Professional Documents
Culture Documents
Phản ánh là gì
Phản ánh là gì
Phản ánh là gì
Sự phản ánh phụ thuộc vào vật tác động và vật nhận tác động; đồng thời luôn mang nội dung
thông tin của vật tác động. Các kết cấu vật chất càng phát triển, hoàn thiện thì năng lực phản ánh
của nó càng cao. Đây là điều quan trọng để làm sáng tỏ nguồn gốc tự nhiên của ý thức.
2. Các hình thức của phản ánh
Phản ánh là thuộc tính của tất cả các dạng vật chất, song, phản ánh được thể hiện dưới nhiều hình
thức:
- Phản ánh vật lí, hóa học: là hình thức phản ánh thấp nhất, đặc trưng cho vật chất vô sinh. Phản
ánh vật lí, hóa học thể hiện qua những biến đổi về cơ, lí, hóa, tức là, thay đổi về kết cấu, vị trí,
tính chất lí hóa qua quá trình kết hợp, phân giải các chất khi có sự tác động qua lại lẫn nhau giữa
các dạng vật chất vô sinh. Hình thức phản ánh này mang tính thụ động, chưa có định hướng,
chưa có lựa chọn của vật nhận tác động
- Phản ánh sinh học: là hình thức phản ánh cao hơn, đặc trưng cho giới tự nhiên hữu sinh, tương
ứng với quá trình phát triển của giới tự nhiên hữu sinh. Phản ánh sinh học được thể hiện qua tính
kích thích, tính cảm ứng, phản xạ.
+ Tính kích thích là sự phản ứng của thực vật và động vật bậc thấp bằng cách thay đổi chiều
hướng sinh trưởng phát triển, thay đổi về màu sắc, cấu trúc khi nhận được sự tác động trong môi
trường sống
+ Tính cảm ứng là phản ứng của động vật có hệ thần kinh cao, tạo ra năng lực, cảm giác được
thực hiện trên cơ sở điều khiển của quá trình thần kinh qua cơ chế phản xạ không điều kiện. Khi
có sự tác động từ bên ngoài môi trường lên cơ thể sống
- Phản ánh tâm lí: là sự phản ánh đặc trưng cho động vật đã phát triển đến trình độ là có hệ thần
kinh trung ương, được thực hiện thông qua cơ chế phản xạ có điều kiện đối với những tác động
của môi trường sống.
- Phản ánh năng động, sáng tạo (phản ánh ý thức): là hình thức phản ánh năng động, sáng tạo, chỉ
có ở con người. Đây là sự phản ánh có tính định hướng, chủ động lựa chọn thông tin, xử lý thông
tin để tạo ra những thông tin mới, phát hiện ý nghĩa của những thông tin đó.
Bộ óc người chính là cơ quan phản ánh thông qua các giác quan và con người có ngũ giác quan.
Hiện thực khách quan chính là đối tượng phản ánh tác động vào các giác quan của con người.
Ví dụ về sự phản ánh sáng tạo của ý thức dựa trên thực tiễn như tác phẩm Tây Du Kí - 1 tác
phẩm hư cấu với những nhân vật hư cấu, tình tiết hư cấu nhưng được viết dựa trên một câu
chuyện có thật về một vị sự đã trải qua quãng đường cực kỳ dài, gian truân, vất vả để lấy cuốn
kinh về truyền dạy cho người trong quốc gia. Năm thầy trò là sự sáng tạo từ 5 tính cách có thật
trong con người.
3. Cơ chế của phản ánh ý thức là như thế nào?
Phản ánh ý thức là hình thức phản ánh cao nhất của thế giới vật chất nhưng ý thức lại là một
thuộc tính của một dạng vật chất sống có tổ chức cao, tổ chức đặc biệt của bộ não người. Bộ não
người cũng là sản phẩm của quá trình phát triển lâu dài của thế giới vật chất và xã hội, nó có cấu
trúc tinh vi, phức tạp, bao gồm hàng chục tỉ tế bào thần kinh. Bộ não của con người chính là cơ
quan trung ương của hệ thần kinh ở con người. Nó có nhiệm vụ là thu thập, phân tích, xử lý và
điều khiển hoạt động của con người. Bộ óc của con người sẽ thu nhận những phản ánh từ các
giác quan để phân tích, lọc bỏ, khái quát thành tri thức, trí thức.
=> Những hình thức này tương ứng với hình thức tiến hóa của vật chất trong giới tự nhiên.
Ví dụ: Cái gương soi chịu sự tác động của một vật nào đó đã tạo ra hình ảnh về vật đó trong
gương.