Yuvarlak Kafalılar ve Sivri Kafalılar Metin İncelemesi ve Karakter Derinleştirme Formu

Aşağıdaki form sömestr sürecinde grubun oyundan uzak kalmaması adına üretilen bir
çalışmadır. Oyun tekrar okunduktan sonra metne ve karaktere dair boşluklar özenle
doldurulmalıdır.

1-Metin İncelemesi

Oyun, Bertolt Brecht tarafından 1933 ve 1938 yılları olmak üzere iki kez kaleme alınmıştır.
Aşağıdaki inceleme her ne kadar güncellenen 1938 metni üzerinden yapılacak olsa da 1933
yılında yazılmış metinden de veriler yer alabilir. Önceki yıllarda olduğu gibi bu inceleme de
öncelikli olarak Jean Benedetti’nin “Stanislavski Sistemi: Bir Giriş” adlı kitabın 87. sayfasında
yer alan tablo üzerinden yapılacaktır.

Metin; bir ön oyun, bir ara oyun ve onbir episode olmak üzere on üç bölümden oluşur. Ayrıca
metin, daha kolay incelenebilmesi açısından Yaşayan Tiyatro olarak repliklere ve şarkılara
göre numaralandırılmıştır. Oyuncu değişmediği ya da şarkı girmediği sürece her replik bir
sayılır. Toplamda balad, marş vb. 12 şarkı dahil olmak üzere 1125 replik bulunmaktadır.
Episode fikirleri yazılırken buradaki numaralandırmadan yararlanılabilir.

Ana Fikir: Soyu,inancı,görünüşü ne olursa olsun zengin ve fakir,güçlü ile zayıf daima
karşı karşıyadır.

Yer: Savaş sonrası ekonomik krizde olan Almanyanın jahoo kenti

Mekânlar: köy,mahkeme,kilise,kral naibinin sarayı,cornamontisin kahvehanesi(genel

ev)

Zaman: tahmini olarak 1.dünya savaşı sonrası hitlerin yani oyundaki iberinin güç kazanmaya
ve çevre edinmeye başladığı zaman yani 1930-1940 arası

Semboller / İmgeler: hitler-iberin , çik çuk-alman yahudi ırkçılığı,

Temalar: kıtlık, ayrımcılık, zengin-fakir ayrımı, ırkçılık,

Oyunun Hikayesi: Ülkedeki ekonomik krizden dolayı halk özellikle de marabalar

geçinememekte ve zengin ağaların dayattığı yarıcılık adı verilen borçlar altında
ezilmektedir. Bunca zorluğa dayanamayan marabalar orak adı verilen oluşum
içinde toplanırlar ve isyan ederler. İsyan henüz oyunun geçtiği Jahoo ya varmadan
kral isyan için çözüm arayışına girmiştir. Son çare olarak eski asker olan iberine
çözüm için yetki verir. İberin ise çözümü halkı ikiye bölmekte bulur; çik ve çuk..
çikler her türlü kötülüğü ve ülkenin sorunlarının kaynağı olarak gösterilirken
çuklar ise iyiliğin temsilidirler. Bu ayrılık dolayısıyla halk birbirine girer ve ilgileri
dikkatleri oraktan ırkçılığa kayar.

Episode Özetleri: 1- Kral naibi ve missenalar ülkedeki sefalet ,kriz ve orak isyanı
için çözüm ararlar. Missenalar iberini kral naibine kabul ettirirler. Yetki artık
iberindedir

2- Halk iberinin çözümüne yani çik çuk ayrımına alışır ve adapte olur. Yarıcılık
borcu için aga de guzmandan yardım isteyen nanna istediğini alamayınca de
guzmanın çik olduğunu hualara söyler ve de guzman mahkemeye götürülür.

3- Marabalar sefaletten ve borçlardan dolayı orak isyanına katılmak isterler ancak

Çik çuk meselesinden ortaya çıkan de guzmanın tutuklanması ve ırkçı söylemler
onları tereddütte bırakır. Maraba callas ise sorunlarını iberinle konuşarak çözmek
için isyandan vazgeçer ve mahkemeye doğru yola koyulur

4- De guzman nannayı yani bir çuk kızını taciz etmekten yargılanırken iberin
mahkemenin gidişatını beğenmez ve duruma el koyar ve de guzmanı ölüme
mahkum eder bu sırada ise orak isyanı büyümeye devam etmektedir

5-De guzmanın kardeşi isabellayı manastıra yerleştirmek için de guzmanın avukatı,

başrahibe ile pazarlık yapar. Bu sırada callas guzman ailesin atlarını çalar. Ailenin
başının dertte olduğunu düşünen manastır ahalisi ise isabelleyi kabul etmezler

6- Ağalar jahooyu terk etmek ister. Callas bu sırada aldığı atlar ile övünmektedir.
Avukatlar callasa teklif götürürler ancak kabul ettiremezler. Missenalar orak
isyanından dem vurarak hükümet için ağalardan para ister. Ağalar ise callasın
yargılanması şartıyla kabul ederler.

7- İberin callasın davasını savaş sebebiyle yürütmek istemez. Ancak savaşın seyri
değişince iberin fikrini değiştirir. Orak isyanı bastırılır ve atlar callastan alınır.

8- Nanna babası callas atları alamadığından dolayı kahvehanedeki işine geri döner.
De guzman ise asılmaktan kurtulmak için kız kardeşinin bekaretini iberinin
yardımcısına vermesini ister. Callas da yarıcılık borçu için yola çıkar.

9- İsabella kardeşini kurtarmak için biriyle beraber olmak zorundadır. Bunun nasıl
yapıldığını öğrenmek üzere geneleve gider. Cornamontis onu nannaya yönlendirir.

10- Hapishanede isyancılar ve guzman traş edilir. Callas içeri girer ve guzmanın
avukatları 2 yıllık yarıcılık borcunun silinmesi karşılığında onun yerine geçmesi
için callası ikna ederler.

11- Guzman ve orakçıların infaz gününde kral naibi sahneye çıkar ve iberine ağayı
affetmesi gerektiğini söyler. Guzman yerine callasın, isabelle yerine nannanın
gittiği ortaya çıkar. Hem callas hem guzman serbest kalır. İsyancılar asılır ve oyun
biter.
 -

Episode veya oyuna dair genel reji fikirleri (çizim de olabilir): pano üzerindeki
oyuncuların ve straforların yer değişiminde episode a göre oyun hazırlığı

2-Karakter Kurmak

*Karakter kontrol listesi, Michael Rabiger’in Kurgu Sanatı adlı kitabından alınmıştır.

Kuracağınız karakter, daha önce denediğiniz aklınızda olan bir karakter olabilir. Bu
çalışmayla karakteri derinleştirmeniz ve detaylandırmanız amaçlanmaktadır.

Aşağıdaki listeyi doldururken bazı özellikler karakterin özelliğinden ötürü boş kalabilir ancak
mümkün olduğunca doldurmaya çalışalım. Özellikleri yazarken de özelliklerin birbirleriyle
tutarlı ve inandırıcı olmasına gayret edelim.

Aşağıya yazacaklarınızı lütfen dümdüz yazın (Kalın, italik ya da altı çizili olmadan). Dosyada
hali hazırda yazılı olanların biçimleri aynen kalsın.

İsim

Resmi: Shimmel

Takma:

Roller

İş: maraba

Aile: yetim ve öksüz, yaşayan hiçbir akrabası yok

Arkadaşlar: köydeki marabalar ve kentte sürekli alışveriş yaptığı birkaç tüccar

İstek ve Amaçlar

Şimdi, şu anda olanlar: orak isyanına katılıp sefaletten ve yalnızlıktan kurtulmak

Günlük: tarlada çapa yapmak, ekinleri biçmek, bahçe işleri, ağaları memnun ederek
maksimum kazançla yarıcılık borcunu bir an önce bitirebilmek

Uzun vadeli hayatı değiştirecek kararlar: isyana katılmak, iberine ve hükümete karşı çıkmak,

Bilinçsiz amaçlar: yalnız kalmamak için yanlış kararlarla galeyana gelip isyana katılmak

Görünüş

Yaş (Gerçek ve görünen): 33-68

Vücut tipi ve durumu: Yalnızca göbek bölgesinde yağlanma, vücudunun kalan bölgeleri
zayıf,kambur ve topal

Giysi tercihleri, renkler, kumaşlar: Her marabanın giydiği sıradan ucuz kumaşlarla yapılmış
işçi kıyafetleri,yelek,pantolon,gömlek genellikle beyaz ve toprak renginde,

Tip

Fiziksel/psikolojik tip için sıfatlar veya analojiler: buruşuk ve kırışık yüz hatları, nasırlı eller,
yorgun ve bitkin bir ruh

Etken veya edilgen: edilgen

Dışa dönük veya içe dönük: pasif agresif ,içe dönük

Toplumsal sınıf: en düşük, işçi

Köken

Doğduğu yer ve orayla özdeşleştirilenler: Jahoonun taşra yerleşim yerleri, sıcak ve nemli
tarla bahçeler

Kökenlerine karşı tutumu: doğduğu yerden nefret eder ama yalnızlıktan korktuğu için oradan
ayrılamaz

Aile tipi, kimlerden oluştuğu ve inançları: Ailesi jahooda tüccarken shimmel 3 yaşındayken
taşraya taşınmaya karar verir ama yolda eşkiyalar tarafından öldürülür, isimleri rosa ve
babein’dir, eğitimli bir ailedir ve çocuklarını iyi yetiştirmek istemişlerdir

Ailedeki yeri ve ailenin onu nasıl gördüğü: Ailesinin tek çocuğu olan shimmel ailesi ölene
kadar el üstünde tutuluyordu.

Eğitim (resmi veya gayri resmi) ve akıl hocaları (örnek aldığı kişiler): Ailesi onu 2 sene
ilkokula göndermiştir. Ebeveynlerinin ölümlerinden sonra yolda onu bulan 73 yaşındaki tek
başına yaşayan maraba koehn onu 23 yaşına kadar büyütmüş ve ona rol model olmuştur.

Ebeveynler, koruyucular, kardeşler ve diğer etkili figürler: Rosa ve Babein, Koehn, İsyana
karşı olan tutumundan dolayı lopezden çok etkilenmiştir

Hayattaki yönünü belirlemiş, erken yaşta geçirdiği travmalar: Ebeveynlerinin gözününün

önünde eşkiyalar tarafından bıçak darbeleriyle parçalanması ve 26 gün boyunca ölüme
terkedilmesi, ölmemek için ailesinin uzuvlarını kemirmek zorunda kalması

Fiziksel varlık

Baskın ruh hali: Yalnızlık ve yorgunluk

Kişiye özgü tavır: pasif agresif

Başkaları üzerinde bıraktığı etki: marabaları isyana teşvik etmiştir

Karakteristik fiziksel hareketler: durmadan ileri geri sallanması ve sinirlendiğinde daima sağ
elini havaya kaldırıp tükürerek bağırması

En çok marabalarla beraber olduğunda rahattır, en az yalnız olduğunda rahattır.

Zevkleri

Tercih ettiği yiyecekler, içecekler: bulgur pilavı, kuru fasülye, koyun eti,

Tercih ettiği muhitler: hergün marabalarla beraber sohbet ettikleri tarladaki büyük akasya
ağacı, köydeki kuyubaşı, koehnden kalma tek oda evi

Özel ilgi alanları: boncuklarla ve kağıt parçalarıyla oynaması(annesi ve babası ölürken

annesinin kopan 43 boncuklu kolyesi ve babasının paramparça olan defteriyle oynamak
onda travma yarattı)

Eğlence (nasıl ve neyle eğlenir):lopez türkü söylerken dinlemek, marabalarla sohbet, ayda 3
defa genelev

Beğenmedikleri

İnsan tipleri:bencil, zengin, küstah, şımarık

Nevrozlar, fobiler, takıntılar: yalnız kalmak, siyahi erkekler(korku-eşkiyaların biri esmerdi),

koyu kahverengi saplı bıçaklar, annesinden ve babasından kalan boncuk ve kağıt
parçalarına dokunulunca öfkeleniyor

Konuşma

Ses kalitesi: hamburg tütünü

Kelime dağarcığı: fazla konuşmadığından sadece dinlediğinden pek fazla değil

En sevdiği ifadeler ve küfürler: makatına orak soktuğumun satılmış piçleri, leylek

çükü,tırpanımı çaktığımın kan emicileri.

İlişkiler

Önemli: genelevde tanıştığı johannes adlı bir kadın

Gündelik: genelev

Cinsel: ayda üç defa genelev,johannes

Kendisiyle olan (Benlik saygısı): kendisini seviyor ama dışarıdan birine muhtaç olduğunu
düşünüyor onsuz bir hiç olduğunu düşünüyor

Otoriteyle, üstleriyle olan:ağaları hiç sevmez

Astlarıyla olan: abi kardeş

İş

Mesleği ve ona karşı tutumu: marabalık,işini hiç sevmiyor her gün keşke kentten buraya
taşınmasaydık diyor

İş tercihleri: para ve yemek karşılığında emrinde olduğu ağaya çalışmak

Maaşsız yaptığı her iş: isyan için hazırlık

Kaynaklar

Arkadaşlar ve tanıdıklar: callas, lopez, parr, johannes, marabalar ve ağalar

En güçlü yönleri veya insan ilişkilerindeki becerisi: çalışkan, empatik ve sempatik olması

Uyum yeteneği: bir hafta içinde adapte olamayacağı yer yok

Finansal: maraba yevmiyesi

İnançlar: hıristiyan

Kendisiyle gurur duyduğu konular: çalışkan ve dürüst olması

Kusurlar ve zayıflıklar

Boyun eğme konusunda uyum sağlama yetisi ve isteği yok.

Sohbet konusunda kötüdür.

Büyük yanılgılar: isyanın onu kurtuluşa götüreceğini sanması, genelevdeki kadının onun
yakışıklı olduğunu düşündüğü için onunla olduğunu sanması

Sırlar: boncukların ve kağıtların hikayesini kimse bilmiyor

Düşmanlar: devlet, ağalar, zengin olan herkes

Güçlü Yönler

Bildikleri: silah kullanmak

Saklamaya çalıştıkları: travmaları

Başkalarının güçlü yönlerini nasıl gördükleri: iyi orak sallaması

Kendisinin güçlü yönlerini nasıl gördüğü: çalışkan olup her işe gücünün yetmesi

Kurmacanın İnşası, Alıştırma 18’den hareketle:

Yukarıda tasarladığınız karakter, birinci tekil şahıs anlatımıyla;

3 cümlede kendisini tanıtsın. Ben bu taşrada yalnız bir buğday tanesiyim yere
düşmüş,anamı babamı kaybetmişim o zamanlar yaşım sadece üçmüş,ah ulan şu kasabada
yaşamak ne güçmüş

3 cümlede ne istediğini söylesin. Ah şu orak bi istediğimiz gibi olsa, marabalıktan kurtulsam,

alsam bi karıyı kaçsam buralardan

3 cümlede de isteğinin önündeki engeli söylesin Şu köydeki herkesi ikna etseydik orağa
katılmaya kimse gelmiyor, gelse de vay çikmiş vay çukmuş diye laga luga yapıyor, çik çuk
meselesi iyice çomak soktu bizim işe

3 cümlede de engeli aşmak için nereden güç aldığını öğrenelim. Lopez iyice kafayı koydu bu
işe, Callası da zorladık giderken bağıra bağıra, İberin de savaşta iyice bastırmak lazım artık

Yukarıda tasarladığınız karakteri, karakterin bir ebeveyninin anlatımıyla/yorumuyla

(ebeveyni yoksa benzer işlevi gören amcası, teyzesi, ablası, abisi, akıl hocası vs);

Karakteri 3 cümlede tanıtsın. Koehn

1 cümlede ne istediğini söylesin. Şu shimmel de sabahtan akşama kadar ¨orak bi başarılı

olsun o zaman görür bu tırpanımı çaktığımın kan emicileri¨ deyip duruyor.

1 cümlede isteği önündeki engellerini söylesin. Ah ulan şu ağayı bi devirse bizim orakçı
kerata hem ben kurtulurum hem şu gariban marabalar.

1 cümlede eksik yönlerini söylesin. Bir insanın hiç mi bi işi doğru düzgün gitmez be.

1 cümlede güçlü yönlerini söylesin. Bu shimmelden de iyi orak sallayan maraba yok bu
Jahoo’da ha

Yukarıdakinin aynısı ancak bu sefer karakteri bir arkadaşından (varsa yakın arkadaşından)
tanıyalım

LOPEZ: Shimmel köyümüzün en çalışkan marabalarındandır. Ağamızın bir dediğini iki

etmez ama yaptıktan sonra da sövmedik yer bırakmaz. Dürüsttür asla yalan söylemez,
yardım isteyen olursa koşa koşa gider öyle ya isyan haberi ilk çıktığında da bizi bu sefaletten
kurtaracağım kardeşlerim dedi herkese, kendinden başka herkesi düşünür,ondandır ki genç
yaşında çöktü bizim yaşlı kurt.

Yine yukarıdakinin aynısı ancak bu sefer karakteri bir düşmanından (ya da ona benzer bir
şeyinden) tanıyalım

SHİMMEL’İN AĞASI: Bu gerizekalı bir işi beceremez. Her işe koşar ama yaptığı iş bir işe
benzese bari salak salak bir o yana bir bu yana yalpalanır. Kuvvetli bir rüzgar esse uçacak
yerinden piç kurusu. Arkamdan ettiği küfürleri de ispiyoncu Callas yetiştiriyor bana sonra
ikisini de pataklatıyorum bizim marabalara ne o akıllanıyor ne de öbürü. O salak öbürü
ondan da salak.