PROCES USTAWODAWCZY

I. Inicjatywa ustawodawcza Wadz ustawodawcz w Rzeczpospolitej Polskiej sprawuj Sejm i Senat (art. 95 Konstytucji) Inicjatywa ustawodawcza czyli prawo przedkadania Sejmowi projektw ustaw, przysuguje (art. 118 Konstytucji, art. 32 Regulaminu Sejmu):

Posom: komisji sejmowej lub co najmniej 15 posom Radzie Ministrw Senatowi Prezydentowi Grupie 100 000 obywateli majcych prawo wybierania do Sejmu

Projekt ustawy wraz z uzasadnieniem w formie pisemnej, wnioskodawca skada na rce Marszaka Sejmu, wskazujc swego przedstawiciela upowanionego do reprezentowania go w pracach nad projektem (art. 34 RS). Wnioskodawcy przedkadajc Sejmowi projekt ustawy przedstawiaj finansowe skutki jej wykonania (art. 118 ust. 3 Konstytucji, art. 34 ust. 2 RS). Marszaek Sejmu, rozstrzygajc o dalszym toku postpowania z projektem moe:

zwrci go wnioskodawcy, jeeli uzasadnienie projektu nie spenia warunkw regulaminowych (art. 34 RS), skierowa projekt do pierwszego czytania (art. 37 RS): o na posiedzeniu Sejmu, o na posiedzeniu waciwych komisji, skierowa projekt do Komisji Ustawodawczej, ktra wyrazi opini, czy projekt nie jest sprzeczny z prawem (art. 34 ust. 8 RS). skierowa do ekspertw BSE i Komisji Europejskiej celem wyraenia przez nich opinii o zgodnoci projektu z prawem UE (art. 34 ust. 9 i 10 RS).

Marszaek Sejmu zarzdza drukowanie projektu ustawy oraz dorczenie go posom (art. 35 ust. 1 RS), a take przesya projekt Prezydentowi, Marszakowi Senatu i Prezesowi Rady Ministrw (art. 35 ust. 2 RS). Sejm rozpatruje projekt ustawy w trzech czytaniach (art. 119 ust. 1 Konstytucji, art. 36 ust. 1 RS). Wnioskodawca moe wycofa projekt ustawy w toku postpowania ustawodawczego w Sejmie do czasu zakoczenia drugiego czytania projektu (art. 119 ust. 4 Konstytucji, art. 36 ust. 2 RS). Sejm uchwala ustawy zwyk wikszoci gosw w obecnoci co najmniej poowy ustawowej liczby posw, chyba e Konstytucja przewiduje inn wikszo. W tym samym trybie Sejm podejmuje uchway, jeeli ustawa lub uchwaa Sejmu nie stanowi inaczej (art. 120 Konstytucji). II. Pierwsze czytanie projektu ustawy

Odbywa si nie wczeniej ni sidmego dnia od dorczenia posom druku projektu, chyba e Sejm lub Komisja postanowi inaczej (art. 37 ust. 4 RS). I czytanie obejmuje (art. 39 ust. 1 RS):

1. uzasadnienie projektu przez wnioskodawc,

2. pytania posw i odpowiedzi wnioskodawcy, 3. debat w sprawie oglnych zasad projektu.

Jeeli I czytanie odbywa si na posiedzeniu Sejmu, koczy si skierowaniem projektu ustawy do komisji, chyba e Sejm, w zwizku ze zgoszonym wnioskiem, odrzuci projekt ustawy w caoci (art. 39 ust. 2 RS). Sejm kierujc projekt do komisji, moe wyznaczy im rwnie termin przedstawienia sprawozdania. Rozpatrzenie projektu ustawy przez waciwe komisje sejmowe Komisje, do ktrych skierowano projekt do rozpatrzenia, obraduj nad nim wsplnie; komisje te mog zwrci si do innych komisji sejmowych o wyraenie opinii o projekcie lub jego czci (art. 40 ust. 2), za do szczegowego rozpatrzenia projektu mog powoa podkomisj (art. 41 RS). Podkomisja przedstawia komisjom sprawozdanie o rozpatrzonym projekcie. Komisje mog przekaza spraw redakcyjnego opracowania przyjtych poprawek prezydiom lub powoanemu w tym celu zespoowi poselskiemu, ktre przedstawiaj do zatwierdzenia wyniki swych prac (art. 42 ust. 3 RS). Marszaek Sejmu, na wniosek komisji, moe zwrci si do wnioskodawcy o przepracowanie projektu, z rozwaeniem zmian postulowanych przez komisje oraz przedstawieniem skutkw, zwaszcza finansowych, tych zmian; zmieniony projekt Marszaek Sejmu kieruje wprost do komisji (art. 42 ust. 5 RS). Komisje, po zakoczeniu prac nad projektem ustawy, przedstawiaj Sejmowi wsplne sprawozdanie, w ktrym okrelaj wsplne sprawozdania w odniesieniu do projektu (art. 42 ust. 4 RS). W sprawozdaniu Komisje wnioskuj o (art. 43 ust. 2 RS):

przyjcie projektu bez poprawek, przyjcie projektu z okrelonymi poprawkami, w formie tekstu jednolitego projektu, odrzucenie projektu.

Wnioski i propozycje poprawek odrzucone przez komisje, po ich zgoszeniu w formie pisemnej, na danie wnioskodawcy, zamieszczone s w sprawozdaniu jako wnioski mniejszoci. Wnioski mniejszoci s traktowane w gosowaniu jak inne poprawki. Marszaek Sejmu zarzdza drukowanie sprawozda komisji oraz dorczenie ich posom (art. 43 ust. 5 RS). Na posiedzeniu Sejmu sprawozdania komisji przedstawia wybrany z ich skadu pose sprawozdawca. (art. 43 ust. 6 RS) III. Drugie czytanie projektu ustawy

Odbywa si nie wczeniej ni sidmego dnia od dorczenia posom druku sprawozdania komisji, chyba e Sejm postanowi inaczej (art. 44 ust. 3 RS). II czytanie obejmuje (art. 44 ust. 1 RS):

przedstawienie Sejmowi sprawozdania komisji o projekcie ustawy; sprawozdanie to przedstawia pose sprawozdawca, przeprowadzenie debaty oraz zgaszanie poprawek i wnioskw.

Prawo wnoszenia poprawek do projektu ustawy w trakcie ich rozpatrywania przez Sejm przysuguje wnioskodawcy, posom i Radzie Ministrw, najpniej do czasu zakoczenia II czytania (art. 45 RS). Jeeli w II czytaniu zgoszono nowe poprawki i wnioski, projekt kieruje si ponownie do komisji, ktre go rozpatryway, chyba e Sejm postanowi inaczej (art. 47 RS). Komisje, po rozpatrzeniu z udziaem wnioskodawcw zgoszonych poprawek i wnioskw, przedstawiaj Sejmowi dodatkowe sprawozdanie, w ktrym wnioskuj o ich przyjcie lub odrzucenie (art 47 RS). W razie nieobecnoci wnioskodawcy komisja moe nie rozpatrywa zgoszonej przez niego poprawki. Marszaek Sejmu zarzdza drukowanie dodatkowego sprawozdania komisji (art. 47 RS) oraz dorczenie go posom. Rozpatrzenie przez Sejm sprawozdania, o ktrym mowa w (art. 47 RS) odbywa si po jego dorczeniu posom. IV. Trzecie czytanie projektu ustawy Moe odbywa si niezwocznie, jeeli w II czytaniu projekt nie zosta skierowany ponownie do komisji (art. 48 RS). III czytanie obejmuje (art. 49 RS):

przedstawienie dodatkowego sprawozdania komisji lub, jeeli projekt nie zosta ponownie skierowany do komisji, przedstawienie przez posa sprawozdawc poprawek i wnioskw zgoszonych podczas drugiego czytania, gosowanie

Odbywa si po dorczeniu posom druku z dodatkowym sprawozdaniem komisji (art. 49 pkt 1 RS) i obejmuje przedstawienie dodatkowego sprawozdania komisji oraz gosowanie (art. 49 pkt 2 RS). Porzdek gosowania jest nastpujcy (art. 50 RS):

gosowanie wniosku o odrzucenie projektu w caoci, jeeli wniosek taki zosta postawiony; gosowanie poprawek do poszczeglnych artykuw, przy czym w pierwszej kolejnoci gosuje si te poprawki, ktrych przyjcie lub odrzucenie rozstrzyga o innych poprawkach;

gosowanie projektu w caoci, w brzmieniu zaproponowanym przez komisje, ze zmianami wynikajcymi z przegosowanych poprawek.

Marszaek Sejmu moe z wasnej inicjatywy odmwi poddania pod gosowanie poprawki, ktra uprzednio bya przedoona komisji w formie pisemnej. Marszaek Sejmu moe take odroczy gosowanie nad caoci projektu ustawy na czas potrzebny do stwierdzenia, czy wskutek przyjtych poprawek nie zachodz sprzecznoci pomidzy poszczeglnymi przepisami. Sejm moe podda projekt ustawy pod gosowanie w caoci, cznie z poprawkami, jeli w tym zakresie nie zgoszono sprzeciwu. Sejm, w szczeglnie uzasadnionych wypadkach moe skrci postpowanie z projektami ustaw i uchwa przez:

przystpienie do pierwszego czytania niezwocznie po otrzymaniu przez posw projektu, przystpienie do II czytania niezwocznie po zakoczeniu pierwszego bez odsyania projektu do komisji, przystpienie do drugiego czytania niezwocznie po otrzymaniu przez posw druku ze sprawozdaniem komisji.

Sejm uchwala ustawy wikszoci gosw, w obecnoci co najmniej poowy ustawowej liczby posw, chyba e Konstytucja stanowi inaczej. W tym samym trybie Sejm podejmuje uchway i inne rozstrzygnicia, jeli przepisy Konstytucji, ustaw albo Regulaminu Sejmu nie stanowi inaczej. Marszaek Sejmu przesya niezwocznie Marszakowi Senatu i Prezydentowi potwierdzony swoim podpisem tekst uchwalonej przez Sejm ustawy (art. 52 ust. 1 RS); tekst ten dostarcza si rwnie posom (art. 52 ust. 2 RS). O powzitych przez Sejm uchwaach Marszaek Sejmu zawiadania Prezydenta, Marszaka Senatu, Prezesa Rady Ministrw oraz przesya im opatrzone wasnym podpisem teksty uchwa. V. Senat w procesie ustawodawczym Senat moe w cigu 30 dni, w formie uchway (art. 121.Konstytucji):

przyj ustaw bez zmian, uchwali poprawki w uchwalonej przez Sejm ustawie, podj uchwa o odrzuceniu ustawy w caoci.

Jeeli Senat w cigu 30 dni od dnia przekazania ustawy nie podejmie stosownej uchway, ustaw uznaje si za uchwalon w brzmieniu przyjtym przez Sejm (art. 121. ust.2 Konstytucji). Uchwa Senatu zawierajc propozycje dokonania w uchwalonej przez Sejm ustawie okrelonych zmian lub jej odrzucenia, Prezydium Sejmu kieruje do rozpatrzenia przez komisje, ktre projekt rozpatryway (art. 54 ust. 1 RS). Sejm na wniosek Marszaka Sejmu moe rozpatrzy powysze propozycje Senatu bez uprzedniego skierowania ich do komisji (art. 54 ust. 8 RS).

Komisje, po rozpatrzeniu propozycji Senatu, przedstawiaj Sejmowi sprawozdanie (art. 54 ust. 3 RS). W sprawozdaniu tym komisje wnioskuj o:

uchwalenie proponowanych przez Senat zmian w czci lub w caoci, nieprzyjcie propozycji Senatu.

Marszaek Sejmu zarzdza drukowanie uchway Senatu i sprawozdania komisji oraz dorczenie ich posom (art. 54 ust. 4 RS). Rozpatrzenie sprawozdania komisji przez Sejm moe odby si nie wczeniej ni trzeciego dnia od dorczenia posom tych sprawozda, chyba e Sejm postanowi inaczej (art. 54 ust. 5 RS). Uchwa Senatu odrzucajc ustaw lub poprawk zaproponowan w uchwale Senatu uwaa si za przyjt, jeeli Sejm nie odrzuci jej bezwzgldn wikszoci gosw w obecnoci co najmniej poowy ustawowej liczby posw (art. 121 Konstytucji, art. 54 ust. 7 RS). Przepisu tego nie stosuje si do rozpatrywania przez Sejm propozycji Senatu dotyczcej zmiany Konstytucji. Marszaek Sejmu przesya niezwocznie Prezydentowi, potwierdzony swoim podpisem, tekst ustawy ustalony w wyniku rozpatrzenia propozycji Senatu. VI. Prezydent w procesie ustawodawczym Prezydent podpisuje ustaw w cigu 21 dni od dnia jej przedstawienia i zarzdza jej ogoszenie w Dzienniku Ustaw RP (art. 122 ust 2 Konstytucji). Przed podpisaniem ustawy Prezydent RP moe wystpi do Trybunau Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodnoci ustawy z Konstytucj (art. 122 ust 3 Konstytucji). Prezydent nie moe odmwi podpisania ustawy, ktr TK uzna za zgodn z Konstytucj. Prezydent RP odmawia podpisania ustawy, ktr TK uzna za niezgodn z Konstytucj. Jeeli jednak niezgodno dotyczy poszczeglnych przepisw ustawy, a TK nie orzeknie, e s one nierozerwalnie zwizane z ca ustaw, Prezydent RP po zasigniciu opinii Marszaka Sejmu, podpisuje ustaw z pominiciem przepisw uznanych za niezgodne z Konstytucj albo zwraca ustaw Sejmowi w celu usunicia niezgodnoci (art. 122 ust 4 Konstytucji). Ustaw, ktrej podpisania Prezydent odmwi, przekazujc j z umotywowanym wnioskiem Sejmowi do ponownego rozpatrzenia, Marszaek Sejmu kieruje do komisji, ktre rozpatryway projekt ustawy przed uchwaleniem jej przez Sejm (art. 64 ust. 1 RS). Marszaek Sejmu zarzdza drukowanie wniosku Prezydenta i dorczenie go posom (art. 64 ust. 2 RS).

Po rozpatrzeniu wniosku Prezydenta komisje, do ktrych wniosek zosta skierowany, przedkadaj Sejmowi sprawozdanie (art. 64 ust. 3 RS). W sprawozdaniu tym komisje przedkadaj wniosek o ponowne uchwalenie ustawy w brzmieniu dotychczasowym bd wniosek przeciwny. Sejm uchwala ponownie ustaw wikszoci 3/5 gosw, w obecnoci co najmniej poowy ustawowej liczby posw. O ponownym uchwaleniu przez Sejm ustawy w brzmieniu dotychczasowym, Marszaek niezwocznie zawiadamia Prezydenta (art. 64 ust. 5 RS). Prezydent w cigu 7 dni podpisuje ustaw i zarzdza jej ogoszenie w Dzienniku Ustaw RP. W razie ponownego uchwalenia ustawy przez Sejm Prezydentowi RP nie przysuguje prawo wystpienia do Trybunau Konstytucyjnego w trybie art. 122 ust. 3. Jeeli Sejm nie uchwali ustawy w brzmieniu dotychczasowym, postpowanie ustawodawcze ulega zamkniciu (art. 64 ust. 6 RS).