Professional Documents
Culture Documents
Turkiyenin Akarsu Ve Golleri
Turkiyenin Akarsu Ve Golleri
Turkiyenin Akarsu Ve Golleri
Akarsu ve Gölleri
AKARSU
Yeryüzünü şekillendiren dış kuvvetler
arasında en yaygın ve etkili olanı
akarsulardır.Yağışlar,eriyen kar ve buz
suları ile kaynaklardan çıkan suların
birleşmesiyle oluşan ve belli bir yatak
içinde eğime bağlı olarak akan sulara
“akarsu” denir.Akarsular
büyüklüklerine göre çeşitli isimler
alır.Akarsuların küçüklerine;dere,özsu
ve çay,büyüklerine Irmak veya nehir
adı verilir.
Türkiye’nin Başlıca Akarsuları
Akarsularımızın büyük bir kısmı bütünü ile kendi topraklarımız içindedir.
(Yeşilırmak,Kızılırmak,Sakarya,Büyük ve Küçük Menderes ,Gediz,
Seyhan,Ceyhan Irmakları gibi..)
Bir kısmının ise yukarı ve orta kesimleri Türkiye
topraklarındadır.(Fırat,Dicle,Aras,Kura)
Başlıca Akarsularımız:
Çoruh nehri
Doğankent (Harşit) Çayı
Yeşilırmak
Kızılırmak
Yenice ırmağı (Filyos çayı)
Sakarya Nehri
Susurluk Irmağı
Bakırçay
Gediz Irmağı
Küçük Menderes Irmağı
Büyük Menderes Irmağı
Ergene Irmağı
Meriç Irmağı
Dalaman Irmağı
Eşen Çayı
Demre Çayı
Alakır Çayı
Düden Çayı
Aksu Çayı
Köprü Irmağı
Manavgat Irmağı
Alara Çayı
Göksu Irmağı
Tarsus Çayı
Seyhan Nehri
Ceyhan Nehri
Asi Irmağı
Fırat Nehri
Dicle nehri
Aras Irmağı
ÇORUH NEHRİ
Çoruh Nehri, yıllık ortalama 6,3 Milyar m3’lük akış hacmine sahip olup, toplam uzunluğu 431
km.dir. Çoruh Nehri'nin 410 km.lik kısmı Ülkemiz sınırları içerisinde, 21 km.lik kısmı ise
Gürcistan sınırları içerisindedir.
Çoruh Nehri, Mescit Dağları'ndan kaynağını alarak, Bayburt'u geçtikden sonra Yusufeli
ilçesinin Yokuşlu Köyü mevkiinde Artvin il sınırına girer. Yusufeli yakınlarında Barhal
deresiyle birleşen Çoruh Nehri kuzeybatı yönüne doğru akarak, su kavuşumu denilen yerde
Oltu suyu ile birleşir. Artvin yakınlarında Ortaköy suyu, Borçka'da Murgul suyu, İçkale
suyu ve Kaynarca suyunun da katılımı ile Muratlı Bucağını geçer ve Batum'un güneybatısında
Karadeniz'e dökülür.
ÇORUH NEHRİ
ÇORUH NEHRİ
HARŞİT ÇAYI
Türkiye'nin en uzun nehridir.Sivas’ın Zara ilçesinin doğusundaki Kızıldağ’dan,Bafra burnuna kadar olan
uzunluğu 1182 km.,yağış alanı 75,000 km 2’dir.Kızılırmak Sivas Kızıldağ’dan doğan Kızılırmak
İç Anadolu’da geniş bir yay çizer, Sivas,Kayseri,Kırşehir ve Ankara yakınından geçer,bu iç bölgedeki
Başlıca kolu olan Delice ırmağı alır ve Kuzey Anadolu Dağları arasına girer.Burada Devrez ve
Gökırmağı alır,kendi deltası olan Bafra ovasını geçerek Karadeniz’e dökülür.
KIZILIRMAK
ÇORUM
SİVAS
KIZILIRMAK
KIZILIRMAK
KIZILIRMAK DELTASI
YENİCE IRMAĞI(Filyos Çayı)
Batı Karadeniz Bölgesinin önemli bir ırmağıdır.Uzunluğu 228 km.,yağış alanı 13,000
km2’dir.En önemli kolları Devrek ırmağı,Ulusu çayı,Soğanlı çayı,Araç çayıdır.Araç çayı
ve soğanlı çayı Karabük'te birleşerek Yenice ırmağını oluşturur.Karabük’ten Tefen’e
kadar dar bir boğazdan geçen ırmak,Tefen’den sonra geniş bir vadide akar,ovaya
yayılır.Yılın büyük bir bölümünde(7-8 ay) geçit vermeyecek kadar hızlı akan (Saniyede
100 m3),yenice ırmağının kabarmış zamanlarında hızı 400-500 m 3’ü bulur.
YENİCE IRMAĞI(Filyos Çayı)
SAKARYA NEHRİ
Batı Karadeniz bölümünün en büyük akarsuyudur.Uzunluğu 824 km. , yağış alanı 57 bin
km2’dir.Yukarı kesiminde batıdan doğuya akar,bir dirsekle kuzeye döner,Sündiken
Dağları kuzeyine kadar bu yönde uzanır.Buralara batıdan gelen Porsuk çayını,Doğudan
gelen Ankara çayı ve Kirmir çayını alır.Yine keskin bir dirsekle batıya döner , fakat
Bilecik dolaylarında kuzeye yönelir,dar ve derin boğazlardan geçer(Geyve boğazı),
Adapazarı ovasında uzanarak Karadeniz'e dökülür.
SAKARYA NEHRİ
SUSURLUK IRMAĞI
Susurluk ırmağı,ilk kaynağını Simav gölü doğusundaki dağlardan toplar.Sular Simav gölünde
Toplanır,buradan çay görünüşünde çıkar,batıya uzanır.Burada Sındırgı ile Bigadiç arasında
bir dirsekle kuzeye döner,Susurluk kasabası doğusundan ve iki gölün arasından geçer,kuzeyde
Marmara Denizine dökülür.
SUSURLUK IRMAĞI
BAKIRÇAY
Bergama
Bergama
GEDİZ IRMAĞI
Gediz Nehri, Anadolu'dan Ege Denizine dökülen Büyük Menderes nehrinden sonra ikinci büyük
akarsudur. İç Batı Anadolu'daki Murat ve Şaphane dağlarından inen suların birleşmesiyle oluşan
Gediz Nehri, batıya doğru ilerlerken, kuzeyden Kunduzlu, Selendi, Deliniş ve Demrek çaylarını,
güneyden ise Kulu volkanik yöresinden gelen küçük dereleri sularına katar. Nehir, Salihli ilçesinin
kuzeydoğusundan Gediz Ovasına girer ve güneyden Kemalpaşa Ovasından gelen Nif çayını alarak Foça
tepelerinin güneydoğusundan İzmir Körfezine dökülür.
Taşkın dönemlerinde sık sık yatak değiştiren Gediz Nehri, yaklaşık 40.000 ha.'lık bir delta
oluşturmuştur. Zaman içerisinde İzmir körfezindeki bazı adalar da kara ile birleşmiş ve delta ovası
içerisinde kalmıştır.
19. y.y. sonlarında Gediz Nehri Çilazmak dalyanının hemen doğusundan Ege Denizine dökülmekte
iken, Körfezin hızla dolması ve İzmir Limanının denize ulaşımının kapanması tehlikesi nedeniyle
kanallar açılarak nehrin yatağı değiştirilmiştir.
GEDİZ IRMAĞI
Gediz deltası
GEDİZ IRMAĞI
Gediz Deltası
GEDİZ IRMAĞI
Gediz deltası
Küçük Menderes
Ege Bölgesinin en uzun akarsuyudur.Uzunluğu 529 km.,yağış alanı 25,000 km 2’dir.Bu ırmağın
büyük kolları vardır:Banaz çayı(170 km.),Çine çayı(100 km.),Akçay (157 km.),Çürüksu
bunlardandır.Büyük Menderes ,kaynaklarını İç-Ege Bölümündeki dağlık alandan alır.
Murat Dağından inen Banaz çayı ,Çivril taraflarından uzanan Kufi Çayı,Denizli’ye doğru akan
Emir Çayı ve bunun devamı olan çürüksuyu alır,Sarayköy çevresinden itibaren uzun ve geniş bir
Çöküntü hendeğine yerleşmiş olarak batıya doğru akar.Daha ileride Akçay ve Çine çayını’da
alarak,Balat ovasını geçer,Ege denizine dökülür.
Büyük Menderes
Büyük Menderes
ERGENE IRMAĞI
Trakya’nın çok yerinin sularını toplayarak Meriç nehrine dökülen bir akarsudur.Uzunluğu
280 km.,yağış alanı 14,000 km2’dir.Kaynaklarını Yıldız Dağlarından alan ,yolu boyunca her
İki yanından gelen bir çok kollarla beslenen bu ırmak,Ergene teknesi içinde doğu-batı
Doğrultusunda akar,İpsala yakınlarında Meriç Nehrine dökülür.
ERGENE IRMAĞI
Meriç Irmağı
Meriç nehri 515 km. boyunda büyük bir akarsudur.Bulgaristan’ın Rila dağlarındaki
Çadır tepesinden doğar,Filibe’den geçer.Edirne yakınlarında Batı Trakya’dan gelen
Arda çayını ve Bulgaristan'dan gele Tunca ırmağını alır.Nehir Türkiye-Yunanistan
Arası sınırı teşkil eder.Enez ilçe merkezinin yakınlarında Ege denizine dökülür.
Meriç Irmağı
Dalaman Irmağı
Akdeniz Bölgesinin batı sınırına yakın bir yakın bir yerde akan ve Köyceğiz ile Fethiye
arasındaki yerlerden geçerek Akdeniz’e dökülen büyük bir akarsudur.Yeşilköy dağından
Akdeniz’e kadar olan uzunluğu 186 km.,yağış alanı 4500km2’dir.Dalaman Irmağı,Gölhisar
Gölü çevresindeki dağlardan beslenir.Bütün bu sular Gölhisar ovasında birleşerek Dalaman
Irmağını oluşturur.
Dalaman Irmağı
Akköprü
Dalaman Irmağı
EŞEN ÇAYI
Eşen çayının uzunluğu 120 km.,yağış alanı 1200 km 2’dir.Çay kaynakları,kalker yapılı
Kızılcadağ’dan alır.Bu çevrenin dağlarından ve yazır gölünden inen derelerle beslenen çay,Seki
Ovasına iner,Çayağzı denilen yerden denize dökülür.
EŞEN ÇAYI
EŞEN ÇAYI
Demre Çayı
Demre çayı,Kaş ile Finike arasındaki alandan geçen ve Kalebucağı yakınında denize dökülen
akarsudur.Uzunluğu 65 km.dir.Akışı oldukça düzensizdir.Çevreden inen çoğu cılız ve yaz
aylarında da kuruyan dereler,burada birleşir ve Demre çayı bundan sonra dar ve uzun bir
boğazdan geçer.20 km.den uzun bu boğazdan sonra Gökyazı ovasına uzanır ki burası çayın
deltasıdır.
Demre Çayı
Gökyazı Ovası
ALAKIR ÇAYI
Antalya şehrinin doğusundan geçen çay,her ne kadar yer üstünden geçen kısmının uzunluğu
15 km. uzunluğunda olsa da önemli bir su kaynağıdır.Bazı bölümlerinde yeraltından geçen
bazı bölümlerinden yer üstünden akan bu çay,karstik kaynaklardan beslenir.Düden çayının
suları kışın artar,yazın azalmaz.Antalya'nın kıyı yarlarından 20-25 m. yükseklikten çağlayanlar
halinde Akdeniz’e dökülür.
DÜDEN ÇAYI
DÜDEN ÇAYI
AKSU ÇAYI
Antalya’nın doğusunda denize dökülen çay 136 km. uzunluğa sahiptir.Kaynağını Isparta
yakınlarındaki Akdağ ve Davras dağından alır,güneye doğru akar.Güneye doğru Göksu deresini
alınca Aksu adını alır ve denize uzanır.Kışın ve ilkbaharda coşkun bir ırmak gibidir;saniyede
geçirdiği su miktarı 140m3’dür.
Isparta: Zindan Mağarası ve roma köprüsü
AKSU ÇAYI
KÖPRÜ IRMAĞI
Uzunluğu 156 km. olan köprü çay kaynağını Eğirdir ve Beyşehir gölleri arasında yükselen
Anamas dağlarından alır.Yer yer güneş ışığının bile girmediği derin vadilerden geçen ırmağın
rejiminin düzenli olduğunu söylemek mümkündür.Yılın büyük bir bölümünde akımın 100/120 m 3
olduğu görülür.
KÖPRÜ
IRMAĞI
MANAVGAT IRMAĞI
Manavgat yakınlarında Antalya körfezine dökülen 80 km. boyunda bir çay olduğu halde gür
akışı nedeniyle Manavgat ırmağı da denilmektedir.Zengin karstik kaynaklar tarafından
beslenmesi buna neden olmaktadır.Manavgat ırmağının başlangıç yeri,Beyşehir gölünün 30 km.
güneyindeki Akdağ(2400m)’dır.Buradan 10-15 km aşağıda Karstik kaynaklarla beslenmeye
başlar,dar ve uzun vadilerde ilerler.Bir çok yerde çağlayanlar oluşturur.Denizden karaya
doğru 7 km. içlere kadar küçük tekneler girebilmektedir.
MANAVGAT IRMAĞI
MANAVGAT ŞELALESİ
HANDOS KANYONU
ALARA ÇAYI
Kaynağını Geyik Dağlarının bir bölümü olan Kuşak Dağından alan Alara Çayının uzunluğu
60 km.dir.Gür karstik kaynaklardan beslenen akarsu yukarı kesimlerinde dar ve derin
vadilerden geçer,Çay yolu boyunca bir çok kapızdan geçer.Aşağı kesimlerde ise düz bir arazide
akmaya başlar,meydana getirdiği araziden denize akar.Toplam yağış alanı 1000 km 2 olmasına
rağmen hızlı bir akıma sahip olmasının nedeni ise bir çok karstik kaynaktan beslenmesidir.
ALARA ÇAYI
Göksu Irmağı
Taşeli yaylalarını geçen,Geyik Dağları sıralarının suları ile beslenerek Akdeniz’e dökülen bir
ırmaktır.Uzunluğu 250 km.den çoktur.Sularını topladığı bölge ise 1000 km 2 den geniştir.
İki önemli kolu vardır:Hadım ve Ermenek .Mut kasabası yakınlarında bu iki akarsu birleşir ve
Göksu adını alır ve kendi oluşturduğu (yaklaşık genişliği 140 km 2) Silifke ovasından geçer.
Akımı oldukça hızlı olan Göksu yaz aylarında bile çoğu yerde geçit vermez.
Göksu Irmağı
Göksu Irmağı
Göksu Deltası
TARSUS ÇAYI
Çukurova’nın batı tarafından ve Tarsus şehri yakınından geçen önemli bir çaydır.
Uzunluğu 106 km.dir.Kaynaklarını Bolkar dağlarından alan Tarsus çayı,yukarı
kesimlerinde dağların dalgalı arazisinde akar,aşağılara inildikçe dar ve derin
vadiler içine sokulur,ovaya kadar böyle sürer.Tarsus çayının başlıca iki kolu;
Kadıncık deresi ve Cehennem deresidir.
TARSUS ÇAYI
SEYHAN NEHRİ
Seyhan Taşköprü
Ceyhan nehri kaynağını Elbistan'ı çevreleyen dağlardan alır.Uzunluğu 509 km.,yağış alanı 20.000
Km2’dir.Orta Torosların Nurhak dağlarından(3100 m.) Söğütlü deresi adı ile çıkar,Hurman ve
Göksun çaylarının birleşmesi ile Ceyhan adını alır.Engizek ve Ahır Dağlarındaki boğazdan geçer.
Çukurova’nın KD bölümüne girer ,Misis tepeliklerini çevirdikten sonra ,geniş deltasında akar ve
İskenderun körfezine dökülür.
CEYHAN IRMAĞI
CEYHAN IRMAĞI
Yılanlıkaleden Ceyhan
ASİ IRMAĞI
Uzunluğu 380 km. olan bu ırmak ,Lübnan ve Antilübnan dağlarından beslenerek,bunlar arasındaki
çöküntü alanında kuzeye doğru akar,Humus ve Hama şehirlerinden geçer,Türkiye’nin Hatay iline
girer,burada batıya dönerek Antakya şehrinden geçip,Akdeniz’e yönelir ve Amanos dağları
güneyinde,Samandağı kasabası yakınında denize dökülür.Türkiye’nin güney sınırından Akdeniz’e
kadar uzunluğu 90 km.den çoktur.
ASİ IRMAĞI
ASİ IRMAĞI
FIRAT NEHRİ
Ana kaynağını Doğu Anadolu dağlarından alan,Türkiye topraklarından geçtikden sonra Suriye
ve Irak topraklarına giren ve Dicle nehri ile birleşerek geniş Şatt-ül-Arab adlı kısa boylu
nehri meydana getiren ve Basra körfezine dökülen bir nehirdir.Türkiye topraklarındaki iki
önemli kolu Murat Irmağı ve Karasu Irmağıdır.Bütün kollarının Suriye sınırına kadar olan
toplam uzunluğu 2200 km.dir.Sularını topladığı alanlar çok geniş yer tutan Fırat,Türkiye’nin
en büyük yağış alan nehridir.Fırat nehri bol su taşır;Normal olarak saniyede 100-150 m 3,
kabarmış zamanlarında 500-600 m3,çok kabarmış zamanlarında 1000-1500 m3,en çok
çekilmiş zamanlarında ise 50-75 m3’dür.
KARASU IRMAĞI
KEMAH-KARASU
MURAT IRMAĞI
FIRAT NEHRİ
FIRAT NEHRİ
BİRECİK
FIRAT NEHRİ
BİRECİK
DİCLE NEHRİ
Ana kaynaklarını Doğu Anadolu’da Hazarbaba dağından gür bir kaynaktan alan,bir
çok kaynak ile Türkiye topraklarından beslenerek geçtikden sonra,Irak topraklarına
giren ve Fırat nehri ile birleştikten sonra ,güneyde Şatt-ül-Arab denilen kısa boylu nehri
meydana getiren bir nehirdir.Elazığ yakınlarındaki Hazar gölünden Türkiye –Irak sınırına
kadar uzunluğu 523 km.dir.Su toplama alanı 38.000 km 2’dir.Başlıca kolları;Ambar çayı,
Kuruçay,Pamuk Çayı,Salat Çayı,Batman Suyu,Garzan suyu,Botan suyu,Hizan çayı,Reşan Çayı,
Göksu’dur.
DİCLE NEHRİ
DİCLE NEHRİ
DİCLE NEHRİ
DİCLE NEHRİ
DİCLE NEHRİ
ARAS
IRMAĞI
Doğu Anadolu'nun kuzeyinden doğan ırmağın uzunluğu 920 km.' dir. Türkiye
topraklarındaki uzunluğu ise 435 km.' dir. Bingöl dağlarının kuzey-doğu yamaçlarında
çıkar. Erzurum'un güneyindeki Karagöl, Palandöken, Yıldırım, Şahvelet, Nalbant,
Sakaltutan dağları ve Akdağ ile Çakmak dağlarından gelen kolları aldıktan sonra bu
dağların arasındaki çukur alanda toplanır. İlkbaharda suları çoğalan Aras Iğdır
ovasında da bir kollar alır. Türkiye sınırlarını geçtikden sonra Kafkasya'nın güney-
doğusunda Mugan önünden geçerek Hazar denizine dökülür.
ARAS / PASİNLER
ARAS NEHRİ
PASİNLER
GÖLLER
Göller,karalar üzerindeki çukur alanların sularla
dolması sonucu oluşan,denizlerle doğrudan bağlantısı
olmayan durgun su birikintileridir.Yeryüzünde göller;
doğal göller ve yapay gölleri olmak üzere iki gruba
ayrılır.
HE
YE
LA
N
SE
T
BU
GÖ
ZU
LÜ
L
SE
T
GÖ
Tektonik Göller
İznik Gölü
Ulubat Gölü
Kuş Gölü
Burdur gölü
Akşehir Gölü
Eber Gölü
Tuz gölü
Hazar Gölü
Çıldır gölü
İZNİK GÖLÜ
Marmara Bölgesi’nin en büyük, Türkiye’nin ise beşinci büyük doğal gölü olan İznik Gölü,
tektonik bir tatlı su gölüdür. En büyükleri kuzeydoğudaki Karasu ve güneybatıdaki Sölöz
olmak üzere, derelerin göle girdiği noktalarda küçük deltalar ve geniş sazlıklar oluşmuştur.
Alan sık sazlıkların arasında karışık koloniler kuran küçük karabatak ve gece balıkçılı ile
önem kazanmıştır. Nedeni tam bilinmemekle birlikte, İznik Gölü kış aylarında önemli
sayıda su kuşu barındırmamaktadır. Yine de, İç Anadolu gölleri donduğunda kuşlar için
önemli bir sığınak oluşturduğu söylenebilir.
İZNİK GÖLÜ
ULUBAT GÖLÜ
Yüzölçümü: 13500
Rakım: 1250 - 2543 m
İdari olarak Bursa ilinin Karacabey ve Mustafa Kemalpaşa ilçeleri içersinde yer almaktadır.
Bursa kent merkezine 34 km, Balıkesir iline ise 90 km mesafede olan göl, Bursa Karacabey
karayolunun hemen güneyindedir.
Ulubat Gölü, Marmara Denizi’nin güneyinde, doğu-batı doğrultusunda uzanan tektonik kökenli
Yenişehir-Bursa-Gönen çöküntü alanında oluşmuştur. Aynı çöküntü alanındaki Kuş Gölü’nden
alçak bir eşikle ayrılmaktadır.
ULUBAT GÖLÜ
KUŞ GÖLÜ
Marmara Denizinin güneyinde, İnegöl Ovası ile Gönen Ovası arasında kalan çöküntü çukurları dizisi içinde oluşan
iki gölden biridir. Diğer göl olan Ulubat’dan alçak bir eşikle ayrılmaktadır.
İdari olarak Balıkesir İlinin Bandırma ve Manyas ilçeleri sınırları içinde bulunmaktadır.
Gölün barındırdığı kuş varlığı ve ekolojik değerleri yönünden taşıdığı önemi ve ünü ülke sınırlarını aşmıştır.
Dünyaca tanınan kuş alanlarından biridir.
Göl suları tatlıdır. Sığ bir göldür. En derin yeri 4 metre civarında olup, ortalama derinliği 1-2 metredir.
Koloidal kil ihtiva ettiği için suyu devamlı bulanıktır. İlkbaharda göl suları yükselir ve kıyıları kaplar. Yaz
aylarında ise geri çekilir. Bu ritmik olay her yıl düzenli olarak tekrarlanmaktadır. Gölün normal su seviyesindeki
alanı 16800 hektar civarındadır
KUŞ GÖLÜ
BURDUR GÖLÜ
Eber gölü gibi, Sultan dağları ile Emir dağı arasındaki çöküntü alanında yer alır. İdari olarak
Konya ve Afyon Karahisar illeri sınırları içerisinde yer almaktadır.
Kapalı bir havzada bulunduğundan dışarıya akıntısı yoktur. Buna karşın suları çok az tuzludur.
Kıyılardan göle karışan tatlı su kaynaklarının bolluğu, kıyılarda suyun tatlılaşmasını sağlar.
Tuzluluk orta kesimlerde ve kuzeydoğuda daha belirginleşir.
Göl, Sultan dağlarından inen mevsimlik ve sürekli akarsular, göl çevresindeki akiferlerin yer
altı suyu akımı ile göl alanına düşen yağışlarla beslenmektedir. Boşalımı ise, göl yüzeyinden
buharlaşma ve sulama amacıyla alınan sularla olmaktadır.
Akşehir Gölü
EBER GÖLÜ
Çayır pınar/Eber
TUZ GÖLÜ
Güneybatı-kuzeydoğu doğrultusunda uzanan tektonik bir göl olan Hazar Gölü, kuzeyinde
Deveboynu, güneyinde ise Hazar baba dağları yer almaktadır. Göl suları tuzlu olup sadece
tatlı su girdisinin olduğu yerlerde küçük sazlıklar bulunmaktadır. Batıda kürk suyu ağzında
Kürk Deltası, doğuda ise Zıkkım deresi ağzında Gezin Deltası oluşmuştur.
HAZAR GÖLÜ
HAZAR GÖLÜ
ÇILDIR GÖLÜ
İli : Ardahan
İlçe : Çıldır
Yüzölçümü : 14.000 ha
Doğu Anadolu Bölgemizde bulunan en büyük ikinci göldür. Suları tatlı olup,
tektonik oluşumlu bir göldür. En derin yeri 22 metredir. Yüzey akışıyla gelen
sular ve pınarlarla beslenir.
Ermenistan sınırında bulunan Arpaçay’ın kolu olan Telek suyu gölün tek
gideğenidir. Gölün güney batısında küçük bir göl olan Lavos Gölü bulunur.
Gölde dört tane ada bulunmaktadır. En büyük olanı Akçakale harabelerinin
yanında yer alan adadır.
ÇILDIR GÖLÜ
AKÇAKALE KÖYÜ/ÇILDIR
VOLKANİK GÖLLER
Volkanik alanlarda ,kraterin veya
maar adı verilen patlama
çukurlarının sularla dolması
sonucunda oluşur. Yurdumuzdaki
başlıca krater gölleri;
Nemrut gölü
Gölcük gölü
Meke Gölü
NEMRUT GÖLÜ
Konya Karapınar ilçesindeki Türkiye'nin en genç volkanik oluşumudur Meke Gölü. Konya'ya
101, Karapınar'a 8 kilometre uzaklıktaki krater gölüne Karapınar-Ereğli yolunun 7'nci
kilometresindeki sapaktan gidiyorsunuz. İki kilometre sonra 16 bin hektara yayılmış doğa
harikası önünüzde.Birinci derecede doğal sit alanı olan Meke Gölü, 12 metre derinliğinde
ve suyu tuzlu. 400 milyon yıl önce yaşanan iki volkanik patlamada oluşan krater gölünün
ortasında, 9 bin yıl önceki patlamada oluşan bir ada var. Çevresinde 5 kilometre
yürünebilen göl, birçok kuş çeşidinin yaşam ve üreme alanı.
MEKE MAARI
MEKE MAARI
MEKE MAARI
KARSTİK GÖLLER
BOLKAR DAĞLARI
ALADAĞLAR
SET GÖLLERİ
Göl oluşumuna uygun çukurların
önünün,herhangi bir şekilde
kapanması ve geride kalan
çukurluğun suyla dolması
sonucunda oluşan göllerdir.
Volkanik set gölleri
Alüvyal set gölleri
Kıyı set gölleri
Heyelan set gölleri
Moren set gölleri
Volkanik Set Gölleri
İli:Van,Bitlis
İlçe:Edremit,Tatvan,Gevaş,
Ahlat,Adilcevaz,Erciş,
Muradiye,Van Merkez
Yüzölçümü:390 000 ha
Van Gölü, Nemrut volkanının patlamasıyla akan lavların Muş ovası'na doğru olan gölün eski çıkışını
kapatmasıyla oluşmuş Türkiye'nin en büyük gölüdür. Göl içerisinde irili ufaklı 4 ada bulunmaktadır. Bu adalar
ile Ahlat sazlıkları, Dönemeç Deltası, Karasu Deltası, Bendimahi Deltası ve gölün kuzeyinde sazlıklarla kaplı
bir tatlı su gölü olan Nurşun Gölü Van Gölünde kuşlar açısından önem taşıyan alanlardır.
Van sazlığında kuluçkaya yatan yaz ördeği, gölün batısındaki yarımadada üreyen toy, adalarda kuluçkaya
yatan Van Gölü martısı ile Van Gölü'ne özgü bir balık türü olan inci kefali Van Gölü'nün uluslararası öneme
sahip sulak alanlar içerisinde yer almasını sağlamaktadır.
VAN GÖLÜ
VAN GÖLÜ
ERÇEK GÖLÜ
Van Gölü'nün 20 Km. doğusunda tektonik bir çöküntüde oluşmuş ve önü bir
lav akıntısıyla kapanmış alkali bir göldür. Van Gölü'nden bir eşikle ayrılan
Erçek Gölü, bir çöküntü havzası içindedir. yüzölçümü 99 km. kare olup deniz
seviyesinden yüksekliği, 1.800 m. dir. En derin yeri 15 metreyi bulur. Göle
doğudan karışan Memedik çayı bol su taşımaktadır. Göl Van Gölü gibi
oldukça tuzlu ve sodalıdır.
NAZİK GÖLÜ
Bitlis’in kuzeyinde bir lâv setti gölü olan Nazik Gölü’nün yüz ölçümü yaklaşık 30
km²’dir. Denizden 1870 m. yükseklikteki, kar suları ve çevredeki kaynak sularıyla
beslenen gölün derinliği 50 m. olup, gölde sazan balığı avcılığı da yapılmaktadır
BALIK GÖLÜ
İl : Ağrı
İlçe : Ağrı Merkez- Doğubeyazıt
Yüzölçümü : 3400 ha.
2241 metre ile Türkiye’nin en yüksek rakımlı gölüdür. Çevresinde bulunan dağlardan
gelen dereler, kıyısındaki pınarlar ve yeraltı suları ile beslenmektedir.
Göl tatlı su karakteri taşımaktadır. Gölün çıkış ayağı ise Balık gölü Deresidir. Bu dere
Balık Gölünden çıktıktan sonra Doğubeyazıt Sazlıklarına ulaşmaktadır.
Göl kışın donmakta ve yaklaşık beş ay don kalmaktadır. Gölün güney kesiminde yer yer
sazlıklar yer almaktadır.
HAÇLI GÖLÜ
BALIK GÖLÜ
BALIK GÖLÜ
HAÇLI GÖLÜ
ALÜVYAL SET GÖLÜ
Bafa gölü; Söke ilçesine 25 km. uzaklıkta Büyük Menderes deltasının hemen güney
doğusundadır. Karayolu ile ulaşmak mümkündür.
Bafa gölü;ülkemizde az bozulmuş ender kıyı sulak alanlarından biri olan Büyük
Menderes Deltasının jeomorfolojik gelişimi sonucunda Ege denizinin bir koyu iken göl
halini almıştır. Gölün maksimum derinliği 25 metreye ulaşmaktadır. Gölün ana su
kaynağı Büyük Menderes nehri taşkınları ve çevresindeki dağlardan gelen yeraltı ve
yerüstü sularıdır
BAFA GÖLÜ
KÖYCEĞİZ GÖLÜ
İli:Muğla
İlçeler:Köyceğiz, Ortaca
Yüzölçümü:8000 ha.
Göl, kanal, bataklık, sazlık, kumul, kıyı ve su basar sığla ormanı gibi değişik
ekosistemlerden oluşan bir sulak alandır. Hafif tuzlu bir göldür. Başta Namnam
Deresi olmak üzere çok sayıda dere, kaynak ve drenaj kanallarının taşıdığı
sularla beslenir.
Dalyanın en önemli özelliği nesli tehlike altındaki adi deniz kaplumbağasının
yumurtlama alanı olan kumsalıdır. Yine tehlike altında olan yumuşak kabuklu Nil
kaplumbağası kumsalın göl tarafında yumurtlar.
KÖYCEĞİZ GÖLÜ
KÖYCEĞİZ GÖLÜ
KÖYCEĞİZ GÖLÜ
Eymir ve Mogan Gölü
MOGAN
EYMİR
KIYI SET GÖLÜ
Kıyılarda bir setin önünün kıyı
kordonu veya kıyı oku
tarafından kapatılması
sonucunda oluşan
göllerdir.Delta oluşum
aşamasının başlangıcı olarak
nitelendirilebilir.
Ülkemizden örnek verecek
olursak;
Büyük Çekmece
Küçük Çekmece
Durusu Gölü
BÜYÜK ÇEKMECE GÖLÜ
Fındık Dere, Deli Yunus deresi ve çok sayıda kaynak suyu ile beslenen
Durusu’nun, 39 km2 su alanı vardır.En derin yeri 11 metredir. 162 milyon
m3/yıl su potansiyeli ile İstanbul çevresindeki tatlı su rezervlerinin %22’sine
sahiptir.Durusu, şehir kullanım suyunun önemli bir bölümünü karşılıyor.
DURUSU (TERKOS) GÖLÜ
HEYELAN SET GÖLLERİ
Sera Gölü, Trabzon'un batı sahilinde ,şehir merkezine 8 km. uzaklıkta bulunan
Yıldızlı Belediyesi sınırları içerisinde, denize 2 km. mesafededir.1950 yılında
meydana gelen bir toprak kayması sonucunda oluşmuştur.
Uzungöl
1325 m rakımda yer alan göl, Abant dağları üzerinde oluşmuş bir tatlı su gölüdür. Yer
altı suları ile beslenen gölün en derin yeri 17 m dir. Çam, kayın, köknar ağaçları ile
çevrili olan gölde, alabalık bulunmaktadır. Gölün hemen hemen bütün kıyılarında sarı ve
beyaz nilüfer çiçekleri gölün üzerini kaplamaktadır. Göl çevresi piknik alanı olarak
kullanılmaktadır.
Borabay Gölü
Amasya ilimizde 80 metre genişlik ve 25 metre derinliğe sahip olan göl, doğu batı
yönünde uzanan bir vadi de yer alır. 900 x 300 metre ölçülerindeki gölün etrafında kayın,
sarıçam, sedir, kestane ağaçları ile karışık Tabiat harikası gölün rengi zümrüt yeşilidir.
Güney kıyısı sarp ve diktir. Kuzey kıyısı piknik amaçlı kullanılmaya uygundur.
TORTUM GÖLÜ
1700’lü yılların ortalarında bugünkü uzundere ilçesi, Balıklı köyü batısında bulunan dağın
heyelan sonucu Tortum çayının önünü kapatması sonucu oluşmuş bir göldür.Erzurum-Tortum
yolu üzerinde olup Erzurum’a 120 km mesafededir.
Buzul (Moren ) Set Gölleri
Buzulların aşındırmasıyla oluşan çukurların
önlerinin ,buzultaşlarla kapatılması
sonucu oluşur.Ülkemizin yüksek dağlarında
,buzulların hareketleri ile oluşmuş
küçük moren setti gölleri bulunur.
YAPAY GÖLLER
Barajın Yeri:Şanlıurfa
Akarsuyu:Fırat
Amacı: Sulama+Enerji
Hacmi:169 m
Normal su kotunda göl hacmi
48700 hm3
Normal su kotunda göl alanı:817
km2
Sulama alanı: 872385 ha
Güç:2400 MW
Yıllık Üretim:8900 GWh
KARAKAYA BARAJI
Twitter.com/GeoHocasi