Niti Saastra

Skip to content
Vidyaadaanam
Sharing the received Vidyaa with all
MENU
Neethi Shastram
Neethi Shastram – #22 (Last) (Subhashitam) 211-222
OCTOBER 17, 2020 ~ NIVEDITA ~ LEAVE A COMMENT
Here is an extract from the collection of 222 Subhashitams under the heading Neethi
Shastra from the hand written notes of Sri. Skanda Narayanan. Sri Skanda Narayanan has also
written down the word-to-word meaning in Tamil. This post covers Subhashitams numbered
#211 to #222.
Link to all the posts

– https://nivedita2015.wordpress.com/category/shlokas/subhashitam/neethi-shastram/
Link to the first post –
https://nivedita2015.wordpress.com/2015/10/09/neethi-shastram-1-subhashitam/
Shloka 211
भोजनं व सङ् क ण म दरम् ब स

ु ंयतु म् ।
शयनं सुतसङ् क ण दे ह मे मधुसूदन ॥
भोजनं व सङ् क ण ब स
ु ंक णम दरम् । शयनं सुतसङ् क ण दे ह मे मधुसूदन ॥ – पाठा तरम्
भोजनम् व सङ् क णम् म दरम् ब स

ु ंयतु म् शयनम् सुतसङ् क ण दे ह मे मधुसूदन ।
(हे) मधुसूदन ! व सङ् क ण भोजनं (च), ब स

ु ंयतु ं म दरं (च), सुतसङ् क ण शयनं (च), मे दे ह ।
O Madhusoodana (मधुसूदन) ! Give (दे ह – दा) me (मे – अहम्) these – Food (भोजन) that is consumed
amidst the congregation of Brahmins ( व -सङ् क ण), a house (म दर) that has relatives (ब -ु संयत
ु )
and a bed room (शयन) filled with kids (सुत-सङ् क ण). A person having these three is considered to
be very fortunate.
Shloka 212
गणेशः तौ त माजारं ववाह या भर णे ।

महान प स े न नीचं से वतुमह त ॥
गणेशः तौ त माजारं ववाह या भर णे । महान प स े न नीचं से वतु म त ॥ – पाठा तरम्
गणेशः तौ त माजारम् ववाह य अ भर णे महान् अ प स े न नीचम् से वतुम् अह त ।
गणेशः ववाह य अ भर णे माजारं तौ त । महान् अ प स े न नीचं से वतुम् अह त ।
Ganesha (गणेश) prays ( तौ त – तु) a cat (माजार) for the safety (अ भर ण) of his vehicle, i.e., the
mouse ( व-वाह). Even (अ प) Great men (महान् – महत्) could end up (अह त – अह्) honoring (से वतुम्)
an inferior person (नीच) due to the circumstances ( स ).
Shloka 213
स त ताय स सं त य पयसो नामा प न ूयते

मु ाकारतया तदे व न लनीप तं यते ।
अ तःसागरशु म यप ततं त मौ कं जायते
ायेणाधमम यमो मगुणः संसगतो जायते ॥
स त ताय स सं त य पयसो नामा प न ूयते मु ाकारतया तदे व न लनीप तं यते ।
वा यां सागरशु म यप ततं त मौ कं जायते ायेणाधमम यमो मगुणः संसगतो जायते ॥ – पाठा तरम्
स त ताय स सं त य पयसः नाम अ प न ूयते मु ाकारतया तत् एव न लनीप तम् यते
अ तःसागरशु म यप ततम् तत् मौ कम् जायते ायेण अधमम यमो मगुणः संसगतः जायते ।
Advertisements
REPORT THIS AD
स त ताय स सं त य पयसः नाम अ प न ूयते । न लनीप तं तत् एव मु ाकारतया यते ।

अ तःसागरशु म यप ततं तत् मौ कं जायते । ायेण अधमम यमो मगुणः संसगतः जायते ।
Even (अ प) the name (नाम) is not (न) heard ( ूयते- ू) of the drop of water (पयस्) that is on (सं त)
a hot iron plate (स त तायस्), as it looses its existence completely. The very same (एव) thing (तद्)
(water droplet) is seen ( यते- श्) to have taken the shape of a pearl (मु -आकारता) when dropped
on a lotus leaf (न लनी-प - त). But, even in the middle of the ocean, that (तद्) drop of water that
falls into the oyster inside the ocean (अ तः-सागर-शु -म य-प तत) becomes (जायते-जा) a real pearl
(मौ क). Perhaps ( ायेण), a person becomes (जायते-जा) endowed with wretched, average or extra-
ordinary qualities (अधम-म यम-उ म-गुण), by the company (संसगतः) he keeps.
Shloka 214
ार यते न खलु व नभयेन नीचैः

ार य व न नहता वरम त म याः ।
व नै: पुनः पुनर प तह यमानाः
ार य च उ मजनाः न प र यज त ॥
ार यते न खलु व नभयेन नीचैः
ार य व न व हता वरम त म याः ।
व नै: पुनः पुनर प तह यमानाः
ार य च उ मजनाः न प र यज त ॥ – पाठा तरम्
ार यते न खलु व नभयेन नीचैः ार य व न नहताः वरम त म याः व नै: पुनः पुनः अ प तह यमानाः ार य च
उ मजनाः न प र यज त ।
नीचैः व नभयेन न खलु ार यते । म याः ार य व न नहताः वरम त । ार य पुनः पुनः अ प व नै: तह यमानाः च
उ मजनाः न प र यज त ।
Work does not even (न खलु) get started ( ार यते- +आरभ्) by the common people (नीच) due to the
fear to face difficulties in the way ( व न-भय). Having started the work ( ार य ), the Mediocre
people (म य) cease to do it ( वरम त- व+रम्) when they become hit by difficulties ( व न- नहत).
Having started ( ार य), in spite of even repeatedly (पुनः पुनः अ प) being impacted ( तह यमान) by
difficulties ( व न), the Good people (उ म-जन) do not (न) leave it (प र यज त-प र+ यज्).
Shloka 215
अधमा धन म त धनं मानं च म यमाः ।

उ मा मान म त मानो ह परमं धनम् ॥
पद े द:
अधमाः धनम् इ त धनम् मानम् च म यमाः उ माः मानम् इ त मानः ह परमम् धनम्
अ वय:
अधमाः धनम् इ त । म यमाः धनं मानं च इ त । उ माः मानम् इ त । मानः ह परमं धनम् ।
The inferior people (अधम) wish (इ त – इष्) for wealth (धन). The middle level of people (म यम)
wish (इष्) for material possession (धन) and respect (मान). Great men (उ म) want (इष्) respect
(मान) (and not money). The highest (परम) wealth (धन) is only ( ह) prestige (मान).
Shloka 216
मा ा समो ना त शरीरपोषणे भायासमो ना त शरीरतोषणे ।
व ासमो ना त शरीरभूषणे च तासमो ना त शरीरशोषणे ॥

मा ा समः ना त शरीरपोषणे भायासमः ना त शरीरतोषणे । व ासमः ना त शरीरभूषणे च तासमः ना त शरीरशोषणे ॥
शरीरपोषणे मा ा समः (कोऽ प) न अ त । शरीरतोषणे भायासमः (कोऽ प) न अ त । शरीरभूषणे व ासमः (कोऽ प) न

अ त । शरीरशोषणे च तासमः (कोऽ प) न अ त ।
In nourishing the body (शरीर-पोषण), no one (न) exists (अ त-अस्) equivalent (सम) of a mother (मातृ)
। In delighting the body (शरीर-तोषण), no one (न) exists (अ त-अस्) equivalent of a wife (भायासम) । In
decorating the body (शरीर-भूषण), nothing (न) exists (अ त-अस्) like that of knowledge ( व ासम) । In
draining the body (शरीर-शोषण), nothing (न) exists (अ त-अस्) like that of knowledge ( च तासम) ।
Shloka 217
वृ ौ च माता पतरौ सा वी भाया सुतः शशुः ।

अ यकायशतं कृ वा भत ा मनुर वीत् ॥
वृ ौ च माता पतरौ सा वी भाया सुतः शशुः अ प अकायशतं कृ वा भत ाः मनुः अ वीत् ।
वृ ौ माता पतरौ च, सा वी भाया च, शशुः सुतः च, अकायशतं कृ वा अ प भत ाः (इ त) मनुः अ वीत् ।
Aged (वृ ) parents (माता पतृ), chaste (सा वी) wife (भाया), and infant ( शशु) child (सुत) are to be
protected (भत ाः), even (अ प) by doing (कृ वा) hundred wrong deeds (अकाय-शतम्). Thus say
(अ वीत् – ू) Manu (मनु).
Shloka 218
खवाटो दवसे र य करणै स ता पतो म तके

ग दे शमनातपं तग त ताल य मूलं गतः ।
त ा य य महाफलेन पतता भ नं सश दं शरः
ायो ग त य दै वहतक त ैव या यापदः ॥
खवाटः दवसे र य करणैः स ता पतः म तके ग न् दे शम् अनातपं तग तः ताल य मूलं गतः ।
त अ प अ य महाफलेन पतता भ नं सश दं शरः ायः ग त य दै वहतकः त एव या त आपदः ॥
दवसे र य करणैः म तके स ता पतः खवाटः अनातपं दे शं तग तः ग न् ताल य मूलं गतः । त अ प सश दं पतता
महाफलेन अ य शरः भ नं (जातम्) । ायः य दै वहतकः ग त त एव आपदः या त ।
A bald man (खवाट) scorched (स ता पत) in the head (म तक) due to the Sun’s ( दवसे र) rays ( करण),
in search of a place (दे श) of shade (अनातप) rushing (ग त्) hurriedly ( तग तः), reached (गत) the
base (मूल) of a palm tree (ताल). Even (अ प) there (त ), due to the falling (पतत्) of a huge palm fruit
(महा-फल) , his (अ य-इदम्) head ( शरस्) became fractured (भ न) with a huge noise (सश द)! Perils
(आपद्) probably ( ायः) go (या त-या) verily (एव) wherever (य त ) those cursed by destiny (दै व-हतक)
go (ग त-गम्).
Shloka 219
क क र य त व ारः ोता य न व ते ।
न न पणके दे शे रजकः क क र य त ॥
क क र य त व ारः ोता य न व ते न न पणके दे शे रजकः क क र य त ।
य ोता न व ते, (त ) व ारः क क र य त ? न न पणके दे शे रजकः क क र य त ?
Where (य ) there is no (न व ते – वद्) listener ( ोतृ), what ( कम्) will the orators (व ृ ) do (क र य त
– कृ ) ? In a country (दे श) of naked mendicants (न न- पणक) , what ( कम्) will a washer-man (रजक)
do (कृ ) ?
Shloka 220
तृ णे कॄ णेऽ प ते श ा म यषु का कथा ।

ैलो य ा प य पं त पं वामनीकृ तम् ॥
तृ णे कॄ णे अ प ते श ः ा म यषु का कथा ैलो य ा प यद् पं तद् पं वामनीकृ तम् ।
(हे) तृ णे ! कॄ णे अ प ते श ः ा । म यषु का कथा । यद् पं ैलो य ा प तद् पं वामनीकृ तम् ।
O Goddess of Thirst (तृ णा) ! Your (ते – यु मद्) power (श ) was seen ( ा) even (अ प) in Krishna
(कृ ण). What (का) to say (कथा) of mere mortals (क य) ? Whichever (यद्) form ( प) was pervading
the three worlds ( ैलो य- ा प), that (तद्) form ( प) was made into a dwarf (वामनी-कृ त).
Shloka 221
मन य एकं वच य एकं कम ण एकं महा मनाम् ।

मन या यत् वच या यत् कम य यत् रा मनाम्॥
मन य एकं वच य एकं कम ण एकं महा मनाम् मन य अ यत् वच य अ यत् कम ण अ यत् रा मनाम् ।
महा मनां मन य एकं , वच य एकं , कम ण एकं (भव त) । रा मनां (तु) मन य अ यत्, वच य अ यत्, कम ण अ यत् (भव त)
।
The noble men’s (महा मन्) thought (मनस्) is one (एक), word (वचस्) is same (एक) and action (कमन्)
is same (एक). i.e., they are in complete harmony. For the ill-natured people ( रा मन्), thought (मनस्)
will be different (अ यत्), words (वचस्) will be different (अ यत्) and their actions (कमन्) will be
different (अ यत्).
Shloka 222
ाचीन म य ैः स ा यैः समयो चतैः ।

नी तशा मदं ो ं जीयात् आच तारकम् ॥
ाचीन म य ैः स ा यैः समयो चतैः नी तशा म् इदम् ो म् जीयात् आच तारकम् ।

ाचीन म य ैः समयो चतैः स ा यैः इदं ो ं नी तशा म् आच तारकं जीयात् ।
May this (इदम्) Neethi Shaashtram, the treatise on Ethics (नी तशा ), that which has been told
( ो ) with the words of wisdom (सद्-वा य) , that are present within the ancient texts ( ाचीन- -
म य- ) , that are appropriate even for the current times (समय-उ चत) , it win (जीयात् – जी) as long
as the Moon and stars exists (आ-च -तारकम्) , i.e., May this work continue to be well regarded till
eternity.
—– * ——
Advertisements
REPORT THIS AD
Neethi Shastram – #21 (Subhashitam) 201-210
OCTOBER 15, 2020 ~ NIVEDITA ~ LEAVE A COMMENT
#201 to #210.

Shloka 201
अनवसरे यत् प ठतं सुभा षतम प भव त हासाय । रह स ौढवधूनां र तसमये वेदपाठ इव ॥
अनवसरे च य ं सुभा षतं त भव त हा याय – पाठा तरम् ।
अनवसरे यत् प ठतम् सुभा षतम् अ प भव त हासाय रह स ौढवधूनाम् र तसमये वेदपाठः इव ।
अनवसरे यत् प ठतं सुभा षतम् अ प, रह स ौढवधूनां र तसमये वेदपाठः इव हासाय भव त ।
That which (यद्) is read (प ठत), even if (अ प) it is the wise sayings or Shubhashitams (सुभा षत),
becomes (भव त-भू) a joke, i.e., for the sake of fun (हास), when done at an inappropriate time
(अनवसर), like (इव) the lessons on Vedas (वेद-पाठ) taught at the time of making love (र त-समय) in
secrecy (रहस्) with one’s bold and grown-up wife ( ौढ-वधू).
Shloka 202
यु यु ं वचो ा ं बालाद प शुकाद प । अयु म प न ा ं सा ाद प बृह तेः ॥
यु यु ं वचः ा ं बालात् अ प शुकात् अ प अयु म् अ प न ा ं सा ात् अ प बृह तेः ।
बालात् अ प शुकात् अ प (वा) यु यु ं वचः ा ं (भव त) । अ प (च) सा ात् बृह तेः अ प अयु ं (वचः) न ा ं
(भव त) ।
The advice (वचस्), which is endowed with reasoning (यु -यु ), should be accepted ( ा ) even
(अ प) if it is from a child (बाल) or a parrot (शुक). Absurd (अयु ) suggestions should not (न) be
taken ( ा ) even (अ प) if it is directly (सा ात्) from Bruhaspati (बृह त), the Guru of the Devas.
Shloka 203
धा या न क णा न यथा पृ थ ां संमाजनी स चनुते वृथैव ।

मूढ तथा स चनुते धना न दाता च भो ा च परोऽ त त य ॥
धा या न क णा न यथा पृ थ ां संमाजनी स चनुते वृथा एव मूढः तथा स चनुते धना न दाता च भो ा च परः अ त त य ।
यथा संमाजनी ु थ ां क णा न धा या न वृथा एव स चनुते, तथा मूढः धना न (वृथा एव) स चनुते । त य (धन य) दाता च
भो ा च परः अ त ।
Just as the broomstick (संमाजनी) gathers (स चनुते सम्+ च) the grains (धा य) scattered (क ण) on the
ground (पृ थवी), just in vain (वृथा एव), i.e., without any benefit for itself, the foolish person (मूढ)
accumulates (सम्+ च) the wealth (धन) without any benefit for himself. The giver (दातृ) and the
enjoyer (भो ृ ) of that (तद्) wealth is (अस्) going to be a different person (पर). The miser will not
get to enjoy the wealth.
Shloka 204
ापारा तरमु स य वी माणो वधूमुखम् । यो गृह वेव न ा त द र ा त स म तः ॥
ापारा तरम् उ स य वी माणः वधूमुखम् यः गृहषु एव न ा त द र ा त सः म तः ।
यः ापारा तरम् उ स य वधूमुखं वी माणः गृहषु एव न ा त, म तः सः द र ा त ।
One (यद्) who sleeps ( न ा त) all the time at home (गृह) itself (एव), looking (वी माण) at the face of
his young wife (वधू-मुख), giving up (उ स य) the trade balance ( ापारा तर), i.e., not taking care of
the business, that (तद्) foolish person ( म त) brings in poverty (द र ा त).
Shloka 205
द प ाया नर ाया ह त पु यं पुरातनम् । साचे े द वद छाया ह त पापं पुरातनम् ॥
द प ाया नर ाया ह त पु यं पुरातनम् साचेत् वेद वदः छाया ह त पापं पुरातनम् ।

द प ाया नर ाया (च) पुरातनं पु यं ह त । साचेत् वेद वदः छाया पुरातनं पापं ह त ।
The shadow of the light (द प ाया) from the lamp and the shadow of people (नर ाया) will destroy
(ह त-हन्) all the benefits of good deeds (पु य) done in the past (पुरातन), if one crosses those
shadows. While that is so (सा चेत्), the shadow (छाया) of a Vedic Scholar (वेद वद्) destroys (ह त-
हन्) all the bad deeds (पाप) done in the past (पुरातन).
Shloka 206
नारायणे त श दोऽ त वाग त वशव तनी । तथा प नरके मूढाः पत ती त कम तु म् ॥
नारायणः इ त श दः अ त वाक् अ त वशव तनी तथा अ प नरके मूढाः पत त इ त कम् अ तु म् ।
नारायणः इ त श दः अ त । वाक् वशव तनी अ त । तथा अ प मूढाः नरके पत त इ त कम् अ तु म् ।
There exists (अ त) the word (श द) referred as (इ त) Naaraayana (नारायण). One’s power to speak
(वाक् ) existgs (अ त) within one’s control (वशव तन्). Yet (तथा अ प) the foolish people (मूढ) fall
(पत त – पत्) into Hell (नरक). How ( कम्) surprising (अ त ु ) is this (इ त).
Shloka 207
तृणाद प लघु तूलः तूलाद प च याचकः । वायुना क न नीतोऽसौ मामयं याचये द त ॥
तृणात् अ प लघुः तूलः तूलात् अ प च याचकः वायुना कम् न नीतः असौ माम् अयम् याचयेत् इ त ।
तृणात् अ प तूलः लघुः । तूलात् अ प च याचकः । असौ वायुना क ( कमथ) न नीतः ? (वायुः वद त) अयं मां याचयेत् इ त
(मया न नीतः) ।
Compared to a blade of grass (तृण), cotton (तूल) is lighter (लघु). Compared to even (अ प च) cotton
(तूल), the beggar who requests for some help (याचक) is more insignificant. If so, why is it that क
( कमथ) such a person (अदस्) is not (न) dragged (नीत) by the wind (वायु) ? The Wind God says that
“I don’t drag him along with me fearing that (इ त) he (इदम्) might beg (याच्) from me (अ मद्) also”.
Shloka 208
जनः स नात् पूव पू यतां तेन क सताम् । पूव ा लतः पाद आननाद धकः कमु ॥
जनः स नात् पूवम् पू यताम् तेन कम् सताम् पूवम् ा लतः पादः आननात् अ धकः कमु ।
जनः स नात् पूव पू यताम् । तेन सतां कम् । पूव ा लतः पादः आननात् अ धकः कमु ।
Let the bad people ( जन) be revered (पूज्) even before (पूवम्) the good people (स न) । How does
it matter to the good people (सत्) ? Does ( कमु) the feet (पाद) that is washed ( ा लत) first (पूवम्)
become more important (अ धक) than the face (आनन) ।
Shloka 209
उपका रषु यः साधुः साधु वे त य को गुणः । अपका रषु यः साधुः स साधुः स यते ॥
उपका रषु यः साधुः साधु वे त य कः गुणः अपका रषु यः साधुः सः साधुः स ः उ यते ।
यः उपका रषु साधुः त य साधु वे कः गुणः । यः अपका रषु साधुः सः साधुः (इ त) स ः उ यते ।
What ( कम्) greatness (गुण) is there in his (तद्) goodness (साधु व) of one who (यद्) is good (साधु) to
those who helped him (उपका रन्) ? The wise men (सत्) say (वच्) that one who (यद्) is good (साधु)
to those who did bad things to him (अपका रन्), that person (तद्) is to be considered as being
really good (साधु).
Shloka 210
ु त मृती तु व ाणां च षु ी े व न मते । एके न हीनः काण यात् ा याम ः क ततः ॥

ु त मृती तु व ाणां च षु ी े व न मते एके न हीनः काणः यात् ा याम् अ ः क ततः ।
ु त मृती तु व ाणां े च षु ी व न मते । एके न हीनः काणः यात् । ा याम् (हीनः) अ ः क ततः ।
ु त मृती तु व ाणां े च षु ी व न मते । एके न हीनः काणः यात् । ा याम् (हीनः) अ ः क ततः ।
The Vedas and the Smritis ( ु त- मृ त) are verily (तु) laid out ( व न मत) as the two ( े ) eyes (च ुस्) of
Brahmins ( व ). A person who is devoid (हीन) of one (एक) is considered (अस्) to be a one-eyed
person (काण). A person devoid (हीन) of both ( ) is considered ( क तत) to be a blind man (अ ) ।
Neethi Shastram – #20 (Subhashitam) 191-200
AUGUST 2, 2020 ~ NIVEDITA ~ LEAVE A COMMENT
#191 to #200.

Shloka 191
भूतां करणसंयु ाम् असतां वाक् अनु जेत् । भ व ी तु या सवा सतां वाचमनु जेत् ॥
भूताम् करणसंयु ाम् असताम् वाक् अनु जेत् भ व ी तु या सवा सताम् वाचम् अनु जेत् ।
असतां वाक् करणसंयु ां भूताम् अनु जेत् । सवा भ व ी या तु सतां वाचम् अनु जेत् ।
The speech (वाच्) of those who are not wise men (असत्) follow (अनु+ ज्) (i.e., it is about) the
past events (भूता) that are entertaining to the senses (करणसंयु ा). Whereas (तु) all (सवा) future
(भ व ी) actions ( या) follow (अनु+ ज्) the words (वाच्) of the great men (सत्).
Shloka 192
लभेत सकतासु तैलम प य नतः पीडयन्

पबे मृगतृ णकासु स ललं पपासा दतः ।
कदा चद प पयटन् शश वषाणमासादयेत्
न तु त न वष् टमूखजन च माराधयेत् ॥
लभेत सकतासु तैलम् अ प य नतः पीडयन् पबेत् च मृगतृ णकासु स ललं पपासा दतः कदा चत् अ प पयटन् शश वषाणम्
आसादयेत् न तु त न वष् टमूखजन च म् आराधयेत् ।
सकतासु य नतः पीडयन् तैलम् अ प लभेत । पबेत् च मृगतृ णकासु स ललं पपासा दतः । कदा चत् पयटन् शश वषाणम्
अ प आसादयेत् । त न वष् टमूखजन च म् न तु आराधयेत् ।
Oil (तैल) might be obtained (लभ्) even (अ प) from sand ( सकता) on account of the untiring effort
(य न) of squeezing it (पीडयत्). A man troubled by thirst ( पपासा दत) might get to drink ( पब्) water
(स लल) from a mirage (मृगतृ णका). At some point of time (कदा चत्), a wandering person (पयटन्)
might even find (आ-साद्) the hare’s horn (शश- वषाण). The mind ( च ) of an obstinate ( त न वष् ट)
foolish person (मूखजन) cannot be satisfied (आ-राध्).
Shloka 193
आपदाम् आपत तीनां हतोऽ प आया त हेतुताम् ।

मातृजङ् घा ह व स य त ी भव त ब ने ॥
आपदाम् आपत तीनां हतः अ प आया त हेतुताम् मातृजङ् घा ह व स य त ी भव त ब ने ।
आपत तीनां हतः अ प आपदां हेतुताम् आया त (यथा) मातृजङ् घा ह व स य ब ने त ी भव त ।
Even (अ प) the well-wishers ( हत) of those on whom calamities befall (आपत ती) bring (आया त-
आ+या) the cause (हेतुता) of misfortune (आपद्). An example of this is – For tying (ब न) the calf
(व स), its mother’s leg (मातृ-जङ् घा) itself ( ह) becomes (भव त-भू) the pole ( त ी) ।
Shloka 194
ा येन कु लालव य मतो ा डभा डोदरे

व णुयन दशावतारगहने तो महासङ् कटे ।
ो येन कपालपा णपुटके भ ाटनं सेवते
सूय ा य त न यमेव गगने, त मै नमः कमणे ॥
* ो येन कपालपा णपुटके भ ाटनं का रतः – पाठा तरम् ।
ा येन कु लालवत् नय मतः ा ड-भा डोदरे व णुः येन दशावतारगहने तः महासङ् कटे ः येन कपालपा ण-पुटके
भ ाटनं सेवते सूयः ा य त न यम् एव गगने, त मै नमः कमणे ।
येन ा कु लालवत् ा ड-भा डोदरे नय मतः , येन व णुः महासङ् कटे दशावतारगहने तः, येन ः कपालपा ण-पुटके
भ ाटनं सेवते, येन सूयः न यम् एव गगने ा य त, त मै कमणे नमः ।
One by whom (येन-यद्) Brahma ( न्) has been appointed ( नय मत) as a creator like the potter
(कु लालवत्) in the cosmic arena ( ा ड-भा डोदर) , one by whom (यद्) Vishnu ( व णु) was cast ( त)
into the depths of the ten avataras (दशावतार-गहन) during the extremely miserable situations
(महासङ् कट), one by whom (यद्) Shiva ( ) performs (सेवते-सेव्) roaming about for begging ( भ ाटन)
with a begging bowl in the hands (कपाल-पा ण-पुटक), one by whom (यद्) Surya (सूय) indeed (एव)
everyday ( न यम्) in the sky (गगन) revolves ( ा य त- म्), Salutation (नमस्) to that (तद्) Karma or the
Karmic force (कमन्).
Shloka 195
शशी दवसधूसरो ग लतयौवना का मनी

सरो वगतवा रजं मुखमन रं वाकृ तेः ।
भुधनपरायणः सतत ग तः स नो
नृपा णगतः खलो मन स स त श या न मे ॥
शशी दवसधूसरः ग लतयौवना का मनी सरः वगतवा रजम् मुखम् अन रम् वाकृ तेः भुः धनपरायणः सतत ग तः स नः
नृपा णगतः खलः मन स स त श या न मे ।
दवसधूसरः शशी, ग लतयौवना का मनी, वगतवा रजं सरः, वाकृ तेः अन रं मुखं, धनपरायणः भुः, सतत ग तः स नः,
नृपा णगतः खलः, मे मन स स त श या न ।
The seven (स त) thorns (श य) in my (मे-अ मद्) mind (मनस्) (i.e., things that break my heart) are the
moon (शशी) that turns pale during the day ( दवस-धूसर), the beloved woman (का मनी) who has lost
her youthfulness (ग लत-यौवना), a lake (सरस्) devoid of lotuses ( वगत-वा रज), a good looking
person’s ( वाकृ त) unscholarly (अन र) speech (मुख) (i.e., blabbering) , a powerful Lord ( भु) who
is engrossed in accumulating wealth (धन-परायण) , a noble person (स न) who is in eternal
poverty (सतत- ग त), an evil person (खल) who has gone to (or who is in) the king’s court (नृपा ण-
गत).
Shloka 196
आकारेणवै चतुराः तकय त परे तम् ।

गभ ं के तक प मामोदे नेव षट् पदाः ॥
आकारेण एव चतुराः तकय त परे तम् गभ ं के तक प ं आमोदे न एव षट् पदाः ।
चतुराः परे तम् आकारेण एव तकय त (यथा) षट् पदाः गभ ं के तक प म् आमोदे न एव (जान त) ।
Clever people (चतुर) infer (तकय त-तक् ) the intention of the other person (पर-इ त) looking at their
appearance (आकार) itself (एव). The six-legged Bee (षट् पद) finds out the fragrant leaf of Ketaka or
Ketakee or Fragrant Screw Pine தாைழ (के तक -प ), that is yet to come out and remains in its
place of origin (गभ- ), just by the smell (आमोद) itself (एव).
Shloka 197
राजसेवा मनु याणाम् अ सधारावलेहनम् ।

प चाननप र व ो ालीवदनचु बनम् ॥
राजसेवा मनु याणाम् अ सधार-अवलेहनम् प चा प र व ः ालीवदनचु बनम् ।
मनु याणां राजसेवा अ सधारावलेहनम् प चाननप र व ः ालीवदनचु बनम् ।
For people (मनु य), the Service to the King (राज-सेवा) is like (i.e., it is as risky as) licking the tip of
the knife (अ सधार-अवलेहन), embracing the five headed snake (प चानन-प र व ) and kissing the face
of the female snake ( ाली-वदन-चु बन).
Shloka 198
अगाध दया भूपाः कू पा इव रासदाः ।

घटका गु णनो नो चेत् कथं ल येत जीवनम् ॥
अगाध दयाः भूपाः कू पा इव रासदाः घटकाः गु णनः नो चेत् कथम् ल येत जीवनम् ।
भूपाः कू पा इव अगाध दयाः रासदाः । घटकाः गु णनः नो चेत् कथं ल येत जीवनम् ।
The Kings (भूप) are like (इव) the deep wells (कू प). They are deep-hearted (अगाध- दय) and difficult
to approach ( रासद). The royal servants (घटक) have to be good-natured (गु णन्). Else (नो चेत्) how
(कथम्) can they gain (ल येत-लभ्) their livelihood (जीवन). This also means the pots (घटक) have to
be tied with a rope (गु णन्). Else how (कथम्) can the water (जीवन) be obtained (ल येत-लभ्).
Shloka 199
एका भाया कृ तचपलाऽच चला च तीया

एकः पु भुवनजयी म मथो नरी यः ।
शेष श या युद धशयनं वाहनं प गा र
मारं मारं वगृहच रतं दा पो मुरा रः ॥
एका भाया कृ तरचलाच चला च तीया – पाठा तरम् ।

एकः पु ो ब जनसुतो म मथो नवारः – पाठा तरम् ।
एका भाया कृ तचपला अच चला च तीया एकः पु ः भुवनजयी म मथः नरी यः शेष श या युद धशयनं वाहनं
प गा र मारं मारं वगृहच रतं दा पः मुरा रः ।
एका भाया कृ तचपला । तीया अच चला च । एकः पु ः भुवनजयी म मथः नरी यः । शेष श या । युद धशयनम् ।
वाहनम् प गा र । मुरा रः वगृहच रतं मारं मारं दा पः (अभवत्) ।
One (एका) wife (भाया) Lakshmi is wavering by nature ( कृ त-चपला). And (च) the second one
( तीया) Bhoomaa Devi is immobile (अच चला). One (एक) son (पु ) Manmatha (म मथ), who wins
over the three world ( भुवन-जयी) cannot be easily seen ( नरी य). Aadishesha, the snake is his
bed (शेष श या). He sleeps on the ocean ( युद ध-शयन). His vehicle (वाहन) is Garuda, the enemy of
Snakes (प ग-अ र). On repeatedly thinking ( मार, मार) about the story or plight of his house ( व-गृह-
च रत), Lord Vishnu, Muraari (मुरा र) took the form of wood (दा - प) at Puri Jagannath Temple.
Shloka 200
अ ुं वा छ त वाहनं गणपतेः भूषा भुज ः ु धा

तं वाहोऽ य षडानन य ललनावाहोऽ प नागाननम् ।
गौरी ज नुसुतामसूय त कलानाथं ललाटानलो
न व णः स पपौ कु टु बकलहाद शोऽ प हालाहलम् ॥
अ ुं वा छ त वाहनं गणपतेराखुं ुधा ः फणी – पाठा तरम् ।

तं च ौ च रपोः शखी च ग रजा सहोऽ प नागाननम् – पाठा तरम् ।
गौरी ज सुतामसूय त कलानाथं कपालाननो – पाठा तरम् ।
अ ुं वा छ त वाहनं गणपतेः भूषा भुज ः ु धा तं वाहः अ य षडानन य ललनावाहः अ प नागाननम् गौरी ज नुसुताम्
असूय त कलानाथं ललाटानलः न व णः सः पपौ कु टु बकलहात् ईशः अ प हालाहलम् ।
ु धा भूषा भुज ः गणपतेः वाहनं अ ुं वा छ त । षडानन य वाहः अ य अ प तं अ ुं वा छ त । ललनावाहः नागाननम् अ ुं

वा छ त । गौरी ज नुसुताम् असूय त । कलानाथं ललाटानलः असूय त । न व णः सः ईशः अ प कु टु बकलहात् हालाहलं पपौ
।
The angry ( ु धा) ornament (भूषा) of Shivaa, the serpent (भुज ) wants (वा छ त – वा छ् ) to eat (अ म ु ्)
the mouse, the vehicle (वाहन) of Ganapati (गणप त). Shanmukha’s (षडानन) vehicle (वाह), the
peacock (अ य) also (अ प) wants (वा छ त – वा छ् ) to eat (अ ुम्) it, the serpent (तद्). The Lion, the
vehicle of his consort, Parvathi (ललना-वाह) wants (वा छ त – वा छ् ) to eat (अ ुम्) the elephant-faced
Ganesha (नागानन). Gowri (गौरी) feels envious (असूय त) of Ganga, the daughter of Rishi Jahnu (ज नु-
सुता). The third eye, which is the fire on the forehead (ललाट-अनल) feels envious of the moon, the
lord of the 15 parts (कलानाथ). Due to this quarrel in his family (कु टु ब-कलह) that (सः-तद्)
disappointed ( न व ण) Shiva himself (ईश) (अ प) drank (पपौ-पा) the poison (हालाहल).
Neethi Shastram – #19 (Subhashitam)
JULY 19, 2020 ~ NIVEDITA ~ LEAVE A COMMENT
#181 to #190.

–https://nivedita2015.wordpress.com/category/shlokas/subhashitam/neethi-shastram/
Shloka 181
समम् अ ा णे दानं सह ं ा ण ुवे ।
अयुतं ो ये दानम् अन तं वेदपारगे ॥
समम् अ ा णे दानम् सह म् ा ण ुवे अयुतम् ो ये दानम् अन तम् वेदपारगे ।
अ ा णे दानं समम् । ा ण ुवे सह म् । ो ये दानम् अयुतम् । वेदपारगे अन तम् ।
The charity (दान) done to a person who is not a Brahmana (अ ा ण) yields normal (सम) benefit.
The charity (दान) done to a person who is a name-sake Brahmana ( ा ण- ुव) yields thousand
times (सह ) benefit. The charity (दान) done to a Brahmana who has learnt the Vedas ( ो य)
yields ten-thousand times (अयुत) benefit. The benefit of doing charity (दान) to a Brahmana who
has understood the essence of the Vedas (वेद-पारग) is endless (अन त).
Shloka 182
येषां यी वा वधेया तेषां वाचा समी रतम् ।

अल यम प ल यं यात् इ त यनुशासनम् ॥
येषाम् यी वा वधेया तेषाम् वाचा समी रतम् अल यम् अ प ल यम् यात् इ त यनुशासनम्।
येषां यी वा वधेया तेषां वाचा समी रतम् अल यम् अ प ल यं यात् इ त यी-अनुशासनम् ।
Those (यद्) for whom the Vedas ( यी) are known by heart (वाग्- वधेया), by their (तद्) words (वाक् ),
that which is uttered (समी रत), even (अ प) if that thing is not obtainable (अल य), it would become
( यात्-अस्) obtainable (ल य). This (इ त) is the ordinance of the Vedas ( यी-अनुशासन).
Shloka 183
ा णा या न भाष ते म य ते ता न दे वताः ।
सवदे वमया व ा न त चनम यथा ॥
ा णाः या न भाष ते म य ते ता न दे वताः सवदे वमयः व ः न तद्-वचनम् अ यथा ।
ा णाः या न भाष ते, दे वताः ता न म य ते । व ः सवदे वमयः । त चनम् अ यथा न ।
Those (या न-यद्) words that the Brahmins ( ा ण) say (भाष ते-भास), the Divine Beings (दे वता) regard
(म य ते-मन्) those (ता न-तद्) words to be true. The wise Brahmin ( व ) is filled completely with all
the Vedas (सव-दे व-मय). Their words (तद्-वचन) can not (न) be otherwise (अ यथा).
Shloka 184
उपचारः कत ो यावत् अनु प -सौ दाः पु षाः । उ प -सौ दानाम् उपचारः कै तवं भव त ॥
उपचारः कत ः यावत् अनु प -सौ दाः पु षाः उ प -सौ दानाम् उपचारः कै तवं भव त ।
यावत् पु षाः अनु प -सौ दाः (तावत्) उपचारः कत ः । उ प -सौ दानाम् उपचारः कै तवं भव त ।
The Reverential polite behaviour (उपचार) should be carried out (कत ) as long as (यावत्) those
people (पु ष) are those towards whom affection has not risen (अनु प -सौ द). The reverence
(उपचार) of those towards whom affection has risen (उ प -सौ द) becomes (भव त-भू) hypocrisy
(कै तव).
Shloka 185
अ े तम स वाथ ये कदमा बुपदे षु च ।

व ा म ाऽ हपशुषु द डं शतगुणं भवेत् ॥
अ े तम स वाथ ये कदम-अ बु-पदे षु च व -अ म -अ ह-पशुषु द डं शतगुणं भवेत् ।

अ े तम स वाथ ये कदम-अ बु-पदे षु व ा म -अ ह-पशुषु च द डं शतगुणं भवेत् ।
While one is blind (अ ) or in the dark (तमस्) or during old age (वाथ य) or while in the paths that
are filled with filthy water (कदम-अ बु-पद) and (च) in the presence of the universal enemies like
snake and wild animals ( व ा म -अ ह-पशु) the stick (द ड) ought to become (भवेत्-भू) hundred times
(शत-गुण) more useful.
Shloka 186
वा ाधुयात् सवलोक य वम् । वा पा यात् सवलोका य वम् ॥

को वा लोके को कल य उपकारः । को वा लोके गदभ यापकारः ॥
वाक् -माधुयात् सव-लोक- य वम् वाक् -पा यात् सव-लोक-अ य वम् कः वा लोके को कल य उपकारः कः वा लोके
गदभ य अपकारः ।
वा ाधुयात् सवलोक य वम् । वा पा यात् सवलोका य वम् । कः वा लोके को कल य उपकारः । कः वा लोके गदभ य
अपकारः ।
The affection of everyone in the world (सव-लोक- य व) is obtained through sweet speech (वाक् -
माधुय). The aversion of everyone in the world (सव-लोक-अ य व) is gained through harsh words
(वाक् -पा य). In this world (लोक), why else (कः वा – कम् वा) there is felicitation (उपकार) for the
Cuckoo (को कल) ? In this world (लोक), why else (कः वा – कम् वा) there is disdain (अपकार) for the
donkey (गदभ) ? (It is due to the way they sound).
Shloka 187
अहो सुस शी वृ ः म ल य खल य च ।
यावत् मुखगतं प डं तावत् मधुरभाषणम् ॥
अहो सुस शी वृ ः म ल य खल य च यावत् मुखगतम् प डम् तावत् मधुरभाषणम् ।

अहो म ल य खल य च सुस शी वृ ः । यावत् मुखगतं प डं तावत् मधुरभाषणम् ।
O (अहो) ! The actions (वृ ) of the Mrudanga and (च) the wicked person (खल) has so much
resemblance (सुस शी). As long as (यावत्) the food (for the wicked person) or Semolina (for the
Mrudanga) ( प ड) has been provided to the mouth (of the wicked person) or the sides (of the
Mrudanga) (मुखगत) only till then (तावत्) the words or the sound will be pleasant (मधुर-भाषणम्).
Shloka 188
हीना यो न कत ः कत ो महदा यः ।
ईशा यात् महानागः प ग डं सुखम् ॥
हीन-आ यः न कत ः कत ः महत्-आ यः ईश-आ यात् महानागः प ग डं सुखम् ।
हीना यः न कत ः । महदा यः कत ः । महानागः ईशा यात् ग डं सुखम् प ।
Seeking the refuge of a weak person (हीना य) ought not (न) to be done (कत ). Seeking the
refuge of great people (महदा य) ought to be done (कत ). The great snake (महानाग) due to the
refuge provided by Shiva (ईशा य), enquired (प – छ् ) Garuda (ग ड) about its wellbeing (सुख).
Shloka 189
आपदथ धनं र ते ् ीमताम् आपदः कु तः ।

सा चेदपगता ल मी स चत तु वन य त ॥
आपत्-अथम् धनम् र ते ् ीमताम् आपदः कु तः सा चेत् अपगता ल मी स चतम् तु वन य त ।
आपत्-अथ धनं र ते ् । ीमताम् आपदः कु तः । सा ल मी अपगता चेत् स चतं तु वन य त ।
The wealth (धन) has to be saved (र ते ् – र )् for the difficult circumstance (आपत्-अथम्). For the
wealthy person ( ीमत्) , where (कु तः) are the difficult situations (आपद्) ? If (चेत्) that (सा-तद्)
Lakshmi or wealth (ल मी) is gone (अपगता), that which has been accumulated (स चत), definitely
(तु) gets destroyed ( वन य त – व+नश्).
Shloka 190
गु ं गां दै वतं तीथ घृतं मधु चतु पथम् ।

द णं कु व त ातां वन तीन् ॥
गु म् गाम् दै वतम् तीथम् घृतम् मधु चतु पथम् कु व त ातान् च वन तीन् ।
गु ं गां दै वतं तीथ घृतं मधु चतु पथं ातान् वन तीन् च द णं कु व त ।
Circumambulation ( द ण) ought to be done ( कु व त) when one comes across one’s Guru (गु )
or a Cow (गो) or Divine Beings (दै वत) or holy place (तीथ), or Ghee (घृत) or Honey (मधु) or road
junctions (चतु पथ) and (च) the well-known ( ात) trees (वन त).
Neethi Shastram – #18 (Subhashitam) – 171 to 180
JULY 11, 2020 ~ NIVEDITA ~ LEAVE A COMMENT
#171 to #180.

Shloka 171
य व ागमो ना त य ना त धनागमः ।
य चा मसुखं ना त न त दवसं वसेत् ॥
य व ागमः न अ त य न अ त धनागमः य च आ मसुखम् न अ त न त दवसम् वसेत् ।
य व ा-आगमः न अ त, य धन-आगमः न अ त, य आ म-सुखं च न अ त, त दवसं न वसेत् ।
Where (य ) there is no (न अ त-अस्) inflow of knowledge ( व ा-आगम), where (य ) there is no (न

अ त) inflow of wealth, where there is no (scope) (न अ त) for one’s own happiness (आ म-सुख),
don’t (न) stay (वसेत् – वस्) even for a day ( दवसम्) in such a place (त ).
Shloka 172
असारभूते संसारे सारमेतत् चतु यम् ।

काशीवासः सतां स ो ग ा च व णुपूजनम् ॥
असारभूते संसारे सारम् एतत् चतु यम् काशीवासः सताम् स ः ग ा च व णुपूजनम् ।
काशीवासः सतां स ः ग ा व णुपूजनं च एतत् चतु यम् असारभूते संसारे सारम् ।
In this essence-less (असारभूत) worldly life (संसार), these (एतद्) four (चतु य) are the essence (सार) –
residing in Kashi (काशी-वास), the company (स ) of the good men (सत्) , River Ganga (ग ा) and the
worship of Vishnu ( व णु-पूजन).
Shloka 173
च वारो व दायादा धमा ननृपत कराः ।

ये पु ावमानेन यः कु य त सोदराः ॥
च वारः व -दायादाः धम-अ न-नृप-त कराः ये पु -अवमानेन यः कु य त सोदराः ।
धम-अ न-नृप-त कराः च वारः व दायादाः । ये पु ावमानेन यः सोदराः कु य त ।
There are four (च वार) siblings of wealth ( व -दायाद) namely Dharma, Fire, Ruler and Thief (धम-
अ न-नृप-त कर). The other three ( ) brothers (सोदर) become angry (कु य त-कु प्), by disrespect
shown towards the first son, i.e., Dharma ( ये -पु -अवमान). If Dharma is not followed, the wealth
will be taken away by some natural calamity or by the ruler or by a thief.
Shloka 174
यो तषं ावहार च ाय ं च क सकम् ।

वना शा ण
े यो यु ात् तम् आ ः घातकम् ॥
यो तषम् ावहारम् च ाय म् च क सकम् वना शा ण

े यः यु ात् तम् आ ः -घातकम् ।
यः वना शा ण
े यो तषं ावहारं ाय ं च क सकं च यु ात् तं घातकम् आ ः ।
Without ( वना) proper study of the scriptures (शा ), one who (यद्) tells (i.e., provides advice)
( य
ु ात्- )ु related to astrology ( यो तष), judicial procedures ( ावहार), atonement ( ाय ) or
medical treatment ( च क सक), it is told that he (तद्) is said (आ ः- )ू to be a Brahmahatti ( -घातक),
one who performed the gravest sin of killing a Brahmana.
Shloka 175
यत् मनी षपदा ोजरजःकणप व तम् ।

तदे व भवनं नो चेत् भकारः त लु यते ॥
यत् मनी ष-पद-अ ोज-रजः-कण-प व तम् तद् एव भवनम् नो चेत् भकारः त लु यते ।
यत् मनी ष-पद-अ ोज-रजः-कण-प व तं तद् एव भवनम् । नो चेत् भकारः त लु यते ।
Only (एव) that (तद्) which (यद्) is purified by the dust particles of the lotus feet of a wise man
(मनी ष-पद-अ ोज-रजः-कण-प व त) is a house (भवन). Else (नो चेत्) the letter Bha (भकार) is lost (लु यते-
लुप्) in it (त ) and Bhavanam becomes vanam, i.e., forest.
Shloka 176
दातारं कृ पणं म ये सवमादाय ग त।

अदाता पु ष यागी सव द वा एव ग त॥
दातारम् कृ पणम् म ये सवम् आदाय ग त अदाता पु षः यागी सवम् द वा एव ग त।
दातारं कृ पणं म ये (यतः) सवम् आदाय ग त । अदाता पु षः यागी । सव द वा एव ग त।
The donor (दातृ) is considered (म ये-मन्) a miser (कृ पण) as he leaves (ग त-गम्) after taking away
(आदाय) everything (सव) (in terms of the fruits of the good deeds). The person (पु ष) who does
not give (अदातृ) is considered to be a liberal person ( यागी) as he leaves (ग त-गम्) only (एव) after
giving (द वा) everything (सव) (i.e., he can not take anything with him and all the worldly
possessions are for others to enjoy).
Shloka 177
य एव कलौ मृ युः वघाता क पतो गृहे ।

नारीसामा यमेतद् तु व चत् सा वी क यते ॥
यः एव कलौ मृ युः वघाता क पतः गृहे नारीसामा यम् एतद् तु व चत् सा वी क यते ।
कलौ गृहे यः एव वघाता क पतः मृ युः । एतद् तु नारीसामा यम् । व चत् सा वी (अ प) क यते ।
In this Kali Yuga (क ल), the woman ( ी) in the house (गृह) is only (एव) the God of Death (मृ यु)
created (क पत) by Brahmaa ( वघातृ). This one is (एतद् तु) just a general opinion about women (नारी
-सामा य). Some ( व चत्) virtuous woman (सा वी) also gets created ( क यते- +क प्) .
Shloka 178
अ ः श ं शा ं वीणा वाणी नर नारी च ।

पु ष वशेषं ा य भव त यो यायो या ॥
अ ः श म् शा म् वीणा वाणी नरः च नारी च पु ष- वशेषं ा य भव त यो य-अयो याः च ।
अ ः श ं शा ं वीणा वाणी नरः नारी च पु ष वशेषं ा य यो यायो याः भव त ।
Horse (अ ), weapon (श ), scripture (शा ), Veena (वीणा), speech (वाणी), man (नर), and (च)
woman (नारी) – all these become fit or useless (यो य-अयो य) upon obtaining ( ा य) (the company
of) the specific individual (पु ष- वशेष). Based on the quality of the person who deals with it, these
things and people are considered worthy or worthless.
Shloka 179
शतेषु जायते शूरः सह ेषु च प डतः ।

व ा दशसह ेषु दाता भव त वा न वा ॥
शतेषु जायते शूरः सह ेषु च प डतः व ा दशसह षे ु दाता भव त वा न वा ।
शतेषु शूरः जायते । सह षे ु च प डतः (जायते) । दशसह ेषु व ा (जायते) । दाता भव त वा न वा ।
A warrior (शूर) is born (जायते-जा) among a hundred (शत). And (च) a wise man (प डत) is born out of
a thousand (सह ). A good speaker (व ृ ) is born out of a ten thousand (दश-सह ). A generous
person (दातृ) might (वा) be there (भव त) or may not (न वा) be there. It is so rare to find a generous
donor.
Shloka 180
कु ौ त त य या ं वेदा यासेन जीय त ।

उ रेत् स तगो ाणी कु लमेको रशतम् ॥
कु ौ त त य य अ ं वेद-अ यासेन जीय त उ रेत् स त-गो ाणी कु लम् एक-उ र-शतम् ।
य य अ ं कु ौ त त, वेदा यासेन जीय त, (सः) स तगो ाणी एको रशतं कु लम् उ रेत् ।
One whose (यद्) food (अ ) resides ( त त- ा) in the stomach (कु ) and gets digested (जीय त-जॄ)
due to the study of the Vedas (वेद-अ यास), such a person uplifts the seven clans (स त-गो ) and
the hundred and one (एक-उ र-शत) lineages (कु ल). Feeding a Vaidika Brahmin brings good fortune
for numerous generations.
MARCH 21, 2020 ~ NIVEDITA ~ LEAVE A COMMENT
#160 to #170.

Shloka 160
जा ं ीम त ग यते तरते द शुचौ कै तवं

शूरे नघृणता मुनौ वम तता दै यं याला पनी ।
तेज व न अव ल तता मुख रता व श रे
तत् को नाम गुणो भवेत् सुगु णनां यो जनैः नाङ् कतः ॥
जा म्, ीम त, ग यते, तरते, द ः, शुचौ, कै तवम्, शूरे, नघृणता, मुनौ, वम तता, दै यम्, याला पनी, तेज व न,
अव ल तता, मुख रता, व श रे, तत्, कः, , नाम, गुणः, भवेत्, सुगु णनाम्, यः, जनैः, न, अङ् कतः ।
ीम त जा ं, तरते द ः, शुचौ कै तवं, शूरे नघृणता, मुनौ वम तता, याला पनी दै यं, तेज व न अव ल तता,
व श रे मुख रता ग यते । तत् कः नाम सुगु णनां गुणः भवेत्, यः जनैः न अङ् कतः ।
In a reserved person ( ीमत्), dullness (जा ) is considered (गण्). In one who is engrossed in
austerities ( तरत), hypocrisy (द ) is ascribed. In a pure person (शु च), deceit (कै तव) is regarded.
In a brave man (शूर), cruelty ( नघृणता) is noted. In saint (मु न), lack of intelligence ( वम तता) is
regarded. In a person who converses with love ( य-आला पन्), poorness (दै य) is considered. In an
energetic person (तेज वन्), arrogance (अव ल तता) is regarded. In whom the power of the words is
firm (व -श - र), loudness (मुख रता) is considered. Therefore (तत्), which ( क नाम) quality (गुण)
is there of the good-natured people (सुगु णन्) that is (यत्) not (न) branded (अङ् कत) by the wicked
people ( जन).
Note: तेज व न was mentioned as तेज वनौ ।
Shloka 161
लोभ ेदगुणेन क पशुनता य त क पातकै ः

स यं चे पसा च क शु चमनो य त तीथन कम् ।
सौज यं य द क बलेन म हमा य त क म डनैः
स ा य द क धनैरपयशो य त क मृ युना ॥
लोभः, चेत्, अगुणने , कम्, पशुनता, य द, अ त, कम्, पातकै ः, स यम्, चेत्, तपसा, च, कम्, शु चमनः, य द, अ त, तीथन,
कम्, सौज यम्, य द, कम्, बलेन, म हमा, य द, अ त, कम्, म डनैः, स ा, य द, कम्, धनैः, अपयशः, य द, अ त, कम्,
मृ युना ।
लोभः चेत् अगुणने क ( योजनम्)? य द पशुनता अ त पातकै ः कम् ? स यं चेत् तपसा च कम् ? य द शु चमनः अ त
तीथन कम् ? य द सौज यं बलेन कम् ? य द म हमा अ त म डनैः कम् ? य द स ा धनैः कम् ? य द अपयशः अ त
मृ युना कम् ?
If (चेत्) greed (लोभ) what ( कम्) is the use of other bad qualities (अगुण)? There is no need as Greed
itself will do all the damage. If (य द) malice ( पशुनता) is there (अस्), what ( कम्) is the use of crime
(पातक)? If (चेत्) truth (स य) is there, also (च), what ( कम्) is the need for other austerities (तपस्) ? If
(य द) one is (अस्) pure at heart (शु च-मनस्) what ( कम्) is it with holy places (तीथ) ? If (य द)
courteous (सौज य), what ( कम्) is the need for strength (बल)? If (य द) greatness (म हमा) is present
(अस्), what ( कम्) is the use of other embellishments (म डन)? If (य द) good knowledge (सद्- व ा)
what ( कम्) is the need for wealth (धन)? If (य द) disgrace (अपयश) is present (अस्), why ( कम्) death
(मृ यु)?
Note: In some version, बलेन म हमा is given as गुणैः सुम हमा
Shloka 162
एते स पु षाः पराथघटकाः वाथान् प र य य ये

सामा या तु पराथमु मभृतः वाथा वरोधेन ये ।
तेऽमी मानुषरा साः पर हतं वाथाय न न त ये
ये तु न त नरथकं पर हतं ते के न जानीमहे ॥
एते, स पु षाः, पराथघटकाः, वाथान्, प र य य, ये, सामा याः, तु, पराथम्, उ मभृतः, वाथा वरोधेन, ये, ते, अमी,
मानुषरा साः, पर हतम्, वाथाय, न न त, ये, ये, तु, न त, नरथकम्, पर हतम्, ते, के , न, जानीमहे ।
ये वाथान् प र य य पराथघटकाः एते स पु षाः । ये वाथा वरोधेन पराथम् उ मभृतः ते तु सामा याः । ये वाथाय पर हतं
न न त अमी मानुषरा साः । ये तु नरथकं पर हतं न त ते के न जानीमहे ।
Those who (यत्) having given up (प र- यज्) their own needs ( वाथ), are engaged in other’s needs
(पराथ-घटक), these people (एतद्) are good men (स पु ष) । Those who (यत्) bear the exertion i.e., toil
(उ म-भृत्) for others (पराथ), where it is not against their own good ( वाथ-अ वरोध), those (तद्) are
verily (तु) the ordinary people (सामा य) । Those who (यत्) for their benefit ( वाथ) destroy ( न-हन्) the
welfare of others (पर- हत), these (अदस्) are Raakshasaas in human form (मानुष-रा स) । But (तु)
those who (यत्), for no reason ( नरथक), destroy ( न-हन्) the welfare of others (पर- हत), we don’t (न)
know ( ा) who ( कम्) they (तद्) are. There is no word to describe them.
Shloka 163
प ाकरं दनकरो वकचीकरो त

च ो वकासय त कै रवच वालम् ।
ना य थतो जलधरोS प जलं ददा त
स तः वयं पर हते सुकृता भयोगाः ॥
प ाकरम्, दनकरः, वकचीकरो त, च ः, वकासय त, कै रवच वालम्, ना य थतः, जलधरः, अ प, जलम्, ददा त, स तः,
वयम्, पर हते, सुकृता भयोगाः ।
दनकरः प ाकरं वकचीकरो त । च ः कै रवच वालं वकासय त । ना य थतः जलधरः अ प जलं ददा त । स तः वयं
पर हते सुकृता भयोगाः ।
The sun ( दनकर) causes the lotus (प ाकर) to bloom ( वकची-कृ ) । The moon च ः causes the lily
(कै रवच वाल) to bloom ( वकास) । Though (अ प) it has not (न) been requested (अ भ-अ थत), the
clouds (जलधर) give (दा) water (जल) । Good People(सत्) on their own ( वयम्) are constantly
engaged in good activities (सुकृत-अ भयोग) for the welfare of others (पर हत) ।
Shloka 164
श श दवाकरयोः हपीडनं गजभुज मयोर प ब नम् ।

म तमतां च वलो य द र तां व धरहो बलवा न त मे म तः ॥
श श दवाकरयोः, हपीडनम्, गजभुज मयोः, अ प, ब नम्, म तमताम्, च, वलो य, द र ताम्, व धः, अहो, बलवान्, इ त, मे,
म तः ।
श श दवाकरयोः हपीडनं, गजभुज मयोः अ प ब नम्, म तमतां च द र तां वलो य अहो व धः बलवान् इ त मे म तः ।
Seeing ( व-लोक् ) the eclipses or the seizure by the grahas ( ह-पीडन) of the moon and the sun (श श
- दवाकर), the capturing (ब न) of even (अ प) elephants and snakes (गज-भुज म), and (च) the
poverty (द र ता) of Intellectuals (म तमत्) my (अ मद्) conclusion (म त) is this (इ त) – Alas (अहो)! Fate
( व ध) is powerful (बलवत्) !
Note: श श दवाकरयोः हपीडनं गजभुज मयोर प ब नम् was given as गजभुज वह मब नं श श दवाकरयोः
हपीडनम् where वह म refers to birds।
Shloka 165
नैवाकृ तः फल त नैव कु लं न शीलं

व ा प नैव न च य नकृ ता प सेवा I
भा या न पूवतपसा खलु स चता न
काले फल त पु ष य यथैव वृ ाः ॥
न, एव, आकृ तः, फल त, न, एव, कु लम्, न, शीलम्, व ा, अ प, न, एव, न, च, य नकृ ता, अ प, सेवा, भा या न, पूवतपसा, खलु,
स चता न, काले, फल त, पु ष य, यथा, इव, वृ ाः ।
आकृ तः न फल त एव । कु लं न एव । शीलं न । व ा अ प न एव । य नकृ ता सेवा अ प न च ।

पूवतपसा खलु पु ष य स चता न भा या न यथा काले वृ ाः इव फल त ।
The form (आकृ त) indeed (एव) does not (न) fructify (फल्) । Even (एव) the heredity (कु ल) does not
(न). The character (शील) does not (न). Even (अ प) knowledge ( व ा) does not (न) definitely (एव)
fructify. Even (अ प) the service (सेवा) performed with effort (य नकृ ता) does not (न) also (च). Like
how (यथा) in time (काल) the trees (वृ ) fructifies (फल्) like that (इव) due to the earlier performed
austerities (पूवतपस्) indeed (खलु) the men’s (पु ष) accrued (सं- च) fortunes (भा य) yields results
(फल्).
Shloka 166
यज जनसंसग भज साधुसमागमम् ।
कु पु यमहोरा ं मर सव रं सदा ॥
यज, जनसंसगम्, भज, साधुसमागमम्, कु , पु यम्, अहोरा म्, मर, सव रम्, सदा ।
जनसंसग यज । साधुसमागमं भज । अहोरा ं पु यं कु । सदा सव रं मर ।
Leave ( यज्) the association of the bad people ( जन-संसग). Revere (भज्) the company of good
people (साधु-समागम). Day and night (अहोरा म् perform (कृ ) virtuous deeds (पु य). Always (सदा)
remember ( मृ) the Supreme Lord (सव र).
Shloka 167
मुखं स ं वमला च ः कथानुरागो मधुरा च वाणी ।

नेहोऽ धकः स मदशन च सदानुर य जन य ल णम् ॥
मुखम्, स म्, वमला, च, ः, कथानुरागः, मधुरा, च, वाणी, नेहः, अ धकः, स मदशनम्, च, सदानुर य, जन य,
ल णम् ।
स ं मुखं, वमला ः च, कथानुरागः, मधुरा वाणी च, अ धकः नेहः, स मदशनम् च सदा अनुर य जन य ल णम् ।
Happy ( स ) face (मुख), and (च) spotless ( वमला) gaze ( ), Interest in conversation (कथा-अनुराग),
and (च) sweet (मधुरा) speech (वाणी), excessive (अ धक) affection ( नेह), and (च) eagerness to see
(स म-दशन) are the characteristics (ल ण) of the ever (सदा) attached (अनुर ) person (जन).
Shloka 168
अतु दानं कृ तपूवनाशनम् अमाननं रतानुक तनम् ।

कथा स े न च नाम व मृ तः वर भाव य जन य ल णम् ॥
अतु दानम्, कृ तपूवनाशनम्, अमाननम्, रतानुक तनम्, कथा स े न, च, नाम व मृ तः, वर भाव य, जन य, ल णम् ।
अतु दानं कृ तपूवनाशनम् अमाननं रतानुक तनं कथा स े न नाम व मृ तः च (इ त एतद् सव) वर भाव य जन य
ल णम् ।
Giving charity with dissatisfaction (अतु -दान), losing what was done earlier i.e., being ungrateful,
(कृ तपूव-नाशन), being disrespectful (अमानन), praising bad behaviour ( रत-अनुक तन), and (च)
forgetting the name (नाम- व मृ त) even while conversing (कथा- स ) are the characteristics (ल ण)
of a person (जन) who has the feeling of disinterestedness ( वर -भाव).
Note: कथा स े न is mentioned as यथा स े न
Shloka 169
गो भ व ै वेदै सती भः स यवा द भः ।

अलु ैदानशीलै स त भः धायते मही ॥
गो भः, व ैः, च, वेदैः, च, सती भः, स यवा द भः, अलु ैः, दानशीलैः, च, स त भः, धायते, मही ।
गो भः व ैः च वेदैः च सती भः स यवा द भः अलु ैः दानशीलैः च स त भः धायते मही ।
The earth (मही) is held (धृ) by these seven (स त भ) namely cows (गो), Brahmins ( व ), Vedas (वेद),
virtuous women (सती), those who speak only the truth (स यवा द), people without greed (अलु ),
and (च) liberally disposed people (दान-शील).
Shloka 170
अ रं जी वतं लोके यौवनं धनम रम् ।

अ रं पु दारा धमक त यं रम् ॥
अ रम्, जी वतम्, लोके , यौवनम्, धनम्, अ रम्, अ रम्, पु दाराः, च, धमक त यं, रम् ।
लोके जी वतं यौवनं धनं पु दाराः च अ रम् । धमक त यं रम् ।
In this world (लोक), life span (जी वत) is ephemeral (अ र). So is youthfulness (यौवन) and wealth
(धन). And (च) the family with wife and children (पु -दारा) is also ephemeral (अ र). Dharma and
reputation are the two (धम-क त- य) that ever remains stable ( र).
Note: पु दारा was mentioned as दारपु ा द
Neethi Shastram – #15, #16 (Subhashitam)
DECEMBER 3, 2015 ~ NIVEDITA ~ LEAVE A COMMENT
Here is an extract from the collection of 222 Subhashitams under the heading Neethi Shastra
from the hand written notes of Sri. Skanda Narayanan. Sri Skanda Narayanan has also written
down the word-to-word meaning in Tamil.
Link to the first post – https://nivedita2015.wordpress.com/2015/10/09/neethi-shastram-1-

subhashitam/
१४५. य परवशं कम त नेन
य परवशं कम त नेन वजयेत् |

य दा मवश तु या सेवेत य नत: ||
यत् यत् पर+वशं कम, तत् तत् य नेन वजयेत् | यत् यत् आ म+वश तु यात्, तत् तत् य नत: सेवेत |
Whichever tasks are dependent on others, put effort to avoid those tasks. Whichever tasks are
dependent only on self, put effort to complete those tasks.
१४६. सव परवशं :खम्
सव परवशं :खं सवमा मवशं सुखम् |
एत ा समासेन ल णं सुख :खयो: ||
सव पर+वशं :खं | सवम् आ म+वशं सुखम् | एतत् सुख :खयो: ल णं समासेन व ात् ||
Whatever is in other’s possession causes sorrow. Whatever is in one’s own possession causes
happiness. This is the right understanding (linked with knowledge) of the nature of sorrow and
happiness.
१४७. अ ोहेण च भूतानाम्
अ ोहेण च भूतानाम प ोहेण वा पुन: |

या वृ तां समा ाय व ो जीवेदनाप द ||
व : या वृ : भूतानाम् अ प+ ोहेण वा, अनाप द अ+ ोहेण वा, तां समा ाय पुन: च जीवेत् |
The wise Brahmin should take to the profession that causes no harm to the living beings. During
unavoidable dangerous circumstances, he should act in such a way that only the least harm is
caused to other living beings.
१४८. ऋतानृता यां जीवे ा
ऋतानृता यां जीवे ामृतेन मृतेन वा |
स यानृतेन वा व ो न वृ या कदाचन ||
व : ऋत+अनृता यां वा जीवेत् | मृतेन मृतेन वा जीवेत् | स यानृतेन वा जीवेत् | कदाचन वृ या न जीवेत् |
The wise Brahmin could live on alms or any wealth obtained by luck. He could live by begging or
by doing farming. He could do honest business. But he should never work for someone as a
laborer.
१४९. ऋतमु चशीलं ेयममृतम्
ऋतमु चशीलं ेयममृतं यादया चतम्

मृतं तु या चतं भै ं मृतं कषणं मृतम् |
स यानृतं तु वा ण यं तेन चैवा प जी ते
सेवा वृ रा याता त मा ां प रवजयेत् ||
उ चशीलं ऋतं ेयम् | अया चतम् अमृतं यात् | या चतं भै ं तु मृतं | कषणं मृतम् मृतं | वा ण यं तु स यानृतं | तेन च एव
अ प जी ते | सेवा वृ : आ याता | त मात् तां प रवजयेत् |
Living on those grains that were collected from where they have fallen (or collecting it door-to-
door) is called Rutam. That which is got by not begging is Amrutam or nectar. Living on food
obtained by begging is Mrutam or death. Living on the food obtained by farming is Pramrutam.
Vaanijyam or trade includes truth and falsehood. It is alright even to live by doing trade. Gaining
a livelihood by doing menial service is known to be that of the work of a dog. So it is to be totally
avoided.
१५०. व ाणां ानत: ै म्
व ाणां ानत: ै ं याणां तु वीयत: |
वै यानां धा यधनत: शू ाणामेव ज मत: ||
व ाणां ानत: ै म् | याणां तु वीयत: ै म् | वै यानां धा य+धनत: ै म् | शू ाणां एव ज मत: ै म् |
Among the Brahmins, the most knowledgeable person is considered to be great. Among the
Kshatriyas, the courageous one is considered to be great. Among the Vaishyaas, the richest one
is considered as great. Among the Sudraas, the eldest one is considered as great.
१५१. व ं ब :ु वय: कम
व ं ब :ु वय: कम व ा भव त प चमी |
एता न मा य ाना न गरीयो यत् यत् उ रम् ||
व ं ब :ु वय: कम व ा – एता न प चमी मा य+ ाना न भव त | यत् यत् उ रम् (तत्) गरीय: |
Wealth, relatives, age, work and knowledge – these five are to be respected. In that order, that
which comes later is greater.
१५२. व ा नाम नर य पम धकम्
व ा नाम नर य पम धकं गु तं धनं
व ा भोगकरी यश:सुखकरी व ा गु णां गु : |
व ाब ज
ु नो वदे शगमने व ा परा दे वता
व ा राजसु पू यते न ह धनं व ा वहीन: पशु: ||
व ा नाम – नर य पम धकम् | गु तं धनम् | व ा भोगकरी यश:+सुखकरी | व ा गु णां गु : | वदे शगमने व ा

ब ज
ु न: | व ा परा दे वता | राजसु व ा पू यते | धनम् न ह (तत् सव ददा त) | व ा वहीन: पशु: |
Vidyaa or Knowledge is the man’s extended form. It is the hidden secret wealth. Knowledge
gives enjoyment, glory and comforts. Knowledge is the preceptor among the preceptors. While
going to a different country, Knowledge acts as a family member. Knowledge is the supreme
god. In the presence of the kings, Vidya is adored. Money does not do all these. One who is
devoid of knowledge is to be considered as an animal only.
१५३. ा त: चेत् कवचेन कम्
ा त: चेत् कवचेन क कम र भ: ोधोऽ तचे े हनाम्
ा त ेदनलेन क य द सु त् द ौषधै: क फलम् |
क सपय द जना: कमु धनै व ाऽनव ाय द

ीडाचेत् कमु भूषणै: सुक वता य तरा येन कम् ||
दे हनाम् ा त: चेत् कवचेन क फलम् ? ोध: अ तचेत् अ र भ: कम् ? ा त: चेत् अनलेन कम् ? य द सु त् द ौषधै: क
फलम् ? य द जना: सप: क फलम् ? य द अनव ा व ा धनै: कमु ? ीडा चेत् भूषणै: कमु ? सु+क वता य द अ त,
रा येन कम् ?
What is the need of the armor if a person has patience? What is the need of any enemy if the
person has anger? If there is a paternal relative where is the need for fire? If there is a friend
where is the need for divine medicines? If there are vicious persons where is the need for
serpents? If there is faultless scholarship where is the need for money? If there is shyness
where is the need for ornaments? If there is good poetry where is the need for a kingdom?
१५४. दा यं वजने दया
दा यं वजने दया प रजने शा ं सदा जने
ी त: साधुजने नयो नृपजने व ने चाजवम् |
शौय श ुजने मा गु जने का ताजने धृ ता
ये चैवं पु षा: कलासु कु शाला: ते वेव लोक त: ||
वजने दा यं, प रजने दया, जने सदा शा ं, साधुजने ी त:, नृपजने नय:, व त्+जने च आजवं, श ुजने शौय, गु जने
मा, का ताजने धृ ता च – ये पु षा: एवं कलासु कु शाला:, तेषु एव लोक त: |
The well-being of the world depends on those men who have expertise in these skills – being
generous towards their relatives, being kind to strangers, being harsh or cruel to the wicked
people , loving to the good people , shrewd in their dealings with the kings and others in power,
honest with the learned persons, courageous with enemies, and humble with elders, and bold-
minded (i.e., stern) with the wife.
१५५. जा ं धयो हर त
जा ं धयो हर त स च त वा च स यं
मानो त दश त पापं अपाकरो त |
चेत: सादय त द ु तनो त क तम्
स स त: कथय क न करो त पुंसाम् ||
स स त: धय: जा ं हर त | वा च स यं स च त | मान: उ त दश त | पापं अपाकरो त | चेत: सादय त | द ु क त

तनो त | स स त: पुंसाम् क न करो त (इ त) कथय |
The company of good men destroys the ignorance of the intellect. It fills the words with the
truth. It uplifts the prestige. It invalidates the sins. It brightens the mind. It spreads the glory in
all directions. Tell what the company of good men doesn’t do to men!
१५६. दौम यात् नृप त: वन य त
दौम यात् नृप त: वन य त य त: संगा सुतो लालनात्
व ोऽन ययनात् कु लं कु तनयात् शीलं खल उपासनात् |
ी: म ात् अनवे नाद प कृ ष: नेह: वासा यात्
मै ी च अ णयात् समृ : अनयात् यागात् मादात् धनम् ||

दौम यात् नृप त: वन य त | य त: संगात् | सुत: लालनात् | व : अन ययनात् | कु लं कु +तनयात् | शीलं खल+उपासनात् |
ी: म ात् | अनवे नात् अ प कृ ष: | नेह: वास+आ यात् | मै ी अ णयात् | समृ : अनयात् | मादात् यागात् धनम् च
वन य त |
The king perishes through the wrong advices of his crafty ministers. Bad company spoils the
Sanyaasi (if he is drawn towards lust for carnal desires). Pampering spoils the son. Non-
adherence to his studies and rituals ruins the Brahmin. The heredity is destroyed by a bad son.
The character is lost by serving wicked person. Shyness is lost when one drinks liquor. Farming
is lost due to inattention. Love is lost when one stays in a distant land. Friendship ceases to
exist when there is lack of affection. Wealth is lost by unjust policies. Money is lost when it is
given in charity without proper care.
१५७. दानं योगो नाश त :
दानं भोगो नाश त ो गतयो भव त व य |
यो न ददा त न भुङ् े त य तृतीया ग तभव त ||
दानं भोग: नाश: (इ त) व य त : गतय: भव त | य: न ददा त, य: न भुङ् े , त य तृतीया ग त: भव त |
There are three paths for money namely charity, enjoyment and loss. For the person who neither
gives in charity nor enjoys, money will take the third path of annihilation.
१५८. य या त व ं स नर:
य या त व ं स नर: कु लीन: स प डत ुतवान् व ध : |
स एव व ा स च दशनीय: सव गुणा: का चनं आ य त ||

य य अ त व ं स: नर: कु लीन: | स: प डत:, ुतवान्, व ध : | स: एव व ा | स: च दशनीय: | सव गुणा: का चनं
आ य त|
One who has money, that man is (considered as to be) born in a good family ( i.e., a cultured
person). He is educated, well-read, knower of do’s and don’ts. He is only the best speaker. He is
to be seen. All good qualities seek refuge in wealth.
१५९. जन: प रहत :
जन: प रहत : व ालंकृतोऽ पसन् |
म णना भू षत: सप: कमसौ न भयङ् कर: ||
व ा+अलंकृत: अ प सन् जन: प रहत : | म णना भू षत: सप: असौ भयङ् कर: न कम् ?
Even if they are endowed with knowledge and other popularity, bad people are to be avoided.
Even if it is decorated with a gem, isn’t the snake always feared?
NOVEMBER 25, 2015 ~ NIVEDITA ~ LEAVE A COMMENT

subhashitam/
१३६. वै रणं नोपसेवेत
वै रणं नोपसेवेत सहायं चैव वै रण: |
अधा मकं त करं च पर यैव च यो षतम् ||
वै रणं, वै रण: सहायं च एव, अधा मकं , त करं च, पर य यो षतं च न उपसेवेत एव ||
Don’t approach the enemy, enemy’s friend, wrong-doers, thieves, and other person’s wife.
१३७. यं प गं चैव
यं प गं चैव ा णं च ब ुतम् |
न अवम येत वै भू णु: कृ शं वा प कदाचन ||
यं, प गं च एव, ब ुतम् ा णं च, भू णु: कृ शं वा प कदाचन न अवम येत वै |
One who wants to prosperity in life should never show disrespect towards the king, the snake,
well-learned Brahmin, even when one is in an unfavorable circumstance.
१३८. स यं यू ात् यं ूयात्
स यं ूयात् यं ूयात् न यू ात् स यम यम् |

यं च नानृतं यू ात् एष धम: सनातन: ||
भ ं भ म त यू ात् भ म येव वा वदे त् ||
स यं ूयात् | ेयं यू ात् | अ यं स यं न ूयात् | यं न+अनृतं च यू ात् | भ ं भ म् इ त ूयात् | भ म् एव इ त वा वदे त् | एष:

धम: सनातन: |
Speak the truth. Speak lovingly. Don’t speak harsh words even if they are the truth. Don’t speak
untruth that is pleasing. Repeatedly say “Bhadram” which means good, auspicious, and
prosperous. Or tell “It is Bhadram only” indicating that there is only goodness and everything is
for the good.
१३९. शु कवैरं ववादं च
शु कवैरं ववादं च न कु यात् के न च सह |
प रहासेऽ प अनौ च यं व ेऽ प अ यवधुर तम् ||
शु क+वैरं च ववादं च के न चत् सह न कु यात् | प रहासे अ प अनौ च यं न कु यात् | व े अ प अ य+वधु+र त न कु यात् |
Don’t have useless hostility or argument with anyone. Don’t do anything that is inappropriate,
even for fun. Even in the dreams, do not have feelings for another person’s wife.
१४०. हीना ान् अ त र ा ान्
हीना ान् अ त र ा ान् व ाहीनान् वयो धकान् |

प वहीनां जा तहीनां न पेत् ||
हीन+अ ान्, अ त र +अ ान्, व ा+हीनान्, वयो धकान्, प+ + वहीनान् च, जा त+हीनान् च न पेत् |
Don’t reject handicapped people, people with disproportionate organs, illiterates, aged people,
people without beauty or property, and people belonging to lower castes.
१४१. धान: शुभां व ाम्
धान: शुभां व ामादद तावराद प |
अ याद प परं धम ीर नं कु लाद प ||
अवरात् अ प दधान: शुभां व ाम् आदद त | परं धम अ यात् अ प (आदद त) | कु लात् अ प ी+र नम् (आदद त) |
Those with genuine interest should receive good knowledge even from people in lower level.
Receive the supreme dharma even from the Chandala, belonging to the lowest caste. Accept the
jewel among women as your wife even if her lineage is not.
१४२. वषाद् यमृतं ा म्
वषाद् यमृतं ा ं बालाद प सुभा षतम् |
अ म ाद प स वृ ममे ाद प का चनम् ||
वषात् अ प अमृतं ा म् | बालात् अ प सुभा षतम् | अ म ात् अ प सत्+वृ म् | अमे ात् अ प का चनम् |
Obtain nectar even from poison. Accept wise words even from youngsters. Learn good
character even from enemy. Extract gold even from dirty things.
१४३. यो र ना यथो व ा
यो र ना यथो व ा धम: शौचं सुभा षतम् |
व वधा न च श पा न समादे या न सवत: ||
य:, र ना न, अथो, व ा, धम:, शौचं, सुभा षतम्, व वधा न श पा न च, सवत: समादे या न |
Women, gems, in the same way, knowledge, dharma, cleanliness, wise sayings, and different
sculptural skills are to be accepted from everywhere. (Don’t reject them even if their source is
not great).
१४४. हीनजा त यं मोहा ह त:
हीनजा त यं मोहा ह तो जातय: |
कु ला येव नय याशु सस ताना न शू ताम् ||
जातय: हीन+जा त+ यं मोहात् उ ह त: सस ताना न कु ला न शू ताम् एव आशु नय त |
The entire lineage of successors along with his children, of a brahmin marries a woman of lower
caste due to desire, will soon acquire the lowly nature. [ शुचा व त इ त शू : | ]
Neethi Shastram – #12, #13 (Subhashitam)

subhashitam/
१११. ोधो वैव वतो राजा
ोधो वैव वतो राजा आशा वैतरणी नद |
व ा काम घा धेनु: स तोषो न दनं वनम् ||
ोध: राजा वैव वत: (इव) | आशा वैतरणी नद | व ा काम घा धेनु: | स तोष: न दनं वनम् |
Anger is like Yama, the king Vaivasvata. Desire is like the river Vaitaranee (which flows between
earth and hell). Knowledge is the wish-fulfilling Kaamadhenu cow. Happiness is the garden of
pleasure.
११२. असारे खलु संसारे
असारे खलु संसारे सारं शुरम दरम् ।

हरो हमालये शेते ह रः शेते महादधौ ॥
असारे संसारे सारं शुरम दरम् खलु ? हर: हमालये शेते | ह रः महादधौ शेते ॥
In this essence-less samsaara, the essence is father-in-law’s house. Isn’t it? Shiva sleeps in
Himaalayaa, (as Himavaan is Parvathi’s father) and Vishnu sleeps in the ocean of milk (from
where Lakshmi appeared).
११३. चता च ता योम ये
चता च ता योम ये च ता मम गरीयसी |
चता दह त नज वं च ता ाणयुतं वपु: ||
चता च ता यो: म ये च ता मम गरीयसी | चता नज वम् दह त | च ता ? ाणयुतं वपु: ||
Between the pyre and the worry, I consider worry to be greater. The pyre burns down only the
body devoid of life. But worries? The body that has life in it!
११४. आजगाम यथा ल मी:
आजगाम यथा ल मी: ना रके लफला बुवत् |
नजगाम तथा ल मी: गजभु क प वत् ||
यथा ना रके ल+फल+अ बु+वत् ल मी: आजगाम | तथा गज+भु +क प +वत् ल मी: नजगाम |
The way Lakshmi comes like the water in the coconut, in the same way, Lakshmi goes like the
wood-apple eaten by the elephant. (We cannot notice how money comes and how it disappears).
११५. न ई ते उ तं आ द यम्
न ई ते उ तं आ द यं न अ तं या तं कदाचन |
न उपसृ ं न वा र ं न म यम् नभसो गतम् ||
उ तं आ द यं न ई ते | कदाचन अ तं या तं न | उपसृ ं न | वा र+ ं न | नभस: म यं गतं न |
The rising sun should not be looked at. At any time, the sun that is setting should not be looked
at. Similarly – the eclipsed sun, the reflection in the water and the sun that is going in the midst
of the sky.
११६. न लङ् घयेत् व सत ीम्
न लङ् घयेत् व सत न धावेत् च वष त |
न च उदके नरी ते ् वं पं इ त धारणा ||
व स +त न लङ् घयेत् | वष त (स त) न धावेत् च | उदके वं पं इ त धारणा न नरी ेत् च |
The rope of the calf is not to be crossed (i.e., Don’t go between the cow and the calf). Don’t run
when it is raining. Don’t be absorbed in viewing your own reflection in the water.
११७. न अ यात् भायया साधम्

न अ यात् भायया साध न एनां ई ते च अ तीम् |
पु त जृ माणां वा न च आसीनां यथा सुखम् ||
भायया साध न अ यात् | अ तीम् एनां न ई ते च | पु त वा जृ माणां वा यथा सुखम् आसीनां वा न ई ते च |
Don’t eat along with your wife. Don’t see her when she is eating. In the same way, don’t see her
when she is sneezing or when she is yawning or when she is comfortably relaxing.
११८. न अ य त वके ने े
नअ य त वके ने े न च अ य ां अनावृताम् |
न प येत् सव त च तेज:काम: जो म: ||
तेज:काम: जो म: वके ने े अ य त न प येत् | अ य ां न प येत् | अनावृताम् च न प येत् | सव त च न प येत् |
The Brahmin who wants Tejas should not see his wife when she is applying kaajal to her eyes,
when she is taking oil bath, when she is not properly clothed and when she is delivering a baby.
११९. ना म ादे कवासा
ना म ादे कवासा न न न: नानम् आचरेत् |
न अ ीलं क तयेत् धीमान् न कु यात् ीवच: व चत् ||

धीमान् अ म् एक+वासा: न अ ात् | न न: नानं न आचरेत् | अ ीलं न क तयेत् | ीवच: व चत् न कु यात् |
The wise Brahmin should not eat food in a single cloth. He should not take bath without any
clothes. He should not speak inauspicious words. He should not abide by the words of a woman
even to a little extent.
१२०. १२१. १२२. न मू ं प थ कु व त
न मू ं प थ कु व त न भ म न न गो जे |
न फालकृ े न जले न च यां न च पवते ||
न जीणदे वायतने न व मीके कदाचन |
न सस वेषु गतषु न ग न् ना प सं त: ||
न न ां न नद तीरे न वन यध तथा |
वा व न व ाना द यमप: प यं तथैव गा: ||
प थ मू ं न कु व त | भ म न न | गो जे न | फाल+कृ े न | जले न | च यां न च | पवते न | जीण+दे व+आयतने न | व मीके

कदाचन न | सस वेषु गतषु न | ग न् न| सं त: अ प न | न ां न | नद तीरे न | वन त+अध: तथा न |
वायु+अ न+ व ान्+आ द यम्+अप: तथा एव गा: प यन् मू ं न कु व त |
Don’t urinate on the road; on the ashes; in the cow-shed; in the ploughed land; in water; on a pile;
in the mountain; in dilapidated temple; and never on the ant hill. Don’t urinate in the hole where
creatures like snake or rat might reside; while walking or while standing; in the river; in the river
banks; similarly under the tree. Don’t urinate looking at wind, fire, Brahmin, Sun, water and cow.
१२३. व मू ो सजनं व :
व मू ो सजनं व ो दवा कु या द मुख: |
द णा भमुखो रा ौ स ययो यथा दवा ||
दवा उद मुख: व : व मू +उ सजनं कु यात् | रा ौ द ण+अ भमुख: | यथा दवा स ययो: च |
The Brahmin should excrete and urinate during the daytime facing the north. During night time,
he should be facing south. During sun-rise and sun-set he should face north like during day time.
१२४. छायायाम कारे वा
छायायाम कारे वा रा ावह न वा ज: |
यथासुखमुख: कु या ाणबाधाभयेषु च ||
छायायाम् वा अ कारे वा रा ौ वा अह न वा ाण+बाधा+भयेषु च ज: यथासुखमुख: कु यात् |
While in the shade or in darkness, during the night or the day, while fearing harm to the Praanaa
(inhaled air), he can excrete and urinate facing any direction that is comfortable to him.
१२५. ना न मुखेन च
ना न मुखेन च धमे नां ने ते च यम् |

नामे यं पेद नौ न च पादौ तापयेत् ||
मुखेन अ न न धमेत् | न नां च यम् न ई ते च | अमे यं अ नौ न पेत् | पादौ न तापयेत् च |
Don’t blow off the fire by mouth. Don’t see unclothed women. Don’t throw impure things in the
fire. Don’t warm up the legs in the fire.
१२६. नैक: व या ू यगेहे
नैक: व या ू यगेहे शयानं न बोधयेत् |
नोद यया भभाषेत य ं ग े दनावृत: ||
एक: शू य+गेहे न व यात् | शयानं न बोधयेत् | उद यया (सह) न अ भभाषेत | अनावृत: य ं ग े त् |
Don’t sleep alone in a vacant house. Don’t awaken one who is asleep. Don’t speak to woman
when she is in her menstrual cycle. Go for the Yajna even if you are not invited.
१२७. नाधा मके वसेद ् ामे
नाधा मके वसेद ् ामे न ा धब ले भृशम् |
नैक: प ेता वानं न चरं पवते वसेत् ||
अधा मके ामे न वसेत् | ा ध+ब ले भृशम् न वसेत् | एक: अ वानं न प ते | पवते चरं न वसेत् |
Don’t reside in the village of immoral people. Don’t reside for a long while in the village where
there are many diseases. Don’t go alone on the forest path. Don’t reside for a long time in the
mountains.
१२८. उपानहौ च वास
उपानहौ च वास धृतम यैन धारयेत् |
उपवीतं च शयनं जायाप यं कम डलुम् ||
उपानहौ च वास: च उपवीतं च शयनं च जाया च अप यं च कम डलुम् च अ यै: धृतं न धारयेत् |
Don’t use the slippers, dress, upanayanam (sacred thread), bed, wife, children and the vessel
(used to store water for doing religious rites) used by (or belonging to) another person.
१२९. ना वनीतै जे ाहैन
ना वनीतै जे ाहैन च ु ा धपी डतै: |
न भ शृ ा खुरैन वालेन व पतै: ||
अ वनीतै: वाहै: न जेत् | च :ु + ा ध+पी डतै: न | भ +शृ +अ +खुरै: न जेत् | वालेन व पतै: न जेत् |
Don’t travel (by carts pulled) by animals (like horse or bull) that are untamed; those that are
diseased in the eye; those that have broken horns or eyes or hooves; and those that have
deformity in the tail.
१३०. वनीतै तु जे यम्
वनीतै तु जे यमाशुगल
ै णा वतै: |
पर पोपस ै: तोदे नातुद भृशम् ||
वनीतै: आशुग:ै ल ण+अ वतै: पर प+उपस ै:, तोदे न+अतुदन् भृशम्, न यम् तु जेत् |
One should travel always, by carts pulled by tamed, fast-running animals, having good signs and
endowed with a good form, without striking (अ+तुदन्) them frequently (भृशम्) by a whip ( तोदे न).
१३१. बालातप: ेतधूमो व य
बालातप: ेतधूमो व य भ ं तथासनम् |
न छ ा खलोमा न द तैन पाटये खान् ||
बाल+आतप: ेत+धूम: व यम् | तथा भ म् आसनम् | नख+लोमा न न छ ात् | नखान् द तै: न उ पाटयेत् |
The sunlight of the rising sun and the fire of the burning corpse are to be avoided. In the same
way, avoid broken seat. Don’t cut off the nails or the hair. Don’t bite the nails using the teeth.
१३२. लो मद तृण े द
लो मद तृण े द नखखाद च यो नर: |

स वनाशं ज याशु सूचकोऽशु चरेव च ||
य: नर: लो +मद तृण+ े द नख+खाद च सूचक: अशु च: एव च स: वनाशम् आशु ज त |
The man who breaks the sands (for no reason), cuts the grass (without any purpose), bites the
nail, who informs creating conflicts, who is unclean, will get destroyed very soon.
१३३. न नग कथां कु यात्
न नग कथां कु यात् ब हमा यं न धारयेत् |
गवां पृ ेन यानं च सवथैव ववजयेत् ||
नग +कथां न कु यात् | ब ह:+मा यं न धारयेत् | गवां पृ ने यानं सवथा एव ववजयेत् च |
Don’t tell stories that are condemning. Don’t wear the flowers outside (i.e., the flowers on the
head should not be visible to others). Always avoid travelling on the bull |
१३४. अ ारेण न च आ मीयम्
अ ारेण न च आ मीयं ामं वा वे मं वा वशेत् |
रा ौ च वृ मूला न रतः प रवजयेत् ||
आ मीयं ामं वा वे मं वा अ ारेण न वशेत् च | रा ौ च वृ मूला न रतः प रवजयेत् |

Don’t enter your village or your house through the entrance which is not the proper way. Give up,
from a distance itself, the idea of spending the night under a tree.
First post with links to the earlier posts –

१०१. बालस ख वम् अकारणहा यम्
बालस ख वम् अकारणहा यं ीषु ववादोऽस नसेवा |
गादभयानम् असं कृ तवाणी षट् सु नरो लघुतां उपया त ||
बाल+स ख वं, अकारण+हा यं, ीषु ववाद:, असत्+जन+सेवा, गादभ+यानम्, असं कृ त+वाणी (च इ त) षट् सु नर: लघुतां
उपया त |
Men attain disregard by doing these six actions – playing with boys, laughing without a reason,
arguing with women, serving bad men, travelling in donkey and speaking uncultured words.
१०२. व ा ैव वजाना त
व ा ैव वजाना त व नप र मम् |
न ह व या वजाना त गुव सववेदनाम् ||
व ान् एव वजाना त व त्+जन+प र मम् | गुव सववेदनाम् व या न ह वजाना त |
Only a learned person can understand the hardship borne by another learned person to earn
knowledge just as a barren woman cannot understand the severe pain endured by a pregnant
woman.
१०३. व ां त ोऽसा या: यु:
व ां त ोऽसा या: यु: ज मना सह संभवा: |
गा व च क व व च शूर वं दानशीलता ||
गा व च क व वं च शूर वं दानशीलता चत : व ा: असा या: यु: | (ते) ज मना सह संभवा: |
Music (practiced by the Gandharvas), poetry, valour, generosity – These four skills might not be
gained. They need to be present right from birth.
१०४. माता न द त न अ भन द त पता
माता न द त न अ भन द त पता ाता न स ाषते
भृ य: कु य त न अनुग त सुत: का ता च न आ ल ते |
अथ ाथनशङ् कया न कु ते वालापमा ं सु त्
त मात् अथमुपा य ुणु सव ह अथन सव वशा: ||
माता न द त | पता न अ भन द त | ाता न स ाषते | भृ य: कु य त | सुत: न अनुग त | का ता च न आ ल ते |

अथ+ ाथन+शङ् कया सु त् सु+आलाप+मा ं न कु ते | त मात् सव ुणु | अथम् उपा य | अथन ह सव वशा: |
Mother will scold. Father will not rejoice. Brother will not speak. Friends will be angry. Son will
not accompany. Wife will not embrace. Due to fear of being asked for a loan, the friend does not
have a friendly conversation. So, all of you, listen! Take resort in money. Everyone is controlled
only by the money.
१०५. गोमू मा ेण पयो वन म्
गोमू मा ेण पयो वन ं त य गोमू शतेन क वा |
अ य पपापैः वपद: शुचीनां पापा मनां पापशतेन क वा ||
गो+मू +मा ेण पय: वन म् | गो+मू +शतेन त य क वा ? अ त+अ प+पापैः शुचीनां वपद: | पापशतेन पापा मनां
क वा ?
As soon as a drop of cow’s urine mixes with milk, the milk gets spoilt. Even if hundred drops fall
on butter milk, there is no effect. Calamity falls on good people even for their least significant
sin. Even if hundred sins are committed, it does not impact the sinner.
१०६. समु मथने लेभे

समु मथने लेभे ह रल म हरो वषम् |
भा यं फल त सव न व ा न च पौ षम् ||
समु मथने ह र: ल म लेभे | हर: वषम् लेभे | भा यं फल त सव | न व ा न च पौ षम् |
During the churning of the ocean, Hari got Lakshmi and Hara got the poison. Everywhere fortune
only gives the result. The knowledge or manliness does not matter at all.
१०७. आतुरे नयमो ना त
आतुरे नयमो ना त बाले वृ े तथैव च |
सदाचाररते चैव ह एष धम: सनातन: ||
आतुरे बाले वृ े तथैव च नयम: ना त | सदा+आचार+रते च एव ह ( नयम: अ त) | एष धम: सनातन: |
Rules do not apply to patients, children and old people. It is meant only for those who practice it
regularly. This is the eternal Dharma.
१०८. एकोदे व: के शवो वा शवो वा
एको दे व: के शवो वा शवो वा एको वास: प नं वा वनं वा |
एकं म ं भूप तवा य तवा एका नारी सु दरी वा दरी वा ||

दे व: एक: – के शव: वा, शव: वा | वास: एक: – प नं वा वनं वा | एकं म म् – भूप त: वा य त: वा | एका नारी – सु दरी वा
दरी वा |
God is one – whether Vishnu or Shiva. Stay is the same – whether a city or a jungle. Friendship
is the same – whether a king or a saint | Wife is one – whether beautiful or without beauty |
१०९. अजा यु े ऋ ष ा े
अजायु े ऋ ष ा े भाते मेघड बरे |
द यो: कलहे चैव ब ार ो लघु या ||
अजा+यु े , ऋ ष+ ा े , भाते मेघ+ड बरे, द यो: कलहे च ब +आर : | या लघु एव |
The fight of the goats, the Shraddha ceremony of saints, the thunders of the morning clouds,
and the fight of the couple – these will seem huge at the start. Yet, it will end as a simple act.
११०. हतम् अ ो ये दानम्
हतम् अ ो ये दानं हतं सै यमनायकम् |
हता पवती व या हतो य तु अद ण: ||
अ ो ये दानं हतम् | अनायकं सैनयं हतम् | पवती व या हता | य तु अद ण: हत: |
The donation given to a person who has not learned the Vedas properly goes in vain. The army
without a leader is of no use. There is no use of the beauty in a barren woman. A yagna
performed without giving offerings to the priest is of no use.

Niti Saastra

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Niti Saastra

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Niti Saastra

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Skip to content

Sharing the received Vidyaa with all

Neethi Shastram – #22 (Last) (Subhashitam) 211-222

OCTOBER 17, 2020 ~ NIVEDITA ~ LEAVE A COMMENT

Link to all the posts

Link to the first post –

भोजनं व सङ् क ण म दरम् ब स

भोजनम् व सङ् क णम् म दरम् ब स

(हे) मधुसूदन ! व सङ् क ण भोजनं (च), ब स

गणेशः तौ त माजारं ववाह या भर णे ।

गणेशः तौ त माजारं ववाह या भर णे । महान प स े न नीचं से वतु म त ॥ – पाठा तरम्

गणेशः तौ त माजारम् ववाह य अ भर णे महान् अ प स े न नीचम् से वतुम् अह त ।

गणेशः ववाह य अ भर णे माजारं तौ त । महान् अ प स े न नीचं से वतुम् अह त ।

स त ताय स सं त य पयसो नामा प न ूयते

स त ताय स सं त य पयसः नाम अ प न ूयते । न लनीप तं तत् एव मु ाकारतया यते ।

ार यते न खलु व नभयेन नीचैः

अधमा धन म त धनं मानं च म यमाः ।

मा ा समो ना त शरीरपोषणे भायासमो ना त शरीरतोषणे ।

व ासमो ना त शरीरभूषणे च तासमो ना त शरीरशोषणे ॥

शरीरपोषणे मा ा समः (कोऽ प) न अ त । शरीरतोषणे भायासमः (कोऽ प) न अ त । शरीरभूषणे व ासमः (कोऽ प) न

वृ ौ च माता पतरौ सा वी भाया सुतः शशुः ।

वृ ौ च माता पतरौ सा वी भाया सुतः शशुः अ प अकायशतं कृ वा भत ाः मनुः अ वीत् ।

वृ ौ माता पतरौ च, सा वी भाया च, शशुः सुतः च, अकायशतं कृ वा अ प भत ाः (इ त) मनुः अ वीत् ।

खवाटो दवसे र य करणै स ता पतो म तके

क क र य त व ारः ोता य न व ते न न पणके दे शे रजकः क क र य त ।

य ोता न व ते, (त ) व ारः क क र य त ? न न पणके दे शे रजकः क क र य त ?

तृ णे कॄ णेऽ प ते श ा म यषु का कथा ।

(हे) तृ णे ! कॄ णे अ प ते श ः ा । म यषु का कथा । यद् पं ैलो य ा प तद् पं वामनीकृ तम् ।

मन य एकं वच य एकं कम ण एकं महा मनाम् ।

मन य एकं वच य एकं कम ण एकं महा मनाम् मन य अ यत् वच य अ यत् कम ण अ यत् रा मनाम् ।

ाचीन म य ैः स ा यैः समयो चतैः ।

ाचीन म य ैः स ा यैः समयो चतैः नी तशा म् इदम् ो म् जीयात् आच तारकम् ।

Neethi Shastram – #21 (Subhashitam) 201-210

OCTOBER 15, 2020 ~ NIVEDITA ~ LEAVE A COMMENT

Link to all the posts

Link to the first post –

अनवसरे च य ं सुभा षतं त भव त हा याय – पाठा तरम् ।

अनवसरे यत् प ठतम् सुभा षतम् अ प भव त हासाय रह स ौढवधूनाम् र तसमये वेदपाठः इव ।

अनवसरे यत् प ठतं सुभा षतम् अ प, रह स ौढवधूनां र तसमये वेदपाठः इव हासाय भव त ।

यु यु ं वचो ा ं बालाद प शुकाद प । अयु म प न ा ं सा ाद प बृह तेः ॥

यु यु ं वचः ा ं बालात् अ प शुकात् अ प अयु म् अ प न ा ं सा ात् अ प बृह तेः ।

धा या न क णा न यथा पृ थ ां संमाजनी स चनुते वृथैव ।

ापारा तरमु स य वी माणो वधूमुखम् । यो गृह वेव न ा त द र ा त स म तः ॥

ापारा तरम् उ स य वी माणः वधूमुखम् यः गृहषु एव न ा त द र ा त सः म तः ।

यः ापारा तरम् उ स य वधूमुखं वी माणः गृहषु एव न ा त, म तः सः द र ा त ।

द प ाया नर ाया ह त पु यं पुरातनम् । साचे े द वद छाया ह त पापं पुरातनम् ॥

द प ाया नर ाया ह त पु यं पुरातनम् साचेत् वेद वदः छाया ह त पापं पुरातनम् ।

नारायणे त श दोऽ त वाग त वशव तनी । तथा प नरके मूढाः पत ती त कम तु म् ॥

नारायणः इ त श दः अ त वाक् अ त वशव तनी तथा अ प नरके मूढाः पत त इ त कम् अ तु म् ।

नारायणः इ त श दः अ त । वाक् वशव तनी अ त । तथा अ प मूढाः नरके पत त इ त कम् अ तु म् ।

तृणाद प लघु तूलः तूलाद प च याचकः । वायुना क न नीतोऽसौ मामयं याचये द त ॥

ु त मृती तु व ाणां च षु ी े व न मते । एके न हीनः काण यात् ा याम ः क ततः ॥

Neethi Shastram – #20 (Subhashitam) 191-200

AUGUST 2, 2020 ~ NIVEDITA ~ LEAVE A COMMENT

Link to all the posts

Link to the first post –

लभेत सकतासु तैलम प य नतः पीडयन्

आपदाम् आपत तीनां हतोऽ प आया त हेतुताम् ।

आपत तीनां हतः अ प आपदां हेतुताम् आया त (यथा) मातृजङ् घा ह व स य ब ने त ी भव त ।