Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 83

KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA

MINISTRY OF HEALTH MALAYSIA

KURSUS LATIHAN
PENGENDALI MAKANAN
(FOOD HANDLER COURSE)

1
KANDUNGAN KURSUS
(COURSE CONTENT)

Merangkumi 4 seksyen iaitu (Comprising 4


section):
• Pengenalan (Introduction)
• Kebersihan Makanan (Food Hygiene)
• Keselamatan Makanan (Food Safety)
• Faktor - Faktor Kritikal Keracunan
Makanan (Critical Factor of Food Poisoning)

2
SEKSYEN 1 (SECTION 1) :

PENGENALAN
(INTRODUCTION)

3
4
SYARAT KURSUS
(COURSE REQUIREMENT)

Tenaga Pengajar diiktiraf KKM


(Instructor certified by MOH)
Tempoh : 3-4 jam
SLPM diiktiraf KKM (Duration: 3-4 hours)
(FHTC certified by MOH)

Yuran : RM 50.00 Peserta : 20 pax dalam talian


(Fee:RM50.00) (Participant: 20 pax for online class)

5
Sebarang pertanyaan/aduan sila hubungi:
(For inquiries, please contact):

BAHAGIAN KESELAMATAN DAN KUALITI MAKANAN


Kementerian Kesihatan Malaysia, Aras 3, Blok E7, Parcel E,
Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan, 62590 Putrajaya.
Tel. : 03-8883 3888 E-mail: fsq-division@moh.gov.my

UNITED ACADEMY PLT


No. 50-1F, Jalan Setia Gemilang BM, Seksyen U13/BM, Setia
Alam, 40170, Shah Alam, Selangor Darul Ehsan
HOTLINE: 019-6907448/ 019-4406280
EMAIL: info@unitedacademy.com.my
LAMAN WEB: www.unitedacademy.com.my

6
KUASA PERUNDANGAN
(LEGISLATIVE POWER)
• Akta Makanan 1983 (Food Act 1983)
• Peraturan-Peraturan Makanan 1985 (Food
Regulations 1985)
• Peraturan-Peraturan Kebersihan Makanan 2009
(Food Hygiene Regulations 2009)
• Akta Kawalan Penyakit 1988 (Control of Infectious
Diseases Act 1988)

7
KEPENTINGAN KEBERSIHAN DAN
KESELAMATAN MAKANAN
(IMPORTANCE OF FOOD HYGIENE AND SAFETY)

8
KESIMPULAN TOPIK
(TOPIC CONCLUSION)

Di akhir topik ini, pengendali makanan (By the end of this


topic, food handlers will be able to) :

1. Boleh menjelaskan betapa pentingnya latihan


pengendali makanan (Explain the importance of food
handler training)
2. Memahami kebaikan latihan pengendali
makanan (Explain the importance of food handler training)

9
SEKSYEN 2 (SECTION 2):

KEBERSIHAN MAKANAN
(FOOD HYGIENE)

10
KEBERSIHAN MAKANAN
(FOOD HYGIENE)

11
KESIHATAN DIRI
(PERSONAL HEALTH)

Pemeriksaan Kesihatan Suntikan anti-tifoid


(Health Check) (Anti-Typhoid Vaccination)

12
SAKIT/CEDERA
ILLNESS/INJURY

Sakit Mendapatkan Rawatan


(Feeling ill) (Seek treatment)

Luka Pembalut Kalis Air


(Wound) (Waterproof plaster)

13
14
FIZIKAL
(PHYSICAL)

Memakai aksesori
Mandi (Bath)
(Wearing jewellery)

Kuku pendek dan bersih Kuku panjang dan diwarnakan


(Short and clean fingernails) (Long and varnished fingernails)

15
Pakaian (Attire)

Penutup Kepala Topi (Caps)


(Head Cover)

Pakaian Bersih Apron (Apron)


(Clean Clothing)
Sarung
Kasut Tangan
(Foot wear ) (Gloves)

16
KESALAHAN!! (OFFENCES!!)
Tidak Memakai Sakit-
Penutup Kepala Selsema
(Not Wearing A (Sick – Flu)
Head Cover)
Merokak
Pemakaian Penutup (Smoking)
Kepala yang tidak
kemas
(Improper Wearing of Head
Cover)

Apron
Kotor(Dirty
Apron)

Aksesori
(Jewelry)

Selipar
(Slippers)

17
AMALAN BURUK PENGENDALI
MAKANAN (BAD FOOD HANDLING
PRACTICES)

Merasa makanan dengan


tangan (Tasting by dipper Merokok (Smoking) Menggaru (Stratching)
finger )

Menyentuh Makanan dengan Mengorek hidung degan Batuk kearah makanan


tangan (Touching food with bare tangan (Clearing nostril with finger) (Coughing over food)
hand)

18
AMALAN BAIK PENGENDALI
MAKANAN (GOOD FOOD HANDLING PRACTICES)

Memakai sarung tangan Mencuci peralatan di sinki


(Wearing gloves) (Washing utensil in the sink)

Menggunakan penyepit Mencuci tangan


(Using tong) (Washing hand)
19
Bakteria apakah yang tedapat di tangan
anda? (WHAT GERMS ARE ON YOUR HAND)

20
7 LANGKAH BETUL MENCUCI TANGAN
• Basuh tangan dengan sabun secukupnya
1
Gosok tapak tangan
2
Gosok setiap jari dan celah jari
3
Gosok kuku di tapak tangan
4
Gosok belakang tangan
5
Basuh tangan dengan air bersih secukupnya
6
Keringkan tangan dengan tuala atau tisu bersih
7

21
7 STEPS TO PROPER WASHING OF HANDS
• Wash hands with sufficient amount of soap
1

2 Scrub the palms

3 Scrub each finger and between fingers

4 Use fingernails to scrub palms

5 Scrub the backs of hands

6 Rinse hands completely under running water

7 Dry hands with clean towel or tissue

22
23
PERALATAN BERSIH DAN
SEMPURNA (EQUIPMENT WHICH IS CLEAN AND
IN GOOD CONDITION)

24
PERALATAN YANG TIDAK SESUAI
(INAPPROPRIATE UTENSILS)

Berkarat (Rusty)

Patah (Broken) Peralatan Kayu (Wood Utensil) Berkarat (Rusty)


25
PENGGUNAAN PERALATAN
(USE OF UTENSILS)

Berasingan Tidak Berasingan


(Separate) (Not Separate)

26
LANGKAH PENCUCIAN PERALATAN
STEPS IN WASHING UTENSILS

Pencucian Bilas Sanitasi


(Wash) (Rinse) (Sanitize)
Buang Kotoran Pengeringan
(Throw waste) (Dry)

Perangkap Minyak
(Grease Trap)

27
Perangkap Minyak
(Grease Trap)

All of the baffles of a grease trap should be scrubbed, and the


drainage lines should be scoured to remove accumulated
grease. Efficiency will be lost if a grease trap is not cleaned
regularly
(Perangkap minyak perlu di cuci bersih bagi membuang kesan
kotoran gris/ minyak)
28
Amalan Pencucian
(Washing Practice)

Pencucian di tempat yang Pencucian diatas lantai


sesuai (Washing on the floor)
(Washing at a proper place)

29
Premis Bersih
(Clean Premise)

Siling
(ceiling) Dinding
(wall)

Lantai
(Floor)

30
PREMIS KOTOR
(DIRTY PRMISE)

31
Kemudahan Asas
(Basic Facilities)

Tandas yang bersih (Clean Toilet)

Sistem saliran yang bersih (Clean Sinki yang bersih (Clean wash
Drainage system) basin)

32
KEMUDAHAN ASAS YANG KOTOR
(DIRTY BASIC FACILITIES)

Sinki yang kotor (Dirtysink)

Tandas Kotor (Dirty Toilet)


PREMIS DI TEPI JALAN RAYA
(ROADSIDE PRMISE)

34
TIADA MAKHLUK PEROSAK
(NO PEST)

35
TIADA MAKHLUK PEROSAK
(NO PEST)

Tutup segala lubang dan keretakan


Tutup pintu apabila tidak digunakan
(Sealing all holes, gaps and
(keeping doors closed when not in use)
cracks in walls and ceilings)

Pasang dan selengara ‘flyscreen’ di


setiap pintu dan tingkap
Installing and maintaining flyscreens
to windows and door openings

36
TIADA MAKHLUK PEROSAK
(NO PEST)
Buang sampah mengikut
jadual dan pastikan
persekitaran luar bersih
removing rubbish
regularly and
making sure that
external areas
Pasang ‘whether strip’ dibawah pintu (outside bin areas)
(installing weather strips at the are clean and
base of doors) well- maintained)

Barang-barang yang tidak


digunakan diasing dan
tidak boleh berada
didalam premis
(removing unused
equipment and
fixtures from the
premises)

37
LUAR PREMIS: SISTEM
PERPARITAN
(OUTSIDE PREMISE: DRAINAGE SYSYEM)

38
PEMBUANGAN SAMPAH
(DISPOSAL OF REFUSE)

39
PENCUCIAN YANG KERAP DIPERLUKAN
(REGULAR CLEANING REQUIRED)

40
PEMBUANGAN SAMPAH YANG SALAH
(INCORRECT DISPOSAL OF REFUSE)

41
KESIMPULAN TOPIC
(TOPIC CONCLUSION)
Di akhir topik, pengendali makanan dapat (By the end of this
topic, foods handlers will be able to) :
1. Memahami bahawa kebersihan makanan bermula
daripada diri pengendali makanan itu sendiri dan
persekitaran (Understand that food hygiene starts with themselves
and the environment)
2. Menjadi lebih peka terhadap kebersihan diri, peralatan
yang digunakan dan keadaan premis. (Be more sensitive to
personal hygiene, the equipment used and state of the premises)
3. Menjelaskan pakaian yang sepatutnya dipakai sewaktu
mengendalikan makanan (Explain the proper clothing that should
be worn during food handling)
4. Melakukan amalan yang baik semasa mengendalikan
makanan(Carry out good practices when handling food)
42
SEKSYEN 3 (SECTION 3):

KESELAMATAN MAKANAN
(FOOD SAFETY)

43
KESELAMATAN MAKANAN
(FOOD SAFETY)

44
PEMILIHAN BAHAN MENTAH (BASAH)
SELECTION OF RAW FOODS (WET)

45
PEMILIHAN BAHAN MENTAH
(KERING)
(SELECTION OF RAW FOODS-DRY)

BERAS
(RICE)
TEPUNG BIJIRIN
(FLOOR) (CEREALS)
46
PEMILIHAN BAHAN MENTAH-MAKANAN TELAH DIPROSES
SELECTION OF RAW FOOD-PROCESS FOOD

Pelabelan Yang
Betul Dan Keadaan
Tin Yang Sempurna
(Proper Labelling and
Tin in Good Condition)

Tarikh Luput
(Expiry date)
Tin yang kemek
(Dented Tin)

47
BEKALAN AIR DAN AIS
(WATER SUPPLY AND ICE)

Sumber air yang bersih Ais diletakkan dalam bekas bertutup


(Clean source of water) (Iced stored in covered containers)

Sumber air yang kotor Ais bertindih dengan bahan makanan


(Unclean source of water) (Ice scoop handle touched ice cubes)
48
JENIS-JENIS PENYIMPANAN BAHAN
MENTAH
(WAYS OF STORING RAW FOODS)

Sejuk beku
(Frozen)

Sejuk Kering
(Chiller) (Dry)
49
PENYIMPANAN SEJUK
(REFRIGERATION)

50
51
ZON BAHAYA PENYIMPANAN
(STORAGE DANGER ZONE)
Suhu zon bahaya
adalah antara
5 – 63°C
(Danger zone
temperature is
5 – 63°C)

52
PENGENDALIAN BAHAN MENTAH
YANG BETUL
(CORRECT HANDLING OF RAW FOODS)

Mencuci bahan mentah


(Wash raw foods)

Menggunakan peralatan
yang berbeza mengikut
jenis Makanan
(Use separate utensils for different food
Memakai sarung tangan types)
(Wear gloves)

53
PENGENDALIAN BAHAN MENTAH
YANG SALAH
(INCORRECT HANDLING OF RAW FOODS)

Menggunakan peralatan Tidak memakai


yang sama bagi peralatan yang
memotong sayur dan sesuai
daging
(Not using
(Using the same utensils for appropriate utensils)
cutting vegetables and
meat)
Di atas lantai
(On the floor)

54
PENYAHBEKUAN YANG BETUL
(SAFE WAYS TO DEFROST FOOD)

Ketuhar
(Microwave)

Di bahagian Di bawah air yang


penyimpanan sejuk mengalir
(In the chiller) (Under running water)

55
PENCEMARAN SILANG SEMASA
PENGENDALIAN MAKANAN
(CROSS-CONTAMINATION DURING FOOD HANDLING)

56
PENYEDIAAN MAKANAN
(FOOD PREPARATION)

JANGAN MEMANASKAN
JANGAN MASAK MAKANAN TERLALU KERAP
TERLALU AWAL (DON’T RE-HEAT FOOD TOO MANY
(DON’T COOK FOOD TOO TIMES)
FAR AHEAD OF TIME)

57
MASAK TIDAK SEMPURNA
(UNDERCOOKED FOOD)

Daging yang
Telur separuh masih merah
masak (Meat that is still pink)
(Partially cooked
eggs)

Ayam yang masih berdarah 58


(Chicken still pink in the middle)
PENYIMPANAN MAKANAN SELEPAS
MASAK
(STORING COOKED FOOD)

Makanan Panas Dan


Makanan Disejukkan Terdedah
Dan Tertutup (Steaming Hot and
(Cooled and Then Covered) Uncovered)

59
PEMBUNGKUSAN MAKANAN
(PACKING OF FOOD)

Makanan dibungkus
Makanan dibungkus
dengan kertas surat
dengan pembungkus
khabar
yang sesuai (Food wrapped in
(Food packed in proper newspaper)
containers)

60
PENYEDIAN MAKANAN
(SERVING OF FOOD)

Tutup makanan Hidangkan makanan


dengan penutup di atas rak bertutup
makanan (Place food dan mempunyai
in covered container) pemanas (Place food in
covered racks with
heater)
Guna Penyepit semasa
mengambil makanan
(Use tongs when taking food)

61
PENGHIDANGAN MAKANAN
(SERVING OF FOOD)

Jangan hidang Jangan sentuh


makanan makanan /
secara minuman
bertindih dengan tanga
(Don’t serve food (Don’t touch
by stacking food/drinks with
place on top of Jangan biarkan makanan/ minuman bare hands)
one another)
terdedah
(Don’t leave food/drinks uncovered)

62
PENERIMAAN PRODUK
(RECEIVING OF PRODUCT)

Elakkan meletakkan produk makan di


atas lantai
(Upon receiving, Food should not placing on
the ground)

63
PENGANGKUTAN MAKANAN
TRANSPORT OF FOOD

64
KESIMPULAN TOPIK
TOPIC CONCLUSION
Di akhir topik, pengendali makanan dapat (By the end of this
topic, food handlers will be able to):
• Memilih bahan mentah yang baik sebelum menyediakan
makanan (Select the best raw foods prior to preparing food)
• Mengendalikan makanan dengan cara yang betul (Handle
food the correct way)
• Menjelaskan cara penyediaan bahan mentah dan
makanan yang bersih dan selamat (Explain how to handle and
prepare raw foods in a clean and safe manner)

65
SEKSYEN 4 :
FAKTOR-FAKTOR KRITIKAL
KERACUNAN MAKANAN
SECTION 4:
CRITICAL FACTORS OF FOOD POISONING

66
Sentuh Makanan Secara Langsung
Dengan Tangan
Touching Food With Bare Hands

67
Pencemaran Silang Daripada Bahan
Mentah ke Makanan Sedia Dimakan
(Cross-Contamination from Raw to Ready-to-Eat Foods)

Bahan Kimia ke Bahan Mentah


Makanan ke Makanan
(Chemicals to food) (Raw to Cooked Food)

68
Masak Terlalu Awal (Hidang Lebih
Daripada 4 Jam)
Cooking Too Far Ahead of Time (Served after More than 4
Hours)

69
Makanan Tidak Cukup Masak
(Undercooked Foods)

Mentah Berdarah
(Raw) (Middle still pink)

70
71
Memanaskan Dan Mencampurkan Makanan
Lama Dengan Makanan Baru Dimasak
(Re-Heating Mixture of Leftovers and Freshly Cooked Food)

MAKANAN LAMA MAKANAN BARU


(LEFTOVERS) (FRESHLY COOKED FOOD)

BAKTERIA

72
Bahan Mentah Rosak Atau
Tercemar
(Spoilt or Contaminated Raw Foods)

73
Bahan Mentah Tidak Dinyahbeku
Dengan Sempurna
(Incomplete Defrosting of Raw Foods)

Ikan tidak digoreng dengan sempurna


kerana tidak dinyahbeku terlebih dahulu
Fish is undercooked due to frying without defrosting
it first

74
Penyimpanan Bahan Mentah Dan Makanan
Pada Suhu dan Tempat Yang Salah
(Raw and Cooked Foods Stored at Incorrect Temperatures
and Places)

75
Pengendali Makanan Berpenyakit dan Tidak
Mengamalkan Kebersihan Diri Yang Baik
(Sick Food Handlers with Poor Personal Hygiene)

76
Makanan Terdedah Kepada Makhluk
Perosak
(Food Exposed to Pests)

77
Peralatan Yang Kotor dan Tidak
Sempurna
(Equipment which is Dirty and in Poor Condition)

78
Keadaan Premis Yang Kotor Dan
Tidak Diselenggara Dengan Baik
(Dirty and Poorly Maintained Premises)

79
KESIMPULAN TOPIK
TOPIC CONCLUSION

Di akhir topik, pengendali makanan dapat (By the end


of this topic, food handlers will be able to):

• Menyenaraikan faktor-faktor kritikal keracunan


makanan (List down the critical factors of food poisoning)
• Mengetahui tindakan yang patut diambil untuk
mengawal faktor-faktor kritikal keracunan
makanan. (Know what actions to take to control the critical factors of
food poisoning)

80
KESIMPULAN KURSUS
(COURSE CONCLUSION)

ATAU
OR

Clean Food Stall Operator

81
Terima kasih. Untuk maklumat
lanjut, lawati:
Thank you. For more information, visit:
www.unitedacademy.com.my

@unitedacademy

@kursuspengendalianmakanan.ua

019-6907448 /019-4406280

info@unitedacademy.biz

82
PENUTUP
(Closing)

83

You might also like