Roepa-roepanja
;x><'.-£.oe: C= sa:;a.::::. "tles::~ b3a -;adi :erpaksa Italie tida dapetken hasil seperti jang ia harep.
's- Perang soeda berdjalan 2 boelan dan tj cema de-
~;a:3. a~t'::. :::e!:c..::';>e: sa.:oe geo~2:: ia.::g be:-har- ngen amat soesah telltara Italiaan bisa madjoe.
ga besa: seLa:':. !.t:;,~:-b:a:: c~e= :;>~ac:y:':' :erboek- Apabila kita tida keliroe. orang-orang I aliaan til
: .. ;a::g s.:u:c::es aea ~oe= . :e1:~ .sek.a:: ::da Rome beroelang-oelang telah bergirang boeal satoe
:oepoe: .:OC _ke:: =gas.!: ;l=ga..."'Oe:: :oe"as. Ha- pepesan kosong. Adoea soeda dja t o. api ini be-
!:.3.: .u..:x:;es ::....s:. ::';2 =~ =:t:::~!! oo.n . ak L.e- Ion berarli jang antero Ethiopie dapet ditaloekin.
g:-: ::I:ex.5!:.:i!" ~-'Z"S ";":~e=ec!:: ;3.::g soeda Jan~ di Rome orang tida begit oe senang sama dja-
C!:r".:::a de::ge!:. oe=~= . 1.:;>:'::::3 s.:.::c::es ;s::g 5e- annja perkara. itoe ternjala dari dipanggll-poe-
ka..~g :e::-l:ace:;> I:::':':e =::::b~.!::i.s~ cs:: I:a::e .angnja generaal De Bono. pangJima-perang ka-
c;adi :er;>oekoe:' :e:::oe:a!:. c.: b:::oec:s:: n:u! pala dari tentara ltaliaan di Abe ynie. Boeat
sar.e:!es ::oe ::..:s:;a:a b~ :::3.~:E54J:t p..3.])e!"3.!:ga!: . manjegah koer:lI1g sennng hall. ia diangkat djadi
Adalah ;:r.;.s-.!. b~ ~rgaoe~::-:.a::g:;;. - :U:gs.:l maarschalk. tapi lida sato mnnoesia lida ma-
a::g moder.". !!:: :lC3 beg::oe ~oepa . :-":'::gga ng;:o- . gar i bnhoea dl pamandan _lnnja Rome. De Bono
:a-ar.ggo:a dar. .:oe ?E:-g.:.oe~!:. _d.:!. bofrg.l:::oel".g soeda alamken kegngalan. Ti p i. poenja pellg-
1782
 gantl, maarschalk Badogllo poen soenggoe tlda bl-
sa dlkalSlh slamet. Begitoe lekas plmplnan ten tara
Itallaan gantl tangan, ten tara Ethiopler lanta.s
moelai lakoeken perlawanan leblh keras. Sekarang
tentara Italiaan beroelang-oelang alamken keka-
kalahan - sedikltnja djlkaloe ltoe kabaran-kaba-
ran ada be toe I. Di Selatan katanja ten tara Ethlo-
pier soeda re'boet poela,ng bebrapa tempat pentlng
dan banjak alat sendjata. Tentoe sekali Inl ada
tida enak bagl pangllma-perang kapala jang ba-
roe dari ten tara Itallaan!
Kita ingin sekall taoe, baglmana Inl perang
Italle-Ethlople aken berdjalan lebih djaceh, teroe-
tama djikaloe pangaroehnja sancties soeda dlrasa-
ken. Sekarang kita soeda tida menampak lagl itoe
enthusiasme jang besar, jang dl permoelaan Itoe
campagne ampir satlap hari ternjata dari warta-
warrta jang berasal dari soember !taliaan!
*
Keadahan di Tiongkok samentara Ito!! djadi
samingkln roewet. Jang dinamai gerakan autono-
mie satiap harl samingkln banjak kabarnja. Ten-
toe sekall tida satoe manoesia maoe trima, jang
inl gerakan sasoenggoehnja berasal dari kalnglnan
rahajat sendir!. Tiap orang merasa pastl, di bela-
ka ng jnl antero lelakon ada bertjokol Japan lagi.
Actie dari of!Icieren agoeng 'dari ten tara Japan
di Kwantung, jang berpangaroeh di Manchuria,
ada terlaloe tegas dan ,marika poenja toedjoean
Ib oeat tjaplok Tiongkok Oetara ada terlaloe njata,
hlngga marjka poenja pembilangan ini waktoe
tida ada jang mace pertjaja lag!.
Samentara itoe, kita, di Indonesia sinl, telah
trima kabar-kabar jang bertentangan sekali prlhal
itoe keadahan di Tiongkok Oetara. Satoe tempo
dikabarken, semoea orang berkoeasa dl provlncies
Oetal'a soeda moefakat sekali b:>eat pisahken dirl
dari Tiongkok, laen tempo dikabarken lagl, itoe
orang-orang berkoeasa ada di flhaknja Nanking.
Samentara itoe pamerenta Nanking soeda am-
bll standpunt pastl aken t!ndes sasoeatoe gerakan
tid a halal jang bermaksoed boeat petjahken satoe
baglan darl Tiongkok. Ada manjenangken, jang dl
se'Pandjang Inl mlnggoe, pamerenta Nanking sedi-
kit poen titia berkiser dari itoe standpunt. Logisch
sekali jang Nanking -sablsa-'blsa maoe manjegah
paperangan; Inl waktoe Tlongkok belon bersiap
boeat bertanding sarna satoel moesoe loear negrl
jang koeat. Tiongkok perloe koempoel tenaga lagi
bebrapa taon sabelon terdjoen dalem sato!! pape-
rangan. Tap! klta dapet perasaan, djlkaloe terpak-
sa, djikaloe soeda tlda ada laen djalan Jagl, Nan-
king oaken Jakoeken perJRlWlIIIlan sakerasnja terha-
dep satoe gerakan jang maoe petjah-petjah Tlong-
kok. dan kaJoe perloe, Nanking aken trlma satoe
paperangan dengen Japan.
Orang anggep, Inl sebab keras darl Nanking
ada mempoenjal bebrapa sebab. Ada orang jang
doega, inl slkap adalah kern a pangaroehnja Enge-
land. Inl golongan me rasa past! jang Engeland ada
bri perdja,ndjian apa-apa pada Tlongkok djlkaloe
sampe kedjadlan bentrokan sendjata dengen Ja-
pan . Marika Inl anggep, politlek loear negrl Ing-
grls soeda berobah sasoeda sir John Simon dlgantl
oleh sir Samuel Hoare. Sedeng sir John Simon sa-
laloe berichtiar aken tjegah Engeland ketarik da-
lem karewelan, adalah sir Samuel Hoare mengam-
bil standpunt bahoea kapentlngan - kapentingan
Inggrls blar bagima,na koedoe dlbelaken. Inl djoega
dipandang sebagi sebab maka pertjldraan Italie-
Ethlople, Groot Brlttanie mengambil slkap begltoe
past!, kerna Italie mengantjem kapentlngan-ka-
pimtingan Imperium Inggrls dl Afrika dan Laoetan
Merah. In! djoegalah dlpandang sebagi sebab ma-
ka Groot Brfttanle tjampoer tangan dalem perkara
Asia di mana Japan lagi tjoba boeat bet:>t leblh
banjak daerah Tiongkok hlngga Japan achlr-achlr
aken mendjadi berkoeasa sendlrl di Asia. Inl posl-
tie darl Japan achlr-achir tlda aken blsa dlblar-
ken bagl Emperium Inggris, maka djoega sir Leith
Ross dioetoes ka Tlongkok. Kasoedahan darl !toe
pangoetoesaon, aodalah Itoe tindakan monetair jang
tandes darl Nanking dan itoe slkap keras terha-
dep penetratle Japan di Tlongkok dengen daja ge-
rakan autonomie etc., ja,ng semoeanja bermak-
soed man11ptaken satoe keradjaan besar. jang na-
man,j a sadja ada merdika, padahal sabetoelnja tI-
ua leblh tlda koerang dari pada sa toe kolonie darl
Japan.
Laen-Iaen orang anggep, sebabnja' Nanking
poenja poetoesan past! itoe jalah itoe sancties
jang dldjalanken terhadep Italie. Di seblah atasan
dengen ringkes klta soeda oerelken 'brapa pen-
tingnja itoe sanctles bisa beroepa dalem practyk.
Teroetwrna boeat Japan satoe sanctles economle
nlstjaja aken bisa membrl kasoedahan jang na'as.
Boeat ia poenja barang-barang bahan goena In-
dustl'le, Japan moestl mangandel pada loear ne-
gr!. Inl waktoe la ada mempoenjal Industrle besar.
tapi zonder barang bahan Itoe Industrle pastl
mandek. Leblh djaoeh goena pendjoealan barang-
barang hasll-kaloearan negrlnja, Japan poen ma-
ngandel pada loear negr!. Inl waktoe Japan Idoep
sabagian besar darl penghasHan jang la dapeb
dart la poenja hasll-hasH Industrle jang dldjoeal
pada laen-Iaen negr!. Tlap orang taoe baglmana
Japan sanantiasa berlchtlar boeat besarken la
poenja pasar-pasar. Antero perekonomlan Japan
mengandel pada Itoe export darl barang-barang
Industrle. Andelken jang lantaran satoe conflict
1783
 jang diterbitken olehnja, Japan alamken sancties
economie, sepertinja larangan exp:>rt bahan ka
Japan dan import barang-barang boeatan Japan ,
Tentoe sekali dalem sakedjab Japan poenja per-
ekonomian mendjadi loempoeh. Industrie moesti
mandek, pendjoealan barang-barang boeatan fa-
briek ka loear negri aken brenti dan pelajaran
Japan aken mendjadi kalang-kaboet. Sasoenggoeh-
nja bisa djadi Nanking mendapet andjoeran de-
ngen perhatiken jang boekan moestail pada Japan
poen nant! bisa didjalanken sancties. Sasoedanja
sancties didjalanken terhadep Italie, kans boeat
didjalankennja sancties pada Japan, kaloe sampe
Japan terbitken conflict, soenggoe boekannja ketjil.
Ini waktoe keadahan ada bedah dari pada dalem
taon 1931 dan 1932, tatkala mana Tlongkok dengen
siasia telah tarik tangannja Volkenbond. Di mana
Volkenbond baroesan sadja telah ambil poetoe-
san boeat djalanken sanctie terhadep ltalle, maka
soesah sekali aken ia tida ambil saroepa tindakan
begitoe terhadep Japan djika, seperti djoega Ita-
lie, itoe negri lakoeken panjerangan pada laen
negr! o
Samentara itoe, dari sini kita hanja bisa mem-
bikin doega-doegaan sadja. Djalannja oeroesan di
Tiongkok djadi samingkin roewet. Soeda pasti,
bahoea tiap waktoe aken bisa terdjadi perledakan.
Kagentingan soeda djadi begitoe helbat, hingga
satoe sebab ketjil sadja nistjaja aken blsa manga-
sih kasoedahan loewas!
• ri marika. Tentoe sekali ini ada mendjadi soem-
Satelah kedjadian itoe incident manjedihken
di waktoe pemboekaan - jaitoe panjerangan atas
dirinja Wang Ching Wei - congres kalima dari
Kuo Min Tang bisa diteroesken dengen tentrem.
ltoe Congres telah bitjaraken banjak soewal, dan
telah ambil berbagi poetoesan pentlng. Orang-
orang jang perhatiken warta-warta dalem soerat
kabar tentoe taoe, apa sadja jang telah dibitjara~
ken dan dipoetoesken itoe. Doea poetoesan itoe
ada penting boeat Hoakiao, hingga kita maoe bl-
tjaraken djoega di sini.
Poetoesan pertama jang klta maksoedken ada-
lah soepaja Nanking pakerdjaken lebih banjak
Hoakiao jang pande, jang ini waktoe berada di loear
Tiongkok. Ada satoe tempo, di mana "Oversea-
Chinese" tida terlaloe dihargaken di Tiongkok, ja,
malah ltoe waktoe di Tiongkok ada terdapet ka-
soekaan boeat tida akoehl Hoakiao jang tinggal
di loear negri. Berbareng dengen gerakan revolu-
tionnair dan nationallstlsch, ini keadahan telah
berobah. Tlap orang taoe brapa besar adanja toen-
djangan jang dlbrlken oleh Hoaldao pada dr. Sun
Yat Sen dan panglkoet2nja. Inl toendjangan mo-
reel dan oewang ada begltoe besar, hlngga orang
1784
bisa bilang, succes dari revolutle sabagian besar
adalah didapet atas djasanja Oversea-Chinese.
Sabegitoe lekas Kuo Min Tang berkoeasa di
Tiongkok, dengen lantas telah ditaro perhatian
lebih besar 'boeat Hoakiao di loear negri. Sapan-
djang sakean ta~m itoe perhatian samingkin ber-
tam bah, teroetama dalem waktoe paling belakang
perhoeboengan dengen HQakiao jang tinggal di In-
donesia telah mendjadi terlebih rapet. Ampir tiap
boelan ada dateng tetamoe-tetamoe agoeng dari
Tiongkok, jang dinamai penghiboer2 aken
mangoen<idoengi Hoakiao. Djoega dari Indonesia
dengen tentoe-tentoe samingkin banjak Pranakan
Tionghoa mangoendjoengi marika poenja tanah
leloehoer. Satjara begitoe, tali-perhoeboengan de-
ngen Tiongkok pasti aken djadi lebih kekar.
gamentara itoe, tida bisa disangka l, di Tiong-
kok sendiri doeloean perlakoeha n antar a Tiong-
hoa totok dan Hoakiao ada berbedah . Beroelang-
oelang orang denger keloehan-keloeh an tentang
itoe. Officieel ten toe sadja t ida dibikin perbeda -
han, malah di atas kertas ada terdapet pelatoeran
jang menghargaken lebih tinggi pada Hoakiao,
tapi practisch Hoakiao rada dikebla kangken . Ten-
toe sekali ini poen tertampak d alem h al pakerdja-
ken Hoakiao dalem dienst pamerenta. Oemoemnja
ada dikatahoei, sebagi Hoakiao orang hanja bisa
berhasil masoek dalem dienst pamerent a di Tiong-
kok bila orang dapet perantaraan ora ng - orang
jang berpangaroe dan alamken perlindoengan da-
ber koerang senang hati dari Hoakiao. Dengen
pantes orang boleh mengharep, jang di Tiongkok,
sedikitnja dalem dienst negri, Haokiao dapet
kans bersamahan seperti orang-orang Tionghoa
totok. Sekarang ini koerang senang hati l·oepanja
soeda dibikin berachir, jaitoe dengen itoe besluit
dari Kuo Min Tang Congres kalima. Sedikitnja,
orang boleh harep, di mana Congres anggep itoe
soewal ada tjoekoep penting boeat ditjatet dalem
·agenda, jang itoe besluit sasoenggoehnja aken di-
djalanken. Apa ada begitoe banjak orang - orang
Tionghoa "pande" jang tinggal di loear Tiongkok,
itoelah kita rasanja sangsi, tapi biar bagimana,
psychologisch, poetoesan itoe ada berharga besar
dan pasti aken membikin lebih rapet perhoe-
boengan an tara Tiongkok dan Hoakiao.
Beslult kadoea jang kita maksoedken adalah
ten tang pangiriman satoe eskader kapal-kapal me-
rlam Tionghoa ka berbagl negri boeat sampeken
pengharepan-pengharepan baek dari Pamerenta
Nationaal pada Hoaklao. Djoega ini besluit dalem
practyk aken bera.rti pentlng sekali boeat perhoe-
boengan imtara Tlongkok dan orang-orang Tlong-
hoa jang tlnggal dl loear negri. Panglriman satoe
 Sato.e p~ ~ &va.o.evttofUt1i.
tjoema bisa terdjadl, bilamana Itoe ketjotjokan pikiran antara
soeami-istri dibikin Jebih tegoe oJeh satoe dedekan badan jang ba-
goes dan fihaknja si prampoean.
Satoe hal jang paUng penting aken orang dapet dedekan badan
bagoes adalah satoe boeah dadah jang berisih. Aken singkirken
boeah dadah jang kendor dan kempes tjoema ada satoe obat, janrr
soedah sedari toedjoe taon te1ah dapet poedjiannja thabib-
thabib dan hasllnja mana soedab diboektiken oleh pertjobahan-
pertjobahan wetenschappelijk dan dalem berbagi-bagi kliniek. Tjo-
balah Minta ldtapoenja brochure, satoe boekoe jang terdiri dari
48 katja, di mana ada dimoeat banjak gam bar. lni boekoe jang
bcrkalimat "Bagimana saja bisa 'lapetken boeah dadah jang ber-
isih" aken dlkirim dengen G RAT I Spada sasoeatoe orang jang
Minta.
Dalem ini boekoe ada ditoetoerken tjara perawatan dan hasil
jang soedah didapet dengen pama.kea.n

Hammofol'm
Ditanggoeng tida berbahaja. Di dalem internationale tentoonstelling di Boulogne di taon 1932
Mammoform soedab di anoegrahken "tameng kehormatan dan di ploma". Pembikinan Mammofonn
dilakoeken di bawah penilikan dari Rechtbank-chemiker Dr. Wirth.
AESCULAP. Chern. Pharm. fabriek Be r I ij n.
Importeur: R. BRAENDLEIN - Chemicalienhandel.
BATAVIA-CENTRUM SOERABAJA
Kramat 41 Embong Tandjoeng !8
Tel. WI. 4964 Tel. Zuid 2505.

ka pal perang ka negrl-negrl asing dalem pangi-
doepan satoe negri modern ada satoe perkara
loemrah. Boeat Itoe ada terdapet doea alesan: rna-
ngoendjoek keangkeran dan memlarah per hoe-
boengan dengen rahajat negri tersangkoet jang
tinggal di loear l1egri. Prlhal perkara mangoen-
djoek keangkeran kita tjoema haroes bltjaraken
dengen pendek. Tentoe sekali. ada goenanja aken
kasih kenai pendoedoek-pendoedoek di Indonesia
dengen satoe wakil dari a~rnada Tionghoa. Soepa-
ja di sini orang tida piklr, bahoea Tiongkok tjoe-
ma mempoenjal jonk - jonk sadja! Tapl, toeroet
pendapetan kita, jang paling teroetama adalah
itoe hal memlarah perhoeboengan antara Tlong-
kok dan orang-orang Tlonghoa jang tlnggal dl
sini.
Satoe kapal perang ada satoe kapal loear bla-
sa. Kapal-kapal oemoem, djlkaloe belajar dl loear
itoe zone tiga-myl, dlpandang se.bagl satoe baglan
dari daerah negri jang rnarilca klberken benderah-
nja, tapi menoeroet Volkenrecht, kapal-kapal pe-
rang ada mengarnbil kadoedoekan loear blasa. Ka -
pal-kapal perang Itoe dlpandang sebagl satoe
"schwimmendes gebleLstell", .,terrltolre flottant",
satoe bagian daerah mangambang darl itoe negrl
jang poenja itoe kapal. Dek darl satoe kapal pe-
rang Inggris ~ang berlaboe dl pelaboean Prlok
adalah daerah Inggris. Djlkaloe atas satoe kapal
perang Inggris, jang berlaboe dl pelaboean Prlok,
dllakoeken pemboenoehan, maka perkara boenoeh
Itoe haroes dipandang sebagi kedjadian dalem dae-
rah Inggris dan tlda atas daerah Blanda. !toe ka-
pal mawakilken Engeland dan daerah Engeland.
Siapa perhatlken segala kedjadian di saklter-
nja, nistjaja manampak baglmana glrang dan
goemblrah adanja Itoe berbagl golongan bangsa dl
Ini negrl djlka satoe kapal perang darl Tanah-
aernja sampe dl Priok. Orang menampak Itoe an-
tara orang-orang Inggrls, Fransch, Dultsch dan
Japan. Brapa girallg, brapa goemblra adanja ma-
rlka djlkaloe satoe krulser darl marlka poellja ne-
grl manoeroenken djangkar dl Tandjong Prlok. Inl
pe"rasaan dltlmboelken, sebab dl saat begltoe
orang merasaken ltoe contact dengen tanah aero
Kaglrangan lang dlrasaken djlkaloe orang bertln-
dak keatas dek darl "Ia poenJa" kapal perang.
adalah kagirangan sepertl lang dlalamken blla
manlndak dl atas tanah aer sendlrl! Apakah ada
1785
 satoe daja leblh baek boeat bikln orang merasa se-
perti bertlndak dl daerah tanah-aer sendlrl, dari
pada naek keat.as satoe kapal perang? Tlda!
Dlpandang dari in! djoeroesan, maka pcetoe-
san Congres Kuo Min Tang kal!ma boleh dipan-
dang ada baek. Sasoenggoehnja , koendjoengan da-
r! satoe kapal perang Tionghoa aken membikln
perasaan nat!onalistisch dari Hoakiao di Indonesia
aken mendjadi terle'bih tegoeh. Bila orang
saksiken bag!mana koendjoengan satoe orang sa-
dja dari Tiongkok manerbitken rasa terharoe (si-
lahken orang batja artikel "Een belangryk ver-
schijnsel" dalem Panorama baroe in!) , tentoe orang
bisa bajangken, bagimana keras sentiment natio-
tionalistisch aken berkobar-kobar an tara publiek
p:'ionghoa di ini negri djikaloe Tiongkok poenja
I;alah satoe kru!ser modern dateng mangoen-
djoengi! Tidalah terlaloe gegabah boeat mendoega-
t1oega. bahoea pelaboean Pr!ok tentoe aken penoeh
t)rang dj!kaloe satoe kapal begitoe lagi menda-
tengln!
Kit.a pertjaja, koendjoengan dari kapal "Ning
fial" oepamanja aken bisa manjiptaken soeatoe
pemberesan pastl pada soewal Tionghoa.
...
Panoetoep, lag! satoe perkara actueel boeat In-
tlonesia.
Toean Tan Kiet Khing, jang terkenal dari ge-
l"akan rystpelleryen dl Oost-Java dan saorang ter-
kamoeka sekal! darl itoe bilangan , soeda
satoe soerat pada hoofdbestuur Chung Hwa
aken poedjiken panoeroenan tingkat.an-pangidoe-
pan darl Pranakan Tionghoa. Klta tida mangarti
kenapa toean Tan djoestroe toells ltoe soerat pad a
Chung Hwa Hul, katjoewali blla la maoe maen-
maen dengen !toe orang-orang, jang dalem sia-
1786
hwee Tionghoa terkenal sebag! "kaoem Packard".
Ja, djikaloe orang perhatiken dengen betoel, maka
perboeatan toean Tan kallatannja ada nakal se-
dlkit. Djlkaloe la bermaksoed soenggoe-soenggoe,
ten toe sekali ia telah salah wissel. Satoe sebab
adalah, propaganda 'boeat ballk pada tingkatan-
pangidoepan leblh rendah pertama-tama ada ma-
Iljangkoet pada golongan jang terbanjak. Adalah
perna ini golongan, jang Idoep atas satoe tlngkatan jang
tlda ber!mbang dengen panghasllan rahajat. Bila
orang maoe dapet hasil, orang koedoe bikin pro-
paganda dalem satoe orgaan jang ,paling soeroep
boeat !toe golongan . Boeat !toe maksoed orang
t!da boleh goenaken satoe pakoempoelan jang ber-
diri dl loear siahwee, slapa poenj a anggota-ang-
gota dan pamoeka-pamoeka ada idoep atas ting-
kat.an tlnggl, terplsah betoel- betoel dari pu'bllek.
Toean Tan Khiet King ada - berboea t betoel boeat
oendjoek lagi tjatjat dari satoe t!ngkatan-pangl-
doepan jang terlaloe tinggi, tapi ia kellroe dengen
minta perhatian Chung Hwa Hui boeat itoe- soe-
wal. Tentoe sekali orang aken kamoekaken itoe
soerat dalem ."congre·s " jang aken dateng, orang
aken oetjapken perkataan-perkataan jang "agoeng"
tentang itoe - boeat lempar dalem krandjang
roempoet, ora~lg tida brani sebab toe an Tan '
Khiet ,K!ng ada saorang terkamoeka di Oosthoek
- kamoedian orang aken amb!l poetoesan boeat
pahamken itoe soewal.. ....... Ini toch nistjaja t!da'
toells aken mem-bri alesan aken toean Tan Kh!et · King'
Hu! merasa tlda senang, boekan? Dan dengen gilang·
goemilang orang aken liwatken !toe beting-karang'
kasoekeran boeat djalanken piklran toean Tan!
Samentara itoe, sabetoelnja jtoe pikiran ha--
roes dapet 'perhatian lebih besar. Sebao sasoeng-·
goehnja, siahwee Tionghoa idoep terlaloe besar!
 DoeapOEloC' orang ma.ngoelap-oelapken ka-
Qoea ienganrrja, bertreak- trea'k dan ,berdjlngkrak-
d,jlngkra'k saking ,kagll'angan d1i Itoe batoe-batoe
karang dari Cocos ~sland .
"Mlllloenam! M11Hoena.n harta kekaja'an jang
beroepa MAS! Kl'ta te'lah dape tken Ltoe!" ,
Cocos Island! Siapa tlda perna batja dalem
soerat2 ,kabar namanja Itoc poelo dl mana kata-
nja :\da dipendem sa.toe kekajahal1 besar, ja1toe
hannnja' ba-d'j ak, la.oet? Tldakah ,orang Inget ba-
gLma na. bl'l'Oelang-oelang dalem soerat - soerat
kubar ada ciLwarl.aken tentang expedltle-expedl-
tie ja ng menoed.joe ka ltoe poela aken 'tojari ·i toe
h aTia Jallg berd~ oemblah be,~ar sekaU? Tidakah
orang pernah denger ten tang expedltle-expeditle
jang pergi dalem segala kagoembiraan, dan kom-
,baH lag i de-ngen ,perl!.saan sanget katjele?
Boero.e llg-boeroeng pa:da tjatj'owetan di poen-
t jalitn ja itrc poehoen-poehoen ,dl dalem itoe oetan
jang leba t,. Blnat.ang-binata:ng oetan jang ketjil
m e \l~a ""astn dengen perasaan heran dan kigoem
fl oe pama ndangan lang loear biasa boe~t marl-
ka, !toe doea-poeloe prang ora.ng ja.ng berdjing-
kra K-djlngkrark, saling peloe,k bertrel!.k-treak dan
menjalljl-nja'llji!
Dl tengah2 Itoe rcmbongan orang ada brdlri
$atoe orang moeda, Ia bongkoki badan atas la poe-
nja sa toe pekakas loear blasa dengen kakl tlga. De-
ngen pekakas, pendapetan baroe, la soeda blsa
ketcmoekl'n ito~ tempat, dl mana harta itoe pan -
tesnja ada ,ter,p endem, dalem se-kali di bawah Itoe
ba't oe~bat.oe , karang.
S. MacFarlane Arthur, pemlmpln darl itoe
:expcdlt-ie, berseroe: , ,,Ka kapal, kawam - kawan,
lea ka'pai! Ambii ltoe pekakas-pekakas! Klta ake'll
lantas moelai menggallhl
A~aII""ngan!"
Mn rlka larl terb1rI't~b1rlt dl a bas Itoe batoe-
batoe karang, menoedjoe ka pantel laoet. Tldn
djaoeh darl s~toe ad,a ,berlnboe "Queen :>or Scots",
salto~ kapal .lang .besarnja 600 ton, dan jang te-
lah ulIgk?et 1toe ex:ped1tle dar 1 Engelnnd. Inl ka-
.pal .'lekarang berlaikoe se-bag! hootdkwartler me-
ngamba.ng.
"Sa top pound qoeat orang pel'tama jang ba-
11k .II pante11" berseroe Arthur.
Marlka 'Iarl ,bemera'boetan sakeras-sekerasnja
nla~in~nsl(en ~toe gpmbolan darl !toe rimboe. TI-
ba-tlna ;nendadak ..... .
"Angk.alt tangwnl KILO,e-Orang berada dalem
L3.wannn, atas na.ma.nja ,pamarenta Cost.a RicaI"
MRrikn. berhadepan dengen sadjoemblah 501-
dado .. jang berdjedjer dengiln senapan soeda
lJer~ lap . Dl pinggir ati#l berdici satoa ortlcier, de-
nren padang ~erhoenoes dan di seblahnla ia-lni
ada saoLang pa.rticuUer.
l:oe r.vonturiers -merandek dengen kaget se-
kal!. Marika t.lda blsa b,tjara. dan berdirl diam
di "i~c.e dengen llapas &etlgal - senga!. Sampe
acn!:"-achir Arthur madjoe Jm depan dan mena-
nja :I;>a artinja inl semoea.
Uoe o.rang particulier lantas menjamperLn.
Da:elO b:lhasa Inggrls jang gaga-goegoa ia telah
kas;h kat.erangan, bahoea ia. poenja pembesar-
pClIlbt:sar 'dalem p:a.merenta Costa Rica telah am-
I.lli poeLresan, bahoea Arthur dan kawan-kawan-
n;:l moe.-.ti ditangkep olElih kerna telah kiberken
b e rlu~ra Inggris di Cocos Island, jang mana ada
hE l" tcn ~:l.ngan dengen .wet il1>terllationaal ;;ebab
poelo !'1.0l' ada kapoenjaia,n ia poenja pameren-
t,a. J.el:!h djaoeh, mar1k.a soeda, .
.tjarl ltoa h34'"ta
dC.lee!1 zonder perkenannja pamerenta, maka di-
I<ng:;ep ada baek b<>efi't ,tangkep dan kirim poe-
lango marika ka Engelanci.
I\rthur ,maminta, mer.atab da.rI manga.ntjem.
lapi \' oe wakil ,darl pamerenta Costa. Rica soeda
dapet tit ah jang past! dan soldadoe-soldadoe ada
mnnot'ndjang padanja. Dari Itoe, itoe orang-
or ullg IJ'ggris tlda ada memp:>enjai faen dJalan
darl pada berangkat poela.ng sadja.
Begitoe berachirlah saLoe nntara ltoe banjak
babal..cn-babakan jang dramat\sch dari hikajat-
nja ",cc pemboeroe:lf parta di Oocos Isla.oo . Ar-
Lhur dan kawan-kawannja pertjil.j.a bahoea ma-
rika ~oect'l ketemoeken paling '~ecliklt :;abaglan
darl itoe mas jang berharga £ 25.000.000, lang ter-
pen'fem oi Itoe poelo. Lagi sMoe-doea h.arl, ,Pas-
\! mnrlka aken plsa angkoctln ltoe Ita. kapa!. Ta-
p'! hl0rana telah djadl 'katjele!
(:ocos .!stand letaknja ,dl Pacific Ocea,n seblah
Sel:\',au, amp!r 500 my 1 dl seblah Bara,t-Seiatan-
bara~ darl 'panama! Cana,l. ltoe ada sat.:>e poe 10
jang lndah, penoe(l batoe itarang, pandJangnJa
kl~a 4 lilY I dan lebanl(jn tlga mlJl. Sll.laennja sa-
toe "bmpoeng" .ketjil deket WaJ.er iby, poelo
ito(> lida adO: pendoedoeknja.. BinatllIng Uar ba-
IIjak tertlapet 'dl sltoe.
P(>roa~ahan - peroesaha,n panangltepan 1k.an
~erlll~kalih k'oendJoe'ngken plI.uteLnja ltoe poeio
aken lotnpl marllca ,p pen1a pakel'd1ahan manga-
Ia.mkcn banJak halangan cl,n.rl ltoe rll.toesD.n lko.n
1787
tioctjoet jang makan oran~ di laoetalll sLtoe.
cocos··!sland telah diketemoeken d,i permoe-
lahan acnd ka 16. Poolo ltoe djato da,Jem ta-
nba llnja Cosl,a "Rica -sasoeda tel'bit peo.nbroat'a-
kan dari kolonie Spanjol ' Id,i Amerika Tengah
dan. Sell' tan. Berkalih-kall di sitoe telah dila-
kUi 'kt!1l -pertjobah.an Ikolonisatie, e.i!:en tetlllpi
l'U 1l U:1 tinsa siasla.
Ka~l kematian.
Hurta falin g be~ jang 'k atanja ada dipen-
dem di sitoo a.d'alah kekaj.ahan dari ko·ta Lima,
P ~ru, di djemall doeloe. Ta.tkala dalem taon 1821
Sinlcn Bolivar kapalakeIli tentaranja. aken mad10e
ka 5toe kota jang 'tida dibelalken, pembesar-pem-
bes'3.r agoeng dari gredja dan negri merasa ibook
.i~ k:: !i k:l maria, mari'ka moesti sing.kWken. hart-a-
nja itoe kota soepaja tida ,ter<ijato .d alem ta,-
:lg!l.nnja fihak moosoe. iMa.rika a.chirnja ambil
poetoesan boeat moewatken itoe ka satoe kapal
Inggris, dari mana saorang pelajaran bernama
'lh(,).lT CSNl a d a mendjadi ka pitein. !toe kapal ka-
b et(. t-~an ad.a <ii pelaboe.an dati itoe kota. Sa-
I . I
mwggoe ia.ma.nja tid'a. brentinj a. or,ang aCljgiqoetin
i to~ oeW9.!lg mas ~ngan, jang d.iwmbll ?ari
bank- bank dan ka.s 'n egri, J!:a. itoe ka'pal "Mary
D t' al " .
. -'. ; .\ i
~egal:J. patoeng ma,s, begitoepnen laeru-laen
bara r.g mloS dan perlllk dari se'moea 'gredja telah
di:l.!l gkoet. Harganoa itoo semoea barang sama
I>~k a li ditnksir ,ada. kira-kira £ 12.000.000.
Sadjoem'blah orang, jaitoe dari ikoela.warga-
l!.oelawarga jang paling .tpea d;an golonga.n paling
t~rkamoeka dari itoe kota, toerpet de.ageili itoe
kapul. Sasoe·(j.a k,a,pal i:toe: be;r·ada d1 otengah
laoet , ioe or:a;ng-~re.ng t.ernama telah berdiami, ,k a
mana mari,ka moesti pergL
l:lOC3.ng bJkin oConfe,rent~e di da.lem Kamar
dari itoe kapa!. Apa mllioe itoe kekajahan besar
I~lah menggeT'aki h'ajtinja captaoin rrhompson dan
anak-boeahnia. Mai;ika. djad1 timboel 1toe 'k a-
in!;in:m boeat poonjaiken it.o e '~ekajahan ~ang,
dengen sakalih poekoel lSadja, bisa membikin ma-
rika djad! ora'.n,g~r.ang ha.rta.wan besar ruhem
d;>enla. Begitoe1a!h jnalI'.ika., ,l antas grebeg .dan se.-
rang pada ltoe orang-orang jang ,l agi Ibe~moera­
kH:.n. Mait dar! 1t.oe korban-kpnban !<1ileml>ar ka
dalem laoet.
Thomp.soili toedjooken ,ka.palnja , ka Oetara,
Ita poelo CoeDs, dii ma.na .ia pen.dem itoe haeta
1788
JAVA HOME
-.
(Opgericht 1931)
218. Orchard Rojad, Singapore.
Ada sala satoo kosthuis j ang terkenal boea.t
studenten dari Indonesia.
Djoega ada sedia speciaal Kama l' boeat
Toean-toean dan njonja-njonja j a ng dat eng di
Singapore.
Tetamoe bisa dlpapak di Plaboean.
D!recteur
Khouw Oen Tiong
jang dapet dirampas. Belakangan ia poe-
nlil kapai telah .di taln gkep oleh s a,toe Rapal pe-
rang dan 1a poenja .aul3ik -lboeah ,te lah a lamken
okabinasaan. Ras[a;rija. j,1:(oe harta Jailig t e rpe n,d·e m
t!)erae 7 .kabawlI; .k:a dale.m ko eboel'.
Djo'ega ,,Bcmtto of the Bloody Slvord", salah
3a\,('c kpala .badj •
!llk .j~ng I~p iling ,d ima loein di dje -
man doelor., .k.atanja jtelah ,pendem ~ a poenja
h arta eli Jto~ ,p oelo, tl.emilctanpoen banja k ba-
dj .. k-badja'k laen..
Ban.ja k . taon berselang s,aol'an g ~el'n ama
Edw:nd ~eat1ng ike. tan1j a, ada ,merapoenjai satoe
pe tah boemi j,ang Il1Qlo ~.ki.skel1:, d temp a t mana
Thompson telah pendem h a,rta-n j.a ~t,oe .. Ini pe-
tah - boeml :- Ibebr!llpa copies d,aJ.)i ,ma.na ,sekarang
mas:h ada (-soed!!: digOe,n~en 101e h i toe pe;m-
boeroe-pemlboero~ h3f'ta dalEim t aon-,tJaoili bela-
kangan, aken tetapi tlda. maingasth b asil. Gelom-
b rlng-aJIlgtn helba.t , he..w a panas a;tawa pembron-
;;a'kan oreng ~c.apa1 soeda' membi.1¢n tamat lPer-
djala nan ban1ak rQlI1Dongan, jang menoedjoe ka
itoe ,poel''i) aken gali, itDe hal't~. feapesan telah
manimpah pada, ba,njak rombon~an :laen, ,h lngga
tel'sial'Jah iltoe segala, dongengrun te'nolulg roch-
nja itoe ' pa,d ja'k -badjak laoet ti a ng .ka·,t anja tida
sen:mg mar.ika. poeniB; haa·,ta dliambjil pa,n sebra-
pa eisa 'djaga 1toe.
Ada di.r1a\ma'lken, dengen masin-'IIlasin pen-
dapetan baroe, d.toe harta achd'r-a.chir moe,sti dl-
katem()('ke:!l. D.a n dV-kaloe d.toe mas daope't dlgall
kaloear, tkatan.ja 'lItoe ada. ,tjoekoep akeUl perbaE!jki
standaard mas di Gro,ot .Bri~talnie d a n " Amerika
Sariket!
 Tidak lagi mengeloearkan

Ongkos2 jang besar

Toean soedah lama mendapat kepastian
2
dari hal keoentoengan jang disadjikan oleh

tetapi
toean berkeberatan boeat mengeloearkan
ongkos? Kita dengan segala soeka hati
akan menolong toean dalam ini hal.

Tjoba kita pertoendjoekkan pada toe an

F RIG IDA IRE dengan tempat men·
dingillkan jang kasep dan kita akan
perliatkan pada toean jang keoentoengau'
jang toean dapal dari itoe Frigidaire
kira' setimpal dengan barganja.

Dari hal pembajaran djika perloe kita

maoe atoer dengan toeon hiugga me-
njenangkan•

liNDE1EVES - STOKVIS ,

1789
 (Petikan dari 'Hik"llllit Bljbel).
(Pmloetoep) •
•rAKG SOEDA DIMOEWAT:
SLlngi bC:lada dalem perdjala,nan aken memboeroc
ka u~tara,
R ... DJA •. OL0l10N telah menaRtpak satoe llIoesti-
i<1l oi satoe taman anggoer, jaitoe jang beroepa satoe
...;AD1S SHULA)IlTE jang tjantik dan eiJok. Se-
\talipven ctiboedjoekin oleh dajang-dajangnja baginda,
itoe g",i i.~ !.<8.nsntiasa merasa berdoeka dan inget pada
ill poer.ja l .('kasih, sa toe gombala miskin maski soe-
da bera,~!'. di tempatnja Radja. Dalem satoe perdja-
"I ~'~ .. n, R"dja telah poedji 'ketjantikan itoe gadis, tapi
TEROESANNJA:
,,M06Sln saldjoe soeda, bera.chlr," mll/neroes-
ken jtoe ~omba.la moeda, ' !"dan oetijan soeda
brenti toeroen , Moesin semi soeda, drateng, djlwa-
hatlko.e. Boengah-boengah soetia moelai, mekai:
dan boeroeng-boeroeng .weda pada me'Ojanji lagi.
Poehoen-poeho:en SO~da, moelai ' idjo {lagi dan
poebren-poehoen anggoer so,edal penoeh deVl.gen
boe'ah-bc'e ah jang montok serta ,manjiarken baoe
jang baroem. Mar.l1rn. mellnken manoenggoe kaoe,
dja'lltoeng-hatikoe. Bangoenlah, djiwa-hati, ba-
ng'O;enla,h, dan toeroot pad~koe."
,,!toe tida bisa; ako~ ada I'aora,ng tawa.nan,"
mendjawab itoe gadls. "Tapl mullah aitoe ma-
mandang po;ela ~oek'a.m0r boeat sasaat, k~a­
slhkoe. MaTiiah akoe ~eng'er lagi kaoe poenja
soeara. Kamoedlan , pergilah ... ... .. .Sigra inl ,baja-
ngan ltam aken lInjap dari pangidoepan kita
dan kita alken berkoem~el ~ombali . Bersabarlah
saanpe
I
itoe tempo dateng. .
Bergoembiralah
,
sanan-
t.1asa!"
J:»..oe . pamo.eda samingkin mendeketi itoc
djend,e la.
"Akoe sanantlasa a,ken damplngrke!n . kaoe,"
la kata dengen soelara tet,e p. "Akoe akJen toeroet
kaoe ka Jeruzalem, ka astana: darl, So'i omon, ma-
lah djoega ka oedJoeng ~oenla .. .... "
KabesokannJa ; Radja Solo,mon dan parngl-
koet-pangikoetnJa lantas kom'bali ka Je'r uzalem.
Tdda satoze f>ra~g 'taoe, bahoea ~i b:>en'toetnja
i'toe .rerotan, slitiap hari ada. man;gintU sa.tole
ora.ng ja~g ber&e'ndlrLan, jang salani'anJa berla-
ko~ _as,
DI Jeruzalem Itoe .gad Is Shumalite ~Ibrt tem-
pat dalem roewanian ~rang, 'pra,mpoean ,sembari
1790
ia-;m briken djawaban_djawaban jang samar, jang ia
I".\k~oedk£n boeat oetaraken ia poenja tjinta pad a kc-
i,;uglhnja, aken tetapi jang membikin Radja salah me-
IIgarti. Di waktoe malem itoe
GOMBALA MIS.KIN, ~ekasihnja itoe gad is, telah
ketok dj('ndela roewangan di mana ia poenja djantoeng
hliti ditempatken dan adjak kekasih pergi.
"Bangoenlah, djiwa-hati," in berkata, "dan toeroet
padnkoe",
Si gadis gojang kapala .. ...... .
ma'Iloenggoe pe,r sediaan-perse:di aan ,boe'a t peml-
kahan. Tjap harl. Solamon, ,telah tj Oba ' ambil ha-
tAn.ja dengen ,p erkataan-perkataa n 1".!mah-Iem-
bloet, tapi saiban-sa'ban Baoginda merasa gegl!<-
toen. Sebab, ~pablla fiadjak 'b itjal'a, matlanja itoe
gadis seJ:er·ti rmang~.wasin s atoe barang lang ItI-
da ,kalla'tan, dan tkadoea \b.ilbirnja malo~kisken se-
nj'O.eman jang ,aneh .. Ada/lah itoe sorot mata jall'lg
m.emotikin Eagi'ndoa dj a.di merasa tida f:\nak dan
• J I •
djadi mendapet 'r asa koeatir.
DI .hari pertama dari ' j;toe pera.ja.han perka-
winan, Bagin,da Solomon telah manoempak kreta
ilndah dan terhias mas 'ka, dalem pekaoranga.n as-
1:a'lla dengen ' pakean k-eman'te'n. Ane'ffipoeloe pa-
ngawal dengen ,bersendja ta' pedang ma:ngapH
'. • " I
Itoe kreta dii kiri-kanan.
Satoe pan10eda o:rang tanl ma.nga wasln IWe
rerotan dengen mita ·manj;·l ah.
Dalem roewangan slnggasana, it::>e '~adls
Shulamlte manoen~ ka,date,nganja d.engen sl-
ka,p tentl'lem sekali ', semba;ri 'mama:ndang :ltoe
seg,ala kaind,ahan. Itoe ta.chta j ang mell~~el"eng
teTb.ikin dari 'gading aiseli, tJersaloet mas dengen
tempa,t ,taro kakj, dlioega druri ,mas; .Itoe tiga l'a-
toes :tameng dati m~s toelen jang d,l g,a n'toeng dl
dingd1n,g r dlngdin.g ; itoe 12 si.nga di samp,t;ng
tachta, sembojan d8,rl SOlo~on poenja ,k ea.ngke-
ran; tto'e monjet-monjet ja,n g ,tja.tJo\\!e'tan di
I
poenda~nja itoe Ibo~~.ak-boedak ~oellt itam dall
lIalioe Ij;be.roeng ,merak ,L ndah ja11g mekar,ken
boentOle'tiDja jang Indah depan tachta _
Sa,to.e soeara ibrompet ' kad~ng.eran. ~ Ia gadl,s
manole'h dan manoenggoe, dengen senjoeman ,t a.-
war kqetlka oBa~lnda me~ljampe~ln dan p,oedcrek
PAMOGOKAN PARIT. Di New South Wales ,
Engeland., baroe int sad10emblah koel~ par~t telC»L
masoek d.alem tr01.o o1igan-trotoollgan parft da?t tida
maoe kaloear dari sitoe sC!jbel07l 11larika pooen1a pcr-
minta/ML-pe,rmintalan\ aa:en nallk gad.1i, d.iltr£ma
baek. Aken me"~d.1aga perkara-pcrkara ttd.a e7mk,
politie lalah ronda' d.t pekaramgalL Nine Mile Poi~lt
Mille.
1791
Sinar-sinor jong bertjahaja dari Sollu.x:-
lampen (Origineel Hanau)
ADA SATOE MATJEM OBAT JANG BAEK SEKALI oentoek

segala mat jam pelljakit entjok dan pegeJ.

Illi sinal' merah jang bertjahaja bisa meresep masoek sam-

pe ka dalem badan, dan mempoenjai chasiat aken semboehken

pelljakit, hal njana tida nanti bisa terdjadi dengen sinal" laen-

laen dengen tjara jang begitoe sampoerna.

SOLLUX-LAMP haroes ada di saban l'oemah tangga dan

sasoeatoe orang tentoe mampoe beli itoe.

Tjobalah minta prospectus jang penoeh gambar dan ka-

terangan-katerangan lebih djaoe pada Hoofdagente boeat Hin-

dia Blanda.

N. V. Otto Pfeiffer .Agentscha . en

Batavia· Centrum.
Mintalah keterangan pada Toean poenja dokter
• . ' 0 • '." ,
'. .

eli lioe m1!dja 'Perdjamoean .
"AJa.ngkah adem ada sikapnja i.toe gadls,"
menggrootioe Hoe selfr-selir, "di an1;ia.ra itoe se-
gala kerarnehan .dan oepatjara. Ap3,kah be>leb
djadl bahoea ia masih inget pada it02 gombala?"
Daiem i·toe perdljamo-ean Baginda ada ber-
goembira se'kali: Segala kesangsia~ .dan kako·e a-
tlran rentang Itoe gad1is ia telah kesalffip'ingken.
Pernikahan tida lama lagi dllangsoengken. Salagi
orang berpesta pora, itoe gadis telah oendo~rken
d!r! dan rnasoek dalem roewangan seblah dl mana
ia berkoempoel dengen Itoe laen-laen prampoean.
D1!ngen lantas mamka telah oeroeki padanja
dengen se-gala Jmatjem ,pertanjaan. It:Je gadis ra-
petken matanja dan mangel3lh napas.
"Kekaslhkoe ada di Jeruzalem," ia manerang-
ken. "Semalem !a dat1eng .<Ii loear kamarkoe. Ia
poenja ta~gan mel"alba)1 p!nt()l~ da,n akQe den.ger
soeara.nja, seroehikien. akoe boeka p!'ntoe·. KoetikB.
ak'oe boeka., ternja.ta 131 tlda, ada. Afkoe ' s'eroehkeh
pada.nja, aken tetap.1 \tida dapet saoetan . Akoo
1792
b~seroe ldan berserJe kO'ffibali saanpe achir-ach!r
solda:doe dljaga Jliet.em-oeken a'){e>e:. ,A,koe . meratab
padiarnoe sekalian, 'Pdetri-poet:ri d ari J,e ruZl.le'.m,
tjarilah kJekasihk~e itoe ld'a~l /bilang padanj3l, ba-
hoea akoe· merasa Ikang'en ookalli."
"Kaoe gelo!" marikla, IberlCata. , "Ia tida ada
d.i sin1. Bran~lih .ka'o·e ma!n~impih."
"A!koo tWa m3ll1glmp,i h," fa . djawab. "Sekali-
poen akoe sepertl tki':>el', toch hatikoe sala-mania
sedar. Pel"gilah tiari padanja, akoe minta itoe 'Pa-
damoe sekalian."
Itde orang-orang prannpoeMl )nemandang pa-
danja dengen heram. Sat~e -gadis lOiear blasa . :sa-
gitoe past:'. Beg.!toe set!a. pan iVo;3 sepa.s!l.ng rna-
ta, alangk'ah tdeloes .daln ta;b.a h kaLLatannjla.
"Bil3ll1glah pada lkita: Sh~Tam~te." (n3.'r lka bi-
lang, "dalem hal apakah kaoe . poe'nia keka-
6ih ada Fai~b\h'ken IRien-la;e:n o'ra:ng lelaki?" .
Ltoe gad\s merangkep.i tangannja'. Ia; pOOl1ln
'r nata berso'ro.t aloes s'ekahl.
"Kekaslhkoe ada berko.elit poet!h dan gaga;
fa ada paUng dJempol amtara poeloeha;n rlhloie
orang. Kapalanja ada ~pertl . boneka mas jang
gaga, ramboetnja 'berom'bak - rornbak dan Itam
djengat, matanJal ada sepertl boero<ang jang m<Je-
Ita, ja poenja p-Ipi ada se'Pel'tl sagenggem ilJoengah
jang aloes dan hal'oe.m. Ia pO<enja t'lebo.'!lh ad~
sepe\'tj gadlng jang mentereng dan. terlapls sa-
Uer, kakinda ada sep:e-rti pilar-pilar jang kakar.
0, dlambll semoea-moea, ia ada Ljakep sekali. Ia
ada, ako.e~ ,poenja, d~ akoe a.lia iapoenja. seka-
Nlmg dMl boeat sala,m,a,-lamanja."
Mendadak ia brent!. Sm:lI~ lioeara b>.!rkrasek
m-embikin i·toe pram.p<>ean-pr:ampoean pad,a lom-
pat ,berp\;mtjaran. Kam04!dian marlka pada boe-
wang d1'1'j d~ngen honnat ,d i atas ddoebin. Sebab.
Solomon b~rdlri di s!too,. .eli belakang itJoIa' klam-
boe liall1g Lel'boeka, mangawasj,n . ito'e pal:nanda-
nglln denglen mata bertjahaja. Tjo~a Itoe gadis
Shnlamlte t.inggal bersbkaiP gaga waktoe jBaglnda
menjamperln.
Sasaalt Baglnd,a mama.ndang pa(daln ja, kam:e-
dillin pEengosken moe!ka.
,,laOl'aug ;nama.k:e~l a'koe Solomon si Bidjak-
sana.," ia berkata .• ,tapl kaoe s'oeda membri satoe
pciadjal'an berharga pad'ak~. Kiaoe tida bisa di-
bell "engen" kekatiaha~l . Alangkah Ie-bih goeri
adanja kaee poenja tjinta darl pada anggoer jang
paling goeri, alangkah lebih haroem adanja kaoe
pc~nja rMnboet dar.i paxia segala boenglllh jang
hafrc:e.m. Kaoe, ,..adoa. ,g.eperti saooe t.!lilnan jaong jn-
dah, jmg ,t erkoeroang dengen te.mbok - tembl!k
jang kekar. Malah aJkoe, pangen se~,qa kakaja-
han dan kakoeasaankoe, ta'dapet masQek rlalem
tembok-tembo'k 'Itoe. Kaoe ada begitoe tjantik, oh,
djrulto~ng-hatlkoe, -tjantLk: sep-al1ti Tlrzah dan
angke'r sepertl. Jeruza,Iem, t'aipi - ::nenllkoeti se-
pertJ. sato~ angkatan , perang d.engen bandera
jaug ,berJdber-kiber."
ra tjopa awa.s'ken matan.'ja. !.toe ga.dis, tap1 PERKARA TJOELIK ANAIUvJA COL. LINDBERGH.
gaga!. M,·S. BI'I"'o Hell/pl,malln - siapa poenja soeami, sebagi-
"PIengosken kaoe poenja moeka! 0, itoe ma- mana Q/'llll{f Inoe, lolah didjalokcn hookocman IIIati,
tal Itoe mata t'elah kalahken akoe. Akoe tao'e. beo·/toob06Ilg clcngen peo'kam tjoolik clan b06110eh a lIak-
poom;pojlan oang- tl;jantilk, . akoe t.ida. nmti bisa. IIja Col. 'Lillelbeo'gl! - wakloc ket/oear dad cc/·knmatian
po'e njaken kaoe!" cleo'i Ileopljao'a di Tl'enlon, Amco'ika, eli malla ia Iloeolja
Bo.eat ,p ertama kalih ltoel gadls Shula;mite , BODami tela It diloctocp.
bcl'senOoem. Baginda. mel'a:sa boeng3ih hat!. K!l-
mredian In berballk dan, b~l'laloa dari sitae. lah terlahlr. Di bawah In! pJehoen dJoegalah
akoe telah peloek ka'O'e b:Jea.t ,pert.arna ;kallh. Dan
* di bawah ini paello.en djooga klt:1. berko2>,l1p:>_1
Satoe prampoeail1 gombala. bersender a.tas kombal!."
p~'entia.knja ia. poenja keka.glh, ct.1 sato'e boeklt, til Kamoeqian marlka boeroe-b:J_ro;) pergl kll
bawnh satoe po'ehoen. lto,e pamoeda bersenjoem. tegalan. di manaaral1g - Ol'atl>;t ~oeso.en soeda
"Segala ' lIIpa !telah ked1adlm menoeroet 'bak- bel koemp'Oei boea.t raJa'ilk.en marik.:l. berdoea. 'Poe-
d!r." la bel'kata .. ,Di bawah Ini poehoen kaoe te- lila ,pernikalmn.

1793
 PAl\IANDANGAN VOETBAL MINGGOEAN.

Voetbalenthusiasten Tionghoa pasti mendjadi ral1g 'tIda a'ken mend1a{!i koerallg kagoemblraan.
terperandja t, koe'tika menjaksi1ten bagimana B. sebJ.b. djikalue mal'ika maoe, .k iita merasa pastL
V. C., jang I'aanpe sabegitoe djaoeh belon reboet
barang 1 UUllt ,dari competitie, ltelah d'jatoken
T. , N. H. dengen tid:!: koerang dart 4-0! rD.llahl
tida bisa disangkal llllgi ada satoe pal jang sa-
nget tidJa ltadoega-<lengen factor mana ora!ng
sanantiasa harc-es menaro perhatla'n dalem doe-
rua voetbal-malah djoega boeat suppox1ters B. V;
C. send'iri!
Betoel orang poor, bahoea boekannja moes-
'tall. T. N. H -ers jang berbadan ketjil aken !ka-
lah deser sama B. V. C.-ers, tapi jang ma'rika
akem k"ena ditjoekoerin begli'toe banja'k, ' in1 tida
sart.oe orang bra1l.l r8;malken.
En fin , biar b~gimana, rtoe tetep berarti doea
punten per~ama bagi B. V. C.-ers. Boekannja'
moestail . jang inl sakallan aker. lJerarti permoe-
la'an dari :mening-ttam poenja perbaekan dJirl
dari itoe !nzinklng.
Boea't T. N. H .-ers lni ada satoe kasoedahan.
jang manje.dlhken, aken tetapi klta harep

Prjjswinners cIwri tentoonatclling andjing d; Crystal

Palace, Londen.

1794
 lam'aug aken blss. mendape'l. flguur )ang .. boleh, COmpetl't!estand:
djoega" dalem Ie kl"asse. Memang taon pert am a
diu~m 'k las paling ttngg;i ada. rad;a be rat, rou.tine-
Ie klasse:
'. '
/Illuslh koedoe dikoempoel doeloe. C
r... ~
S. V. B. E . telah lPer.ta.hanken ma;t1ka poenja o b()

->
~ ~
kadl()edoekan d!lln kans atas ·k amploenscha.p de, -~
:: ~ 0
ngen .gedor VIOS 3-2. Ini ada. s~toe keltalahan a: QQ
U.M.S . 6 5 10 19- 6
ke<tjll t apl LeLep ,benrr.ti doe!l; 1>un,t ~lngga dalem
pergoeletan boeat reboet eere-it~tel, B. B.-ers ma., S.V.B.B. 6 3 3 9 8- 5
s ill ada mempoenjai' leans baek. Sepertl djoega S.V.J .A. 5 2 3 7 13- 6
S . V: J . A., i.l0rang Iflanja tkwtingga,lan 1 punt da-. Hercules 5 2 2 6 11- 8

1'1 U . M. S. rian ~) ikaloe U . 1M. S. berja,koe alpa Oliveri> 5 2 3 4 8-16

sedlkit, hoekan moestll;il Hoe s~toe punt a'k:en bl., T .N.H. 5 3 2 3 8-13
s a. kasoesoel. Vies 6 4 3 11-18
Dalem f;olongan lclas . 2 A, V. V. M. telah ,te- B.V.C. 6 5 2 8-14
roesk~n itoc l·ente.tan kamen-angan. Ini 'kali~
m arlka berhadepan dengen Ollveo 3 dan dengen 2~ kla~se A:
t ida banjak 'Ljingtjong itoe djoeroekoentj1 disoe- S.V.B.B. 2 6 5 11 16- 4
roe poelang dengen kekalahan 1-5. U. M. S. 3 sparta 1 6 -l 2 10 23-12
.
telah :nalcmpem terhadep Hercules 12, iagian at as
'
lap a.ngan ~e ndiri, di ·m ana lt oe 3rd team dati U .
V.V.M. 1 5 4 1 8 19- 8
Hercu1es 2 7 3 4 6 15-16
M . S .-ers t elah .kena dlgedor 2--4. U.M.S . 3 7 3 4 6 21-19
Pergoeletan !lialem Ikla,s 2 A kallatan aken men- B.V.V. 1 'l 2 4 5 16-25
djadi sengi't. lni iII1inggoe leaders darl ini klas, U. Asslhne.m :! 7 2 4 3 18-25
I '

M . S. 2, telah leallangan 1 ,punt dl K~ningsplein Ollveo 3 'l 6 9-30

Zuld terha dep S . V. J . A . 2, dengen .slapa. mari.-
ka /Illaoen geiyk (2-2). Denge.n 1111 kasoedahan,
Pl:ntenvoorspr{).n~ dari Ib'l!roe-poetl;h ata.s Itoe ri- Asslh·.a m 2 potong 2 verllespuntel1 .
vaal djacili .tjoema 1.
Orang ,pasti ake.n gojang kapala dj1ka me- 2e kln~se B:
lia't keada han Assllia.am 1. rnl candidaat aig. U .M.S . 2 5 -l 9 15- 5
Ika'lapioenschap . 2e fla,sse dari seizoe,n jang laloe, S.V.J .A. 2 6 4 9 18- 5
dt 1nl selzoen tela.h melempem. lni .mlnggoe ma- T .N.H.2 5 4 8 10- 8
I

'rllul,
Ib erhadEpa'n dengen pliveo 2 dBf plgedOr Oliveo 2 5 2 3 4 12-10
5-1! Del1gen .bell'itoe : pas'ti se'kal1 segal a. angen- Asslhnadll 1 6 2 4 -l 8-11
angen notas 'ka!ffiploenschap !liken /Illoestl dllepas- Vies 2 4 3 2 7-U
.dcen. B .V.C. 2 5 5 o 1-18

1'195
Kid: Joscphillc Bakel', satoe ,.e1lIle-
stCI' jUlIg seda?·j 15 faon tida per/la
indjck .4/1z.erika. Kanan: Zangel'cs
Lllcienlle Boyel' jang ba1'oc ini so eda
b~,.allgkat akim bikin fow'nee di
.4lllerika.
BUSTER KEATON GILA!
LlNJAP DARI DOENIA FILM DE-
NGEN TJARI MENGENES-
KEN.
Gara - gara sakit kerns
jang mengganggoe otak. .
Si~a tida kenai Buster Keaton
Jtoe badoet jang sekean taon la-
manje. telah mendjadl kekasihnja
pen~gemar film? S1apa tida kenai
s1 ,,M.oeka Wadja?"
BWJteT Keaton ~toe film komJek
jang namamja SJI,toe ·kali soedah
mendjad1 beg.ttoe popu1aiI sekall
soeda tamatken pengh1doepannja
d1 doen1a tooneel dengen setjara
1796
sanget mengel!"Lesken. Ill. telah dja-
toh sakit keras dan cLapet gang-
goean otak. J,ang paling heibat
dari lSekalianl\1ja adalah jang dL
waktoenja ia sedeng sakilt keras
daR dapet- ser,a ngan pe;njakit otak
dlan harta bendanja soedah loedes
sama sekali ill. poe!l1 dltlngg,a l pergi
oleh iapoenja listri 'Clengen siapa
ia telah menlka:
ltoe artist jang pada tanggtal 4
October bw-oesia 50 taon, aken me
ngilang boeat selatrrul. lamanda da
ri doenia artist.
Satoe telegram dar! Hollywood
ada kabarken jang Buster Keatocn
tem mendjadi gila, d:l.se'kep di
dalem satoe ,pendjara" orang sa-
kit gila dengen dd.pakeken sema-
tjem pekakas jang merampas ka-
merdikaarunj,a 1a.poe!1Jja tangan
dan kaki . .... . dim kamoedian di-
baw.a ka National Military Home
di Saulittle di California
lni kabar soenggoeh boleh dibi-
lang ada sehagi saJtoe "g.raJrede"
wa'k toe Buster poenja cariere,
penghidoepan d,i dalem doeatia film
dj,a di tamwt hoeat selama. lama-
nja.
Buster Keaton adalah satoe a1'-
tnst pada sLapa iapoenja collegas
ada menglrlh sanget sakean taon
lamanja. Kaloe balIljak collegasnja
ad,a mengLri padanja, itoelal1 tidu
diboeat her.a.n. sehab mi artist, ba-
raIlglkali bisa dapetken leblh 00-
lIljak darl pada. apa jMg orang
tadJ.nja ada taroh kl1'a dengen ada
watesnja. lapoea:lja capaclteilt b1sa
 kasihken ia lebih banjak kamas-
hO,eJlan dan ... ... oewangl
Tapl sek8.1'a.ng la soedah djatoh
k,a bawah darl satoe poehoen jang
amat tJ1Jlggi ...... ia tergllntjiI ka
bawah dari a.tas poehoennja ka-
mashoeran da.n kakajaan jang pa-
ling tingg.r ........... .
BUBteir Keaton ada. satoe ana
8.l·tlst. Iapoenja orang 'toea ada
Ol'a,ng - orang komedle jang b&-
maen Idalem Iberblllgi bagi varie-
te 's. Koetlka Buster masih beroe-
moer 4 taon, ia soedah moelal in-
djek tllll1gganja tooneel, dan soe-
dah moeIai ,toer,o et maen dalem
"T h e T h r e e K e .a ton's", (ajal1,
Iboe, dan Keaton sendlrl) d,a n te-
jail beberapa kali dIilempar dari
atasnja woewoenganmja circus da-
lem mana ia bers8.llla orang toea-
nja ada maen, zonder dapetken
djoega ,k atjllakaan satoe kall. Ia-
poenjs. carlere ad'a moelal seperti
carierenja Charlie Chaplln. Ia
brang>kat dengen ,,nummernja" da
ri satoe kalaen kota, doea poeJoeh
taOiIl 18.ll1anja dan sebagi djoega
dengen banjak al1tlste.n jaug da-
pabken rnasinja dalem doerua va-
riete's, in poen telah br8.1lgkat lGI.
Hollywood koetika in dapet denger
bagimana besarnja gadjih gadjJh
jang orang dl sana bajar boeat ba
doet badoet.. .... .
Koetlka Bustel· soedah berad'a
dl Hollywood, ·ia tlda katahoei apn
arUnja struggle for life (pergoe-
letan oentoek hldoep) . Ia baroe
katahoei artinja dl k·8.ll1oedian,
tatkala la soedah masoek oesia 40
taon dan soedah tenggelem dalem
laoe.tam oetang, daal soedah tid a
terda,pet tempat dalem Al1ler:
kaansch [!jim Mekka boeat ia .... .. .
Ia selamanja berlakoe seballk-
nJa; kaloe or.llIl1g ketawa terping-
kel plingkel, ia memandeng dengen
mata. g'lIIlak dan be.ngis kaloe laen
orllll1g ada mandjlllt naek dl 1iang-
ga dengen soesah pajn, la de.ngen
e-a.mpang sadja soedah berada dl
poentjaknja.
IBJpoealja ruIm pertama "But-
cher's Boy" (De SLager's jongeo:l)
telah mendateng,k en success de-
ngen larutas pad'arnda. Dalem tem-
po tlga. boelan s!lldj a, sedatengnj n
In dl Hollywood, j,a soedah l1len-
d~a.d1 sastoe Wl't.idt jnng dibajar
baek , . . . Dalem vanE'te's ia telah
dapet ka'tahoel jang publ!e:k ,!llda
soeka SWllla srutoe ,artlst jang tlda
'gllllIlipa.ng ,ketawa dan tida keni(.a-
raken senjoemam dl blbirnja. Dan
la laloe pergti, peladjllirin Inl
'kunSt. .ollll1 begltoelah sampe la
maen dl a tas laja r :poe-tlh ia tetePl
tinggal mendjadJ, satoe komiek
jang tlda gampa.ng ,tersenjoem.
Makanja li'toe poen la digelarln
"Sad, Faced 'Comedlam".
Sebagl "Sad FolI!Ced ComedlMl"
la telah bhldn gempar doenia film
dan ia telah dapetiten banjak se-
kal1 'k akaj,aam dan kamashoeIlan,
IapoenJa mm "One Week", "Bat-
tling Butler", "The Generar',
"College", "The Camer-amllll1",
"Spite Marriag~" "ForwaIld
March" dllll1 banjak lagi film film
loetjoenja, ,telah dlsiarken dl sa-
loeroeh doenia dan tlda 18.llla ka-
moedlan it:>e ,bekas badoet eLari
variete's lSoedah mendjadi saorang
harl(.awan. Ia.poenja orang toea
tida oesah 'Iagi menoentoet peng-
hldoepan lebih pjaoe sebagi acro-
ba:ten. Buster .ada tida temaha
sam a oewang. Ia ada moerah ha-
tl, boeat ia sendirl, dan boeat
sembarang orang ..... .
lapoenja ka:koea'tan spier dan
kalemesa,n telaih blsa membantoe
la 5ampoemaken lapoenja rol da-
lem film, tetapi la'poenja eigen-
schappen Itoe djoegn telah mem-
hikln ia "binasa". Ia ada .saorang>
jang .soeka sekall maen SPOl't,
ba,seb'all, ,golf.
Ia ada Ibegitoe soeka sama Itoe
nermaenan SPOl't sampe ia ika-
dang-kadang :telantal'ken paker-
djahannja eLI Kialem atelier.
Ia telah menikah dengen Na-
thalie Talmadge dan dengen ibe-
gltoe ia soedah mendjadi ipar
dari Joseph ~chenck jang i(.elah
menlkah dengen Norma Talmati-
ge. Joseph Schenok Itelah ambil
ia sebagl d'eelgenoot ct.1 dalem
United Arbist. DI itoe wa1ktoe
itoe badoet soedah berdlrl dl
poentjakilija ikamashoeran dan,
kakoeasahan; la telah dlmaloeln
dl Hollywood, tap I helaas, ltoe
kamashoeran, ,kakaja',a n, telalQ
pergl tlnggalken ia sama tjepet-
nJa sepertl wa'ktoe I'toe dateng
kocndjoengln padanja, ....
PeI'nlka'h annja ltoe itatlga soe-
dara prampoean Talmadge, Na-
thalle, dan Constance, semocanja
tclah alamken kagagalan .
Djoega Bu:fter 'Keaton telah ber-
tjerei dari Nathalie Taimadge
tian moelai dl Hoe sa'at semoea-
nja ada berdjalan salah bagi
Keaton. Ia moestl brlken satoe
djoemblah besar pacta Nathalie
se-bagi toendjangan dan la sen-
diri ada hldoep begHoe rojaal
~ampe ia soedah tlda bisa toe-
toep onkast2nja dan lapoenja
oeltang. Kaloe soedah begltoe Ia.
dap~ serangan laen poela, jalah
japoenja gadjih s:edah dltoeroen-,
iten wakltoe flim b!tjara mendjel-
mal di doenia.
Betoel ia maslh tjoba rampas
la'poenja ka!Uashoeran dl dalem
, mm ,bitjara sebagl "the sad Caced
comedian" te'tapi ia tida OOrhasil.
Publiek soedah blaitangin la. Ia-
poenja film-film bftjara "Romeo
In pyamas". ,,sidewalks of New
YOl'k", "The Passionate Plumber",
dan "Speak Easily", sedikit atawa
banjak telah alamken kagagalan,
tlda berha,sll boeat kaslhken la
kombali aapoenja kamashceran.
Kamoedian la laloe pergi maen
dalem film-flim ketjll. Dan sin!'
kombali ia ,balk lag ka doenia,
variete dan koempoelken orang
orang dan brangkat ka Parijs dan
dl sana ia telruh dapet bajaran
jang mailal sekali waktoe i:l d!-
oend9:ng maen dalem "Le roi de~1
Champs Elysee". satoe product
jang djoega telah alamken kaga~
galam.
Kasakitan dan 'kasialan adalah
mendjadi lapoenja baglan. Dalem
taon 1934 la Itelah dlnJataken
fallliet dan sa'toe harl sesoedah ...
nja la ,poenja hari taon !lang ,pa-
ling blakang IIwat, lapoenja Istr!
kadoea Elisabeth Keruton telah;
mlnlta bel'tjerel. Seka'rang la .;;oc-
;;:Iiah 'terdjeroemoes dalem djoe-
rang 'kamlsklnan dan \lloeS't1 d1-
toetoep dalem sa toe dwangbu's
dalem sa;toe pendjara orang glla
~~ebab ' Ia, poenja soedah dlserallg
olch 'penjaklt otak miring.
Kaslan .... .. !
1797
 Roepa-roepa
IPA\~()II<A\MA\
HARGA ABONNEMENT
Boeat Indonesia 3 boelan ... f 2.50
Loear Indonesia 3 boelan . .. f 4.-
TARIEF ADVERTENTIE:
Dikirim atas perminta'an.
Bureaux: Stadhuisplein 41
Tel. Nos. Bt. 1092 en 1739
MASA KAGA ADA ?
Njonja (pada clpler): Cipler,
akoe maoe tengokln persakJtan
no. 1001, apa dla ada atawa tid a ?
DJOESTROE lTOE.
Gadls: Papple. Itoe pamoeda
maoe kawin sama akoe, sedeng dla
1798
belon kenai padakoe. Bagimana
kaoe pikir?
Papple: Djoestroe lantaran dia
belon kenaI, maka dla maoe kawin
padamoe!
TIDA TAOE BAJAR.
- Brapa harga sewah roemah
jang kaoe bajar?
- Jang akoe bajar? Wah!
bel~n ada barang sato~ cent!
DI AMAH DJANGAN !
Bangsat: Kaoe poenja oewang
atawa kaoe poenJB. tljlwa !
Njonja: Eh, toenggoe doeloe,
akoe panggil soeamlkoe. Dia mah
boleh diapa-ln djcega, seba8 dla
'oeda masoek aSiioerans! !
KLIWAT BODJI.
P engarang pertama: Bagimana,
a pa kaoe soeda ba tjaken ka-
ranganmoe dl hadepan it oe pa-
nerbit? Dan ~pa dia bHang?
Pengara n g kad oea: 010. tid a bi-
La ng apa -a p a, sebab lagi akoe ba-
tjaken, La djadi poelas!
SOEWAL-DJAW AB .
Koeroes: En, apa banjak baek?
Trokmok : Boekan maen! Inl
harl akoe toengltang koeda doea
djam.
Koeroes : Dan ... . . apa ltoe
koeda banjak ba~k?
 SOEDA TAOE.
Toekang glgl : Dj angan takoet,
tlda saklt apa-apa . ... .
Patient : Djangan bohong, akoe
sendlrl toekang glgi!
1t
HASILNJA.
.. 0/ "
C_, 1
- Kenapa itoe doea nona moe-
kanja sama amat satoe sama
Jaen? Apa marika ada soedara?
- Boekan, diaorang a'bis bikin
bagoes moekanja dl satoe roepa
sll-J<:m -ketj antikn n .
DUBBEL L>JOESTA .
WAH!
- Orang bHang, kaoe hendak
menikah dengen 5i Dolly meloeloe
lantaran ia banjak doewlt.
- DubbeJ djoesta ! Pertama ia
blda ada poenja doewit, dan ka-
doea akoe tida mnoe menlkah de-
ngen lanja!
Johnny : Loe kalde besar !
Tommy : Loe k'lJde Jeblh besar !
Engkongnja : Eh . a nak-anak. 10e
TJIALAT. loepa maslh ada engkong dl
slnl . . .. .
DJENGEKAN .
- Baglmana, apa banjak baek?
- Wah, tjiaiat! Ini hari akoe
roegi 10.000 roepin. Paling tjiaiat,
doewitkoe sendlrl tjaptoen ken a
kabetot! .. ...
Tetamoe pellt : Djongos, bawa-
ken akoe satoe geias aer dlngln
dnn snpotong a nak-gretan.
Djongos restaurant: Baek, toean,
apa toean maoe pakc djoega 50-
dokan glgl dan soerat knbarnja
sekallnn? . . . . . .
1799
BANDJIR DEKET TOKYO. - Ba-
1"oe-baroe ini 80cnuci Tone, dekeL To-
kyo, Lelah muloewClIJ) aernju lvinuuu
£anuh-tunah deket 8i£oe padu kClffon-
demo Sutoe 1la1lw"u1wltuun di a tllH
dae"ah junu kebandjiran.
1800

.~- Oleh: HOUBIGANT.
9
. TJERITA J·ANG SOEDA DIi\10EAT :
Swa~ Nio poenja sakit kcpnln jang hcibat, ternjata
!ida bisa katoelocngan dan ia telah meninggal doenia
clcngen tjara jang mengenesken.
Kamatian dari Sit Nio tjoema membikin Loen Tek
berdoeka sebentaran sadja, dan sebngimnna tabeatnja
jang tida bisa diboewang, belaknngan in bikin perhoe_
boengan poela dengen satoe gadis di Patekoan anaknja
(ol11.;cl< 'rjoe it:, jang tjantik.
Loan Nio, begitoelah namanja itoe gadis. Ia ini te-
Ja h keta rik dengen tjara lakoenja Loen Tek jang sopan
sa ntoen, ia teJah toendoek di bawah pengaroehnja Loen
Tek ·poenja soerat-soerat jang tadjem.
Loen Tek dan Loan Nio belakangan telah bertoen-
dangan.
En~jek Tjoe Lay merasa girang iapoenja bakal
mantoe ada pande, tapi ia zondel' mentjari taoe iapoe-
nja bakal mantoe itoc anaknja siapa dan bagimana ia_
poenja k('lnkoean di loewaran.
Sa mcntara Loen Tek jang sekarang soeda dapet
Loan ' io, telah loepaken sama sekali itoe kedjadian-
kc<ljadia ·) doeloe hari , <lalem mana ia socda ambil ba-
n.iak korLan.
Ia scnang dan mm:asa beroentoeng, malah meng-
TEROESANNJ A:
SCS:J:~ t ito£; soewara ·berbisik ilang darl koe-
mandangnjn, sigra djoega mata~ja Loen Tek se-
perti ada mellat Swat Nio dengen ramboet riap-
riap menangis sedih sekall.
Swat Nio poenja sikep Uda boon Loen Tek
takoet, banja in mer as a kaslan dan In djadi me-
njesel s~.ma perboeatannja jang soedah telah sia-
s:aken itoe prampoean jang tida berdosa. Tapi ti-
da bcgitoe dengel1 Sit Nio poenja aloes, in ini
bikin LO(>!1 Tek rasaken boeloe badannja mendja-
di berdiri. Ia t.ekep moekanja soepnja tlda meJiat
itoe pemar.dal.gan, aken tetapl sekaJipoen ia oem-
petken hagimann djoega matanja soepajn tlda
mellat, tl'tep Locn 'I'ek nampak Sit Nl0 dengen
sikcp ffOes!lr maoe bikin pembalesnn padnnja.
Teroeta:na ;apoenja anengoeloen jnng berbisik
minta g-antl djlwlV, Loen Tek rasaken scperti
djoega iOOc wakLoe in soedah Iberada dl tempnt
baka, di :\cherat di mana manoesla jang djahat
menclajlct hoekoemanrija.
,I
hllrep ia bisa rncmpoenjai banjak oewa ng lantaran b '-
I,al merloewanja ada saorang mampoeh o
Tapi alocsnja Swat Nio dan Sit :--:io tida mera<a
'·" nang dengen pcrboeatannjfl it.oe pcngrocsak, :naw:!
dcngen la cn perkatahan Locn Tok poonja perbo "atan
diahat jang soeda meliwatin takcran Toeh:ln tida idzin_
k('n ia ambil korban lebih banjak , maka djoega ia [a la h
diganggoc dengcn roepa-roepa pengliatan dan pende-
nr;eran j ang mcrnbikin bocloe badan mend.i adi nwng-
l:i rik.
Swat Nio minta ganti djiw8. gamenlal":l ::;i[ :--:;0
ttlah ganggoe ia dengen rocpa-l"Oepa bisikan jang me_
nj C)'enl!(en.
Loen Tek bergidik!
Dad bisikannja Sit ~io <Ii koepingnja Loen T<:k.
ternjata lahoea kamatian Sit :'\io toe bockan sewad,iar-
IIja, "ken tetapi telah mati kcna diratjoenin oleh ill e
"ra ng tcrkoctoek.
I<aloc Locn Tck soeda bi sa rnenangis bcgitoe roepa
t at kala ~a ng istri melepaskcn napasnja j:mg pen~abl­
s .. n, iloe tjoema maoe toetoep mat.'lnja .ung baboe jang
Il!cnjaksikcn kamuliannja iapoenja njonju bcgitOl' anch.
HOU !JIG .oIS r.
.. Lee malem teroes-teroesan Loen Tek tidu bi-
~a ~Idocr 1:\Iltara11 itoe semoe:t godaan.
Kapan sang Ittdja'l· telah mendatellgin sigra
djoega Lorn Tek J)ang.oen dari pembarillgannja.
aken tclapi ia kamoedian berbaring poela sebab
i:l. rasakcn scloe.roeh badallnja pada mengUoe. In
rasakel1 begltoe lemes, ke.palanja poeslng dan sa-
Idt sepc\"ti ditoesoekin d€mgen djaroem.
.,Tjl!ak:;.!" demikian L:>en Tek menggrcndeng
lScndirian.
Ia nler.djadi kabingoengan itoe wakOOe, seba.b
Uda ada satoe manoesia dalem roemahnja jang
bi::a ~oeJoengln padanja.
Ia mClljesel soedah lepas boedjangnja. de-
ngen bcgitoe In sakit traa ada jang blsa rawat.
Sebentnl" kamoedlan ia rasaken t.enggorokannja.
aoes, ia tjoba tocroen ternjata Uda bisa, la telah
c!jatoh til c!joebill sambll mengglisnh-glisah . Il\n-
t·aTan kepnlanja begltoe poenja sakit.
Komball itoe saal in pangsan. la sepcrtl me-Unt
1801
ada Sit Nio jang berdlrl sambU tertawa dan kata:
..Nail. I>ekarang kaoo rasa ken sendiri bagimana
~r.a!mja orang jang kena makan r;!.tjoen. Doe-
lcean kap.c · soedah bikln akoo 'b inasa Jantaran
k.loe poenja perboeatan dan sekarang kaoe boJeh
l'nsaken sel1d~i.. .... ... "
Sit Nlo tertampak oJeh Loon Tek, telah toe-
toe\- bltjr.ranja dengen soewara tertawa jang
lrlcmbikin l>oeloe badan serem. !toe soewara ter-
tawa seperll orang poewas dart Sit Nio telah ber-
koemandang di koeplngnja Loen Tek, hingga ka-
m<Jedlan la inget poe1a sama dirinja, ia laloe me-
nJeboet namanja Toehan dan mlnta perllndoe-
ngannja.
,.Akoe berdosa. akoe berboeat kedjahatan dan
akoe mengakoe'h boeat itoo semoea. tapi Sit, am-
poenkenlah akoo poenja diri djangan kaoe siksa
tjara begini.. .. ...... ....
Demlklan Loen Tek meratap sendirian dan
llllnta ampoen pada Sit Nio jang soedah tida ada
poela dalem inl doonia. Loen Tek poenja keada-
J,c:n ltoe waktoo djadi seoepama orang gila. ia
ke:llak-kem:k sendirian seperti djoega ia sedeng
lllel1dowa.
i~pan sang kepaJa jang sakit angol.. sigra
djoega ia menggllsah-gllsah di itoe djoebin de-
ngen kaloewarken treakan mengooloen pelahan.
::.oonggoe ka:;ian sekaJi kapan orang meJiat Loen
Tek dalem itoe keadahan . kapan ia jang meliat
tida menglnget sarna kedjahatannja Loen Tek :
perb:>eatannja iioe pengroesak jang terkoetoek.
jang dengen itoe hoekoeman sasoenggoehnja ada
tida terlaloe heibat Toenan Jang Maha Koewasa
djatohken kapadanja.
S::-bentar kamoedian Loen Tek bisa djoega
merajap dan naek poela di atas pembaringannja.
Ia kaliatan begitoe tjape dan napasnja saban-sa-
ban memboeroe seperti djooga orang jang abis
djalan djaoeh atawa dioeber binatang galak.
Hoe saat telah berbajang kelakoean-kelakoe-
an hng soodah. bagimana terkoetoek adanja la-
poen]a dlri. jang dengen iapoenja perboeatan
jang '.Ida men genal kesian soedah ambil banjak
korban.
..Pengroesak .. ..... .. ! "
11.dalah perkatahan jang kaloewar dari moe-
loetr.ja Loen Tek zonder itoe orang moeda mera-
sa. Dengen ltoe. djadinja ia saolah-olah meuga-
kOf jang (l1rlnja ada salle pengroesak jang
kedJem!
* **
Kapan ;:ang Balara Soerja telah semboenik~n
dlrlnja dan dlganti oleh sang Dewl MaJem. acla-
lah c:; roemahllja entjek Tjoe Lay orang k02wa-
t1rken sekali pada dlrlnJa Loen Tek, sebab itoe
1802
7"£ltl>£~
~N
DENGAN REPOEH-REPOEH LIPS
Repoeh-repoeh lips mengkoentji'
soenggoeh-soenggoeh . Betoelnja
repoeh-repoeh jang tegoeh dan '
koeat. sa-koentji sentosa . Koentji-
itoe di-membawa pad" lemari-
lemari. p.eti-peti. kotak-kotak.
taboet-taboet dan lain lain. jang
engkau soeka mendjadikan tiada
terhampiri pada I.. in orang. mem-
beri .kesenangan dan sentosa .
Satoe koentji jang berpatoetan.
dia poenja harganja anteroe .
Dengan soekanja. banjak oranll
ingat tempo dalam apa di·membeli
koen!ji lips . Di" soedah mentegah-
kan banjak tjelaka .
Membeli dari sebab itoe djoega
lekas repoeh-repoeh lips.
Lindeteves-Stokvis
orang moeda tida kaliatan oendjoek dirinja.
Menoeroet kabiasaan saban hari doe a t1ga
kali Loen Tek koendjoengin roemahnja entjek
Tjoe Lay, aken tetapi itoe hari itoe anak moeda
tida moentjoel.
Entjek Tjoe Lay heran, teroetama Loan Nio
mendjadi sanget koewatir atas hal-hal jang blsa
kedjadian pada dlrinja iapoenja toendangan .
Loan Nio jang rasaken hatinja semangkln.
lama-semangkin tida enak, laloe soeroean lapoe-
nja djongos si Amat tengokin roemahnja Loen
Tek.
Amat sampe di roemahnja itoe pamoeda . .ter-
njat.a ditoetoep rapet.
Pada tetangganja ADlat laloe menanjaken
apa Loell Tek ada di dalem. semoea tetangganja
tida bisa kasihken katerangan jang di'ingin. ma-
rika bUang tida taoe dan dari pagi itoe roemah
ada tertoetoep rapet.
SaJah satoe tetangganja Loen Tek bilang, ba-
rangkali sedari hari masih pagi Loen Tek soedah
ka loear slapa taoe.
ADlat laloe poelang lagi ka roemah dan ka-
sih katerangan pada -nonanja.
Loan Nio semangkin tida enak hatinja . Ia
laloe bertaoeken ini hal pada ajahnja . : .!
Sigra elltjek Tjoe Lay berpakean maoe koell-
djoongin roemahnja Loen Tek, aken tetapi se-
koenjoeng-koenjoeng ada SOUW· Tjeng dan Tjoen
Swie mellenamoe.
Souw Tjeng ad~ kenai baek sarna entjek Tjoe
Lay, kerna taukenja ,ada mempoenjai parhoeboa-
ngan dagang rapet, semen tara Tjoen Swie tjoema
dateng menganter pada. souw Tjeng jang ke.be-
toelan ketemoe di djalanan.
Itoe doea orang moeda. telah ditrima d~ngen
manis boedi oleh entjek Tjoe Lay.
Tatkala Souw Tjeng mellat jang Tjoe Lay
socdah berpakean, laloe menanja: "Apa entjek
maoe ka' laloewar sekal'ang?"
"Betoel," saoet entjek Tjoe Lay.
,,0 , kaloe begitoe ~aeit sebentar sadja kita
balik lagi kaloe entjek ada oeroesan," kata Souw
Tjeng.
"Apa ada oel'oesan penting jang maoe dibi-
tjaraken, Tjeng?" tanja entjek Tjoe Lay.
"Tida begitoe penting, tjoema ada perloe
d.joega sebab berhoeboeng dengen, persediahan
boeat minggoe jang iiken dateng."
Entjek Tjoe Lay ada Ibaek sekali sama Souw
Tjeng, dalem perhoeboengan dagang dengen fir-
ma di mana Souw Tjeng ada bakerdja, senantia-
sa entjek Tjoe Lay ada beroeroesan dengen Souw
Tjeng.
"Tlda maoe ka mana-mana, hanja maoe dja-
lan-tijalan sadja seoentaran kaloe entjek ada oe t
r oesan di loewaran sebentar kita ballk lagi,,,~
saoe t.nja ltoe orang moeaa.
"Kaloe begitoe kaoe orang baek ikoet pada,
koe, boeat tengokin bakal ako~ pJenja m a!ltoe."
kata entjek Tjoe "L.ay.
"Ia kenapa, 'tjek ?" tanja Souw Tjeng.
"Tida taoe, tjoema m enoeroet kabiasaan ia,
soeka daten,g dlsini satoe hari doewa ·tiga kali
1
aken tet.api ini hari sekoelljoeng-ko~njoeng ial
t.ida l11~el1tjoel-moentjoel. hal mana membil;in ki-
la orang disini ada sanget iboek."
..0, heg-Hoe. Baeklah! " kata Souw Tjeng.
Dlam-diam dal~m hatinja Souw Tjeng me-
moedji it.oe orang toewa po ~n ja perhatial1 sarna.
iapoenja bakal man toe. Bal'oe sadja satoe hari.
tid a l11oentjoel soedah begitJe perloe boeat me-
nellgokin di roemalu1ja.
Oemikian , itoe tiga orang dengen sat.oe auto
telah berangkat ka roemahnja Loen Tek.
Waktoe sampe di roemah Jang din.aksoJd-
ken, entjek Tjoe Lay dan jang laen-laennja toe-
roen dari kandaran . O ~ pan r;emahnja Loen Tek,
ada begitoc gelap. ta"pi dalemnja ada menjal:ll',
lampoe Jist.ri\;. Hillgga ito~ orang toea m ondoega .
knloe Loen Tek pasti soeclah dat ellg darl ballor-
giannja.
Entjek Tjoe Lay laloe ketok - ketok pintoe
roemah, tapi tida ada lang menj:u~tlTl- dari sebe-~
lah dalem, ill. tjoba-tjoba poeterin grendel'lnnja.
pintoe, temjata tida dikoentji. Ia masoek ka da-
lem dengen pengrasahan heran.
Ent;jek Tjoe Lay adjak Souw Tjeng dan
Tjoen SWie masoek ka dalem sarna-sarna.
Itoe orang toea telah panggil-panggil bakal
mantoenja, tapi tiCIa ada satoe soewara jang,
samboet iapoenja panggilan.
Dengen penoeh rasa heran laloe entjek Tjoe
Lay masoek ka dalem kamarnja Loen Tek. tapi.
astaga ...... . ..
Itoe orang toea moendoer bebrapa tindak.
"Ada apa 'tjek?" tanja Souw Tjeng.
Tapi entjek Tjoe Lay tida berkata apa-apa
hanja ia menoendjoek ka djoebin di mana ada
kalia'tan lJadan manoesia menggletak dengen leher
berloemoeran darah dan tangal1llja ada meme-
gang satoe piso tjoekoe'r.
"Siapa dia, 'tjek?,r tanja Souw Tjeng !agi.
sementara Tjoen- Swie sendiri tinggal be l1gong.
meliatin itoe mait jang bel'loemoeran darab.
Entjck '!'Joe Lay kaliatan socker kaloewar-
ken soewaranja.
"Loen 'l'sk ......... " idemiklan achlr-achir ia bisa
setoct namanja itoe kOllban.
"Locn TeIC?" menegesken ;,ou,v Tjeng dan
Tjoen Swie ampir berbareng.
Itoe doea orang iIIloeda: kaliatannja leblh ber-
n a psoe tRtkala me'lldenger itoe nama diseboeL
ol<1h entlek Tjoe Lay.
"Ja, L~ en Tek. In ada balol manto2koe .... ...
kata lagi enLjek Tjoe Lay dengen so_wara koe-
rang l~m]J!a~.
Souw '~'jeng dan Tjoen Swie laloe nerobos
masock ka clalem dan pandang moekanja Hoe
pcngroesak !ang soedah mcudj adi po::-tjet sekali.
I<ul11oecilan SOllW Tjeng rabah - l'abah dndal1ja
Loen Tck, itoe anak moeda dapelken kenjatahall
13:11;: IIt~e CJI' ~/lg nekat soedah tida bernapa poe-
la o
..In sut'dah lida b21'l1npaS lagi. ·tj~k!" kata
SOU" ': '''jellS kal110edian.
Ell Lje:{ ':'Joe Lay tida ,kalocwarkell s~pat.ah
p(.1'kntahall tatkala mendengel' oetjapanllja Souw
r .i.mg, h;:.! .!r. dengell tida. mel'n a ia tela.h k2tes-
k(,11 ncr l11u·u. Semen.tara Tjoell Swie jang bel'-
llloeia !.),_ ringas mendenger na:nanja Locn Tck
rliseboct, ;o.ckarang sasoedalmja 11'1.11pak itoe
Ol'ang trrkcetoek telll.h 'bernapas lagi hatinja me-
rasa kasinl1 djoega. In telnll toen.:lo_kkcll k2P.lla-
nJI\, sambll awaskcn Lt:>e korban jang poctJcl pa-
r asnjn.
1803
 ..: ;::,o:di::ll sasoedahnja entjek Tjoe Lay dOl'SlIj" Itll e bebl'(l}Jrt kOl'brlll, lletku cljocuu suja tolu"
po~:"j" in;:;",an dateng kombali. laloe ia titahken (OI>ll1il 1}.;ctoCS(l1I peudef.: clellgclI etbiskell 8(1.jU ),oenjll di,';

Scu'" Tjeng soepaja kab arken itoe kedjadian pa- sendil'i,

d::. pol!::e
S~':.;::::,r lagi politie soedah da.teng ka itoe
tel'!:pat dan lakoeken papreksahan sebagimana
m ... ~stin,i 1
Di a,as medja toelisnja Loen Tek ada terda-
Pf'~ 'e p"l'):~~ s::.erat jang di:ui resk~n bnat politie,
Ito::' soc!'at ada b erboenji begini:
D ;"" ','pckclI pado jang J'crlt'O djib, ba:lOco ,;oju ber_
nn,;" Tf l}' .{IOt ); Tck tC"/nrhir "Ii ocraoaja '(["In sor-i..,i,
C,'ggol I -ma cJi Balada,
tiCIII a f'0 jo hido.,p soja bOlljak IIlclakockclI kcdja-
halan, bockannia mcntjo('ri dan scbagin;a, aken tclapi
snia !,f) "'jo kcdjahatall itoc bocal ocrocsa"l~ prall.poean,
Ln,!to,-al! itoc, lIIaka soja telalt mcndapct goda'an
:0"[1 b"''-/,on-l'o('ka>l elCII'; i/o(" bchrapa kOl'ban jallg saja
It''.crin i,i 1;',l Sitl-S;U. Saja mCrasa sauget. tida icnt,.enl
~qtll"h ",(llOa!" I ;to(' '·O€po ·)"Q('1)Q gouggorOll do)";
I,,; hantatian lon/m"an sa ja poenja ]lcI'bocatan ,
Hal'c]l j01lg benu{(cljib me,u/apet : tcwe ,
TOll Loc" Te/.- ,
Dellgel~ t jepet saloe ta:)n telah lIwat sedari
Lcen Te:, bo:!poeh diri :;endiri lant:nan m~rasa
tida tentL'<'tn adanja roepa-rnpa goda'an dari
aloesnja b~nJak prampoean jang ia soedah bl-
kin sia-sia cti rnasah hidoepnja , atas kain.1inan-
nJa entjf.k 'rice Lay dan djoega dengen set:e-
djoenja Loan Nio sendiri; itoe ga'jis telah rn~ni-
, kah derlgen Souw Tjeng,
Itoe ,~e]Jasa.ng orang moeda jang ielah me-
njinta saloe sarna laen , rasak::m sanget b~roan­
tr:eng,
S':ltleatara Tjc-en Swie poen sadjek Souw
TJI; n:~ mcnikah liwat lima boelan telah men.ikah
lrl~i. ...... . . .

A I}essy>:icl' bcn'o,' illi

I,·:" ,", ,1 .. : •• :" .,!I n/llc".,,1 K. ;:cr dUll }Jrm!likoct-pangikoctnj(1. sc/aOi /ilUatk61~ 1Jasar, monocdioo ka /(1.pallgan
lJ(f,·(Idc .

1804
HOE TONG
;. , ",
j;'}
r- (Samboengan Hoe Yong Kiam)
Menoeroet tjeritanja:
SI LIN G FU NG
Ditoetoerkea oleb:
JE KAOE
]()
.,lloclah gampang sadja," ka~a Tjian Soe de-
ngcm menjengir, .. dl dalem pasar ada satoe orang
j~.ng baroe ditinggal mati istrlnja. . sekarang asik
tjari nJonJa. djanda boeat penggal:Hnja; tap! sam-
pe sabegitoe djaoeh ia maslh belon dapet orang
jang ·dlpenoedjoe. Bela kangan- ia Eat ensl:} Pit Koe!,
j~ng telah tarik hatinja, h'! ngga ia lantas ambil
poetoesan 'boeat ambil enso Pit djad! Istrinja. Maka
itoe, cTjika en so Pit soeka meJoeloesken, ia senang
k,a Joearken oewang kawin lima-poeJoeh tall banjak-
Ilj t'., Tjara begitoe, boekan sadja mama blsa oajar
oetangnja Pit Toako doeapoeloeh tail, malah masih
bisa poenj?'! oewang lebihnja t;lga-);·'tlloeh ~ail l>e-
I'~k, satoe djoemblah jang tida blsa diblJang ketjil,
"erna dengen oewang sabegitoe, mama dan tjoetjoe
prampoean bisa, Jiwatkell penghidoepan tj oekoep
clJoega sampe bebl'apa taon lamanja. Selaennja
itoe, mama toch taoe sampe abi~ tabeatnja Oey
Toako, jang kaloe itoe oetang tid:( lantas 'd ibajar,
l)oekan sadja k<>,oe aken mendape t soe,;ah, malah
~koe djoega bisa mendapet tjilaka !"
Oetj'apan tel'seboet, jang sepnro aloes dan se-
?agmn 'keras, telah memblkin Pi~-boh, saOl'ang
prampoeall 'toea, ketakoetan boekan maen. Dengen
lantas ia adjak mantoenja ilcl'daml, jang sebalik-
pja Jantas menangis dengen sedlh,
"Peroetkoe toch lagi mengandoen!!,," kata Thi,a -
sie kumoedian, .. hingga kaloe akoe beranak lelaki,
!lpa bcekan djadi menjamboeng foeroenannja koe-
Jawarga Pit? Dengen begltoe, tjolra bRgimalla akoe
bL~a kawin lagi?
"ltoelah ti-da apa," menjaoet TJian Soe dengen
tjepet, "nanti kaloe soedah bel'anak dan anak itoe
lelaki, boleh kirim poelang boeat samboeng toc-
roenan she Pit,"
Pit-boh mel'llsa ser'oah salah, tapi ia boedjoek
dal, minta Thla-sle soeko. menoel'cet, hingga Itoe
nj,mja djanda 'terpaksa meloeJoesken, kendati sa-
nget bertentangan dengen kem ,~ o ean hatinja.
Tjian Soc d!adl girang sekali .. ia tjepet berla-
loe,
TAN~ ItIAM
!,c.r'batja tentoe bisa tebak, sinj)a adanJa itoe
l(:laki jang ditinggal mati istrinja, .:ang ingin poe-
njaken Thia-sle sebag! penggan .l is:rinja ltoe, ja-
lah boekan laen orang dari pada Oey Toa jang
terkenal. Tapi Pi t-kee Poo-sie tlda ketahoei Ini.
Dengen lekas Tjian Soe tjari oey Toa, pada
siapa ia toe werken tentang berhasilnja iapoenja
pakerdjahan, hingga tentoe sadja Itoe orang she
Oey djadl girang sekali.
Oey Tca slgra kalcearken tiga-poeloeh tall oe-
wang ,erak, brikoet itoe scerat :>etang dari Pit
Koei, ~erahken semoea pada Tjlan Soe boeat dl-
oeroes terleb!h djace. Tjcema ia mcmesen, saben-
tar menggerib Thia-sie moesti dibawa,
Waktce djam jang didj andji telah sampe, Pi t -
boh dan 'Thia-sie merasa berat sekali di hatinja
masing-masing, maka zonder merasa iaorang diadi
saling peloek sembari menangis dengen sedi se-
kal!. ltce, sebagimana kita taoe, telah dapet di-
deng~r 01eh Lo Soan Tjoe, jang kabetoelan meli-
wat di itoe desa, maka ini gadi~ ~'igra mengham,-
perin .
.. Kerl1!l !lpa kace oran~ sesaOloatan ?, 5i Ilona
tegor marika ,
Plt-bch brenti menal1gls, t:ljli lel1ggorokannja
seperll tf'rkR n tj lng, hingga ia tida i»sa kaloeark 11
barang sapatah perkatahan, KUll'.oedlan ia blsa
djoega n':el1oetoer kendali dengen soesnh pajah,
Mengetahoei doedceknja perkara, Lc Soan Tj,,_
~j03rlga keras Oey Toa goenak~1I akal boesock,
dlam-dinm ia berpikir. Kamoedii~n ia boedjoek
Pit-kce Poc-sie djallgan bersedih, sedeng perlo~­
loengan boeat marlka. ia sanggo.o_pin. atas mana
Plt-kee Poc-sie djadl tertawn, tapl marikn tlda loe-
pa hatoerkf'11 trima kasill.
Dengcn luntas Soan Tjoe !u!loearken do~a­
pocluch tail oewang perak, seruhken iloe p;lda
Plt-boh sembnri kasl tao:!, tjnra bagimana Itoe
crang tcc:-a haroes berbcen t, slnpa trlmn ItOl' oe-
wang zonder soengkan-soengkan dnn lantas djadl-
ken saLoe drngen Itoe oewal1g tlg.lpoeloeh tall pe-
1805
1ra.k, pemberihan dari Tjian Soe.
Tida lama Tjian Soe mel1dalengin sembarl
iringken saboeah <!joli ketjil, sesampel1ja di de-
pan plntoe ia mengas() sabentar, ~ken lantas de-
ngen roepa girang dan terboeroe-bceroe bertindak
masoek. Tapi Soan Tjoe jang siang-siang soedah
sedla, dengen tjepet t.epok dadanja sembari ang-
kat ka at-as iapoe.nja sendjata kaaw, dlantjemken
pada itoe or<lng she Tjian.
,,Kaoe inilah jang dipanggil Tjian Soe," 5i
nona membp.ntak dengen bengis. ,,Bagoes, akoe
memang sed eng toenggoe kaoe. Kaoe taoe bahoea
Thia-soe itoe ada soedarakoe jang toea, jang ken-
dati oes:l'.hnja masih moeda tapi soedah ambil
poetoesan boeat djalanken kasoetjian terhadep
soeaminja marhoem? Maka it6e. J.inat tida pan-
tes kaoe soeca paksa padanja boeat menikah sama
Oey Too, hingga akoe jang mendapet taoe, tentoe
l>adja tic:l lngin biarken itoe hal j~ng bertentangan'
oengen scedarakoe sampe terdjacH. -Maka kaoe
orang, b:lr:gsa penipoe, lekas moendoer dari ini
hal !"
Tjian Soe merasa. sanget k'lget, ternjata dari.
!apoenja p"lras moeka jang bero!Jall setjara men-
dadakan .
..Lco-m:lma , apakah In! ada ct::'1i kaoe orang
poen j.'l ke~1l!CJean?" tanja ito~ kapara.t pada Pit-
boh. ..Ke!1:lpa v:aktoe permoela kaoe orang me-
l':.oeroe-t ?:J
.,Ja "nk.oc permoela, tapi sekarang tida !" me-
njacet Soan TjCJe sambil kaloeari:en djengekan da-
ri idoe'1g-nja.
Tji&.n Soe awasin si nona, ia dapet kenjatahal;
~:\hr,f', g'ldis itoe berpakean seba~i orang desa,
lang Jl:!na Ulembikin hatinja djadi brani poela,
r.,,;.;: .• :a lantas berkat.a:
." :-'a soekn j~ soedah, aS31 ~:aoe orang poe ·
i""c,hm doeil ki<a limapoeloeh lail perak."
C::;V~!1 Tjoe p,'enta h Pit- boh k"loearken djoePl-
l>Li> '~rreboel. :a~o itoe Ii; ?tas h·edja. ?te~ ·.'l'.
" 1'1 ~ i ~ ree !:l le!)as tangannja.

: .t.' )1~ ~:Je C2\V..lng dan Jek:l. .3 b.?rialoe!" ma-

Il' t: 11 «:non". :;emlJari tnenojcJek oewang :r i-

",-",to,,· : .. Raoe laoe O ~y Toa. b ·.l~O~~ i:l dia",.c!.
lj,,~;~ ~ '::lli!l lagi soed:.rakce. kerna at;:oe ak~:' sr.-
te!"oe;;~j' dl "in: Raloe ia mem:J.1ndel, djangall
ha~ep d!i·.... auja aken tinggal seiaulet !"
Tji:!;' Soe jallg mellat itoe oe ~\':mg djoemblah-
l:osong. Di roemahnja, ia mengacioe-biroe pada
Oey I'~~ . .iang djadi goesar sekali sa mpe berloDl-
pat-!"~l .. :ll seperti orang edan, ~ed:mg itoe oewang

nja aea tjoljok deo!!en permin al: ~')m ja. telah lida
blsa 'lerkata-itn.!a: apa lagi ia llJ: .Ikep jang ga-
r&ng d:l!"! SOJ.n TJoe. telah menarr;t::,hken lapoenja
kakcd"r::.n. ~wkn. itoe. dengen It.r~aksa ia !"aoep
;t.oe nf',,'?n~ di medja, salela]} :t'a.~a ia kaloear
dan 'l'i)~~ pcclal;g crang-ora!l~n;:l denge
J80C
limapcel'leh t.ail dilempar ka tanah.
.,Or~·!lg tra poenja goena !" i..E=frcak Oey Toa.
ticllge~ gOEsar. "Kenapa kaoe Illeloe t.rima itoe oe-
wang d~ngen begitoe sadja? Ap'! Kf:Oe kim boeat
•• ,1 0 .:·0('_3n akoe tida kaloear :Janjak oewang?
djoli K 3lc<' ':l:'.rika menclak. toch knee tida haro:?s am-
 bll ini cewang, tetapi sIgre. rampa~ Itoe pram-
poean ctengen paksa. Kenapa kaoe tlda berboeat
I)egitoe? Kenapa .. .. . ,?"
"Kaoe djangan bltjara begltuc, toa~:o ," kata
'Tjlan Soe dengen djengkel. "Akoe rljoega bisa 'b er-
boeat seb:\gimana jang kaoe kah kaloe dapet
koetil:a tapi Itoe ade prampoean darl Thia-sie,
i'Ulg diika dlliat darl keadahan t')eboehnja jang
lemah, orang tida nanti kira ada bf;;ltoe koeat te-
naganjn, terboektl dengen lapoenja lahanan pada
dadakoc dan akoe tida bisa bergel'ak barang sedi-
kit
"Tida apa," djawab Oey Toa "Kaoe boleh
a dja!;: semoea soedara-soedara, pel'gl lagi ka roe-
mabn:a itoe otan~ she Pit, ramPlls dengen paksa
.itoe prampoean ·moeda · dan kaloe titia djoega ber-
hasil, l}oleh minta ganti karoeglan lima-ratoes tail
perak, jang tela,h dikaloearken berhoeboeng dengeu
marlka poenja kesanggoepan menctjadi Istrikoe. Se-
deng Hoe si gadis desa, poen bo~eh sekalian di-
l'ampas."
Tjian Soe manggoet beroelang -:Jelallg, satelah
itOf! in giring kambrat-kambra.tmja sadjoemblah
ampatpoeloeh orang, jang rata-rab pegang sen-
djata terhoenoes dan bekel tambarlf" brangkat ka
roemahnja koelaw~.rga Pit dengen bawa obor.
!'htelah Tjian Soe menjingkir dari roemahnja,
lagi-J.af!,'i Pit-kee Poo-sip. matoerkp.ll lrima kasih
pada marika poenja ga(!is pelloelo~ng, siapa seba-
Iiknja ganda dengen ter,t awa.
"Djallgan knoe orang berboeat begitoe," kat.a
si nona k'wloedian. "Oey Toa clan ,'jian Soe nis-
tjaja 3 ken balik !agi."
Mendadak Pit-kee POD-sic tenjf::llgang sekali
uleu.denger Itoe oetjapan, ternjata dart j~orang
poenja roman moeka jang berobal~ poetjet.
, ,,Djan~an takoet," Lo Soan Tjoe menghib:>er,
,.sebab rnaslh ada aleoe di sin!."
Dengen lan-tas si nona berpaling pada lapoenja
boel'oeng, jang mentjlok dl poendaknja, dan kata:
"Moestika-koe, pergllah kaoe mendjaga dl
loear, 1{aloe ada orang mendatengin, lckas k'lsi taoe
!)adakoe."
!toe boeroeng Kakatoea manggoE:t sambi! ter-
bang ka loear, hal mana membikir Pit-kee Poo-sie
diadi t.e.rtawa.
"Boeroeng adjalb," mal'ika l\1cmoedji dengen
berbareng.
. "Sekarang," kata Soan Tjoe pada lilarika, "kaoe
moesti bcrdiam di dalem dengen koel:tji pilltoe, sa-
. mentara akoe saorang diri mendja(;a dl loear, ker-
na akoe koeatlr. marlka dateng c\engen berkawan
banjak, hlngga selagl jang separo kroeboetin akoe,
jang lael, .b,is,a ~lerobos masoek dan bawa lari enso
dengen laloeasa."
Pit-boh nja-taken setoedjoe b:::roelang-oelani.
,
Harl telah dJadi gelap betoe!, maka pane-
rangan slgra dlpasang. Thla-sie oendang tetamoe .
I
atawa penoeloengnja. minoem thp~, sesoedah ltoe
Pit-boh tanja asal-oesoelnja itoe gadls. Tapi sa-
belonnja gadls kita kaboeroe menjaoet, atawa si
!Joeroeng Kakatoea lantas bersero(':
"Kouwnio, lekas ka mari; ad;! banJak sekali
orang lagi mendatengin!"
Soan Tjoe slgra lompat kalo~ar, prentah Plt-
kee Poo-sle koentji plntoe, la berd!ri membela-
kungin p!:·,toe itoe sembarl genggl'm keras iapoe-
nj , sepa: ling kauw. Darl djoeroesan Selatan ia
!ia. Tji:tn Soe mendatengin, di'inng oleh ~oendal­
goenda:nja sadjoemblah ampatpoe:ceh orang lUra-
kira.
Tjian Soe liat si nona berdiri "aorang diri, si-
kepnja separo tertawa dan separo goesar, hlngga
tida terasa lagi iapoenja kagoesaL~n djadi sirep
sebagian, tapi ia tida brani madjoe teroes.
"Oewang limapoeloeh tail pera;';' toch kaoe soe-
dah bawa," kata Soan Tjoe samba menoeding de-
ngen sendjatanja, "maka apa jang ka.oe maoein
lagi sekar:mg dengen bawa kambrat begitoe ba-
njak? Lekas bltjara sabetoelnja, kaloe kaoe brn-
ni membelar atawa berlakoe koeruu.g-adjar, dja-
ngan harep djlwamop. bisa poelang dengen sla-
met'"
"Kita maoe tanja. sebab apa knoe ora rig ba-
talken itoe pemikahan be~itoe m€ndadak. hlngga
meroegiken kita boekan sedikit? Kaoe haroes taoe,
bahoea kita bikin persediahan pernikahnn nmat
besar, hingga kita sampe kena pake doeit orang,
maka itoe kita dateng poela boea: minta itoe ka-
roegian . . . . , .
"Berapa banjak?" Soan Tjo') memoton:;:" sem-
bari terta.wa.
"Lima-ratoes tail perak."
"Ha ha ha, tlda sebrapa, tida l'ebrapll ...
"Apa kouwnio jang maoe kalouurin 1"
o,Ja, ada. ada."
Bp.rbareng dengen itoe Soan rJoe sodorken k:l.
depa.n iapoenja sepasang houw-L3uw-kauw, dan
membentak:
"Kalahken doeloe akoe poenJ.! rendjata, baro~
akoe serahken itoe oewang' "
Antara Itoe kawanan boeaja CIIU'at, ada satoe
orang jang hatl.llja brani dan kepandeannja boleh
djoega. Ia itoe ada Tjle Djle, terdJoeloek Mo-slt-
kim-kong, lang koetlka mendengol' perkata'anuja
s! 110na, telah djndl tlda sabara11 (hUl dengen slgro.
!lIngkat lapoenja toja dltlmpahken pada kapnlo.nja
Soan Tjoe dengen tlpoe "Beng-ho,l\v-kim-yoo",
1807
 Hm';n",,,, scmboja1L dm'i keangkel'an dan k egm·angan.
. Bagoes !" Soan Tjoe berseroe. berbareng ia
kelit sambil gaet toja moesoehnla, can dengen ia-
poenja sendjata kauw jang seblau, :a dorong moe-
soeh iioe ka belakang. hlngga itoe orang she Tjie
bersama-sama tojanja djato ijelenL'!l1g. !toe telah
memblkir. jang laen - laenoja d13,di t~rtjengang
bcekan maen, hingga tida ad'3- sabidji mano~ s ia
l)oela lang brani madjoe.
Liat iioe, Soan Tjoe lantas mengarti, bahoea
antara moesoehnja nistjaja soeda tida ada orang
jang pande lag!. hingga kebraniam;ja djadi ber-
tambah-tambah. Dengen tjepet ia 10m pat ka de-
pannja Tjlan Soe, slapa boeroe-boeloe ballk dlri-
nja dan merat, tapi t!da. kaboeroe dan sakali di-
tendang oleh sl nona, la roeboeh ('engen t.erballk-
ballk. Soan Tjoe memboeroe, tandelken lehernja
ltoe ooeaja darat dengen iapoenja houw-tauw-
kauw, hlngga ltoe orang she Tjian djad! kaget
satengah matI.
"Inl hal Uda menjangkoei padakoe. kouwnio."
meratap Tjlan Soe dengen soemar.get separo boc-
1808
jar, "Sem0€a ada Oey Toa poenja gara-gara... ."
"Itee Iima-ratoes tail perak rr.aOL atawn tida?"
Soan Tjoe menjindir.
"Tida, akoe tida brani menggrcLjok lagi. Am-
poeninlah kouw.nio."
Soan Tjoe angkat sendjatnnja seraja mem-
bentak:
"Lekas maboer dan kasi taoe Oey Toa, kouw-
nio aken. menoenggoe sarnentara waktoe boe.at
ketemoel padanja, maka ia diangan ka mana-
mana."
Tjian Soe merajap bangoen, bersama-sama se-
moea goendalnja la merat dengen pesat, laksana
tikoes dike'djer koetjing.
Atas ketokkan pada pintoe, Plt-kec-poosle ka-
Ineal' dan sllahken Soan Tjoe masoek, begitoe
po en boeroengnja sl nona .
"Selandjoetnja iaorang tentoe tida brani men g-
greijok poela ," kata si nonn seraj!~ tertawa.
(.'I,a;. 3amboengann1a) .