ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

KHOA QUAN HỆ QUỐC TẾ

BÀI TIỂU LUẬN GIỮA KÌ

MÔN: XÃ HỘI HỌC ĐẠI CƯƠNG

ĐỀ TÀI: VĂN HÓA VÀ CON NGƯỜI

BÌNH ĐỊNH TRONG BỐI CẢNH TOÀN CẦU HÓA

Giảng viên hướng dẫn: Th.S Nguyễn Thị Mỹ Diễm

Họ tên sinh viên: Nguyễn Hoàng Duyên
MSSV: 2357060014
Lớp: Xã hội học đại cương

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 14 tháng 6 năm 2024

 2

MỤC LỤC
A. PHẦN MỞ ĐẦU: .......................................................................................................... 3
I. Lý do chọn đề tài:.........................................................................................................3
II. Mục đích, đối tượng và phạm vi nghiên cứu:.............................................................3
III. Phương pháp nghiên cứu:..........................................................................................3
B. PHẦN NỘI DUNG:....................................................................................................... 4
I. Phê bình tổng hợp đề tài:...............................................................................................4
1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề: ...................................................................... 4
1.1. Tình hình nghiên cứu trước đây ...................................................................... 4
1.1.1. Nghiên cứu về văn hóa Bình Định: ....................................................... 4
1.1.2. Nghiên cứu về con người Bình Định: .................................................... 5
1.2. Kết luận từ những nghiên cứu trước đây: ........................................................ 5
2. Nhận xét, đánh giá tổng hợp của cá nhân về những nghiên cứu đó: ........................ 6
2.1. Tương đồng: .................................................................................................... 6
2.2. Khác biệt:......................................................................................................... 6
3. Kết luận: .................................................................................................................... 6
3.1. Những phát hiện của nghiên cứu: .................................................................... 6
3.2. Tính mới trong bài viết: ................................................................................... 7
II. Giải quyết nội dung đề tài:...........................................................................................8
1. Tổng quan về sự chuyển đổi văn hóa trong bối cảnh toàn cầu hóa: ......................... 8
2. Sự chuyển đổi của các yếu tố văn hóa truyền thống trong bối cảnh toàn cầu hóa: .. 8
2.1. Di sản Chăm pa và quá trình tái cấu trúc: ....................................................... 8
2.2. Nghệ thuật tuồng và sự đổi mới: ..................................................................... 8
2.3. Phong tục tập quán và sự biến đổi trong bối cảnh toàn cầu hóa: .................... 9
3. Sự thích ứng và sáng tạo trong việc bảo tồn và phát triển các giá trị văn hóa truyền
thống: .......................................................................................................................... 10
III. Kết quả và tranh luận:...............................................................................................10
C. PHẦN KẾT LUẬN: .................................................................................................... 11
D. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO: ................................................................. 11
 3

A. PHẦN MỞ ĐẦU:
I. Lý do chọn đề tài:
Bình Định, một tỉnh ven biển miền Trung Việt Nam, không chỉ nổi tiếng với lịch
sử oai hùng mà còn là nơi hội tụ của nền văn hóa đa dạng và phong phú. Với sự giao
thoa của các yếu tố văn hóa truyền thống và hiện đại, Bình Định không chỉ mang đậm
dấu ấn của văn hóa Chăm Pa cổ kính mà còn là cái nôi của nhiều loại hình văn hóa dân
gian độc đáo như nghệ thuật tuồng, võ cổ truyền và lễ hội dân gian. Những giá trị văn
hóa đặc sắc này không chỉ đóng góp vào bản sắc riêng của Bình Định mà còn phản ánh
sự phong phú và đa dạng của văn hóa Việt Nam.
Lý do chính để chọn đề tài này là để khám phá và ghi nhận những giá trị văn hóa
đó, đồng thời hiểu rõ hơn về con người Bình Định – những người đã và đang góp phần
giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống. Việc nghiên cứu văn hóa và
con người Bình Định không chỉ giúp chúng ta nhận thức sâu sắc hơn về bản sắc văn
hóa địa phương mà còn tạo cơ hội để học hỏi và lan tỏa những giá trị này đến với cộng
đồng rộng lớn hơn.
II. Mục đích, đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
Mục đích chính của nghiên cứu này là khám phá và phân tích các yếu tố văn hóa
đặc trưng của Bình Định, bao gồm các phong tục tập quán, lễ hội, nghệ thuật truyền
thống, và các giá trị tinh thần mà người dân nơi đây giữ gìn qua các thế hệ. Đồng thời,
nghiên cứu cũng nhằm hiểu rõ hơn về con người Bình Định, từ lối sống, phong cách
sinh hoạt đến những giá trị cốt lõi mà họ tuân thủ và truyền thụ. Mục tiêu cuối cùng là
góp phần vào việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa đặc sắc của Bình Định, đồng
thời nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc gìn giữ bản sắc văn hóa địa phương.
Đối tượng nghiên cứu của đề tài này bao gồm các yếu tố văn hóa vật thể và phi
vật thể đặc trưng của Bình Định, chẳng hạn như nghệ thuật tuồng, võ cổ truyền, các lễ
hội truyền thống, và các phong tục tập quán. Ngoài ra, nghiên cứu cũng tập trung vào
con người Bình Định, bao gồm các nhóm dân cư, các cộng đồng văn hóa, và các cá
nhân có đóng góp quan trọng trong việc bảo tồn và phát triển văn hóa địa phương.
Phạm vi nghiên cứu sẽ tập trung vào tỉnh Bình Định, với trọng tâm là các thành
phố lớn như Quy Nhơn và các khu vực có giá trị văn hóa đặc sắc như An Nhơn, Tây
Sơn. Nghiên cứu sẽ bao gồm nghiên cứu tài liệu, quan sát trực tiếp các hoạt động văn
hóa để thu thập dữ liệu thực tế, đảm bảo một cái nhìn toàn diện và sâu sắc về văn hóa
và con người Bình Định.
III. Phương pháp nghiên cứu:
Để nghiên cứu văn hóa, phong tục và lễ hội tại Bình Định, một số phương pháp
đã được áp dụng nhằm thu thập và phân tích dữ liệu từ nhiều góc độ khác nhau. Phương
pháp quan sát (Observation) cho phép ghi nhận trực tiếp các hoạt động văn hóa, như
 4

lễ hội truyền thống và biểu diễn tuồng, qua đó thu thập dữ liệu thực tế và xác thực về
đời sống cộng đồng. Bên cạnh đó, phương pháp phân tích tài liệu (Document Analysis)
được sử dụng để nghiên cứu các văn bản, tài liệu, sách báo và các nghiên cứu trước
đây về văn hóa và con người Bình Định, giúp tổng hợp thông tin và so sánh với dữ liệu
thực tế. Quy trình này bao gồm tìm kiếm và thu thập tài liệu, đọc và phân tích nội dung,
trích xuất các thông tin quan trọng cho phân tích. Sự kết hợp giữa các phương pháp
định tính và định lượng đảm bảo rằng các kết quả nghiên cứu là khách quan, chính xác
và đầy đủ, góp phần vào việc hiểu rõ hơn về văn hóa Bình Định và cung cấp cơ sở lý
luận và thực tiễn cho việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa địa phương trong bối
cảnh hiện đại.
B. PHẦN NỘI DUNG:
I. Phê bình tổng hợp đề tài:
1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề:
1.1. Tình hình nghiên cứu trước đây
1.1.1. Nghiên cứu về văn hóa Bình Định:
Bình Định, một tỉnh nằm ở miền Trung Việt Nam, đã từ lâu là chủ đề của nhiều
công trình nghiên cứu liên quan đến văn hóa và con người. Những nghiên cứu về Bình
Định thường xoay quanh các khía cạnh văn hóa lịch sử, dân tộc học, và phát triển kinh
tế xã hội. Trong đó, lịch sử và văn hóa Chămpa là một điểm nhấn quan trọng, bởi Bình
Định từng là trung tâm của vương quốc Chămpa, tồn tại từ thế kỷ thứ 2 đến thế kỷ 17.
Các nghiên cứu về di sản Chămpa ở Bình Định, như những công trình khảo cổ về tháp
Chăm, bia ký và hiện vật khảo cổ, đã được thực hiện rộng rãi. Những di tích nổi bật
như Tháp Bánh Ít, Tháp Đôi và nhiều di chỉ khảo cổ khác đã được nhóm nghiên cứu
do Giáo sư Trần Kỳ Phương dẫn đầu khám phá và phân tích, cho thấy sự phát triển
phong phú của văn hóa Chămpa. Bình Định được xác định là nơi giao thoa giữa văn
hóa bản địa và các nền văn hóa lớn từ Ấn Độ, Trung Hoa và Đông Nam Á.
Ngoài ra, Bình Định còn nổi tiếng với nghệ thuật tuồng, một loại hình nghệ thuật
truyền thống đặc sắc của Việt Nam. Theo nghiên cứu của Lê Văn Quý (2017), nghệ
thuật tuồng phát triển từ thời nhà Trần và phát triển rực rỡ ở thời Nguyễn dưới sự bảo
trợ của các triều đại phong kiến. Các nhà nghiên cứu đã tìm hiểu quá trình phát triển
của tuồng qua các thời kỳ lịch sử, phân tích cấu trúc kịch bản, âm nhạc và nghệ thuật
biểu diễn. Theo nghiên cứu của Lê Thị Bích Hồng (2019), tuồng Bình Định nổi bật với
các đặc trưng như trang phục, vũ đạo và âm nhạc phong phú, đặc biệt là các màn trình
diễn võ thuật trên sân khấu. Những tác phẩm tuồng nổi tiếng như "San Hậu", "Đào
Tấn", đã không chỉ trở thành biểu tượng văn hóa của tỉnh mà còn lan tỏa rộng khắp cả
nước.
 5

Đồng thời, nhiều công trình nghiên cứu cũng tập trung vào phong tục tập quán,
đời sống của người dân Bình Định. Các phong tục như lễ hội làng, tục cúng tổ nghề và
các nghi lễ nông nghiệp đã tạo nên bản sắc văn hóa địa phương. Bên cạnh đó, phong
tục tập quán của người dân Bình Định đã được nhiều nhà nghiên cứu xã hội và dân tộc
học như Nguyễn Thị Thanh Mai (2020) tìm hiểu và ghi nhận. Những phong tục như lễ
hội cầu ngư, lễ hội đua thuyền và các lễ hội dân gian khác thể hiện sự gắn kết cộng
đồng và tình yêu thiên nhiên, biển cả. Các nghiên cứu cho thấy những phong tục này
đã tồn tại và phát triển qua hàng thế kỷ, góp phần tạo nên một nét văn hóa riêng biệt
cho người dân nơi đây. Những phong tục này không chỉ thể hiện nét đặc trưng của văn
hóa địa phương mà còn là phương tiện duy trì và truyền đạt các giá trị văn hóa truyền
thống qua các thế hệ.
1.1.2. Nghiên cứu về con người Bình Định:
Bình Định, một tỉnh duyên hải miền Trung Việt Nam, nổi tiếng với bề dày lịch
sử và nền văn hóa phong phú, đã thu hút nhiều nhà nghiên cứu tập trung vào các khía
cạnh văn hóa, con người và lịch sử của địa phương. Người Bình Định được miêu tả là
có tính cách mộc mạc, cần cù và giản dị, đồng thời mang trong mình sự sáng tạo và
lòng nhân ái sẵn sàng giúp đỡ. Tính kiên cường và dũng cảm là nét đặc trưng nổi bật
của họ, cho thấy khả năng vượt qua mọi khó khăn và sẵn sàng đối mặt với thử thách.
Với tinh thần hào hiệp và lòng tự hào về văn hóa võ thuật, người Bình Định gắn bó
mật thiết với võ cổ truyền, xem đó như một phần không thể thiếu của đời sống và văn
hóa. Họ không chỉ gìn giữ mà còn phát triển và truyền dạy những giá trị này cho thế
hệ sau, thể hiện sự trách nhiệm và lòng yêu nước sâu sắc. Đặc biệt, luyện tập võ cổ
truyền không chỉ là môn thể thao mà còn là nét đẹp nhân văn, giúp duy trì sức khỏe,
khai phóng tinh thần và bảo vệ cộng đồng, làm nên nét đặc trưng văn hóa và phẩm chất
tuyệt vời của con người Bình Định. Nguyễn Thị Mai Anh (2018) đã nghiên cứu về ảnh
hưởng của lịch sử và chiến tranh đối với con người Bình Định. Bà phát hiện rằng các
sự kiện lịch sử lớn, đặc biệt là các cuộc chiến tranh, đã ảnh hưởng sâu sắc đến cách
sống và tư duy của người dân. Sự kiên cường và lòng tự hào dân tộc là những yếu tố
nổi bật mà người dân Bình Định đã duy trì qua nhiều thế hệ.
1.2. Kết luận từ những nghiên cứu trước đây:
Các nghiên cứu về Bình Định thường đi đến kết luận rằng văn hóa nơi đây là sự
kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, trong đó văn hóa Chămpa để lại dấu ấn
sâu đậm trong các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể. Cụ thể, theo nghiên cứu của
Trần Kỳ Phương và đồng nghiệp, văn hóa Chămpa với hệ thống đền tháp và các di tích
khảo cổ phong phú không chỉ là di sản quý báu của Bình Định mà còn của cả quốc gia.
Các công trình này nhấn mạnh rằng di sản Chămpa không chỉ có giá trị lịch sử mà còn
là nguồn cảm hứng nghệ thuật và tôn giáo quan trọng. Bên cạnh đó, nghệ thuật tuồng
 6

cũng được coi là một biểu tượng văn hóa đặc trưng của địa phương. Lê Thị Bích Hồng
(2019) kết luận rằng nghệ thuật tuồng Bình Định đã trở thành một phần không thể thiếu
của văn hóa địa phương, và việc bảo tồn và phát triển nghệ thuật này là cần thiết để
duy trì bản sắc văn hóa. Bà cũng nhấn mạnh rằng tuồng Bình Định có tiềm năng lớn
trong việc thu hút du lịch và phát triển kinh tế văn hóa. Hơn nữa, các phong tục tập
quán truyền thống cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự gắn kết cộng
đồng. Nguyễn Thị Thanh Mai (2020) phát hiện rằng các phong tục và lễ hội của người
dân Bình Định không chỉ duy trì các giá trị truyền thống mà còn thúc đẩy sự đoàn kết
và gắn kết cộng đồng. Những lễ hội này cũng là dịp để người dân thể hiện lòng biết ơn
và kính trọng đối với thiên nhiên, một yếu tố thiết yếu trong văn hóa địa phương.
2. Nhận xét, đánh giá tổng hợp của cá nhân về những nghiên cứu đó:
2.1. Tương đồng:
Nghiên cứu của tôi cũng tập trung vào việc phân tích văn hóa và con người Bình
Định, đặc biệt là sự ảnh hưởng của các yếu tố lịch sử và địa lý đến sự hình thành và
phát triển văn hóa địa phương. Nghiên cứu của tôi tương đồng với các nghiên cứu trước
đó ở chỗ tôi cũng chú trọng vào việc phân tích và đánh giá các yếu tố văn hóa truyền
thống của Bình Định. Như các công trình của Trần Kỳ Phương và Lê Thị Bích Hồng,
tôi cũng nhận thấy rằng văn hóa Chămpa và nghệ thuật tuồng là những yếu tố quan
trọng góp phần định hình bản sắc văn hóa của tỉnh. Tôi cũng nhất trí với Nguyễn Thị
Thanh Mai rằng các phong tục và lễ hội truyền thống đóng vai trò quan trọng trong
việc duy trì và phát triển cộng đồng. Như các nghiên cứu trước đây, tôi nhận thấy rằng
văn hóa Bình Định không chỉ là một bức tranh phong phú của sự giao thoa giữa các
nền văn hóa mà còn là một biểu tượng của sự kiên cường và sáng tạo của người dân
nơi đây.
2.2. Khác biệt:
Tuy nhiên, nghiên cứu của tôi khác biệt ở chỗ tôi tập trung vào việc phân tích sự
chuyển đổi của văn hóa Bình Định trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay. Tôi chú trọng
vào cách mà văn hóa truyền thống đối diện với những thách thức từ sự phát triển kinh
tế và sự thay đổi của xã hội, cũng như cách mà người dân Bình Định thích ứng và duy
trì các giá trị văn hóa của mình trong thời đại mới.
3. Kết luận:
3.1. Những phát hiện của nghiên cứu:
Di sản Chămpa tại Bình Định, với các công trình kiến trúc độc đáo như Tháp
Bánh Ít và Tháp Dương Long, đã được phát hiện không chỉ là biểu tượng văn hóa mà
còn là minh chứng sống động cho một thời kỳ lịch sử phong phú và phát triển rực rỡ
của người Chăm. Việc bảo tồn di sản Chămpa không chỉ dừng lại ở việc duy trì và bảo
vệ các công trình kiến trúc, mà còn bao gồm việc nghiên cứu và tái hiện lịch sử để giúp
 7

thế hệ trẻ và du khách hiểu sâu hơn về văn hóa và lịch sử của Bình Định. Hơn nữa,
việc ứng dụng công nghệ hiện đại như thực tế ảo (VR) và thực tế tăng cường (AR) đã
mang lại hiệu quả cao trong việc bảo vệ các di tích và tăng cường trải nghiệm cho du
khách. Điều này không chỉ nâng cao giá trị du lịch mà còn đóng góp quan trọng vào
giáo dục văn hóa lịch sử, giúp mọi người, đặc biệt là thế hệ trẻ, hiểu biết và trân trọng
hơn về di sản văn hóa này.
Nghệ thuật tuồng tại Bình Định không chỉ được duy trì mà còn được đổi mới một
cách sáng tạo, kết hợp giữa yếu tố truyền thống và hiện đại để đáp ứng nhu cầu thưởng
thức của công chúng ngày nay. Để nghệ thuật tuồng gần gũi hơn với khán giả hiện đại
nhưng vẫn đảm bảo không mất đi những nét đặc trưng văn hóa, các yếu tố hiện đại như
âm nhạc đương đại và công nghệ sân khấu đã được tích hợp, giúp làm mới nghệ thuật
tuồng và thu hút sự quan tâm của giới trẻ. Việc đào tạo và phát triển nghệ thuật tuồng
cho thế hệ trẻ là một yếu tố quan trọng giúp duy trì và phát triển nghệ thuật này trong
tương lai. Các chương trình đào tạo không chỉ giúp duy trì và phát triển nghệ thuật này
mà còn tạo ra một lực lượng nghệ sĩ trẻ có khả năng kế thừa và phát huy giá trị văn
hóa. Nghệ thuật tuồng không chỉ là một loại hình nghệ thuật mà còn là một công cụ
giáo dục văn hóa quan trọng, giúp thế hệ trẻ hiểu và trân trọng văn hóa truyền thống
của Bình Định.
Phong tục và lễ hội truyền thống tại Bình Định không chỉ là hoạt động văn hóa
mà còn chứa đựng nhiều giá trị tinh thần và xã hội, góp phần gắn kết cộng đồng và bảo
tồn giá trị văn hóa. Các lễ hội như lễ hội Tây Sơn và lễ hội Đống Đa không chỉ là dịp
để tôn vinh và kỷ niệm lịch sử mà còn là biểu tượng của sự đoàn kết và gắn kết cộng
đồng. Hơn nữa, các lễ hội truyền thống này đã được phát triển thành các sự kiện văn
hóa quy mô lớn, thu hút du khách và tạo ra nguồn thu nhập cho địa phương, đồng thời
nâng cao nhận thức về việc bảo tồn văn hóa. Việc tích hợp các phong tục và lễ hội vào
chương trình giáo dục đã giúp nâng cao nhận thức về văn hóa truyền thống và khuyến
khích sự tham gia của thế hệ trẻ. Việc giảng dạy về các phong tục và lễ hội truyền
thống trong trường học không chỉ giúp thế hệ trẻ hiểu và trân trọng hơn về di sản văn
hóa của mình, mà còn khuyến khích thái độ tích cực trong việc bảo tồn và phát huy các
giá trị văn hóa, góp phần bảo tồn di sản văn hóa cho các thế hệ tương lai.
3.2. Tính mới trong bài viết:
Bài viết của tôi đóng góp vào kho tàng nghiên cứu về văn hóa Bình Định bằng
cách mang đến góc nhìn mới về sự chuyển đổi văn hóa trong bối cảnh toàn cầu hóa.
Nó không chỉ khám phá sự tồn tại của các giá trị văn hóa truyền thống mà còn phân
tích sâu hơn về cách mà những giá trị này được tái cấu trúc và phát triển trong môi
trường xã hội và kinh tế hiện đại. Điều này có ý nghĩa cả về mặt lý luận và thực tiễn,
góp phần khẳng định sự phong phú và sức sống mạnh mẽ của văn hóa Bình Định trong
 8

thời kỳ mới.
II. Giải quyết nội dung đề tài:
1. Tổng quan về sự chuyển đổi văn hóa trong bối cảnh toàn cầu hóa:
Toàn cầu hóa đã tác động sâu rộng đến các khía cạnh văn hóa của nhiều quốc gia
và vùng miền, trong đó có Bình Định. Quá trình này không chỉ mang lại những thay
đổi về kinh tế và xã hội mà còn ảnh hưởng mạnh mẽ đến việc bảo tồn và phát triển các
giá trị văn hóa truyền thống. Văn hóa Bình Định, nổi bật với di sản Chămpa, nghệ thuật
tuồng, và các phong tục địa phương, đã trải qua quá trình chuyển đổi đáng kể để thích
ứng với những thách thức và cơ hội mà toàn cầu hóa mang lại.
2. Sự chuyển đổi của các yếu tố văn hóa truyền thống trong bối cảnh toàn cầu hóa:
2.1. Di sản Chăm pa và quá trình tái cấu trúc:
Di sản văn hóa Chămpa, với các di tích nổi bật như Tháp Bánh Ít và Tháp Đôi,
từng là biểu tượng cho nền văn minh rực rỡ của vương quốc Chămpa. Dưới sự tác động
mạnh mẽ của quá trình toàn cầu hóa, việc bảo tồn và phát triển di sản này không chỉ
tập trung vào duy trì nguyên trạng các công trình kiến trúc mà còn phải tái cấu trúc để
phù hợp với bối cảnh hiện đại và yêu cầu của thời đại mới.
Theo Trần Kỳ Phương (2019), công tác bảo tồn và phát triển di sản Chămpa đã
được triển khai thông qua các dự án hợp tác quốc tế và sự hỗ trợ từ các tổ chức phi lợi
nhuận. Điều này đã giúp các di tích Chămpa được khôi phục và bảo tồn một cách bài
bản, không chỉ nhằm mục tiêu giữ gìn di sản văn hóa mà còn để thúc đẩy du lịch di
sản, từ đó thu hút du khách quốc tế và trong nước đến tham quan. Sự kết hợp giữa bảo
tồn di sản và phát triển du lịch đã tạo ra một dòng chảy mới, vừa duy trì được giá trị
văn hóa lịch sử, vừa mang lại lợi ích kinh tế cho cộng đồng địa phương và nâng cao
nhận thức của công chúng về tầm quan trọng của di sản.
Ngoài ra, công nghệ hiện đại đã được ứng dụng một cách hiệu quả để giới thiệu
và quảng bá di sản Chămpa thông qua các nền tảng kỹ thuật số và các phương tiện
truyền thông xã hội. Các bảo tàng ảo, ứng dụng di động hướng dẫn du lịch, và các dự
án truyền thông số về di sản đã góp phần lan tỏa giá trị văn hóa Chămpa đến một đối
tượng khán giả rộng lớn hơn, vượt ra khỏi biên giới quốc gia. Sự kết hợp giữa công
nghệ và di sản đã không chỉ mang lại những trải nghiệm mới mẻ, hấp dẫn cho người
xem mà còn giúp bảo tồn và phát huy giá trị di sản một cách bền vững và sáng tạo
trong bối cảnh hiện đại.
2.2. Nghệ thuật tuồng và sự đổi mới:
Nghệ thuật tuồng, một biểu tượng văn hóa đặc trưng của Bình Định, đã từng đối
mặt với nguy cơ mai một do sự thay đổi của xã hội hiện đại. Sự phổ biến của các hình
thức giải trí hiện đại và sự xâm nhập của các nền văn hóa quốc tế đã khiến tuồng không
còn giữ được sức hút như trước. Để đáp ứng những thách thức này, nghệ thuật tuồng
 9

ở Bình Định đã trải qua quá trình đổi mới. Theo Nguyễn Thị Thu Hồng (2018), người
dân đã tích hợp các yếu tố hiện đại như ánh sáng, âm thanh, và kỹ thuật sân khấu mới
vào các vở tuồng truyền thống, tạo ra những trải nghiệm nghệ thuật hấp dẫn và mới mẻ
cho khán giả hiện đại . Các nghệ sĩ tuồng đã sáng tạo ra các kịch bản mới, kết hợp với
các chủ đề đương đại, để phản ánh những vấn đề xã hội và kinh tế hiện nay, từ đó thu
hút sự quan tâm của thế hệ trẻ. Ngoài ra, tuồng Bình Định đã được quảng bá như một
phần quan trọng của du lịch văn hóa địa phương. Các chương trình biểu diễn tuồng
được tổ chức thường xuyên tại các địa điểm du lịch nổi tiếng như thành phố Quy Nhơn,
góp phần giới thiệu và bảo tồn nghệ thuật tuồng, đồng thời tạo ra nguồn thu nhập bền
vững cho người dân địa phương.
2.3. Phong tục tập quán và sự biến đổi trong bối cảnh toàn cầu hóa:
Phong tục tập quán của người dân Bình Định, như các lễ hội cầu ngư, lễ hội đua
thuyền, đã trải qua sự biến đổi để phù hợp với bối cảnh hiện đại và nhu cầu của người
dân nơi đây và du khách nước ngoài. Theo Nguyễn Thị Thanh Mai (2020), các lễ hội
truyền thống ở Bình Định đã được cập nhật và tổ chức dưới các hình thức mới mẻ, thu
hút sự tham gia của đông đảo người dân và du khách. Các lễ hội không chỉ duy trì các
yếu tố truyền thống mà còn tích hợp các hoạt động mới như triển lãm, hội chợ, và các
cuộc thi thể thao, tạo nên một không gian văn hóa phong phú và đa dạng.
Gần đây, những dự án hợp tác văn hóa và các hoạt động trao đổi quốc tế không
chỉ giới thiệu những phong tục tập quán đặc sắc của Bình Định đến bạn bè quốc tế mà
còn tạo cơ hội để học hỏi và áp dụng những ý tưởng mới vào việc bảo tồn và phát triển
văn hóa địa phương. Liên hoan quốc tế Võ cổ truyền Việt Nam được tổ chức tại Bình
Định là một sự kiện quan trọng thu hút hàng nghìn võ sư, võ sinh và các đoàn nghệ
thuật đến từ nhiều quốc gia trên thế giới. Đây là một dịp để giới thiệu và trao đổi về võ
thuật truyền thống, một phần không thể thiếu trong phong tục và văn hóa của Bình
Định. Sự kiện này không chỉ là cơ hội để Bình Định quảng bá hình ảnh và giá trị văn
hóa của mình mà còn mở rộng mạng lưới hợp tác quốc tế, thu hút sự quan tâm và ủng
hộ từ các tổ chức quốc tế. Các làng nghề truyền thống ở Bình Định như làng nghề gốm
Phước Tích và làng nghề làm nón lá Gò Găng đã nhận được sự hỗ trợ từ các tổ chức
quốc tế như UNESCO và JICA (Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản). Những dự án
này không chỉ giúp bảo tồn và phát triển các nghề truyền thống mà còn tạo điều kiện
để các nghệ nhân địa phương giao lưu, học hỏi và tiếp cận các kỹ thuật và công nghệ
mới từ các quốc gia phát triển.
Những hoạt động và dự án hợp tác quốc tế này không chỉ giúp bảo tồn và phát
triển phong tục tập quán của Bình Định mà còn nâng cao vị thế của địa phương trên
bản đồ văn hóa quốc tế. Sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, giữa sự hỗ trợ quốc
tế và nỗ lực của địa phương, đã tạo nên một mô hình phát triển bền vững và sáng tạo,
 10

giúp văn hóa Bình Định không chỉ được bảo tồn mà còn phát triển mạnh mẽ trong bối
cảnh toàn cầu hóa.
3. Sự thích ứng và sáng tạo trong việc bảo tồn và phát triển các giá trị văn hóa
truyền thống:
Người dân Bình Định đã thể hiện sự thích ứng linh hoạt với các thay đổi của bối
cảnh xã hội và kinh tế hiện đại. Họ không chỉ duy trì các giá trị văn hóa truyền thống
mà còn tìm cách làm mới và tích hợp chúng vào cuộc sống hiện đại. Bên cạnh đó, sự
sáng tạo của người dân Bình Định được thể hiện qua việc tái cấu trúc các yếu tố văn
hóa để phù hợp với nhu cầu hiện tại. Họ đã biến các giá trị văn hóa truyền thống thành
tài sản kinh tế và văn hóa, không chỉ phục vụ cho nhu cầu nội tại mà còn đáp ứng được
yêu cầu của thị trường và cộng đồng quốc tế.
III. Kết quả và tranh luận:
Quá trình chuyển đổi văn hóa của Bình Định trong bối cảnh toàn cầu hóa là một
ví dụ điển hình về sự thích ứng và đổi mới của một cộng đồng địa phương trước những
thay đổi mạnh mẽ về kinh tế, xã hội và văn hóa. Từ những yếu tố truyền thống như
nghệ thuật tuồng và di sản Chămpa đến các phong tục tập quán địa phương, Bình Định
đã trải qua những biến đổi sâu sắc nhưng vẫn giữ được bản sắc văn hóa độc đáo của
mình.
Người dân Bình Định đã thành công trong việc giữ gìn và phát huy các giá trị văn
hóa truyền thống, đồng thời biết cách tận dụng những cơ hội mà toàn cầu hóa mang lại
để phát triển kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống. Tuy còn nhiều vấn đề cần tranh
luận và cân nhắc, nhưng sự thích ứng và sáng tạo của người dân Bình Định trong việc
bảo tồn và phát triển văn hóa là một minh chứng rõ ràng cho sức sống mạnh mẽ và bền
bỉ của văn hóa trong bối cảnh thay đổi không ngừng của thế giới.
Tuy nhiên, việc thích ứng với toàn cầu hóa không phải lúc nào cũng diễn ra suôn
sẻ và không có những vấn đề cần tranh luận. Sự xung đột giữa truyền thống và hiện
đại, vấn đề cân bằng giữa lợi ích kinh tế và bảo tồn văn hóa, cũng như vai trò của sáng
tạo và đổi mới vẫn là các điểm tranh luận nổi bật. Ví dụ, một số người lo ngại rằng
việc cải tiến nghệ thuật tuồng theo phong cách hiện đại có thể làm mất đi bản sắc và
giá trị nghệ thuật truyền thống của loại hình này. Ngoài ra, việc tổ chức lễ hội truyền
thống để thu hút du khách có thể biến các nghi lễ và phong tục trở thành các hoạt động
mang tính thương mại, mất đi ý nghĩa tinh thần và xã hội ban đầu. Tuy nhiên, nhìn
chung, Bình Định đã có những bước đi mạnh mẽ trong việc duy trì và phát triển văn
hóa truyền thống, mang lại lợi ích rõ rệt cho cả cộng đồng và sự phát triển bền vững
của địa phương.
 11

C. PHẦN KẾT LUẬN:

Quá trình chuyển hóa văn hóa của Bình Định trong bối cảnh toàn cầu hóa là một
hành trình phức tạp và đầy thử thách, nhưng cũng là cơ hội để cộng đồng này thể hiện
sự thích ứng linh hoạt và sáng tạo. Với sự kết hợp giữa bảo tồn các giá trị văn hóa
truyền thống và áp dụng các yếu tố hiện đại, Bình Định không chỉ duy trì được bản sắc
văn hóa độc đáo mà còn phát triển và làm giàu thêm các di sản văn hóa của mình.Điểm
mạnh của quá trình chuyển hóa này nằm ở việc người dân Bình Định không ngừng tìm
kiếm và áp dụng những phương pháp mới để bảo tồn và phát triển văn hóa. Ví dụ, việc
sáng tạo trong nghệ thuật tuồng đã mang lại sự hứng thú mới cho các thế hệ trẻ và làm
cho nghệ thuật này không chỉ là một di sản cổ xưa mà còn là một phần của cuộc sống
hiện đại.
Tuy nhiên, việc thích ứng với toàn cầu hóa cũng đặt ra những thách thức không
nhỏ. Một trong những vấn đề chưa được giải quyết là sự cân bằng giữa việc tiếp nhận
các yếu tố văn hóa toàn cầu và bảo tồn các giá trị truyền thống. Sự xung đột giữa hai
giá trị này có thể gây ra mâu thuẫn và khó khăn trong quá trình thích ứng và đổi mới.
Thêm vào đó, vai trò của các chính sách công cộng và các tổ chức quốc tế trong
việc hỗ trợ bảo tồn và phát triển văn hóa cũng là một vấn đề cần được xem xét. Sự hợp
tác và giao lưu văn hóa giữa Bình Định với cộng đồng quốc tế có thể mang lại nhiều
lợi ích, nhưng cũng đồng thời đem lại những thách thức và tác động không ngờ đến
bản sắc văn hóa của địa phương.
Mặc dù đã đề cập đến nhiều khía cạnh của sự chuyển hóa văn hóa Bình Định
trong bối cảnh toàn cầu hóa, vẫn còn những câu hỏi đáng quan tâm chưa được giải đáp
hoàn toàn. Đầu tiên là hiệu quả của các biện pháp bảo tồn văn hóa: Liệu các biện pháp
hiện nay đã đủ để bảo tồn và phát triển bền vững các giá trị văn hóa truyền thống của
Bình Định? Tiếp theo, sự ảnh hưởng của toàn cầu hóa đối với bản sắc văn hóa: Toàn
cầu hóa có mang đến cho văn hóa Bình Định những cơ hội mới hay chỉ là mối đe dọa
cho sự đa dạng văn hóa? Những câu hỏi này cần được tiếp tục nghiên cứu và thảo luận
để có thể đưa ra những giải pháp phù hợp, góp phần vào việc bảo tồn và phát triển văn
hóa Bình Định một cách bền vững trong thời kỳ toàn cầu hóa ngày nay.

D. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO:

Trần Kỳ Phương, (2017). Di sản văn hóa Chămpa tại Bình Định. Tạp chí Khảo cổ
học Việt Nam.
Trần Quang Trọng, (2017). Nghệ thuật tuồng Bình Định: Từ lịch sử đến hiện tại.
Nhà xuất bản Văn hóa Nghệ thuật.
 12

Lê Thị Bích Hằng, (2019). Nghệ thuật tuồng và sự phát triển tại Bình Định. Tạp chí
Văn hóa Nghệ thuật Việt Nam.
Nguyễn Thị Thanh Mai, (2020). Phong tục và lễ hội truyền thống của người dân
Bình Định. Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia.

Diễm Phúc, (2023). Bình Định bảo tồn di tích tháp Chăm gắn với phát triển du lịch.
https://cand.com.vn/Chuyen-dong-van-hoa/binh-dinh-bao-ton-di-tich-thap-cham-
gan-voi-phat-trien-du-lich-i689083/

Trường Thịnh, (2022). Trở về cội nguồn văn hóa đất Bình Định.
https://dantri.com.vn/du-lich/tro-ve-coi-nguon-van-hoa-dat-binh-dinh-
20220415185809060.htm

Văn hóa https://binhdinh.gov.vn/van-hoa

Trần Trung Sáng, (2022). Nghệ thuật Chăm Pa trong mắt Trần Kỳ Phương.
https://thethaovanhoa.vn/biemhoa/133N20220301075412821T133/nghe-thuat-
champa-trong-mat-tran-ky-phuong.htm

Thúy Hường, (2021). Đặc sắc nghệ thuật tuồng Bình Định.
https://nhahatntttbinhdinh.com.vn/vi/news/tin-tuc/dac-sac-nghe-thuat-tuong-binh-
dinh-
64.html#:~:text=Tu%E1%BB%93ng%20%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c%20
h%C3%ACnh%20th%C3%A0nh%20t%E1%BB%AB,h%C6%B0ng%20th%E1%
BB%8Bnh%20d%C6%B0%E1%BB%9Bi%20th%E1%BB%9Di%20Nguy%E1%
BB%85n.