BUITENLAND

THEORIE

Wisselkoersen
In de internationale handel spelen wisselkoersen een hele belangrijke rol. Wat betekent het
als de wisselkoers van de euro stijgt? En waarom stijgt of daalt de koers van een munt?

LEERDOELEN

Je kunt het verschil tussen de externe waarde en interne waarde van een munt
uitleggen.

Je kunt uitleggen dat ontvangsten en uitgaven op de handelsbalans de wisselkoers van

een munt bepalen.

Je kunt uitleggen hoe een zwevende wisselkoers tot stand komt.

Je kunt de procentuele verandering van de koers van een munt berekenen.

Je kunt de begrippen appreciatie en depreciatie uitleggen.

Je kunt uitleggen dat zwevende wisselkoersen voor automatisch evenwicht zorgen en

dus stabiliserend werken in de internationale handel.

Je kunt een nadeel van zwevende wisselkoersen noemen.

SAMENVATTING

In de supermarkt kost een lichtvolkoren brood ongeveer € 2,00. Met een briefje van € 10,00
kun je dus vijf broden kopen. Als een brood in prijs stijgt (inflatie) kun je minder kopen met
hetzelfde geld. De koopkracht van de euro (hoeveel kun je kopen met je geld?) noemen we
de interne waarde van de euro.

Je kunt ook kijken naar de externe waarde van de euro. Dan bedoelen we de wisselkoers
van de euro: de waarde van de euro ten opzichte van een andere munt (bijvoorbeeld € 1 = $
1,10). Een zwevende wisselkoers wordt bepaald door vraag en aanbod van de munt.

Handelsbalans en wisselkoers
De handelsbalans helpt om te begrijpen hoe de wisselkoers van een munt verandert. De
handelsbalans is een overzicht van alle handelstransacties (export en import) met het
buitenland in een periode:
• Export leidt tot ontvangsten op de handelsbalans en zorgt voor vraag naar de eigen munt
(bijvoorbeeld: een Chinese importeur koopt bij ons goederen en heeft daarvoor euro’s
nodig)
• Import leidt tot uitgaven op de handelsbalans en zorgt voor aanbod van de eigen munt
(bijvoorbeeld: een Nederlander boekt een hotel in de Verenigde Staten, heeft daarvoor
dollars nodig en moet zijn eigen euro’s dus omwisselen / aanbieden)

cumulus.co 1
BUITENLAND

In onderstaande voorbeelden worden de ontvangsten en de uitgaven op de handelsbalans

uitgelegd:

Ontvangsten door export Uitleg

• Het Nederlandse bedrijf Cyclo
Amerika BV verkoopt fietsen aan het
Nederland
Amerikaanse bedrijf Awesome
Awesome
(export)
• Awesome heeft $ maar Cyclo
Verkoopprijs: BV wil €
€ 1.000 Cyclo • $ moet omgewisseld worden
BV
(= $ 1.100) voor €
• Er ontstaat vraag naar € (en
aanbod van $)

Uitgaven door import Uitleg

• Het Nederlandse bedrijf Cyclo
BV koopt fietsonderdelen bij
Nederland Japan het Japanse bedrijf Shimano
(import)
Shimano • Cyclo BV heeft € maar
Shimano wil ¥ (yen)
Inkoopprijs:
Cyclo ¥ 60.000 • € moet omgewisseld worden
BV
(= € 500) voor ¥
• Er ontstaat aanbod van € (en
vraag naar ¥)

Samengevat ziet de handelsbalans er als volgt uit:

Handelsbalans Uitleg
• Ontvangsten door export leiden tot
ontvangsten (2023, € mrd) uitgaven vraag naar de eigen munt en aanbod
van vreemde valuta
Handelsbalans • Uitgaven door import leiden tot aanbod
van de eigen munt en vraag naar
+ ontvangsten – uitgaven vreemde valuta
800 765
door export door import • Vraag en aanbod bepalen de koers van
een munt
- Als de vraag groter is dan het
overschot 35 aanbod, dan stijgt de wisselkoers
- Als het aanbod groter is dan de
vraag, dan daalt de wisselkoers

Merk op: dit is een vereenvoudigde weergave. Naast de handelsbalans kennen we ook nog
de inkomensrekening en financiële rekening. Deze worden in de bovenbouw behandeld.

cumulus.co 2
BUITENLAND

Zwevende wisselkoers
Een zwevende wisselkoers (of: flexibele wisselkoers) wordt bepaald door vraag en aanbod
op de valutamarkt:
• Ontvangsten op de handelsbalans van de eurozone leiden tot vraag naar de euro en
aanbod van vreemde valuta (voorbeeld: Amerika koopt bij ons, zij hebben $ en moeten
dus $ omwisselen voor €, er ontstaat vraag naar € en aanbod van $)
• Uitgaven op de handelsbalans van de eurozone leiden tot aanbod van de euro en vraag
naar vreemde valuta (voorbeeld: wij kopen in Japan, wij hebben € en moeten dus €
omwisselen voor ¥, er ontstaat aanbod van € en vraag naar ¥)

De koers van de dollar in euro is een voorbeeld van een zwevende wisselkoers, die door
vraag en aanbod tot stand komt. In de afgelopen jaren ziet de ontwikkeling van de koers van
de dollar (in euro) er als volgt uit:

Koers van de dollar (in euro)

0,98
Appreciatie: stijging van de koers van
de dollar door vraag en aanbod. Gevolg:
voor Europeanen stijgen de prijzen van
geïmporteerde Amerikaanse producten.
0,93

0,88

0,83
Depreciatie: daling van
de koers van de dollar
door vraag en aanbod

0,78
2016 2017 2018 2019 2020 2021

Als de ontvangsten op de handelsbalans groter zijn dan uitgaven, is de vraag naar de eigen
munt groter dan het aanbod en stijgt de wisselkoers van de eigen munt. Een stijging van de
wisselkoers door meer vraag dan aanbod noemen we appreciatie. Een daling van de
wisselkoers door minder vraag dan aanbod noemen we depreciatie.

Rekenvoorbeeld wisselkoersen
Op een bepaald moment is de koers van de dollar in euro gelijk aan € 0,75 (oftewel: $ 1 = €
0,75). Vier jaar later is de koers van de dollar in euro gelijk aan € 0,90. De koers van de
dollar in euro is met ((0,90 – 0,75) / 0,75) x 100% = 20% gestegen. Maar – let op! – de koers
van de euro in dollar is gedaald. € 1 was eerst 1 / 0,75 = $ 1,33 waard. Vier jaar later is € 1
nog maar 1 / 0,90 = $ 1,11 waard. De koers van de euro in dollar is met ((1,11 – 1,33) / 1,33)
x 100% = 16,67% gedaald (tussentijds niet afgerond).

cumulus.co 3
BUITENLAND

Voor- en nadelen van zwevende wisselkoersen

Zwevende wisselkoersen hebben voor- en nadelen. Het belangrijkste nadeel is de
onzekerheid voor exporteurs en importeurs. Als wisselkoersen elke dag kunnen veranderen,
leidt dit tot onzekerheid.

Het belangrijkste voordeel is het feit dat zwevende wisselkoersen zorgen voor automatisch
evenwicht op de handelsbalans en dus ook voor stabiliteit in de internationale handel. Hoe
werkt dat precies?

Stel de eurozone (de gezamenlijke landen met de euro) heeft een overschot op de
handelsbalans (de export is groter dan de import). Dit betekent dat de vraag naar de euro
groter is dan het aanbod, en dat de wisselkoers stijgt. Door de stijgende koers van de euro
worden de producten uit de eurozone duurder voor de rest van de wereld. De
concurrentiepositie van de eurozone verslechtert. De export neemt af en de import neemt
toe. Het overschot op de handelsbalans verdwijnt.

Je kunt dit als volgt samenvatten:

Situatie in de Eurozone:
export > import
Ontvangsten > uitgaven
Vraag munt > aanbod munt

Wisselkoers stijgt

Producten uit Eurozone worden

duurder voor het buitenland

Export neemt af
en import neemt toe

Er ontstaat automatisch
een evenwicht

cumulus.co 4