MÃ ĐỀ 01

ĐỀ KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG LỚP 9

NĂM HỌC 2023-2024
Môn: Ngữ văn
Thời gian làm bài: 90 phút
I. ĐỌC - HIỂU (3.0 điểm): Đọc đoạn trích sau:
“Bất cứ ai cũng đã từng thất bại, đã từng vấp ngã ít nhất một lần trong đời như một
quy luật bất biến của tự nhiên. Có nhiều người có khả năng vực dậy, đứng lên rồi nhẹ
nhàng bước tiếp như thể chẳng có chuyện gì xảy ra, nhưng cũng có nhiều người chỉ có thể
ngồi một chỗ và vẫn luôn tự hỏi lí do vì sao bản thân lại có thể dễ dàng“mắc bẫy” đến như
thế…
Bất kì vấp ngã nào trong cuộc sống cũng đều mang lại cho ta một bài học đáng giá:
Về một bài toán đã áp dụng cách giải sai, về lòng tốt đã gửi nhầm chủ nhân hay về một tình
yêu lâu dài bỗng phát hiện đã trao nhầm đối tượng.
(...) Đừng để khi tia nắng ngoài kia đã lên, mà con tim vẫn còn băng lạnh. Đừng để
khi cơn mưa kia đã tạnh, mà những giọt lệ trên mi mắt vẫn còn tuôn rơi. Thời gian làm tuổi
trẻ đi qua nhanh lắm, không gì là mãi mãi, nên hãy sống hết mình để không nuối tiếc những
gì chỉ còn lại trong quá khứ mà thôi...”
(Trích “Hãy học cách đứng lên sau vấp ngã” - Nguồn www.vietgiaitri.com, 04/6/2015)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên.
Câu 2: Tác giả đã đưa ra những dẫn chứng nào để khẳng định“Bất kì vấp ngã nào
trong cuộc sống cũng đều mang lại cho ta một bài học đáng giá”?
Câu 3: Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ điệp ngữ trong hai câu văn sau:
Đừng để khi tia nắng ngoài kia đã lên, mà con tim vẫn còn băng lạnh. Đừng để khi cơn mưa
kia đã tạnh, mà những giọt lệ trên mi mắt vẫn còn tuôn rơi”.
Câu 4: Nêu một bài học em rút ra từ đoạn trích trên.
II. LÀM VĂN (7.0 điểm)
Câu 1 (2.0 điểm): Từ nội dung đoạn trích phần Đọc - hiểu, hãy viết một đoạn văn
(khoảng 200 chữ) bàn về sức mạnh của niềm tin trong cuộc sống.
Câu 2 (5.0 điểm): Cảm nhận của em về đoạn trích sau:
Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng,
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng.
Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông,
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.

Câu hát căng buồm với gió khơi,

Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới,
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.
(Trích Đoàn thuyền đánh cá – Huy Cận, Ngữ văn 9, tập một.)
-------------- HẾT --------------
- Thí sinh không được sử dụng tài liệu;
- Giám thị không giải thích gì thêm.

Họ và tên: …………………………………. Số báo danh: ……………………

 ĐỀ KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG LỚP 9
MÃ ĐỀ 02 NĂM HỌC 2023-2024
Môn: Ngữ văn
Thời gian làm bài: 90 phút
I. ĐỌC - HIỂU (3.0 điểm). Đọc đoạn trích sau:
“Theo đuổi ước mơ là một hành trình khó khăn. Trên hành trình đó, chúng ta khó
tránh khỏi những thất bại, chế giễu và không công bằng. Chỉ có người điềm tĩnh, khôn
ngoan mới có thể dùng trái tim mạnh mẽ để khéo léo hóa giải mâu thuẫn, phá vỡ cục diện
bế tắc và gặt hái được những thành quả bất ngờ. Người nông cạn, thích để ý đến những
chuyện vụn vặt, lúc nào cũng sẵn sàng phát hỏa, tùy hứng, ngạo mạn chỉ có thể khiến mọi
chuyện ngày càng tồi tệ hơn.
Tức giận là kẻ đầu sỏ gây nên những bất hạnh trong đời. Đời người ngắn lắm, có
quá nhiều thời gian đẹp đẽ cần được trân trọng và nắm giữ. Nếu chúng ta luôn nổi giận khi
gặp rắc rối thì cuộc sống vốn tươi đẹp sẽ thành một mảnh hoang vu. Giận dữ không có bất
kỳ tác động tích cực nào. Nó chỉ khiến nhiều người chịu nhiều tổn thất hơn mà thôi và
đương nhiên người đầu tiên hứng chịu là chính bạn. Nếu chúng ta có thể gạt bỏ nóng giận,
thêm chút tao nhã và điềm đạm thì cuộc đời sẽ dài rộng, thênh thang hơn.”
(Theo “Điềm tĩnh và nóng giận”- Tạ Quốc Kế, Giang Lê dịch, NXB Thanh niên)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên.
Câu 2. Theo tác giả: “người điểm tĩnh, khôn ngoan” có thể làm gì?
Câu 3. Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ ẩn dụ trong câu “Nếu chúng ta
luôn nổi giận khi gặp rắc rối thì cuộc sống vốn tươi đẹp sẽ thành một mảnh hoang vu”.
Câu 4. Em hiểu như thế nào về ý kiến: “Tức giận là kẻ đầu sỏ gây nên những bất
hạnh trong đời” trong đoạn trích?
II. LÀM VĂN (7.0 điểm)
Câu 1 (2.0 điểm): Từ nội dung đoạn trích phần Đọc - hiểu, hãy viết một đoạn văn
(khoảng 200 chữ) bàn về sự cần thiết phải theo đuổi ước mơ trong cuộc sống.
Câu 2 (5.0 điểm): Cảm nhận của em về đoạn trích sau:
Mặt trời xuống biển như hòn lửa.
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng,
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!
(Trích Đoàn thuyền đánh cá – Huy Cận, Ngữ văn 9, tập một.)
-------------- HẾT --------------
- Thí sinh không được sử dụng tài liệu;
- Giám thị không giải thích gì thêm.
Họ và tên: …………………………………. Số báo danh: ……………………
HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG LỚP 9
 NĂM HỌC 2023-2024
Môn: Ngữ văn

I. Hướng dẫn chung:

- Giám khảo nắm vững yêu cầu của đề bài để đánh giá tổng quát năng lực của thí
sinh (năng lực nhận biết, thông hiểu và vận dụng), đảm bảo đánh giá theo định hướng phát
triển năng lực; chỉ cho điểm tối đa cho từng câu khi thí sinh đạt yêu cầu cả về kiến thức và
kĩ năng.
- Vận dụng linh hoạt Hướng dẫn chấm, cân nhắc từng trường hợp cụ thể. Nếu thí sinh
làm bài theo cách riêng nhưng đáp ứng được yêu cầu cơ bản hoặc có những kiến giải một
cách sáng tạo, thuyết phục thì vẫn có thể cho điểm tối đa; tránh việc đếm ý cho điểm. Trân
trọng những bài viết sáng tạo, giàu chất văn, liên hệ tốt, có tư duy phản biện; kết cấu chặt
chẽ, mạch lạc.
II. Hướng dẫn cụ thể:
Mã đề 01:

PHẦN Câu Kiến thức và kỹ năng cần đạt Điểm

1 Phương thức biểu đạt chính: Nghị luận. 0,5
- Để khẳng định: “Bất kì vấp ngã nào trong cuộc sống cũng đều mang 0,75
lại cho ta một bài học đáng giá”, tác giả đã đưa ra những dẫn chứng
2
sau: Về một bài toán đã áp dụng cách giải sai; về lòng tốt đã gửi nhầm
chủ nhân; một tình yêu lâu dài bỗng phát hiện đã trao nhầm đối tượng
I. * Biện pháp tu từ Điệp ngữ: Đừng để khi 0,25
ĐỌC * Tác dụng:
HIỂU - Tạo âm hưởng hài hòa, nhịp nhàng, cân đối cho câu văn; gây ấn tượng,
3 tạo sự hấp dẫn cho người đọc; 0,75
- Nhấn mạnh lời nhắc nhở, khuyên bảo mọi người hãy buông bỏ những
ưu phiền để sống vui vẻ, hòa nhịp với thế giới xung quanh…
HS có thể trả lời nhiều cách miễn là hợp lý, sau đây là một vài định 0,75
hướng:
- Cần sống như thế nào để không phải nuối tiếc khi nhìn lại quá khứ;
4 - Đứng dậy sau khi vấp ngã để có cuộc sống tươi đẹp trong tương lai;
- Hãy học cách đứng lên sau vấp ngã;
- Phải có niềm tin vào cuộc sống;
- ...
Yêu cầu chung:
- HS xác định đúng kiểu bài đề yêu cầu: Nghị luận về tư tưởng, đạo lý.
Nội dung nghị luận: bàn về sức mạnh của niềm tin trong cuộc sống.
- Hình thức: viết một đoạn văn khoảng 200 từ (tránh lan man, dài dòng,
1 các luận điểm và dẫn chứng phải thật cô đọng, ngắn gọn) lập luận chặt
chẽ, các ý rõ ràng, mạch lạc; bố cục cân đối, hài hòa...
Yêu cầu cụ thể: HS có thể có nhiều cách trình bày khác nhau song
cần đảm bảo các ý cơ bản:
- Nêu vấn đề nghị luận. 0,25
- Niềm tin là sự tự tin vào bản thân mình cũng như luôn tin tưởng vào 0,25
người khác và cuộc sống, sống tích cực và luôn hi vọng cuộc sống sau
 này sẽ tốt hơn.
- Niềm tin có sức mạnh kì diệu trong cuộc sống, bởi vì: 1.0
+ Chỉ khi có được niềm tin vào con người và cuộc đời thì những điều tốt
đẹp mới có thể xuất hiện.
+ Chỉ khi giữ được niềm tin thì con người mới tạo nên kì tích và hơn
nữa, mới có thể thư thái và hạnh phúc dù ở trong hoàn cảnh nào.
+ Niềm tin tạo cho con người một năng lực tích cực, một suy nghĩ lạc
quan để bước qua khó khăn, thử thách. Con người cần tự tin vào khả
năng của bản thân và cố gắng, nỗ lực hết sức mình để thực hiện những
mục tiêu mình đề ra thì mới có thể thu về những thành quả ngọt ngào...
+ Niềm tin vào những điều tốt đẹp giúp con người giữ vững lẽ sống thủy
II. chung, nhân ái
LÀM + Niềm tin giữa con người với con người là nền tảng tạo lập nên một
VĂN cuộc sống giàu tình yêu thương, xây dựng được những mối quan hệ tốt
đẹp
- Nếu không có niềm tin vào bản thân, vào những điều tốt đẹp thì con
người sẽ trở nên bi quan, chán nản không có nghị lực để vươn tới thành 0,25
công sẽ dễ dàng thất bại và ngả theo cái xấu, cái ác. Phê phán những kẻ
sống thiếu niềm tin
-> Niềm tin là nét đẹp không thể thiếu, nó có sức mạnh kì diệu trong
cuộc sống con người. Vì vậy cần phải biết xây đắp niềm tin cho chính 0,25
mình.
2 Cảm nhận về đoạn trích trong “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận.
a. Đảm bảo cấu trúc của một bài văn nghị luận: Bài có 3 phần; Mở bài 0.5
giới thiệu được vấn đề nghị luận; Thân bài triển khai được các luận
điểm; Kết bài kết luận được vấn đề.
b. Xác định đúng vấn đề nghị luận. 0.5
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm: vận dụng tốt các 3.0
thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng.
HS có thể trình bày theo nhiều cách. Đây là một phương án triển khai
bài viết với những ý cơ bản:
- Giới thiệu vấn đề nghị luận - đoạn trích trong bài thơ “Đoàn thuyền 0.25
đánh cá”.
- Xác định vị trí và đánh giá sơ bộ về đoạn trích. 0.25
- Nói qua về phần trước đó. 0.25
- Phân tích:
+ Mở đầu đoạn thơ là cảnh kéo lưới lúc trời sáng: 0,5
Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng
Tinh thần khẩn trương, hối hả của người dân lúc kéo lưới thể hiện rõ
qua câu: “Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng”. Hoạt động đánh cá của con
người diễn ra nhịp nhàng với sự chuyển động của thiên nhiên, vũ trụ. Sự
khoẻ mạnh, trẻ tráng trong lao động của họ hiện lên qua hình ảnh ẩn dụ
“Ta kéo xoăn tay chùm các nặng”. Hành động “kéo xoăn tay” là kéo
mạnh, kéo bằng cả sức lực khiến cơ bắp nổi lên cuồn cuộn. Câu thơ như
khắc tạc một bức tượng ngư dân đầy sức sống, đồng thời thể hiện niềm
vui, tình yêu lao động của họ.
+ Nếu ở khổ thứ 4 tác giả tả đàn cá biển như một bức tranh sơn dầu 0,5
lộng lẫy thì ở khổ này, những con cá tươi ngon được cất lên khoang thuyền
cũng vô cùng rực rỡ:
Vẩy bạc đuôi vàng loé rạng đông
Có thể nói những câu thơ tả cá là những câu thơ đẹp nhất, sáng tạo
nhất ở cách pha màu và vận dụng nghệ thuật ẩn dụ dưới ánh rạng đông,
màu cá loé lên làm khoang thuyền được phản chiếu ánh lên màu vàng
màu bạc, vừa thể hiện sự giàu có của biển cả, vừa thể hiện niềm vui lao
động tràn ngập trong lòng những người ngư dân: “Lưới xếp buồm lên
đón nắng hồng”. Hình ảnh “đón nắng hồng” hình ảnh thơ đẹp thể hiện
tâm trạng sảng khoái, phấn chấn của người đánh cá, họ như muốn chia
sẻ niềm vui của mình với ánh bình minh, với mặt trời - người bạn thân
thiết của con người.
+ Cảnh đoàn thuyền buồm căng gió lộng trở về bến trong ánh bình minh:
Câu hát căng buồm với gió khơi 0,5
………..
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi
Đoàn thuyền ra khơi đánh cá cùng với câu hát làm căng cánh
buồm. Và lúc ra về cũng chính câu hát cùng gió biển thổi căng buồm
đưa câu hát của ngư dân vang xa trên biển cả. Đây là lần thứ ba trong
bài thơ, nhà thơ nhắc lại chữ “câu hát”. Lần thứ nhất là câu hát ra khơi,
phấn khởi, hồ hởi lên đường “câu hát căng buồm cùng gió khơi”, lần thứ
hai là tiếng hát lúc đánh cá, tiếng hát say mê lao động và ngợi ca biển cả
với bao ân tình sâu nặng, thiết tha: “ta hát bài ca gọi cá vào”. Lần thứ ba
là tiếng hát vui mừng, thắng lợi. Niềm vui của con người chiến thắng trở
về hoà nhập với vẻ đẹp rạng rỡ, tràn đầy sức sống của thiên nhiên lúc
rạng đông.
Những niềm vui của người ngư dân hoà nhập với thiên nhiên, với
rạng đông tươi đẹp, chào đón một ngày vui mới bắt đầu. Con thuyền thì
chạy đua, mặt trời thì đội biển, hoàn thành công việc đánh cá một cách
thắng lợi, cả đoàn thuyền hồ hởi trở về với đất liền nhanh, đưa niềm vui
trở về với biển. Cảnh tượng tráng lệ, nhịp điệu cuộc sống khẩn trương
vô cùng:
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi
Câu thơ “Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi” thể hiện sự thăng hoa
của cảm hứng hiện thực hoà cùng bút pháp lãng mạn của hồn thơ Huy
Cận. Hình ảnh “mắt cá” được miêu tả bằng nghệ thuật hoán dụ, thể hiện
muôn triệu mắt cá li ti phản chiếu ánh rạng đông khiến cho thành quả
của việc đánh cá càng trở nên lộng lẫy, huy hoàng. Câu thơ vừa tả cảnh
 biển tráng lệ lúc rạng đông vừa tả cảnh được mùa cá rất đẹp. Cụm từ
“muôn dặm phơi” là cách nói thậm xưng, khoa trương, một biểu hiện
của cảm hứng lãng mạn thể hiện niềm vui, sự phấn chấn trong lòng
người lúc bội thu.
- Đánh giá:
Với nhiều biện pháp nghệ thuật như ẩn dụ, nhân hoá, so sánh, hoán 0,25
dụ, thậm xưng, âm hưởng hào hùng, lạc quan, tràn đầy cảm xúc lãng
mạn và trí tưởng tượng phong phú, tác giả Huy Cận đã sáng tạo được
nhiều hình ảnh đẹp, đầy ý nghĩa để ngợi ca vẻ giàu đẹp của thiên nhiên,
đất nước cũng như niềm vui trong lao động của những con người đang
được làm chủ cuộc đời.
Đoạn thơ cũng như cả bài thơ là khúc hát vui của người lao động 0,25
trong công cuộc xây dựng cuộc sống mới ở miền Bắc. Sự thống nhất
giữa cảm hứng về thiên nhiên, vũ trụ và cảm hứng về lao động của tác
giả đã tạo nên những hình ảnh đẹp, tráng lệ, giàu màu sắc lãng mạn. Qua
đó, ta hiểu được tấm lòng cũng như quan niệm thẩm mĩ của nhà thơ đối
với đất nước sau cách mạng.
- Khẳng định vấn đề nghị luận. 0,25
d. Sáng tạo: cách diễn đạt độc đáo, có suy nghĩ riêng về vấn đề nghị 0.5
luận.
e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ 0.5
nghĩa tiếng Việt.
Tổng toàn bài 10,0

Mã đề 02:
Phần câu Kiến thức và kỹ năng cần đạt Điểm

Đọc - 1 PTBĐ chính: Nghị luận 0.5

hiểu Trong đoạn trích “người điểm tĩnh, khôn ngoan”: có thể dùng trái tim 0.75
2
mạnh mẽ để khéo léo hóa giải mâu thuẫn, phá vỡ cục diện bế tắc và gặt
hái được những thành quả bất ngờ.
3 - Biện pháp ẩn dụ “một mảnh hoang vu” 0,25
- Tác dụng: 0,75
+ Làm tăng tính biểu cảm cho câu văn, gây ấn tượng, tạo sự hấp dẫn cho
người đọc;
+ Giúp ta hình dung một cách cụ thể về những tổn thất mà người luôn
nổi giận khi gặp rắc rối phải hứng chịu. Điều ấy sẽ khiến họ đánh mất đi
những điều tốt đẹp trong cuộc sống, khiến cuộc sống, tâm hồn mình trở
nên cằn cỗi, trống rỗng, thiếu màu sắc…
4 HS có thể có nhiều cách hiểu miễn là hợp lí. Sau đây là một định hướng: 0,75
Tức giận, không kiềm chế được cảm xúc chính là nguyên nhân chính
dẫn đến những điều tồi tệ trong cuộc đời mỗi người. Cần biết kiểm soát
cảm xúc tiêu cực của bản thân để cuộc sống tốt đẹp hơn.
II. 1 Yêu cầu chung:
Làm - HS xác định đúng kiểu bài đề yêu cầu: Nghị luận về tư tưởng, đạo lý.
văn Nội dung nghị luận: bàn về sự cần thiết phải có ước mơ trong cuộc đời
mỗi con người;
- Hình thức: viết một đoạn văn khoảng 200 từ (tránh lan man, dài dòng,
các luận điểm và dẫn chứng phải thật cô đọng, ngắn gọn) lập luận chặt
chẽ, các ý rõ ràng, mạch lạc; bố cục cân đối, hài hòa...
Yêu cầu cụ thể: HS có thể có nhiều cách trình bày khác nhau song
cần đảm bảo các ý cơ bản:
- Nêu vấn đề nghị luận: 0,25
- Ước mơ là những gì tốt đẹp mà con người luôn ấp ủ, luôn hy vọng, 0,25
mong muốn sẽ đạt được trong tương lai. Mỗi một con người đều có
những ước mơ khác nhau, tuy vậy đều hướng đến, vươn tới những điều
tốt đẹp …
- Ước mơ là điều hết sức cần thiết đối với cuộc đời mỗi con người, đối 1.0
với tuổi thơ, vì:
+ Ấp ủ và thực hiện được ước mơ sẽ giúp con người có động lực, tự tin,
lạc quan, tìm được mục đích, lý tưởng sống cao đẹp; luôn thấy cuộc đời
có ý nghĩa hơn, đáng sống hơn...
+ Ước mơ, hoài bão giúp con người tạo sức mạnh kỳ diệu, có bản lĩnh,
sự kiên trì, sáng tạo, nghị lực phi thường để vượt qua mọi chông gai thử
thách của cuộc đời.
+ Ước mơ như ngôi sao vạn màu lấp lánh đối với tuổi thơ. Ước mơ làm
cho tuổi thơ trở nên hồn nhiên, trong sáng, lung linh hơn, êm đềm, thú
vị hơn...
- Nếu không có ước mơ thì con người sẽ trở nên bi quan, chán nản 0,25
không có nghị lực để vươn tới thành công sẽ dễ dàng thất bại và ngả
theo cái xấu, cái ác. Phê phán những kẻ sống thiếu ước mơ, hoài bão.
-> mơ chính là nét đẹp không thể thiếu của mỗi con người; nó tiếp thêm 0,25
niềm tin, sức mạnh kì diệu để ta vươn tới hạnh phúc; biết sống đẹp, sống
có ý nghĩa... Vì vậy, mỗi chúng ta cần biết xây đắp cho mình những ước
mơ tươi đẹp và biết theo đuổi ước mơ của minh.
2 Cảm nhận về đoạn trích trong “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận.
a. Đảm bảo cấu trúc của một bài văn nghị luận: Bài có 3 phần; Mở bài 0.5
giới thiệu được vấn đề nghị luận; Thân bài triển khai được các luận
điểm; Kết bài kết luận được vấn đề.
b. Xác định đúng vấn đề nghị luận. 0.5
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm: vận dụng tốt các 3.0
thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng.
HS có thể trình bày theo nhiều cách. Đây là một phương án triển khai
bài viết với những ý cơ bản:
- Giới thiệu vấn đề nghị luận - đoạn trích trong bài thơ “Đoàn thuyền 0.25
đánh cá”.
- Xác định vị trí và đánh giá sơ bộ về đoạn trích. 0.25
- Phân tích:
+ Mở đầu bài thơ là cảnh đoàn thuyền ra khơi lúc hoàng hôn. Hai
câu thơ đầu tả cảnh hoàng hôn trên biển, cũng là thời điểm đoàn thuyền 0,5
đánh cá ra khơi.
“Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa”
Cảnh được miêu tả từ trên thuyền nhìn về đất liền. Tác giả sử dụng
phép tu từ so sánh “mặt trời” được ví với “hòn lửa”, đem đến cho bức
tranh hoàng hôn một vẻ đẹp rực rỡ, tráng lệ, ấm áp. Phép nhân hoá, ẩn
dụ “Sóng đã cài then đêm sập cửa” giúp người đọc cảm nhận thiên
nhiên, vũ trụ như một ngôi nhà lớn; sóng như chiếc then cài, còn màn
đêm đang buông xuống là cánh cửa. Hình ảnh thơ cho thấy thiên nhiên
vũ trụ bao la mà gần gũi với con người.
+ Thiên nhiên, vũ trụ là cái phông nền cho con người xuất hiện:
“Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi 0,5
Câu hát căng buồm cùng gió khơi”
Hình ảnh, nhạc điệu trong câu thơ diễn tả khí thế khoẻ khoắn, phấn
chấn của những người lao động: khẩn trương làm việc bất kể ngày đêm.
Ba chữ “lại ra khơi” giúp ta hiểu rằng chuyến ra khơi của đoàn thuyền
đánh cá là công việc quen thuộc đã diễn ra nhiều lần - tuần tự, nhịp
nhàng như cái nhịp sống không bao giờ ngừng nghỉ. Thế nhưng, sự náo
nức, tinh thần phấn chấn cũng không hề vơi đi. Đoàn thuyền ra khơi
trong tiếng hát “Câu hát căng buồm cùng gió khơi” là hình ảnh ẩn dụ
mang tính chất khoa trương. Tiếng hát khỏe khoắn tiếp sức cho gió làm
căng cánh buồm. Tiếng hát ấy, làm nổi bật khí thế hồ hởi của người lao
động trong buổi lên đường chinh phục biển cả.
+ Tiếng hát ấy thể hiện niềm mong ước của người đánh cá: mong 0,5
ước một chuyến ra khơi đánh bắt được nhiều hải sản, nhiều cá tôm giữa
sự giàu đẹp của biển khơi. Tiếng hát ca ngợi biển khơi giàu có và hào
phóng:
Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng
Bằng sức cảm mạnh mẽ của mình về không gian biển khơi kì vĩ, nhà
thơ liên tưởng mặt biển như là một tấm lụa lớn, tấm lụa dệt bằng “muôn
luồng sáng”. Tiếng hát cất lên gọi cá vào mang theo bao niềm hy vọng
vừa hiện thực, vừa lãng mạn: “Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!”.
- Nói qua về phần còn lại. 0,25
- Đánh giá:
Với nhiều biện pháp nghệ thuật như ẩn dụ, nhân hoá, so sánh, hoán
dụ, thậm xưng, âm hưởng hào hùng, lạc quan, tràn đầy cảm xúc lãng 0,25
mạn và trí tưởng tượng phong phú, tác giả Huy Cận đã sáng tạo được
nhiều hình ảnh đẹp, đầy ý nghĩa để ngợi ca vẻ giàu đẹp của thiên nhiên,
đất nước cũng như niềm vui trong lao động của những con người đang
được làm chủ cuộc đời.
Đoạn thơ cũng như cả bài thơ là khúc hát vui của người lao động
trong công cuộc xây dựng cuộc sống mới ở miền Bắc. Sự thống nhất
giữa cảm hứng về thiên nhiên, vũ trụ và cảm hứng về lao động của tác 0,25
giả đã tạo nên những hình ảnh đẹp, tráng lệ, giàu màu sắc lãng mạn. Qua
đó, ta hiểu được tấm lòng cũng như quan niệm thẩm mĩ của nhà thơ đối
với đất nước sau cách mạng.
- Khẳng định vấn đề nghị luận. 0,25
d. Sáng tạo: cách diễn đạt độc đáo, có suy nghĩ riêng về vấn đề nghị 0.5
luận.
e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ 0.5
nghĩa tiếng Việt.
Tổng điểm cả bài 10.0

------------ HẾT ------------