24.04.

2017

ESOGÜ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

GEOTEKNİK ANABİLİMDALI
SUNUM 4-DAYANMA YAPILARI

 Giriş
 Dayanma Yapılarının Ön Tasarımı
 Dayanma yapılarının stabilite tahkikleri
 Topuk noktasından dönme(Devrilme)
 Tabandan kayma
 Taşıma gücü kaybı
 Toptan göçme

 Örnek çözümler
 Palplanş perdeler

1
 24.04.2017

İki farklı düzeydeki zeminden oluşan yanal toprak etkisini, istenen bir
güvenlikle karşılayan ve zeminin doğal şev açısını almasını önleyerek
dengeyi sağlayan yapı elemanlarıdır.
 Eğimli arazilerde zemini tabii şev açısından daha büyük açılarda
tutmak
 Kayma ve göçme ihtimali olan zeminlerin yıkılmasını önlemek

 Binalarda bodrum duvarları oluşturmak

 Köprülerde kenar ayaklar inşa etmek

 Kıyıların erozyon ve taşkınlara karşı korunması için Kullanılır.

Toprak
Zemin şevi dayanma
yapısı

İstenen yükseklik, inşaat sahasının özellikleri, mevcut yapı

malzemeleri, yer altı suyunun durumu, geri dolgu malzemesinin
özellikleri, yerel şartlara uygunluğu ve kullanma işlevine
bağlı olarak seçilir.

2
 24.04.2017

 Rijit
-Beton ağırlık, konsol, payandalı, gabion, krip

 Esnek (Flexible)
-Palplanş perdeleri, destekli kazı kaplamları.

 Mekanik olarak stabilize edilmiş (MSE

Wall)/Donatılı zemin duvarları

3
 24.04.2017

Dayanma yapılarının tasarımında ve stabilite analizlerinde

bu yapılara etkiyen yanal basınçların dağılımını bilmemiz
gerekir.

 Giriş
 Dayanma Yapılarının Ön Tasarımı
 Dayanma yapılarının stabilite tahkikleri
 Topuk noktasından dönme(Devrilme)
 Tabandan kayma
 Taşıma gücü kaybı
 Toptan göçme

 Örnek çözümler
 Palplanş perdeler

4
 24.04.2017

Ön tasarım

Stabilitesi
Stabilitesi kendi ağırlığı
kendi ağırlığı ve geri dolgu
ile sağlanır ağırlığı ile
sağlanır

Ağırlık dayanma duvarı Konsol dayanma duvarı

9

Duvara gelecek olan yanal toprak basıncı Rankine veya Coulomb

teorisine göre hesaplanır.

10

5
 24.04.2017

 Giriş
 Dayanma Yapılarının Ön Tasarımı
 Dayanma yapılarının stabilite tahkikleri
 Topuk noktasından dönme(Devrilme)
 Tabandan kayma
 Taşıma gücü kaybı
 Toptan göçme

 Örnek çözümler
 Palplanş perdeler

11

İstinad duvarları aşağıda verilen

yollardan biri ile stabilitesini
kaybedebilir.

a)Topuk noktasından dönme(Devrilme)

b)Tabandan kayma
c)Taşıma gücü kaybı
d)Toptan göçme
e)Aşırı oturma

12

6
 24.04.2017

a)Topuk noktasından dönme (DEVRİLME) Tahkiki: Duvarın C noktasına göre

devirmeye çalışan ve devrilmeye karşı koyan momentler bulunur. Bu
momentler oranlanarak devrilmeye karşı güvenlik sayısı hesaplanır.

FS(devrilme) =
M R

M 0

 M =Devrilmeye
R karşı koyan moment

 Mo =Devirmeye çalışan moment

13

b)KAYMA Tahkiki: Duvarı kaydırmaya çalışan ve karşı koyan kuvvetler

bulunur. Bu kuvvetler oranlanarak kaymaya karşı güvenlik sayısı
hesaplanır.

FS(kayma) =
F R

F d

s= tan +ca

2/3 Q
R'=  V  tan +Bc a

 F =   V  tan +Bc
R a  Pp

 Fd =Pa.cos 
14

7
 24.04.2017

b)Taşıma gücü tahkiki: Duvar altındaki zemin, duvarı güvenle

taşıyabilmelidir. Bu tahkikte duvar tabanındaki gerilme dağılımı bulunur.
maksimum gerilme, temel zemininin taşıyabileceği gerilmeye oranlanarak
taşıma gününe karşı güvenlik sayısı bulunur.

Mnet = MR - Mo X=
Mnet
e=
B
-x<
B
V 2 6
 V Mnet y
q= ±
A I
B
V
e( V)
qmax =  2   V  1  6e 
(B )(1) 1
(B 3 ) B  B 
12
V  6e  qu
qmin = 1 
B  B  FS(taşıma gücü) =
qmax
15

b)Toptan göçme tahkiki: duvar ve zemin özellikleri dikkate alınarak toptan

göçmeye karşı güvenliği belirlenir. Bunun için şev stabilite analizi
yapılır.

16

8
 24.04.2017

 Giriş
 Dayanma Yapılarının Ön Tasarımı
 Dayanma yapılarının stabilite tahkikleri
 Topuk noktasından dönme(Devrilme)
 Tabandan kayma
 Taşıma gücü kaybı
 Toptan göçme

 Örnek çözümler
 Palplanş perdeler

17

ÖRNEK: Şekilde gösterilen konsol istinat duvarının devrilmeye, kaymaya ve

taşıma gücü göçmesine karşı stabilite tahkiklerini yapınız. (Yanal toprak
basınçlarını Rankine teorisine göre hesaplayınız. Temel zemini son taşıma gücü 400 kPa’dır.)

0.5m 10°

c =0
 =30°
 =18kN/m3

6m

1.5m
0.7m

c =40
0.7m 0.7m 2.6m
 =20°
18
 =19kN/m3

9
 24.04.2017

ÇÖZÜM: İlk olarak duvara etkiyen yatay ve düşey kuvvetler Hatırlatma:

bulunur.

0.5m 10°
H1

c=0
 =30°
 =18kN/m3

6m

1.5m
0.7m
c=40
0.7m 0.7m 2.6m  =20°
 =19kN/m3
19

ÇÖZÜM: Pasif Basınç

0.5m 10°
H1

c=0
 =30° Derinlik(m) Yanal Basınç,(kPa) σ p = zKp +2c Kp
 =18kN/m3
0 2x40x 2.04 =114.56
6m
1.5 19x1.5x2.04 + 2x40x 2.04 =172.7

1.5m
0.7m
c=40
0.7m 0.7m 2.6m  =20°
 =19kN/m3

20

10
 24.04.2017

ÇÖZÜM: 0.5m 10°

(5)

(1)
(4) Pa

(2)

1.5m
(3)

0.7m 0.7m 2.6m

21

ÇÖZÜM: Kuvvet(kN/m) Moment Moment(kN.m/m)

0.5m 10°
kolu(m)
(5)
Yatay 160.43 2.386 382.78
Mo=382.78 kN/m
171.2 0.75 128.4
(1) Pa 43.9 0.5 21.95
(4)
Düşey 28.29 4 115.8
Duvar 0.5x6x23=69 1.15 79.35
(2) (1/2)x0.2x6x23.5=13.8 0.833 11.49
1.5m 4x0.7x23=64.4 2.0 128.8
(3)
zemin 6x2.6x18=280.8 2.7 758.16
0.7m 0.7m 2.6m (1/2)x0.46x2.6x18=10.76 3.13 33.67
V=467.05 kN/m MR=1277.6 kNm/m

Mnet=894.84 kN/m

22

11
 24.04.2017

ÇÖZÜM: Devrilmeye
0.5m 10° karşı
(5)

(1) Kaymaya
Pa
(4) karşı

(2)

1.5m
(3)

0.7m 0.7m 2.6m

23

ÇÖZÜM: Taşıma gücü

0.5m 10°
göçmesine
(5) karşı

(1) Pa
(4)

(2)

1.5m
(3)

0.7m 0.7m 2.6m

24

12
 24.04.2017

ÖRNEK: Şekilde gösterilen ağırlık istinat duvarının stabilite tahkiklerini

yapınız ve duvarın stabilitesini değerlendiriniz. (Yanal toprak basınçını
Coulomb teorisine göre hesaplayınız. Temel zemini son taşıma gücü 500 kPa’dır)

c=0
 =32°
 =18.5kN/m3
6.5m 5.7m

0.27m 0.6m 1.53m 0.8m

c=30
0.8m 0.3m
 =24° 25
3.5m
 =18kN/m3

ÇÖZÜM: Aktif Basınç

2 2
 =0 =    (32)  21.3  =75  =32
3 3

6.5m Pa
Duvarın
δ=21.3° normali

15°

0.8m =75°

0.8m
0.27m 0.6m 1.53m

2.83m

26

13
 24.04.2017

ÇÖZÜM:

6.5m Pa

δ=21.3°

15°

0.8m =75°

0.8m
0.27m 0.6m 1.53m
3.5m
27

ÇÖZÜM:

Kuvvet(kN/m) Moment Moment(kN.m/m)

kolu(m)
Yatay 126.61 2.167 274.4
Mo=274.4 kN/m
Düşey 93.0 2.83 263.19
6.5m Pa
Duvar (1) (1/2)x0.27x5.7x23=17.7 0.98 17.35
Duvarın
δ=21.3° normali
(2) 0.6x5.7x23=78.66 1.37 107.77
15°
(3) (3) (1/2)x1.53x5.7x23=100.3 2.18 218.65
(2)
(1)
(4) 0.8x3.5x23=64.4 1.75 112.70
0.8m =75° V=354.06 kN/m MR=719.66 kNm/m
Mnet=445.26 kNm/m
(4) 0.8m
0.27m 0.6m 1.53m

2.83m

28

14
 24.04.2017

ÇÖZÜM: Devrilmeye
karşı

Kaymaya
karşı
6.5m Pa
Duvarın
δ=21.3° normali

15°
(3)
(2)
(1)

0.8m =75°

(4) 0.8m
0.27m 0.6m 1.53m

2.83m

29

ÇÖZÜM: Taşıma gücü

göçmesine
karşı

6.5m Pa
Duvarın
δ=21.3° normali

15°
(3)
(2)
(1)

0.8m =75°

(4) 0.8m
0.27m 0.6m 1.53m

2.83m

30

15
 24.04.2017

 Giriş
 Dayanma Yapılarının Ön Tasarımı
 Dayanma yapılarının stabilite tahkikleri
 Topuk noktasından dönme(Devrilme)
 Tabandan kayma
 Taşıma gücü kaybı
 Toptan göçme

 Örnek çözümler
 Palplanş perdeler

31

Hazır yassı kazıkların (palplanşlar) yan yana, sürekli bir perde

oluşturacak şekilde çakılmaları ile oluşturulur. Taşsız ve sert
olmayan zeminler için uygun olan palplanşlar, kazık çakma
düzenleri (şahmerdanlar) ile çakılırlar.

32

16
 24.04.2017

Palplanş perdeleri, rıhtım, iskele, batardo, su yapılarında

sızıntı uzunluğunun arttırılması, toprak kaymalarının
önlenmesi, kazı kaplama (iksa) vb. işlerde kullanılabilirler

33

Palplanş perdeleri inşa yöntemleri

Ankraj
Orijinal çubuğu
Orijinal
zemin
zemin Geri dolgu
yüzeyi
yüzeyi

Kazı
Kazı
hattı
1.Adım 2.Adım 1.Adım 2.Adım
Ankraj
çubuğu

Geri dolgu
Geri dolgu Geri dolgu Kazı

3.Adım 4.Adım
3.Adım 4.Adım

a) Arkası dolgulu palplanş b) Palplanş önünde kazı 34

17
 24.04.2017

Palplanş perdeleri çalışma biçimlerine göre, sınıflandırılabilirler.

Ankraj
sistemi Ankraj
sistemi

Konsol palplanş perde Zemine ankastre olmayan Zemine ankastre

ankrajlı palplanş perde ankrajlı palplanş perde

35

Konsol palplanş perdelerinin hesaplanmasında; perde önünde pasif, perde arkasında

aktif durumun oluştuğu kabul edilir.

Moment

1
H Pa = K a (H+D)2
2

1
Pp = K p D 2
Pp Pa 2
D

R
Kp D Ka  (H+D)

Perdenin alt ucuna göre moment denge denkleminden (ΣMo=0) D, yatay

kuvvetlerinde denge denkleminden (ΣX=0) de R hesaplanır. Hesaplanan D
derinliği, güvenlik için bir miktar (%20) artırılır.
36

18
 24.04.2017

Zemine ankastre olmayan ankrajlı palplanş perdelerinde, D derinliğinin göreli

olarak küçük olmasından dolayı, alt ucu etrafında bir miktar dönme olduğu
düşünülür. Moment

a
Ankraj
Kuvveti
H

Pa
D Pp

Kp D Ka(H+D)

T ankraj noktasına göre yazılan moment denge denkleminden (ΣMO= 0) D

derinliği, yatay kuvvetlerin dengesinden (ΣX=0) de, A ankraj kuvveti bulunur.
Ankraj çubuklarına etkiyen ankraj kuvveti ankraj çubukları ara mesafesine
bağlıdır. 37

Zemine ankastre olan ankrajlı palyplanş perdelerinde, D derinliğinin göreli olarak

daha büyük olduğu ve zeminin, perdenin alt ucunu döndürmediği düşünülür.
Moment

a
Ankraj
H Kuvveti

x
Pp Pa
D M

R
Kp D Ka  (H+D)

Bu tip palplanş perdesi basit ve yaklaşık olarak Eşdeğer Kiriş Yöntemi ile
çözülebilir. Bu yönteme göre, ön zemin yüzünden itibaren belli bir derinlikte (x)
momentin sıfır olduğu kabul edilerek, o nokta (M) mafsallı gibi düşünülür. Mafsalın
yeri,  içsel sürtünme açısına bağlı olarak değişir.
38

19
 24.04.2017

Palplanj duvarlar,
SU BASINÇLARI efektif gerilmelerle
analiz edilirler. Bu
nedenle, uygun boşluk
suyu basıncı dağılımına
karar vermek dikkat
gerektirir.
Eğer su tablası
seviyeleri farklı ise ve
kararlı (dengeli) sızma
durumu oluşmuşsa, duvarın
arkasında oluşacak net
dağılım, akım ağlarından
hesaplanabilir.

39

ÖRNEK: Şekilde özellikleri verilen kum zeminde 2.5m derinliğinde kazı

yapılacaktır. Kazıyı destekleyecek olan konsol perdenin gömülme
derinliğini pasif direnci ait güvenlik sayısını 2 alarak hesaplayınız.
10 kPa

2.5m c=0
 =35°
 =17kN/m3

1 m

d
 sat =20kN/m3

40

20
 24.04.2017

ÇÖZÜM:

10 kPa
A Nokta Derinlik(m) Aktif Basınç,(kPa)

2.5m c=0 A 0 0.27x10=2.7

 =35°
B 3.5 0.27x(10+17x3.5)=18.76
 =17kN/m3

D C (3.5+d) 0.27x[10+(17x3.5)+(20-9.81)xd]=18.76+2.75d
1 m Hidrostatik dx9.81
E B
Nokta Derinlik(m) Pasif Basınç,(kPa) σp = zKp +2c Kp
d  sat =20kN/m3 D 0 0
F C
E 1 3.7x(17x1)=62.9
F (1+d) 3.7x[17x1+(20-9.81)xd]=62.9+37.7d
Hidrostatik dx9.81

41

ÇÖZÜM:

Aktif Basınç, kPa

3.5m
(1)
Pasif Basınç, kPa
0 (2)
1m
(5)

(6) d (3)
+ d +
(7) (4)

o
Derinlik, m Derinlik, m

42

21
 24.04.2017

ÇÖZÜM: Kuvvetlerin O Aktif Basınç, kPa

noktasına göre momentleri

alınır.
3.5m
(1)
Pasif Basınç, kPa
0
(2)
1m
(5)

(6) d (3)
+ d +
(7) (4)

Derinlik, m Derinlik, m

Alan Kuvvet(kN/m) Moment Moment(kN.m/m)

kolu(m)
(1) 2.7x3.5=9.45 1.75+d 9.45x(1.75+d)
(2) 1/2x(18.76-2.7)x3.5=28.10 1.17+d 28.10x(1.17+d)
(3) 18.76xd=18.76d d/2 9.38d2
(4) 1/2x2.75dxd=1.38d2 d/3 0.46d3
(5) -(1/2)x1/2x62.9x1=17.73 d+0.33 -17.73x(d+0.33)
(6) -(1/2)x62.9xd=31.45d d/2 -15.73d2
(7) -(1/2)x1/2x37.7dxd=-9.43d2 d/3 -3.14d3

43

ÇÖZÜM:
Alan Kuvvet(kN/m) Moment Moment(kN.m/m)
kolu(m)
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)

44

22