Modyul 1: Batayang Kaalaman sa Wika

Modyul
Filipino 11-A
4 Komunikasyon sa Wika at Akademikong Filipino

KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA

\\

 Talakayin Natin
 Kasaysayan ng Pag-unlad ng Wikang Pambansa

Ang pag-unlad ng ating wikang pambansa ay nasasalamin sa mga batas, kautusan, at

proklamasyon na ipinatupad ng iba’t ibang tanggapan ng ating pamahalaan.
Sa loob ng mahabang panahon ng pananakop ng Espansya, Espanyol ang opisyal na
wika at ito rin ang wikang panturo noon. Nang sakupin ng mga Amerikano ang Pilipinas, sa
simula ay dalawang wika ang ginamit ng mga bagong mananakop sa mga kautusan at
proklamasyon: Ingles at Espanyol. Sa kalaunan, napalitan ng Ingles ang Espanyol bilang
wikang opisyal. Dumami na ang natutong magbasa at magsulat sa wikang Ingles dahil ito ang
tanging naging wikang panturo batay sa rekomendasyon ng Komisyong Schurman noong 4
Marso 1899. Marami ring Pilipino ang nakinabang sa programang iskolar na ipinadala sa
Amerika at umuwing taglay ang kaalaman sa wikang Ingles. [1]
Ngunit sa simula pa lamang ng pakikibaka para sa kalayaan, ginamit ng mga
Katipunero ang wikang Tagalog sa mga opisyal na kasulatan. Sa Kontitusyong Probisyonal
ng Biyak-na-Bato noong 1897, itinadhanang Tagalog ang opisyal na wika.

▪ Artikulo XIV, Seksiyon 3, Artikulo XIV ng 1935

Konstitusyon
Ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo
sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang
pambansa na batay sa isa sa mga umiiral na katutubong
wika.
Sa Unang Pambansang Asamblea, sinabi ni Pang.
Manuel Quezon na ang mga mamamayang may isang
nasyonalidad at isang estado ay “dapat magtaglay ng
wikang sinasalita at nauunawaan ng lahat” sa
pamamagitan ng paglikha ng Surian ng Wikang
Pambansa o SWP. [3]
Pagkilala: Wikipedia.com

Si Manuel Luis Quezon y Molina ang “Ama ng Wikang Pambansa.”

▪ Batas Komonwelt Blg. 184 (13 Nobyembre 1936)

Itinatag ni Pang. Manuel Quezon ang Surian ng Wikang Pambansa (SWP) batay sa
Batas Komonwelt Blg. 184. Tungkulin ng Surian ang mamuno sa pag-aaral at pagpili ng
wikang pambansa. Ang pagpili ng isang wikang pambansa ay ibinatay sa “pagkaunlad ng
estruktura, mekanismo, at panitikan na pawang tinatanggap at ginagamit ng malaking bilang
ng mga Pilipino.” [1]

19
Baitang 11 - Filipino
 Modyul 4: Kasaysayan ng Wikang Pambansa

▪ Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 (1937)

Ipinalabas noong 1937 ni Pangulong Quezon ang kautusang nag-aatas na Tagalog ang
batayan ng wikang gagamitin sa pagbubuo ng wikang pambansa. Ito ang mga dahilan kung
bakit napili ang Tagalog bilang batayan: [1][3]

1. Mas marami ang nakapagsasalita at nakauunawa ng Tagalog kumpara sa iba pang wika.
2. Mas madaling matutuhan ang Tagalog kumpara sa ibang wika sapagkat sa wikang ito, kung
ano ang bigkas ay siyang sulat.
3. Tagalog ang wikang ginagamit sa Maynila at ang Maynila ang sentro ng kalakalan sa
Pilipinas.
4. Ang wikang Tagalog ay may historikal na basehan sapagkat ito ang wikang ginamit sa
himagsikan na pinamunuan ni Andres Bonifacio.
5. May mga aklat na panggramatika at diksyunaryo ang wikang Tagalog.

▪ Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263 (1940)

Binigyang-pahintulot ang pagpapalimbag ng isang Diksyunaryo at isang Gramatika ng
Wikang Pambansa, at itinakda na mula 19 Hunyo 1940 ay pasisimulan nang ituro ang Wikang
Pambansa ng Pilipinas sa lahat ng pampubliko at pampribadong paaralan sa buong bansa.

Nang lumunsad sa dalampasigan ng Pilipinas ang mga Hapon noong 1942, nabuo ang
isang grupong tinatawag na “purista.” Sila ang mga nagnanais na gawing Tagalog na mismo
ang wikang pambansa at hindi batayan lamang. Sa pagnanais na burahin ang anumang
impluwensiya ng mga Amerikano, ipinagamit nila ang katutubong wika partikular ang wikang
Tagalog sa pagsulat ng mga akdang pampanitikan. Dahil dito, tinagurian itong Gintong
Panahon ng Tagalog sa pagbabawal na gamitin ang wikang Espanyol at Ingles. [1]

▪ Batas Komonwelt blg. 570 (1946)

Pinagtibay ang batas na ito na nagtatadhanang ang wikang pambansa ay magiging
wikang opisyal ng Pilipinas. [2]

▪ Proklamasyon blg. 186 (23 Setyembre 1955)

Inilipat ang panahon ng pagdiriwang ng Linggo ng Wikang Pambansa simula 13
hanggang 19 Agosto bilang paggunita sa kaarawan ni Pang. Manuel Quezon na kinikilala
bilang “Ama ng Wikang Pambansa.” [1]

▪ Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 (13 Agosto 1959)

Ipinalabas ng Kagawaran ng Edukasyon ang kautusang ito na nagsasaad na kapag
tutukuyin ang wikang pambansa, ito ay tatawaging Pilipino. [2]

▪ Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96

Itinadhana ni Pang. Ferdinand Marcos na ang lahat ng gusali at tanggapan ng
pamahalaan ay papangalanan gamit ang wikang Pilipino. [2]

▪ Memorandum Sirkular blg. 172 na binigyang-diin

sa Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96
Ipinag-utos ni Kalihim Tagapagpaganap Rafael
M. Salas na ang mga letterhead ng mga kagawaran,
tanggapan, at mga sangay ng pamahalaan at ang mga
panunumpa sa tungkulin ng mga pinuno at empleyado ay
isusulat sa Pilipino. [3] Pagkilala: Wikipedia.org

20
Baitang 11 - Filipino
 Modyul 4: Kasaysayan ng Wikang Pambansa

▪ Artikulo XV, Seksiyon 3 ng 1973 Konstitusyon

Ang Saligang-Batas na ito ay dapat ipahayag sa Ingles at Pilipino, ang dapat na mga
Wikang Opisyal, at isalin ang bawat diyalektong sinasalita sa mahigit sa limampung libong
taong-bayan, at sa mga Espanyol at Arabe. Sakaling may hidwaan, ang tekstong Ingles ang
mananaig.
Ang Pambansang Asamblea ay dapat gumawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad
at pormal na adapsyon ng panlahat na Wikang Pambansa na makikilalang Filipino. [4]

Nag-atas ang Pangulong Marcos sa Surian ng Wikang Pambansa na ang konstitusyon

o saligang batas ay isalin sa mga wikang sinasalita ng may limampung libong (50,000)
mamamayan. [2]

▪ Kautusang Pangkagawaran blg. 25 (19 Hunyo 1974)

Nilagdaan ito ni Kal. Juan Manuel na nagtatadhana ng mga panuntunan sa
pagpapatupad ng patakarang edukasyong bilingguwal sa mga paaralan. [2]

▪ Kautusang Pangministri Blg. 22 (21 Hulyo 1978)

Nag-uutos ito na isama ang Pilipino sa lahat ng kurikulum na pandalubhasaang antas.
Kaugnay rin nito, Pilipino ang gagamiting wikang panturo sa ilan sa mga pandalubhasaang
aralin. [2]

▪ Proklamasyon Blg. 19 (12 Agosto 1986)

Ito ay nilagdaan ni Pang. Corazon Aquino na kumikilala sa wikang pambansa na
gumawa ng napakahalagang papel sa Himagsikang 1986 na pinasiklab ng kapangyarihang
bayan o people power na nagbunsod naman sa pagkakatatag ng bagong pamahalaan. [2]

▪ Artikulo XIV, Seksiyon 6-9 ng Kasalukuyang Saligang Batas, ang 1987 Konstitusyon
(2 Pebrero 1987)

Seksiyon 6. Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito ay

dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na wika sa Pilipinas at sa iba pang
mga wika.

Alinsunod sa mga tadhana ng batas at sang-ayon sa nararapat na maaaring ipasya ng

Kongreso, dapat magsagawa ng mga hakbangin ang pamahalaan upang ibunsod at
puspusang itaguyod ang paggamit ng Filipino bilang midyum ng opisyal na komunikasyon
at bilang wika ng pagtuturo sa sistemang pang-edukasyon.

Seksiyon 7. Ukol sa layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng

Pilipinas ay Filipino at, hangga’t walang ibang itinatadhana ang batas, Ingles.

Seksiyon 8. Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles, at dapat isalin
sa mga pangunahing wikang panrehiyon, Arabe, at Espanyol.

Seksiyon 9. Dapat magtatag ang Kongreso ng isang komisyon ng wikang pambansa na

binubuo ng mga kinatawan ng iba’t ibang mga rehiyon at mga disiplina na magsasagawa,
mag-uugnay at magtataguyod ng mga pananaliksik sa Filipino at iba pang mga wika para
sa kanilang pagpapaunlad, pagpapalaganap, at pagpapanatili.

Dito’y pinagtibay ang bago at kasalukuyang konstitusyon ng Pilipinas at inilahad na

ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. [1][4]

21
Baitang 11 - Filipino
 Modyul 4: Kasaysayan ng Wikang Pambansa

▪ Kautusang Pangkagawaran Blg. 52 (1987)

Nag-uutos ito sa paggamit ng Filipino bilang wikang panturo sa lahat ng antas sa mga
paaralan kaalinsabay ng Ingles na nakatakda sa patakarang edukasyong bilingguwal. [1]

▪ Kautusang Tagapagpaganap Blg. 117 (1987)

Lumilikha ito sa Linangan ng mga Wika sa Pilipinas (LWP). [2]

▪ Kauutusang Pangkagawaran Blg. 81 (1987)

Nagtatakda ito ng bagong alpabeto at patnubay sa pagbabaybay ng wikang Filipino. [2]

▪ Kautusang Tagapagpaganap Blg. 335 (1988)

Nag-uutos ito na gumawa ng mga kinakailangang hakbang para sa paggamit ng wikang
Filipino sa mga opisyal na transaksyon, komunikasyon, at korespondensiya. [2]

▪ Kautusang Pangkagawaran Blg. 21 (1990)

Nagtatagubilin ito na gamitin ang Filipino sa pagbigkas ng panunumpa ng katapatan sa
saligang-batas at sa bayan. [2]

▪ Proklamasyon Blg. 1041 (1997)

Nilagdaan at ipinag-utos ni Pang. Fidel Ramos ang proklamasyong ito na nagtatakdang
ang buwan ng Agosto taon-taon ay magiging Buwan ng Wikang Pambansa. [1]

Pagkilala: Philippine Information Agency

 Mga Tanggapang Nanguna sa Pagpili ng magiging Batayan ng Wikang Pambansa

at ang Nangangalaga rito [1][2]

▪ Surian ng Wikang Pambansa (SWP)

(Institute of National Language)
Itinatag noong 1936 alinsunod sa Batas Komonwelt Blg. 184

▪ Linangan ng mga Wika ng Pilipinas (LWP)

(Institute of Philippines Languages)
Itinatag noong 1987 alinsunod sa Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 117

▪ Komisyon sa Wikang Filipino (KWF)

(Commission on the Filipino Language)
Itinatag noong 1991 alinsunod sa Batas Republika Blg.
7104 batay sa Artikulo XVI, Seksiyon 9 ng 1987
Konstitusyon Pagkilala: Wikipedia.com

22
Baitang 11 - Filipino
 Modyul 4: Kasaysayan ng Wikang Pambansa

 Paglalagom [1]

TAGALOG (1937)
Batas Komonwelt Blg. 184
Ito ang katutubong wikang pinagbatayan ng wikang pambansa ng Pilipinas.

PILIPINO (1959)
Kautusang Pangkagawaran Blg. 7
Ito ang unang tawag sa wikang pambansa ng Pilipinas.

FILIPINO (1987)
1987 Konstitusyon Artikulo IV Seksiyon 6
Ito ang kasalukuyang tawag sa wikang pambansa ng Pilipinas.

© Sanggunian
[1]
Batnag, Aurora E., et al. (2016). Komunikasyon at Pananaliksik sa Wikang Filipino.
Rex Book Store, Inc.
[2]
Bernales, Rolando A., et al. (2010). Komunikasyon sa Makabagong Panahon. Mutya
Publishing House, Inc.
[3]
Taylan, Dolores R., et al. (2016). Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang
Pilipino. Rex Book Store, Inc.
[4]
https://www.officialgazette.gov.ph/constitutions/ang-konstitusyon-ng-republika-ng-
pilipinas-1987/

23
Baitang 11 - Filipino