PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀPÁðgÀ

¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£À
(¥ÀjµÀÌøvÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀ - 2024)

ED
H
¨sÁUÀ - 2
IS
BL
EP S
R TB

9
U
BE @K
TO
T
O
N

MA§vÀÛ£ÉAiÀÄ vÀgÀUÀw

PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j.)

6£Éà CqÀØgÀ¸ÉÛ, ªÀįÉèñÀégÀA, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ - 560 003.

I
 ¥Àj«r

CzsÁåAiÀÄzÀ ¸ÀASÉå CzsÁåAiÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÀÅl ¸ÀASÉå

EwºÁ¸À
17 CºÉÆêÀiï gÁdªÀÄ£ÉvÀ£À, ªÉÆWÀ®gÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÁoÀgÀÄ 1
18 ¨sÀQÛ ¥ÀAxÀ 17
19 AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï : ªÀÄzsÀåAiÀÄÄUÀ ºÁUÀÆ DzsÀĤPÀ AiÀÄÄUÀ 23
20 PÁæAw ºÁUÀÆ gÁµÀÖç ¥Àæ¨sÀÄvÀéUÀ¼À GzÀAiÀÄ 34
gÁdå±Á¸ÀÛç
21 ZÀÄ£ÁªÀuÁ ªÀåªÀ¸ÉÜ 44

ED
22 zÉñÀzÀ gÀPÀëuÉ 53

H
23 gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¨sÁªÉÊPÀå 67

IS
BL
EP S
24 CAvÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À MAzÀÄ ¥ÀjZÀAiÀÄ 71
R TB
U
¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç
BE @K

25 ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀt ºÁUÀÆ PÀÄlÄA§zÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼ÀÄ 76

26 ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ 81
¨sÀÆUÉÆüÀ ±Á¸ÀÛç
TO

27 PÀ£ÁðlPÀzÀ R¤d ¸ÀA¥À£ÀÆä® 86

T

28 PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¸ÁjUÉ ªÀåªÀ¸ÉÜ 90

O
N

29 PÀ£ÁðlPÀzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ 96
30 PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥Àªæ ÀÄÄR ¥ÀæªÁ¹ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ 102
CxÀð±Á¸ÀÛç
31 ºÀt ªÀÄvÀÄÛ ¸Á® 107
32 ±ÀæªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GzÉÆåÃUÀ 117
ªÀåªÀºÁgÀ CzsÀåAiÀÄ£À
33 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¤ªÀðºÀuÉ 124

II
 EwºÁ¸À
CzsÁåAiÀÄ - 17
CºÉÆêÀiï gÁdªÀÄ£ÉvÀ£À, ªÉÆWÀ®gÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÁoÀgÀÄ

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• CºÉÆêÀiï gÁdªÀÄ£ÉvÀ£À ºÁUÀÆ CªÀgÀ ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ
• ªÉÆWÀ®gÀÄ
• ¸Á»vÀå, PÀ¯É ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¸ÀÄÛ²®à PÉëÃvÀæUÀ½UÉ ªÉÆWÀ®gÀ PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÀÄ
• ªÀÄgÁoÀ gÁdåzÀ GUÀªÀÄ ºÁUÀÆ ²ªÁfAiÀÄ DqÀ½vÀ

ED
CºÉÆêÀiï gÁdªÀÄ£ÉvÀ£À

H
IS
CºÉÆêÀiï ªÀÄÆ®vÀB ªÀÄAUÉÆïï d£ÁAUÀzÀ ±Á£ï
BL
EP S

§ÄqÀPÀnÖUÉ ¸ÉÃjzÀ MAzÀÄ §t. CªÀgÀÄ 13£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ

R TB
U
¥Áæ g À A ¨s À z À ° è FV£À ªÀ i Áå£Áä g ï ªÀ Ä vÀ Ä Û xÁAiÀ i Áè A qï
BE @K

zÉñÀUÀ½AzÀ ¨sÁgÀvÀzÀ FV£À C¸ÁìA ¨sÁUÀzÀ°è §AzÀÄ

£É¯É¹zÀgÀÄ. ºÉÆgÀV¤AzÀ §AzÀªÀgÁzÀgÀÆ CªÀgÀÄ §ºÀ¼À
¨ÉÃUÀ£É ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß vÀªÀÄäzÁV¹PÉÆAqÀgÀÄ. CºÉÆêÀiï gÁdªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ ¯ÁAbÀ£À
TO

1228gÀ°è EªÀgÄÀ ¸ÀévA À vÀæ gÁd媣À ÄÀ ß ¸Áܦ¹PÉÆAqÀgÄÀ . ¸ÀÄPÀ¥Ás

EzÀgÀ ¸ÁÜ¥PÀ .À ZÉgÁAiÀiïqÁAiÀiï EªÀgÀ ªÉÆzÀ® gÁdzsÁ¤. EªÀgÄÀ
T
O

zɺÀ°AiÀÄ ¸ÀįÁÛ£ÀgÁzÀ T°ÓUÀ¼ÀÄ, ¯ÉÆâUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §AUÁ¼ÀzÀ

N

¸ÀįÁÛ£g À À zÁ½UÀ¼£ À ÄÀ ß »ªÉÄän¹Ö zÀgÄÀ . ªÉÆWÀ¯ï zÉÆgÉ OgÀAUÀeÃÉ §£ÀÄ

CºÉÆêÀiï gÁdåªÀ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉƼÀî¯ÉèÉÃPÉAzÀÄ ºÉÆAZÀÄ
ºÁQzÀ£ÀÄ. CªÀ£À ¸ÉãÉAiÀÄÄ ªÉÆzÀ®Ä §AUÁ¼ÀzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀÄÄwÛUÉ
ºÁQ, CzÀ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀÄ £ÀAvÀgÀ §æºÀä¥ÀÄvÀæ £À¢AiÀÄ GzÀÝPÉÌ
¸ÁV CºÉÆêÀiï gÁdåªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¦vÀÄ. F ©üÃPÀgÀ AiÀÄÄzÀÞ¢AzÁV
CºÉ Æ ÃªÀ i ï ¸ÁªÀ i Áæ d åªÀ Å vÀ £ À ß §ºÀ Ä zÉ Æ qÀ Ø ¨s À Æ ¨s Á UÀ ª À £ À Ä ß
PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀî¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ. CºÉÆêÀiï gÁd£ÁzÀ dAiÀÄzsÀéd ¹AWÀ£ÀÄ ¸ÀÄPÀ¥Á
CvÀåAvÀ C¥ÀªÀiÁ£ÀPÀgÀªÁzÀ M¥ÀàAzÀPÉÌ §gÀ¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ.

1
 C¨ÉÆgïì
n¨Émï
D¢¸ï
ªÀĺÁAUï

PÀ«ÄÖ¸ï
¸À¢AiÀiÁ
¨sÀÆvÁ£ï ¨ÉAUïªÀiÁgÁ
zÁ¥sï¯Á¸ï ¹AUï¥ÉÆøï
CºÉÆêÀiï ¸ÁªÀiÁædå ±ÉÆïÁUÀÄj
£ÁgÁAiÀÄt¥ÀÄgï J N £ÁUÁ¸ï
UÉÆÃgïUÁªï
¸ÀÀªÀiïzsÁgÁ
©eï¤ ÀÄvÀæ £
À¢ eÉÆÃgïºÁmï ZÁgÀ¯ïzÉêï
§æºÀä¥
PÀ°AiÀiÁ¨Ágï ¯ÉÆÃl£ÁUÁ¸ï
¨Ágï£ÀUÀgï ºÁdÆ
PÀ©ð¸ï ªÀÄAiÀÄ£Áägï
UÀĪÁºÀw
¢ªÀiÁgÀĪÁ zÀ¨ÁPÁ
¢ªÀiÁ¥ÀÄgï
SÁ¹ PÀZï£ÁUÁ¸ï
eÉÊAwAiÀiÁ gÁdå
UÁgÉÆ

ED
eÉÊAwAiÀiÁ ¥ÀÄgÀ PÀZÁj gÁdå

H
SÁ¸ï¥ÀÄgï

IS
F±Á£Àå ¨sÁUÀzÀ
BL ªÀÄtÂ¥ÀÄgÀ gÁdå
CºÉÆêÀiï ¸ÁªÀiÁædå
EP S
R TB
U
BE @K

dAiÀÄzsd éÀ £À ªÀÄgÀuÁ£ÀAvÀgÀ ZÀPz

æÀ d
éÀs ¹AWÀ£ÄÀ CºÉÆêÀiï
gÁdåzÀ CgÀ¸À£ÁzÀ£ÀÄ. ®avï J£ÀÄߪÀªÀ£ÀÄ CªÀ£À ªÀÄÄRå
¸ÉãÁ¥ÀwAiÀiÁVzÀÝ£ÄÀ . F ºÀÄzÉÝUÉ ¨ÉÆ¥sÄÀ ðPÀ£ï JAzÀÄ ºÉ¸g À ÄÀ .
TO

CA¢¤AzÀ ®avï, ‘®avï ¨ÉÆ¥sÀÄðPÀ£ï’ DzÀ£ÀÄ. CªÀ£ÀÄ

CºÉÆêÀiï ¸ÉÊ£ÀåªÀ£ÀÄß §®¥Àr¹zÀÝ£À®èzÉ ±À¸ÁÛç¸ÀÛçUÀ¼À£ÀÄß
T
O

DzsÀĤPÀUÉƽ¹zÀ£ÀÄ. ªÉÆWÀ®gÀ£ÀÄß CºÉÆÃ«Ä £É®¢AzÀ

N

Nr¸À ¨ É Ã PÉ A zÀ Ä ªÉ Æ zÀ ® Ä ElPÀ Ä ° PÉ Æ ÃmÉ A iÀ Ä £À Ä ß

ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀ£ÀÄ. D PÉÆÃmÉUÉ ªÀÄÄwÛUÉ ºÁQ¹ C°èzÀÝ
ªÉÆWÀ¯ï C¢üPÁjUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉʤPÀgÀ£ÀÄß Nr¹zÀ£ÀÄ. »ÃUÉ
UÀĪÁºÀnAiÀÄÄ CºÉÆêÀiï gÁdåPÉÌ ªÀÄgÀ½§A¢vÀÄ.
C®¨ÉÆAiÀiï PÁ¼ÀUÀ «ÃgÀ AiÉÆÃzsÀ ®avï

F £ÀAvÀgÀzÀ°è C®¨ÉÆAiÀiï ªÉÄÊzÁ£ÀzÀ°è ªÉÆWÀ¯ï ªÀÄvÀÄÛ CºÉÆêÀiï ¸ÉãÉUÀ¼À £ÀqÀĪÉ

©üÃPÀgÀ PÁ¼ÀUÀ £Àq¬
É ÄvÀÄ. F PÁ¼ÀUz
À °
À è CºÉÆêÀiï UɮĪÀ£ÄÀ ß ¸Á¢ü¹zÀgÆ
À ¸ÁPÀµÄÀ Ö ¸ÉʤPÀg£
À ÄÀ ß
PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀî¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ.

2
¸ÀgÁAiÀiïWÁmï ¸ÀAUÁæªÀÄ
1670gÀ°è ZÀPÀæzsÀéd ¹AWÀ£ÀÄ wÃjPÉÆAqÀ §½PÀ GzÀAiÀiÁ¢vÀå ¹AWÀ£ÀÄ C¢üPÁgÀ
ªÀ»¹PÉÆAqÀ£ÀÄ. EªÀ£ÀÆ ¸ÀºÀ ªÉÆWÀ®gÀ DPÀæªÀÄtªÀ£ÀÄß JzÀÄj¸À¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ. 1671gÀ°è
¸ÀgÁAiÀiïWÁmï JA§°è ªÉÆWÀ¯ï ªÀÄvÀÄÛ CºÉÆêÀiï ¸ÉãÉUÀ¼ÀÄ JzÀÄgÉzÀÄgÁzÀªÀÅ. §æºÀä¥ÀÄvÀæ
£À¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É £ÀqÉzÀ F £ËPÁAiÀÄÄzÀÞzÀ°è CºÉÆêÀiï ¸ÉãÉAiÀÄÄ ¥À槮gÁzÀ ªÉÆWÀ¯ï
¸ÉãÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É UɮĪÀ£ÀÄß ¸Á¢ü¹vÀÄ. F AiÀÄÄzÀÞªÀÅ ªÀÄÄVzÀ ªÀµÀðzÀ°èAiÉÄà ®avï wêÀæ
C£ÁgÉÆÃUÀå¢AzÀ wÃjPÉÆAqÀ£ÀÄ.
PÉÆ£ÉAiÀÄ CºÉÆêÀiï - ªÉÆWÀ¯ï AiÀÄÄzÀÞ
CºÉÆêÀiï - ªÉÆWÀ®gÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ AiÀÄÄzÀÞªÀÅ 1682gÀ°è £ÀqɬÄvÀÄ. DUÀ UÀzÁzsÀgÀ
¹AWÀ£ÀÄ gÁd£ÁVzÀÝ£ÀÄ. ªÉÆWÀ®gÀ ¸ÉãÉAiÀÄ£ÀÄß CvÀåAvÀ AiÀıÀ¹éAiÀiÁV ¸ÉÆð¹ Nr¹zÀ
UÀzÁzsg
À À ¹AWÀ, ªÉÆWÀ®gÀ ªÀ±z À °À èzÝÀ J¯Áè CºÉÆêÀiï ¥ÁæAvÀåUÀ¼£À ÄÀ ß vÀ£ßÀ PÉÊUÉ vÉUz
É ÄÀ PÉÆAqÀÄ
PÁªÀÄgÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß UÉzÀÄÝPÉÆAqÀ£ÀÄ ªÀiÁvÀæªÀ®è ªÉÆWÀ®gÀ£ÀÄß §æºÀä¥ÀÄvÀæzÀ J¯Áè ¨sÀƨsÁUÀUÀ½AzÀ

ED
Nr¹ ªÀiÁ£À¸À £À¢AiÀĪÀgÉUÉ vÀ£Àß ¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÀÄß «¸ÀÛj¹zÀ£ÀÄ.

H
CºÉÆêÀiï gÁdgÀÄ MlÄÖ DgÀÄ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß vÀªÀÄä gÁdzsÁ¤AiÀiÁV PÁ®PÁ®PÉÌ

IS
C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸ÀÄvÀÛ §AzÀgÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ Erà F±Á£Àå ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß MAzÀÄUÀÆr¹ D½zÀÄÝ EªÀgÀ
BL
EP S

¸ÁzsÀ£ÉAiÀiÁVzÉ. ªÉÆWÀ®jUÉ CºÉÆêÀiï gÁdgÀÄ zÀ±ÀPÀUÀ¼ÀÄzÀÝPÀÆÌ ¥À§æ ® ¥Àw æ gÉÆÃzsÀ MqÀÄØvÀÛ¯ÉÃ

R TB
U
CªÀgÀ£ÀÄß 17 aPÀÌ-zÉÆqÀØ AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À°è ¸ÉÆð¹zÀgÀÄ. 1228gÀ°è ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀiÁzÀ F ¸ÁªÀiÁædåªÀÅ
BE @K

598 ªÀµÀðUÀ¼À ¢ÃWÀð DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß £Àqɹ 1826gÀ°è PÉÆ£ÉUÉÆArvÀÄ.

¨sÁgÀvÀzÀ°è ªÉÆWÀ®gÀ DqÀ½vÀ (1526-1707)
¨Á§gï
TO

¨sÁgÀvzÀ °
À è ªÉÆWÀ¯ï ¸ÁªÀiÁædå ¸Áܦ¹zÀ ¨Á§gï
ªÀÄÆ®vÀB vÀÄQð¸ÁÛ£z À ªÀ £ À ÄÀ . FvÀ£À vÀAzÉ GªÀÄgï±ÉÃSï ¤ªÀÄVzÀÄ UÉÆvÉÛÃ?
T

«ÄeÁð C¥sÁϤ¸ÁÛ£ÀzÀ aPÀÌ gÁdåªÁzÀ ¥sÀWÁð£ÀzÀ ¨Á§gÀ£ÁªÀiÁ (vÀÄgÀhÄÄPï-E-¨Á§j)

O
N

zÉÆgÉAiÀiÁVzÀÝ£ÀÄ. vÀAzÉAiÀÄ ªÀÄgÀt¢AzÁV ¨Á§gï ¨Á§gï vÀ£Àß DvÀä ZÀjvÉÀæAiÀÄ£ÀÄß vÀÄQð

vÀ £ À ß ºÀ £ É Æ ßAzÀ £ É A iÀ Ä ªÀ A iÀ Ä ¹ì £ À ° è ¥sÀWÁð£ÀzÀ ¨ÁµÉAiÀÄ°è §gÉzÀ£ÀÄ. F UÀæAxÀzÀ°è
gÁdQÃAiÀÄ ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ®èzÉ ««zsÀ
¹AºÁ¸À £ À ª À £ É ß ÃjzÀ £ À Ä . FvÀ £ À Ä gÁdåªÀ £ À Ä ß £ÁqÀÄUÀ¼À ¥ÁæPÈÀ wPÀ ¸Àgé Æ À ¥À, ¸ËAzsAÀ iÀÄð,
PÀ¼zÉ ÄÀ PÉÆAqÀÄ C¯ÉªiÀ Áj fêÀ£À £Àq¸ É ÄÀ ªÀ ¸ÀAzÀ¨ð
Às zÀ°è C°è£À ¥Áæt ¸ÀAPÀÄ®, ¸À¸ÀåªÀUÀð, ¥ÀQë,
¨s Á gÀ v À z À ªÉ Ä Ã¯É zÁ½ ªÀ i ÁqÀ ® Ä zÉ Æ gÉ v À vÉÆÃlUÀ¼À §UÉÎ ªÀtð  ¸À¯ÁVzÉ. ¨Á§gï
¥ÉæÃgÀuɬÄAzÁV LzÀÄ ¸À® zÁ½ ªÀiÁrzÀ£ÀÄ. zɺÀ° PÀ« ºÁUÀÆ GvÀÛªÀÄ avÀæPÁgÀ£ÁVzÀÝ£ÀÄ.
¸ÀįÁÛ£À£ÁVzÀÝ E¨Áæ»A ¯ÉÆâAiÀÄ£ÀÄß 1526 gÀ°è C§ÄݯïgÀ » êÀ i ïSÁ£ï EzÀ £ À Ä ß
£ÀqÉzÀ ¥ÁtÂ¥Àvï AiÀÄÄzÀÞzÀ°è ¸ÉÆð¹ ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¥À²ðAiÀÄ£ï ¨sÁµÉUÉ ¨sÁµÁAvÀj¹zÀ£ÀÄ.
ªÉÆWÀ¯ï C¢üPÁgÀ ¸Áܦ¹zÀ£ÄÀ . EzÀ£ÄÀ ß ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ
¥ÁtÂ¥Àvï AiÀÄÄzÀÞªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. zɺÀ° FvÀ£À gÁdzsÁ¤AiÀiÁVvÀÄÛ. EªÀ£ÀÄ vÀ£Àß £Á®ÄÌ

3
ªÀµÀðUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄ°è ªÉÄêÁqÀzÀ gÁuÁ ¸ÀAUÁæªÀĹAUï, gÀd¥ÀÇvÀ zÉÆgÉ ZÁAzÉÃjAiÀÄ
ªÉÄâ£ÀgÁAiÀÄ ºÁUÀÆ E¨Áæ»A ¯ÉÆâAiÀÄ ¸ÀºÉÆÃzÀgÀ£ÁzÀ ªÀĺÀªÀÄzï ¯ÉÆâAiÀÄgÀ£ÀÄß
¸ÉÆð¹zÀ£ÀÄ. ¨Á§gÀ£ÀÄ ¥ÁtÂ¥Àvï, UÉÆÃUÀæ ªÀÄvÀÄÛ PÀté JA§ ªÀÄÆgÀÄ AiÀÄzÀÞUÀ¼À£ÀÄß UÉ®ÄèªÀ
ªÀÄÆ®PÀ GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ «±Á®ªÁzÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ªÉÆWÀ® ¸ÁªÀiÁædå ¸ÁÜ¥À£É ªÀiÁrzÀ£ÀÄ.
ºÀĪÀiÁAiÀÄÆ£ï
ªÉÆWÀ¯ï ¸ÁªÀiÁædåzÀ JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ¸ÀįÁÛ£À ºÀĪÀiÁAiÀÄÆ£À£ÀÄ ¨Á§gï£À »jAiÀÄ ¥ÀÅvÀæ.
EªÀ£ÀÄ C¢üPÁgÀPÉÌ §AzÁUÀ PÀpt ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¸À¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ C¹ÜgÀ
ºÁUÀÆ C¸ÀAWÀnvÀ ¸ÁªÀiÁædå, C¥sÁÏ£ÀgÀ vÉÆAzÀgÉ, UÀÄdgÁvÀzÀ §ºÀzÀÆÝgÀµÁ£À ªÉÊgÀvÀé,
¸ÀºÉÆÃzÀgÀgÀ C¸ÀºÀPÁgÀ ªÀÄÄRåªÁzÀªÀÅ. PÁ°AdgÀ PÉÆÃmÉ, zËgÁ, eÁ£À¥ÀÅgÀ, ZÀÄ£ÁgÀPÉÆÃmÉ,
ªÀiÁAqÀ¸ÀgïUÀ¼À£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀ£ÀÄ. ±ÉÃgïµÁ¤AzÀ ¸ÉÆî®àlÖ ºÀĪÀiÁAiÀÄÆ£À£ÀÄ ¹Azï
¥ÁæAvÀåzÀ°è D±ÀæAiÀÄ ¥ÀqÉzÀÄ ±ÉÃgïµÁ£À ªÀÄgÀtzÀ £ÀAvÀgÀ ¥ÀÅ£À: DqÀ½vÀPÉÌ §AzÀ£ÀÄ.
±ÉÃgïµÁ

ED
±ÉÃgïµÁ£ÀÄ ªÀÄÆ®vÀ; D¥sÁϤ¸ÁÜ£ÀzÀ ‘¸ÀÆgï’ ªÀÄ£ÉvÀ£ÀPÉÌ ¸ÉÃjzÀªÀ£ÀÄ. ±ÉÃgïµÁ£À ªÀÄÆ®

H
ºÉ¸ÀgÀÄ ¥sÀjÃzï. EªÀ£À ¨Á®å¢£ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀÄRPÀgÀªÁVgÀ°®è. vÀAzÉ-vÁ¬ÄAiÀÄ ¦æÃw ªÀÄvÀÄÛ

IS
ªÁvÀì®å¢AzÀ ªÀAavÀ£ÁV, vÀ£Àß ¨sÀ«µÀåPÁÌV C¯ÉªÀiÁj fêÀ£À £ÀqɹzÀ£ÀÄ. zÀQët ©ºÁgÀzÀ
BL
EP S
zÉÆgÉAiÀiÁVzÀÝ §ºÁgÀSÁ£ï ¯ÉÆúÀtÂAiÀÄ ¸ÉêÉAiÀÄ°èzÁÝUÀ M§â£Éà ºÀÄ°AiÀÄ£ÀÄß PÉÆA¢zÀÝjAzÀ
R TB
U
¥sÀjÃzÀ¤UÉ ±ÉÃgïSÁ£À£ÉA§ ©gÀÄzÀÄ §A¢vÀÄ. ¨Á§gï ¨sÁgÀvÀzÀ°è DqÀ½vÀ ªÀ»¹PÉÆAqÀ £ÀAvÀgÀ
BE @K

DvÀ£À ¸ÉêÉUÉ ¸ÉÃj ªÀĺÀvÀézÀ ¥ÁvÀæªÀ»¹zÀ£ÀÄ.

ºÀĪÀiÁAiÀÄÆ£À£À£ÀÄß ¸ÉÆð¹zÀ ±ÉÃgïµÁ£ÀÄ ¥ÀAeÁ¨ï, ¹Azï ªÀÄįÁÛ£ï, UÁé°AiÀÄgï,
ªÀiÁ¼Àé, gÉʹ£ïzÀÄUÁð, ªÀiÁªÁðqÀ ªÀÄvÀÄÛ PÁ°AdgïUÀ¼À£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀ£ÀÄ. FvÀ£À
¸ÁªÀiÁædåªÀÅ C¸ÁìA, UÀÄdgÁvï ªÀÄvÀÄÛ PÁ²äÃgÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹ Erà GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀªÀ£ÀÄß
TO

M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ.
±ÉÃgïµÁ£À DqÀ½vÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ
T
O

±ÉÃgïµÁ£ÀÄ DqÀ½vÀ ªÀ媸 À ÜÉ AiÀÄ ªÀÄÄRå¸ÜÀ £ÁVzÀÝ£ÄÀ . ¤ªÀÄVzÀÄ UÉÆvÉÛ ?

N

EªÀ£ÀÄ zÀPÀë ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®ªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝ£ÀÄ. ±ÉÃgï µÁ £À PÁ®zÀ°è DqÀ½vÀ ªÀ媸 À ÜÉ

gÁd£ÀÄ ¥ËgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉʤPÀ PÉÃë vÀU
æ ¼ À gÉ q
À g
À À C¢üPÁgÀª£ À ÄÀ ß £É Æ ÃrPÉ Æ ¼À î ® Ä ¢ªÁ£ï–E-E£Áì ,
vÀ£Àß°èAiÉÄà PÉÃA¢æÃPÀj¹PÉÆArzÀÝ£ÀÄ. FvÀ£À ¸ÉÊ£ÀåzÀ°è ¢ªÁ£ï-E-Djeï, ¢ªÁ£ï-E-
25,000 PÁ¯Á¼ÀÄUÀ¼ÀÄ, 1,50,000 PÀÄzÀÄgÉUÀ¼ÀÄ ªÀivÀÄÛ gÀ¸À®vï, ¢ªÁ£ï-E-ªÀdgÀvï JA§
500 D£ÉUÀ½zÀݪÀÅ. C±ÀézÀ¼À CvÀåAvÀ ¥À槮ªÁVvÀÄÛ. £Á®ÄÌ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀÄvÀÄÛ ¢ªÁ£ï-E-
¸ÉÊ£ÀåªÀ£ÀÄß C£ÉÃPÀ ¥sËeïUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¹ CªÀÅUÀ¼À SÁeÁ, §jÃzï-E-ªÀĪÀÄ°Pï JA§
ªÉÄðéZÁgÀuÉUÉ ¥sËdzÁgÀgÀ£ÀÄß £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁrzÀÝ£ÀÄ. G¥À E¯ÁSÉUÀ½zÀݪÀÅ.
¸ÉÊ£Àå ¸ÀAWÀl£É, AiÀÄÄzÀÞ ¸ÁªÀÄVæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉʤPÀgÀ
²¹Û£À «µÀAiÀÄzÀ°è ±ÉÃgÀµÁ ¸ÀévÀB D¸ÀQÛ ªÀ»¹zÀÝ£ÀÄ. ¸ÉÊ£ÀåzÀ ¥ÀæAiÀiÁtzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è gÉÊvÀgÀ
¨É¼ÉUÀ½UÉ £ÀµÀÖ ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ°è ¸ÀPÁðgÀ £ÀµÀÖ ¨sÀj¸ÀÄwÛvÀÄÛ. zɺÀ°, gÉÆúÀvÁ¸ï, PÀ£ÉÆÃeï ªÀÄvÀÄÛ
¥ÁmÁßUÀ¼À°è ºÉƸÀ PÉÆÃmÉUÀ¼À£ÀÄß PÀnÖ¹zÀ£ÀÄ.
4
 ¸ÁªÀiÁædåzÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß CzÀgÀ ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉUÉ
C£ÀÄUÀÄtªÁV GvÀÛªÀÄ, ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¤µÀ× JAzÀÄ w½¢gÀ° :
ªÀÄÆgÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¹zÀÝ£ÀÄ. gÉÊvÀgÀÄ vÀªÀÄä £Á®ÄÌ ¥Àª æ ÄÀ ÄR gÁdªÀiÁUÀðUÀ¼AÉ zÀgÉ :
¨É¼A
É iÀÄ GvÁàz£ À A
É iÀÄ ¨sÁUÀª£ À PÀAzÁAiÀĪÉAzÀÄ 1) ¸ÉÆãÁgÀUÁAªÀ¢AzÀ DgÀA©ü¹
À ÄÀ ß ¨sÆ
¸ÀPÁðgÀPÉÌ ¤ÃqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. DUÁæ, ¢°è ªÀÄvÀÄÛ ¯ÁºÉÆÃgÀU¼ À À
ªÀÄÆ®PÀ ¹AzsÆ À £À¢ wÃgÀzª À g
À U
É .É
±ÉÃgïµÁ ¤µÀàPÀë¥ÁvÀ £ÁåAiÀÄzÁ£ÀPÉÌ ºÉ¸ÀgÀÄ F ªÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß ¸ÀqÀPï-E-CdA
ªÁ¹AiÀiÁVzÀÝ£ÀÄ. DzÀÝjAzÀ DvÀ¤UÉ £ÁåAiÀĤµÀ× JAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ.
¸ÀįÁÛ£À£ÉA§ ©gÀÄ¢vÀÄÛ. ¸ÀįÁÛ£À£Éà ¸ÁªÀiÁæædåzÀ°è 2) DUÁæ¢AzÀ §gÁí£À¥ÀÅgÀ,
ªÀ j µÀ × £ÁåAiÀ i Á¢ü à ±À £ ÁVzÀ Ý £À Ä . J®è CAwªÀ Ä
3) DUÁæ¢AzÀ avÉÆÛÃqÀzÀªÀgÉUÉ,
ªÀÄ£À«UÀ¼À£ÀÄß DvÀ£Éà wêÀiÁð¤¸ÀÄwÛzÀÝ£ÀÄ. ¥Àæw 4) ¯ÁºÉÆÃgÀ¢AzÀ ªÀÄįÁÛ£z À À ªÀgU É ,É
§ÄzsÀªÁgÀ ¸ÁAiÀÄAPÁ® £ÁåAiÀÄzÁ£À PÁgÀtPÁÌV gÁdªÀiÁUÀðzÀ JgÀqÀÄ §¢UÉ £ÉgÀ¼ÀÄ
zÀ¨ÁðgÀÄ £ÀqɸÀÄwÛzÀÝ£ÀÄ. ¤ÃqÀĪÀ ªÀÄgÀU¼
À £
À ÄÀ ß ºÁUÀÆ ¥Àª
æ Á¹UÀjUÉ
£ÉgÀªÁUÀ®Ä 1700 «±ÁæAw UÀȺÀUÀ¼À£ÀÄß
±ÉÃgïµÁ ‘zÁªÀiï’ ªÀÄvÀÄÛ ‘gÀÆ¥Á¬Ä’ J£ÀÄߪÀ (¸ÀgÁ¬Ä) ¤«Äð¹zÀÝgÀÄ.

ED
£Át媣 À ÄÀ ß eÁjUÉ vÀAzÀ£ÄÀ . FvÀ£À ¨É½îAiÀÄ gÀÆ¥Á¬Ä

H
£ÁtåzÀ vÀÆPÀ 180 UÀÄ®UÀAf. EzÀ£ÀÄß J®è ªÉÆWÀ®

IS
zÉÆgÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAzÀĪÀgɹPÉÆAqÀÄ §AzÀgÀÄ. BL
EP S
R TB

CPÀâgï
U
BE @K

ªÉÆWÀ® CgÀ¸ÀgÀ°èAiÉÄà ¥Àæ¹zÀÞ zÉÆgÉAiÀiÁzÀ CPÀâgï,

¹Azsï£À CªÀÄgÀPÉÆÃmÉAiÀÄ°è d¤¹zÀ£ÀÄ. ºÀĪÀiÁAiÀÄÆ£ï FvÀ£À
vÀAzÉ. CPÀâgï C¢üPÁgÀ ªÀ»¹PÉÆAqÁUÀ ºÀ¢£Á®ÄÌ ªÀµÀðzÀ
¨Á®PÀ£ÁVzÀÄÝzÀjAzÀ CªÀ£À ¥ÉÆõÀPÀ£ÁVzÀÝ ¨ÉÊgÁªÀÄSÁ£ï
TO

gÁd¥Àw æ ¤¢üAiÀiÁV D½éPÉ £Àq¹ É zÀ£ÄÀ . ºÀĪÀiÁAiÀÄÆ£ï£À ªÀÄgÀtzÀ

£À A vÀ g À §AUÁ¼À z À zÉ Æ gÉ ªÀ Ä ºÀ ª À Ä äzÀ µ Á C¨ÁÝ°AiÀ Ä
T

zÀ A qÀ £ ÁAiÀ Ä PÀ £ ÁzÀ ºÉ à ªÀ Ä Ä zÉ º À ° ªÀ Ä vÀ Ä Û DUÁæ U À ¼ À £ À Ä ß

O
N

ªÀ±¥À rÀ ¹PÉÆAqÀ£ÄÀ . »ÃUÁV 1556 gÀ°è ºÉêÀÄÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÆWÀ®gÀ

£ÀqÀÄªÉ ¥ÁtÂ¥Àvï£À°è WÉÆÃgÀ AiÀÄÄzÀÞ ¸ÀA¨sÀ«¹vÀÄ. EzÀPÉÌ
JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ¥ÁtÂ¥Àvï AiÀÄÄzÀÞªÉAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ. F AiÀÄÄzÀÝzÀ°è CPÀâgï
CPÀâgï «dAiÀıÁ°AiÀiÁzÀ£ÀÄ. D ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è CPÀâgÀ£À £ÉgÀ«UÉ
DvÀ£À gÁd¥Àæw¤¢ü ºÁUÀÆ ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄAwæAiÀiÁVzÀÝ ¨ÉÊgÁªÀÄSÁ£ï£ÀÄ §AzÀ£ÀÄ. vÀ£Àß §ÈºÀvï
¸ÉÊ£ÀåzÀ §®¢AzÀ ªÀiÁ¼Àé, eÉÊ¥ÀÅgï, UÉÆAqÀªÁ£ï, avÉÆÛÃqï, gÀtxÀA¨ÉÆÃgï, PÁ°Adgï,
UÀÄdgÁvï, §AUÁ¼À gÁdåUÀ¼À ªÉÄÃ¯É «dAiÀÄ ¸Á¢ü¹zÀ£ÀÄ. ºÀ¼À¢WÁmï PÁ¼ÀUÀ ªÀÄzsÀåPÁ°£À
¨sÁgÀvÀzÀ EwºÁ¸ÀzÀ°èAiÉÄà CvÀåAvÀ ªÀĺÀvÀézÀÄÝ. avÉÆÛÃqÀzÀ gÁd gÁuÁ GzÀAiÀĹAUï£ÀÀ
ªÀÄgÀtzÀ £ÀAvÀgÀ DvÀ£À ªÀÄUÀ gÁuÁ¥ÀævÁ¥À gÁd£ÁzÀ£ÀÄ. ªÉÄêÁqÀzÀ §ºÀĨsÁUÀ
gÁuÁ¥Àv æ Á¥À¹AUï£À C¢üãÀz¯ À èÉà G½¢vÀÄÛ. CPÀâgï vÀ£ßÀ zÀAqÀ£ÁAiÀÄPÀgÁzÀ ªÀiÁ£À¹AUï ªÀÄvÀÄÛ

5
C¸À¥ïs SÁ£ÀgÀ £ÉÃvÀÈvÀz é ° À è §¯ÁqÀå PÁ§Æ¯ï ¥ÉñÁªÀgÀ
¸ÉÊ£ÀåªÀ£ÀÄß gÁuÁ¥ÀævÁ¥À£À «gÀÄzÀÞ ²æãÀUÀgÀ CPÀâgÀ£À ¸ÁªÀiÁædå
PÀ¼ÀÄ»¹zÀ£ÀÄ. G¨sÀAiÀÄ ¸ÉÊ£ÀåUÀ¼À PÀAzÀºÁgï
¯ÁºÉÆÃgï
£ÀqÄÀ ªÉ ºÀ¼¢ À WÁmï ºÉÆÃgÁlzÀ°è
ªÀÄįÁÛ£ï ¥ÁtÂ¥Àvï
ªÉÆWÀ® ¸ÉÊ£Àå «dAiÀÄ ¸Á¢ü¹vÀÄ. zɺÀ°
PÁ¯ÁAvÀgÀzÀ°è E£ÀÄß½zÀ ªÀiÁ¼Àé
DUÁæ ©ºÁgï
PÀ£ÉÆÃeï
gÁdåUÀ¼ÁzÀ PÁ²äÃgï, ¹Azsï, GzÀAiÀiï¥ÀÅgÀ
¥ÀæAiÀiÁUÀ ¥ÁmÁß
Nj¸Áì, §®Æa¸ÁÛ£,À PÀAzÀºÁgï, ªÁgÀuÁ¹
Áv ï §AUÁ¼À
CºÀ ª À Ä ä z À £À U À g À U À ¼ À Ä CPÀ â g ï£À UÉÆAqÁé£À
ÀUÄdg ± ï
SÁAzÉà PÉÆîÌvÀÛ
ªÀ±ÀªÁzÀªÀÅ. »ÃUÉ ¥ÀæxÀªÀÄ ¨ÁjUÉ Mr±Á
ªÉ Æ WÀ ® gÀ Ä ªÀ Ä zs À å AiÀ Ä ÄUÀ z À ©ÃgÁgï
CºÀªÀÄzï £ÀUÀgÀ
¨sÁgÀvÀzÀ°è ¸ÁªÀiÁædå ±ÀQÛAiÀiÁV UÉÆïÉÆÌAqÀ
¨É ¼ É A iÀ Ä ®Ä CPÀ â gÀ £ À Ä ¨s À z À æ ©ÃzÀgï

ED
«dAiÀÄ¥ÀÅgÀ §AUÁ¼À PÉÆ°è
vÀ¼ÀºÀ¢AiÀÄ£ÀÄß ¤«Äð¹zÀ£ÀÄ. UÉÆêÁ
£É®ÆègÀÄ

H
¢£ï-E-E¯Á» : CPÀâg£ À ÄÀ

IS
¨Á®åzÀ°è vÀ£Àß vÁ¬Ä, ²PÀëPÀgÀÄ CgÀ©âà ¸ÀªÀÄÄzÀæ BL
EP S
R TB

ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀƦüU½ À AzÀ ¥À¨æ Ás «vÀ£ÁV ªÀÄzsÀÄgÉÊ

U
¸À ª À ð zs À ª À Ä ðUÀ ¼ À ¸À ª À Ä £À é A iÀ Ä
BE @K

¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß C£ÀĸÀj¹zÀ£ÀÄ. 1582

gÀ°è ¢£ï-E-E¯Á» JA§ ºÉƸÀ ¥ÀAxÀªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀ£ÀÄ. E¨ÁzÀvï SÁ£ÁzÀ°è »AzÀÆ,
eÉÊ£À, eÉÆgÁ¶ÖçAiÀÄ£ï ºÁUÀÆ PÉæöʸÀÛ zsÀªÀÄðUÀ¼À zsÁ«ÄðPÀ ZÀZÉðUÀ¼À CAwªÀÄ ¸ÁgÀzÀ ¥sÀ®ªÁV
F ºÉƸÀ ¥ÀAxÀ GzÀAiÀĪÁ¬ÄvÀÄ. EzÀÄ ¸ÀªÀðgÉÆqÀ£É ±ÁAw (¸À¯ï-E-PÀįï) JA§
TO

vÀvÀéªÀ£ÁßzsÀj¹vÀÄÛ. F ºÉƸÀ ¥ÀAxÀªÀÅ J¯Áè ªÀÄvÀUÀ¼À GvÀÛªÀÄ CA±ÀUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆArvÀÄÛ;

«ZÁgÀ²Ã®vÉ, C£ÀĨsÁªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤¸ÀUÀð ±ÀQÛUÀ¼À DgÁzsÀ£ÉUÀ¼À ¸À«Ää±t Àæ ªÁVvÀÄÛ. C§Ä¯ï ¥sÀd¯ï
T
O

F ¥ÀAxÀzÀ ªÀjµÀ×£ÁVzÀÝ£ÀÄ.
N

CPÀâgÀ£À »AzÀÆ zsÉÆÃgÀuÉ : CPÀâgï »AzÀÆUÀ¼À «µÀAiÀĪÁV ¸ÀºÀ£ÉAiÀÄ zsÉÆÃgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß

C£ÀĸÀj¹zÀ£ÀÄ. vÀ£Àß gÀd¥ÀÇvÀ ¥ÀwßAiÀÄjUÉ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ°èAiÉÄà zÉêÀvÁgÁzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß
DZÀj¸À®Ä C£ÀĪÀÄw ¤ÃrzÀ£ÀÄ. »AzÀÆUÀ¼À ªÉÄð£À eɹAiÀiÁ vÉjUÉ gÀzÀÄÝ¥Àr¹zÀ£ÀÄ. »AzÀÆ
zÉêÁ®AiÀÄ ¤ªÀiÁðt ªÀÄvÀÄÛ zÀÄgÀ¹ÜUÁV £ÉgÀªÀÅ ¤ÃrzÀ£ÀÄ. »AzÀÆ zsÀªÀÄð UÀæAxÀUÀ¼À£ÀÄß
¥À²ðAiÀÄ£ï ¨sÁµÉUÉ ¨sÁµÁAvÀj¹zÀ£ÀÄ. CºÀð »AzÀÆUÀ½UÉ G£ÀßvÀ ºÀÄzÉÝUÀ¼À£ÀÄß ¤Ãr
UËgÀ«¹zÀ£ÄÀ . gÁeÁ vÉÆÃzÀgªÀ ÄÀ ®è ¥À¹
æ zÀÞ CxÀðªÀÄAwæAiÀiÁVzÀÝ£ÄÀ . ¨sU
À ª
À Á£ÀzÁ¸À, ªÀiÁ£À¹AUï,
vÉÆÃzÀgÀªÀÄ®è, gÁAiÀĹAUï gÁdå¥Á®gÁVzÀÝgÀÄ. ºÀ£ÉßgÀqÀÄ ¥ÁæAwÃAiÀÄ CxÀð¸ÀaªÀgÀ°è JAlÄ
d£À »AzÀÆUÀ½zÀÝgÀÄ. vÀ£Àß D¸ÁÜ£ÀzÀ°è gÁTÃ, ¢Ã¥ÁªÀ½, ²ªÀgÁwæ ªÀÄÄAvÁzÀ ºÀ§âUÀ¼À£ÀÄß
DZÀj¸À®Ä DzÉñÀ ¤ÃrzÀ£ÀÄ.

6
CPÀâg£ À À DqÀ½vÀ ¥ÀzÞÀw : DqÀ½vÀzÀ C£ÀÄPÀÆ®PÁÌV CPÀâgï ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°
vÀ£Àß gÁdåªÀ£ÀÄß PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀ, ¥ÁæAwÃAiÀÄ ¸ÀPÁðgÀ, CPÀâgÀ£À gÁdåzÀ°è MlÄÖ ºÀ¢£ÉÊzÀÄ
¥ÀgÀUÀtUÀ¼ÉAzÀÄ «AUÀr¹zÀÝ£ÀÄ. ªÀÄ£Àì¨ÁÝj ¥ÀzÀÞw ¸ÀĨsÁUÀ½zÀݪÀÅ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀĨsÁzÀ°è
CPÀâgÀ£À DqÀ½vÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ ªÉʲµÀ×öå. CPÀâgï «±Á® ¹¥ÁºÀ¸Á¯ÁgÀ (gÁdå¥Á®), ¢ªÁ£ï,
¨sÀQë, ¸ÀzÀgï, SÁf, PÉÆvÁé¯ï ªÀÄvÀÄÛ
¸ÁªÀ i Áæ d åzÀ ZÀ P À æ ª À w ð, ¸É Ê £À å zÀ zÀ A qÀ £ ÁAiÀ Ä PÀ ,
ªÀQÃAiÀiÁ £À«Ã¸ï EzÀÝgÄÀ . ¥Àw
æ AiÉÆAzÀÄ
PÁAiÀ i ÁðAUÀ z À ªÀ Ä ÄRå¸À Ü ªÀ Ä vÀ Ä Û £ÁåAiÀ i ÁAUÀ z À f¯É è A iÀ Ä °è ¥s Ë dzÁgï, CªÀ Ä ¯ï
ªÀjµÀ£ × ÁVzÀÝ£ÄÀ . CPÀâg£
À À ¸ÀPÁðgÀz° À è DqÀ½vÀz° À è £ÉgªÀ ÅÀ UÀÄeÁgï, §wQÑ EzÀÝgÀÄ. ¥ÀgÀUÀtzÀ
¤ÃqÀ®Ä ªÀQïï, ¢ªÁ£ï, «ÄÃgï¨sÀQë ºÁUÀÆ ªÀÄÄRå DqÀ ½ vÀ ª À £ À Ä ß ²PÀ z Ágï, C«Ä¯ï,
¥ÉÇÃvÀzÁgï, PÁ£ÀÄAUÉÆ EªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ
¸ÀzgÀ ï JA§ £Á®ÄÌ d£À ªÀÄAwæU½ À zÀÝgÄÀ . ¸ÁªÀiÁæd媣 À ÄÀ ß £ÉÆÃrPÉƼÀÄîwÛzÀÝgÀÄ.
C£ÉÃPÀ ¥ÁæAvÀåUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¹zÀÝ£ÀÄ. CªÀÅUÀ½UÉ
¸ÀĨsÁUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. CPÀâgÀ vÀ£Àß ¸ÉÊ£ÀåzÀ°è C£ÉÃPÀ zÀeÉðUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrzÀÝ£ÀÄ. CªÀÅUÀ½UÉ

ED
ªÀÄ£Àì¨ï JAzÀÆ CªÀÅUÀ¼À ªÀÄÄRå¸ÀÜjUÉ ªÀÄ£Àì¨ÁÝgÀgÉAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ. ªÉÆWÀ¯ï ¸ÉÊ£ÀåzÀ°è C±ÀézÀ¼À,
PÁ®Ý¼À, ¦ügÀAVzÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ UÀdzÀ¼ÀUÀ½zÀݪÀÅ. PÀÄzÀÄgÉUÀ½UÉ ªÀÄÄzÉæ ºÁPÀ®Ä ‘zÁUï ªÀĺÀ°’ JA§

H
¥ÀævÉåÃPÀ E¯ÁSɬÄvÀÄÛ.

IS
BL
EP S
PÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ : EzÀÄ CPÀâgÀ£À DqÀ½vÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼À°è MAzÁVvÀÄÛ. dÄ©Û
R TB
U
¥ÀzÀÞw (gÉÊvÀªÁj ¥ÀzÀÞw) eÁjUÉ vÀAzÀ£ÀÄ. ¨sÀƪÀiÁ¥À£ÀPÁÌV PÀ©âtzÀ PÉÆArUÀ¼ÀļÀî ©¢j£À
BE @K

C¼ÀvÉUÉÆîÄUÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ G¼ÀĪÉÄAiÀÄ£ÁßzsÀj¹ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß

¥ÉÇîeï, ¥ÀgËw, ZÀZÀgï ªÀÄvÀÄÛ §AdgÉAzÀÄ «AUÀr¹zÀÝgÀÄ. §AdgÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß
ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹ G½zÀ ¥ÀæPÁgÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß CªÀÅUÀ¼À ¥sÀ®ªÀvÉÛAiÀÄ£ÁßzsÀj¹ GvÀÛªÀÄ, ªÀÄzsÀåªÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ PÀ¤µÀתÉAzÀÄ «AUÀr¹zÀÝgÀÄ. ¥ÀæwAiÉƧâ gÉÊvÀjUÉ ¥ÀmÁÖ ¤ÃqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
TO

CPÀâgÀ£À PÁ®zÀ°è ¥Éǰøï (PÉÆvÁé®gÀÄ) ªÀåªÀ¸ÉÜ ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :

T

¸À Ä ¸À A WÀ n vÀ ªÀ Ä vÀ Ä Û ¸À ª À Ä xÀ ð ªÁVvÀ Ä Û . f¯É è A iÀ Ä °è CPÀâgÀ£À D¸ÁÜ£ÀzÀ°è£À £ÀªÀgÀvÀßUÀ¼ÀÄ:

O
N

¥sËdzÁgÀgÀÄ, ¥ÀgÀUÀtzÀ°è PÀAzÁAiÀÄ C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ vÉÆÃzÀgªÀ ÄÀ ®è, C§Ä® ¥sdÀ ¯ï,

£ÉgÀªÁUÀÄwÛzÀÝgÀÄ. f¯ÉèAiÀÄ gÁdªÀiÁUÀðUÀ¼À°è ©V ¨sÀzÀævÉ ¥sÉÊf, ©ÃgÀ§¯ï, vÁ£À¸ÉãÀ, C§ÄÝgÀ
gÀ»ÃA SÁ£À, ºÀ«ÄêÀÄ ºÀĪÀiÁªÀiï,
PÁ¥ÁqÀĪÀÅzÀÄ EªÀgÀ PÀvÀðªÀåªÁVvÀÄÛ. ¥ÀgÀUÀtzÀ°è
ªÀ Ä Ä¯Áè zÉ Æ ¥À A iÀ i Áåd ªÀ Ä vÀ Ä Û
¥Éǰøï oÁuÁUÀ½zÀݪÀÅ. F jÃwAiÀiÁV ¥ÀæxÀªÀÄ ¨ÁjUÉ ªÀiÁ£À¹AUï.
ªÀÄzsÀåPÁ°Ã£À EwºÁ¸ÀzÀ°è CPÀâgï CvÀåAvÀ ¸ÀªÀÄxÀð
DqÀ½vÀ ¥ÀzÀÞw eÁjUÉ vÀA¢zÀÝ£ÀÄ. CPÀâgï PÀ¯É ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¸ÀÄÛ²®àPÀÆÌ ¸ÀºÀ GvÉÛÃd£À ¤ÃrzÀ£ÀÄ.
¥sÀvÉÃ¥ÀÅgï ¹QæAiÀÄ°ègÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁägÀPÀUÀ¼ÉAzÀgÉ zË®vï SÁ£Á, SÁéeÁ¨ÁWÀ, zÀ¥ÀÛgï
SÁ£Á, E¨ÁzÀvï SÁ£Á, ªÀÄPÀÛ¨ï SÁ£Á, eÉÆÃzÁ¨Á¬Ä CgÀªÀÄ£É, ¥ÀAZÀªÀĺÀ¯ï, ©ÃgÀ§¯ï
ªÀÄ£É, PÀ§ÄvÀgÀ SÁ£Á ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼ÀÄ.

7
 ¥sÀvÉÃ¥ÀÅgï ¹QæAiÀÄ°ègÀĪÀ ¥ÀAZÀªÀĺÀ¯ï
CPÀâgï£À £ÀAvÀgÀ »jAiÀÄ ªÀÄUÀ£ÁzÀ dºÁAVÃgÀ£ÀÄ ªÉÆWÀ¯ï ¸ÁªÀiÁædåzÀ°è GvÀÛªÀÄ

ED
DqÀ½vÀ ¤ÃrzÀ£ÀÄ. FvÀ£À £ÀAvÀgÀ ªÀÄUÀ£ÁzÀ µÁ-dºÁ£À£ÀÄ C¢üPÁgÀPÉÌ §AzÀ£ÀÄ.
µÁ-dºÁ£ï

H
IS
ªÉÆWÀ¯ï ¸ÁªÀiÁædåzÀ°è C¢üPÁgÀPÉÌ §AzÀ µÁ-dºÁ£À£ÀÄ CªÀÄÆ®å gÀvÀßRavÀªÁzÀ
BL
EP S
ªÀÄAiÀÄÆgÀ ¹AºÁ¸À£ÀªÀ£ÀÄß ¤«Äð¹zÀ£ÀÄ. EªÀ£À ¥ÀÅvÀæ£ÁzÀ OgÀAUÀeÉç£À£ÀÄß qÉPÀ̤ߣÀ
R TB

gÁd¥À æ w ¤¢ü A iÀ i ÁV £É à «Ä¹zÀ £ À Ä . EªÀ £ À Ä 1636 gÀ ° è ¥É Ç ÃZÀ Ä ðVøÀ g À £ À Ä ß ¸É Æ Ã°¹

U

CºÀªÀÄäzï£ÀUÀgÀªÀ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀ£ÀÄ. qÉPÀÌ£ï ¨sÁUÀzÀ°è ¨sÀƪÀiÁ¥À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À

BE @K

¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉƽ¹zÀ£ÀÄ. £ÀAvÀgÀ £ÀqÉzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ°è OgÀAUÀeÉÃ¨ï ¸ÀįÁÛ£À£ÁzÀ£ÀÄ.

µÁ-dºÁ£À£À PÁ®zÀ°è ¨sÁgÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ KµÁå, AiÀÄÆgÉÆÃ¥ï zÉñÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ªÁå¥ÁgÀ
C©üªÀÈ¢ÞUÉÆArvÀÄ. µÁ-dºÁ£À£ÀÄ vÀ£Àß ¦æÃwAiÀÄ ªÀÄqÀ¢ ªÀĪÀÄvÁd½UÁV DUÁæzÀ°è
vÁeïªÀĺÀ¯ï ¤«Äð¹zÀ£ÀÄ. zɺÀ°AiÀÄ PÉA¥ÀÄ PÉÆÃmÉ ºÁUÀÆ CzÀgÀ°ègÀĪÀ PÀlÖqÀUÀ¼ÀÄ
TO

µÁ-dºÁ£À£À CzÀÄãvÀ PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÁVªÉ. »ÃUÁV EªÀ£À CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß ªÉÆWÀ®gÀ PÀ¯É ªÀÄvÀÄÛ

ªÁ¸ÀÄÛ²®àzÀ ¸ÀĪÀtðAiÀÄÄUÀªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
T

vÁeïªÀĺÀ¯ï : vÁeïªÀĺÀ®£ÀÄß ªÉÆWÀ¯ï

O
N

zÉÆgÉ µÁ-dºÁ£À£ÀÄ vÀ£Àß ¥Àwß ªÀĪÀÄvÁeï

ªÀĺÀ¯ï¼À £É£À¦UÁV FV£À GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀ
gÁdåzÀ ° è £ À DUÁæ §½AiÀ Ä AiÀ Ä ªÀ Ä Ä£Á
£À ¢ AiÀ Ä zÀ A qÉ A iÀ Ä °è ¤«Äð¸À ¯ ÁVzÉ .
¸ÀĪÀiÁgÀÄ 1632gÀ°è EzÀgÀ ¤ªÀiÁðtPÁAiÀÄð
¥ÁægÀA¨sÀªÁV ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 1653gÀ ªÉüÉUÉ
¥ÀÇtðUÉÆArgÀĪÀÅzÁV w½¢zÉ. EzÀ£ÀÄß
©½ ªÀiÁ§ð¯ï PÀ®ÄèU½ À AzÀ ¤«Äð¸À¯ÁVzÉ.
EzÀÄ ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ°ègÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁägÀPÀUÀ¼À°è
vÁeïªÀĺÀ¯ï MAzÁVzÀ Ä Ý AiÀ Ä Ä£É ¸ É Æ Ì Ã ¸Áä g À P À ¥À n Ö U É
¸ÉÃjgÀÄvÀÛzÉ.

8
OgÀAUÀeÉèï
FvÀ£ÀÄ ¨Á®åzÀ°è GvÀÛªÀÄ ¸ÉʤPÀ ²PÀët ¥ÀqÉzÀÄ ¸ÀªÀÄxÀð ¸ÉʤPÀ£ÁzÀ£ÀÄ. vÀAzÉ
µÁ-dºÁ£À£À£ÀÄß §A¢ü¹ C¢üPÁgÀ ¹éÃPÀj¹zÀ ¸ÀägÀuÁxÀð C®AVÃgÀ JA§ ©gÀÄzÀÄ
¥ÀqÉzÀÄ ¹AºÁ¸À£ÀªÀ£ÉßÃjzÀ£ÀÄ. OgÀAUÀeÉèï PÀÄgÁ¤£À vÀvÀéUÀ¼À ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉ
vÀAzÀ£ÀÄ. ¸ÁªÀðd¤PÀgÀÄ PÀÄgÁ¤£À ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥Á°¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ªÉÄðéZÁgÀuÉ ªÀiÁqÀ®Ä
ªÀÄĺÁÛ¹¨ïgÀ£ÀÄß ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀlÖtUÀ¼À°è £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁrzÀ£ÀÄ. ¸ÁªÀiÁædåzÀ°è ¸Àw DZÀgÀuÉ,
¸ÀAVÃvÀ PÀbÉÃjUÀ¼ÀÄ, dÆeÁl, ªÀÄzsÀå¥Á£À ªÀÄvÀÄÛ UÁAeÁ ¨É¼ÉAiÀÄĪÀÅzÀ£ÀÄß ¤µÉâü¹zÀ£ÀÄ.
OgÀAUÀeÉç£À zÀÄgÁqÀ½vÀzÀ «gÀÄzÀÞ GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ°è eÁlgÀÄ, ¸ÀvÁß«ÄUÀ¼ÀÄ,
§ÄAzÉîgÀÄ ºÁUÀÆ ¹RÍgÀÄ ºÉÆÃgÁl ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. ¹SïgÀ MA§vÀÛ£ÉAiÀÄ UÀÄgÀÄ vÉÃeï
§ºÀzÀÆÝgÀgÀ£ÀÄß §A¢ü¹ avÀæ»A¸É ¤Ãr PÉÆ®è¯Á¬ÄvÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ ¥À槮 ±ÀQÛUÀ¼ÁVzÀÝ
gÀd¥ÀÇvÀgÆ É A¢UÉ ªÉÊgÀvéÀ ¸Á¢ü¹ ªÉÆWÀ® DqÀ½vÀzÀ CªÀ£w
À UÉ PÁgÀt£ÁzÀ£ÄÀ . ªÀÄgÁoÀ gÁdåzÀ
C¹ÛvÀé ¸À»¸ÀzÀ EªÀ£ÀÄ ²ªÁfAiÉÆA¢UÉ ¤gÀAvÀgÀ ºÉÆÃgÁl £ÀqɹzÀ£ÀÄ. ²ªÁfAiÀÄ £ÀAvÀgÀ

ED
¸ÀA¨sÁfAiÀÄ£ÀÄß §A¢ü¹ avÀæ»A¸É ¤Ãr PÉÆ®è¯Á¬ÄvÀÄ. zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ°è£À gÁdåUÀ¼ÁzÀ

H
«dAiÀÄ¥ÀÅgÀ (©eÁ¥ÀÄgÀ)zÀ D¢®±Á», UÉÆîÌAqÀzÀ ¤eÁªÀıÁ»UÀ¼ÉÆA¢UÉ ºÉÆÃgÁr

IS
CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß vÀ£Àß gÁdåzÀ°è «°Ã£ÀUÉƽ¹PÉÆAqÀ£ÀÄ.
BL
EP S

ªÉÆWÀ®gÀ PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÀÄ
R TB
U

DqÀ½vÀ : ªÉÆWÀ® DqÀ½vÀ ªÀA±À¥ÁgÀA¥ÀAiÀÄðªÁVzÀÄÝ ¤gÀAPÀıÀ gÁd¥Àæ¨sÀÄvÀé eÁjAiÀÄ°èvÀÄÛ.

BE @K

vÀªÀÄä£ÀÄß ¸ÁªÀiÁælgÉÉAzÀÄ ¥ÀjUÀt¹ ¨ÁzÀ±ÀºÀ JA§ ©gÀÄzÀÄ ¥ÀqÉ¢zÀÝgÀÄ. DqÀ½vÀzÀ°è

¸À®ºÉ ¸ÀÆZÀ£É ¤ÃqÀ®Ä ªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ C¢üPÁjUÀ½zÀÝgÀÄ. ¥À²ðAiÀÄ£ï ¨sÁµÉ DqÀ½vÀ
¨sÁµÉAiÀiÁVvÀÄÛ. zÀPÀë DqÀ½vÀ £ÀqɸÀ®Ä ¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÀÄß ¥ÁæAvÀå, f¯Éè ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀgÀUÀ¼ÉAzÀÄ
«AUÀr¸À¯ÁVvÀÄÛ. CªÀÅUÀ¼À ªÉÄðéZÁgÀuÉUÉ DqÀ½vÁ¢üPÁjUÀ½zÀÝgÀÄ. ¸ÀįÁÛ£À£ÀÄ £ÁåAiÀiÁAUÀzÀ
TO

ªÀjµÀ£× ÁVzÀÝ£ÄÀ . ¸ÉãÁ¥ÀwUÀ¼£

À ÄÀ ß, ªÀÄAwæU¼
À £
À ÄÀ ß £ÉëĸÀĪÀ ºÁUÀÆ vÉUz
É ÄÀ ºÁPÀĪÀ C¢üPÁgÀª£
À ÄÀ ß
T

ªÉÆWÀ¯ï zÉÆgÉU¼ À ÄÀ ºÉÆA¢zÀÝgÄÀ . ªÀÄ£À¨

ì ïzÁgÀgÀ £ÉêÀÄPÀ, eÁVÃgÀ ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ, PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼£ À ÄÀ ß
O

gÀƦ¸ÀĪÀÅzÀÄ zÉÆgÉAiÀÄ PÀvÀðªÀåUÀ¼ÁVzÀݪÀÅ. ªÀQïï, ¢ªÁ£ï, «ÄÃgï§Që ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄRå

N

¸ÀzÀgï PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ°è£À ¥ÀæªÀÄÄR ªÀÄAwæUÀ¼ÁVzÀÝgÀÄ. ¥ÁæAvÀåUÀ¼À DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß gÁdå¥Á®,

¢ªÁ£ï, §Që, ªÀQÃAiÀiÁ £À«Ã¸ï, PÉÆÃvÁé¯ï, ¥ËdzÁgÀ, CªÀįï UÀÄeÁgï ªÀÄvÀÄÛ §wQÑAiÉÄA§
C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ £ÉÆÃrPÉƼÀÄîwÛzÀÝgÀÄ.
PÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ : PÀȶ ªÉÆWÀ® ¸ÁªÀiÁædåzÀ §ºÀĸÀASÁåvÀ ¥ÀæeÉUÀ¼À GzÉÆåÃUÀªÁVvÀÄÛ.
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉAiÀÄ£ÁßzsÀj¹ ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ ¸ÀAUÀ滸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. PÀȶ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß
¸ÀA¥ÀÇtðªÁV ªÀiÁ¥À£À ªÀiÁr PÀAzÁAiÀÄ ¤UÀ¢¥Àr¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
¸ÀªiÀ Ád ªÀÄvÀÄÛ CxÀð ªÀåªÀ¸ÜÉ : CA¢£À ¸ÀªÀiÁdzÀ°è zÉÆgÉ, ªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ, C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ, £ËPÀgÀjUÉ
UËgÀªÀzÀ ¸ÁÜ£À«vÀÄÛ. OgÀAUÀeÉç£À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹ G½zÀªÀgÉ®ègÀÄ ¸ÀAVÃvÀ PÀbÉÃj,
ªÀÄ£ÀgÀAd£É, ªÀÄzsÀå¥Á£À, dÆeÁl ªÀÄÄAvÁzÀ ªÀÄ£ÀgÀAd£ÉAiÀÄ°è vÉÆqÀV¹PÉÆArzÀÝgÀÄ.

9
 gÁd vÉÆÃzÀgÀªÀÄ®è£ÀÄ ¨sÀƪÀiÁ¥À£À ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀƪÀVÃðPÀgÀt ªÀiÁr GvÀÛªÀÄ ¥ÀzÀÞw
C¼ÀªÀr¹zÀÝ£ÀÄ. ¤ÃgÁªÀjAiÀÄÄ PÀȶ C©üªÀÈ¢ÞUÉ £ÉgÀªÁVvÀÄÛ. PÉÊUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀÝ®èzÉÃ,
ºÉÆgÀzÉñÀUÀ¼ÉÆqÀ£É ªÁtÂdå ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß §®¥Àr¸À¯ÁVvÀÄÛ.
w½¢gÀ° :
¯ÁºÉÆÃgï, DUÁæ, ¥sÀvÉÃ¥ÀÅgï ¹Qæ ªÀÄvÀÄÛ CºÀªÀÄzÀ¨ÁzïUÀ¼À°è ¸ÀPÁðgÀzÀ PÁSÁð£ÉUÀ½zÀݪÀÅ.
CA¢£À ¥Àæ¹zÀÞ ºÀwÛ §mÉÖUÀ¼À PÉÊUÁjPÉUÀ¼À PÉÃAzÀæUÀ¼ÉAzÀgÉ §£ÁgÀ¸À, ¥ÁmÁß, qÁPÁ, ZÁ¨Á¸ÀÄàgÀ,
¸ÉÆãÁgï. ¯ÁºÉÆÃgï, ¥sÀvÉÃ¥ÀÅgÀ ¹Qæ, DUÁæUÀ¼À°è ¥ÀæªÀÄÄR PÉÊUÁjPÉUÀ½zÀݪÀÅ. CPÀâgÀ£À PÁ®zÀ°è
±Á®Ä ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄSÁ£ÀUÀ¼À £ÉÃPÁjPÉ C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆA¢vÀÄ. PÁ²äÃgÀ ±Á®ÄUÀ¼ÀÄ ¥Àæ¹¢ÞAiÀiÁVzÀݪÀÅ.
ªÉÆWÀ®gÀ PÁ®zÀ°è ¨sÁgÀvÀªÀÅ KµÁå ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÆgÉÆæ£À C£ÉÃPÀ zÉñÀUÀ¼ÉÆqÀ£É ªÁtÂdå ¸ÀA§AzsÀ
ºÉÆA¢vÀÄÛ. PÀZÁÑ gÉõÉä, ¯ÉÆúÀUÀ¼ÀÄ, PÀÄzÀÄgÉUÀ¼ÀÄ, ¸ÀÄUÀAzsÀ zÀæªÀåUÀ¼ÀÄ, §AUÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨É½î DªÀÄzÀÄ
ªÀ¸ÄÀ U
Û ¼
À ÁVzÀÝg,É ºÀw§
Û mÉÖ, ªÉÄt¸ÀÄ, C¦üêÀÄÄ, ¥ÉlÄè¥ÅÀ à ªÀÄvÀÄÛ GuÉÚ §mÉÖU¼
À ÄÀ ¥Àª
æ ÄÀ ÄR gÀ¥ÅÀs U
Û ¼
À ÁVzÀݪÅÀ .

¸Á»vÀå : ªÉÆWÀ®gÀ PÁ®zÀ°è ¥À²ðAiÀÄ£ï, CgÉéPï, vÀÄQð, »A¢, ¸ÀA¸ÀÌøvÀ ¨sÁµÉUÀ¼À

ED
PÀÈwUÀ¼ÀÄ gÀZÀ£ÉAiÀiÁzÀªÀÅ. ¨Á§gï ªÀÄvÀÄÛ dºÁAVÃgï «zÁéA¸ÀgÁVzÀÄÝ vÀªÀÄä DvÀäPÀxÀ£ÀUÀ¼ÁzÀ
‘¨Á§gÀ£ÁªÀiÁ’ ªÀÄvÀÄÛ ‘vÀÄfPï-E-dºÁAVÃgÀ’ UÀ¼£ À ÄÀ ß gÀa¹zÀgÄÀ . CPÀâg£
À À D¸ÁÜ£z
À °
À è C§Ä¯ï

H
IS
¥sÀd¯ï JA§ªÀ£ÀÄ ‘L¤-E-CPÀâj’ ªÀÄvÀÄÛ ‘CPÀâgÀ £ÁªÀiÁ’ UÀ¼À£ÀÄß ¥À²ðAiÀÄ£ï ¨sÁµÉAiÀÄ°è
gÀa¹zÀ£ÀÄ. §zˤ gÁªÀiÁAiÀÄtªÀ£ÀÄß, ¥sÉÊf ‘°Ã¯ÁªÀw’ JA§ UÀtÂvÀzÀ UÀæAxÀªÀ£ÀÄß, gÁeÁ
BL
EP S
R TB

vÉÆÃzÀgª À ÄÀ ®è£ÄÀ ‘¨sÁUÀªv

À À ¥ÀÅgÁt’ ªÀ£ÄÀ ß ¥À²ðAiÀÄ£ï ¨sÁµÉUÉ ¨sÁµÁAvÀj¹zÀgÄÀ . vÀļÀ¹zÁ¸ÀgÀ
U
- ‘gÁªÀÄZÀjvÀ ªÀiÁ£À¸À’, ¸ÀÆgÀzÁ¸ÀgÀ-‘¸ÀÄgÀ¸ÁUÀgÀ’ ªÉÄÃgÀÄ PÀÈwUÀ¼ÁVzÀݪÀÅ.
BE @K

PÀ¯É ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¸ÀÄÛ²®à : ªÉÆWÀ®gÀ PÁ®zÀ°è PÀ¯É ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¸ÀÄÛ²®àPÉÌ CªÉÆÃWÀ PÉÆqÀÄUÉ
¤ÃrzÀªÀgÉAzÀgÉ CPÀâgï ªÀÄvÀÄÛ µÁ-dºÁ£ï. EªÀgÀÄ ¤«Äð¹zÀ ¨sÀªÀåªÁzÀ ¸ÁägÀPÀUÀ¼ÀÄ ¥sÀvÉÃ¥ÀÅgÀ
¹Qæ, DUÁæ ªÀÄvÀÄÛ zɺ°
À UÀ¼°
À ª
è .É EªÀÅ ªÉÆWÀ®gÀ gÁdzsÁ¤UÀ¼ÁVzÀݪÅÀ . µÁ-dºÁ£À£ÄÀ DUÁæz° À è
CPÀâj ªÀĺÀ¯ï, vÁeïªÀĺÀ¯ï, dºÁAVÃgÀ ªÀĺÀ¯ï ªÀÄvÀÄÛ PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß ¤«Äð¹zÀ£ÀÄ.
TO

¯ÁºÉÆÃgï ºÁUÀÆ C®ºÁ¨ÁzïUÀ¼À°è DUÁæzÀ ªÀiÁzÀj PÉÆÃmÉUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¹zÀgÀÄ.

T

PÉA¥ÀÅ PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß ¤«Äð¹ CzÀg°

À è
O
N

¢ªÁ£ï-E-SÁ¸ï, gÀ A Uï ªÀ Ä ºÀ ¯ ï,
ªÀĪÀÄvÁeï ªÀĺÀ¯ï, ªÉÆÃw ªÀĹâ, £ÀPÌÀgï
SÁ£Á, SÁ¸ï ªÀ Ä ºÀ ¯ ï ªÀ Ä ÄAvÁzÀ
PÀlÖqÀUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¸À¯Á¬ÄvÀÄ. EªÀÅUÀ¼À®èzÉ
zÉñÀzÀ CvÀåAvÀ zÉÆqÀØzÁzÀ eÁ«ÄAiÀiÁ
ªÀĹâAiÀÄÆ ¸ÀºÀ µÁ-dºÁ£À PÁ®zÀ°è
zɺÀ°AiÀÄ°è ¤ªÀiÁðtUÉÆArvÀÄ.
avÀPæ ¯
À É : ºÀĪÀiÁAiÀÄÆ£À£À PÁ®zÀ°è ªÉÆWÀ®gÀ PÉA¥ÀÅ PÉÆÃmÉ
avÀæPÀ¯É ¥ÁægÀA¨sÀUÉÆArvÀÄ. ¥À²ðAiÀiÁzÀ
«ÄÃgï ¸ÉÊAiÀÄzÀ C° ªÀÄvÀÄÛ C§ÄÝ¸ï ¸ÀªÀÄzïgÀ £ÉgÀ«¤AzÀ avÀæPÀ¯Á ºÀ¸ÀÛ¥Àæw gÀa¹zÀgÀÄ.
CPÀâgÀ£À D¸ÁÜ£ÀzÀ ºÀ¢£ÉüÀÄ avÀPæ ÁgÀgÀ°è ºÀ¢ªÀÄÆgÀÄ PÀ¯ÁPÁgÀgÀÄ »AzÀÆUÀ¼ÁVzÀÝgÀÄ. CªÀgÀ°è
10
¥Àæ¹zÀÞgÁzÀªÀgÉAzÀgÉ zÀ¸ÀéAvï, §¸ÀªÁ£ï, ¯Á® ºÁUÀÆ ªÀÄÄPÀÄAzÀ. dºÁAVÃgÀ£À D¸ÁÜ£ÀzÀ°è
G¸ÁÛzÀ ªÀÄ£ÀÆìgï ªÀÄvÀÄÛ C§ÄÝ® ºÀ¸À£ï JA§ avÀæUÁgÀjzÀÝgÀÄ. EªÀgÀÄ ºÉZÁÑV ªÉÆWÀ®
zÉÆgÉUÀ¼À, gÁtÂAiÀÄgÀ §ÈºÀvï UÁvÀæzÀ avÀæUÀ¼À£ÀÄß ©r¹zÀgÀÄ.

ªÀÄgÁoÀgÀÄ
ºÀ¢£ÉüÀ£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è zÀR£ï ¨sÁUÀzÀ°è ªÀÄgÁoÀ gÁdå GzÀAiÀĪÁVzÀÄÝ MAzÀÄ
¥ÀæªÀÄÄR ¨É¼ÀªÀtÂUÉ. EzÀÄ EA¢£À GvÀÛgÀ ¨sÁUÀzÀ°è «¸ÀÛj¹vÀÄÛ. ºÀ¢£ÉüÀ£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è
ªÀĺÁgÁµÀÖçªÀÅ CºÀªÀÄäzï£ÀUÀgÀzÀ ¤eÁªÀĵÁ» ªÀÄvÀÄÛ «dAiÀÄ¥ÀÅgÀ(©eÁ¥ÀÀÅgÀ)zÀ D¢®µÁ»UÀ¼À
C¢üãÀzÀ°èvÀÄÛ. F ¸ÀįÁÛ£ÀgÀÄ ¸ÀܽÃAiÀÄ ªÀÄgÁoÀgÀ£ÀÄß ¸ÉÊ£ÀåzÀ°è £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁrPÉÆAqÀgÀÄ.
zÉñÀ¥ÁAqÉ ªÀÄvÀÄÛ zÉñÀªÀÄÄRgÀÄ ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ ¸ÀAUÀº
æ ÀPÁgÀgÁVzÀÝgÀÄ. CªÀgÀ°è ±ÀºÁf ¨sÉÆøÉè
«dAiÀÄ¥ÀÅgÀ(©eÁ¥ÀÅgÀ)zÀ ¸ÀįÁÛ£g À °
À è DqÀ½vÀUÁgÀ£ÁVzÀÄÝ ¸ÀįÁÛ£j
À AzÀ PÉ®ªÀÅ eÁVÃgÀÄUÀ¼£
À ÄÀ ß
¥ÀqÉzÀÄPÉÆArzÀÝ£ÀÄ.
²ªÁf

ED
ªÀÄgÁoÀ gÁdåzÀ ¸ÁÜ¥À£É ¨sÁgÀvÀzÀ EwºÁ¸ÀzÀ°è ºÉƸÀ

H
CzsÁåAiÀĪÀ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹vÀÄ. gÁµÀÖç¥ÉæêÀÄ, zÉñÀzÀ KPÀvÉ ªÀÄÆr¸À®Ä

IS
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀgQÀ ÃAiÀÄjAzÀ zÉñÀª£
À ÄÀ ß gÀQ븮À Ä ªÀÄgÁoÀgÄÀ ªÉÆWÀ®gÉÆA¢UÉ
BL
EP S
ºÉÆÃgÁrzÀgÀÄ. ªÀÄgÁoÀgÀ°è ²ªÁf ±ÉæõÀ× zÉÆgÉ. gÁdå «¸ÀÛgÀuÉ
R TB

eÉÆvÉUÉ GvÀÛªÄÀ DqÀ½vÀ ¤ÃqÀĪÀÅzÀg° À èAiÀÄÆ ²ªÁf AiÀıÀ¹éAiÀiÁzÀ£ÄÀ .

U
ªÀĺÁgÁµÀÖçzÀ ¸ÀÄ¥Àæ¹zÀÞ ¸ÀAvÀgÀ ¨ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ »AzÀÆ zsÀªÀÄð gÀPÀëuÉ
BE @K

ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÁoÀ gÁdå ¸ÁÜ¥À£ÉUÉ ºÉZÀÄÑ ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃjzÀªÀÅ. ²ªÁf

²ªÁf ¥ÀÅuÉ f¯ÉèAiÀÄ ²ªÀ£ÉÃj JA§°è d¤¹zÀ£ÀÄ. FvÀ£À vÀAzÉ ±ÀºÁf ¨sÉÆøÉè
«dAiÀÄ¥ÀÅgÀÀ(©eÁ¥ÀÄgÀ) ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ ¸ÉêÉAiÀÄ°èzÀÝ£ÀÄ. FvÀ£À vÁ¬Ä fÃeÁ¨Á¬Ä zsÀªÀÄð,
±ÀæzÉÞAiÀÄļÀî ¸ÁwéPÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀiÁVzÀÄÝ ¥ÀÅvÀæ£À°è zsÀªÀÄð±ÀæzÉÞ, zsÀªÀÄð¸ÉÜöÊAiÀÄð, fêÀ£À ¤µÉ× ºÁUÀÆ
TO

G£ÀßvÁzÀ±ð À UÀ¼£
À ÄÀ ß ¨É¼¹
É zÀ¼ÄÀ . zÁzÁfPÉÆAqÀzÃÉ ªÀ ²ªÁfAiÀÄ
UÉj¯Áè AiÀÄÄzÀÞ :
T

UÀÄgÀĪÁVzÀÄÝ, ±À¸ÁÛç¸ÀÛç ªÀÄvÀÄÛ ±Á¸ÀÛçUÀ¼À°è vÀgÀ¨ÉÃwUÉƽ¹zÀ£ÀÄ.

²ªÁf CAUÀ¸ÁzsÀ£É, RqÀÎ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ, PÀÄzÀÄgÉ ¸ÀªÁj ªÀÄÄAvÁzÀ ¨ É l Ö - U À Ä q À Ø , P Á q À Ä -
O
N

ªÉÄÃqÀÄUÀ¼À°è CqÀV PÀĽvÀÄ

PÁëvÀæ PÀ¯ÉAiÀÄ°è ¥ÀjtÂw ¥ÀqÉzÀ£ÀÄ. ²ªÁf ¨Á®åzÀ°èAiÉÄ, ¸ÀévÀAvÀæ MªÉÄä¯Éà ±ÀvÀÄæUÀ¼À ªÉÄïÉ
gÁdå ¤«Äð¸ÀĪÀ PÀ£À¸À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝ£ÀÄ. »ÃUÁV ¥ÀÅuÉAiÀÄ£ÀÄß zÁ½ ªÀiÁqÀĪÀ AiÀÄÄzÀÞ PÀ¯.É
PÉÃAzÀæªÀ£ÁßVlÄÖPÉÆAqÀÄ gÁdå «¸ÀÛj¸ÀĪÀ PÁgÀåzÀ°è vÉÆqÀVzÀ£ÀÄ.
F ¢±ÉAiÀÄ°è ²ªÁfAiÀÄÄ vÀ£Àß ¸ÀܽÃAiÀÄ ¤ªÁ¹UÀ¼ÁzÀ ªÀiÁªÀ½ AiÀÄĪÀPÀgÀ ¸ÉÊ£Àå ¸ÀAWÀn¹
CªÀjUÉ UÉj¯Áè AiÀÄÄzÀÞ vÀAvÀU æ ¼
À °À è ¸ÉʤPÀ vÀg¨À ÃÉ w ¤ÃrzÀ£ÄÀ . ²ªÁfAiÀÄÄ «dAiÀÄ¥ÀÅgÀ(À ©eÁ¥ÀÄgÀ)
zÀ ¸ÀįÁÛ£À¤AzÀ vÉÆÃgÀt UÀqÀ PÉÆÃmÉ, ¥ÀÅgÀAzÀgÀ UÀqÀ PÉÆÃmÉ, ZÀPÀ£ï PÉÆÃmÉ, ¹AºÀUÀqÀ,
dªÀ½ PÉÆÃmÉ ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀ£ÀÄ. vÉÆÃgÀtPÉÆÃmÉAiÀÄ ºÀwÛgÀzÀ ºÉƸÀzÀÄUÀðPÉÌ gÁAiÀÄUÀqÀªÉAzÀÄ
PÀgÉzÀ£ÀÄ. ¥ÀævÁ¥ÀUÀqÀ JA§ ºÉƸÀ PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß ¤«Äð¹zÀ£ÀÄ. »ÃUÉ ²ªÁfAiÀÄÄ
«dAiÀÄ¥ÀÅgÀ(©eÁ¥ÀÄgÀ) ¸ÀįÁÛ£g À À «gÀÄzÀÞ ºÉÆÃgÁl £Àq¹ É zÀÝjAzÀ DvÀ£À vÀAzÉ µÁºÀfAiÀÄ£ÀÄß
¸ÀįÁÛ££ À ÄÀ §A¢ü¹zÀ£ÄÀ . ªÀÄvÉÛ ºÉÆÃgÁl £Àq¸ É ÄÀ ªÀÅ¢®è JA§ D±Á鸣 À A
É iÀÄ ªÉÄÃ¯É µÁºÀfAiÀÄ£ÀÄß
©qÀÄUÀqÉUÉƽ¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
11
 ªÀÄgÁoÀ ¸ÁªÀiÁædå
²ªÁfAiÀÄ DqÀ½vÀzÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ

zÀªÀÄ£ï ZÁAzÀÆgï
J¯ÉÆèÃgÀ
¥ÀÄuÉ
ªÀÄÄA¨ÉÊ zË®vÁ¨Ázï
gÁAiÀiïUÀqÀ
PÀ®§ÄgÀV
¸ÀvÁgÀ
«dAiÀÄ¥ÀÅgÀ UÉÆïÉÆÌAqÀ
gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ
PÉÆ¥Àà¼À
UÉÆêÁ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ
§¼Áîj
PÁgÀªÁgÀ

ED
£É®ÆègÀÄ
¹gÁ

H
PÉÆïÁgÀ ªÉ®ÆègÀÄ
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ DgÀ¤

IS
fAf
BL
EP S
ªÉÄʸÀÆgÀÄ §AUÁ¼À PÉÆ°è
R TB
U
vÀAeÁªÀÇgÀÄ
BE @K

CgÀ©âà ¸ÀªÀÄÄzÀæ ªÀÄzsÀÄgÉÊ

TO

ªÉÆWÀ®gÀÄ ºÁUÀÆ ²ªÁf ¸ÀA§AzsÀ

T

²ªÁf C£ÉÃPÀ ªÀµÀðUÀ¼À PÁ® ªÉÆWÀ® zÉÆgÉ OgÀAUÀeÉç£ÉÆA¢UÉ ºÉÆÃgÁl

O

£Àq¹É zÀ£ÄÀ . zÀQt

ë ¨sÁgÀvz À °
À è ¶AiÀiÁ gÁdåU¼
À £
À ÄÀ ß ¸ÉÆð¸ÀĪÀÅzÀgÀ eÉÆvÀUÉ ªÀÄgÁoÀ gÁd媣 À ÄÀ ß
N

¸ÀºÀ ¸ÀA¥ÀÇtðªÁV ¸ÉÆð¸À¨ÉÃPÉAzÀÄ OgÀAUÀeÉç ¤±ÀѬĹzÀÝ£ÀÄ. EzÀPÁÌV ±Á¬Ä¸ÁÛSÁ£À,

eÉʹAUïgÀ£ÀÄß £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁrzÀÝ£ÀÄ. eÉʹAUï ²ªÁfAiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÆð¹ ¥ÀÅgÀAzÀgÀzÀ°è M¥ÀàAzÀ
ªÀiÁrPÉÆAqÀ£ÄÀ . CzÀg£ À éÀAiÀÄ ²ªÁf vÀ£ßÀ 23 zÀÄUÀðUÀ¼£ À ÄÀ ß ºÁUÀÆ ªÁ¶ðPÀ 16 ®PÀë ªÀgª
À iÀ Á£À
§gÀĪÀÀ ¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß ¤ÃrzÀ£ÀÄ. ªÉÆWÀ¯ïgÉÆA¢UÉ ¤µÉ׬ÄA¢gÀĪÀÅzÁV ºÉý vÀ£Àß ¥ÀÅvÀæ
¸ÀA¨sÁfAiÀÄ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è 5000 C±ÀézÀ¼ÀzÉÆA¢UÉ zɺÀ°UÉ PÀ¼ÀÄ»¹zÀ£ÀÄ. ©eÁ¥ÀÅgÀzÀ D¢¯ï
µÁ ºÁUÀÆ UÉÆîÌAqÀzÀ PÀÄvÀÄ¨ï ±Á» ¸ÀÄ®ÁÛ£ÀgÉÆA¢UÉ ²ªÁf PÉÊeÉÆÃr¸À¨ÁgÀzÉA§
GzÉÝñÀ¢AzÀ DvÀ¤UÉ DUÁæPÉÌ §gÀ®Ä eÉʹAUï w½¹zÀ£ÀÄ. OgÀAUÀeÉç vÀ£Àß zÀ¨Áðj£À°è
²ªÁfUÉ ¸ÀÆPÀÛ UËgÀªÀ ¤ÃqÀzÉ C¥ÀªiÀ Á£ÀUÆ É ½¹zÀ£ÄÀ . EzÀ£ÄÀ ß ¥Àw æ ¨sn
À ¹zÀÝPÁÌV ²ªÁf ºÁUÀÆ
CªÀ£À ¥ÀÅvÀæ ¸ÀA¨sÁfAiÀÄ£ÀÄß DUÁæzÀ ¸ÉgɪÀÄ£ÉAiÀÄ°è §AzsÀ£ÀzÀ°èqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. DzÀgÉ PÉ®ªÀÅ
¢£ÀUÀ¼À°è ²ªÁf vÀ£Àß ¥ÀÅvÀæ£ÉÆA¢UÉ «ÄoÁ¬Ä §ÄnÖAiÀÄ°è PÀĽvÀÄPÉÆAqÀÄ ¸ÉgɪÉģɬÄAzÀ

12
¥ÁgÁV gÁAiÀÄUÀqsÀ vÀ®Ä¦zÀ£ÀÄ. ªÀÄÄAzÉ vÀ£Àß ¸ÉÊ£ÀåªÀ£ÀÄß §®UÉƽ¹ vÁ£ÀÄ PÀ¼ÉzÀÄPÉÆArzÀÝ
C£ÉÃPÀ PÉÆÃmÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀB ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀ£ÀÄ. ²ªÁfAiÀÄÄ ªÉÆWÀ®gÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ½AzÀ ZËvÀ
(¨sÆ
À PÀAzÁAiÀÄzÀ £Á®Ì£ÃÉ MAzÀÄ ¨sÁUÀ) ªÀÄvÀÄÛ vÀ£ßÀ gÁdåzÀ°è ¸Àgz
À ÃÉ ±ÀªÄÀ ÄT (¨sÆ
À PÀAzÁAiÀÄzÀ
ºÀvÀÛ£Éà MAzÀÄ ¨sÁUÀ) ¸ÀAUÀ滸ÀÄwÛzÀÝ£ÀÄ. 1674gÀ°è gÁAiÀÄWÀÀqsÀzÀ°è ²ªÁfAiÀÄ ¥ÀmÁÖ©üµÉÃPÀ
£ÀqɬÄvÀÄ. C°è ²ªÁfUÉ ‘bÀvÀæ¥Àw’AiÉÄA§ ©gÀÄzÀÄ ¤Ãr UËgÀ«¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
²ªÁfAiÀÄ DqÀ½vÀ : ²ªÁf vÀ£Àß «±Á® gÁdåzÀ°è GvÀÛªÀÄ DqÀ½vÀ ¸ÀAWÀn¹zÀÝ£ÀÄ.
¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÀÄß C£ÉÃPÀ ¥ÁæAvÀåUÀ¼ÁV «AUÀr¹zÀÝ£ÀÄ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀégÁdå ªÀÄvÀÄÛ ªÉÆWÀ®gÀ
gÁdåU¼À A
É zÀÄ PÀgA
É iÀÄÄwÛzÝÀ gÄÀ . ªÀÄgÁp CqÀ½vÀ ¨sÁµÉAiÀiÁVvÀÄ.Û PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀÄÄRå¸ÜÀ £ÁVzÀÝ
zÉÆgÉUÉ DqÀ½vÀzÀ°è £ÉgÀªÀÅ ¤ÃqÀ®Ä CµÀÖ ¥ÀæzsÁ£ÀgÉA§ ªÀÄAwæUÀ½zÀÝgÀÄ. eÉÆvÉUÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÁÌV
EvÀgÉ C¢üPÁjUÀ½zÀÝgÀÄ. ¥ÁæAvÀå, f¯Éè, UÁæªÀÄ DqÀ½vÀzÀ WÀlPÀUÀ¼ÁVzÀݪÀÅ.
PÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÜÉ : ²ªÁfAiÀÄ PÀAzÁAiÀÄ ¥ÀzÞÀ w gÉÊvÀjUÉ C£ÀÄPÀÆ®PÀgª
À ÁVzÀÝ gÉÊvÀªÁj ¥ÀzÞÀ wAiÀiÁVvÀÄ.Û
CªÀ£ÀÄ eÁVÃgÀÄzÁj PÀAzÁAiÀÄ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß gÀzÀÄÝ¥Àr¹zÀ£ÀÄ. PÀAzÁAiÀĪÀ£ÀÄß ºÀtzÀ

ED
CxÀªÁ ªÀ¸ÀÄÛ gÀÆ¥ÀzÀ°è ¤ÃqÀ®Ä DzÉò¹vÀÄÛ. ZËvï ºÁUÀÆ ¸ÀgÀzÉñÀªÀÄÄTAiÉÄA§

H
¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄUÀ½zÀݪÀÅ.

IS
£ÁåAiÀiÁAUÀ ¥ÀzÀÞw : ²ªÁf DqÀ½vÀzÀ°è ¥ÀgÀA¥ÀgÁ£ÀÄUÀvÀ £ÁåAiÀiÁAUÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ eÁjAiÀÄ°èvÀÄÛ.
BL
EP S
R TB

UÁæªÀÄUÀ¼À°è ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ £ÁåAiÀÄzÁ£À ¤ÃqÀÄwÛzÀݪÀÅ. ¨ÁæºÀät £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀÄ ¸ÀäøwUÀ¼À

U
DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¤tðAiÀÄ ¤ÃqÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
BE @K

¸ÉÊ£Àå : ªÀÄgÁoÀ ¸ÉÊ£ÀåzÀ°è PÁ®Ý¼À, UÀdzÀ¼À, C±ÀézÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¦ügÀAV zÀ¼ÀUÀ½zÀݪÀÅ. gÁAiÀÄUÀqÀ,
gÁdUÀqÀ, vÉÆÃgÀt UÀqÀ, ¥ÀævÁ¥ÀUÀqÀ ªÀÄvÀÄÛ ¹AºÀUÀqÀUÀ¼À°è ¥ÀæªÀÄÄR PÉÆÃmÉUÀ½zÀݪÀÅ.
ºÀªÁ¯ÁÝgÀ PÉÆÃmÉAiÀÄ ªÉÄðéZÁgÀPÀ£ÁVzÀÝ£ÀÄ. ¸ÉÊ£ÀåzÀ°è C£ÉÃPÀ aPÀÌ WÀlPÀUÀ½zÀݪÀÅ. UÉj¯Áè
TO

AiÀÄÄzÀÞvÀAvÀæUÁjPÉAiÀÄ°è ²ªÁf ¸ÉʤPÀgÀÄ «±ÉõÀ vÀgÀ¨ÉÃw ¥ÀqÉ¢zÀÝgÀÄ.

²ªÁfAiÀÄ GvÁÛgÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ : ²ªÁfAiÀÄ ªÀÄgÀtzÀ £ÀAvÀgÀ ¸ÀA¨sÁf vÀ£Àß ±ÀQÛ¬ÄAzÀ
T
O

ªÀÄgÁoÀ gÁdåzÀ GvÀÛgÁ¢üPÁjAiÀiÁzÀ£ÀÄ. gÁdå ¸ÀAgÀQë¸ÀĪÀÅzÀgÀ §zÀ¯ÁV OgÀAUÀeÉç£À

N

zÁ½UÉ vÀÄvÁÛV PÉÆ®è®àlÖ£ÀÄ. DvÀ£À ¥Àwß ºÁUÀÆ aPÀÌ ªÀÄUÀ ±ÁºÀÄ£À£ÀÄß ¸ÉgÉ»rAiÀįÁ¬ÄvÀÄ.
»ÃUÁV gÁeÁgÁªÀÄ ±ÁºÀÄ (¸ÀA¨sÁfAiÀÄ ¥ÀÅvÀæ) gÁd¥Àæw¤¢üAiÀiÁV DqÀ½vÀzÀ ¸ÀÆvÀæ
ªÀ»¹PÉÆAqÀ£ÀÄ. gÁeÁgÁªÀÄ ¥ÀÅ£ÀB ªÉÆWÀ®gÉÆA¢UÉ ºÉÆÃgÁl ªÀiÁr UÀÄdgÁvÀ, ªÀiÁ¼Áé,
SÁ£ÀzÉñÀ, ¨ÉgÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ PÉ®ªÀÅ PÉÆÃmÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀ£ÀÄ. gÁeÁgÁªÀÄ 1700
gÀ°è ªÀÄgÀt ºÉÆA¢zÀÝjAzÀ DvÀ£À ¥Àwß vÁgÁ¨Á¬Ä ªÉÆûvÉ vÀ£Àß ºÀvÀÄÛ ªÀµÀðzÀ ªÀÄUÀ
JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ²ªÁfAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀlÖPÉÌÃj¹ C¢üPÁgÀ ¥ÁægÀA©ü¹zÀ¼ÀÄ. EªÀ¼ÀÄ 1700 jAzÀ 1708
gÀªÀgÉUÉ gÁd¥Àæw¤¢üAiÀiÁV PÁgÀå ¤ªÀð»¹zÀ¼ÀÄ. EªÀ¼ÀÄ ¸ÀºÀ OgÀAUÀeÉç£ÉÆA¢UÉ AiÀÄÄzÀÞ
¥ÁægÀA©ü¹zÀ¼ÀÄ. ¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è ªÉÆWÀ®gÀÄ «dAiÀıÁ°UÀ¼ÁzÀgÉ £ÀAvÀgÀ ªÀÄgÁoÀgÀÄ vÁªÀÅ
PÀ¼ÉzÀÄPÉÆArzÀÝ PÉÆÃmÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀB ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀgÀÄ. OgÀAUÀeÉç£À GvÀÛgÁ¢üPÁjAiÀiÁzÀ
MAzÀ£ÉAiÀÄ §ºÀzÀÆÝgÀ µÁ ¸ÀA¨sÁfAiÀÄ ¥ÀÅvÀæ ±ÁºÀÄ£À£ÀÄß §AzsÀ£À¢AzÀ ©qÀÄUÀqÉUÉƽ¹
13
zÀQëtzÀ°èzÀÝ ªÉÆWÀ®gÀ ¸ÀĨsÁUÀ½AzÀ ZËvï ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀzÉñÀªÀÄÄTUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滸À®Ä
C£ÀĪÀÄw ¤ÃrzÀ£ÀÄ. EzÀÄ vÁgÁ¨Á¬Ä ªÀÄvÀÄÛ ±ÁºÀÄ£À £ÀqÀÄªÉ DAvÀjPÀ PÀ®ºÀPÉÌ PÁgÀtªÁV
vÁgÁ¨Á¬Ä ¥ÀgÁ¨sÀªÀUÉÆAqÀ¼ÀÄ. DzÀgÉ ±ÁºÀÄ ¸ÁªÀÄxÀåð ºÉÆA¢gÀ°®è. EzÀjAzÁV vÀ£Àß
DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß ¥ÉñÉéUÉ (¥ÀæzsÁ£À ªÀÄAwæ) ©lÄÖPÉÆlÖ£ÀÄ. »ÃUÉ ªÀÄgÁoÀ gÁdåzÀ°è ¥ÉñÉéAiÀÄgÀ
DqÀ½vÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ.
¥ÉñÉéUÀ¼ÀÄ
¨Á¯Áf «±Àé£ÁxÀ : ±ÁºÀÄ£À ¸ÉãÁ¥ÀwAiÀiÁV ¥Àæ¹zÀÞ ªÀÄgÁoÀ £ÁAiÀÄPÀ£ÁVzÀÝ, ¤µÁתÀAvÀ
ºÁUÀÆ ¸ÀªÀÄxÀð PÁAiÀÄ𠤪Àð»¹zÀÝPÁÌV ¨Á¯Áf «±Àé£ÁxÀ£À£ÀÄß ¥ÉñÉéAiÉÄAzÀÄ £ÉêÀÄPÀ
ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. FvÀ£ÀÄ ±ÁºÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DvÀ£À vÁ¬ÄAiÀÄ£ÀÄß ªÉÆWÀ®gÀ §AzsÀ£À¢AzÀ
©qÀÄUÀqÉUÉƽ¸ÀĪÀ°è ¤uÁðAiÀÄPÀ ¥ÁvÀæªÀ»¹zÀ£ÀÄ. ªÉÆWÀ® ¸ÀįÁÛ£À ¸ÀAiÀÄåzï ¸ÀºÉÆÃzÀgÀ
¸ÉßúÀªÀ£ÀÄß ¸ÀA¥Á¢¹ ²ªÁfAiÀÄ C¢üãÀzÀ°èzÀÄÝ ªÉÆWÀ®gÀÄ ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è£À

ED
¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ ¸ÀAUÀ滸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ ¥ÀqÉzÀ£ÀÄ. ªÀÄgÁoÀ MPÀÆÌlzÀ zsÀÄjÃtgÁzÀ ¨sÉÆøÉè,

H
UÁAiÀÄPÀªÁqÀ, ºÉÆüÀÌgï, ¹A¢üAiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉñÉéAiÀÄgÀ£ÄÀ ß MAzÀÄUÀÆr¹ ªÀÄgÁoÀgÀ QÃwðAiÀÄ£ÀÄß

IS
¥ÀÅ£ÀB ¸Áܦ¹zÀ£ÀÄ. BL
EP S

MAzÀ£ÉAiÀÄ ¨ÁfÃgÁªï : ¨Á¯Áf «±Àé£ÁxÀ£À ªÀÄgÀtzÀ £ÀAvÀgÀ DvÀ£À »jAiÀÄ ¥ÀÅvÀæ£ÁzÀ

R TB
U
MAzÀ£A É iÀÄ ¨ÁfÃgÁªï ¥ÉñÉéAiÀiÁV £ÉêÀÄPÀUÆ É AqÀ£ÄÀ . PÉêÀ® ºÀvÆ É AÛ §vÀÄÛ ªÀµð
À zÀª£
À ÁVzÀÝgÆ
À
BE @K

EªÀ£ÀÄ C¥ÀæwªÀÄ «ÃgÀ£ÁVzÀÝ£ÀÄ. ªÀÄgÁoÀ gÁdåªÀ£ÀÄß GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ°è «¸ÀÛj¸À¨ÉÃPÉA§

GzÉÝñÀ¢AzÀ UÀÄdgÁvï, ªÀiÁ¼ÁéUÀ¼À£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀÄ ZËvï ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀzÉñÀªÀÄÄTUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀAUÀ»
æ ¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ ¥Àqz É £
À ÄÀ . PÀ£ÁðlPÀzÀ avÀzæ ÄÀ UÀð, ²æÃgÀAUÀ¥l
À tÖ zÀ ªÉÄÃ¯É zÁ½ªÀiÁrzÀ£ÄÀ .
¨ÁfgÁªï ªÉÆWÀ® zÉÆgÉ «gÀÄzÀÞ AiÀÄÄzÀÞ ¸ÁjzÁUÀ ¤eÁªÀÄ-G¯ï ªÀÄÄ®Ì ªÉÆWÀ®jUÉ
TO

£ÉgÀªÀÅ ¤ÃqÀĪÀ GzÉÝñÀÀ¢AzÀ vÀ£Àß ¸ÉÊ£ÀåzÉÆA¢UÉ zɺÀ°UÉ vÉgÀ¼ÀĪÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¨sÀÆ¥Á®

T

§½ £ÀqÉzÀ AiÀÄÄzÀÞzÀ°è ªÀÄgÁoÀjAzÀ ¥ÀgÁ¨sÀªÀUÉÆAqÀ£ÀÄ. EzÀjAzÀ £ÀªÀÄðzÀ ZÀA§¯ï

O

£À¢UÀ¼À £ÀqÀÄ«£À «±Á® ¥ÀæzÉñÀ ºÁUÀÆ LªÀvÀÄÛ ®PÀë gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼ÀÄ AiÀÄÄzÀÞ ¥ÀjºÁgÀªÁV
N

¨ÁfgÁªï¤UÉ zÉÆgÀQvÀÄ. C®èzÉ ¥ÉÇÃZÀðVøÀjAzÀ ¸Á®¸Émï, ¨Éù£ï ªÀÄvÀÄÛ ¹¢ÞUÀ½AzÀ

dAfgÁ ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀ£ÀÄ. ¥ÀÅuÉ EªÀ£À DqÀ½vÀzÀ PÉÃAzÀæªÁ¬ÄvÀÄ. EzÉà ªÉüÉUÉ ªÀÄgÁoÀgÀ
MPÀÆÌlzÀ°èzÀÝ UÁé°AiÀÄgï£À ¹A¢üAiÀiÁ, EAzsÉÆÃj£À ºÉÆüÀÌgï, £ÁUÀ¥ÀÅgÀzÀ ¨sÉÆøÉè,
§gÉÆÃqÁzÀ UÁAiÀÄPïªÁqï EªÀgÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀévÀAvÀæUÉƼÀî®Ä wêÀiÁð¤¹zÀgÀÄ. MAzÀ£ÉAiÀÄ
¨ÁfgÁªï zÀPv ëÀ ¬
É ÄAzÀ DqÀ½vÀ £Àq¹ É zÀ£®
À z
è É ªÀÄgÁoÀ gÁdåzÀ QÃwðAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀB ¸Áܦ¸ÀĪÀ°è
AiÀıÀ¹éAiÀiÁzÀ£ÀÄ. EzÀjAzÀ EªÀ¤UÉ JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ²ªÁfAiÉÄAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ §A¢vÀÄ.
¨Á¯Áf ¨ÁfgÁªï : EªÀ£ÀÄ vÀ£Àß E¥ÀàvÀÛ£ÉAiÀÄ ªÀAiÀĹì£À°è C¢üPÁgÀPÉÌ §A¢zÀÝjAzÀ DqÀ½vÀzÀ
ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£ÀPÁÌV ºÀwÛgÀ ¸ÀA§A¢ü ¸ÀzÁ²ªÀ ¨ÁªÀÅ£À£ÀÄß £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁrPÉÆArzÀÝ£ÀÄ. FvÀ£ÀÄ
ªÀÄgÁoÀgÀ WÀ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѸÀ®Ä ¸ÀÆáwð ¤ÃrzÀ£ÀÄ. gÁdåzÀ DyðPÀ ¹Üw ¸ÀÄzsÁj¸À®Ä PÀæªÀÄ
14
PÉÊUÉÆAqÀ£ÀÄ. §ÄAzÉîRAqÀzÀ vÀ£Àß ¸ÁªÀð¨s˪ÀÄvÀé ¸Áܦ¸À®Ä 1742 gÀ°è ºÉÆüÀÌgï ªÀÄvÀÄÛ
¹AzsÀågÀ ¸ÉÊ£ÀåzÉÆA¢UÉ ¥ÀæAiÀiÁt ¨É¼À¹zÀ£ÀÄ. CWÁᤸÁÛ£À¢AzÀ CºÀäzï µÁ C¨ÁÝ° ªÉÆWÀ®
¥Àzæ ÃÉ ±ÀzÀ ªÉÄÃ¯É DPÀª
æ ÄÀ t ªÀiÁr ¯ÁºÉÆÃgï, ªÀÄįÁÛ£,À PÁ²äÃgÀU¼
À £
À ÄÀ ß ªÀ±¥
À r
À ¹PÉÆAqÀ£ÄÀ . DUÀ
ªÉÆWÀ®zÉÆgÉ ¸À¥ÀÝgÀdAUï DAvÀjPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁºÀå zÁ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ªÀÄgÁoÀgÉÆA¢UÉ
M¥ÀàAzÀ ªÀiÁrPÉÆAqÀ£ÀÄ. ¤jÃQë¹zÀAvÉ CºÀäzï µÁ C¨ÁÝ° ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÄÃ¯É DPÀæªÀÄt
ªÀiÁrzÀ£ÀÄ. ¨Á¯Áf ¨ÁfgÁªï vÀ£Àß ¸ÉÊ£ÀåzÉÆA¢UÉ ¥ÁtÂ¥Àvï£À°è ªÉÊjUÀ¼ÉÆA¢UÉ ºÉÆÃgÁr
¥ÀgÁ¨sÀªÀUÉÆAqÀ£ÀÄ.
MAzÀ£ÉAiÀÄ ªÀiÁzsÀªÀ gÁªï : ¨Á¯Áf ¨ÁfgÁªï£À JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ¥ÀÅvÀæ£ÁzÀ EªÀ£ÀÄ vÀAzÉAiÀÄ
ªÀÄgÀtzÀ £ÀAvÀgÀ ¥ÉñÉA
é iÀiÁzÀ£ÄÀ . C¥Áæ¥ÛÀ AiÀÄĪÀP£
À ÁVzÀÝjAzÀ vÀ£ßÀ aPÀÌ¥£
àÀ £
À ÄÀ ß gÁd¥Àw
æ ¤¢üAiÀiÁV
£ÉêÀÄPÀ ªÀiÁrPÉÆAqÀ£ÀÄ. ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄ ¥ÁtÂ¥Àvï C¥ÀdAiÀÄzÀ £ÀAvÀgÀ D±ÀÑAiÀÄðPÀgÀ jÃwAiÀÄ°è
ZÉÃvÀj¹PÉÆAqÀÄ zÀQët ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¥À槮 ±ÀQÛ ¸Áܦ¹zÀ£ÀÄ. ¥ÁtÂ¥Àvï ¸ÉÆð£À

ED
¯Á¨sÀ ¥ÀqÉzÀÄPÉƼÀî®Ä ¤eÁªÀÄ ¥ÀæAiÀÄw߸À®Ä wêÀiÁð¤¹zÁUÀ CªÀ£À£ÀÄß CºÀªÀÄäzï£ÀUÀgÀ

H
§½ £ÀqÉzÀ AiÀÄÄzÀÞzÀ°è ¸ÉÆð¹zÀ£ÀÄ. ªÉÄʸÀÆj£À ºÉÊzÀgÁ°AiÀÄ£ÀÄß ¸ÀºÀ ¸ÉÆð¹zÀ£ÀÄ.

IS
JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ¸À® ªÉÄʸÀÆj£À ªÉÄÃ¯É AiÀÄÄzÀÞ ªÀiÁr ²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖtzÀ ªÉÄÃ¯É «dAiÀÄ ¸Á¢ü¹
BL
EP S

²ªÁf ªÀ±À¥Àr¹PÉÆArzÀÝ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÊzÀgï C°¬ÄAzÀ ¥ÀqÉzÀÄPÉÆArzÀÝ®èzÉ C¥ÁgÀ

R TB
U
AiÀÄÄzÀÞ ¥ÀjºÁgÀ ºÀtªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀ£ÀÄ. GvÀÛgÀ¨sÁgÀvÀzÀ°è gÀd¥ÀÇvÀ, eÁl ªÀÄvÀÄÛ gÉÆû®gÀ£ÀÄß
BE @K

¸ÉÆð¹zÀ£ÀÄ. gÁd¨sÀæµÀÖ£ÁV C¯ÉAiÀÄÄwÛzÀÝ ªÉÆWÀ® ZÀPÀðªÀwð JgÀqÀ£ÉAiÀÄ µÁ D®A£À£ÀÄß

zɺÀ° ¹AºÁ¸À£ÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÀĽîj¸À®Ä £ÉgÀªÀÅ ¤ÃrzÀ£ÀÄ. »ÃUÉ C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è ªÀÄgÁoÀgÀ
QÃwðAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀB ¸Áܦ¹zÀ£ÀÄ. ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄ DAUÉÆèÃ-ªÀÄgÁoÀ AiÀÄÄzÀÞzÀ°è ©ænµÀgÀÄ
TO

ªÀÄgÁoÀgÀ£ÀÄß ¤uÁðAiÀÄPÀªÁV ¸ÉÆð¹zÀ £ÀAvÀgÀ ªÀÄgÁoÀ DqÀ½vÀ CAvÀåUÉÆArvÀÄ.

T

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
O

I.
N

SÁ° ©lÖ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ vÀÄA©j.

1. CºÉÆêÀiï ¸ÁªÀiÁædåzÀ ¸ÁÜ¥ÀPÀ .
2. ªÉÆWÀ¯ï ¸ÁªÀiÁædåzÀ ¸ÁÜ¥ÀPÀ .
3. ªÉÆWÀ®gÀ°è ¥Àæ¹zÀÞ zÉÆgÉ .
4. DUÁæzÀ°è vÁeïªÀĺÀ¯ï PÀnÖ¹zÀªÀ£ÀÄ .
5. ¢£ï-E-E¯Á» JA§ ºÉƸÀ ¥ÀAxÀ ¸Áܦ¹zÀ ªÉÆWÀ¯ï zÉÆgÉ .
6. ²ªÁfAiÀÄ vÁ¬Ä .

15
II. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¦£À°è ZÀað¹ GvÀÛgÀ §gɬÄj.
7. CºÉÆêÀiï gÁdªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV §gɬÄj.
8. ¨Á§gÀ£À ¸ÉʤPÀ ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¹.
9. ±ÉÃgÀµÁºÀ£À DqÀ½vÀ ¥ÀzÀÞwAiÉÆA¢UÉ EA¢£À DqÀ½vÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆð¹
¤ªÀÄä C©ü¥ÁæAiÀĪÀ£ÀÄß §gɬÄj.
10. CPÀâgÀ£ÀÄ UÉzÀÝ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÁªÀŪÀÅ ?
11. µÁ-dºÁ£À£À CªÀ¢A ü iÀÄ£ÀÄß ªÉÆWÀ®gÀ PÀ¯É ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¸ÀIJ
Û ®àzÀ ¸ÀĪÀtðAiÀÄÄUÀªA
É zÀÄ
PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. KPÉ?
12. ²ªÁfAiÀÄ DqÀ½vÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ «ªÀj¹.
13. MAzÀ£Éà ¨ÁfgÁAiÀÄ£À ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¹.

ED
III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.

H
1. ¨sÁgÀvÀzÀ £ÀPÉëAiÀÄ°è CPÀâgï UÉzÀÝ gÁdåUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹j.

IS
2. ²ªÁfAiÀ Ä °è gÁµÀ Ö ç ¨ s À Q Û A iÀ Ä £À Ä ß ¨É ¼ É ¸ À Ä ªÀ ° è vÁ¬Ä fÃeÁ¨Á¬Ä ºÉ à UÉ
BL
EP S
R TB

¸ÀºÁAiÀÄPÀ¼ÁzÀ¼ÀÄ JA§ §UÉÎ ¥Àæ§AzsÀ §gɬÄj.

U

3. ¨sÁgÀvÀzÀ £ÀPÉëAiÀÄ°è CºÉÆêÀiï gÁdªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹.

BE @K

IV. AiÉÆÃd£É.
1. vÀªÀÄä ¸ÀܽÃAiÀÄ DqÀ½vÀ WÀlPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ PÀÄjvÀÄ ªÀgÀ¢ §gɬÄj.
TO
T

*****
O
N

16
 CzsÁåAiÀÄ - 18

¨sÀQÛ ¥ÀAxÀ

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• ¨sÁgÀvÀzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¨sÀQÛ¥ÀAxÀzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ
• ¥ÀæªÀÄÄR ¨sÀQÛ PÀ«UÀ¼À ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼À ¥ÀjZÀAiÀÄ
• ¨sÀQÛ ¥ÀAxÀsÀzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ
¨sÀQÛ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄÄ ªÀÄzsÀåPÁ°Ã£À ¨sÁgÀvÀzÀ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ®PÀëtªÁVzÉ.
F AiÀÄÄUÀzÀ zsÀªÀÄð ¸ÀÄzsÁgÀPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÁ±Àð¤PÀgÀÄ GzÁgÀªÁzÀ ¨sÀQÛ ¥ÀAxÀªÀ£ÀÄß

ED
¥Àæw¥Á¢¹zÀgÀÄ. ¨sÀQÛ JAzÀgÉ zÉêÀgÀ°è ±ÀÄzÀÞ £ÀA©PÉAiÀĤßqÀĪÀÅzÀÄ. zÉêÀgÀ°è ¨sÀQÛ ªÀÄvÀÄÛ
±ÀgÀuÁUÀwAiÀÄ£ÀÄß MwÛ ºÉýzÀgÀÄ. d£ÀgÀ°è ¨sÁævÀÈvÀézÀ ¨sÁªÀ£É ¨É¼É¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹zÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

H
¸ÀªÀðzsÀªÀÄð ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ vÀvÀéªÀ£ÀÄß ¥Àæw¥Á¢¹zÀgÀÄ. gÁªÀÄ, PÀȵÀÚ ºÁUÀÆ C¯Áè JA§ÄzÁV

IS
ºÀ®ªÀÅ £ÁªÀÄUÀ½AzÀ UÀÄgÀÄw¸À®là Ö ¨sU
À ª
À AÀ vÀ££
BLÀ ÄÀ ß DgÁ¢ü¹zÀgÄÀ . CªÀgÄÀ
EP S
ªÀÄÄQÛAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉƼÀî®Ä ¨sÀQÛªÀiÁUÀð ¸ÀÆa¹zÀgÀÄ. ¥Àj±ÀÄzÀÞ
R TB
U
ªÀÄ£À¸ÀÄì ªÀÄvÀÄÛ zÉêÀjUÉ ¥ÀÇtð ±ÀgÀuÁUÀwAiÉÄà ¨sÀQÛ ¥ÀAxÀzÀ
BE @K

ªÀÄÆ® vÀvÀéªÁVvÀÄÛ. ¨sÀQÛ ¥ÀAxÀzÉÆA¢UÉ E¸ÁèA ªÀÄvÀzÀ°è ¸ÀƦü

¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄ ¨É¼É¬ÄvÀÄ.
gÀªÀiÁ£ÀAzÀ (1360 - 1470)
gÀªÀiÁ£ÀAzÀgÀÄ ¥ÀæAiÀiÁUÀzÀ ¨ÁæºÀät PÀÄlÄA§ªÉÇAzÀgÀ°è
TO

d¤¹zÀgÀÄ. gÁªÀiÁ£ÀÄdgÀ vÀvÀézÀ C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼ÁVzÀÝgÀÄ. CªÀgÀÄ

¨sÀQÛ, ¦æÃwUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄïÉÀ ªÉʵÀÚªÀ zsÀªÀÄðzÀ ¥Àæ¸ÁÜ£ÀªÉÇAzÀ£ÀÄß
T

¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ PÉ®ªÀqÉ ¸ÀAZÀj¹ gÁªÀÄ-

O

¹ÃvÉAiÀÄgÀ ¥ÀÇeÉAiÀÄ£ÀÄß d£À¦Aæ iÀÄUÉƽ¹zÀgÄÀ . ªÁgÀuÁ¹AiÀÄÄ CªÀgÀ

N

gÀªÀiÁ£ÀAzÀ
PÁAiÀÄð¸ÁÜ£ÀzÀ PÉÃAzÀæªÁVvÀÄÛ. CªÀgÀÄ eÁw ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß RAr¹
J¯Áè eÁwAiÀĪÀgÀ£ÀÆß vÀªÀÄä ¥ÀAxÀPÉÌ ¸ÉÃj¹PÉÆAqÀgÀÄ. CªÀgÀ°è ¥Àæ¹zÀÞ£ÁzÀªÀ£ÀÄ PÀ©Ãgï.

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
gÀªÀiÁ£ÀAzÀgÀÄ d£ÀjUÉ «±ÉõÀªÁzÀ ¸ÀAzÉñÀªÀ£ÀÄß F jÃw ¤ÃrzÀgÀÄ :
ºÀjAiÀÄ£ÀÄß ¸Àäj¹, ºÀjAiÀÄ°è MAzÁV.
AiÀiÁgÀÄ AiÀiÁªÀ eÁwAiÀĪÀ£ÉAzÀÄ ¥Àæ²ß¸ÀĪÀÅzÀ®è. AiÀiÁgÀÄ zÉêÀgÀ£ÀÄß £É£ÉAiÀÄĪÀgÉÆÃ,
CªÀgÀ£ÀÄß zÉêÀgÀÄ D²ÃªÀð¢¸ÀĪÀ£ÀÄ.

17
¸ÀAvÀ PÀ©Ãgï (1440-1510) : GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ F PÁ®zÀ ªÀÄvÉÆÛ§â
¥Àæ¹zÀÞ ¸ÀAvÀ PÀ©Ãgï. PÀ©ÃgÀgÀÄ ªÁgÀuÁ¹AiÀÄ ‘dįÁ¸ï’ JAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄĪÀ £ÉÃPÁgÀ PÀ¸ÀÄ©£À ªÀÄĸÀ¯Áä£À PÀÄlÄA§zÀ°è ¨É¼ÉzÀgÀÄ.
gÀªÀiÁ£ÀAzÀgÀ ²µÀågÁVzÀÝ EªÀgÀÄ vÀªÀÄäzÉà ºÉƸÀ vÀvÀéªÀ£ÀÄß ¨ÉÆâü¸À®Ä
¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. eÁw ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ §ºÀĪÀÄÆwðUÀ¼À ¥ÀÇeÉAiÀÄ£ÀÄß
RAr¹ zÉêÀgÄÀ M§â£ÃÉ , »AzÀÆ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄĸÀ¯Áä£j À UÉ D M§â zÉêÀgÃÉ
ºÉÆgÀvÄÀ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ E®èªA
É zÀÄ ¸ÁjzÀgÄÀ . F JgÀqÄÀ ªÀÄwÃAiÀÄgÀ°A è iÀÄÆ
¸ËºÁzÀð ªÀÄvÀÄÛ ¸À»µÀÄÚvÉAiÀÄ£ÀÄß ¨É¼É¸À®Ä AiÀÄwß¹zÀgÀÄ.
PÀ©ÃgÀgÀÄ d£ÀgÀ DqÀÄ ¨sÁµÉAiÀiÁzÀ »A¢AiÀÄ°è ¸Á»vÀåªÀ£ÀÄß PÀ©Ãgï
gÀa¹zÀgÀÄ. CªÀgÀ ¥ÀzÀåUÀ¼À£ÀÄß ‘zÉÆúɒ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
»AzÀÆ-ªÀÄĸÀ¯Áä£ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ°è FUÀ®Æ ¥Àp¸ÀÄvÁÛgÉ. PÀ©ÃgÀgÀ C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼À£ÀÄß
‘PÀ©Ãgï-¥ÀAy’UÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. CAzÀgÉ PÀ©Ãgï ªÀiÁUÀðzÀ°è£À ¥ÀæªÁ¹UÀgÀÄ JAzÀxÀð.

ED
PÀ©Ãgï ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR zsÁ«ÄðPÀ ºÁUÀÆ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀÄzsÁgÀPÀgÁVzÀÝgÀÄ.

H
IS
ZÉÊvÀ£åÀ (1486-1533) : ¨sQÀ Û ZÀ¼ª À ½
À AiÀÄ ¥À¹
æ zÀÞ ¸ÀAvÀg°À è ZÉÊvÀ£åÀ gÆÀ
BL
EP S
M§âgÀ Ä . EªÀ g À Ä §AUÁ¼À z À £ÁrAiÀ i ÁzÀ ° è ¨Áæ º À ä t
R TB
U
PÀÄlÄA§ªÉÇAzÀgÀ°è d¤¹zÀgÀÄ. ±ÀæzÉÞ¬ÄAzÀ eÁw ªÉÆzÀ¯ÁzÀ
BE @K

¨s É Ã zÀ U À ¼ À Ä ºÉ Æ ÃUÀ Ä vÀ Û ª É JAzÀ Æ , ¨s À Q Û ¬ ÄAzÀ ªÀ Ä £À Ä µÀ å £À Ä

¥Àj±ÀÄzÀÞ£ÁUÀĪÀ£A É zÀÄ G¥ÀzÃÉ ±À ¤ÃrzÀgÄÀ . PÀȵÀ£ Ú À DgÁzs£À A
É iÀÄ£ÀÄß
d£ÁzÀgÀtÂÃAiÀĪÁUÀĪÀAvÉ ªÀiÁrzÀgÀÄ. PÀȵÀÚ£À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ C£ÉÃPÀ
¨sÀQÛ VÃvÉUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹zÀgÀÄ. EªÀgÀÄ d£ÀgÀ°è eÁw ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß
TO

«gÉÆâü¹, ¨sÁævÀÈvÀé ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ºÉaѸÀ®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹zÀgÀÄ. CªÀgÀ

DzsÁåwäPÀ aAvÀ£ÉAiÀÄ ¨ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ‘ZÉÊvÀ£Àå ZÀjvÁªÀÄÈvÀ’
T

ZÉÊvÀ£Àå JA§ÄzÀgÀ°è ¸ÀAUÀ滸À¯ÁVzÉ.

O
N

UÀÄgÀÄ£Á£ÀPï (1469-1539) : F PÁ®zÀ ªÀÄvÉÆۧ⠨sÀQÛ ¥ÀAxÀzÀ

¥Àwæ ¥ÁzÀPÀ UÀÄgÀÄ£Á£ÀPï. EªÀgÀÄ EA¢£À ¥ÁQ¸ÁÛ£ÀzÀ ‘vÀ¼ÀªÀAr’
UÁæ ª À Ä zÀ ° è d¤¹zÀ g À Ä . aPÀ Ì ªÀ A iÀ Ä ¹ì ¤ AzÀ ¯ É Ã zs Á «ÄðPÀ
¥Àª
æ ÈÀ wÛAiÀÄļÀª
î g
À ÁVzÀÝgÄÀ . zÉêÀgÄÀ M§â£ÃÉ JAzÀÄ ¨ÉÆâü¹zÀg® À z
è ÃÉ
ªÀÄÆwð ¥ÀÇeÉAiÀÄ£ÀÄß RAr¹zÀgÀÄ. ¸ÀvÁÌAiÀÄð ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj±ÀÄzÀÞ
ºÁUÀÆ ¤ÃwAiÀÄÄPÀÛªÁzÀ fêÀ£ÀPÉÌ ºÉaÑ£À ªÀĺÀvÀéªÀ£ÀÄß PÉÆlÖgÀÄ.
eÁw, °AUÀ, vÁgÀvÀªÀÄå«®èzÀ ¸ÀºÀ¥ÀAQÛ ¨sÉÆÃd£ÀPÉÌ ªÀĺÀvÀé
¤ÃrzÀgÀÄ. ‘®AUÀgï’ J£ÀÄߪÀ ¨sÉÆÃd£À ±Á¯É DgÀA©ü¹zÀgÀÄ.
UÀÄgÀÄ£Á£ÀPï
CªÀ j UÉ »AzÀ Æ ºÁUÀ Æ ªÀ Ä Ä¸À ¯ Áä£À ²µÀ å gÀ Ä UÀ ½ zÀ Ý gÀ Ä .
UÀÄgÀÄ£Á£ÀPïgÀ C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼À£ÀÄß ‘¹RÍgÀÄ’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. EªÀgÀ ¨ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß
18
‘UÀÄgÀÄ UÀAæ xÀ ¸Á»¨ï’£À°è ¸ÀAUÀ»
æ ¸À¯ÁVzÀÄÝ EzÀÄ ¹RÍgÀ ¥À«vÀæ UÀA
æ xÀªÁVzÉ. ¹RÍgÀ ¥ÁæxÀð£Á
ªÀÄA¢gÀªÀ£ÀÄß ‘UÀÄgÀÄzÁégÀ’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

²æêÀÄAvÀ ±ÀAPÀgz
À ÃÉ ªÀ ºÁUÀÆ ªÀiÁzsª
À z
À ÃÉ ªÀ :
C¸Áì«Ä£À ¸ÁA¸ÀÌöÈwPÀ ºÁUÀÆ
zsÁ«ÄðPÀ EwºÁ¸ÀzÀ°è ²æêÀÄAvÀ ±ÀAPÀgÀ
zÉêÀ£À ¥ÁvÀæ ¥Àª æ ÀÄÄRªÁzÀÄzÀÄ. »A¢£À
¸ÀA¸ÀÌöÈw, ºÁUÀÆ ¸ÀAVÃvÀ ¥ÀgA À ¥ÀgA
É iÀÄ°è
ºÉƸÀvÀ£ÀªÀ£ÀÄß vÀAzÀ ¥ÀæSÁåwAiÀÄ£ÀÄß
ºÉÆA¢zÁÝ£É. ±ÀAPÀgÀzÉêÀ£À ¨sÁUÀªÀvÀªÀÅ
¸ÀA¸ÀÌöÈvÀ, D¸ÁìA ¨sÁµÉ ºÁUÀÆ §ÈeÁªÀ°
¨sÁµÉUÀ¼À°èzÉ. C¸ÁìA£À°è ±ÀAPÀgÀzÉêÀ£ÀÄ ²æêÀÄAvÀ ±ÀAPÀgÀzÉêÀ ªÀiÁzsÀªÀzÉêÀ
¥ÁægÀA©ü¹zÀ ¨sÀQÛ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄÄ ¨sÁgÀvÀzÀ

ED
EvÀgÉ ¨sÁUÀU¼ À À°è vÀ£ßÀ ¥À¨
æ Ás ªÀ ©ÃjvÀÄ. DvÀ£ÀÄ ¥ÁægA À ¨sÀ ªÀiÁrzÀ ¨sQÀ ÛZ¼
À ª
À ½
À AiÀÄ£ÀÄß KPÁ¸ÀgÀt

H
zsÀªÀÄð- ªÉʵÀÚªÀ ZÀ¼ÀªÀ½ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. PÀȵÀÚ£À°è £ÁªÀÅ ¤ªÀÄð®ªÁzÀ ¨sÀQÛ vÉÆÃgÀ¨ÉÃPÀÄ.

IS
GvÀÛªÀĪÁzÀ QÃvÀð£É ºÁqÀĪÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ PÉüÀĪÀÅzÀjAzÀ £ÁªÀÅ ¨sÀQÛ ºÉÆAzÀ§ºÀÄzÀÄ. zÉêÀgÀ
BL
EP S
¸ÉêÀPÀ JA§ ¸ÀzÁãªÀ£É¬ÄAzÀ zÁ¸Àå ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆAzÀ¨ÉÃPÀÄ. EvÀgÉ ªÉʵÀÚªÀgÀAvÉ, PÀȵÀÚ£À
R TB
U
MqÀUÀÆr gÁzsÉAiÀÄ£ÀÄß F ¥ÀAxÀªÀÅ ¥ÀÇf¸ÀĪÀÅ¢®è.
BE @K

²æêÀÄAvÀ ±ÀAPÀgÀ zÉêÀgÀÄ vÀªÀÄä ¥ÀAxÀzÀ°è ¸ÀgÀ¤AiÀÄ JA§ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ.

DPÁ®zÀ°èzÀÝ eÁw¥ÀzÀÞw «gÀÄzÀÞªÁV zÉÆqÀØ ¸ÁªÀiÁfPÀ PÁæAwUÉ £ÁA¢ ºÁrzÀgÀÄ. J®è
zsÀªÀÄðUÀ¼À, eÁwUÉ ¸ÉÃjzÀªÀgÀ£ÀÄß vÀªÀÄä ¥ÀAxÀzÀ°è ¸ÉÃj¹PÉÆAqÀgÀÄ. F ¥ÀAxÀzÀ°è ¸ÉÃjzÀªÀjUÉ
PÀlÄÖ¤mÁÖzÀ zsÁ«ÄðPÀ ZËPÀlÖ£ÄÀ ß- KPÀzÃÉ ªÀvÁ ¥ÀÇeÉ, ¨sQÀ ÛvÆÉ ÃgÀĪÀÅzÀÄ, EªÀÅUÀ¼£
À ÄÀ ß ¥Á°¸À®Ä
TO

ºÉüÀÄvÁÛgÉ. CªÀgÀ ²µÀågÁzÀ ªÀiÁzsÀªÀzÉêÀgÀÄ, ±ÁPÀÛ UÀÄA¦UÉ ¸ÉÃjzÀªÀgÁVzÀÝgÀÆ, EªÀgÀ

¥Àæ¨sÁªÀ¢AzÀ KPÁ¸ÀgÀtªÀ£ÀÄß M¦à ¸ÉÃgÀÄvÁÛgÉ. §ºÀĪÀÄÄR ¥Àæw¨sÉ
T

ºÉÆA¢zÀ ªÀiÁzsÀªÀzÉêÀgÀÄ ¨sÀQÛZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ°è CvÀåAvÀ ¥ÀæSÁåwAiÀÄ£ÀÄß

O
N

UÀ½¹zÀgÀÄ.
«ÄÃgÁ¨Á¬Ä (1498-1569) : ¨sÀQÛ ¥ÀAxÀPÉÌ ºÉ¸ÀgÁzÀ «ÄÃgÁ¨Á¬Ä
ªÉÄêÁqÀzÀ gÁdPÀĪÀiÁj. ¨sÉÆÃUÀ fêÀ£ÀPÉÌ «zÁAiÀÄ ºÉý PÀȵÀÚ£À
¥ÀgÀªÀÄ ¨sÀPÀÛ¼ÁzÀ¼ÀÄ. PÀȵÀ£
Ú À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ ¨sÀQÛ ¥ÀÇjvÀªÁzÀ QÃvÀð£ÉUÀ¼À£ÀÄß
§gÉz¼ À ÄÀ . F QÃvÀð£ÉU¼ À ÄÀ ‘¨sdÀ £ÉU¼
À ÄÀ ’ JAzÀÄ d£À¦Aæ iÀĪÁzÀªÅÀ . ErÃ
¨sÁgÀvÀzÀ°è FUÀ®Æ F ¨sÀd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÁqÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ.
ªÀĺÁgÁµÀÖçzÀ ©üêÀiÁ £À¢AiÀÄ zÀqÀzÀ°è ¥ÀAqÀgÁ¥ÀÅgÀzÀ «ÄÃgÁ¨Á¬Ä
«oÉÆç£À zÉêÁ®AiÀĪÀÅ ¨sÀQÛ ¥ÀAxÀzÀ PÉÃAzÀæªÁVvÀÄÛ. eÁÕ£ÉñÀégÀ
ªÀÄvÀÄÛ £ÁªÀÄzÉêÀ, KPÀ£ÁxÀ, vÀÄPÁgÁªÀiï ªÀÄvÀÄÛ gÁªÀÄzÁ¸ÀgÀÄ ºÉƸÀ ¥ÀAxÀzÀ ¸ÀAvÀgÀ°è
¥ÀæSÁåvÀgÁVzÀÝgÀÄ.

19
¥ÀÅgÀAzÀgÀzÁ¸ÀgÀÄ (1484-1564)
zÁ¸ÀgÉAzÀgÉ ¥ÀÅgÀAzÀgÀzÁ¸ÀgÀAiÀÄå-JAzÀÄ UÀÄgÀÄUÀ¼ÁzÀ
ªÁå¸ÀgÁAiÀÄjAzÀ ¥Àæ±ÀA¸ÉUÉ ¥ÁvÀæªÁVgÀĪÀ ¥ÀÅgÀAzÀgÀzÁ¸ÀgÀÄ ªÉʵÀÚªÀ
¨sÀQÛ ¥ÁgÀªÀÄåzÀ ºÀj ¸ÀAQÃvÀð£ÀUÀ¼À ªÀÄÄSÁAvÀgÀ PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå,
PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀAVÃvÀPÉÌ ªÀiËTPÀ PÉÆqÀÄUÉ ¤Ãr, ‘PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀAVÃvÀ
¦vÁªÀĺÀ’ JAzÉà ºÉ¸ÀgÁVzÁÝgÉ.
¥ÀÅgÀAzÀgÀzÁ¸ÀgÀÄ vÀªÀÄä ¸ÀAQÃvÀð£ÀUÀ¼À°è ªÀÄÄRåªÁV
ªÉʵÀÚªÀ ¨sÀQÛ ¥ÁgÀªÀÄå-¥Àæ¥ÀQÛAiÀÄ eÉÆvÉUÉ ¸ÁªÀiÁfPÀ PÀ¼ÀPÀ½,
qÁA©üPÀ ¨sÀQÛAiÀÄ «qÀA§£É, fêÀ£À vÀvÀéUÀ¼À PÀÄjvÁV
C©üªÀåQÛ¥Àr¹gÀĪÀÅzÀ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ. CªÀgÀÄ eÁw ªÀÄvÀUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀÅgÀAzÀgÀzÁ¸ÀgÀÄ
RAr¹zÀgÀÄ. AiÀiÁUÀ AiÀÄdÕUÀ¼À£ÀÄß wgÀ¸ÀÌj¹, ªÀÄÆqsÀ £ÀA©PÉUÀ¼À£ÀÄß
C®èUÀ¼ÉzÀgÀÄ. vÉÆÃjPÉAiÀÄ ¨sÀQÛAiÀÄ£ÀÄß wgÀ¸ÀÌj¹zÀ CªÀgÀÄ DAvÀjPÀ ºÀÄqÀÄPÁlPÉÌ, DvÀä±ÉÆÃzsÀ£ÉUÉ
¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆlÖgÀÄ. CAvÀgÀAUÀ ±ÀÄ¢ÞAiÀiÁUÀzÉ §»gÀAUÀ ±ÀÄ¢üÞ ªÀåxÀðªÉAzÀÄ w½¹zÀgÀÄ.
ªÀÄ£ÀªÀ vÉƼÉAiÀÄzÉ ªÀÄ®ªÀ vÉƼÉAiÀÄĪÀÅzÀjAzÉãÀÄ ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀªÉAzÀÄ ¥Àæ²ß¹zÀgÀÄ. ¤Ãj£À°è

ED
PÀĽvÀÄ zsÁå£À ªÀiÁqÀĪÀ qÁA©üPÀgÀ£ÀÄß §PÀ¥ÀQëUÀ½UÉ ºÉÆð¹zÀgÀÄ. ªÀÄ£ÀzÀ°è zÀÈqsÀ¨sÀQ۬ĮèzÉ

H
vÀ£ÀĪÀ ¤ÃgÉƼÀUÀzÀÄݪÀÅzÀÄ ªÀåxÀðªÉAzÀÄ ¸ÀàµÀÖ¥Àr¹zÀgÀÄ.

IS
‘‘F¸À¨ÉÃPÀÄ EzÀÄÝ eÉʸÀ¨ÉÃPÀÄ; ªÀiÁ£ÀªÀ d£Àä zÉÆqÀØzÀÄ. EzÀ£ÀÄß ºÁ¤ ªÀiÁqÀ¨ÉÃr
BL
EP S
ºÀÄZÀÑ¥ÀàUÀ½gÁ’’ JA§AvÀºÀ fêÀ£À vÀvÀéeÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß ¤Ãr ¥ËgÀĵÀªÁzÀªÀ£ÀÄß ºÁ¸ÀĺÉÆPÁÌV¹,
R TB
U
J®ègÀ ªÀÄ£ÀªÀÄ£ÀUÀ¼À°è ©üwÛ-¨É¼À¹zÀgÀÄ. ¥ÀÅgÀAzÀgÀ MAzÉÆAzÀÄ ¸ÀAQÃvÀð£ÉAiÀÄÆ ªÀÄ£ÀÄd
BE @K

PÀÄ®PÉÌ eÁÕ£À ¢Ã«UÉUÀ¼ÁV ªÀÄ£ÀĵÀå §zÀÄPÀ£ÀÄß ¸ÁxÀðPÀªÁV¸ÀĪÀ §vÀÛzÀ

¸É¯ÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. CªÀgÀ eÁÕ£ÀzÀ F ¨sÀAqÁgÀªÉ®è PÀ£ÀßqÀzÀ
¥ÀÅgÀAzÀgÉÆÃ¥À¤µÀvÁÛV ‘zÁ¸ÀgÉAzÀgÉ ¥ÀÅgÀAzÀgÀ zÁ¸ÀgÀAiÀÄå’ JA§AvÀºÀ
SÁåwUÉ PÁgÀtªÀÇ D¬ÄvÀÄ.
PÀ£ÀPÀzÁ¸ÀgÀÄ (1509 - 1609)
TO

¨ÁqÀ ªÀÄvÀÄÛ §APÁ¥ÀÅgÀzÀ ¸ÀܽÃAiÀÄ £ÁAiÀÄPÀ£ÁVzÀÝ PÀ£ÀPÀgÀÄ

T

aPÀÌA¢¤AzÀ®Æ AiÀÄÄzÀÞ ¥Àæ«Ãt£ÁVzÀÝgÀÄ. MªÉÄä AiÀÄÄzÀÞ gÀAUÀzÀ°è

O

wêÀæªÁV UÁAiÀÄUÉÆAqÀ PÀ£ÀPÀgÀÄ C¢üPÁgÀzÀ ºÁUÀÆ MmÁÖgÉ §zÀÄQ£À

N

C¤±ÀÑvÀvÉAiÀÄ §UÉUÉ fUÀÄ¥ÉìAiÀÄ£ÀÄß vÀ¼ÉzÀÄ, ¯ËQPÀ ¸ÀÄRªÀ£ÀÄß vÀåf¹

zÁ¸ÀªÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß C£ÀĸÀj¹ PÀ£ÀPÀzÁ¸ÀgÁzÀgÉAzÀÄ ¥ÀæwÃwAiÉÆAzÀÄ
ºÉüÀÄvÀÛzÉ.
M§â ¨sÀQÛ ¸ÀAvÀgÁV PÀ£ÀPÀzÁ¸ÀgÀÄ CA¢£À ¸ÀªÀiÁdzÀ°èzÀÝ ªÉÄîÄ-QüÀÄ,
GZÀÑ-¤ÃZÀ ¥Àj¨sÁªÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆÃUÀ¯Ár¸À®Ä ºÉÆÃgÁrzÁÝgÉ. qÁA©üPÀ
¨sÀQÛAiÀÄ£ÀÄß vÉUÀ½zÁÝgÉ. £ÉÊd ¨sÀQÛªÀiÁUÀð¢AzÀ d£ÀgÀÄ zÉʪÀ¸Á¤zÀåªÀ£ÀÄß PÀ£ÀPÀzÁ¸À
¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÉAzÀÄ ¨ÉÆâü¹zÁÝgÉ. ¨sÀQÛ ªÀiÁUÀðzÀ ¸ÀgÀ¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¹zÁÝgÉ. ªÀÄÄRåªÁV
zÉʪÀ¸ÁPÁëvÁÌgÀPÉÌ GvÀÛªÀÄ eÁwAiÀįÉèà ºÀÄnÖgÀ¨ÉÃPÉ£ÀÄߪÀ CºÀðvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¥Á¢¸ÀÄwÛzÀÝ
¥ÀÅgÉÆûvÀ ªÀUÀðUÀ¼À£ÀÄß vÀªÀÄä QÃvÀð£ÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ MqÉzÀĺÁQzÁÝgÉ.
PÀ£ÀPÀzÁ¸ÀgÀÄ M§â ¨sÀQÛ PÀ«AiÀÄÆ DVzÀÄÝ C¸ÀARå ¸ÀAQÃvÀð£ÉUÀ¼À eÉÆvÉUÉ C£ÉÃPÀ ¸Á»vÀå
PÀÈwUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹zÁÝgÉ CªÀÅUÀ¼ÀÄ-`ªÉÆúÀ£ÀvÀgÀAVtÂ’, ‘£À¼ÀZÀjvÉæ’, ‘gÁªÀÄzsÁ£Àå ZÀjvÉ’ ªÀÄvÀÄÛ
‘ºÀj¨sÀQÛ¸ÁgÀ’ ªÀÄÄRåªÁzÀªÀÅUÀ¼ÁVªÉ.
20
²±ÀÄ£Á¼À ±ÀjÃ¥sÀ (1819-1889)
EªÀiÁªÀiï-ºÀdƪÀiÁ- EªÀgÀ vÀAzÉ-vÁ¬ÄUÀ¼ÀÄ EA¢£À UÀzÀUÀ
f¯ÉèAiÀÄ ²UÁΫ vÁ®ÆQ£À ²±ÀÄ£Á¼ÀzÀ°è ±ÀjÃ¥sïgÀÄ 1819gÀ°è d£Àä
vÀ¼ÉzÀgÀÄ. SÁfíAiÀÄ ¸À®ºÉAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ vÀAzÉ EªÀiÁªÀiï ¸ÁºÉç
ªÀÄUÀÄ«UÉ ‘ªÀĺÀªÀÄäzï ±ÀjÃ¥sÀ’ JAzÀÄ £ÁªÀÄPÀgÀt ªÀiÁrzÀgÀÄ.
‘±ÀjÃ¥sÀ’ ¥Á¹ð ±À§Þ. GzÁvÀÛ zsÉåÃAiÀÄUÀ¼À CxÀªÁ GvÀÛªÀÄ ²Ã®
¸Àé¨sÁªÀ ºÉÆA¢ EvÀgÀjAzÀ UËgÀ«¸À®àqÀĪÀ ªÀåQÛ JAzÀxÀð ºÉ¸ÀjUÉ
vÀPÀÌAvÉAiÉÄà ±ÀjÃ¥sÀ gÀÆ¥ÀÅUÉÆAqÀgÀÄ.
²±ÀÄ£Á¼À ±ÀjÃ¥sÀgÀÄ aPÀÌA¢¤AzÀ¯Éà E¸ÁèA, «ÃgÀ±ÉʪÀ ºÁUÀÆ
ªÉÊ¢PÀ vÀvÀé ¹zÁÝAvÀUÀ½AzÀ ¥Àæ¨sÁ«vÀgÁVzÀÝgÀÄ. wæPÁ® eÁÕ¤AiÀiÁVzÀÝ
UÉÆëAzÀ¨sÀlÖgÀÄ EªÀgÀ UÀÄgÀÄUÀ¼ÀÄ. ²±ÀÄ£Á¼ÀzÀ ªÀÄPÀ̽UÁV ±ÀjÃ¥sÀ
¸ÀܽÃAiÀÄ ZÀAzÉæñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄzÀ°è ±Á¯É vÉgÉAiÀÄĪÀ ªÀÄÆ®PÀ CªÀgÀ°è ²±ÀÄ£Á¼À ±ÀjÃ¥sï
zsÁ«ÄðPÀ «±Á® ªÀÄ£ÉÆèsÁªÀ ¨É¼ÉAiÀÄ®Ä PÁgÀtgÁzÀgÀÄ.

ED
¸ÀAWÀ fëAiÀiÁVzÀÄÝ, ±ÀjÃ¥sÀgÀÄ ²±ÀÄ£Á¼À ¥ÀæzÉñÀzÀ°è £ÀqÉAiÀÄÄwÛzÀÝ eÁvÉæ, GvÀìªÀ,
§AiÀįÁl, ªÉƺÀgÀA GvÀìªÀUÀ¼À°è ¸ÀQæAiÀĪÁV ¥Á¯ÉÆÎAqÀÄ d£ÀvÉUÉ ¸ÀÆáwðAiÀÄ

H
¸É¯ÉAiÀiÁUÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ªÉƺÀgÀA »£É߯ÉAiÀÄ ZÁjwæPÀ ¸ÀAUÀwUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĸÀj¹ jªÁAiÀÄvï

IS
£ÀqɸÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ jªÁAiÀÄvï ¸Á»vÀåzÀ ºÀjPÁgÀgÁzÀgÀÄ.
BL
EP S
R TB

¸ÀƦü ¸ÀAvÀgÀÄ : ¸ÀƦü ¸ÀAvÀgÀÄ ¥À¶ðAiÀiÁ¢AzÀ §AzÀÄ

U
PÉ®ªÀÅ ¸ÀƦü ¸ÀAvÀgÀÄUÀ¼ÀÄ :
¨sÁgÀvÀzÀ ««zsÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è £É¯É¹zÀgÀÄ. CªÀgÀ£ÀÄß ¦ÃgÀ
BE @K

(UÀÄgÀÄ) JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ‘¸ÀÆ¥sï’ JA§ ¸ÁzÁ ªÉÆE£ï-Gzï-¢Ã£ï a¶Û, ¨Á¨Á

GuÉÚAiÀÄ §mÉÖ vÉÆqÀÄwÛzÀÄÝzÀjAzÀ ªÀÄĹèA ¸ÀAvÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥s À j Ãzï, ¤eÁªÀ i ï Gzï-¢Ã£ï
‘¸ÀƦüÃ’ JAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ. ¥ÉæêÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀQÛ¬ÄAzÀ O°AiÀÄ,ªÀÄ°Pï ªÀĺÀªÀÄzï ºÁUÀÆ
¥ÀgÀªÀiÁvÀä£À£ÀÄß CxÀªÁ C¯Áè£À£ÀÄß ¸ÉÃgÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÉAzÀÄ SÁéeÁ§AzÉà £ÀªÁeï ªÀÄÄAvÁzÀªgÀ ÄÀ .
TO

¨É Æ Ã¢ü ¹ zÀ g À Ä . J¯Áè ªÀ U À ð zÀ d£À g À £ À Ä ß UËgÀ « ¹

¨Á¼ÀĪÀÅzÀgÀ ªÀĺÀvÀéªÀ£ÀÄß MwÛ ºÉýzÀgÀÄ. ¨sÀQÛ¬ÄAzÀ PÀÆrzÀ £ÀvÀð£À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAVÃvÀªÀÅ
T

£ÀªÀÄä£ÀÄß zÉêÀgÀ PÀqÉ PÉÆAqÉÆAiÀÄÄåvÀÛªÉ JAzÀÄ ¸ÀƦüUÀ¼ÀÄ £ÀA©zÀÝgÀÄ. CªÀgÀÄ GzÀÄð ªÀÄvÀÄÛ
O

»A¢ ¨sÁµÉAiÀÄ°è ¨sÀQÛAiÀÄ ªÀĺÀvÀéªÀ£ÀÄß ¸ÁgÀ®Ä C£ÉÃPÀ PÀÈwUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹zÀgÀÄ. PÀÄvÀħ£ï

N

JA¨ÁvÀ£ÀÄ ‘ªÀÄÈUÁªÀw’ ºÁUÀÆ ªÀÄ°èPï ªÀĺÀªÀÄzï d¬ÄìAiÀÄ ‘¥ÀzÁäªÀvï’ JA§ PÁªÀåUÀ¼ÀÄ

¸ÀƦü vÀvÀéªÀ£ÀÄß JwÛ »r¢ªÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ ºÀ®ªÁgÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼À°è »AzÀÆ ªÀÄvÀÄÛ E¸ÁèA zsÀªÀÄðzÀ £ÀqÀĪÀt CAvÀgÀªÀ£ÀÄß
PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ®Ä C£ÉÃPÀ ¸ÀÄzsÁgÀPÀgÀÄ ¥ÀæAiÀÄwß¹zÀgÀÄ.
¨sÀQÛ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ
»AzÀÆ DZÀgÀuÉUÀ¼À ¸ÀÄzsÁgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ »AzÀÆ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄĸÀ¯Áä£ÀgÀ°è ªÀÄzsÀÄgÀ
¨ÁAzsÀªÀåªÀ£ÀÄß GAlÄ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ ¨sÀQÛ ¥ÀAxÀzÀ JgÀqÀÄ ªÀÄÄRå GzÉÝñÀUÀ¼ÁVzÀݪÀÅ. »AzÀÆ
¸ÀªÀiÁdzÀ°è£À C£ÉÃPÀ £ÀÆå£ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄzsÁgÀPÀgÀÄ ¤ªÁj¹zÀgÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÁæzÉòPÀ ¨sÁµÉUÀ¼ÀÄ
«PÁ¸ÀUÉÆAqÀªÀÅ. CªÀgÀÄ zÉò ¨sÁµÉUÀ¼À°è §gÉzÀÄ CªÀÅUÀ¼À ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrzÀgÀÄ.
EzÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ «PÁ¸ÀPÉÌ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.

21
 ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
¨sÀQÛ ¥ÀAxÀzÀ°è ¸ÀAvÀgÀÄ vÁªÁqÀĪÀ ¨sÁµÉAiÀÄ°èAiÉÄà QÃvÀð£ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ ¨sÀd£ÉUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹zÀgÀÄ.
EzÀjAzÁV ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¨sÁµÉUÀ¼À°è zÉùà ¸Á»vÀå C©üªÀÈ¢ÞUÉÆArvÀÄ. »A¢AiÀÄ°è ¸ÀÆgÀzÁ¸ÀgÀÄ
‘¸ÀÆgï ¸ÁUÀgï’£ÀÄß, vÀļÀ¹ÃzÁ¸ÀgÄÀ ‘gÁªÀÄZÀjvÀ ªÀiÁ£À¸’À ªÀ£ÄÀ ß gÀa¹zÀg,É ªÀÄgÁpAiÀÄ°è C¨sA
À UÀU¼
À A
É §
QÃvÀð£ÉUÀ¼À eÉÆvÉUÉ eÁÕ£ÀzÉêÀgÀ ‘eÁÕ£ÉñÀéj’ PÁªÀåªÀÅ gÀZÀ£ÉAiÀiÁzÀªÀÅ.
C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwðªÀiÁr.
1. ¨sÀQÛ JAzÀgÉ zÉêÀgÀ°è ±ÀÄzÀÞ _______ .
2. gÀªÀiÁ£ÀAzÀgÀ ²µÀågÀ°è ¥Àæ¹zÀÞgÁzÀªÀgÀÄ ______ .
3. PÀ©ÃgÀgÀ C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼À£ÀÄß _______ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
4. ZÉÊvÀ£ÀågÀ DzsÁåwäPÀ aAvÀ£ÉAiÀÄ ¸ÀAUÀæºÀ ______ .

ED
5. `gÁªÀÄzsÁå£À ZÀjvÉ’AiÀÄ PÀvÀÈð _________

H
II.
PɼÀPÀAqÀ ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ «ÄvÀægÉÆA¢UÉ ZÀað¹ GvÀÛj¹j.

IS
6. gÁªÀÄ - ¹ÃvÉAiÀÄgÀ ¥ÀÇeÉAiÀÄ£ÀÄß d£À¦A
BL æ iÀÄUÉƽ¹zÀªgÀ ÁgÀÄ? CªÀgÀ ¸ÉêÉU¼
À ÁªÀŪÀÅ?
EP S
R TB

7. ¹RÍgÀÄ AiÀiÁgÀÄ ? CªÀgÀ UÀæAxÀ AiÀiÁªÀÅzÀÄ?

U

8. C¸Áì«Ä£À ¸ÁA¸ÀÌöÈwPÀ ºÁUÀÆ zsÁ«ÄðPÀ EwºÁ¸ÀzÀ°è ²æêÀÄAvÀ ±ÀAPÀgÀ zÉêÀgÀ

BE @K

¥ÁvÀæ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀÄzÀÄ. ºÉÃUÉ w½¹?

9. ¥ÀÄgÀAzÀgÀzÁ¸ÀgÀ ¨sÀQÛAiÀÄ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ ¥Àæ¸ÁÛ¦¹gÀĪÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¹.
10. ¨sÀQÛ ZÀ¼ÀªÀ½¬ÄAzÁzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?
TO

III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ :
1. ¨sÀQÛ ¸ÀÄzsÁgÀPÀgÀ fêÀ£À ZÀjvÉæAiÀÄ£ÀÄß w½zÀÄPÉƽî.
T
O

2. ¤ªÀÄä ²PÀëPÀjAzÀ ¨sÀQÛ ¥ÀAxÀzÀ ¸ÀÄzsÁgÀPÀgÀÄUÀ¼À ¥ÀÇtð ªÀiÁ»w ¥ÀqÉzÀÄPÉƽî.

N

IV. AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ :
1. ¨sÀQÛ ¥ÀAxÀzÀ ¸ÀÄzsÁgÀPÀgÀÄUÀ¼À°è M§âgÀ §UÉÎ MAzÀÄ «¸ÁÛgÀªÁzÀ AiÉÆÃd£É
vÀAiÀiÁj¹.
2. «zÁåyðUÀ¼À£ÀÄß UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¹ ¨sÀQÛ¥ÀAxÀzÀ ¥ÀæwAiÉƧ⠸ÀÄzsÁgÀPÀgÀ
§UÉÎ AiÉÆÃd£É vÀAiÀiÁj¹.
3. PÀ£ÀPÀzÁ¸ÀgÀ, ¥ÀÅgÀAzÀgÀ zÁ¸ÀgÀ QÃvÀð£ÉUÀ¼À°è CqÀPÀªÁVgÀĪÀ ªÀiË®åUÀ¼À §UÉÎ
²PÀëPÀgÀ £ÉgÀ«£ÉÆA¢UÉ ZÀað¹.
4. PÀ£ÀPÀzÁ¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÅgÀAzÀgÀzÁ¸ÀgÀ QÃvÀð£ÉUÀ¼À£ÀÄß C¨sÁå¸À ªÀiÁr.
*****

22
 CzsÁåAiÀÄ - 19

AiÀÄÆgÉÆÃ¥ï : ªÀÄzsÀåAiÀÄÄUÀ ºÁUÀÆ DzsÀĤPÀ AiÀÄÄUÀ

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• ªÀÄzsÀåAiÀÄÄUÀzÀ H½UÀªÀiÁ£Àå ªÀåªÀ¸ÉÜ.
• ¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓêÀ£ÀPÉÌ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ
• ¨sËUÉÆýPÀ C£ÉéõÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ
• zsÁ«ÄðPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÉ PÁgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ
• PÉÊUÁjPÁ PÁæAw ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ

ED
ªÀÄzsÀåAiÀÄÄUÀzÀ AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï :
LzÀ£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£À¢AzÀ ºÀ¢£ÉÊzÀ£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀªÀgÉUÉ AiÀÄÄgÉÆæ£À ªÀÄzsÀåAiÀÄÄUÀªÉAzÀÄ

H
IS
UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ. CAzÀgÉ EzÀÄ gÉÆêÀÄ£ï ¸ÁªÀiÁædåzÀ ¥ÀvÀ£ÀzÉÆA¢UÉ DgÀA¨sÀUÉÆAqÀÄ 1453gÀ
BL
EP S
PÁ£ï¸ÁÖAn£ÉÆÃ¥À¯ï ¥ÀvÀ£ÀzÉÆA¢UÉ ªÀÄÄPÁÛAiÀÄUÉƼÀÄîvÀÛzÉ. gÉÆêÀÄ£ï ¸ÁªÀiÁædåzÀ ¥ÀvÀ£ÀzÀ
R TB

£ÀAvÀgÀ AiÀÄÄgÉÆæ£À°è PÀAqÀħAzÀ ¥ÀzÞÀ wAiÉÄà H½UÀªiÀ Á£Àå ¥ÀzÞÀ w. F ªÀ媸 À ÜÉ AiÀÄÄ gÁdQÃAiÀÄ
U
BE @K

ºÁUÀÆ DyðPÀ vÀ¼º À ¢

À AiÀÄ°è gÀƦvÀªÁzÀ ¨sÆ À «ÄAiÀÄ MqÉv£ À zÀ À ªÀ媸
À ÜÉ AiÀiÁVvÀÄ.Û EzÀÄ ¤¢ðµÀÖ
¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆAzÀĪÀÅzÀgÀ ¸À®ÄªÁV ºÀÄnÖPÉÆAqÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀiÁVvÀÄÛ. §°µÀÖ ºÁUÀÆ C±ÀPÀÛgÀ
£ÀqÀÄªÉ EzÀÝAvÀºÀ M¥ÀàAzÀ J£ÀߧºÀÄzÀÄ. AiÀiÁgÀÄ ¨sÀÆMqÉvÀ£ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢ §°µÀ×£ÁVzÀÝ£ÉÆÃ
CªÀ£Éà zsÀtÂ, ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß »qÀĪÀ½AiÀiÁV ¥ÀqÉzÀAvÀºÀ C±ÀPÀÛ ªÀåQÛAiÀÄ£ÀÄß »qÀĪÀ½zÁgÀ
TO

JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. ªÀÄzsÀåAiÀÄÄUÀzÀ°è AiÀÄÄgÉÆæ£À J®è ªÀUÀðUÀ¼À°è, ¸ÀAWÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À°è

F ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ¸ÀégÀÆ¥À, ¥ÀæPÁgÀUÀ¼ÀÄ ¥ÁzÁ¥ÀðtªÁ¬ÄvÀÄ. F ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄ¢AzÀ
T

G£ÀßvÀ ¥Àæ¨sÀÄ ªÀUÀðUÀ¼ÀÄ ºÀÄnÖzÀªÀÅ. ¥Àæ¨sÀÄ ªÀUÀð-»qÀĪÀ½zÁgÀgÀÄ-£ÉÆç®gÀ £ÀqÀÄªÉ ªÁzÀ

O
N

«ªÁzÀUÀ¼ÀÄ DgÀA¨sÀªÁzÀªÀÅ. F ©PÀÌnÖ¤AzÀ H½UÀªÀiÁ£Àå M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄjzÀÄ ©zÀݪÀÅ.

15£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÉüÉUÉ C£ÉÃPÀ WÀl£ÁªÀ½UÀ¼ÀÄ F ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ¥ÀvÀ£ÀPÉÌ PÁgÀtªÁzÀªÀÅ.
EAUÉèAqï, ¥sÁæ£ïì, ªÀÄvÀÄÛ ¸Éàãï zÉñÀUÀ¼À°è ºÀÄnÖPÉÆAqÀ ¥À槮ªÁzÀ CgÀ¸ÀÄ ªÀÄ£ÉvÀ£ÀUÀ½AzÀ
H½UÀªÀiÁ£Àå ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ¸ËzsÀ PÀĹAiÀÄ®Ä ¥ÁægÀA©ü¹vÀÄ. ¥ÁæAwAiÀÄ ¨sÁµÉAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ,
gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄ£ÉÆèsÁªÀ, ¥Àæ¨sÀÄUÀ¼À ¤gÀAPÀıÀ ¥Àæ¨sÀÄvÀé DPÁAPÉë, EzÀgÀ «£Á±ÀPÉÌ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
16 £Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÉüÉUÉ AiÀÄÆgÉÆÃ¥ï ºÉƸÀAiÀÄÄUÀPÉÌ ¥ÀæªÉò¹vÀÄ. AiÀÄÄgÉÆæ£À DzsÀĤPÀ
AiÀÄÄUÀªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR WÀl£ÉAiÀiÁV ¥Àjt«Ä¹vÀÄ. lQðÃAiÀÄjAzÀ PÁ£Áì÷ÖAn£ÉÆÃ¥À¯ï ªÀ±À,
ºÁUÀÆ ºÉaÑzÀ ªÁå¥ÁgÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ, ¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓêÀ£À, ¨sËUÉÆýPÀ C£ÉéõÀuÉ, zsÁ«ÄðPÀ
¸ÀÄzsÁgÀuÁ ZÀ¼ÀªÀ½ ºÁUÀÆ PÉÊUÁjPÁ PÁæAwUÀ¼À ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ PÁgÀtªÁzÀªÀÅ.

23
DzsÀĤPÀ AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï : ¥ÀÄ£ÀgÀÄfÓêÀ£À (The Renaissance)
¥ÀÄ£ÀgÀÄfÓêÀ£ÀzÉÆA¢UÉ DzsÀĤPÀ AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. ¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓêÀ£À ¥ÀzÀzÀ
CxÀð ¥ÀÅ£ÀgïeÁUÀÈw. EzÀÄ AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï£À ªÀÄzsÀåAiÀÄÄUÀzÀ CAvÀåzÀ°è GAmÁzÀ J¯Áè ¨Ë¢ÞPÀ
§zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß MmÁÖV ¸ÀÆa¸ÀĪÀ ¥ÀzÀ J£ÀߧºÀÄzÀÄ. 14 ªÀÄvÀÄÛ 15£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀªÀÅ ¥À²ÑªÀÄ
AiÀÄÄgÉÆæ£À PÀ¯É, ªÁ¸ÀÄÛ²®à, zsÀªÀÄð, vÀvÀé±Á¸ÀÛç, «eÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ «µÀAiÀÄUÀ¼À
¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛªÉ. eÁÕ£À ¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓêÀ£À ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄÄ ªÉÆzÀ®Ä ¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀzÀÄÝ
El°AiÀÄ°è. D£ÀAvÀgÀ CzÀÄ AiÀÄÄgÉÆæ£À EvÀgÉ ¨sÁUÀUÀ½UÉ ºÀgÀrvÀÄ. DzÀÝjAzÀ El°AiÀÄ£ÀÄß
“¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓêÀ£À”zÀ vÀªÀgÀÄ JA§ÄzÁV PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
¥ÀÄ£ÀgÀÄfÓêÀ£ÀPÉÌ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ
1453gÀ°è PÁ£ïìmÁAn£ÉÆÃ¥À¯ï£À ¥ÀvÀ£À, H½UÀªÀiÁ£Àå ¥ÀzÀÞwAiÀÄ CªÀ£Àw, dªÀÄð¤AiÀÄ
UÀÄl£ï§Uïð£À ªÀÄÄzÀæt AiÀÄAvÀæzÀ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É, ¨sËUÉÆýPÀ C£ÉéõÀuÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄRåªÁVªÉ.
AiÀÄÄgÉÆæ£À gÁdPÀĪÀiÁgÀgÀÄ, ²æêÀÄAvÀgÀÄ, ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¥Á¢æUÀ¼ÀÄ, «zÁéA¸ÀgÀ£ÀÄß,

ED
PÀ¯Á«zÀgÀ£ÀÄß, «eÁÕ¤UÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ vÀvÀéeÁÕ¤UÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÇö¹zÀÄzÀÄ ºÁUÀÆ E£ÀÄß ºÀ®ªÁgÀÄ

H
CA±ÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓêÀ£ÀzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ PÁgÀtªÁzÀªÀÅ.

IS
¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓêÀ£ÀzÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ BL
EP S

1) ¥ÀÅ£ÀgÄÀ fÓêÀ£À PÁ®zÀ d£ÀgÀ zÀȶÖPÆ É Ã£À ªÀÄzsåÀ AiÀÄÄUÀQÌAvÀ®Æ ©ü£ßÀ ªÁVvÀÄÛ. dUÀvÄÀ Û ªÀÄvÀÄÛ
R TB
U
ªÀiÁ£ÀªÀ£À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ d£ÀgÀ C©ü¥ÁæAiÀÄ §zÀ¯Á¬ÄvÀÄ. EzÀ£ÀÄß “ªÀÄ£ÀĵÀåªÁzÀ” JAzÀÄ
BE @K

PÀgÉAiÀįÁ¬ÄvÀÄ. ªÀÄ£ÀĵÀåªÁ¢UÀ¼ÀÄ GvÀÌøµÀÖ ¸Á»vÀåzÀ §UÉÎ D¸ÀQÛ vÀ¼ÉzÀgÀÄ. ªÀiÁ£ÀªÀ

fêÀ£ÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ PÀæªÀÄUÀ½UÉ MvÀÄÛ ¤ÃqÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß £ÀqÉzÀªÀÅ.
2) ¥ÀÅ£ÀgÄÀ fÓêÀ£À PÁ®zÀ §gÀºU À ÁgÀgÄÀ EAVèõï, EmÁ°AiÀÄ£ï ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð£ï ¨sÁµÉAiÀÄ°è
§gÉzÀ ¸Á»vÀå ²æêÀÄAvÀªÁ¬ÄvÀÄ.
TO

3) DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ fêÀ£ÀzÀ°è §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. PÀȶPÀ fêÀ£ÀªÀÅ

ªÁtÂdå ªÀÄvÀÄÛ PÉÊUÁjPÁ ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÉ §zÀ¯Á¬ÄvÀÄ. ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À®Æè
T
O

ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀªÁV §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁzÀªÀÅ.
N

4) ¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓêÀ£ÀzÀ ªÀÄÄRå ®PÀëtªÉAzÀgÉ d£ÀgÀÄ ±ÉæõÀ× ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ §UÉÎ vÀ¼ÉzÀ D¸ÀQÛ,

AiÀiÁªÀÅzÀÄ ±ÉæõÀתɤ¸ÀĪÀÅzÉÆà CzÀ£ÀÄß C£ÀÄPÀj¸ÀĪÀ ¥ÀæªÀÈwÛ. EzÀ£ÀÄß “±ÉæõÁ×£ÀÄPÀgÀuÉ”
JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
5) VæÃPï ªÀÄvÀÄÛ gÉÆêÀiï£À «zÁéA¸ÀgÀÄ El°UÉ ªÀ®¸É §AzÀÄ £É¯É¹zÀgÀÄ.
¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓêÀ£ÀzÀ ¸Á»vÀå
¥ÀÄ£ÀgÀÄfÓêÀ£ÀzÉÆA¢UÉ DzsÀĤPÀ AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. El° C£ÉÃPÀ ¸Á»vÀå
¢UÀÎdgÀ vÀªÀgÀÆgÁVvÀÄÛ. ¥sÁæ£ïì, EAUÉèAqï, dªÀÄ𤠪ÀÄvÀÄÛ ¸ÉàöÊ£ï zÉñÀUÀ¼ÀÆ PÀÆqÀ ¸ÁPÀµÀÄÖ
¸Á»vÀå ¸ÀÄzsÉAiÀÄ£ÀÄß ºÀj¹zÀªÀÅ. F PÁ®zÀ ¸Á»vÀåzÀ wgÀļÀÄ zsÀªÀÄðªÁVgÀzÉ ¥Áæ¥ÀAaPÀ
«µÀAiÀĪÁVvÀÄÛ. ªÀiÁ£ÀªÀ£À zÉúÀ, CAUÀ¸ËµÀÖªÀ ªÀÄÄAvÁzÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À §UÉÎ §gÉzÀgÀÄ. ¯Áån£ï
§zÀ®Ä AiÀÄÄgÉÆæ£À ¥ÁæzÉòPÀ ¨sÁµÉUÀ¼ÀÄ §¼ÀPÉUÉ §AzÀªÀÅ.
24
¥ÉmÁæPïð : (1304 - 1374)
¥ÉmÁæPïð£À£ÄÀ ß “¥ÀÅ£ÀgÄÀ fÓêÀ£z
À À d£ÀP”À JAzÀÄ PÀgA
É iÀįÁVzÉ.
EªÀ£ÀÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 200 ¯Áån£ï ªÀÄvÀÄÛ VæÃPï ºÀ¸ÀÛ¥ÀæwUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀAUÀ滹zÀ£ÀÄ. “D¦üæPÁ” EªÀ£À ¥Àæ¹zÀÞ PÁªÀå. EzÀÄ ¯Áån£ï
¨sÁµÉAiÀÄ°èzÉ. C£ÉÃPÀ VÃvÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¸Á£ÉmïUÀ¼À gÀZÀ£ÉUÉ
¥ÀæSÁåvÀ£ÁVzÀÝ£ÀÄ. ªÀiÁ£ÀªÀ£À ¸ÀÄR-zÀÄBRUÀ¼À D¥ÀÛ ºÁUÀÆ UÁqsÀ
C©üªÀåQÛAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉmÁæPïð£À PÀ«vÉUÀ¼À°è PÁt§ºÀÄzÀÄ.
¨ÉÆPÁ¶AiÉÆà EmÁ°AiÀÄ£ï ¨sÁµÉAiÀÄ°è gÀa¹zÀ £ÀÆgÀÄ
PÀxÉUÀ¼À ¸ÀAUÀæºÀ “qÉPÁªÉÄgÁ£ï”, qÁAmÉ gÀa¹zÀ ¥Àæ¹zÀÞ PÀÈw ¥ÉmÁæPïð
“rªÉÊ£ï PÁ«Är”, EAUÉèAr£À bÁ¸Àgï §gÉzÀ “PÁåAlgï§j
mÉïïì”, ¸Éàöʤ£À ¸ÀªÁðAn¸ï §gÉzÀ “qÁ£ï Qà ºËn”, EAUÉèAqï£À xÁªÀÄ¸ï ªÉÆÃgï gÀa¹zÀ
“AiÀÄÄmÉÆæAiÀiÁ” EªÀÅ ¥Àæ¹zÀÞ PÀÈwUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ EAUÉèAr£À ±ÉÃPïì¦AiÀÄgï M§â ±ÉæõÀ× PÀ«
ªÀÄvÀÄÛ £ÁlPÀPÁgÀ. CªÀ£ÀÄ C£ÉÃPÀ ¥Àæ¹zÀÞ zÀÄBSÁAvÀ-¸ÀÄSÁAvÀ £ÁlPÀUÀ¼À£ÀÄß §gÉ¢zÁÝ£É.

ED
®AqÀ£ï£À°è ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀiÁzÀ ¸ÉÊAmï ¥Á¯ï ±Á¯ÉAiÀÄÄ F £ÀÆvÀ£À eÁÕ£ÀzÀ PÀ°PÉUÁVAiÉÄÃ

H
«ÄøÀ¯ÁV¢ÝvÀÄ.

IS
¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓêÀ£ÀzÀ°è PÀ¯É (ªÁ¸ÀÄÛ²®à ªÀÄvÀÄÛ ²®àPÀ¯É)
BL
EP S
R TB

F PÁ®zÀ ° è PÀ ¯ É A iÀ Ä Ä CvÀ å AvÀ

U

¸ÀgÀ¼ÀªÁVAiÀÄÆ, ¸Áé¨sÁ«PÀªÁVAiÀÄÆ E¢ÝvÀÄ.

BE @K

¥ËgÁtÂPÀ ªÀåQU Û ¼
À ÄÀ , zÉêÀ¥ÅÀ vÀæ AiÉÄøÀÄQæ¸ÛÀ ªÀÄvÀÄÛ
CªÀ£À ²µÀåg£
À ÄÀ ß ªÀiÁ£ÀªÀ ¸Àºd À ¨sÁªÀ£U É ¼
À Æ
É A¢UÉ
²®à avÀæUÀ¼À°è PÀ¯Á«zÀgÀÄ ªÀÄÆr¹zÀgÀÄ.
TO

16£É à ±À v À ª À i Á£À z À ° è El°AiÀ Ä °è

C£ÉÃPÀ PÀ¯ÁPÁgÀjzÀÝgÀÄ. ªÉÄÊR¯ï DAeɯÉÆÃ,
T

gÁ¥sÉïï, °AiÉÆãÁqïð-qÀ-«Aa ªÀÄvÀÄÛ

O

nnAiÀiÁ£ï ¥ÀæªÀÄÄR PÀ¯ÁPÁgÀgÁVzÀݪÀgÀÄ. ¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓêÀ£À PÁ®zÀ avÀæ

N

ªÉ Ä ÊR¯ï DAeÉ ¯ É Æ Ã«£À “DåqÀ A ” ªÀ Ä vÀ Ä Û

“PÉÆ£ÉAiÀÄ wêÀiÁð£À”, °AiÉÆãÁqïð-qÀ-«AaAiÀÄ “¯Á¸ïÖ ¸À¥Ààgï” ªÀÄvÀÄÛ “ªÉÆ£Á°¸Á”,
gÁ¥sÃÉ ¯ï£À “¹¸ÉÖöÊ£ï ªÀÄqÉÆãÀß” ªÀÄvÀÄÛ nnAiÀÄ£ï£À “C¸ÀA¥À£
ë ï D¥sï ¢ ªÀfð£ï” ªÀÄÄRåªÁzÀ
ªÀtðavÀæUÀ¼ÁVzÀݪÀÅ.
¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓêÀ£ÀzÀ PÁ®zÀ°è «eÁÕ£À : (DzsÀĤPÀ «eÁÕ£ÀzÀ d£À£À)
¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓêÀ£ÀzÀ PÁ®¢AzÀ¯Éà DzsÀĤPÀ «eÁÕ£ÀªÀÅ d£Àä vÁ½vÀÄ. «eÕÁ£ÀªÀÅ zsÁ«ÄðPÀ
£ÀA©PÉUÀ¼À£ÀÄß §¢UÉÆwÛ ºÉƸÀ ±ÉÆÃzsÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæPÀn¹vÀÄ. ªÀiÁ£ÀªÀ£À §UÉÎ w½AiÀÄĪÀ «µÀAiÀĪÀÅ
F PÁ®zÀ°è ºÉƸÀ D«µÁÌgÀUÀ½UÉ £ÁA¢AiÀiÁ¬ÄvÀÄ. ªÀÄzsÀåPÁ®zÀ°è d£ÀgÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà jÃw
¥Àæ²ß¸ÀzÉ J®èªÀ£ÀÆß M¦àPÉƼÀÄîwÛzÀÝgÀÄ. CªÀ±ÀåPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ²ß¸ÀĪÀ ªÀÄ£ÉÆèsÁªÀ ¨É¼ÉzÀAvÉ
ªÉÊeÁÕ¤PÀ ¸ÀA±ÉÆÃzs£ À U
É ¼
À ÄÀ ºÉaz
Ñ ª
À ÅÀ . ¥sÁ¤
æ ¸
ì ï ¨ÉÃPÀ£ï ¥ÁæaãÀ ªÉÊeÁÕ¤PÀ wêÀiÁð£ÀU¼
À ÄÀ ¥ÀjtvÀ
25
eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀĪÀÅ¢®èªÉAzÀÄ WÉÆö¹zÀ£ÀÄ. zÉPÁvÉðAiÀÄÄ ¸ÀAzÉúÀ ªÀiÁUÀðPÉÌ PÉÆqÀÄUÉ
¤Ãr AiÀiÁªÀÅzÀ£Éßà DzÀgÀÆ M¦àPÉƼÀÄîªÀ ªÉÆzÀ®Ä ¥Àæ²ß¸ÀĪÀ «µÀAiÀĪÀ£ÀÄß ªÀÄAr¹zÀ£ÀÄ.
¥ÉÇïÉAr£À PÉÆ¥À¤ðPÀ¸ï£ÀÄ Væøï£À mÁ¯É«ÄAiÀÄ ¨sÀÆPÉÃAzÀæzÀ ªÁzÀªÀÅ ¸ÀļÉîAzÀÄ vÉÆÃj¹
UÀæºÀUÀ¼À ¸ËgÀ PÉÃA¢æÃAiÀÄ ¹zÁÞAvÀªÀ£ÀÄß ¥Àæw¥Á¢¹zÀ£ÀÄ.
PÉ¥Àègï
PÉ¥Àègï£ÀÄ M§â dªÀÄð¤AiÀÄ «eÁÕ¤. UÀæºÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀÆAiÀÄð£À£ÀÄß
¢ÃWÀðªÀÈvÁÛPÁgÀzÀ°è ¸ÀÄvÀÄÛvÀÛªÉ JAzÀÄ w½¹zÀ£ÀÄ.
UÉ°°AiÉÆÃ
UÉ ° °AiÉ Æ Ã zÀ Æ gÀ z À ± À ð PÀ AiÀ Ä AvÀ æ ª À £ À Ä ß
PÀAqÀÄ»rzÀ£ÀÄ. PÉÆ¥À¤ðPÀ¸ï£À ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß
¨ÉA§°¹zÀ£ÀÄ. ZÀZïð£À MvÀÛqÀPÉÌ ªÀÄtÂzÀÄ vÀ£Àß
ºÉýPÉAiÀÄ£ÀÄß »AvÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ£ÀÄ. PÉ¥Àègï

ED
£ÀÆål£ï

H
IS
£ÀÆål£ÀߣÀÄ UÀÄgÀÄvÁéPµ À ð À uÉAiÀÄ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼£ À ÄÀ ß
BL
PÀAqÀÄ»rzÀ£ÀÄ ºÁUÀÆ J¯Áè DPÁ±ÀPÁAiÀÄUÀ¼À
EP S
R TB

ZÀ ® £É U À ¼ À Ä UÀ Ä gÀ Ä vÁé P À µ À ð uÉ A iÀ Ä ¤AiÀ Ä AvÀ æ t PÉ Ì

U
UÉ°°AiÉÆà M¼À¥ÀnÖªÉ JAzÀÄ w½¹zÀ£ÀÄ.
BE @K

gÀ¸ÁAiÀÄ£À±Á¸ÀÛç, ªÉÊzÀå±Á¸ÀÛç ªÀÄvÀÄÛ ±ÀjÃgÀ ±Á¸ÀÛçUÀ¼À C¨sÁå¸ÀzÀ°è

ºÉZÀÄÑ D¸ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸À¯Á¬ÄvÀÄ. DAqÀÆå ªÀ¸Á°AiÀÄ¸ï ±ÀjÃgÀzÀ
±À¸çÛÀ aQvÉA
ì iÀÄ£ÀÄß ªÀiÁr ªÀiÁA¸À RAqÀU¼ À ÄÀ , «ÄzÀļÀÄ, fÃuÁðAUÀ ªÀÄvÀÄÛ
£ÀÆål£ï
TO

d£À£ÉÃA¢æAiÀÄUÀ½UÉ ¥ÀjuÁªÀÄPÁj aQvÉìAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÉA§ÄzÀgÀ

§UÉÎ ±ÀjÃgÀ ±Á¸ÀÛçzÀ ªÉÄÃ¯É ªÉÊeÁÕ¤PÀ UÀæAxÀªÀ£ÀÄß §gÉzÀ£ÀÄ.
T
O

¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓêÀ£ÀzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ
N

¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓêÀ£À PÁ®zÀ°è fêÀ£ÀªÀ£ÀÄß PÀÄjvÀ ¯ËQPÀ ªÀiÁUÀð ¨É¼É¬ÄvÀÄ. «±ÀézÀ §UÉÎ

ªÉÊeÁÕ¤PÀ zÀ馅 ¨É¼¬ É ÄvÀÄ. £ÀPëÀvU
æÀ ¼
À À ZÀ®£Àª®
À £ÀU¼
À À eÁÕ£À ¨É¼z
É ÄÀ , ¸ÁUÀgÀ ªÀiÁUÀðUÀ¼À ±ÉÆÃzs£
À ,É
¨sÀÆ-C£ÉéõÀuÉ ¸ÁzsÀåªÁ¬ÄvÀÄ. ªÉÊeÁÕ¤PÀ ±ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ vÀAvÀæeÁÕ£À¢AzÀ PÉÊUÁjPÁ
PÁæAwAiÀÄÄ ¸ÁzsÀåªÁ¬ÄvÀÄ. CAzsÀ±ÀæzÉÞAiÀÄ£ÀÄß RAr¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ºÉƸÀ aAvÀ£ÉUÀ½UÉ ¥ÉÇæÃvÁìºÀ
zÉÆgɬÄvÀÄ. ºÉƸÀzÀ馅 ªÀÄÆrzÀÝjAzÀ PÁåxÉÆðPï ZÀZïð£À¯ÁèzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ CxÀªÁ
zsÁ«ÄðPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉ ZÀ¼ÀªÀ½UÉ £ÁA¢AiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
¨sËUÉÆýPÀ C£ÉéõÀuÉUÀ¼ÀÄ
16£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß “¨sËUÉÆýPÀ C£ÉéõÀuÉUÀ¼À AiÀÄÄUÀ” JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
ªÀÄzsÀåPÁ®zÀ CAvÀåzÀªÀgÉUÀÆ AiÀÄÄgÉÆæAiÀÄ£ÀßjUÉ ¨sËUÉÆýPÀ eÁÕ£ÀªÀÅ CµÁÖV w½¢gÀ°®è.
D£ÀAvÀgÀzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÀ¼À°è AiÀÄÄgÉÆæAiÀÄ£ÀßgÀÄ ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ C£ÉÃPÀ ¨sÁUÀUÀ½UÉ ¸ÀªÀÄÄzÀæ ªÀiÁUÀð
26
PÀAqÀÄ»rzÀgÀÄ. ºÉƸÀ RAqÀUÀ¼ÁzÀ GvÀÛgÀ CªÉÄjPÀ, zÀQët CªÉÄjPÀ ºÁUÀÆ D¸ÉÖçðAiÀÄUÀ¼ÀÄ
¨É¼ÀQUÉ §AzÀªÀÅ.

¢PÀÆìa C¸ÉÆÖçïÉÆèï
£Á«PÀgÀÄUÀ¼ÀÄ vÀ®Ä¥À¨ÉÃPÁzÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ ¸ÀÆAiÀÄð, UÀæºÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÀPÀëvÀæUÀ½UÉ
¢PÀÌ£ÀÄß w½AiÀÄ®Ä G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀ ¸ÁzsÀ£À. ¨sÀƪÀÄlÖ¢AzÀ EgÀĪÀ zÀÆgÀ ºÁUÀÆ
PÁ®ªÀ£ÀÄß w½¸ÀĪÀ ¸ÁzsÀ£À.

ED
¨sËUÉÆýPÀ C£ÉéõÀuÉUÉ PÁgÀtªÁzÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ

H
1) 1453gÀ°è lPÀðgÀÄ PÁ£ïìmÁAn£ÉÆÃ¥À¯ï £ÀUÀgÀªÀ£ÀÄß
¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :

IS
ªÀ ± À ¥ À r ¹PÉ Æ AqÁUÀ , ¥À Ç ªÀ ð ªÀ Ä vÀ Ä Û ¥À ² Ñ ª À Ä
BL CªÉÄjUÉÆà ªÉ¸ÀÄà¹
EP S

ªÁå¥ÁgÀzÀ ¨ÁV®Ä vÉgÉzÀAvÁ¬ÄvÀÄ. EzÀjAzÁV, JA§ÄªÀ £ À Ä CªÉ Ä eÁ£ï £À ¢

R TB
U
ªÀ Ä ÄR ±É Æ Ã¢ü ¹ EzÉ Æ AzÀ Ä
¨sÁgÀvÀ¢AzÀ DªÀÄzÀÄ ªÀiÁrPÉƼÀÄîwÛzÀÝ ¸ÁA¨ÁgÀ
BE @K

ºÉƸÀ RAqÀªA É zÀÄ vÉÆÃj¹zÀ£ÄÀ .

¥ÀzÁxÀðUÀ½AzÀ ºÉa£ Ñ À ¯Á¨sªÀ ÅÀ lPÀðgÀ ¥Á¯Á¬ÄvÀÄ. CzÀjAzÀ EzÀPÉÌ CªÉÄjPÀ JA§
EzÀjAzÁV AiÀÄÄgÉÆæAiÀÄ£ÀßgÀÄ ¨sÁgÀvÀPÉÌ ºÉƸÀ ºÉ¸ÀgÀÄ §A¢vÀÄ.
¸ÀªÀÄÄzÀæ ªÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»rAiÀįÉèÉÃPÁzÀ
¥Àj¹Üw MzÀVvÀÄ.
TO

2) ¸ÉàÃ£ï ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÇÃZïðUÀ¯ï zÉñÀUÀ¼ÀÄ ¸ÁUÀgÀ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÁzÀ CgÀ§âgÀ «gÀÄzÀÞ ¸Àà¢üð¸À®Ä

EZÉÒ ºÉÆA¢zÀݪÀÅ.
T

3) ºÉƸÀzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄ»rzÀgÉ Qæ²ÑAiÀÄ£ï zsÀªÀÄðªÀ£ÀÄß ºÀgÀqÀ§ºÀÄzÉA§ D±ÀAiÀĪÀÇ EvÀÄÛ.

O
N

4) ¥ÀǪÀð zÉñÀUÀ¼À PÀqÉ ¸ÀªÀÄÄzÀæ ¥ÀæAiÀiÁtzÀ ¸ÁºÀ¸ÀPÉÌ PÉʺÁQzÀÄÝ AiÀÄÄgÉÆæAiÀÄ£ÀßgÀ°è

PÀÄvÀƺÀ® PÉgÀ½¹vÀÄ.
5) £Á«PÀgÀ ¢PÀÆìa, C¸ÉÆÖçïÉÆèï G¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÀÄ £ÀPÉëUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆ¥ÀlUÀ¼ÀÄ £Á«PÀjUÉ
¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ°è ¸ÀAZÀj¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁzÀªÀÅ.
6) AiÀÄÄgÉÆæAiÀÄ£ÀßgÀÄ ¯Á¨sÀ UÀ½¸À®Ä aãÁ ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀÄzÉAzÀÄ £ÀA©zÀÝgÀÄ.

¨sÀƱÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ
ªÀÄzsÀåAiÀÄÄUÀzÀ £ÀAvÀgÀ ¨sÀÆ C£ÉéõÀuÉ PÁAiÀÄðzÀ°è vÉÆqÀVzÀ ªÀÄÄRå gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ
¥ÉÇÃZïðUÀ¯ï ªÀÄvÀÄÛ ¸Éàãï. £Á«PÀ ºÉ¤A æ iÀÄÄ PÀ¼ÀÄ»¹zÀÝ £Á«PÀgÀÄ ¢ÃWÀðPÁ® NqÁr, D¦üPæ Á
RAqÀzÀ ¥À²ª Ñ ÄÀ PÀgÁªÀ½AiÀÄ£ÀÄß ¸ÁPÀµÄÀ Ö zÀQt ë zÀªg À U
É É ±ÉÆâü¹zÀÝgÄÀ . ¨sÁxÀð¯ÉÆêÀÄÆå qÀAiÀiÁ¸ï
JA§ £Á«PÀ£ÀÄ D¦üæPÁzÀ zÀQët ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¦ CzÀ£ÀÄß UÀÄqïºÉÆÃ¥ï ¨sÀƲgÀ JAzÀÄ
27
PÀgÉzÀ£ÀÄ. 1498gÀ°è ªÁ¸ÉÆÌÃ-qÀ-UÁªÀÄ£ÀÄ D¦üæPÁzÀ UÀÄqïºÉÆÃ¥ï ¨sÀƲgÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÄvÀÄÛºÁQ
»AzÀÆ ªÀĺÁ¸ÁUÀgÀªÀ£ÀÄß zÁn ¨sÁgÀvÀzÀ PÀ°èPÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß vÀ®Ä¦zÀ£ÀÄ. ¸ÁUÀgÀªÀiÁUÀð¢AzÀ
¨sÁgÀvÀªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¥ÀĪÀ AiÀÄÄgÉÆæAiÀÄ£ÀßgÀ PÀ£À¸ÀÄ £À£À¸Á¬ÄvÀÄ.

GvÀÛgÀ RAqÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨Á°ÖPï

ªÉÄrlgÉäAiÀÄ£ï
lQð ªÀÄvÀÄÛ PÀ¥ÅÀ à ¸ÀªÄÀ ÄzÀæ

¥À²ðAiÀÄ£ï PÉÆ°è ¥ÀǪÀð ¨sÁUÀ

¨sÁgÀvÀ G¥ÀRAqÀ

ED
DUÉßÃAiÀÄ KµÁå

H
IS
BL
EP S
R TB
U
BE @K

¥Àæ¥ÀAZÀ £ÀPÉë (ºÉƸÀ ¸ÀªÀÄÄzÀæ ªÀiÁUÀð)

f£ÉÆêÁ £ÀUÀgÀzÀ £Á«PÀ Qæ¸ÉÆÖÃ¥sÀgï PÉÆ®A§¸ï ¸Éàãï£À zÉÆgÉAiÀÄ £ÉgÀ«¤AzÀ
1492 gÀ°è CmÁèAnPï ¸ÁUÀgÀªÀ£ÀÄß zÁn ªÉ¸ïÖ EAr¸ï£À (PÉj©AiÀÄ£ïì) §ºÁªÀÄ ¢éÃ¥ÀªÀ£ÀÄß
TO

vÀ®Ä¦zÀ£ÀÄ.
¥ÉÇÃZïðVøÀgÀ PÀ¨Áæ¯ï 1500 gÀ°è ¨Éæjhįï vÀ®Ä¦zÀgÉ, §¯ÉÆãêÀ, ¥À£ÁªÀÄ d®¸ÀA¢ü
T
O

§½ ¨ÉlÖªÇÉ AzÀ£ÄÀ ß Kj ¥À²ª Ñ ÄÀ PÉÌ «±Á® ¸ÁUÀgª

À £
À ÄÀ ß PÀAqÀ£ÄÀ . EzÉà ¥É¹¦üPï ¸ÁUÀg.À E£ÉÆߧâ
N

¥ÉÆÃZïðVÃ¸ï £Á«PÀ ¥sÀrð£ÁAqï ªÉÄUÉ®£ï ¸ÀĪÀiÁgÀÄ LzÀÄ wAUÀ¼À PÁ® ¥ÀæAiÀiÁt¹,

1520 gÀ°è zÀQët CªÉÄÃjPÁªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¦zÀ£ÀÄ. C°èAzÀ »AzÀÆ ªÀĺÁ¸ÁUÀgÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ
¦ü°¥sÉÊ£ïì£ÀÄß vÀ®Ä¦zÀ£ÀÄ. MAzÀÄ ºÀqÀUÀÄ EA¢£À EAqÉÆãÉõÀå ¢éÃ¥ÀUÀ¼À ªÀÄzsÀåzÀ°è ¸ÁV,
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¥ÀæxÀªÀÄ ¥ÀæzÀQëuÉ ºÁQ PÉÃ¥ï D¥sï UÀÄqïºÉÆÃ¥ï ªÀiÁUÀðªÁV ¸ÉàãïUÉ vÀ®Ä¦vÀÄ.
¨sÀƱÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ
1) £ÀªÀ±ÉÆâüvÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ªÀ¸ÁºÀvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁædå PÀlÖ®Ä LgÉÆÃ¥Àå zÉñÀUÀ¼À
£ÀqÀÄªÉ ¸ÀàzsÉð ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. CªÉÄjPÁ, D¦üæPÁ ªÀÄvÀÄÛ KµÁåzÀ zÉñÀUÀ¼À°è
ªÁtÂdåPÁÌV ¸ÀàzsÉð ºÉaÑvÀÄ. UÉzÀÝ zÉñÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÁtÂdåzÀ KPÀ¸ÁéªÀÄå ¸Á¢ü¸À®Ä
C£ÀĪÀÅ ªÀiÁrPÉÆnÖvÀÄ.

28
 2) ªÀ¸ÁºÀvÄÀ UÀ¼À PÀZÁÑ ªÀ¸ÄÀ U
Û ½
À AzÁV AiÀÄÄgÉÆæ£À PÀA¥À¤UÀ¼ÄÀ L±ÀA
é iÀÄð¨sj
À vÀªÁzÀªÅÀ .
3) LgÉÆÃ¥Àå zÉñÀUÀ¼À°è §AqÀªÁ¼À±Á» ¨É¼ÉzÀÄ PÉÊUÁjPÁ PÁæAw DgÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ.
4) PÉæöʸÀÛ «ÄµÀ£ÀjUÀ¼ÀÄ dUÀwÛ£À J¯ÉèqÉ ºÉÆÃV PÉæöʸÀÛ zsÀªÀÄðzÀ ¥ÀæZÁgÀ PÉÊUÉÆAqÀgÀÄ.
5) ªÀ¸ÁºÀvÀıÁ» ºÁUÀÆ ¸ÁªÀiÁædå±Á» ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄÄ zÉòÃAiÀÄgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
«zÉòAiÀÄgÀ £ÀqÀÄªÉ ªÉʪÀÄ£À¹ìUÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
6) GvÀÛgÀ CªÉÄjPÀzÀ DyðPÀ C©üªÀÈ¢ÞUÉ D¦üæPÁzÀ UÀįÁªÀÄgÀ£ÀÄß §¼À¸À®Ä
¥ÁægÀA©ü¹zÀÝjAzÀ UÀįÁªÀÄgÀ ªÁå¥ÁgÀ C¹ÛvÀéPÉÌ §A¢vÀÄ.
ªÀÄvÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉ :
16 £Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï£À°è gÉÆêÀÄ£ï PÁåxÉÆðPï ZÀað£À C¢üPÁgÀªÀ£ÀÆß,
KPÀ¸ÁéªÀÄåªÀ£ÀÄß ¥Àæ²ß¹ £ÀqɹzÀ ZÀ¼ÀĪÀ½AiÉÄà ªÀÄvÀ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. F
ZÀ¼ÀĪÀ½AiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁnð£ï ®ÆxÀgï dªÀÄð¤AiÀÄ°è ¥ÁægÀA©ü¹zÀ£ÀÄ.

ED
ªÀÄvÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÁ ZÀ¼ÀĪÀ½UÉ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ :

H
1. PÉæöʸÀÛ ¸À£Áå¹UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆÃ¥ÀgÀ ¨sÉÆÃUÀ fêÀ£À ºÁUÀÆ gÁdQÃAiÀÄ D¸ÀQÛ.

IS
BL
EP S
2. ¥Á¥ÀPÀëªÉÄAiÀÄ ºÉ¸Àj£À°è ZÀað¤AzÀ ¨sÀæµÁÖZÁgÀ.
R TB
U
3. CgÀªÀÄ£É ºÁUÀÆ ZÀZïð £ÀqÀÄ«£À C¢üPÁgÀPÁÌV wPÁÌl.
BE @K

4. ªÉÊeÁÕ¤PÀ zÀȶÖPÉÆãÀzÀ GzÀAiÀÄ.

5. ªÀÄÆ® »§Ææ ¨sÁµÉ¬ÄAzÀ ¨Éʧ¯ï£ÀÄß EvÀgÉ ¨sÁµÉUÀ½UÉ ¨sÁµÁAvÀj¹zÀÄzÀ£ÀÄß ZÀZïð
«gÉÆâü¹vÀÄ.
TO

6. ºÉƸÀ gÁµÀÖç ¥Àæ¨sÀÄvÀéUÀ¼À GzÀAiÀÄ ºÁUÀÆ zsÀªÀiÁð©üªÀiÁ£ÀQÌAvÀ gÁµÁÖç©üªÀiÁ£À zÉÆqÀØzÀÄ

JA§ w¼ÀĪÀ½PÉ.
T
O

ªÀiÁnð£ï ®ÆxÀgï : (1483 - 1546)

N

ªÀiÁnð£ï ®ÆxÀg£ À ÄÀ DgÀA©ü¹zÀ ZÀ¼ª À ½

À AiÀÄÄ ‘zsÁ«ÄðPÀ
¸ÀÄzsÁgÀuÉ’ JA§ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß ¥ÀqɬÄvÀÄ. ªÀiÁnð£ï ®ÆxÀgÀ£ÀÄ
PÁåxÉÆðPï ZÀZïð£ÀªÀgÀ ¨ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß wgÀ¸ÀÌj¹zÀ£ÀÄ.
1517 gÀ°è CªÀ£ÀÄ PÀëªÀiÁ¥Àt ¥ÀvÀæUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÀĪÀÅzÀgÀ «gÀÄzÀÞ
ZÀað£ÉÆqÀ£É «gÉÆÃzsª À £
À ÄÀ ß ¥ÀPæ l
À ¥Àr¹zÀ£ÄÀ . d£ÀvAÉ iÀÄÄ ªÀiÁrzÀ
¥Á¥ÀUÀ½UÉ ²PÉëAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀĪÀ C¢üPÁgÀªÀÅ ¥ÉÇÃ¥ÀjUÉ
zÉêÀjAzÀ PÉÆqÀ®ànÖzÉ. AiÉÄøÀÄQæ¸ÀÛ ªÀÄvÀÄÛ ¥Á¢æUÀ¼ÀÄ ªÀiÁrzÀ
M¼É î A iÀ Ä PÁAiÀ Ä ðUÀ ½ AzÀ EAvÀ º À C¢ü P ÁgÀ ª À £ À Ä ß CªÀ j UÉ
PÉ Æ qÀ ¯ ÁVzÉ JA§ÄªÀ Å zÀ Ä PÁåxÉ Æ Ã°Pï ZÀ Z ïð£À ª À g À ªÀiÁnð£ï ®ÆxÀgï
C©ü¥ÁæAiÀĪÁVvÀÄÛ. F §UÉAiÀÄ ¥Á¥ÀPÀëªÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä
29
ªÀåQÛAiÀÄÄ vÁ£ÁVAiÉÄà M¼ÉîAiÀÄ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁVvÀÄÛ. DzÀgÉ C£ÉÃPÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è
»ÃUÉ ªÀiÁqÀzÉ ZÀaðUÉ ºÀt PÉÆqÀĪÀ zÁjAiÀÄ£ÀÄß »rzÀÄ F PÀª ë iÀ Á¥ÀuA
É iÀÄ£ÀÄß ¥ÀqA
É iÀÄÄwÛzÝÀ gÄÀ .
PÀëªÀiÁ¥Àt ¥ÀvÀæUÀ¼À£ÀÄß ZÀZïð£ÀªÀjAzÀ CzÀgÀ ªÀiÁgÁlªÀ£ÀÄß ¥À槮ªÁV «gÉÆâü¹zÀ£ÀÄ.
ªÀiÁnð£ï ®ÆxÀgÀ£À C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ½UÉ ‘¥ÉÆæmɸÉÖAmï’gÉAzÀÄ ºÉ¸ÀgÁ¬ÄvÀÄ. dªÀÄð¤AiÀÄ
d£À¸ÀASÉåAiÀÄ°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ CzsÀðzÀµÀÄÖ d£ÀgÀÄ ¥ÉÆæmɸÉÖAmïgÁzÀgÀÄ.
ªÀÄvÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉAiÀÄÄ AiÀÄÄgÉÆæ£À°è ¨ÉÃgÉ ªÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß »r¬ÄvÀÄ ºÁUÀÆ zsÁ«ÄðPÀ
ªÁvÁªÀgt À ªÀÅ PÀ®Ä¶vÀªÁ¬ÄvÀÄ. AiÀÄÄgÉÆæ£À C¢üPÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ d£ÀgÄÀ vÀªÄÀ ä ©ü£ßÀ £ÀA©PÉU½
À UÁV
¥Áæt vÉvÀÛgÀÄ. E®èªÉà ¸ÉgɪÀÄ£ÉUÉ ºÁPÀ¯Á¬ÄvÀÄ CxÀªÁ D¹ÛAiÀÄ ºÀPÀÌ£ÀÄß PÀ¹zÀÄPÉƼÀî¯Á¬ÄvÀÄ.
gÉÆêÀÄ£ï PÁåxÉÆðPïgÀÄ vÀªÀÄä ¥Àæ¨sÁªÀ ºÉZÁÑVzÀÝ PÀqÉUÀ¼À°è ¥ÉÆæmɸÉÖAmïjUÉ QgÀÄPÀļÀ
PÉÆqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ¥ÀæwAiÀiÁV ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÉ ¸ÀPÁðgÀzÀ ¸ÀºÁAiÀÄ zÉÆgÉvÀ PÀqÉUÀ¼À°è ¥ÁæmɸÉÖAlgÀÄ
PÁåxÉÆðPïjUÉ QgÀÄPÀļÀ PÉÆqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ªÀÄƪÀvÀÄÛ ªÀµÀðUÀ¼À AiÀÄÄzÀÞªÀÇ PÁåxÉÆðPï ªÀÄvÀÄÛ
¥ÉÆæmɸÉÖAmïgÀ zÉéõÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆÃgÁlUÀ¼À ¥sÀ®ªÉà DVzÉ.

ED
ªÀÄvÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ :

H
1) ªÀÄvÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀĪÁV PÉæöʸÀÛzsÀªÀÄðzÀ CRAqÀvÉUÉ ¥ÉlÄÖ©vÀÄÛ. CzÀÄ

IS
PÁåxÉÆðPï ZÀZïð, CxÉÆÃðqÀPïì ZÀZïð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆæmɸÀÖAmï ZÀZïð JAzÀÄ ªÀÄÆgÀÄ
BL
EP S

±ÁSÉUÀ¼ÁV MqɬÄvÀÄ.
R TB
U

2) AiÀÄÄgÉÆæ£À C£ÉÃPÀ zÉñÀUÀ¼À gÁdgÀÄ ZÀZïð£À »rvÀ¢AzÀ ¸ÀévÀAvÀægÁzÀgÀÄ.

BE @K

3) ªÀÄvÀ¸ÀÄzsÁgÀuÉAiÀÄÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥Àæ¨sÀÄvÀéUÀ¼À C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ¹ÜjÃPÀj¹vÀÄ.

4) ªÀÄÄlÄÖUÉÆÃ®Ä ºÁQPÉÆAqÀ ZÀZïð£À ¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß gÁµÀÖçzÀ DyðPÀ C©üªÀÈ¢ÞUÁV
«¤AiÉÆÃV¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
TO

5) AiÀÄÄgÉÆæ£À gÁdgÀÄUÀ¼ÀÄ zsÁ«ÄðPÀ ¸À»µÀÄÚvÉAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆAqÀgÀÄ.

6)
T

¥ÁæzÃÉ ²PÀ ¨sÁµÉU¼

À ÄÀ ªÀÄÄ£É߯ÉUÉ §AzÀÄ zÉñÀ ¨sÁµÉU¼
À °
À è «¥ÀÄ® ¸Á»vÀå ¸ÀȶÖAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
O
N

7) PÁåxÉÆðPï ZÀað£À°èAiÉÄà ¸ÀÄzsÁgÀuÉAiÀiÁV ªÀÄÄAzÉ ¥Àæw ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÉ zÁjAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.

¥Àæw ¸ÀÄzsÁgÀuÁ ZÀ¼ÀªÀ½
¥ÉÆæmɸÉÖAmï ¥ÀAxÀ ²ÃWÀæªÁV ¥Àæ¨sÁªÀ ¥ÀqÉzÀÄ J¯Áè PÀqÉ ºÀgÀqÀ¯ÁgÀA©ü¹vÀÄ. EzÀjAzÀ
JZÉvÑ ÛÀ PÁåxÆ
É Ã°PÀgÄÀ vÀªÄÀ ä ¥ÁgÀªÄÀ 媣À ÄÀ ß PÁ¥ÁrPÉƼÀî®Ä ¸ÀÄzsÁgÀuA É iÀÄ CUÀvåÀ ª£
À ÄÀ ß vÀªÄÀ ä°A è iÉÄÃ
PÀAqÀÄPÉÆAqÀgÄÀ . ¥ÉÆm æ ¸
É ÖÉAmïgÀ ªÁzÀªÅÀ d£ÀgÀ UÀªÄÀ £Àª£ À ÄÀ ß ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV ¸É¼¬ É ÄvÀÄ. F
WÀl£ÉAiÀÄÄ gÉÆêÀÄ£ï ZÀZïð£À C¹ÛvÀéPÀÆÌ, G½AiÀÄÄ«PÉUÀÆ zÉÆqÀØ DWÁvÀªÀ£ÀÄßAlĪÀiÁrvÀÄ.
ZÀZïðUÀ¼À »vÀgPÀ u ëÀ U
É ÁV K£À£ÁßzÀgÆ À CªÀ±åÀ Pª À ÁV ªÀiÁqÀ¯ÃÉ ¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ. CAvÀºÀ CªÀ±åÀ Pv À A
É iÉÄÃ
¥Àw
æ ¸ÀÄzsÁgÀuÉ JA§ ZÀ¼ÀªÀ½UÉ d£Àä ¤ÃrvÀÄ. ¥ÉÆm æ ɸÉÖAmïgÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß vÀqÉzÀÄ gÉÆêÀiï£À
ZÀZïðUÀ½UÁVzÀÝ ºÁ¤AiÀÄ£ÀÄß ¸ÁPÀµÀÄÖ ¸Àj¥Àr¸À¨ÉÃPÉA§ÄzÉà F ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ GzÉÝñÀªÁVvÀÄÛ.

30
DzÀÄzÀjAzÀ ZÀZïðUÀ¼À°è DAvÀjPÀªÁzÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁr J¯Áè vÉÆAzÀgÉUÀ½UÀÆ
¥ÀjºÁgÀª£À ÄÀ ß ºÀÄqÀÄPÀĪÀ ¥ÀA
æ iÀÄvÀß £Àq¬
É ÄvÀÄ. C¢üPÁgÀzÀ zÀÄgÀÄ¥ÀAiÉÆÃUÀª£
À ÄÀ ß vÀqU
É l
À Ö¯Á¬ÄvÀÄ.
ZÀZïðUÀ¼À DqÀ½vÀ PÀæªÀĪÀ£ÀÄß ¸Àj¥Àr¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
F ¥Àæw ¸ÀÄzsÁgÀuÁ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ £ÁAiÀÄPÀ M§â ¸Áàöå¤µï ²æêÀÄAvÀ, EUÉßöAiÀĸï
¯ÉÆÃAiÀiÁ®. EªÀ£ÀÄ 1540 gÀ°è føÀ¸ï ¸ÉƸÉÊnAiÀÄ£ÀÄß ºÀÄlÄÖºÁQzÀ£ÀÄ. EªÀgÀ ¥ÀæªÀÄÄR UÀÄj
gÉÆêÀÄ£ï PÁåxÉÆðPï ZÀaðUÉ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ºÁUÀÆ PÀ¼ÉzÀĺÉÆÃVzÀÝ CzÀgÀ ªÉʨsÀªÀªÀ£ÀÄß
¥ÀÅ£ÀB ¸Áܦ¸ÀĪÀÅzÁVvÀÄÛ. F ¸ÀAWÀzÀ C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ½UÉ M¼ÉîAiÀÄ ²PÀët ºÁUÀÆ vÀgÀ¨ÉÃw ¤Ãr
¸ÀªÀiÁdzÀ ¸ÉêÉUÉ vÀªÀÄä fêÀ£ÀªÀ£ÀÄß ªÀÄÄqÀÄ¥ÁV¸ÀĪÀÅzÉà GzÉÝñÀªÁVvÀÄÛ.
ZÀZïð£À ¤AiÀĪÀÄ G®èAX¸ÀĪÀªÀgÀ£ÀÄß «ZÁgÀuÉ £ÀqɸÀĪÀ ºÁUÀÆ ²Që¸ÀĪÀ GzÉÝñÀzÀ
‘EAQéf±À£ï’ JA§ zsÁ«ÄðPÀ «ZÁgÀuÁ ¥ÀzÀÞw 1542 jAzÀ eÁjUÉ §A¢vÀÄ. C®èzÉ EzÀÄ
PÁåxÉÆðPÀgÀÄ ¥ÉÆæmɸÉÖAmï ªÀÄvÀ ¹éÃPÀj¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß vÀ¦à¹vÀÄ.
PÉÊUÁjPÁ PÁæAw

ED
18£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ AiÀÄÄgÉÆæ£À°è AiÀÄAvÁæzsÁjvÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ ºÉaÑ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ

H
¥ÀæªÀiÁtzÀ°è CUÁzsÀªÁzÀ ºÉZÀѼÀ GAmÁ¬ÄvÀÄ. EzÀ£ÀÄß PÉÊUÁjPÁ PÁæAw J£ÀÄßvÉÛêÉ. EzÀÄ

IS
ªÉÆlÖªÉÆzÀ®Ä EAUÉèAqï £À°è ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ.BL
EP S
R TB

PÉÊUÁjPÁ PÁæAwUÉ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ

U
BE @K

1. ¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓêÀ£ÀzÀ ¥Àæ¨sÁªÀ¢AzÀ ¸ÁzsÀåªÁzÀ ªÉÊeÁÕ¤PÀ D«µÁÌgÀUÀ¼ÀÄ AiÀÄAvÀæUÀ¼À

¤ªÀiÁðtPÉÌ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
2. ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É¬ÄAzÀ ªÁå¥ÁgÀ ªÀ»ªÁlÄ ºÉaÑ ¹zÀÞ ªÀ¸ÀÄÛUÀ½UÉ ¨ÉÃrPÉ
ºÉZÁѬÄvÀÄ.
TO

3. ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ½AzÀ CvÀåAvÀ PÀrªÉÄ zÀgÀzÀ°è CUÁzÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ PÀZÁѪÀ¸ÀÄÛUÀ¼À

¥ÀÆgÉÊPÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
T
O

4. PÉÊUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß CªÀ®A©¹zÀ PÁ«ÄðPÀ ªÀUÀðzÀ GzÀAiÀÄ.

N

5. §AqÀªÁ¼À ºÀÆrPÉAiÀÄ°è ºÉZÀѼÀ.

6. EAUÉèAr£À°èzÀÝ gÁdQÃAiÀÄ ¹ÜgÀvÉ.
1760PÉÌ ªÀÄÄAZÉ EAUÉèAqï PÀȶ ¥ÀæzsÁ£ÀªÁzÀ zÉñÀªÁVzÀÝgÀÆ GuÉÚ §mÉÖUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
ºÀwÛ §mÉÖU¼ À À PÉÊUÁjPÉU¼À ÄÀ C©üªÈÀ ¢Þ ºÉÆA¢zÀݪÅÀ . ªÁå¥ÁgÀ ºÉaÑzA
À vÉ®è ¹zÀÞ¥r À ¹zÀ ªÀ¸ÄÀ ÛU½
À UÉ
¨ÉÃrPÉ ºÉaÑvÀÄ. DzÀgÉ ¨ÉÃrPÉUÉ ¸ÀjºÉÆAzÀĪÀAvÀºÀ GvÁàzÀ£É DUÀÄwÛgÀ°®è. PÀıÀ® PÀ«ÄðUÀ¼ÀÄ
PÀZÁÑ ªÀ¸ÄÀ U
Û ¼À À ªÉÄÃ¯É ºÉZÄÀ Ñ §AqÀªÁ¼À ºÀÆr GvÁàz£ À Á «zsÁ£Àª£À ÄÀ ß vÀéjvÀUÆ
É ½¸ÀĪÀAwgÀ°®è.
DzÀÝjAzÀ PÉ®ªÀÅ ²æêÀÄAvÀgÀÄ F PÀıÀ® PÀ«ÄðUÀ¼À£ÀÄß PÀÆ°UÉ £ÉëĹPÉÆAqÀÄ CªÀjUÉ
PÀZÁѪÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¹ CªÀgÀÄ PÁSÁð£ÉUÀ¼ÉA§ zÉÆqÀØ PÀlÖqÀUÀ¼À°è PÉ®¸À ªÀiÁqÀĪÀAvÉ

31
ªÀiÁrzÀgÄÀ . EzÉà ªÀÄÄAzÉ PÁSÁð£É ¥ÀzÞÀ wUÉ
£ÁA¢AiÀiÁ¬ÄvÀÄ. PÁSÁð£É ªÀiÁ°ÃPÀgÀÄ
E°è vÀAiÀiÁgÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÁl
ªÀiÁr C¢üPÀ ¯Á¨sÀ UÀ½¹zÀgÀÆ PÀıÀ®
PÀ « ÄðUÀ ¼ À Ä ºÁUÀ Æ EvÀ g É PÁ«ÄðPÀ g À Ä
§qÀªÀgÁVAiÉÄà ªÀÄÄAzÀĪÀjzÀgÀÄ.
1760 jAzÀ 1830gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è
EAUÉèAr£À°è §mÉÖ vÀAiÀiÁjPÁ PÉÊUÁjPÉAiÀÄ°è
ªÀĺÀvÀÛgÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ GAmÁ¬ÄvÀÄ.
¹à¤ßAUïeÉ¤ß JA§ AiÀÄAvÀæ

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :

ED
1764gÀ°è eÉêÀiïì ºÁgïVæêïì JA§ÄªÀ£ÀÄ ¹à¤ßAUï eÉ¤ß JA§ £ÀƮĪÀ AiÀÄAvÀæªÀ£ÀÄß

H
PÀAqÀÄ»rzÀ£ÀÄ. PÉ®ªÀÅ ªÀµÀðUÀ¼À £ÀAvÀgÀ jZÀqïð DPïðgÉÊmï JA§ÄªÀ£ÀÄ ¹à¤ßAUï eɤßAiÀÄ£ÀÄß

IS
GvÀÛªÀÄ¥Àr¹zÀ£ÀÄ ºÁUÀÆ 1769 gÀ°è CªÀ£ÀÄ ¤Ãj£À ZËPÀlÖ£ÀÄß PÀAqÀÄ »rzÀ£ÀÄ.
BL
EP S
1779gÀ°è ¸ÁåªÄÀ ÄåAiÀįï PÁåA¥ÀÖ£ï JA§ÄªÀ£ÄÀ `ªÀÄÆå¯ï’ AiÀÄAvÀª
æ £
À ÄÀ ß PÀAqÀÄ»rzÀ£ÄÀ . eÁ£ïPÉÃ
R TB
U
JA§ÄªÀ£ÀÄ MAzÀÄ PÀqɬÄAzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ PÀqÉUÉ ZÀ°¸ÀĪÀ ¯Á¼ÀªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ »rzÀ£ÀÄ. 1785gÀ°è
BE @K

JqÀäAqï PÁmïðgÉÊmï JA§ÄªÀ£ÀÄ ¥ÀªÀgï®ÆªÀiï JA§ £ÉÃAiÉÄÎ AiÀÄAvÀæªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»rzÀ£ÀÄ.

EzÀjAzÀ ºÉZÀÄÑ §mÉÖAiÀÄ£ÀÄß C®à PÁ®zÀ°è GvÁࢸÀĪÀÅzÀÄ ¸ÁzsÀåªÁ¬ÄvÀÄ.
1793 gÀ°è J° «nß JA§ÄªÀ£ÀÄ PÁl£ïf£ï JA§ AiÀÄAvÀæªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»rzÀ£ÀÄ. F J®è
D«µÁÌgÀUÀ¼ÀÄ £ÀƮĪÀ, £ÉÃAiÀÄĪÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀwÛ¬ÄAzÀ ©ÃdªÀ£ÀÄß ¨ÉÃ¥Àðr¸ÀĪÀÅzÀ®èzÉà wêÀæUÀwAiÀÄ
TO

GvÁàzÀ£ÉUÉ PÁgÀtªÁzÀªÀÅ.
D«AiÀÄ AiÀÄAvÀæzÀ D«µÁÌgÀ PÉÊUÁjPÁ PÁæAwAiÀÄ°è ªÀĺÀvÀÛgÀªÁzÀ ªÉÄÊ°UÀ¯Áè¬ÄvÀÄ.
T
O

1705 gÀ ° è xÁªÀ Ä ¸ï ªÀ i ÁåPÉ Æ ÃªÉ Ä ¸ï£À Ä MAzÀ Ä D«AiÀ Ä AiÀ Ä AvÀ æ ª À £ À Ä ß PÀ A qÀ Ä »rzÀ £ À Ä .
N

1774 gÀ ° è eÉ Ã ªÀ i ïì ª Áåmï JA§ÄªÀ £ À Ä F D«AiÀ Ä AiÀ Ä AvÀ æ ª À £ À Ä ß GvÀ Û ª À Ä ¥À r ¹zÀ £ À Ä .

1801 gÀ°è jZÀqïð mÉæªÉyPï JA§ÄªÀ£ÀÄ ªÁåmï£À ºÀ¨É AiÀÄAvÀæªÀ£ÀÄß gÉ樀 §ArUÉ eÉÆÃr¹
gÀ¸ÉÛAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ZÀ°¸ÀĪÀAvÉ ªÀiÁrzÀ£ÀÄ. D£ÀAvÀgÀ ºÀ½UÀ¼À ªÉÄÃ¯É ZÀ°¸ÀĪÀ MAzÀÄ ¸ÀéAiÀÄAZÁ°vÀ
D« JAf£À£ÀÄß PÀAqÀÄ»rzÀ£ÀÄ. eÁeïð ¹ÖêÀ£ï¸À£ï£ÀÄ 1815 gÀ°è. ¸ÁªÀiÁ£ÀÄ ¸ÁUÀuÉAiÀÄ gÉÊ®Ä
§ArUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄ»rzÀ£ÀÄ. EAUÉèAr£À ¸ÁéPïl£ï ªÀÄvÀÄÛ qÁ°ðAUïl£ï ¥ÀlÖtUÀ¼À £ÀqÀĪÉ
¥ÀæAiÀiÁtÂPÀgÀ£ÀÄß ¸ÁV¸ÀĪÀ MAzÀÄ gÉÊ®£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ °ªÀgï¥ÀÇ¯ï ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁåAZɸÀÖgïUÀ¼À £ÀqÀĪÉ
PÉÊUÁjPÁ GvÀà£ÀßUÀ¼À ¸ÁUÁtÂPÉUÁVAiÉÄà gÉ樀 ªÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß ¤«Äð¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
1801 gÀ°è «°AiÀÄA ¹«ÄAUïÖ£ï JA§ CªÉÄjPÀ£ÀߣÀÄ ªÁqÀì£À MAzÀÄ JAf£À£ÀÄß MAzÀÄ
zÉÆÃtÂUÉ eÉÆÃr¹ CzÀÄ ZÀ°¸ÀĪÀAvÉ ªÀiÁrzÀ£ÀÄ. gÁ§mïð¥sÀŮ֣ï JA§ ªÀÄvÉÆÛ§â CªÉÄjPÀzÀªÀ£ÀÄ
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ D«AiÀÄ ºÀqÀUÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»rzÀ£ÀÄ.

32
PÉÊUÁjPÁ PÁæAwAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ : PÉÊUÁjPÉUÀ¼À°è C£ÉÃPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄAmÁV AiÀÄAvÀæUÀ¼À
¨ÉÃrPÉ ºÉZÁѬÄvÀÄ. PÉÊUÁjPÁ PÁæAw¬ÄAzÀ DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ PÉëÃvÀæUÀ¼À°è C£ÉÃPÀ
§zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÁzÀªÀÅ. ºÉƸÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ ºÀÄnÖPÉÆAqÀªÀÅ. GvÁàzÀ£Á ªÉZÀÑ PÀrªÉÄ DV
fêÀ£ÁªÀ±åÀ PÀ ªÀ¸ÄÀ U
Û ¼
À ÄÀ CUÀÎzÀ ¨É¯UÉ É zÉÆgÉAiÀÄĪÀAvÁzÀªÅÀ . UÀȺÀPÊÉ UÁjPÉU¼
À ÄÀ §ÈºÀvï ¥Àª
æ iÀ ÁtzÀ
PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÉÆqÀ£É ¸Àà¢üð¸À¯ÁUÀzÉ £Á±ÀªÁzÀªÀÅ. ²æêÀÄAvÀgÀÄ ²æêÀÄAvÀgÁzÀgÀÄ ºÁUÀÆ §qÀªÀgÀÄ
§qÀªg À ÁUÉà ªÀÄÄAzÀĪÀjzÀgÄÀ . ºÀ½U î ½À AzÀ ¥ÀltÖ UÀ½UÉ d£ÀgÄÀ ZÀað¹ :
ªÀ®¸É §gÀ¨ÃÉ PÁ¬ÄvÀÄ. ¸ÀªiÀ ÁdzÀ°è §AqÀªÁ¼À±Á» ªÀUð À ªÀÅ ``CA¢£À PÉÊUÁjPÁ PÁæAwAiÀÄÄ
GzÀAiÀĪÁV ªÀiÁ°ÃPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉ®¸ÀUÁgÀgÀ £ÀqÀÄªÉ EA¢£À DyðPÁ©üªÀÈ¢ÝUÉ ¥ÀÇgÀPÀ”
¨ÁAzsÀªÀå ºÀzÀUÉlÄÖ ªÀUÀð ¸ÀAWÀµÀðuÉ ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. F §UÉÎ ZÀað¹.
C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. SÁ° ©lÖ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¥ÀÇtðUÉƽ¹.
1. ¥ÀÄ£ÀgÀÄfÓêÀ£À JAzÀgÉ ________ .

ED
2. ¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓêÀ£ÀzÀ d£ÀPÀ JAzÀÄ ________ £À£ÀÄß PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
3. ªÀiÁnð£ï ®ÆxÀgï£À C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼ÀÄ _______ .

H
IS
4. ¥Àæw ¸ÀÄzsÁgÀuÁ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ £ÁAiÀÄPÀ _______ .
BL
EP S
5. PÉÊUÁjPÁ PÁæAw ªÉÆlÖ ªÉÆzÀ®Ä _______ .JA§°è ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ.
R TB

II.
U
PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¦£À°è ZÀað¹ GvÀÛj¹.
BE @K

6. ªÀÄvÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?

7. ¨sËUÉÆýPÀ C£ÉéõÀuÉUÉ PÁgÀtªÁzÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß §gɬÄj.
8. °AiÉÆãÁqÉÆð - qÀ- «AaAiÀÄ ªÀÄÄRå ªÀtð avÀæUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?
9. ¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓêÀ£À PÁ®zÀ°è ¸Á»vÀå ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß GzÁºÀgÀuÉ ¸À»vÀ «ªÀj¹.
TO

10. PÉÊUÁjPÁ PÁæAwAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß w½¹.

III.
T

ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ :
O

1. ¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓêÀ£À PÁ®zÀ «eÁÕ¤UÀ¼À §UÉÎ ¤ªÀÄä ²PÀëPÀjAzÀ w½zÀÄPÉƽî.

N

2. PÉÊUÁjPÁ PÁæAwAiÀÄ°è PÀAqÀÄ »rzÀ AiÀÄAvÀæUÀ¼À avÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹.

IV. AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ :
1. ¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓêÀ£À PÁ®zÀ PÀ¯ÁPÁgÀgÀÄ - CªÀgÀÄUÀ¼À gÀZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹 MAzÀÄ
AiÉÆÃd£É vÀAiÀiÁj¹.
2. ¥ÀÄ£ÀgÀÄfÓêÀ£À PÁ®zÀ «eÁÕ¤UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁr.
3. ¤ªÀÄä ±Á¯ÉAiÀÄ PÀ¯Á ²PÀëPÀgÉÆA¢UÉ ZÀað¹ FV£À ««zsÀ PÀ¯ÁPÁgÀgÀ fêÀ£À
ZÀjvÉæAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹.
4. AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï£À «eÁÕ¤UÀ¼À ¥ÀǪÀðzÀ°èzÀÝ ¨sÁgÀvÀzÀ «eÁÕ¤UÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄ ºÁUÀÆ
¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁr.
*****
33
 CzsÁåAiÀÄ - 20
PÁæAw ºÁUÀÆ gÁµÀÖç ¥Àæ¨sÀÄvÀéUÀ¼À GzÀAiÀÄ

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥Àæ¨sÀÄvÀéUÀ¼À GzÀAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ
• CªÉÄjPÀ ¸ÁévÀAvÀæ ¸ÀAUÁæªÀÄPÉÌ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ
• ¥sÁæ¤ì£À ªÀĺÁPÁæAwUÉ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ
• El° ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð¤AiÀÄ KQÃPÀgÀt

ED
DzsÄÀ ¤PÀ AiÀÄÄUÀzÀ DgÀA¨sª
À £
À ÄÀ ß ¸ÀÆa¸ÀĪÀ §ºÀĪÀÄÄRå CA±ÀªA É zÀgÉ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥À¨æ ÄÀs vÀéU¼À À

H
GzÀAiÀÄ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV 15, 16 ªÀÄvÀÄÛ 17£ÉÃAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À°è vÀ¯ÉAiÉÄwÛzÀ gÁdåUÀ¼À gÀZÀ£ÉUÉ

IS
vÀPð
À §zÀÞªÁzÀ DzsÁgÀ«gÀ°®è. CªÀÅ ZÀPÁ梥 ü v
BLÀ åÀ ¢AzÀ »rzÀÄ £ÀUg
À À gÁdåU¼ À ª
À g
À U
É É ªÉÊ«zsåÀ ª£ À ÄÀ ß
EP S
ºÉÆA¢zÀݪÀÅ. D gÁdåUÀ¼À°è ªÁ¹¸ÀÄwÛzÀÝ d£ÀgÀÄ MAzÉà §UÉAiÀĪÀgÁVgÀ°®è. CªÀgÀÄ ¨ÉÃgÉ
R TB
U
¨ÉÃgÉ gÁµÀÖçvÀéªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀªÀgÁVzÀÝgÀÄ. ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¨sÁµÉ ªÀÄvÀÄÛ ©ü£Àß ©ü£Àß ¸ÀA¸ÀÌøwUÀ¼À£ÀÄß
BE @K

ºÉÆA¢zÀÝgÀÄ.

H½UÀªÀiÁ£Àå ¥ÀzÀÞwAiÀÄ CªÀ£Àw¬ÄAzÀ GA§½ d«ÄãÀÄzÁgÀgÀ gÁdQÃAiÀÄ ±ÀQÛAiÀÄÆ

PÀÄA¢vÀÄ. EzÀjAzÀ AiÀÄÄgÉÆæ£À C£ÉÃPÀ gÁdgÀÄ GA§½ d«ÄãÀÄzÁgÀgÀ ªÉÄðzÀÝ vÀªÀÄä
TO

CªÀ®A§£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁrPÉÆAqÀÄ J¯Áè C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß vÀªÀÄä C¢üãÀPÉÌ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀgÀÄ.

C£ÉÃPÀ gÁdgÀÄUÀ¼ÀÄ zÉʪÀzÀvÁÛ¢üPÁgÀ (Divine Right)zÀ°è £ÀA©PÉ EnÖzÀÄÝ ¥ÀæeÉUÀ½UÉ
T
O

GvÀÛj¸À¨ÉÃQ®èªÉAzÀÄ w½¢zÀÝgÀÄ.
N

ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀUÀðªÀÅ vÀ£Àß »vÀzÀȶ֬ÄAzÀ gÁdgÀÄUÀ½UÉ ¨ÉA§® ¤ÃrvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ

¥Àæ¨sÀÄvÀéUÀ¼À GzÀAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÀ¼À°è ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ªÀ»¹vÀÄÛ. Cw ¥À槮ªÁzÀ
gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¨sÁªÀ£É CxÀªÁ zÉñÀ¥ÉæêÀÄ vÀ£ÀßzÉà DzÀ M¼ÉîAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉlÖ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß
ºÉÆA¢¢ÝvÀÄ. F gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ H½UÀªÀiÁ£Àå PÁ®zÀ C£ÁAiÀÄPÀvÀéªÀ£ÀÄß CAvÀåUÉƽ¹zÀªÀÅ. CªÀÅ
MAzÉà §UÉAiÀÄ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝ d£Àg£ À ÄÀ ß M§â zÉÆgÉAiÀÄ D½éPA
É iÀÄ°è MlÄÖUÆ
À qÀĪÀAvÉ
ªÀiÁrzÀªÀÅ.
gÁµÀÖç-gÁµÀÖçUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ WÀµÀðuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÊ¥ÉÆÃn ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. CªÉÄjPÀ ªÀÄvÀÄÛ
KµÁå RAqÀUÀ¼À°è ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼À ºÀvÉÆÃnUÁV WÀµÀðuÉ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄzÀÞUÀ½UÉ
CªÀPÁ±À ªÀiÁrPÉÆnÖvÀÄ.

34
 CªÉÄjPÀzÀ ¸ÁévÀAvÀæöå ¸ÀAUÁæªÀÄ GvÀÛgÀ CªÉÄÃjPÁzÀ
CªÉÄjPÀ RAqÀªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»rzÀ £ÀAvÀgÀ AiÀÄÄgÉÆæ£À 13 EAVèµï
C£ÉÃPÀ zÉñÀUÀ¼ÀÄ C°è ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¸À®Ä ¥ÁægÀA©ü¹zÀªÀÅ. ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼ÀÄ
GvÀÛgÀ CªÉÄjPÀzÀ°è ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀ zÉñÀUÀ¼À°è ¥sÁæ£ïì, 1) £ÀÆå ºÁåA¥ïµÉÊgï
¸ÉàöÊ£ï, ºÁ¯ÉAqï ªÀÄvÀÄÛ EAUÉAè qï ªÀÄÄRåªÁzÀªÅÀ . GvÀg
Û À CªÉÄjPÀzÀ 2) £ÀÆåAiÀiÁPïð
CmÁèAnPï wÃgÀzÀ GzÀÝPÆ À Ì EAUÉèAr£À ºÀ¢ªÀÄÆgÀÄ ªÀ¸ÁºÀvÄÀ UÀ¼ÄÀ 3) ¥É¤ì¯ÉéäAiÀiÁ
¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆAqÀªÀÅ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß “ºÉƸÀ EAVèµï ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼ÀÄ” 4) ªÀĸÁìZÀĸÉmïì
JAzÀÄ PÀgA É iÀįÁVvÀÄÛ. GvÀÛgÀ CªÉÄjPÁzÀ°è ªÀ¸ÁºÀvÄÀ UÀ¼À ¸ÁÜ¥£
À U
É É 5) gÉÆÃqïì L®Aqï
¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ EAUÉèAqï zÉñÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄRå ¸Àà¢üðUÀ¼ÁVzÀݪÀÅ.
6) PÀ£ÉÃQÖPÀmï
¸ÀA¥ÀÇtð ¸ÁévÀAvÀæöåzÀ ºÉ§âAiÀÄPÉAiÀÄÄ CªÉÄjPÁzÀ ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼ÀÄ
EAUÉèAr£À «gÀÄzÀÞ zÀAUÉ K¼ÀĪÀAvÉ ªÀiÁrvÀÄ. 7) £ÀÆåeɹð
8) ¢¯ÁªÉÃgï
PÁgÀtUÀ¼ÀÄ : ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼À §UÉÎ ªÀiÁvÀÈzÉñÀzÀ zsÉÆÃgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ

ED
ªÀ¸ÁºÀvÄÀ UÀ¼À ¸ÁévA
À vÀöæ å ¥ÉÃæ ªÀÄ, ¸À¥ª
ÛÀ Á¶ðPÀ AiÀÄÄzÀÞzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÄÀ , 9) ªÉÄÃj¯ÁåAqï
10) ªÀfðäAiÀÄ

H
£ËPÁ PÁ¬ÄzÉUÀ¼ÀÄ, xÁªÀÄ¸ï ¥sÉÊ£ï, eÁ£ï DqÀªÀiïì, ¸ÁåªÀÄÄAiÀįï

IS
DqÀªÀiïì, eÁ£ï JqÀéqïð PÉÆÃPï ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉAd«Ä£ï ¥sÁæAPï°£ï 11) GvÀÛgÀ PÉgÉÆð£À
BL
EP S
ªÀÄÄAvÁzÀ §gÀºÀUÁgÀgÀ ¥Àæ¨sÁªÀ, Qé¨ÉPï PÁ¬ÄzÉ, mË£ï±ÉAqï 12) zÀQët PÉgÉÆð£À
R TB

vÉjUÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨Á¸ÀÖ£ï ZÀºÁPÀÆl ªÀÄÄAvÁzÀ PÁgÀtUÀ½AzÁV

U
13) eÁfðAiÀÄ
BE @K

CªÉÄjPÀzÀ°è PÁæAw GAmÁ¬ÄvÀÄ.

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
¸À¥ÀÛ ªÁ¶ðPÀ AiÀÄÄzÀÞ (1756 - 63) ªÀÅ ¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ EAUÉèAqï £ÀqÀÄªÉ £ÀqɬÄvÀÄ. £ËPÁ
PÁ¬ÄzÉAiÀÄÄ 1760gÀ°è eÁjUÉÆArvÀÄ. EAUÉèAqï ªÀ¸ÁºÀvÄÀ ¸ÀªÄÀ ÄzÀæ ªÁå¥ÁgÀz°
À è KPÀ¸ÁéªÄÀ åªÀ£ÄÀ ß
TO

C£ÀĨsÀ«¹vÀÄ. 1764gÀ°è eÁjUÉ vÀAzÀ ªÉƯÁ¹¸ï (PÁPÀA©) PÁ¬ÄzÉAiÀÄÄ CªÉÄjPÁzÀ ªÀÄzÀå

T

vÀAiÀiÁjPÀjUÉ PÁPÀA© ¸ÁV¸À®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÉÇzÀV¹vÀÄ. 1774gÀ Qé¨PÉ ï PÁ¬ÄzÉAiÀÄÄ ªÀ¸ÁºÀvÄÀ UÀ¼À

O

C¸ÀºÀ£ÉUÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. 1765gÀ°è ¸ÁÖA¥ï PÁ¬ÄzÉ eÁjUÉ §AzÀÄ, 1767gÀ°è ZÀºÁ, PÁUÀzÀ,
N

UÁdÄ ªÀÄÄAvÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ªÉÄÃ¯É vÉjUÉ ºÁPÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁ¬ÄvÀÄ.

¨ÉÆøÀÖ£ï ZÀºÁPÀÆl (1773) : «gÉÆÃzsÀ«zÀÝgÀÆ ©æl£ï ZÀºÁ ¥ÀÅr vÀÄA©zÀ ºÀqÀUÉÆAzÀ£ÀÄß
¨ÉÆøÀÖ£ï §AzÀjUÉ PÀ¼ÀÄ»¹vÀÄ. EzÀÄ ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÁgÀgÀ£ÀÄß PÉgÀ½¹vÀÄ. 50 d£ÀgÀ UÀÄA¥ÉÇAzÀÄ
gÉqï EArAiÀÄ£ïgÀ ªÉõÀ zsÀj¹PÉÆAqÀÄ ZÀºÀ vÀÄA©zÀ ºÀqÀUÀ£ÀÄß ¥ÀæªÉò¹ CzÀgÀ°èzÀÝ 340 ZÀºÁ
¥ÉnÖUÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀÄÄzÀæPÉÌ J¸ÉzÀgÀÄ.

¸ÁévÀAvÀæöå WÉÆõÀuÉ : ¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß «ªÀIJð¸À®Ä 1774gÀ°è CªÉÄjPÁzÀ ºÀ¢ªÀÄÆgÀÄ

EAVèµï ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼À ¥Àæw¤¢üUÀ¼ÀÄ ¦ü°qÉ°áAiÀiÁ £ÀUÀgÀzÀ°è ¸À¨sÉ ¸ÉÃjzÀgÀÄ. CªÀgÀÄ vÀªÀÄä
¸ÁévA
À vÀª
æ £À ÄÀ ß ªÉÆlPÀÄUÉƽ¸ÀĪÀ vÁAiÀiÁßr£À ¥ÀA
æ iÀÄvÀßUÀ¼£
À ÄÀ ß ¸À±¸
À çÛÀ §®¢AzÀ ¥Àw
æ ¨sn
À ¸ÀĪÀÅzÁV
¤zsÀðj¹zÀgÀÄ. ©æl¤ß£À gÁd CªÀgÀ PÀæªÀĪÀ£ÀÄß zÀAUÉ JAzÀÄ WÉÆö¹zÀ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

35
ªÀ¸ÁºÀvÄÀ UÁgÀgÀ ¥Àw
æ ¨sl
À £ÉAiÀÄ£ÀÄß CqÀV¸À®Ä ¸ÉÊ£Àå-vÀÄPÀrUÀ¼£
À ÄÀ ß PÀ¼ÄÀ »¹zÀ£ÄÀ . ªÀ¸ÁºÀvÄÀ UÁgÀjUÉ
FUÀ vÀªÀÄä ¸ÀܽÃAiÀÄ ¸ÉÊ£ÀåzÉÆqÀ£É ©ænõÀgÀ£ÀÄß JzÀÄj¸ÀĪÀÅzÀgÀ ºÉÆgÀvÀÄ ¨ÉÃgÉ ªÀiÁUÀðªÉÃ
EgÀ°®è. F jÃwAiÀÄ°è 1775, K¦æ¯ï 19gÀAzÀÄ “¯ÉQìAUïl£ï” JA§°è ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÁgÀgÀ
MAzÀÄ ¸ÉÊ£ÀåzÀ vÀÄPÀÄrAiÀÄÄ ©ænõÀgÀ ªÉÄÃ¯É zÁ½ ªÀiÁrzÁUÀ, CªÉÄjPÁzÀ ¸ÁévÀAvÀæöå ¸ÀAUÁæªÀÄ
¥ÁægA
À ¨sª
À Á¬ÄvÀÄ. ¦ü°qÉ°áAiÀiÁ ¸À¨A És iÀÄÄ DUÀ eÁeïð ªÁ¶AUÀÖ£ï£À£ÄÀ ß ªÀ¸ÁºÀvÄÀ UÁgÀgÀ ¸ÉÊ£ÀåzÀ
zÀAqÀ£ÁAiÀÄPÀ£À£ÁßV £ÉëĹvÀÄ.
eÁeïðªÁ¶AUÀÖ£ï : eÁeïð ªÁ¶AUÀÖ£ï ªÀfÃð¤AiÀiÁzÀ M§â
vÉÆÃlUÁgÀ. EªÀ£ÄÀ ¥sAæÉ ZÀgÀ «gÀÄzÀÞ £Àqz
É À ¸À¥ÛÀ ªÁ¶ðPÀ AiÀÄÄzÀÞz° À è
¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæ ªÀ»¹, ¸ÉÊ£Áå¢üPÁjAiÀiÁV QÃwð UÀ½¹zÀÝ. CªÀ£ÀÄ
C²QëvÀ ªÀÄvÀÄÛ CªÀåªÀ¹ÜvÀ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ ¸ÉʤPÀgÀ£ÀÄß ¸ÉÜöÊAiÀÄð ªÀÄvÀÄÛ
GvÁì º À U À ½ AzÀ ºÀ Ä jzÀ Ä A©¹zÀ . CªÀ g À Ä UÀ ¼ À Ä ©æ n µÀ g É Æ qÀ £ É
zsÉÊAiÀÄð¢AzÀ ºÉÆÃgÁqÀĪÀAvÉ ªÀiÁrzÀ. 1776, dįÉÊ 4gÀAzÀÄ

ED
¦ü°qÉ°áAiÀiÁzÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸À¨sÉAiÀÄÄ ¥ÀæSÁåvÀªÁzÀ ‘¸ÁévÀAvÀæ
WÉÆõÀuÉ’AiÀÄ£ÀÄß CAVÃPÀj¹vÀÄ ºÁUÀÆ J¯Áè ºÀ¢ªÀÄÆgÀÄ

H
IS
ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼ÀÆ vÁAiÀiÁßr¤AzÀ J¯Áè gÁdQÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß
PÀrzÀÄPÉÆAqÀÄ ¸ÀévÀAvÀæªÁVªÉ JAzÀÄ WÉÆö¹vÀÄ. BL eÁeïð ªÁ¶AUÀÖ£ï
EP S
R TB
U
AiÀÄÄzÀÞ : EAUÉèAqï ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À AiÀÄÄzÀÞ LzÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À PÁ® ¸ÁVvÀÄ.
BE @K

DgÀA¨sÀzÀ°è ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ½UÉ »£ÀßqÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. eÁeïðªÁ¶AUÀÖ£ï C£ÉÃPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß

JzÀÄj¸À¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ. DzÀgÉ ‘¸ÁgÀmÉÆÃUÀ’ AiÀÄÄzÀÞzÀ°è ©ænµï ¸ÉãÉAiÀÄÄ ¸ÉÆÃwvÀÄ. ¥sÉæAZÀgÀ
¸ÉãÉAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ eÁeïð ªÁ¶AUÀÖ£ÀߣÀÄ AiÀiÁPïðmË£ï PÀzÀ£ÀzÀ°è ©ænµÀgÀ ¸ÉãÉAiÀÄ£ÀÄß
¸ÀA¥ÀÇtðªÁV ¸ÉÆð¹zÀ£ÀÄ. ©ænµï ¸ÉãÁ¤ PÁ£ïðªÁ°Ã¸À£ÀÄ vÀ£Àß ¥ÀqÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ
TO

±ÀgÀuÁzÀ£ÀÄ. 1783gÀ ¥Áåj¸ï M¥ÀàAzÀzÀAvÉ ºÀ¢ªÀÄÆgÀÄ ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼À£ÀÄß ©æl£ï ¸ÀévÀAvÀæªÉAzÀÄ

CAVÃPÀj¹vÀÄ. dįÉÊ 4 gÀAzÀÄ ¸ÁévAÀ vÀöæ å WÉÆõÀuÉ ªÀiÁrzÀÝjAzÀ CªÉÄjPÀ£ßÀ jUÉ CzÀÄ ªÀĺÀvéz
À À
T
O

¢£ÀªÁ¬ÄvÀÄ. EA¢UÀÆ ¸ÀºÀ dįÉÊ 4£ÀÄß CªÉÄjPÀ£ÀßgÀÄ ¸ÁévÀAvÀæö墣ÀªÀ£ÁßV DZÀj¸ÀÄvÁÛgÉ.

N

1787gÀ°è ¦ü°qÉ°áAiÀiÁzÀ°è ¸ÁévÀAvÀæ ¥ÀqÉzÀ J¯Áè ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼À ¥Àæw¤¢üUÀ¼ÀÄ ¸À¨sÉ ¸ÉÃj,

eÁeïð ªÁ¶AUÀÖ£ï£À£ÀÄß CªÉÄjPÀ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ CzsÀåPÀë£À£ÁßV Dj¹zÀgÀÄ. CªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ
MAzÀÄ ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß gÀa¹zÀgÀÄ. CzÉà dUÀwÛ£À ¥ÀæxÀªÀÄ °TvÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀªÁ¬ÄvÀÄ.
CªÉÄjPÀ ¸ÀévÀAvÀæ ¸ÀAUÁæªÀÄzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ : EzÀÄ ¥sÁæ£ïì ªÀĺÁPÁæAwUÉ ¥ÀæZÉÆÃzÀ£É
¤ÃrvÀÄ. ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÁgÀgÀ ¥ÀPÀë ªÀ»¹ ºÉÆÃgÁrzÀ C£ÉÃPÀ ¥sÉæAZÀgÀÄ ¥sÁæ¤ì£À ªÀĺÁPÁæAwAiÀÄ
£ÁAiÀÄPÀgÁzÀgÀÄ. CªÉÄjPÀzÀ°è£À C£ÉÃPÀ ¸ÉàöÊ£ï ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆÃZïðUÀ¯ï£À ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä
vÁAiÀiÁßr£À «gÀÄzÀÞ zÀAUÉ JzÀÄÝ ¸ÀévÀAvÀæöågÁUÀ®Ä GvÉÛÃd£À ¥ÀqÉzÀªÀÅ. CªÉÄjPÁ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ
¸ÀA¸ÁÜ£À JA§ ºÉƸÀ gÁµÀÖçzÀ GzÀAiÀĪÁ¬ÄvÀÄ.

36
 ¥sÁæ¤ì£À ªÀĺÁPÁæAw
vÀªÀÄä zÉÆgÉUÀ¼À ¤gÀAPÀıÀ ¥Àæ¨sÀÄvÀéªÀ£ÀÄß PÉÆ£ÉUÁt¹, ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ
vÀ¼ÀºÀ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ºÉƸÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¸Áܦ¸ÀĪÀÅzÉà ¥sÉæAZï
PÁæAwAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR GzÉÝñÀªÁVvÀÄÛ. EzÀÄ dUÀwÛ£À EvÀgÀ zÉñÀUÀ¼À gÁdQÃAiÀÄ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼À
ªÉÄÃ®Æ CUÁzsÀªÁzÀ ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ©ÃjvÀÄ. ¥sÁæ¤ì£À PÁæAwUÉ F PɼÀPÀAqÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ
PÁgÀtªÁzÀªÀÅ.
¸ÁªÀiÁfPÀ PÁgÀtUÀ¼ÄÀ : ¥sAæÉ Zï ¸ÀªiÀ ÁdzÀ°è C¸ÀªiÀ Á£ÀvÉ J¯Áè ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°.
gÀAUÀzÀ®Æè vÁAqÀªÀªÁqÀÄwÛvÀÄÛ. CzÀÄ zÀĸÀìºÀ¤ÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EwºÁ¸ÀPÁgÀ£Æ É §â£À C©ü¥ÁæAiÀÄzÀ°è
CªÀ i Á£À « ÃAiÀ Ä ªÁVvÀÄÛ . F C¸Àª Ài Á£ÀvÉAiÀÄ £ÉÆêÀÅ ¥sÁ¤æ £ì °À è PÁæAw WÀn¸ÀĪÀÅzÀgÆ
É A¢UÉ
d£ÀvAÉ iÀÄ ºÀÈzÀAiÀÄzÀ°è gÉÆõÀªÁV PÁæAwUÉ JqÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. AiÀÄÄgÉÆæ£À EwºÁ¸ÀªÀÅ, MAzÀÄ
PÁæAwUÉ ªÀÄÄ£Àß ¥sÁ£æ ïì£À ¸ÀªiÀ ÁdzÀ°è ªÀÄÆgÀÄ ªÀUð À UÀ½zÀݪÅÀ . gÁµÀÖç, MAzÀÄ WÀl£É ªÀÄvÀÄÛ M§â
ªÀåQAÛ iÀÄ°è °Ã£ÀªÁ¬ÄvÀÄ. D gÁµÀçÖªÃÉ
ªÉÆzÀ® ªÀUÀðzÀ°è ¥Á¢æUÀ¼ÀÄ, JgÀqÀ£Éà ªÀUÀðzÀ°è
¥sÁæ£ïì, WÀl£ÉAiÉÄà ¥sÉæAZï PÁæAw

ED
²æêÀÄAvÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ G½zÉ®è ¸ÁªÀiÁ£ÀågÀÄ ªÀÄÆgÀ£Éà ªÀÄvÀÄÛ D ªÀåQÛAiÉÄà £É¥ÉÇðAiÀÄ£ï.
ªÀUÀðzÀ°èzÀÝgÀÄ.

H
IS
CvÀåAvÀ PÀrªÉÄ ¸ÀASÉåAiÀÄ°èzÀÝ ªÉÆzÀ® JgÀqÀÄ ªÀUÀðzÀªÀgÀÄ J¯Áè jÃwAiÀÄ
BL
EP S
C£ÀÄPÀÆ®UÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ J¯Áè jÃwAiÀÄ vÉjUÉUÀ½AzÀ «£ÁAiÀÄw ¥ÀqÉ¢zÀÄÝ LµÁgÁ«Ä
R TB

fêÀ£ÀªÀ£ÀÄß £ÀqɸÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
U
BE @K

ªÀÄÆgÀ£Éà ªÀUÀðzÀªÀgÀÄ ¸Ë®¨sÀå ªÀAavÀgÁVzÀÝgÀÄ. §Ä¢ÞfëUÀ¼ÀÄ, PÀȶPÀgÀÄ, PÁ«ÄðPÀgÀÄ

ªÀÄvÀÄÛ ªÀÈwÛ¥ÀgÀgÀÄ EzÀgÀ°è ¸ÉÃjzÀÝgÀÄ. CªÀgÀ DzÁAiÀÄ wÃgÀ PÀrªÉÄ. vÉjUÉUÀ¼ÀÄ «¥ÀjÃvÀ.
CªÀgÀ fêÀ£À zÀÄB¹ÜwAiÀÄ°èvÀÄÛ. F J®è d£ÀjUÉ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è UËgÀªÀzÀ ¸ÁÜ£À«gÀ°®è,
gÁdQÃAiÀÄ ºÀPÀÄÌUÀ½gÀ°®è ºÁUÀÆ CªÀgÀÄ CªÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĨsÀ«¸À¨ÉÃPÁVvÀÄÛ. CªÀjUÉ
ªÀÄwÃAiÀĪÁVAiÀiÁUÀ° CxÀªÁ gÁdQÃAiÀĪÁVAiÀiÁUÀ° CxÀªÁ AiÀiÁªÀÅzÉà «zsª À ÁzÀ ¸ÁévA
À vÀöæ å
TO

EgÀ°®è. ¥sÁæ¤ì£À d£ÀgÀ°è CªÀgÉà CvÀåAvÀ C¸ÀªÀiÁzsÁ£ÀUÉÆArzÀÝ d£ÀgÀÄ. CªÀgÀÄ ºÀ¼ÉAiÀÄ

T

ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß vÉÆqÉzÀÄ ºÁPÀ®Ä ¸ÀªÀÄAiÀÄ PÁAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ.

O
N

DyðPÀ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ : ¥sÁæ£ïì PÀȶ ¥ÀæzsÁ£ÀªÁzÀ zÉñÀªÁVvÀÄÛ. PÀȶ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è C©üªÀÈ¢ÞUÀ¼ÀÄ

DVzÀÝgÆ À ¸Àº,À ¨sÆÀ «ÄAiÀÄ GvÀàwÛ §ºÀ¼À PÀrªÉÄ EvÀÄ.Û gÉÊvÀgÃÉ ºÉa£
Ñ À vÉÆAzÀgU
É Æ
É ¼ÀUÁVzÀݪg
À ÄÀ .
§gÀUÁ®UÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁVzÀݪÀÅ. EzÀjAzÀ DºÁgÀPÁÌV zÀAUÉUÀ¼ÁUÀÄwÛzÀݪÀÅ. PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ
ªÀÈwÛ¸ÀAWÀUÀ¼À C¢üãÀzÀ°èzÀݪÀÅ. DAvÀjPÀ CrØUÀ½AzÀ®Æ ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÁjUÀ¼À CwAiÀiÁzÀ
ªÀÄzsÀå ¥ÀæªÉñÀ¢AzÀ®Æ PÉÊUÁjPÁ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ PÀÄApvÀUÉÆArvÀÄÛ. EzÀgÀ ¥sÀ®ªÁV GvÁàzÀ£É
PɼÀªÀÄlÖzÀ°èvÀÄÛ.
gÁdQÃAiÀÄ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ : ¥sÁæ£Àì£ÀÄß §Ægï§¸ï ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀªÀgÀÄ D¼ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. F ¸ÀAvÀwAiÀÄ 16£ÉÃ
®Æ¬Ä ¸ÀÄR¯ÉÆîĥÀvɬÄAzÀ PÀÆrzÀ zÀÄAzÀÄUÁjPÉAiÀÄ fêÀ£ÀªÀ£ÀÄß £ÀqɸÀÄwÛzÀÝ. ¸ÀPÁðj
PÉ®¸ÀUÀ¼À°è C¸ÀqÉجÄA¢zÀÝ. CªÀ¤UÉ ªÉÄÃj CAmÁ¬Ä£Émï JA§ gÁt EzÀݼÀÄ. CªÀ¼ÀÄ
D¹ÖçAiÀÄ£ï zÉñÀzÀ gÁdPÀĪÀiÁj. CªÀ¼ÀÄ zÉñÀzÀ DqÀ½vÀ ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À°è vÀ¯É ºÁPÀÄwÛzÀݼÀÄ.
«zÉòAiÀļÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀªÀÄä «µÀAiÀÄzÀ°è ¦æÃw¬Ä®èªÉA§ PÁgÀt¢AzÀ d£ÀgÀÄ CªÀ¼À£ÀÄß
37
zÉéö¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. gÁd£ÀÄ CªÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸À¯ÁUÀ°®è. PÀª
æ ÉÄÃt ¥Àj¹Üw CªÀ£À PÉÊ«ÄÃj ºÉÆÃV
PÁæAwAiÀiÁV ¥Àjt«Ä¹vÀÄ.
¥sAæÉ Zï aAvÀPgÀ À ¥À¨
æ Ás ªÀ : ¥À¹
æ zÀÞ vÀvée
À ÁÕ¤UÀ¼ÄÀ ºÁUÀÆ «zÁéA¸ÀgÄÀ UÀ¼ÁzÀ ªÀiÁAmɸÆ
À Ìöå, gÀƸÉÆÃ
ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¯ÉÖöÊgï vÀªÀÄä PÁæAwPÁj §gÀºÀUÀ½AzÀ PÁæAwPÁjUÀ½UÉ GvÉÛÃd£À ¤ÃrzÀgÀÄ.
ªÀiÁAmÉ¸Æ À Ìöå vÀ£ßÀ “Spirit of Laws” PÀÈwAiÀÄ°è gÁdgÀ zÉʪÀzv
À Ìöå : ªÀiÁAmÉ¸Æ À ÛÀ C¢üPÁgÀ (Divine
Right of kings) ¤gÁzsÁgÀªÉAzÀÄ nÃQ¹, ¸ÀA«zsÁ¤PÀ gÁd ¥Àæ¨sÀÄvÀéPÉÌ ¨ÉA§® ¤ÃrzÀ£ÀÄ.

gÀƸÉÆà : gÀƸÉÆà vÀ£Àß PÀÈw “¸ÁªÀiÁfPÀ M¥ÀàAzÀ”zÀ°è (Social Contract) “ªÀiÁ£ÀªÀ

¸ÀévÀAvÀæªÁV d¤¹zÀ. DzÀgÉ J¯Éè®Æè ¸ÀgÀ¥À½¬ÄAzÀ §A¢ü¸À®ànÖzÁݣɔ JAzÀÄ ºÉýzÁÝ£É.
ªÁ¯ÉÖöÊgï : ªÁ¯ÉÖöÊgï ¥sÁæ¤ì£À°è ¥ÀæZÀ°vÀ«zÀÝ ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄ, KPÁZÀgÀuÉ ºÁUÀÆ CAzsÀ±ÀæzÉÞAiÀÄ£ÀÄß
RAr¹zÀ£ÀÄ. C®èzÉ gÉÆêÀÄ£ï PÁåxÉÆðPï ZÀZÀð£ÀÄß RAr¹zÀ£ÀÄ.

ED
H
IS
BL
EP S
R TB
U
BE @K

ªÀiÁAmɸÀÆÌöå gÀƸÉÆà ªÁ¯ÉÖöÊgï

CªÉÄjPÀ ¸ÁévÀAvÀæöå ¸ÀAUÁæªÀÄzÀ ¥Àæ¨sÁªÀ : CªÉÄjPÀ ¸ÁévÀAvÀæöå ¸ÀAUÁæªÀÄ PÀÆqÀ ¥sÉæAZÀgÀ ªÉÄïÉ
CUÁzsÀ ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄßAlĪÀiÁrvÀÄ. CªÉÄjPÁzÀ°è EAVèõÀgÀ «gÀÄzÀÞ ºÉÆÃgÁrzÀÝ C£ÉÃPÀ
TO

¥sÉæAZï ¸ÉʤPÀgÀÄ vÁAiÀiÁßrUÉ »AwgÀÄVzÀgÀÄ. CªÀgÀÄ PÁæAwPÁjUÀ½UÉ CªÀ±ÀåPÀªÁzÀ §® ªÀÄvÀÄÛ

GvÁìºÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¹ PÁæAwAiÀÄ°è ªÀĺÀvÀÛgÀ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ªÀ»¹zÀgÀÄ.
T
O

F J¯Áè WÀl£ÉUÀ½AzÁV ¥sÉæAZï gÁd£ÀÄ 175 ªÀµÀðUÀ½AzÀ PÀgÉAiÀÄ¢zÀÝ “¸ÉÖÃmïì

N

d£ÀgÀ¯ï” JA§ ¥sÁæ¤ì£À ±Á¸ÀPÁAUÀ ¸À¨sÉAiÀÄ£ÀÄß PÀgÉAiÀĨÉÃPÁ¬ÄvÀÄ. ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄ ªÀUÀðzÀ

¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ vÁªÉà gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸À¨sÉ JAzÀÄ WÉÆö¹PÉÆAqÀgÀÄ. G½zÉgÀqÀÄ ªÀUÀðUÀ¼À ¸ÀzÀ¸ÀågÀÆ
vÀªÉÆäqÀ£É ¸ÉÃgÀĪÀAvÉ DºÁ餹zÀgÀÄ.
1789£Éà E¸À« dįÉÊ 14gÀAzÀÄ “¨Áå¸ÉÖöÊ¯ï” JA§ gÁdå §A¢üÃSÁ£ÉAiÀÄ ªÉÄïÉ
zÁ½ ªÀiÁr PÉÊ¢UÀ¼À£É߯Áè ©qÀÄUÀqÉ ªÀiÁr, ¤gÀAPÀıÀ ¥Àæ¨sÀÄvÀéPÉÌ CAvÀå ºÁrzÀgÀÄ. PÀæªÉÄÃt
F PÁæAwAiÀÄÄ zÉñÀzÀ EvÀgÀ ¨sÁUÀUÀ½UÉ ºÀgÀrvÀÄ. gÁd£ÀÄ ºÉ¸ÀjUÉ ªÀiÁvÀæ gÁd£ÁVzÀÝ£ÀÄ.
gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸À¨sÉAiÉÄà J¯Áè PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀa¸ÀÄvÀÛ ªÀÄvÀÄÛ DeÉÕUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀr¹vÀÄ. 1789£ÉÃ
DUÀ¸ïÖ 27gÀAzÀÄ ªÀiÁ£Àª£À À ªÀÄvÀÄÛ ¥ËgÀ£À ºÀPÄÀ ÌU¼
À À WÉÆõÀuA
É iÀÄ£ÀÄß CAVÃPÀj¹vÀÄ. gÁdvÀ骣
À ÄÀ ß
vÉUÉzÀĺÁQ UÀtgÁdåªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹vÀÄ.
F QæAiÉÄAiÀÄÄ »A¸ÁvÀäPÀ gÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß vÁ½vÀÄ. wêÀæªÁzÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß §AiÀĸÀĪÀ
“eÁPÉÆéAiÀÄ£ÀßgÀÄ” JA§ MAzÀÄ UÀÄA¥ÀÅ C¢üPÁgÀPÉÌ §A¢vÀÄ. EzÀgÀ £ÁAiÀÄPÀ gÉÆ©¹àAiÀÄgï.
38
¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ ¥ÀgÀ EzÀÝ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀAQvÀ ªÀåQÛUÀ¼À£ÀÄß ºÀvÉåUÁVAiÉÄà C«µÀÌj¹zÀÝ V¯ÉÆn£ï AiÀÄAvÀæPÉÌ
§° ¤ÃrzÀ£ÀÄ.
¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ
¥sÉæAZï PÁæAwAiÀÄÄ ¥ÀæªÀÄÄR WÀl£ÉUÀ½UÉ £ÁA¢AiÀiÁ¬ÄvÀÄ. H½UÀªÀiÁ£Àå ¥ÀzÀÞwAiÀÄÄ
£Á±ÀªÁ¬ÄvÀÄ. ¥Á¢æUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ²æêÀÄAvÀgÀÄ ºÉÆA¢zÀÝ «±ÉõÀ C¢üPÁgÀ, ¸ÀªÀ®vÀÄÛUÀ¼ÀÄ
gÀzÁÝzÀªÀÅ. ²æêÀÄAvÀgÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß PÀ¹zÀÄPÉƼÀî¯Á¬ÄvÀÄ. ZÀZïð gÁdåPÉÌ C¢üãÀªÁ¬ÄvÀÄ.
zÉñÀzÁzÀåAvÀ MAzÉà jÃwAiÀÄ DqÀ½vÀ PÀæªÀĪÀÅ eÁjUÉ §A¢vÀÄ. d£ÀjUÉ ¸ÁévÀAvÀæöå, ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ
ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁævÀÈvÀézÀ vÀvÀéUÀ¼À D±Áé¸À£É PÉÆqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.

KQÃPÀgÀt ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ
El°AiÀÄ KQÃPÀgÀt
¥ÁæaãÀ gÉÆêÀÄ£ï ¸ÁªÀiÁædåzÀ ªÉʨsª À À PÀArzÀÝ El° zÉñÀ MAzÉà ¨sÁµÉ DqÀÄwÛzÝÀ gÆ
À

ED
MqÉzÀÄ ZÀÆgÁVvÀÄÛ. gÉÆêÀÄ£ï PÁåxÉÆðPï ªÀÄvÀªÉà El°AiÀÄ°è ¸ÁªÀðwæPÀªÁVvÀÄÛ. MAzÉÃ
gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥Àæ¨sÀÄvÀé ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä CºÀðªÁVzÀÝgÀÆ EAxÀ KQÃPÀgÀt C¸ÁzsÀåªÁVvÀÄÛ.

H
IS
BL
EP S
R TB
U
BE @K
TO
T
O
N

ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ D¢¨sÁUÀzÀ°è El°AiÀÄÄ C£ÉÃPÀ ¸ÀtÚ ¸ÀtÚ gÁdåUÀ¼ÁV

MqÉzÀÄ ºÉÆÃVvÀÄÛ. CªÀÅUÀ¼À°è ¯ÉÆA¨Árð, ªÉ¤Ã¶AiÀiÁ, ¹¹°, £ÉÃ¥À¯ïì (JgÀqÀÄ ¹¹°UÀ¼À

39
gÁdå) ¥ÉÇÃ¥ÀgÀ gÁdåUÀ¼ÀÄ, l¸À̤, ¥ÁgÀä ªÀÄvÀÄÛ ªÉÆqÉãÀ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀĪÀÅ. ¦qÀäAmï gÁdåªÀÅ
¸ÁrðäAiÀÄ, ¦qÀäAmï ªÀÄvÀÄÛ f£ÉÆêÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ.
1815 ªÀÄvÀÄÛ 1848gÀ £ÀqÀÄªÉ El° zÉñÀzÀ C£ÉÃPÀ gÁdåUÀ¼À°è zÀAUÉUÀ¼ÀÄAmÁzÀªÀÅ. F
J¯Áè zÀAUÉUÀ¼À ªÀÄÄRå UÀÄj gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÁévÀAvÀæöå ªÀÄvÀÄÛ KQÃPÀgÀt. eÉƸɥsï ªÀiÁåf¤, PËAmï
PÀªÀÇgï ªÀÄvÀÄÛ UÁåj¨Á°Ø El°AiÀÄ KQÃPÀgÀtzÀ ²°àUÀ¼ÁVzÀÝgÀÄ.
ªÀiÁåf¤ ºÉ¸ÀgÁAvÀ PÁæAwPÁj aAvÀPÀ ªÀÄvÀÄÛ §gÀºÀUÁgÀ.
CªÀ £ À Ä vÀ £ À ß UÀ æ A xÀ “El°, D¹Ö ç à AiÀ Ä , ¥Áå¥À ¹ ”AiÀ Ä °è £ À
¯ÉÃR£ÀUÀ½AzÀ El° zÉñÀzÀ AiÀÄĪÀPÀgÀ£ÀÄß ¥ÀæZÉÆâ¹zÀ£ÀÄ.
CªÀ£ÀÄ gÁµÀÖçzÀ KQÃPÀgÀt, ¸ÁévÀAvÀæöå ªÀÄÄAvÁzÀ PÁæAwPÁgÀPÀ
C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ½AzÀ CªÀgÀ£ÀÄß ºÀÄjzÀÄA©¹ CA¢£À gÁdQÃAiÀÄ
ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ «gÀÄzÀÞ zÀAUÉ K¼ÀĪÀAvÉ ¥ÀæZÉÆâ¹zÀ£ÀÄ. “vÀgÀÄt
El°” (Young Italy) JA§ MAzÀÄ ¥ÀPÀëªÀ£ÀÄß PÀnÖzÀÝ®èzÉÃ

ED
gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÁévÀAvÀæöå ªÀÄvÀÄÛ El°AiÀÄ KQÃPÀgÀtzÀ UÀÄjUÀ¼À£ÀÄß

H
ºÉÆA¢zÀÝ£ÀÄ. ªÀiÁåf¤

IS
UÁåj¨Á°Ø M§â AiÉÆÃzsÀ, ºÉÆÃgÁlUÁgÀ. EªÀ£ÀÄ “vÀgÀÄt
BL
EP S

El°” ¥ÀPÀëªÀ£ÀÄß ¸ÉÃj C£ÉÃPÀ ¸Áj CzÀgÀ PÁæAwAiÀÄ

R TB
U
£ÁAiÀÄPÀvÀéªÀ£ÀÄß ªÀ»¹zÀÝ£ÀÄ. D£ÀAvÀgÀ “PÉA¥ÀAV zÀ¼À” JA§
BE @K

¸É Ê £À å ªÀ £ À Ä ß ªÀ å ªÀ ¸ É Ü UÉ Æ ½¹ ¸ÁrðäAiÀ Ä eÉ Æ vÉ U À Æ r
D¹ÖçÃAiÀiÁzÉÆqÀ£É ºÉÆÃgÁrzÀ. 1860gÀ°è JgÀqÀÄ ¹¹°UÀ¼À
gÁdåzÀ ªÉÄÃ¯É vÀ£ßÀ “PÉA¥ÀAV zÀ¼”À zÉÆqÀ£É zÁ½ ªÀiÁr CzÀ£ÄÀ ß
DPÀ« æ Ĺ El° zÉñÀzÀ KQÃPÀgt À ªÀ£ÄÀ ß vÀéjvÀUÆ
É ½¹zÀ£ÄÀ ºÁUÀÆ
TO

¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ½UÁV DUÀ滹zÀ£ÀÄ.

El° zÉ Ã ±À z À KQÃPÀ g À t zÀ ° è ¸ÁrðäAiÀ i ÁzÀ
T
O

ªÀ Ä ÄRåªÀ Ä Awæ PËAmï PÀ ª À Ç gï ¥À æ z s Á £À ªÀ å QÛ A iÀ i ÁVzÀ Ý . UÁåj¨Á°Ø

N

CªÀ£ÀÄ ¥ÀwæPÉÆÃzÀå«ÄAiÀiÁVzÀÄÝ, El° zÉñÀzÀ ¸Á»vÀåzÀ

¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓêÀ£ÀPÁÌV «ÄøÀ¯ÁVzÀÝ “j¸ÁfðªÉÄAmÉÆÔ ¥ÀwæPÉAiÀÄ£ÀÄß DgÀA©ü¹zÀ£ÀÄ. vÀ£Àß
¥Àæ¨sÁªÀ±Á° §gÀªÀtÂUÉUÀ½AzÀ d£ÀgÀ ªÀÄ£À¹ì£À ªÉÄÃ¯É ªÀÄvÀÄÛ gÁdgÀÄUÀ¼À ªÀÄ£À¹ì£À ªÉÄïÉ
CwêÀ ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ©ÃjzÀ£ÀÄ.
PËAmï PɪÀÇgï El°¬ÄAzÀ D¹ÖçAiÀiÁªÀ£ÀÄß ºÉÆgÀzÀÆr ¸ÁrðäAiÀiÁªÀ£ÀÄß
El°AiÀÄ CwzÉÆqÀØ ªÀÄvÀÄÛ CvÀåAvÀ §®±Á°AiÀiÁzÀ gÁdåªÀ£ÁßV ªÀiÁqÀ®Ä wêÀiÁð¤¹zÀ£ÀÄ.
¸ÁrðäAiÀiÁzÀ ¥ÀæzsÁ¤AiÀiÁV C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ¹éÃPÀj¹zÀ PÀÆqÀ¯Éà vÀ£Àß UÀÄjAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¸À®Ä
PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß DgÀA©ü¹zÀ£ÀÄ. gÁdåzÀ°è C£ÉÃPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉ vÀAzÀÄ El°AiÀÄ£ÀÄß
CvÀåAvÀ ¥ÀæUÀw¥ÀgÀ gÁdåªÀ£ÁßV ªÀiÁrzÀ£ÀÄ.

40
 PËAmï PɪÇÀ gï ¥sÁ£ æ ïì£Æ É qÀ£É gÀº¸ À åÀ M¥ÀA
à zÀ ªÀiÁrPÉÆAqÀ£ÄÀ .
D¹ÖçAiÀiÁªÀ£ÄÀ ß AiÀÄÄzÀÞPÌÉ PÉg½ À ¹, ¥sÁ£ æ ïì£À eÉÆvÉUÆ À r D¹ÖçAiÀiÁªÀ£ÄÀ ß
¸ÉÆð¹, ¯ÁA¨Árð¬ÄAzÀ ºÉÆgÀUÀnÖzÀÝ®èzÉÃ, ¸ÁrðäAiÀiÁ
ºÁUÀÆ ¯ÁA¨ÁrðAiÀÄUÀ¼£ À ÄÀ ß vÀ£ßÀ gÁdåPÌÉ ¸ÉÃj¹PÉÆAqÀ£ÄÀ . l¸À̤,
ªÉ Æ qÉ £ À , ¥ÁªÀ Ä ð ªÀ Ä vÀ Ä Û GvÀ Û g À z À ¥É Ç Ã¥À g À gÁdåUÀ ¼ À ° è
PÁæAwUÀ¼ÀÄAmÁV CªÀÅ ¸ÁrðäAiÀiÁzÀ eÉÆvÉUÉ LPÀåªÁzÀªÀÅ.
PËAmï PɪÀÇgï gÀºÀ¸ÀåªÁV ¹¹°AiÀÄ ªÉÄÃ¯É zÀAqÉwÛ
ºÉÆÃUÀĪÀAvÉ UÁåj¨Á°ØUÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ ¤ÃrzÀ£ÀÄ. 1861gÀ°è
«PÀÖgï JªÀiÁå£ÀÄAiÀįï zÉÆgÉAiÀÄ£ÀÄß El°AiÀÄ gÁd£À£ÁßV PËAmï PɪÀÇgï
WÉÆö¸À¯Á¬ÄvÀÄ. El°UÉ D¹ÖçAiÀiÁ¢AzÀ ªÉ¤¶AiÀÄ zÉÆgɬÄvÀÄ.
FUÀ gÉÆêÀiï ªÀiÁvÀæ El° zÉñÀ¢AzÀ ºÉÆgÀUÀĽ¢vÀÄÛ. 1870gÀ°è ¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæµÁåUÀ¼À
£ÀqÀÄªÉ AiÀÄÄzÀÞ ¥ÁægÀA¨sÀªÁzÁUÀ, ¥sÁæ£ïì vÀ£Àß ¸ÉÊ£ÀåªÀ£ÀÄß gÉÆêÀiï¤AzÀ »AzÀPÉÌ

ED
PÀgɬĹPÉƼÀî¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ. F CªÀPÁ±ÀªÀ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉÆAqÀÄ «PÀÖgï JªÀiÁå£ÀÄAiÀįï
gÉÆêÀiï ªÉÄÃ¯É £ÀÄVÎ CzÀ£ÀÄß DPÀæ«Ä¹PÉÆAqÀ£ÀÄ. gÉÆêÀiï El°AiÀÄ gÁdzsÁ¤AiÀiÁ¬ÄvÀÄ.

H
El°AiÀÄ KQÃPÀgÀt ¥ÀÇtðUÉÆArvÀÄ.

IS
BL
EP S
dªÀÄð¤AiÀÄ KQÃPÀgÀt
R TB
U
ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ D¢¨sÁUÀzÀ°è dªÀÄð¤ C£ÉÃPÀ ¸ÀévÀAvÀæ gÁdåUÀ¼ÁV
BE @K

«¨sÁUÀªÁVvÀÄÛ. CzÀÄ CªÀÅUÀ¼À°è Cw zÉÆqÀØzÀÆ, CvÀåAvÀ §®±Á°AiÀiÁzÀÄzÀÆ DV¢ÝvÀÄ.

ªÀÅmÉA§Uïð, §ªÉÃjAiÀÄ, ¨ÉÃqÀ£ï ªÀÄvÀÄÛ ºÉøï EvÀgÀ ªÀÄÄRå gÁdåUÀ¼ÀÄ. G½zÀªÀÅ aPÀ̪ÀÅ.
C£ÉÃPÀ ªÉÃ¼É CªÀÅ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ PÁzÁqÀÄwÛzÀݪÀÅ. D gÁdåUÀ¼ÀÄ gÁdQÃAiÀĪÁV §®»Ã£ÀªÁVzÀݪÀÅ
ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀªÁV »AzÀĽ¢zÀݪÀÅ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ¥Àj¹Üw¬ÄAzÀ d£ÀgÀÄ C¸ÀªÀiÁzsÁ£ÀUÉÆArzÀÄÝ
TO

¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ½UÁV ºÁvÉÆgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ.
¥sÁ£
æ ïì£À ªÀĺÁPÁæAwAiÀÄÄ dªÀÄð£ïgÀ gÁµÀÖç¥e æÀ ÕÉAiÀÄ£ÀÄß PÉg½
À ¹vÀÄÛ. EzÀjAzÀ gÁdåUÀ¼°À è£À
T
O

d£ÀgÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ KPÀvÉUÁV ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ºÁUÀÆ DyðPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ½UÁV DUÀ» æ ¹zÀgÀÄ.
N

D¹ÖçAiÀÄ zÉñÀzÀ £ÁAiÀÄPÀvézÀ °

À è MAzÀÄ dªÀÄð£ï gÁdåU¼ À À ¸ÀAWÀ K¥ÀðnÖvÄÀ .Û DzÀgÉ gÁdåU¼
À °À £
è À
D¼ÀgÀ¸ÀgÀÄ vÀªÀÄä ¸ÁévÀAvÀæåªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ C¹ÛvÀézÀ°èzÀÝ gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß
G½¹PÉƼÀî®Ä ¥ÀæAiÀÄw߸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
dªÀÄð¤ zÉñÀ ¥ÉÃæ «ÄUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁµÀçÖªÁ¢UÀ¼ÄÀ ¥Àe
æ Á¸ÀvÛÉ ¸ÀA¸ÉÜU½
À UÁV ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð¤AiÀÄ
KQÃPÀgÀtPÁÌV ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼À£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. DzÀgÉ D ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼À£ÀÄß CqÀV¸À¯Á¬ÄvÀÄ
ºÁUÀÆ PÁæAwPÁjUÀ¼ÀÄ zÉñÀ©lÄÖ NrºÉÆÃzÀgÀÄ. ¥ÀæµÁå F ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À°è MAzÀÄ ªÀĺÀvÀÛgÀ
¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ªÀ»¹zÀ ªÉÄÃ¯É DyðPÀ ¥ÀæUÀw ªÀÄvÀÄÛ PÉÊUÁjQÃPÀgÀt C©üªÀÈ¢ÞUÉÆArvÀÄ.
©¸ÁäPïð : dªÀÄð¤ KQÃPÀgÀtzÀ ¥ÀæzsÁ£À ²°à, DmÉÆÖêÁ£ï ©¸ÁäPïð. EªÀ£ÀÄ ¥ÀæµÁå gÁdåzÀ
zÉÆgÉ MAzÀ£Éà «°AiÀÄA£À ªÀÄÄRåªÀÄAwæAiÀiÁVzÀÝ£ÀÄ.

41
 ©¸ÁäPïð ¸ÀPÁðj £ËPÀgÀ£ÁV, dªÀÄð¤AiÀÄ ±Á¸À£À ¸À¨sÉ
‘qÀ A iÀ Ä mï’£À ¸À z À ¸ À å £ÁV, «zÉ Ã ±À U À ¼ À ° è gÁAiÀ Ä ¨s Á jAiÀ i ÁV
ªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß DgÀA©ü¹ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉUÉ §A¢zÀÝ£ÀÄ. EªÀ£ÀÄ D¹ÖçAiÀÄ
£ÁAiÀÄPÀvÀézÀ°è£À dªÀÄð£ï gÁdåUÀ¼À ¸ÀAWÀzÀ PÁAiÀÄðªÉÊRjUÀ¼À
§UÉÎ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀjZÀAiÀÄ ºÉÆA¢zÀÄÝ, CzÀgÀ z˧ð®åUÀ¼ÉãÀÄ
JA§ÄzÀ£ÀÄß w½¢zÀÝ. D¹ÖçAiÀÄ, ¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ gÀµÁåUÀ¼À°è
gÁAiÀĨsÁjAiÀiÁV PÉ®¸À ªÀiÁr, CªÀÅUÀ¼À §¯Á§®UÀ¼À£ÀÄß
w½¢zÀÝ. dªÀÄð£ï KQÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß ¸Á¢ü¸À®Ä ¥ÀæµÁå MAzÉÃ
¸ÀªÀÄxÀð±Á° JA§ÄzÀ£ÀÄß ªÀÄ£ÀUÀArzÀÝ ºÁUÀÆ ¥ÀæµÁåªÀ£ÀÄß
dªÀÄð¤AiÀÄ°è CUÀægÁdåªÀ£ÁßV ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ C¥ÉÃQë¹zÀ. F ©¸ÁäPïð
GzÉÝñÀzÀ ¸ÁzsÀ£ÉUÁV CªÀ£À UÀÄjUÀ¼ÀÄ JgÀqÀÄ §UÉAiÀiÁVzÀݪÀÅ.
MAzÀÄ D¹ÖçAiÀiÁªÀ£ÀÄß dªÀÄð£ï gÁdåUÀ¼À ¸ÀAWÀ¢AzÀ ºÉÆgÀUÀlÄÖªÀÅzÀÄ, ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ
dªÀÄð¤AiÀÄ°è °Ã£ÀªÁV vÀ£Àß ªÀåQÛvÀéªÀ£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀÅzÀQÌAvÀ dªÀÄð¤AiÀÄ£ÉßÃ

ED
¥ÀæµÁåªÀÄAiÀĪÁV ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ. CAzÀgÉ ¥ÀæµÁåzÀ ¸ÀA¸ÀÌøw, ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄ, DqÀ½vÀ AiÀÄAvÀæ

H
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉʤPÀ §®ªÀ£ÀÄß dªÀÄð¤ zÉñÀPÉÌ®è «¸ÀÛj¸ÀĪÀÅzÁVvÀÄÛ.

IS
BL
EP S
©¸ÁäPïð dªÀÄð¤AiÀÄ ¸ÀªÀĸÉåAiÀÄ£ÀÄß §UɺÀj¸À®Ä “gÀPÀÛ ªÀÄvÀÄÛ PÀ©ât” vÀvÀé¢AzÀ ªÀiÁvÀæ
R TB

¸ÁzsÀåªÉAzÀÄ ªÀÄ£ÀUÉÆArzÀÝ£ÀÄ. gÀPÀÛ ªÀÄvÀÄÛ PÀ©ât vÀvÀé JAzÀgÉ AiÀÄÄzÀÞ ¤Ãw. EzÀjAzÀ CªÀ£ÀÄ
U
MAzÀÄ §®ªÁzÀ ¸ÉÊ£ÀåªÀ£ÀÄß PÀnÖzÀ£ÀÄ. CªÀ£À ªÀÄÄA¢£À UÀÄj D¹ÖçAiÀiÁªÀ£ÀÄß dªÀÄð£ï gÁdåUÀ¼À
BE @K

¸ÀAWÀ¢AzÀ ºÉÆgÀUÀlÄÖªÀÅzÀÄ.
qÉ£ÁäPïð£À D½éPU É É M¼À¥n
À zÖ ÝÀ JgÀqÄÀ ¸ÀtÚ gÁdåU¼À ÁzÀ µÉïïì«Uï ªÀÄvÀÄÛ ºÁ¯ï¸ÉöÖ Ê£ï£À£ÄÀ ß
©¸ÁäPïð£ÀÄ ¸ÉÃj¹PÉƼÀî¨ÃÉ PÉAzÀÄ C¥ÉÃQë¹zÀ£ÄÀ . D¹ÖçAiÀiÁ eÉÆvÉUÆÀ r qÉ£ÁäQð£À ªÉÄÃ¯É AiÀÄÄzÀÞ
ªÀiÁr CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀ£ÀÄ.
TO

D£ÀAvÀgÀ ©¸ÁäPïð El°AiÉÆqÀ£É M¥ÀA à zÀ ªÀiÁrPÉÆAqÀÄ D¹ÖçAiÀiÁzÉÆqÀ£É AiÀÄÄzÀÞªÁzÀgÉ

T

CzÀgÀ ¨ÉA§®ªÀ£ÀÄß §AiÀĹzÀ£ÀÄ. ¸ÀĸÀfÓvÀ dªÀÄð¤AiÀÄ ¸ÉÊ£ÀåUÀ¼ÀÄ D¹ÖçAiÀiÁªÀ£ÀÄß ¸ÉÆð¹,

O

1866gÀ°è “GvÀÛgÀ dªÀÄð£ï gÁdåUÀ¼À ¸ÀAWÀ”ªÀ£ÀÄß gÀa¹zÀ£ÀÄ. ¥ÀæµÁåzÀ zÉÆgÉAiÀÄ£ÀÄß

N

ªÀA±À¥ÁgÀA¥ÀAiÀÄðªÁV F gÁdå ¸ÀAWÀzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜ£À£ÁßV ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.

D¹ÖçAiÀiÁªÀ£ÀÄß dªÀÄð¤AiÀÄ £É®¢AzÀ ºÉÆgÀzÀÆrzÀ £ÀAvÀgÀªÀÇ dªÀÄð¤AiÀÄ KQÃPÀgÀt
E£ÀÆß ¥ÀÇtðUÉÆArgÀ°®è. ¥sÁæ£ïìUÉ ºÉÆA¢PÉÆAqÀAvÉ zÀQëtzÀ°èzÀÝ ºÀ¢£ÁgÀÄ dªÀÄð£ï
gÁdåUÀ¼ÀÄ gÁdå ¸ÀAWÀ¢AzÀ ºÉÆgÀUÀĽ¢zÀݪÀÅ. dªÀÄð¤AiÀÄ£ÀÄß §®»Ã£ÀªÁVqÀĪÀÅzÉÃ
¥sÁæ£ïì£À ZÀPÀæªÀwð ªÀÄÆgÀ£Éà £ÉÉ¥ÉÇðAiÀÄ£ÀߣÀ C¥ÉÃPÉëAiÀiÁVvÀÄÛ. dªÀÄð¤AiÀÄ KQÃPÀgÀt
¥ÀÇtðUÉƼÀî¨ÉÃPÁzÀgÉ ¥sÁæ£ïì£ÉÆqÀ£É AiÀÄÄzÀÞ C¤ªÁAiÀÄð JAzÀÄ PÀAqÀÄPÉÆAqÀ£ÀÄ. ©¸ÁäPïð
AiÀÄÄzÀÞ ¹zÀÞvÉ ªÀiÁrPÉƼÀîvÉÆqÀVzÀ. £É¥ÉÇðAiÀÄ£ï ¥ÀæµÁåzÀ ªÉÄÃ¯É AiÀÄÄzÀÞ ¸ÁjzÁUÀ zÀQët
dªÀÄð£ï gÁdåUÀ¼ÀÄ CªÀ£À£ÀÄß ¸ÉÆð¹zÀªÀÅ. EzÀjAzÁV ©¸ÁäPïð£ÀÄ G½zÀ gÁdåUÀ¼À£ÀÄß
dªÀÄð£ï MPÀÆÌlzÀ°è °Ã£ÀªÁUÀĪÀAvÉ ªÀiÁrzÀ£ÄÀ . dªÀÄð£ï KQÃPÀgt À ¸ÀA¥ÀÇtðUÉÆArvÀÄ.
¥ÀæµÁåzÀ MAzÀ£Éà «°AiÀĪÀiï dªÀÄð£ï ZÀPÀæªÀwð JA§ ©gÀÄzÀ£ÀÄß zsÀj¹zÀ. C¯ÉìÃ¸ï ªÀÄvÀÄÛ
¯ÉÆÃgÉÃ£ï ¥ÁæAvÀåUÀ¼ÀÄ ¥sÁæ£ïì¤AzÀ dªÀÄð¤UÉ zÉÆgÉvÀªÀÅ.
42
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. PɼÀUÉ PÉÆnÖgÀĪÀ ªÁPÀåUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¥ÀÇtðUÉƽ¹.
1. EAUÉèAqï CmÁèAnPï wÃgÀzÀ°è ¸Áܦ¹zÀ ºÀ¢ªÀÄÆgÀÄ ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼À£ÀÄß ______
JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVvÀÄÛ.
2. 1774 gÀ°è ºÀ¢ªÀÄÆgÀÄ ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼À ¥Àæw¤¢üUÀ¼ÀÄ ¸À¨sÉ ¸ÉÃjzÀÄÝ ________ zÀ°è
3. CªÉÄjPÀ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ CzsÀåPÀë ______ .
4. `¹àjmï D¥sï ¯Á¸ï’£À PÀvÀÈð ______ .
5. ‘vÀgÀÄt El°’ JA§ ¥ÀPÀëªÀ£ÀÄß El°AiÀÄ°è PÀnÖzÀªÀ£ÀÄ _______ .
6. gÀPÀÛ ªÀÄvÀÄÛ PÀ©ât vÀvÀéªÀ£ÀÄß ¥Àæw¥Á¢¹zÀªÀ£ÀÄ ______ .
II. PɼÀPÀAqÀ ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛgÀ §gɬÄj.

ED
7. CªÉÄjPÀzÀ ¸ÁévÀAvÀæ ¸ÀAUÁæªÀÄPÉÌ PÁgÀtUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.

H
IS
8. CªÉÄjPÀ ¸ÁévÀAvÀæ ¸ÀAUÁæªÀÄzÀ ªÀĺÀvÀéªÀ£ÀÄß w½¹.
BL
EP S
9. ¥sÁæ¤ì£À PÁæAwUÉ DyðPÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ?
R TB
U
10. El°AiÀÄ KQÃPÀgÀtzÀ°è UÁåj¨Á°ØAiÀÄ ¥ÁvÀæªÉãÀÄ?
BE @K

11. dªÀÄð¤AiÀÄ KQÃPÀgÀt ²°à AiÀiÁgÀÄ? CªÀ£À §UÉÎ MAzÀÄ n¥Ààt §gɬÄj.
III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ :
1. ¥sÁ¤
æ ì£À ªÀĺÁPÁæAwAiÀÄ PÁ®zÀ°èzÝÀ aAvÀPg
À À §UÉÎ «ªÀgª
À ÁV ¤ªÀÄä ²PÀëPg
À Æ
É A¢UÉ
TO

ZÀað¹.
T

2. El°AiÀÄ KQÃPÀgÀtPÉÌ PÁgÀtªÁzÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ²PÀëPÀgÀ ªÀÄÄSÁAvÀgÀ UÀÄA¦£À°è

O

ZÀað¹.
N

IV. AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ :
1. ¥sÁæ¤ì£À PÁæAwAiÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°èzÀÝ aAvÀPÀgÀ §UÉÎ MAzÀÄ bÁAiÀiÁavÀæ ¸À»vÀ
AiÉÆÃd£É vÀAiÀiÁj¹.
2. El°AiÀÄ KQÃPÀgÀtzÀ°è ¥ÁvÀæªÀ»¹zÀ PÁæAwPÁjUÀ¼À §UÉÎ MAzÀÄ AiÉÆÃd£É
vÀAiÀiÁj¹.
*****

43
 gÁdå±Á¸ÀÛç
CzsÁåAiÀÄ - 21
ZÀÄ£ÁªÀuÁ ªÀåªÀ¸ÉÜ

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

 ¨sÁgÀvÀ ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀ.  ZÀÄ£ÁªÀuÁ ¥ÀæQæAiÉÄ.
 gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ.  ¸À«Ää±Àæ ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ.
 ªÀiÁzsÀåªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé.

¨sÁgÀvÀªÀÅ dUÀwÛ£À°èAiÉÄà zÉÆqÀØ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé gÁµÀÖçªÁVzÉ. ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé ªÀåªÀ¸ÉÜ

AiÀıÀ¹éAiÀiÁUÀ®Ä ªÀÄÄPÀÛ ºÁUÀÆ £ÁåAiÀĸÀªÀÄävÀªÁzÀ ZÀÄ£ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ CªÀ±ÀåPÀ. ZÀÄ£ÁªÀuÉUÀ¼À

ED
ªÉÄðéZÁgÀuÉ, ¤zÉÃð±À£À ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀæt ªÀiÁqÀ®Ä £ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ XV £Éà ¨sÁUÀzÀ°è

H
324 jAzÀ 329gÀ ªÀgÉV£À «¢üUÀ¼ÀrAiÀÄ°è ¸ÀévÀAvÀæªÁzÀ ¨sÁgÀvÀ ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀªÀÅ §UÉÎ

IS
w½¸À¯ÁVzÉ. (ECI-Election Commission of India) ¨sÁgÀvÀ ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀzÀ
BL
EP S
CT® ¨sÁgÀvÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀiÁVzÉ. CAzÀgÉ PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdåUÀ¼À ZÀÄ£ÁªÀuÉUÀ¼À dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß
R TB

ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ «¢ü 243K ªÀÄvÀÄÛ 243ZA C£ÀéAiÀÄ gÁdå ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀªÀÅ
U

¸ÀܽÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ZÀÄ£ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß £ÀqɸÀÄvÀÛzÉ.

BE @K

¨sÁgÀvÀ ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀzÀ gÀZÀ£É (Composition of Election Commision of India)

¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 324£Éà «¢üAiÀÄÄ ¨sÁgÀvÀ ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀzÀ gÀZÀ£É PÀÄjvÀÄ w½¸ÀÄvÀÛzÉ.
¨sÁgÀvÀ ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀªÀÅ 1950 d£ÀªÀj 25gÀAzÀÄ ¸ÁܦvÀªÁ¬ÄvÀÄ. ¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è
TO

M§â ªÀÄÄRåZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÀÄÄPÀÛgÀ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ. 1989gÀ°è ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 61£ÉAiÀÄ

wzÀÄÝ¥Àr PÁAiÉÄÝAiÀÄ C£ÀéAiÀÄ ¸ÁªÀðwæPÀ ªÀAiÀĸÀÌ ªÀÄvÀzÁ£ÀzÀ ªÀAiÀĸÀì£ÀÄß 21 ªÀµÀð¢AzÀ
T

18 ªÀµÀðPÉÌ E½¸À¯Á¬ÄvÀÄ. EzÀjAzÁV ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀzÀ PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ

O

ºÉZÀѼÀªÁ¬ÄvÀÄ. ºÁUÁV ªÀÄÄRå ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÀÄÄPÀÛgÀ eÉÆvÉUÉ EvÀgÉ E§âgÀÄ ZÀÄ£ÁªÀuÁ

N

DAiÀÄÄPÀÛgÀ£ÀÄß £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. 1990gÀ°è E§âgÀÄ EvÀgÉ ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÀÄÄPÀÛgÀ£ÀÄß

vÉUÉzÀÄ ºÁPÀ¯Á¬ÄvÀÄ. 1993jAzÀ ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀªÀÅ M§â ªÀÄÄRå ZÀÄ£ÁªÀuÁ
DAiÀÄÄPÀÛgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ E§âgÀÄ ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÀÄÄPÀÛgÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. ªÀÄƪÀgÀÄ
ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÀÄÄPÀÛgÀÄ ¸ÀªÀiÁ£ÀªÁzÀ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ. ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÀÄÄPÀÛgÀ°è
©ü£Áß©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼ÀÄAmÁzÀgÉ §ºÀĪÀÄvÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¤tðAiÀÄ PÉÊUÉƼÀî¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
gÁµÁÖçzsÀåPÀëgÀÄ PÉÃAzÀæ ªÀÄAwæ ªÀÄAqÀ®zÀ ¸À®ºÉAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÀÄÄPÀÛgÀ£ÀÄß £ÉêÀÄPÀ
ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. CªÀgÀ C¢üPÁgÀªÀ¢üAiÀÄÄ 6 ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ vÀªÀÄä CgÀªÀvÉÛöÊzÀ£ÉAiÀÄ ªÀAiÀĸÀì£ÀÄß
ºÉÆAzÀĪÀªÀgÉUÉ, EªÀÅUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁUÀĪÀÅzÉÆà CzÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀt¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
EªÀgÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è gÁµÁÖçzsÀåPÀëjUÉ gÁfãÁªÉÄ ¤ÃqÀ§ºÀÄzÁVzÉ. gÁµÁÖçzsÀåPÀëgÀÄ
¸Á©ÃvÁzÀ zÀÄ£ÀðqÀvÉ CxÀªÁ C¸ÀªÀÄxÀðvÉ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É EªÀgÀ£ÀÄß ¥ÀzÀZÀÄåwUÉƽ¸ÀÄvÁÛgÉ.

44
 ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀªÀÅ gÁµÁÖçzsÀåPÀëgÀÄ, G¥ÀgÁµÁÖçzsÀåPÀëgÀÄ, gÁdå¸À¨sÉ, ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉ, «zsÁ£À
¥ÀjµÀvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ «zsÁ£À¸À¨sÉUÀ¼À ZÀÄ£ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß £ÀqɸÀÄvÀÛzÉ. ZÀÄ£ÁªÀuÁ ¢£ÁAPÀªÀ£ÀÄß
¤UÀ¢¥Àr¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ »rzÀÄ ¥sÀ°vÁA±ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæPÀluÉUÉƽ¸ÀĪÀªÀgÉUÉ ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀªÀÅ
vÀ£Àß dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ. F CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß “ªÀiÁzÀj ¤Ãw ¸ÀA»vÉAiÀÄ CªÀ¢ü”
(MCC-Model Code of Conduct) JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. ZÀÄ£ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß £ÀqɸÀ®Ä
ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀPÉÌ vÀ£ÀßzÉà DzÀ ¹§âA¢ EgÀĪÀÅ¢®è. ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀªÀÅ gÁµÁÖçzsÀåPÀëgÀ
C£ÀĪÀÄwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄ gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀ ¹§âA¢AiÀÄ£ÀÄß vÀ£Àß ZÀÄ£ÁªÀuÁ ¹§âA¢AiÀiÁV
£ÉêÀÄPÀ ªÀiÁrPÉƼÀÄîvÀÛzÉ. ¥ÀAZÁAiÀÄvï gÁeï ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ £ÀUÀgÀ ¸ÀܽÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À
ZÀÄ£ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß gÁdå ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀªÀÅ £ÀqɸÀÄvÀÛzÉ.
ZÀÄ£ÁªÀuÁ PÉëÃvÀæUÀ¼ÀÄ (Electoral Constituencies)
ZÀÄ£ÁªÀuÉAiÀÄ GzÉÝñÀPÁÌV zÉñÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdåUÀ¼À£ÀÄß aPÀÌaPÀÌ ZÀÄ£ÁªÀuÁ «¨sÁUÀUÀ¼ÁV
«¨sÁV¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ZÀÄ£ÁªÀuÁ PÉëÃvÀæUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. F ZÀÄ£ÁªÀuÁ

ED
PÉëÃvÀæUÀ¼ÀÄ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É «AUÀqÀuÉUÉƼÀÄîvÀÛªÉ. ZÀÄ£ÁªÀuÁ PÉëÃvÀæUÀ¼À°è JgÀqÀÄ

H
«zsÀUÀ¼ÀÄ. MAzÀÄ ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÁ ZÀÄ£ÁªÀuÁ PÉëÃvÀæ, JgÀqÀ£ÉAiÀÄzÀÄ «zsÁ£À¸À¨sÁ ZÀÄ£ÁªÀuÁ PÉëÃvÀæ.

IS
¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÁ ZÀÄ£ÁªÀuÉ PÉëÃvÀæUÀ½AzÀ DAiÉÄÌUÉÆAqÀ C¨sÀåyðUÀ¼ÀÄ ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÁ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ CxÀªÁ
BL
EP S

JA.¦. (Member of Parliament)UÀ¼É¤¹PÉÆAqÀgÉ, «zsÁ£À¸À¨sÁ PÉëÃvÀæUÀ½AzÀ DAiÉÄÌUÉÆAqÀ

R TB
U
C¨sÀåyðUÀ¼ÀÄ gÁdå «zsÁ£À¸À¨sÉAiÀÄ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ CxÀªÁ ±Á¸ÀPÀ CxÀªÁ JA.J¯ï.J (Member
BE @K

of Legislative Assembly) JAzÀÄ PÀgɹPÉƼÀÄîvÁÛgÉ. F JgÀqÀÆ ZÀÄ£ÁªÀuÁPÉëÃvÀæUÀ¼À°è

¤AiÀĪÀiÁ£ÀĸÁgÀ ¥Àj²µÀÖ eÁw, ¥Àj²µÀÖ ¥ÀAUÀqÀUÀ½UÉ ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÀÄß «ÄøÀ°qÀ¯ÁVzÉ.
¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 128£Éà wzÀÄÝ¥Àr ªÀĸÀÆzÉAiÀÄÄ (£Áj±ÀQÛ ªÀAzÀ£Á C¢ü¤AiÀĪÀÄ) PÁ¬ÄzÉAiÀiÁV
eÁjUÉ §AzÀ £ÀAvÀgÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉ ºÁUÀÆ «zsÁ£À¸À¨sÉUÀ¼À°è ±ÉÃ.33gÀµÀÄÖ ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÀÄß
TO

«ÄøÀ°j¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß «ÄøÀ®Ä ZÀÄ£ÁªÀuÁPÉëÃvÀæUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

T

ªÀÄvÀzÁgÀgÀ ¥ÀnÖ (Voters List)

O
N

ªÀÄvÀzÁ£À ªÀiÁqÀĪÀªÀgÀ ºÉ¸ÀgÀÄ ºÁUÀÆ PÉ®ªÀÅ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀĪÀ

¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀzÁgÀgÀ ¥ÀnÖ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ªÀÄvÀzÁgÀgÀ ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß ZÀÄ£ÁªÀuÁ
DAiÉÆÃUÀªÀÅ ZÀÄ£ÁªÀuÉVAvÀ ªÀÄÄAavÀªÁVAiÉÄà ¹zÀÞ¥Àr¹PÉƼÀÄîvÀÛzÉ. ªÀÄvÀzÁgÀgÀ ¥ÀnÖAiÀÄÄ
¥Àæw ªÀµÀð ¥ÀjµÀÌøvÀUÉƼÀÄîvÀÛzÉ. »ÃUÉ ¥ÀjµÀÌøvÀUÉƼÀÄîªÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è AiÀiÁjUÉ ºÀ¢£ÉAlÄ
(18) ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ vÀÄA©gÀÄvÀÛzÉAiÉÆà CªÀgÀ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß ªÀÄvÀzÁgÀgÀ ¥ÀnÖUÉ ºÉƸÀzÁV ¸ÉÃ¥ÀðqÉ
ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. AiÀiÁgÀÄ ªÀÄgÀt ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉÆà CAvÀºÀªÀgÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀzÁgÀgÀ
¥ÀnÖ¬ÄAzÀ PÉÊ ©qÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. F ªÀÄvÀzÁgÀgÀ ¥ÀnÖAiÀÄÄ ZÀÄ£ÁªÀuÁ ªÀÄvÀUÀmÉÖ ¹§âA¢UÉ
ªÀÄvÀzÁ£ÀzÀ ªÉÃ¼É ªÀÄvÀzÁgÀgÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ªÁUÀÄvÀÛzÉ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ªÀÄvÀzÁgÀgÀ ¥ÀnÖUÉ
ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß ¸ÉÃ¥ÀðqÉ ªÀiÁqÀ®Ä d£ÀªÀj 1, K¦æ¯ï 1, dįÉÊ 1 ºÁUÀÆ CPÉÆÖçgï 1 gÀAvÉ
£Á®ÄÌ CºÀðvÁ ¢£ÁAPÀUÀ¼À£ÀÄß ¤UÀ¢¥Àr¸À¯ÁVzÉ.
45
 ªÀÄvÀzÁgÀgÀ ¨sÁªÀavÀæ«gÀĪÀ
UÀÄgÀÄw£À aÃnUÀ¼À£ÀÄß (EPIC-
Electors Photo Identity
Card) CºÀð ªÀÄvÀzÁgÀjUÉ ¨sÁgÀvÀ
ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀ¢AzÀ
¤ÃqÀ®ànÖzÀÄÝ, EzÀÄ £ÉÊd ªÀÄvÀzÁgÀ£À
§zÀ°UÉ C£ÀåªÀåQÛAiÀÄÄ §AzÀÄ
ªÀÄvÀzÁ£À ªÀiÁqÀĪÀÅzÀ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä
¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. F UÀÄgÀÄw£À
aÃnAiÀÄÄ ªÀÄvÀzÁgÀgÀ£ÀÄß
UÀÄgÀÄw¸À®Ä ¥ÀÅgÁªÉAiÀiÁV
§¼À¸À®àqÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÀzÁgÀ£ÀÄ
ªÀÄvÀzÁ£ÀzÀ ªÉÃ¼É ªÀÄvÀzÁgÀgÀ ªÀÄvÀzÁgÀgÀ ¨sÁªÀavÀæ«gÀĪÀ UÀÄgÀÄw£À aÃn (EPIC)

ED
¨sÁªÀavÀæ«gÀĪÀ UÀÄgÀÄw£À aÃn

H
CxÀªÁ ¨sÁgÀvÀ ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀ ¸ÀÆa¸ÀĪÀ ªÀÄvÀzÁgÀgÀ ¨sÁªÀavÀæ«gÀĪÀ ¥ÀÅgÁªÉUÀ¼ÁzÀ

IS
DzÁAiÀÄ vÉjUÉ E¯ÁSÉ ¤ÃrgÀĪÀ ±Á±ÀévÀ SÁvÉAiÀÄ ¸ÀASÉåAiÀÄ aÃn (PANCARD-
BL
EP S
Permanent Account Number) DzsÁgïPÁqïð, ZÁ®£Á ¥ÀgÀªÁ£ÀV ¥ÀvÀæ ªÀÄÄAvÁzÀ
R TB

ºÀ®ªÁgÀÄ zÁR¯ÉUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ MAzÀ£ÀÄß ªÀÄvÀUÀmÉÖ ¹§âA¢UÉ vÉÆÃj¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.

U
BE @K

ZÀÄ£ÁªÀuÁ ¥ÀæQæAiÉÄ (Election Process)

ZÀÄ£ÁªÀuÁ C¢ü¸ÀÆZÀ£É (Election Notification) : ¨sÁgÀvÀ ZÀÄ£ÁªÀuÁ
DAiÉÆÃUÀªÀÅ ZÀÄ£ÁªÀuÉ C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆgÀr¸ÀĪÀÅzÀgÉÆA¢UÉ ZÀÄ£ÁªÀuÁ ¥ÀæQæAiÉÄ
DgÀA¨sÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. ¨sÁgÀvÀ ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀªÀÅ ZÀÄ£ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ £ÀqÉAiÀÄĪÀ ¢£ÁAPÀ, ªÉüÉ,
TO

ªÀÄvÀ JtÂPÉ ªÀÄwÛvÀgÀ ¥ÀÇtð ªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß vÀ£Àß C¢üPÀÈvÀ eÁ®vÁtzÀ°è ºÁUÀÆ ªÀÈvÀÛ
¥ÀwæPÉUÀ¼À°è, gÉÃrAiÉÆÃ, zÀÆgÀzÀ±Àð£À ªÀÄÄAvÁzÀ ¸ÀªÀÄƺÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðgÀ
T

¥ÀæPÀn¸ÀĪÀ gÁdå¥ÀvÀæzÀ°è (UÉeÉmï) ¥ÀæPÀn¸ÀÄvÀÛzÉ.

O

C¨sÀåyðUÀ¼À GªÉÄÃzÀĪÁjPÉ (Nomination of the Candidates) : £ÀªÀÄä

N

zÉñÀzÀ°è ¥Àæw¤¢üvÀé ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé ªÀåªÀ¸ÉܬÄgÀĪÀÅzÀjAzÀ d£ÀjUÉ ZÀÄ£ÁªÀuÉUÉ ¸Àà¢üð¸ÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ

d£À¥Àæw¤¢üUÀ¼À£ÀÄß ZÀÄ£Á¬Ä¸ÀĪÀ ºÀQÌgÀÄvÀÛzÉ. ZÀÄ£ÁªÀuÉUÉ ¸Àà¢üð¸À®Ä §AiÀĸÀĪÀ C¨sÀåyðUÀ¼ÀÄ
PÉ®ªÀÅ CºÀðvÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇgÉʸÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. C¨sÀåyðUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä GªÉÄÃzÀĪÁjPÉAiÀÄ £ÁªÀÄ
¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß ºÁUÀÆ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ zÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß D GzÉÝñÀPÁÌV £ÉêÀÄPÀUÉÆAqÀ ZÀÄ£ÁªÀuÁ
C¢üPÁjUÉ (RO-Returning Officer) ¤UÀ¢vÀ ªÉüÉAiÉƼÀUÉ ¸À°è¸À¨ÉÃPÀÄ. £ÁªÀÄ¥ÀvÀæzÉÆA¢UÉ
¤¢ðµÀÖ ªÉÆvÀÛªÀ£ÀÄß ‘¨sÀzÀævÁ oÉêÀtÂ’AiÀÄ ºÀt JAzÀÄ ¥ÁªÀw¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¥ÀPÀëzÀ ¥Àæw¤¢üAiÀiÁV ZÀÄ£ÁªÀuÉAiÀÄ°è ¸Àà¢üð¸À®Ä C¨sÀåyðAiÀÄ£ÀÄß
DAiÉÄ̪ÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. CAvÀºÀ C¨sÀåyðUÉ ¥ÀPÀë C¢üPÀÈvÀ ¥ÀgÀªÁ£ÀV ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. CzÀ£ÀÄß ¥ÀPÀëzÀ C¢üPÀÈvÀ
¥ÀvÀæ (Party Ticket) J£ÀÄßvÁÛgÉ. ¥ÀPÀëzÀ C¢üPÀÈvÀ ¥ÀvÀæ ¥ÀqÉzÀ C¨sÀåyðAiÀÄÄ ZÀÄ£ÁªÀuÁ ¥ÀæZÁgÀPÉÌ
D ¥ÀPÀëzÀ aºÉß ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉA§®zÉÆA¢UÉ ¥ÀæZÁgÀ PÁAiÀÄðzÀ°è ¥Á¯ÉÆÎAqÀÄ ªÀÄvÀzÁgÀgÀ°è

46
ªÀÄvÀAiÀiÁa¸ÀÄvÁÛ£É/¼É. PÉ®ªÉǪÉÄä C¨sÀåyðUÉ ºÉZÀÄÑ ªÀÄvÀ ¥ÀqÉAiÀÄĪÀAvÉ ªÀiÁqÀĪÀ°è,
¥ÀPÀëzÀ C¢üPÀÈvÀ ¥ÀvÀæ ¥ÀæzsÁ£À ¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ. AiÀiÁªÀÅzÉà ¥ÀPÀë¢AzÀ UÀÄgÀÄw¸À®àqÀzÀAvÀºÀ
C¨sÀåyðUÀ¼À£ÀÄß ‘¸ÀévÀAvÀæ C¨sÀåyðUÀ¼ÀÄ’ JAzÀÄ ¥ÀjUÀt¹ CªÀgÀÄUÀ½UÉ ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀªÀÅ
vÀ£Àß ªÀÄÄPÀÛ a£ÉíUÀ¼À ¥ÀnÖ¬ÄAzÀ MAzÀÄ aºÉßAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
£ÁªÀÄ¥ÀvÀæUÀ¼À ¥Àj²Ã®£É (Scrutiny of Nominations) : £ÁªÀÄ¥ÀvÀæ ¸À°è¸À®Ä
PÉÆ£ÉAiÀÄ ¢£ÁAPÀ ªÀÄÄVzÀ £ÀAvÀgÀ £ÉêÀÄPÀUÉÆAqÀ ZÀÄ£ÁªÀuÁ C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ £ÁªÀÄ¥ÀvÀæ ªÀÄvÀÄÛ
EvÀgÀ zÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸ÀÄvÁÛgÉ. ¥ÀæwAiÉƧâ C¨sÀåyðAiÀÄ £ÁªÀÄ¥ÀvÀæ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÉÆA¢UÉ
¸À°è¹gÀĪÀ CUÀvÀå zÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß PÀlÄÖ¤mÁÖV ¥Àj²Ã°¹zÀ £ÀAvÀgÀ ZÀÄ£ÁªÀuÉAiÀÄ°è ¸Àà¢üð¸À®Ä
CºÀðUÉÆAqÀ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀºÀðUÉÆAqÀ C¨sÀåyðUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæPÀn¸ÀÄvÁÛgÉ.
£ÁªÀÄ¥ÀvÀæ »A¥ÀqÉAiÀÄÄ«PÉ (Withdrawal of Nomination) : ZÀÄ£ÁªÀuÉUÉ
¸Àà¢üð¸À®Ä CºÀð C¨sÀåyðUÀ¼À ¥ÀnÖ ¥ÀæPÀlUÉÆAqÀ £ÀAvÀgÀ C¨sÀåyðUÀ¼ÀÄ §AiÀĹzÀ°è
£ÁªÀÄ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß »AvÉUÉzÀÄPÉƼÀî®Ä MAzÀÄ ¢£ÁAPÀªÀ£ÀÄß ¤UÀ¢UÉƽ¹ ¥ÀæPÀluÉ ¤ÃqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
AiÀiÁªÀÅzÉà CºÀð C¨sÀåyðAiÀÄÄ £ÁªÀÄ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß »AvÉUÉzÀÄPÉÆAqÀgÉ CAvÀºÀ C¨sÀåyðAiÀÄÄ

ED
ZÀÄ£ÁªÀuÉAiÀÄ°è ¸Àà¢üð¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀĪÀÅ¢®è.

H
ZÀÄ£ÁªÀuÁ ¥ÀæZÁgÀ (Election Campaign) : ZÀÄ£ÁªÀuÉUÉ ¸Àà¢üð¸À®Ä CºÀðgÁzÀ

IS
C¨sÀåyðUÀ¼À CAwªÀÄ ¥ÀnÖ ¥ÀæPÀlUÉÆAqÀ £ÀAvÀgÀ ZÀÄ£ÁªÀuÁ ¥ÀæZÁgÀ PÁAiÀÄð DgÀA¨sÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
BL
EP S

§»gÀAUÀ ZÀÄ£ÁªÀuÁ ¥ÀæZÁgÀ PÁAiÀÄðªÀÅ ªÀÄvÀzÁ£À ªÀÄÄPÁÛAiÀĪÁUÀĪÀ CªÀ¢üVAvÀ 48

R TB
U
WÀAmÉUÀ¼À ªÀÄÄAavÀªÁV ªÀÄÄPÁÛAiÀĪÁUÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀæZÁgÀzÀ ªÉüÉAiÀÄ°è gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ
BE @K

ªÀÄvÀÄÛ C¨sÀåyðUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¥ÀPÀëPÉÌ CxÀªÁ vÀªÀÄUÉ dAiÀÄ vÀAzÀÄPÉÆlÖgÉ d£ÀjUÉ AiÀiÁªÀ AiÀiÁªÀ
¸ËPÀAiÀÄð ¸ÀªÀ®vÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇgÉÊPÉ ªÀiÁqÀĪɪÀÅ JA§ ¨sÀgÀªÀ¸ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÁÛ ªÀÄvÀzÁgÀ£À£ÀÄß
vÀ£ÀßvÀÛ ¸É¼ÉAiÀÄĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀߪÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. F ¨sÀgÀªÀ¸ÉUÀ¼À£ÀÄß ‘ZÀÄ£ÁªÀuÁ ¥ÀæuÁ½PÉ’ (Election
Manifesto) JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. F CªÀ¢üAiÀÄ°è ¸ÁªÀðd¤PÀ ¸À¨sÉUÀ¼À£ÀÄß £ÀqɸÀĪÀÅzÀÄ,
TO

ªÀģɪÀÄ£ÉUÉ vÉgÀ½ ªÀÄvÀAiÀiÁa¸ÀĪÀÅzÀÄ, PÀgÀ¥ÀvÀæUÀ¼À£ÀÄß ºÀAZÀĪÀÅzÀÄ EvÁå¢UÀ¼ÀÄ ¸ÀªÉÃð

¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁzÀªÀÅUÀ¼ÀÄ. ZÀÄ£ÁªÀuÉUÉ ¸Àà¢üð¹gÀĪÀ J¯Áè C¨sÀåyðUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ gÁdQÃAiÀÄ
T

¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀ ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀªÀÅ eÁjUÉƽ¸ÀĪÀ ‘ªÀiÁzÀj ¤Ãw ¸ÀA»vÉ’AiÀÄ£ÀÄß

O

PÀqÁØAiÀĪÁV ¥Á°¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
N

ªÀÄvÀzÁ£ÀzÀ ¢£À (Poll Day) : ªÀÄvÀzÁ£ÀzÀ ¢£ÀªÉAzÀgÉ ªÀÄvÀzÁgÀgÀÄ ªÀÄvÀ ZÀ¯Á¬Ä¸À®Ä

¤UÀ¢¥Àr¹gÀĪÀ¢£ÀªÉAzÀxÀð. D ¢£ÀzÀAzÀÄ ªÀÄvÀzÁgÀgÀÄ ªÀÄvÀzÁ£ÀPÉÌ ¤UÀ¢¥Àr¹zÀ
ªÀÄvÀUÀmÉÖUÉ ºÉÆÃUÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÀUÀmÉÖ JAzÀgÉ ªÀÄvÀzÁ£À £ÀqÉAiÀÄĪÀ ¸ÀܼÀ. C°è ªÀÄvÀzÁ£À
¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀĸÀÆvÀæªÁV £ÀqɸÀ®Ä CUÀvÀåªÁzÀ vÀgÀ¨ÉÃw ¥ÀqÉzÀ ªÀÄvÀUÀmÉÖ ¹§âA¢UÀ¼ÀÄ
¤AiÉÆÃd£ÉUÉÆArgÀÄvÁÛgÉ. ªÀÄvÀUÀmÉÖAiÀÄ°è ªÀÄvÀzÁgÀ£À UÀÄgÀÄvÀÄ SÁwæAiÀiÁzÀ ªÉÄïÉ
CªÀ¤UÉ ªÀÄvÀzÁ£ÀPÁÌV ‘ªÀÄvÀ ¥ÀvÀæ’ (Ballot Paper)ªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÁÛgÉ. F ªÀÄvÀ¥ÀvÀæzÀ°è
ZÀÄ£ÁªÀuÉAiÀÄ°è ¸Àà¢üð¹gÀĪÀ J¯Áè C¨sÀåyðUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀªÀgÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À
ªÀÄÄAzÉ CªÀgÀªÀjUÉ ¨sÁgÀvÀ ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀ ¤ÃrgÀĪÀ aºÉßUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄ¢ævÀUÉÆArgÀÄvÀÛªÉ.
C£ÀPÀëgÀ¸ÀÜ ªÀÄvÀzÁgÀgÀÆ PÀÆqÀ vÀªÀÄVµÀÖªÁzÀ C¨sÀåyðAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä F aºÉßUÀ¼ÀÄ
¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ.
47
 ¨Áå¯Émï AiÀÄĤmï (BU) «« ¥Áåmï (VVPAT) PÀAmÉÆæïï AiÀÄĤmï (CU)
«zÀÄå£Áä£À ªÀÄvÀAiÀÄAvÀæ (EVM)
¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ªÀÄvÀzÁ£ÀPÁÌV ªÀÄvÀ¥ÀvÀæUÀ¼À §¼ÀPÉUÉ ¥ÀgÁåAiÀĪÁV «zÀÄå£Áä£À ªÀÄvÀAiÀÄAvÀæUÀ¼À£ÀÄß
(EVM-Electronic Voting Machine) §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛzÉ. ªÀÄvÀzÁgÀgÀÄ F «zÀÄå£Áä£À
ªÀÄvÀAiÀÄAvÀæzÀ°è C¨sÀåyðAiÀÄ ºÉ¸Àj£À ªÀÄÄAzÉ EgÀĪÀ «zÀÄå£Áä£À UÀÄArAiÀÄ£ÀÄß MvÀÄÛªÀÅzÀgÀ
ªÀÄÆ®PÀ vÀ£Àß ªÀÄvÀªÀ£ÀÄß zÁR°¸ÀÄvÁÛgÉ. UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁ¬Äw ZÀÄ£ÁªÀuÉUÀ¼À°è ªÀiÁvÀæ

ED
ªÀÄvÀzÁ£ÀPÁÌV ªÀÄvÀ ¥ÀvÀæUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛzÉ. ªÀÄvÀzÁ£ÀzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄ ªÀÄÄVzÀ ªÉÄïÉ

H
ªÀÄvÀ¥ÀvÀæUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ ªÀÄvÀ ¥ÉnÖUÉUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ «zÀÄå£Áä£À ªÀÄvÀAiÀÄAvÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA§A¢üvÀ

IS
ªÀÄvÀ JtÂPÉ PÉÃAzÀæUÀ½UÉ vÀ®Ä¦¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.BL
EP S

¢ªÁåAUÀgÀÆ PÀÆqÀ ¸ÀĸÀÆvÀæªÁV ªÀÄvÀ ZÀ¯Á¬Ä¸À®Ä CUÀvÀåªÁzÀ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À£ÀÄß

R TB
U
ªÀÄvÀUÀmÉÖAiÀÄ°è MzÀV¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ zÀ馅 «PÀ®ZÉÃvÀ£ÀjUÀÆ ªÀÄvÀ ZÀ¯Á¬Ä¸À®Ä
BE @K

C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀĪÀAvÉ «zÀÄå£Áä£À ªÀÄvÀAiÀÄAvÀæUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¨ÉæöÊ¯ï °¦AiÀÄ°è ¸ÀAPÉÃvÀUÀ¼À£ÀÄß

ªÀÄÄ¢æ¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
● ZÀÄ£ÁªÀuÁ¢üPÁj (RO-Returning Officer) : ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ZÀÄ£ÁªÀuÁ PÉæÃvÀæzÀ°è£À
TO

ZÀÄ£ÁªÀuÁ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÁV ¤ªÀð»¸ÀĪÀ ¸À®ÄªÁV M§â C¢üPÁjAiÀÄ£ÀÄß

¨sÁgÀvÀ ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀªÀÅ £ÉëĸÀÄvÀÛzÉ. CªÀgÀ£ÀÄß ‘ZÀÄ£ÁªÀuÁ¢üPÁj’ (RO-Returning
Officer) JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.
T
O

● ««¥Áåmï (VVPAT - Voter Verifiable Paper Audit Trail) : ««¥ÁåmïUÀ¼À£ÀÄß

N

ªÀÄvÀAiÀÄAvÀæUÀ½UÉ eÉÆÃr¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. «zÀÄå£Áä£À ªÀÄvÀAiÀÄAvÀæzÀ°è ªÀÄvÀzÁgÀgÀÄ ªÀÄvÀzÁ£À

ªÀiÁrzÁUÀ vÁ£ÀÄ AiÀiÁjUÉ ªÀÄvÀ ºÁQzÉÝÃªÉ J£ÀÄߪÀÅzÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀĪÀ aÃnAiÉÆAzÀ£ÀÄß
ªÀÄÄ¢æ¹, ¤¢ðµÀÖ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀªÀgÉUÉ ªÀÄvÀzÁgÀ¤UÉ vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ vÁ£ÀÄ ªÀÄvÀ ºÁQgÀĪÀ
C¨sÀåyðUÉ vÀ£Àß ªÀÄvÀ zÁR¯ÁVzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß ªÀÄvÀzÁgÀ¤UÉ SÁvÀj¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ.
● £ÉÆÃmÁ (NOTA- None of the above) : ZÀÄ£ÁªÀuÁ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR C¸ÀÛç JAzÀÄ
£ÉÆÃmÁ DAiÉÄÌAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À¯ÁUÀÄwÛzÉ. ªÀÄvÀ ZÀ¯ÁªÀuÉ ¥ÀæwAiÉƧâgÀ ºÀPÀÄÌ ªÀÄvÀÄÛ PÀvÀðªÀå.
£ÉÆÃmÁ aºÉßUÉ ªÀÄvÀ ZÀ¯Á¬Ä¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ AiÀiÁªÉǧâ C¨sÀåyðUÀÆ ªÀÄvÀ ZÀ¯Á¬Ä¸ÀzÉà vÀ£Àß
ªÀÄvÀzÁ£ÀzÀ PÀvÀðªÀåªÀ£ÀÄß ¤¨sÁ¬Ä¸À§ºÀÄzÁVzÉ. CAzÀgÉ ZÀÄ£ÁªÀuÉUÉ ¸Àà¢üð¹gÀĪÀ AiÀiÁªÀ
C¨sÀåyðAiÀÄÆ £À£Àß ªÀÄvÀPÉÌ CºÀð£À®è JA§ C©ü¥ÁæAiÀÄ w½¸ÀĪÀ DAiÉÄÌ EzÁVzÉ.
● CtÄPÀÄ ªÀÄvÀzÁ£À (Mock poll) : ªÀÄvÀzÁ£ÀzÀ ¢£À C¢üPÀÈvÀªÁV ªÀÄvÀzÁ£À DgÀA¨sÀªÁUÀĪÀ
ªÀÄÄAZÉ «zÀÄå£Áä£À ªÀÄvÀAiÀÄAvÀæzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀÄvÀUÀ¼ÀÄ zÁR¯ÁV®è ºÁUÀÆ ªÀÄvÀAiÀÄAvÀæªÀÅ
¸ÀjAiÀiÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÉ JA§ÄzÀgÀ §UÉÎ SÁvÀj¥Àr¹PÉƼÀî®Ä £ÀqɸÀĪÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÉÄÃ
CtÄPÀÄ ªÀÄvÀzÁ£À.

48
 ªÀÄvÀ JtÂPÉ (Counting) : ZÀÄ£ÁªÀuÉ ªÀÄÄVzÀ ªÉÄÃ¯É ¤UÀ¢vÀ ¢£ÀzÀAzÀÄ C¨sÀåyðUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ ¥Àæw¤¢üUÀ¼À ¸ÀªÀÄÄäRzÀ°è ªÀÄvÀ JtÂPÉUÉ £ÉêÀÄPÀUÉÆAqÀ ¹§âA¢UÀ½AzÀ ªÀÄvÀUÀ¼À
JtÂPÉAiÀÄÄ ¤¢ðµÀÖ PÉÃAzÀæzÀ°è £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. «zÀÄå£Áä£À ªÀÄvÀAiÀÄAvÀæUÀ¼ÀÄ §AzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀÄvÀ
JtÂPÉAiÀÄÄ CvÀåAvÀ ¸ÀÄ®¨sÀªÁVzÉ. ªÀÄvÀ JtÂPÉ ªÀÄÄVzÀ £ÀAvÀgÀ ZÀÄ£ÁªÀuÁ C¢üPÁjAiÀÄÄ
ZÀÄ£ÁªÀuÁ ¥sÀ°vÁA±ÀªÀ£ÀÄß WÉÆö¸ÀÄvÁÛgÉ ºÁUÀÆ «eÉÃvÀgÁzÀ C¨sÀåyðUÉ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß
¤ÃqÀÄvÁÛgÉ. «±ÉõÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ªÀÄvÀUÀ¼À ªÀÄgÀÄ JtÂPÉUÉ CªÀPÁ±À«gÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ ªÀÄvÀ
JtÂPÉUÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖAvÉ K£ÁzÀgÀÄ CªÀåªÀºÁgÀUÀ¼ÀÄ £ÀqÉ¢ªÉ JA§ C£ÀĪÀiÁ£À PÀAqÀÄ
§AzÀ°è C¨sÀåyðUÀ¼ÀÄ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ ªÉÆgÉ ºÉÆÃUÀ§ºÀÄzÁVzÉ.
gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ (Political Parties) : ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé ªÀiÁzÀj ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À°è gÁdQÃAiÀÄ
¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ CªÀ±ÀåPÀ ªÀÄvÀÄÛ C¤ªÁAiÀÄð. F gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ, d£À ¥Àæw¤¢üUÀ¼ÀÄ, ¸ÀPÁðgÀ
ªÀÄvÀÄÛ d£À ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA¥ÀQð¸ÀĪÀ ¸ÉÃvÀĪÉAiÀiÁVªÉ. gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ
ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¥ÀæUÀwUÁV ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¸ÀĪÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæ
ªÀ»¸ÀÄvÀÛªÉ. gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ PÉ®ªÉǪÉÄä gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀæªÉñÀ §AiÀĸÀĪÀªÀjUÉ vÀgÀ¨ÉÃw
PÉÃAzÀæUÀ¼ÁUÀÄvÀÛªÉ. gÁµÀÖçªÀÄlÖzÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀA¸ÀwÛ£À PɼÀªÀÄ£ÉAiÀiÁzÀ ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉ, gÁdåªÀÄlÖzÀ°è

ED
PɼÀªÀÄ£ÉAiÀiÁzÀ «zsÁ£À¸À¨sÉAiÀÄ°è §ºÀĪÀÄvÀ ºÉÆA¢gÀĪÀ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëªÀÅ ¸ÀPÁðgÀªÀ£ÀÄß

H
gÀa¸ÀÄvÀÛzÉ. AiÀiÁªÀ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀë ¸ÀPÁðgÀªÀ£ÀÄß gÀa¸ÀÄvÀÛzÉAiÉÆà CAvÀºÀ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëªÀ£ÀÄß
‘DqÀ½vÀ ¥ÀPÀë’ (Ruling Party) J£ÀÄßvÁÛg.É JgÀq£

IS
À ÃÉ ¸ÁÜ£z
À ° À è §ºÀŪÀÄvÀ ¥Àqz É À ¥ÀPª ëÀ ÅÀ ‘«gÉÆÃzsÀ
¥ÀP’ëÀ (Opposition Party) ªÁUÀÄvÀz BL
Û .É «gÉÆÃzsÀ ¥ÀPª ëÀ ÅÀ DqÀ½vÀ ¥ÀPz ëÀ À ZÀlĪÀnPÉU¼ À £
À ÄÀ ß
EP S
R TB

«ªÀıÉðªÀiÁqÀĪÀ C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢gÀÄvÀz Û .É G½zÀ ¸ÀtÚ ¸ÀtÚ ¥ÀPU ëÀ ¼

À ÄÀ ºÁUÀÆ ¸Àv é AÀ vÀæ C¨såÀ yðUÀ¼ÄÀ
U
¸ÀªÄÀ AiÀÄ §AzÁUÀ vÀªÄÀ ä ¸Àé EZɬ
Ñ ÄAzÀ DqÀ½vÀ CxÀªÁ «gÉÆÃzsÀ ¥ÀPª ëÀ £
À ÄÀ ß ¨ÉA§°¸ÀÄvÀª Û .É
BE @K

gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ : ¨sÁgÀvÀzÀ°è ºÀ®ªÀÅ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ½zÀÄÝ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß

¥ÀæªÀÄÄRªÁV gÁ¶ÖçÃAiÀÄ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæzÉòPÀ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ
ªÀVÃðPÀj¸À§ºÀÄzÁVzÉ. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ ºÀ®ªÁgÀÄ gÁdåUÀ¼À°è
vÀªÀÄä ±ÁSÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. F gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ PÉÃAzÀæzÀ ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁdåUÀ¼À
TO

«zsÁ£À¸À¨sÉUÀ¼À°è UÀt¤ÃAiÀÄ ¸ÀASÉåAiÀÄ ¥Àæw¤¢üUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ gÁdQÃAiÀÄ

¥ÀPÀëUÀ½UÉ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¨sÁgÀvÀ ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀªÀÅ ªÀiÁ£ÀåvÉ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ¨sÁgÀvÀzÀ°è
T

6 gÁ¶ÖçÃAiÀÄ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï ¥ÀPÀë

O

(INC), ¨sÁgÀwÃAiÀÄ PÀªÀÄÆ夸ïÖ ¥ÀPÀë (ªÀiÁPïìðªÁ¢)(CPI-M), ¨sÁgÀwÃAiÀÄ d£ÀvÁ ¥ÀPÀë

N

(BJP), §ºÀÄd£À ¸ÀªÀiÁd ¥ÀPÀë (BSP), £ÁåµÀ£À¯ï ¦Ã¥À¯ïì ¥Ánð (NPP) ªÀÄvÀÄÛ DªÀiï
D¢ä ¥ÀPÀë (AAP) EªÀÅ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼ÁVzÀÄÝ vÀªÀÄäzÉà DzÀ ¥ÀPÀëzÀ aºÉßUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ.
¥ÁæzÉòPÀ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ: ¥ÁæzÉòPÀ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼À£ÀÄß gÁdåUÀ¼À gÁdQÃAiÀÄ
¥ÀPÀëUÀ¼ÉAvÀ®Æ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. «zsÁ£À¸À¨sÉAiÀÄ°è UÀt¤ÃAiÀÄ ¸ÀASÉåAiÀÄ C¨sÀåyðUÀ¼À£ÀÄß CxÀªÁ
¸ÀzÀ¸ÀågÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ gÁdå ¥ÀPÀëUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁæzÉòPÀ ¥ÀPÀëUÀ¼ÉAzÀÄ ¨sÁgÀvÀ ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀªÀÅ
ªÀiÁ£Àå ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ºÀ®ªÁgÀÄ gÁdåUÀ¼À°è ¥ÁæzÉòPÀ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ªÀZÀð¹ì¤AzÁV §ºÀĪÀÄvÀ
¥ÀqÉzÀÄ ¸ÀPÁðgÀ gÀa¹PÉÆArgÀÄvÀÛªÉ. ¥ÁæzÉòPÀ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ ¸ÀPÁðgÀ gÀa¹PÉÆAqÀÄ
DqÀ½vÀ £ÀqɹzÀÝPÉÌ GzÁºÀgÀuÉAiÀiÁV vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£À r.JA.PÉ ªÀÄvÀÄÛ J.L.J.r.JA.PÉ ¥ÀPÀë,
C¸ÁìA£À C¸ÁìA UÀt ¥ÀjµÀvï, DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀzÀ vÉ®ÄUÀÄ zÉñÀA ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊ.J¸ï.Dgï.¹.¦
¥ÀPÀë, vÉ®AUÁtzÀ ©.Dgï.J¸ï ¥ÀPÀë, ªÀĺÁgÁµÀÖçzÀ ²ªÀ¸ÉãÁ ¥ÀPÀë, PÀ£ÁðlPÀzÀ d£ÀvÁzÀ¼À
(eÁvÀåwÃvÀ) ¥ÀPÀë ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ¥ÀæzÉñÀzÀ ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ ¥ÀPÀë, ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼ÀzÀ CT® ¨sÁgÀvÀ
49
vÀÈtªÀÄÆ® PÁAUÉæ¸ï ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄRªÁVªÉ. F J¯Áè ¥ÁæzÉòPÀ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄäªÉà DzÀ
¥ÀPÀëzÀ aºÉßAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ.
¥ÁæzÉòPÀ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄ®Æè vÀ£Àß ¥Àæw¤¢üUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ§ºÀÄzÀÄ. AiÀiÁªÀÅzÉÃ
¥ÀPÀëPÉÌ ¸ÀéµÀÖ §ºÀĪÀÄvÀ zÉÆgÀPÀ¢zÀÝ ¥ÀPÀëzÀ°è ¸ÀPÁðgÀzÀ gÀZÀ£ÉAiÀÄ°è ¥ÁæzÉòPÀ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ
¤uÁðAiÀÄPÀ ¥ÁvÀæªÀ»¸ÀÄwÛgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß £ÁªÉ®ègÀÆ PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdåUÀ¼À°è PÁtÄwÛzÉÝêÉ.
¸À«Ää±æÀ ¸ÀPÁðgÀU¼ À ÄÀ : EwÛÃa£À ¢£ÀU¼ À °À è ºÀ®ªÁgÀÄ ¥ÀPU ëÀ ¼ À ÄÀ C¢üPÁgÀPÁÌV ZÀÄ£ÁªÀuU É ¼À ° À è
¨sÁUÀª» À ¸ÀÄwÛª.É AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÆ É AzÀÄ ¥ÀPëÀ ¸Àµ à ÖÀ §ºÀĪÀÄvÀ ¥Àqz É g À É CAvÀºÀ ¥ÀPëÀ ¸ÀPÁðgÀ gÀa¹
DqÀ½vÀ £Àq¹ É PÉÆAqÀÄ ºÉÆÃUÀÄvÀz Û .É JµÉÆÃÖ ¸ÀAzÀ¨ð Às UÀ¼°
À è AiÀiÁªÀ ¥ÀPPëÀ Æ À Ì ¸ÀPÁðgÀ gÀZ£ À U É É
CUÀvåÀ «gÀĪÀ ¸Àµ é ÖÀ §ºÀĪÀÄvÀ §gÀĪÀÅ¢®è. CAvÀºÀ ¸ÀAzÀ¨ð Às zÀ°è K¥ÀðqÀĪÀ ±Á¸À£À ¸À¨U És ¼À £ À ÄÀ ß
“CvÀAvÀæ ¯ÉÆÃPÀ¸¨ À És CxÀªÁ CvÀAvÀæ «zsÁ£À¸¨ À ”És (Hung Parliament or Hung Assembly)
J£À߯ÁUÀÄvÀz Û .É EAvÀºÀ ¸ÀAzÀ¨ð Às UÀ¼° À è PÉ®ªÀÅ ¥ÀPU ëÀ ¼
À ÄÀ MAzÀÄUÀÆr CªÀ±åÀ «gÀĪÀ ¸Àz¸ À åÀ §®ªÀ£ÄÀ ß
¸Á©ÃvÀÄ¥Àr¹ ¸ÀPÁðgÀ gÀa¹PÉƼÀÄv î ªÛÀ .É F ¥ÀPæ ÁgÀzÀ ªÉÄÊwæUÉ ‘ZÀÄ£ÁªÀuÆ É ÃvÀgÛ À ªÉÄÊwæ’ (Post-
Poll alliance) J£ÀÄßvÁÛg.É PÉ®ªÀǪÉÄä ZÀÄ£ÁªÀuU É É ªÀÄÄAavÀªÁVAiÉÄà JgÀqÄÀ CxÀªÁ JgÀqQÀ ÌAvÀ
ºÉZÄÀ Ñ ¥ÀPU ëÀ ¼ À ÄÀ PÀÆrPÉÆAqÀÄ ¸ÁÜ£À ºÀAaPÉ ªÀiÁrPÉÆAqÀÄ ZÀÄ£ÁªÀuU É É ¸À¢
à ðü ¸ÀÄvÀªÛ .É F ¥ÀPæ ÁgÀzÀ

ED
ªÉÄÊwæAiÀÄ£ÀÄß ‘ZÀÄ£ÁªÀuÁ ¥ÀÇÀ ªÀð ªÉÄÊwæ’ (Pre-Poll alliance) JAzÀÄ PÀgAÉ iÀÄÄvÁÛg.É F

H
JgÀqÆ À ¥ÀPæ ÁgÀzÀ ªÉÄÊwæU¼ À ÄÀ AiÀiÁªÁUÀ CvÀAvÀæ ¹Üw GAmÁUÀÄvÀz Û AÉ iÉÆà D ¸ÀAzÀ¨ð Às zÀ°è ¸ÀPÁðgÀ

IS
gÀa¹PÉƼÀ® î Ä ¸ÀºPÀ ÁjAiÀiÁUÀÄvÀª Û .É F ¥ÀPæ ÁgÀªÁV JgÀqÄÀ CxÀªÁ JgÀqQÀ ÌAvÀ ºÉZÄÀ Ñ ¥ÀPU
BL ëÀ ¼ À À
EP S
ªÉÄÊwæ¬ÄAzÀ gÀa¸À®l à Ö ¸ÀPÁðgÀª£ À ÄÀ ß ‘¸À«Ää±æÀ ¸ÀPÁðgÀ’ JAzÀÄ PÀgAÉ iÀÄÄvÁÛg.É ¸À«Ää±æÀ ¸ÀPÁðgÀz° À è ªÉÄÊwæ
R TB

ºÉÆA¢zÀ ¥ÀPU ëÀ ¼À ÄÀ ªÀÄAwæªÄÀ AqÀ®zÀ°è ¸ÁÜ£U À ¼

À £ À ÄÀ ß ºÀAaPÉƼÀÄv î ª ÛÀ .É PÉ®ªÉǪÉÄä ªÉÄÊwæPÆ À lzÀ ¥ÀPª ëÀ ÅÀ
U

C¢üPÁgÀz° À è ¥Á®Ä ¥ÀqAÉ iÀÄzÉ ¥Àª æ ÄÀ ÄR ¥ÀPª ëÀ ÇÉ AzÀ£ÄÀ ß ¨ÉA§°¹zÁUÀ CAvÀºÀ ¸ÀAzÀ¨ð Às ªÀ£ÄÀ ß
BE @K

‘¨ÁºÀå ¨ÉA§®’ JAzÀÄ PÀgAÉ iÀÄÄvÁÛg.É ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 1989£Éà E¸À«¬ÄAzÀ ¯ÉÆÃPÀ¸¨ À És ªÀÄvÀÄÛ PÉ®ªÀÅ
«zsÁ£À¸¨ À U És ¼À °À è ¸À«Ää±æÀ ¸ÀPÁðgÀU¼ À ÄÀ gÀZ£ À AÉ iÀiÁUÀÄwÛgÄÀ ªÀÅzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁVzÉ.
¸ÁªÀðd¤PÀ C©ü¥ÁæAiÀÄ : ¸ÁªÀiÁ£Àå ¥ÀæeÉAiÉƧâ vÀ£ÀUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¤¢üðµÀÖ «µÀAiÀĪÉÇAzÀgÀ
§UÉUÉ vÀ£Àß C©ü¥ÁæAiÀĪÀ£ÀÄß C©üªÀåQÛUÉƽ¸ÀĪÀÅzÉà ¸ÁªÀðd¤PÀ C©ü¥ÁæAiÀĪÁVzÉ. F
TO

C©ü¥ÁæAiÀĪÀÅ §ºÀÄd£ÀgÀ CxÀªÁ gÁdQÃAiÀÄ ªÀåQÛUÀ¼À C©ü¥ÁæAiÀĪÉãÀ®è. ¸ÀPÁðgÀªÀÅ

¸ÁªÀðd¤PÀ C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¸ÀÄvÀÛzÉ. EAvÀºÀ
T

¸ÁªÀðd¤PÀ C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼ÀÄ «µÀAiÀiÁzsÁjvÀªÁV PÁ®PÁ®PÉÌ §zÀ¯ÁUÀĪÀ ¸ÁzsÀåvÉUÀ½ªÉ.

O
N

¸ÁªÀðd¤PÀgÀÄ WÀl£ÉAiÉÆAzÀgÀ §UÉÎ eÁUÀÈw ºÉÆA¢zÀÄÝ CzÀgÀ §UÉÎ vÀªÀÄä C©ü¥ÁæAiÀĪÀ£ÀÄß

¸ÀévÀAvÀæªÁV AiÀiÁªÀÅzÉà ºÉzÀjPÉ CxÀªÁ ¥ÀǪÁðUÀæºÀ«®èzÉ ªÀåPÀÛ¥Àr¸À§ºÀÄzÁVzÉ. ¸ÀPÁðgÀ
ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀðd¤PÀ C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁ컸ÀÄvÀÛªÉ. gÉÃrAiÉÆ,
zÀÆgÀzÀ±Àð£À, ªÀÈvÀÛ¥ÀwæPÉUÀ¼ÀÄ, ¤AiÀÄvÀPÁ°PÉUÀ¼ÀÄ, CAvÀeÁð®, ¸ÁªÀiÁfPÀ eÁ®vÁtUÀ¼ÀÄ
ªÀÄÄAvÁzÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀðd¤PÀ C©ü¥ÁæAiÀĪÀ£ÀÄß ºÀAaPÉƼÀî®Ä £ÉgÀªÁVªÉ.
ªÀiÁzsÀåªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé : ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ¢£ÀA¥Àæw WÀn¸ÀÄwÛgÀĪÀ WÀl£ÉUÀ¼À ªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß
ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ MzÀV¸ÀÄwÛªÉ. ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀPÁðgÀzÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß
d£ÀjUÉ w½AiÀÄĪÀAvÉ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀPÁðgÀzÀ PÁAiÀÄðªÉÊRjAiÀÄ §UÉÎ d£ÀjUÉ
ªÀiÁ»w ¤ÃqÀĪÀÅzÀgÀ eÉÆvÉUÉ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀAUÀwUÀ¼À §UÉV£À d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÀ C©ü¥ÁæAiÀĪÀ£ÀÄß
¸ÀPÁðgÀ UÀªÀĤ¸ÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. d£À¸ÁªÀiÁ£ÀåjAzÀ ¥Àæ¸ÁÛ¦¸À®àlÖ «µÀAiÀÄUÀ½UÉ
d£À¥Àæw¤¢üUÀ¼ÀÄ GvÀÛj¸ÀĪÀAvÉ ªÀÄvÀÄÛ dªÁ¨ÁÝgÀgÁUÀĪÀAvÉ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ £ÉÆÃrPÉƼÀÄîvÀÛªÉ.

50
DzÀPÁgÀt ªÀiÁzsÀåªÀĪÀÅ AiÀiÁªÀvÀÆÛ ¸ÀvÀåªÁzÀ, ©üÃw¬Ä®èzÀ, ¥ÀPÀë¥ÁvÀ«®èzÀ C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß
zÉÆgÀQ¹PÉÆqÀ¨ÉÃPÉ ºÉÆgÀvÀÄ ¸ÀÆPÀëöä «ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ªÉʨsÀ«ÃPÀj¹ ¨sÀAiÀÄzÀ ªÁvÁªÀgÀt
¸ÀȶָÀ¨ÁgÀzÀÄ. ªÀiÁzsÀåªÀĪÀÅ ¸ÀAUÀwUÀ¼À£ÀÄß ©vÀÛj¸ÀĪÁUÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ LPÀåvÉ, eÁvÀåwÃvÀvÉ,
¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ vÀvÀéUÀ½UÉ ºÁ¤AiÀÄÄAmÁUÀzÀAvÉ JZÀÑgÀªÀ»¸À¨ÉÃPÀÄ.
¥ÀwæPÁ ªÀiÁzsÀåªÀĪÀÅ ¢£À¥ÀwæPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄvÀPÁ°PÉUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÀÄÝ, ¨sÁgÀvÀzÀ°è
F ¢£À¥ÀwæPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄvÀPÁ°PÉUÀ¼ÀÄ PÀqÁØAiÀĪÁV ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¢£À¥ÀwæPÁ £ÉÆÃAzÀtÂ
(PRGI - Press Registrar General of India) PÀbÉÃjAiÀÄ°è £ÉÆÃAzÁ¬Ä¹PÉÆArgÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
¢£À¥ÀwæPÉUÀ¼À UÀÄtªÀÄlÖ ºÉaѸÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀwæPÁ ¸ÁévÀAvÀæöåzÀ gÀPÀëuÉUÁV ‘¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¥ÀwæPÁ
¥ÀjµÀvÀÄÛ’ (Press Council of India) JA§ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¸Áܦ¸À¯ÁVzÉ.
ªÀiÁzsÀåªÀÄ PÉëÃvÀæzÀ°è zÀÆgÀzÀ±Àð£À, gÉÃrAiÉÆÃ, CAvÀeÁð® EvÁå¢ «zÀÄå£Áä£À
ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼ÀÆ ¸ÉÃ¥ÀðqÉUÉÆArªÉ. F «zÀÄå£Áä£À ¤AiÉÆÃVUÀ¼ÀÄ 1962gÀ ¨Á£ÀÄ° ¥Àæ¸ÀgÀt
¸ÀA»vÉAiÀÄr PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛªÉ. ªÀiÁzsÀåªÀÄ PÉëÃvÀæªÀÅ d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÀÄ, C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
EvÀgÉ £ÁAiÀÄPÀgÀÄUÀ¼ÀÄ C£ÉÃPÀ ¥Àæ¸ÀAUÀUÀ¼À°è «ZÁgÀ «¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁrPÉƼÀî®Ä CªÀPÁ±À
PÀ°à¹PÉÆnÖzÉ.

ED
¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :

H
IS
1) PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀ : ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 73 ªÀÄvÀÄÛ 74£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ 1992PÉÌ
BL
C£ÀÄUÀÄtªÁV ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 243K ºÁUÀÆ 243ZA «¢üUÀ¼À C£ÀéAiÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀAZÁAiÀÄvï
EP S
R TB

gÁeï ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ £ÀUÀgÀ ¸ÀܽÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ½UÉ ZÀÄ£ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß £ÀqɸÀ®Ä PÀ£ÁðlPÀ gÁdå
U
ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß ¢£ÁAPÀ 26.05.1993gÀAzÀÄ C¹ÛvÀéPÉÌ vÀgÀ¯ÁVzÉ. EzÀÄ ¸ÀA«zsÁ£ÁvÀäPÀ
BE @K

¸ÀA¸ÉÜAiÀiÁVzÀÄÝ EzÀgÀ PÉÃAzÀæ PÀbÉÃj ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À°èzÉ.

2) gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄvÀzÁgÀgÀ ¢£À (NVD - National Voters day) : ¨sÁgÀvÀ ZÀÄ£ÁªÀuÁ
DAiÉÆÃUÀ C¹ÛvÀéPÉÌ §AzÀ ¢£ÀªÁzÀ d£ÀªÀj 25£Éà vÁjÃT£ÀAzÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄvÀzÁgÀgÀ ¢£ÀªÀ£ÀÄß
2011 jAzÀ DZÀj¸À¯ÁUÀÄwÛzÉ.
3) ¹éÃ¥ï (SVEEP - Systematic Voters education and electoral
TO

participation) : ªÀåªÀ¹ÜvÀ ªÀÄvÀzÁgÀgÀ ²PÀët ªÀÄvÀÄÛ ZÀÄ£ÁªÀuÁ ¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄ«PÉ. ªÀÄvÀzÁgÀgÀ

²PÀëtPÁÌV 2009gÀ°è ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀ eÁjUÉƽ¹gÀĪÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀĪÉà ¹éÃ¥ï.
T

4) gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼À ºÉ¸Àj£À «¸ÀÛøvÀ gÀÆ¥À (Abbrevations)

O
N

INC - Indian National Congress

BJP - Bhartiya Janata Party
CPIM - Communist Party of India (Marxist)
BSP - Bahujan Samaj Party
AAP - Aam Aadmi Party
AIADMK- All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam
DMK - Dravida Munnetra Kazhagam.
BRS - Bharat Rashtra Samithi.
YSRCP - Yuvajana Sramika Rythu Congress Party.
«±ÉõÀ ¸ÀÆZÀ£É : d£ÀªÀj 25gÀAzÀÄ £ÀqÉAiÀÄĪÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄvÀzÁgÀgÀ ¢£ÁZÀgÀuÉAiÀÄ
¥ÀæAiÀÄÄPÀÛ ¥ËæqsÀ±Á¯Á «zÁåyðUÀ½UÉ £ÀqɸÀĪÀ ««zsÀ ¸ÀàzsÉðUÀ¼À°è PÀqÁØAiÀĪÁV ¨sÁUÀªÀ»¹.
51
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. SÁ°©lÖ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ vÀÄA©j.

1. §»gÀAUÀ ¥ÀæZÁgÀ PÁAiÀÄðªÀÅ ªÀÄvÀzÁ£ÀzÀ ªÀÄÄPÁÛAiÀĪÁUÀĪÀ CªÀ¢üVAvÀ

___________ UÀAmÉUÀ¼À ªÀÄÄAavÀªÁV ªÀÄÄPÁÛAiÀĪÁUÀÄvÀÛzÉ.
2. gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ½UÉ ªÀiÁ£ÀåvÉ ¤ÃqÀĪÀ ¸ÀA¸ÉÜ ______________
3. ¥ÀwæPÁ ¸ÁévÀAvÀæöå gÀPÀëuÉUÁV EgÀĪÀ ¸ÀA¸ÉÜ ______________
II. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¦£À°è ZÀað¹ GvÀÛgÀ §gɬÄj.
4. ªÀÄvÀzÁgÀgÀ ¥ÀnÖAiÀÄ PÀÄjvÀÄ n¥Ààt §gɬÄj.
5. ZÀÄ£ÁªÀuÁ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ ºÀAvÀUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ?

ED
6. ‘gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ, d£À ¥Àæw¤¢üUÀ¼ÀÄ, ¸ÀPÁðgÀ ªÀÄvÀÄÛ d£À ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ £ÀqÀĪÉ

H
¸ÉÃvÀÄªÉ EzÀÝAvÉ’ ¸ÀªÀÄyð¹j.

IS
7. BL
¸À«Ää±Àæ ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À PÀÄjvÀÄ §gɬÄj.
EP S
R TB
U
8. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ¨sÁgÀvÀzÀ°è C¹ÛvÀézÀ°ègÀĪÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ?
BE @K

III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ
1. ZÀÄ£ÁªÀuÁ ¥ÀæQæAiÉÄ PÀÄjvÀÄ ¥Àæ§AzsÀ ¸ÀàzsÉð K¥Àðr¸ÀĪÀÅzÀÄ.
2. ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀzÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À ¥ÀnÖ vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀÅzÀÄ.
TO

3. £ÉÆÃmÁ ¸Ë®¨sÀåªÀÅ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀéPÉÌ ¥ÀÆgÀPÀªÉÇÃ? ªÀiÁgÀPÀªÉÇÃ? ZÀað¹.

T
O
N

  

52
 CzsÁåAiÀÄ - 22
zÉñÀzÀ gÀPÀëuÉ

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• ¸ÉãÁ ¥ÀqÉUÀ¼À «zsÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À ºÉÆuÉUÁjPÉ.
• ¸ÉãÁ ¥ÀqÉUÀ¼À PÉÃAzÀæ ¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÄ.
• ¸ÉãÁ PÉëÃvÀæzÀ°è gÁµÀÖç gÀPÀëuÉUÉ DVgÀĪÀ C©üªÀÈ¢Þ.
• JgÀqÀ£Éà ¸Á°£À gÀPÀëuÁ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ.

£ÀªÀÄä zÉñÀªÀÅ C£ÉÃPÀ ºÉÆÃgÁlUÀ¼ÀÄ, vÁåUÀ, §°zÁ£ÀUÀ½AzÀ 1947gÀ DUÀ¸ïÖ 15gÀAzÀÄ

¸ÀévÀAvÀæöåªÁ¬ÄvÀÄ. F ¸ÀévÀAvÀæ ¨sÁgÀvÀªÀÅ ªÀÄvÉÆÛªÉÄä ¥ÀgÀQÃAiÀÄgÀ DPÀæªÀÄtPÉÌ M¼ÀUÁUÀzÀAvÉ

ED
gÀQ¸ë ÄÀ ªÀÅzÀÄ ¥Àx æ ª
À ÄÀ DzÀåvA É iÀiÁVzÉ. EzÀPÁÌV £ÀªÄÀ ä zÉñÀzÀ gÀPu ëÀ Á ªÀ媸 À ÜÉ AiÀÄ£ÀÄß ¸ÀĸÀfÓvUÀ Æ
É ½¹

H
EvÀgÉ gÁµÀÖçUÀ¼À zÁ½¬ÄAzÀ zÉñÀªÀ£ÀÄß gÀQë¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.

IS
¨sÁgÀvÀªÀÅ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 15,200 Q.«ÄÃ. ¨sÀÆUÀrAiÀÄ£ÀÆß, ¢éÃ¥ÀUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀAvÉ
BL
EP S

7516.60 Q.«Äà ªÀÄvÀÄÛ ¢éÃ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹ 6100 Q.«ÄÃ. d®UÀrAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.

R TB
U
¥ÁQ¸ÁÛ£À, aãÁ, ¨sÀÆvÁ£ï, £ÉÃ¥Á¼À, ¨ÁAUÁèzÉñÀ, ªÀÄAiÀÄ£Áägï ªÀÄvÀÄÛ ²æîAPÁ zÉñÀUÀ¼ÀÄ
BE @K

¨sÁgÀvÀzÀ K¼ÀÄ £ÉgÉ-ºÉÆgÉ zÉñÀUÀ¼ÁVªÉ. EAqÉÆãÉöAiÀÄ, ªÀįÉöAiÀÄ, PÁA¨ÉÆÃrAiÀÄ,

xÉʯÁåAqï, «AiÉÄmÁßA ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ°ØêïìUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀªÀÄÄzÀæ ¸ÀA¥ÀPÀðzÀ £ÉgÉ-ºÉÆgÉ
gÁµÀÖçUÀ¼ÁVªÉ. PÉ®ªÀÅ £ÉgÉ-ºÉÆgÉ gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ £ÀªÀÄä£ÀÄß ±ÁAw¬ÄAzÀ EgÀ®Ä ©qÀĪÀÅ¢®è. ±ÁAw
¸ÀAzsÁ£À, ªÀiÁvÀÄPÀvÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ M¥ÀàAzÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ J¯Áè ¸ÀªÀĸÉåUÀ½UÉ ¥ÀjºÁgÀ PÀAqÀÄPÉƼÀÄîªÀ
TO

¥ÁæªÀiÁtÂPÀ ¥ÀæAiÀÄvÀߪÀ£ÀÄß ¨sÁgÀvÀªÀÅ £ÀqɹzÀÝgÀÆ F ¤nÖ£À°è ¸ÁPÀµÀÄÖ AiÀıÀ¸ÀÄì zÉÆgÉw®è.

DzÀÄzÀjAzÀ £ÀªÀÄä gÁµÀÖçªÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ gÀQë¹PÉƼÀî¨ÉÃPÁVzÉ. EzÀgÀ°è £ÀªÀÄä gÀPÀëuÁ¥ÀqÉUÀ¼À ¥ÁvÀæ
T

C¥ÁgÀªÁVzÉ.
O
N

£ÀªÀÄä ¸ÉãÁ¥ÀqÉUÀ¼À gÀZÀ£É

£ÀªÀÄä zÉñÀzÀ°è ¨sÀƸÉÃ£É (Indian Army), £ËPÁ¥ÀqÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉUÀ½ªÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ gÁµÁÖçzÀås PÀëgÀÄ F ªÀÄÆgÀÄ ¸ÉãÁ¥ÀqÉUÀ¼À ¥Àz æ Ás £À zÀAqÀ£ÁAiÀÄPÀgÁVzÁÝgÉ. ¨sÀƸÉãÉAiÀÄ
ªÀÄÄRå¸ÜÀ g£ À ÄÀ ß zÀAqÀ£ÁAiÀÄPÀ (d£Àg¯ À ï) JAzÀÆ, £ËPÁ¥ÀqA É iÀÄ ªÀÄÄRå¸ÀÜg£ À ÄÀ ß Cräg¯ À ï JAzÀÆ
ªÀÄvÀÄÛ ªÁAiÀÄÄ¥ÀqA É iÀÄ ªÀÄÄRå¸ÀÜg£
À ÄÀ ß Kgï aÃ¥sï ªÀiÁµÀð¯ï JAvÀ®Æ PÀgA É iÀÄÄvÁÛg.É 2001 gÀ°è
F ªÀÄÆgÀÄ ¸ÉãÁ¥ÀqÉUÀ¼À ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄPÁÌV aÃ¥sï D¥sï EAnUÉæÃmÉqï r¥sÉ£ïì ¸ÁÖöå¥sï (CIDS)
JA§ C¢üPÁjAiÀÄ£ÀÄß £ÉëĸÀ¯ÁVzÉ. ªÀÄÆgÀÄ ¸ÉãÁ¥ÀqÉUÀ¼À PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß DAiÀiÁ ¥ÀqÉUÀ¼À
ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÄ ¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ. gÁµÀÖçzÀ gÀPÀëuÁ ªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ ªÀÄÆgÀÄ ¸ÉãÁ¥ÀqÉUÀ¼À (¨sÀƸÉãÉ,
ªÁAiÀÄÄ¥Àq,É £ËPÁ¥Àq)É PÁAiÀÄðUÀ¼£ À ÄÀ ß ¸ÀAWÀn¸ÀÄvÁÛg.É ¸ÉãÁ¥ÀqU É ¼À À ¥Àw æ AiÉÆAzÀÄ «¨sÁUÀªÇÀ
vÀ£ÀßzÉà DzÀ vÀgÀ¨ÉÃw PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.

53
aÃ¥sï D¥sï r¥sÉ£ïì ¸ÁÖöå¥sï :- (CDS-Chief of Defence Staff)
¨sÁgÀvÀzÀ «Ä°lj ¸ÀA§A¢üvÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À°è zÉñÀzÀ gÁdQÃAiÀÄ £ÁAiÀÄPÀvÀéPÉÌ GvÀÛªÀÄ
UÀÄtªÀÄlÖzÀ ¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ®Ä 2019gÀ°è aÃ¥sï D¥sï r¥sÉ£ïì ¸ÁÖöå¥sï ºÀÄzÉÝAiÀÄ£ÀÄß
¸ÀȶָÀ¯Á¬ÄvÀÄ. F ºÀÄzÉÝUÉ £ÉêÀÄPÀªÁUÀĪÀ ªÀåQÛAiÀÄÄ gÀPÀëuÁ ¸ÀaªÀgÀ ¥ÀæzsÁ£À «Ä°lj
¸À®ºÉUÁgÀgÀÆ DVgÀÄvÁÛgÉ. d£ÀgÀ¯ï ©¦£ï gÁªÀvïgÀªÀgÀÄ ¨sÁvÀgÀzÀ ªÉÆzÀ® aÃ¥sï D¥sï
r¥sÉ£ïì ¸ÁÖöå¥sï DV £ÉêÀÄPÀUÉÆAqÀgÀÄ.
gÀPÀëuÁ ¸ÀaªÁ®AiÀÄ (Ministry of Defence) :
¨sÁgÀvÀ zÉñÀzÀ gÀPÀëuÁ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ¸ÀA¥ÀÆtð G¸ÀÄÛªÁjAiÀÄ ºÉÆuÉ ºÉÆwÛgÀĪÀ
¸ÀaªÁ®AiÀĪÉà gÀPÀëuÁ ¸ÀaªÁ®AiÀÄ. EzÀgÀ ¥ÀæzsÁ£À PÀbÉÃj £ÀªÀzɺÀ°AiÀÄ°èzÉ. gÀPÀëuÁ ¸ÀaªÀgÀÄ
EzÀgÀ ªÀÄÄRå¸ÜÀ gÁVgÀÄvÁÛg.É ¸ÀzÁðgï §®zÉÃªï ¹AUï ¨sÁgÀvz À À ªÉÆzÀ® gÀPu ëÀ Á ¸ÀaªÀgÁVzÀÝgÄÀ .
gÀPëÀuÁ ¸ÀaªÁ®AiÀÄ 5 E¯ÁSÉU¼ À £
À ÄÀ ß M¼ÀUÆÉ ArzÉ. CªÀÅUÀ¼A É zÀgÉ : (1) gÀPëÀuÁ E¯ÁSÉ
(2) gÀPÀëuÁ GvÁàzÀ£Á E¯ÁSÉ (3) gÀPÀëuÁ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢Þ E¯ÁSÉ (4) ªÀiÁf

ED
¸ÉʤPÀgÀ PÀ¯Áåt E¯ÁSÉ (5) «Ä°lj ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À E¯ÁSÉ.
¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¨sÀƸÉÃ£É (Indian Army) :

H
IS
gÁµÀçÖzÀ gÀPu
ëÀ AÉ iÀÄ°è ¥Àª
æ ÄÀ ÄR ¥ÁvÀæ ªÀ»¹gÀĪÀ ¨sÆ À ¸ÉãÉAiÀÄ ¥ÀjZÀAiÀĪÀ£ÄÀ ß ªÀiÁrPÉƼÉÆÃî t.
BL
EP S
¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¨sÀƸÉãÉAiÀÄ ¥ÀæzsÁ£À PÀbÉÃj £ÀªÀzɺÀ°AiÀÄ°èzÉ. ¨sÀƸÉãÉAiÀÄ zsÉåÃAiÀĪÁPÀå
R TB

‘¸ÉêÁ¥Àgª À ÆÉ Ãzsª
À ÄÀ ð’ (¸ÀéAvÀQÌAvÀ ¸ÉêÉAiÉÄà ªÉÆzÀ®Ä) JA§ÄzÁVzÉ. ¨sÆ À ¸ÉãÉAiÀÄ ªÀÄÄRå¸ÜÀ g£
À ÄÀ ß
U
BE @K

d£ÀgÀ¯ï JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. EªÀjUÉ ¯É¦üÖ£ÉAmï d£ÀgÀ¯ï, ªÉÄÃdgï d£ÀgÀ¯ï, ©æUÉÃrAiÀÄgï

ªÀÄÄAvÁzÀªÀgÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÁV PÉ®¸À ¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ. ¨sÀƸÉãÉAiÀÄÄ ¥ÀzÁwzÀ¼À (¸ÉʤPÀzÀ¼À),
C±ÀézÀ¼À (PÁåªÀ°)æ , AiÀÄÄzÀÞ mÁåAPÀÄUÀ¼À zÀ¼À, ¦ügÀAV zÀ¼ÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. C®èzÉ ¸ÀgÀ§gÁdÄ
ªÀÄvÀÄÛ EAf¤AiÀÄjAUï WÀlPÀªÀÇ EzÀgÀ°èzÉ. DqÀ½vÀzÀ zÀȶ֬ÄAzÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¨sÀƸÉãÉAiÀÄ£ÀÄß
K¼ÀÄ PÀªÀiÁAqïUÀ¼ÁV gÀƦ¸À¯ÁVzÉ. PÀªÀiÁAqïUÀ¼À£ÀÄß KjAiÀiÁ (ªÀ®AiÀÄ) ªÀÄvÀÄÛ ¸À¨ïKjAiÀiÁ
TO

(G¥À-ªÀ®AiÀÄ)UÀ¼ÁV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. ¯É¦Öü£A É mï d£Àg¯À ï PÀªiÀ ÁAqï£À ªÀÄÄRå¸ÜÀ gÁV, ªÉÄÃdgï

T

d£ÀgÀ¯ï KjAiÀiÁzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁV, ©æUÉÃrAiÀÄgï ¸À¨ïKjAiÀiÁzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁVgÀÄvÁÛgÉ.

O

¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¨sÀƸÉãÉAiÀÄ 7 PÀªÀiÁAqïUÀ¼ÀÄ

N

PÀæ. ¸ÀA. PÀªÀiÁAqï£À ºÉ¸ÀgÀÄ ¸ÀܼÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå

1. GvÀÛgÀ PÀªÀiÁAqï GzÁA¥ÀÄgï (dªÀÄÄä ªÀÄvÀÄÛ PÁ²äÃgÀ)
2. zÀQët PÀªÀiÁAqï ¥ÀÅuÉ (ªÀĺÁgÁµÀÖç)
3. ¥ÀǪÀð PÀªÀiÁAqï PÉÆîÌvÁÛ (¥À²ÑªÀħAUÁ¼À)
4. ¥À²ÑªÀÄ PÀªÀiÁAqï ZÁA¢ªÀÄA¢gï (ZÀArÃUÀqsÀ)
5. ªÁAiÀÄĪÀå PÀªÀiÁAqï eÉÊ¥ÀÅgÀ (gÁd¸ÁÛ£À)
6. PÉÃAzÀæ PÀªÀiÁAqï ®SÉÆßà (GvÀÛgÀ¥ÀæzÉñÀ)
7. vÀgÀ¨ÉÃw PÀªÀiÁAqï ªÀiÁªï (Mhow) (ªÀÄzsÀå¥ÀæzÉñÀ)

54
 ¨sÀƸÉãÉ
¨sÀƸÉãÉAiÀÄ vÀgÀ¨ÉÃw PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ
PÀæ. ¸ÀA. vÀgÀ¨ÉÃw PÉÃAzÀæ ¸ÀܼÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå

ED
1. £ÁåµÀ£À¯ï r¥sÉ£ïì CPÁqÉ«Ä RqÀPï ªÁ¸Áè (¥ÀÄuÉAiÀÄ ¸À«ÄÃ¥À) ªÀĺÁgÁµÀÖç

H
2. gÀPÀëuÁ ¸ÉêÉUÀ¼À ¹§âA¢ PÁ¯ÉÃdÄ ªÉ°èAUïl£ï - vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ

IS
BL
EP S
3. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ «Ä°lj CPÁqÉ«Ä qɺÀgÁqÀÆ£ï - GvÀÛgÁRAqÀ
R TB
U
PÁ¯ÉÃeï D¥sï r¥sÉ£ïì
4. ¹PÀAzÀgÁ¨Ázï - vÉ®AUÁt
BE @K

ªÀiÁå£ÉÃeïªÉÄAmï
5. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ gÀPÀëuÁ PÁ¯ÉÃdÄ £ÀªÀzɺÀ°
6. C¢üPÁjUÀ¼À vÀgÀ¨ÉÃw CPÁqÉ«Ä ZÉ£ÉßöÊ - vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ
TO

¨sÀƸÉãÉAiÀÄ°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 12,37,117 AiÉÆÃzsÀjzÁÝgÉ. 9,60,000zÀµÀÄÖ PÁ¬ÄÝlÖ

AiÉÆÃzsÀjzÁÝgÉ.
T
O

d£ÀªÀj 15 - ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÉãÁ ¢£À.

N

¨sÀƸÉãÉAiÀÄ ¥ÀæzsÁ£À PÁAiÀÄðªÉAzÀgÉ AiÀiÁªÀÅzÉà ºÉÆgÀ gÁµÀÖçzÀ zÁ½¬ÄAzÀ gÁµÀÖçzÀ

¸ÀªÀÄUÀæ ¨sÀÆ¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß gÀQë¸ÀĪÀÅzÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ zÉñÀzÀ ¸ÀªÀÄUÀævÉAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀĪÀÅzÁVzÉ.
zÉñÀzÀ §ºÀÄzÉÆqÀØ «¸ÁÛgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ UÀr ¥ÀæzÉñÀzÀ gÀPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ £ÉʸÀVðPÀ «¥ÀvÀÛ£ÀÄß
JzÀÄj¸ÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÆß ¸ÀºÀ ¨sÀƸÉãÉAiÀÄÄ ¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÉ.

¨sÀƸÉãÉAiÀÄ ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ

zÉñÀzÀ gÀPÀëuÉAiÀÄ eÉÆvÉUÉ £ÉʸÀVðPÀ «PÉÆÃ¥ÀUÀ¼ÁzÀ ¨sÀÆPÀA¥À, ¥ÀæªÁºÀ, ¨sÀÆPÀĹvÀ,
ZÀAqÀªÀiÁgÀÄvÀ, ªÉÄÃWÀ¸ÉÆáÃl ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è ¸ÀAvÀæ¸ÀÛgÀ£ÀÄß
gÀQë¸ÀĪÀ ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ PÁgÀåªÀ£ÀÆß ¸ÀºÀ ¨sÀƸÉãÉAiÀÄÄ ¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÉ.

55
¨sÁgÀwÃAiÀÄ £ËPÁ¥ÀqÉ
gÁµÀÖçgÀPÀëuÉAiÀÄ »vÀzÀȶ֬ÄAzÀ ¨sÀƸÉãÉAiÀÄÄ JµÀÄÖ ¥ÀæªÀÄÄRªÁVzÉAiÉÆà £ËPÁ¥ÀqÉAiÀÄÆ
¸ÀºÀ CµÉÖà ªÀĺÀvÀézÁÝVzÉ. DzÀÝjAzÀ FUÀ £ËPÁ¥ÀqÉAiÀÄ ¥ÀjZÀAiÀĪÀ£ÀÄß ªÀiÁrPÉƼÉÆîÃt.
¨sÁgÀvÀªÀÅ ¢éÃ¥ÀUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀAvÉ 7516.60 Q.«ÄÃ. GzÀݪÁzÀ PÀgÁªÀ½ wÃgÀªÀ£ÀÄß,
ºÁUÀÆ ¢éÃ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹ 6100 Q.«ÄÃ. GzÀݪÁzÀ PÀgÁªÀ½ wÃgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. F
PÀgÁªÀ½ wÃgÀª£ À ÄÀ ß gÀQ¸
ë ®
À Ä §°µÀתÁzÀ £ËPÁ¥ÀqA
É iÀÄ£ÀÄß zÉñÀªÅÀ ºÉÆA¢zÉ. EzÀgÀ PÉÃAzÀæ PÀbÃÉ j
£ÀªÀzɺÀ°AiÀÄ°èzÉ. ‘±ÀªÀiï £ÉÆà ªÀgÀÄtB’ (d®zÉêÀ£ÁzÀ ªÀgÀÄt£ÀÄ £ÀªÀÄä£ÀÄß D²ÃªÀð¢¸À°)
JA§ÄzÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ £ËPÁ¥ÀqÉAiÀÄ zsÉåÃAiÀÄ ªÁPÀåªÁVzÉ. £ËPÁ¥ÀqÉAiÀÄ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀ£ÀÄß CrägÀ¯ï
JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
¨sÁgÀvz
À À £ËPÁ¥ÀqA É iÀÄ£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ ¥ÁæAwÃAiÀÄ (Area)
ZÀlĪÀnPÉ
PÀªÀiÁAqïUÀ¼ÁV «¨sÀf¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ (1) ¥À²ÑªÀÄ
ªÀiÁf ¸ÉʤPÀgÉÆA¢UÉ £ÀªÀÄä

ED
£ËPÁ PÀªiÀ ÁAqï (PÉÃAzÀæ PÀbÃÉ j-ªÀÄÄA¨ÉÊ) (2) ¥ÀǪÀð £ËPÁ ¸É à £Á¥À q É U À ¼ À ªÀ å ªÀ ¸ É Ü §UÉ Î
PÀªÀiÁAqï (PÉÃAzÀæ PÀbÉÃj - «±ÁR¥ÀlÖtA) (3) zÀQët ºÉaÑ£À ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹.

H
IS
£ËPÁ PÀªÀiÁAqï (PÉÃAzÀæ PÀbÉÃj-PÉÆaÑ£ï). ¥ÀƪÀð ªÀÄvÀÄÛ
¥À²ÑªÀÄ PÀªÀiÁAqïUÀ¼ÀÄ PÁAiÀiÁðZÀgÀuÁ PÀªÀiÁAqïUÀ¼ÁVzÀÝgÉ (Operational Command)
BL
EP S
R TB

zÀQt
ë PÀªiÀ ÁAqï vÀg¨À ÃÉ w PÀªiÀ ÁAqï DVzÉ. C®èzÉ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ £ËPÁ¥ÀqUÉ É JgÀqÄÀ ¦üÃè mïUÀ½ªÉ.
U
BE @K

¥À²ÑªÀÄ ¦üèÃmï (ªÀÄÄA¨ÉÊ) ºÁUÀÆ ¥ÀǪÀð ¦üèÃmï («±ÁR ¥ÀlÖtA).

TO
T
O
N

LJ£ïJ¸ï «gÁmï
¨sÁgÀvÀzÀ°ègÀĪÀ ºÀqÀUÀÄ ¤ªÀiÁðt PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ
PÀæ. ¸ÀA. ºÀqÀUÀÄ ¤ªÀiÁðt PÉÃAzÀæ ºÉ¸ÀgÀÄ ¸ÀܼÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå
1. »AzÀƸÁÛ£ï ²¥ï AiÀiÁqïð °«ÄmÉqï «±ÁR¥ÀlÖtA - DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀ
2. ªÀÄdUÁAªï qÁPïAiÀiÁqïð °«ÄmÉqï ªÀÄÄA¨ÉÊ - ªÀĺÁgÁµÀÖç

56
 UÁqÀð£ï jÃZï ²¥ï ©®Øgïì CAqï EAf¤AiÀÄgïì
3. PÉÆîÌvÁÛ - ¥À²ÑªÀħAUÁ¼À
°«ÄmÉqï
4. PÉÆaÑ£ï ²¥ïAiÀiÁqïð °«ÄmÉqï PÉÆaÑ - PÉÃgÀ¼À
5. UÉÆêÁ ²¥ïAiÀiÁqïð °«ÄmÉqï ªÁ¸ÉÆÌÃqÀUÁªÀÄ - UÉÆêÁ
¨sÁgÀwÃAiÀÄ £ËPÁ¥ÀqÉAiÀÄ AiÀÄÄzÀÞ £ËPÉUÀ¼ÀÄ
¨sÁgÀwÃAiÀÄ £ËPÁ¥ÀqÉAiÀÄÄ ¦üæUÉÃmïUÀ¼ÀÄ, «ªÀiÁ£ÀªÁºÀPÀ £ËPÉUÀ¼ÀÄ, PÁªÉðmïUÀ¼ÀÄ,
d¯ÁAvÀUÁð«ÄUÀ¼ÄÀ , PÀƸæ g
À ï ºÀqUÀ ÄÀ UÀ¼ÄÀ , qɸÁÖçAiÀÄgïì ªÀÄÄAvÁzÀ AiÀÄÄzÀÞ £ËPÉU¼
À £
À ÄÀ ß ºÉÆA¢zÉ.
æ ÀÄÄRªÁzÀªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ : INS ²ªÁ°Pï, INS UÉÆÃzÁªÀj, INS wæ±ÀÆ¯ï ªÀÄvÀÄÛ
CªÀÅUÀ¼À°è ¥Àª
INS §æºÀä¥ÀÄvÀæ. (INS - Indian Naval Ship). ¨sÁgÀvÀªÀÅ CvÁåzsÀĤPÀ AiÀÄÄzÀÞ £ËPÉUÀ¼À£ÀÄß
ºÉÆA¢gÀĪÀ gÁµÀÖçUÀ¼À°è dUÀwÛ£À°è 7£Éà gÁµÀÖçªÉA§ ºÉUÀνPÉUÉ ¥ÁvÀæªÁVzÉ.

ED
¨sÁgÀwÃAiÀÄ £ËPÁ¥ÀqÉAiÀÄ vÀgÀ¨ÉÃw PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ
PÀæ. ¸ÀA. vÀgÀ¨ÉÃw PÉÃAzÀæzÀ ºÉ¸ÀgÀÄ ¸ÀܼÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå

H
IS
1. EArAiÀÄ£ï £ÁªÀ¯ï CPÁqÉ«Ä BL JfªÀÄ® - PÉÃgÀ¼À
EP S
2. INS ±ÁvÀªÁºÀ£À «±ÁR¥ÀlÖtA - DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀ
R TB
U
3. INS a¯ÁÌ a¯ÁÌ - Mr±Á
BE @K

4. INS ²ªÁf ¯ÉÆãÀªÁ® - ªÀĺÁgÁµÀÖç

r¸ÉA§gï 4 - ¨sÁgÀwÃAiÀÄ £ËPÁ¥ÀqÉAiÀÄ ¢£À
¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉ
TO

¨sÀƸÉÃ£É ºÁUÀÆ £ËPÁ¥ÀqÉUÀ¼ÀAvÉ ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉAiÀÄÄ ¸ÀºÀ zÉñÀzÀ gÀPÀëuÉAiÀÄ°è ªÀĺÀvÀézÀ

¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ FUÀ ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉAiÀÄ ¥ÀjZÀAiÀĪÀ£ÀÄß ªÀiÁrPÉƼÉÆîÃt.
T
O

ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉAiÀÄ PÉÃAzÀæ PÀbÉÃjAiÀÄÄ £ÀªÀzɺÀ°AiÀÄ°èzÉ. ‘£À¨sÀ¸Àà±ÀðA ¢Ã¥ÀÛA’ (DPÁ±ÀªÀ£ÀÄß

N

ªÉʨsÀªÀ¢AzÀ ¸Àà²ð¹) JA§ÄzÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉAiÀÄ zsÉåÃAiÀÄ ªÁPÀåªÁVzÉ. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ

ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉAiÀÄÄ DzsÀĤÃPÀgÀtUÉÆArzÀÄÝ CvÁåzsÀĤPÀ vÀAvÀæeÁÕ£À¢AzÀ PÀÆrzÀ, ¸ÀĸÀfÓvÀªÁzÀ
¸ÁzsÀ£À ¸À®PÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. C®èzÉ ±À¸ÁÛç¸ÀÛçUÀ¼À ªÀåªÀ¸ÉÜ, GvÀÛªÀÄ ¸ÀA¥ÀPÀð ªÀåªÀ¸ÉÜ,
¥ÀvÉÛ ºÀZÀÄѪÀ «zsÁ£À, ªÉÊjUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¸ÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ gÀPÀëuÁvÀäPÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉAiÀÄ Cw ªÀÄÄRåªÁzÀ ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼ÁzÀ AiÀÄÄzÀÞ «ªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ, AiÀÄÄzÀÞ ºÉ°PÁ¥sÀÖgïUÀ¼ÀÄ
zÉñÀªÀ£ÀÄß gÀQë¸ÀĪÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄwÛªÉ.
¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉAiÀÄÄ AiÀÄÄzÀÞ ªÀÄvÀÄÛ ±ÁAw PÁ®zÀ°è zÉñÀPÁÌV zsÉÊAiÀÄð¢AzÀ
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV PÁAiÀÄ𠤪Àð»¸ÀÄwÛzÉ. ¸ÀªÀÄUÀæ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ gÀPÀëuÉ, ¨sÀzÀævÉ ºÁUÀÆ
¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀĪÀ°è AiÀıÀ¸Àì£ÀÄß ¸Á¢ü¹zÉ.

57
 ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉ

ED
¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉAiÀÄ PÀªÀiÁAqïUÀ¼ÀÄ

H
¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉAiÀÄÄ 5 PÁAiÀiÁðZÀgÀuÁ (Operational) PÀªÀiÁAqïUÀ¼À£ÀÄß

IS
ªÀÄvÀÄÛ 2 PÁAiÀiÁðvÀäPÀ (Functional) PÀªÀiÁAqïUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
BL
EP S
R TB

PÁAiÀiÁðZÀgÀuÁ PÀªÀiÁAqïUÀ¼ÀÄ (Operational Commands)

U
BE @K

PÀæ. ¸ÀA. PÀªÀiÁAqï£À ºÉ¸ÀgÀÄ ¸ÀܼÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå

1. ¥ÀǪÀð Kgï PÀªÀiÁAqï ²¯ÁèAUï - ªÉÄÃWÁ®AiÀÄ
2. ¥À²ÑªÀÄ Kgï PÀªÀiÁAqï £ÀªÀzɺÀ°
3. zÀQët Kgï PÀªÀiÁAqï wgÀĪÀ£ÀAvÀ¥ÀÅgÀA - PÉÃgÀ¼À
TO

4. PÉÃAzÀæ Kgï PÀªÀiÁAqï ¥ÀæAiÀiÁUïgÁeï - GvÀÛgÀ¥ÀæzÉñÀ

T

5 £ÉÊIÄvÀå Kgï PÀªÀiÁAqï UÁA¢ü£ÀUÀgÀ - UÀÄdgÁvï

O
N

PÁAiÀiÁðvÀäPÀ PÀªÀiÁAqïUÀ¼ÀÄ (Functional Commands)

PÀæ. ¸ÀA. PÀªÀiÁAqï£À ºÉ¸ÀgÀÄ ¸ÀܼÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå
1. vÀgÀ¨ÉÃw PÀªÀiÁAqï ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ - PÀ£ÁðlPÀ
2. ¤ªÀðºÀuÁ PÀªÀiÁAqï £ÁUÀÄàgÀ - ªÀĺÁgÁµÀÖç
¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉAiÀÄ vÀgÀ¨ÉÃw PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ
PÀæ. ¸ÀA. vÀgÀ¨ÉÃw PÉÃAzÀæzÀ ºÉ¸ÀgÀÄ ¸ÀܼÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå
1. Kgï¥sÉÆÃgïì CPÁqÉ«Ä zÀÄArUÀ¯ï (ºÉÊzÀgÁ¨Ázï) - vÉ®AUÁt
2. ¨ÉùPï ¥söèÉ Ê¬ÄAUï mÉöæ ʤAUï ¸ÀÆÌ¯ï ¥ÀA
æ iÀiÁUïgÁeï - GvÀÛgÀ¥ÀæzÉñÀ

58
 3. KgïªÉÄ£ï vÀgÀ¨ÉÃw ±Á¯É ¸ÁA¨Áæ, ¨É¼ÀUÁ« - PÀ£ÁðlPÀ
4. Kgï¥sÉÆøïð mÉQßPÀ¯ï PÁ¯ÉÃdÄ eÁ®ºÀ½î, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ - PÀ£ÁðlPÀ
5. PÁ¯ÉÃeï D¥sï Kgï ªÁgï¥ÉÃgï ¹PÀAzÀgÁ¨Ázï - vÉ®AUÁt
EªÀ®èzÉ ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉUÉ vÀgÀ¨ÉÃw ¤ÃqÀĪÀ JgÀqÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR PÉÃAzÀæUÀ¼ÉAzÀgÉ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ
ºÁUÀÆ ºÉÊzÀgÁ¨Ázï. CzÀgA À vÉAiÉÄà DqÀ½vÀ ªÀÄvÀÄÛ vÀAvÀe
æ ÁÕ£À vÀg¨
À ÃÉ w PÉÃAzÀU
æ ¼
À ÄÀ ¨ÉAUÀ¼Æ
À gÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ PÉÆAiÀĪÀÄvÀÆÛj£À°èªÉ. £ÀªÀÄä ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉAiÀÄÄ EAzÀÄ MAzÀÄ ¸Á«gÀPÀÆÌ «ÄV¯ÁV
AiÀÄÄzÀÞ «ªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄzÀÞ ºÉ°PÁ¥ÀÖgïUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. CzÀgÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR AiÀÄÄzÀÞ
«ªÀiÁ£ÀUÀ¼ÉAzÀgÉ PÉ£ï¨ÉgÁ, ºÀAlgï, Cfvï, «ÄUï 21, «ÄUï 23, «ÄUï 25, «ÄUï 27,
«ÄUï 29, «ÄgÁeï 2000, ¸ÀÄSÉÆÃAiÀiï - SU - 30 MKI, vÉÃd¸ï, gÀ¥ÃÉs ¯ï ªÀÄvÀÄÛ eÁUÁégï
ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ. ¥ÀæªÀÄÄR AiÀÄÄzÀÞ ºÉ°PÁ¥ÀÖgïUÀ¼ÉAzÀgÉ gÀÄzÀæ, a£ÀÆPï, zsÀÄæªï ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ.
CPÉÆÖçgï 8 - ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉAiÀÄ ¢£À

ED
¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°

H
3 ¥ÀqÉUÀ¼À ¸ÉêÁzÀeÉðUÀ¼ÀÄ

IS
1. ¨sÀƸÉÃ£É BL
2. £ËPÁzÀ¼À 3. ªÁAiÀÄÄzÀ¼À
EP S
R TB

a) d£ÀgÀ¯ï a) CrägÀ¯ï a) Kgï aÃ¥sï ªÀiÁµÀð¯ï

U

b) ¯É¦üÖ£ÉAmï d£ÀgÀ¯ï b) ªÉʸï CrägÀ¯ï b) Kgï ªÀiÁµÀð¯ï

BE @K

c) ªÉÄÃdgï d£ÀgÀ¯ï c) jAiÀÄgï CrägÀ¯ï c) Kgï ªÉÊ¸ï ªÀiÁµÀð¯ï

d) ©æUÉÃrAiÀÄgï d) PÀªÀÄqÉÆgï d) Kgï PÀªÀiÁAqÀgï
e) PÀ£Àð¯ï e) PÁå¥ÀÖ£ï e) UÀÆæ¥ï PÀªÀiÁAqÀgï
TO

f) ¯É¦üÖ£ÉAmï PÀ£Àð¯ï f) PÀªÀiÁAqÀgï f) «AUï PÀªÀiÁAqÀgï

g) ªÉÄÃdgï g) ¯É¦üÖ£ÉAmï PÀªÀiÁAqÀgï g) ¸ÁÌ÷éqÀæ£ï °ÃqÀgï
T

h) PÁå¥ÀÖ£ï h) ¯É¦üÖ£ÉAmï h) ¥sÉèöÊmï ¯É¦üÖ£ÉAmï

O
N

i) ¯É¦üÖ£ÉAmï i) ¸À¨ï ¯É¦üÖ£ÉAmï i) ¥sÉè¬ÄAUï D¦üøÀgï

¸ÉãÁ £ÉêÀÄPÁw : ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæwAiÉƧ⠥ÀæeÉAiÀÄÆ ¸Àé EZÉÒ¬ÄAzÀ CªÀ£À/CªÀ¼À AiÀiÁªÀÅzÉÃ

eÁw, zsÀªÀÄð, ªÀUÀð ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄPÉÌ ¸ÉÃjzÀªÀgÀÄ JA§ vÁgÀvÀªÀÄå«®èzÉ ¸ÉãÉUÉ
¸ÉÃgÀ§ºÀÄzÀÄ. DzÀgÉ ¸ÀPÁðgÀ ¤UÀ¢¥Àr¹zÀ PÉ®ªÀÅ zÉÊ»PÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£À¹PÀ DgÉÆÃUÀå,
±ÉÊPÀëtÂPÀªÁzÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå CºÀðvÉ ªÀÄvÀÄÛ D ºÀÄzÉÝUÉ ¨ÉÃPÁzÀ vÁAwæPÀ CºÀðvÉAiÀÄAvÀºÀ «±ÉõÀ
CºÀðvÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
¨sÀƸÉãÉAiÀÄ°è PɼÀzÀeÉðAiÀÄ ºÀÄzÉÝUÀ½UÉ £ÉêÀÄPÁw ªÀiÁqÀĪÁUÀ gÁdå ªÀÄvÀÄÛ PÉÃAzÁæqÀ½vÀ
¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è£À £ÉêÀÄPÁw ºÉÆAzÀ §AiÀĸÀĪÀ ¥ÀÅgÀĵÀ d£À¸ÀASÉåUÉ C£ÀÄUÀÄtªÁV (The
Recruitable Male Population (RMP) ) £ÉêÀÄPÁw ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉUÉ ¸ÀÆPÀÛ
C¨sÀåyðUÀ¼À£ÀÄß DAiÉÄÌ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÆÃAzÀt ªÀÄÆ®PÀ CT® ¨sÁgÀvÀ ªÀÄlÖzÀ°è £ÉëĸÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
59
EzÀÄ PÉÃAzÀæ ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉ DAiÉÄÌ ªÀÄAqÀ½ ªÀÄÆ®PÀ (Central Airmen Selection Board
(CASB)) £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. £ËPÁ¥ÀqÉAiÀÄ £Á«PÀgÀ £ÉêÀÄPÁwAiÀÄÄ £ËPÁzÀ¼À £ÉêÀÄPÁw ¸ÀAWÀl£É
ªÀÄÆ®PÀ £ÀqA Û .É (Naval Recruitment Organisation (NRO)) EzÀgÀ dªÁ¨ÁÝj ªÀiÁ£ÀªÀ
É iÀÄÄvÀz
¸ÀA¥À£ÀÆä® AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ £ËPÁzÀ¼ÀzÀ PÉÃAzÀæ PÀbÉÃj ¤zÉðñÀ£Á®AiÀÄzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ. EzÀ®èzÉ
F ªÀÄÆgÀÄ ¥ÀqÉUÀ½UÉ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ£ÀÄß £ÉêÀÄPÁw ªÀiÁqÀĪÁUÀ ªÀÄ»¼Á ¸ÉÃ¥ÀðqÉAiÀÄ «±ÉõÀ
AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ (Women Special Entry Scheme (WSES)). EwÛÃZÉUÉ
UËgÀªÁ¤évÀ ¸ÀªÉÇÃðZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ ¤zÉÃð±À£ÀzÀAvÉ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ ¸ÉãÁ¥ÀqÉUÀ¼À J¯Áè
«¨sÁUÀUÀ¼À°è C¯ÁàªÀ¢ü ¸ÉêÉAiÀÄ (14 ªÀµÀðUÀ½UÉ ¹Ã«ÄvÀ) §zÀ¯ÁV ¢ÃWÁðªÀ¢ü ¸ÉêÉUÉ
CªÀPÁ±À MzÀV¸À¯ÁVzÉ.
CVߥÀxï AiÉÆÃd£É : ¨sÁgÀvÀzÀ AiÀÄĪÀPÀgÀÄ ¸ÉãÁ¥ÀqÉUÀ¼À°è ¸ÉÃªÉ ¸À°è¸À®Ä CªÀPÁ±À PÀ°à¸ÀĪÀ
AiÉÆÃd£ÉAiÉÄà CVߥÀxï AiÉÆÃd£É. F AiÉÆÃd£É 2022gÀ°è DgÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. 17 1/2 - 21
ªÀµÀð ªÀAiÉÆëÄwAiÉƼÀV£À AiÀÄĪÀPÀgÀÄ CVߥÀxï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄrAiÀÄ°è Cfð¸À°è¹, CºÀð
ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆgÉʹ ¸ÉãÁ¥ÀqÉUÀ½UÉ ¸ÉÃ¥ÀðqÉAiÀiÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. EªÀgÀ£ÀÄß CVß«ÃgÀgÉAzÀÄ

ED
PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. EªÀgÀÄ 4 ªÀµÀðUÀ¼À PÁ® ¸ÉãÁ¥ÀqÉUÀ¼À°è ¸ÉÃªÉ ¸À°è¸À§ºÀÄzÀÄ.

H
£ÁåµÀ£À¯ï r¥sÉ£ïì CPÁqÉ«Ä ªÀÄvÀÄÛ £ÉêÀ¯ï CPÁqÉ«Ä ¥ÀjÃPÉë : PÉÃAzÀæ ¯ÉÆÃPÀ¸ÉêÁ DAiÉÆÃUÀªÀÅ

IS
(UPSC) F ¥ÀjÃPÉëAiÀÄ£ÀÄß ªÀµÀðPÉÌ JgÀqÀÄ ¨Áj £ÀqɸÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÀjÃPÉë vÉUÉzÀÄPÉƼÀî®Ä 12£ÉÃ
BL
EP S
vÀgÀUÀw CxÀªÁ vÀvÀìªÀiÁ£À «zÁåºÀðvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÀÄ. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ gÀPÀëuÁ CPÁqÉ«Ä ªÀÄvÀÄÛ
R TB
U
gÁ¶ÖçÃAiÀÄ £ËPÁ CPÁqÉ«ÄUÉ ¥Àª æ ÃÉ ±À ¥ÀqA
É iÀÄ®Ä F ¥ÀjÃPÉA
ë iÀÄÄ CªÀPÁ±À MzÀV¸ÀÄvÀz
Û .É F ¥ÀjÃPÉA
ë iÀÄ°è
BE @K

GwÛÃtðgÁzÀ C¨sÀåyðUÀ¼ÀÄ F ªÉÄîÌAqÀ CPÁqÉ«ÄUÀ¼À°è ¤UÀ¢vÀ vÀgÀ¨ÉÃw ¥ÀÆtðUÉƽ¹zÀ

£ÀAvÀgÀ ¨sÀƸÉãÉ, ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉ ªÀÄvÀÄÛ £ËPÁ¥ÀqÉUÀ¼À°è ¸ÉãÁ¢üPÁjUÀ¼À ºÀÄzÉÝUÀ¼À£ÀÄß C®APÀj¸ÀÄvÁÛgÉ.

gÀPëÀ uÁ GvÁàz£À É : gÀPu

ëÀ Á GvÁàz£À A
É iÀÄ PÁAiÀÄðZÀlĪÀnPÉU¼ À £
À ÄÀ ß 2 ¨sÁUÀU¼ À ÁV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ.
ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄzÀÄ gÀPëÀuÁ GvÁàz£ À Á E¯ÁSÉAiÀÄ ªÀw¬ÄAzÀ¯ÃÉ £Àq¸ É ÄÀ ªÀ PÁSÁð£ÉU¼ À ÄÀ ºÁUÀÆ
TO

JgÀqÀ£ÉAiÀÄzÀÄ ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ°è£À gÀPÀëuÁ GvÁàzÀ£Á PÁSÁð£ÉUÀ¼ÀÄ. EªÀÅUÀ¼À°è

ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄzÀÄ ªÀÄzÀÄÝUÀÄAqÀÄUÀ¼ÀÄ, ±À¸ÁÛç¸ÀÛçUÀ¼ÀÄ, AiÀÄÄzÀÞ mÁåAPïUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅUÀ¼À£ÀÄß
T

GvÁࢹzÀgÉ, ¸ÁªÀðd¤PÀ MqÉvÀ£ÀzÀ G¢ÝªÉÄUÀ¼ÀÄ AiÀÄÄzÀÝ ºÀqÀUÀÄUÀ¼ÀÄ, AiÀÄÄzÀÝ «ªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ,

O
N

AiÀÄÄzÀÝ ºÉ°PÁ¥ÀÖgïUÀ¼ÀÄ, ¨sÀƪÁºÀ£ÀUÀ¼ÁzÀ §Ä¯ïqÉÆÃdgïUÀ¼ÀÄ, d¯ÁAvÀUÁð«Ä £ËPÉUÀ¼ÀÄ,

Që¥ÀtÂUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀÄvÀÛªÉ.
¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
¸ÁªÀðd¤PÀ MqÉvÀ£ÀzÀ gÀPÀëuÁ GvÁàzÀ£Á G¢ÝªÉÄUÀ¼ÀÄ
BEL (Bharath Electronics Ltd. ) - 1954 HAL (Hindustan Aeronautics Ltd.) - 1964
BEML (Bharath Earth Movers Ltd.) - 1964 BDL ( Bharath Dynamics Ltd.) - 1970

£ÀªÀÄä gÀPÀëuÁ ¸À£ÀßzÀÞvÉ ºÁUÀÆ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢Þ : EAzÀÄ £ÀªÀÄä gÀPÀëuÁ ¥ÀqÉUÀ¼ÀÄ
C£ÉÃPÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¸À¨ÉÃPÁVzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ gÁµÀÖçzÀ UÀrAiÀÄ£ÀÄß gÀQë¸ÀĪÀ°è £ÀªÀÄä
¸ÉʤPÀgÀÄ ¸ÀzÁ ¹zÀÞgÁVzÁÝgÉ. £ÀªÀÄä ¨sÀƸÉãÉAiÀÄÄ UÁvÀæzÀ°è dUÀwÛ£À°è 4£Éà ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ.
ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉAiÀÄÄ 3£ÉAiÀÄ ¸ÁÜ£ÀzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ £ËPÁ¥ÀqÉAiÀÄÄ 7£Éà ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ.

60
 £ÀªÀÄä ¸ÉãÉAiÀÄ£ÀÄß §®¥Àr¸À¯ÉAzÉà PÁgÀªÁgÀzÀ §½ ¹Ã§qïð £ËPÁ£É¯É (INS PÀzÀA§)
AiÀÄ£ÀÄß vÉgÉAiÀįÁVzÉ. C®èzÉ 1958 gÀ°è gÀPÀëuÁ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢Þ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß
(DRDO – Defence Research and Development Organisation) ¸Áܦ¸À¯ÁVzÉ EzÀgÀ
PÉÃAzÀæ PÀbÉÃj £ÀªÀzɺÀ°AiÀÄ°èzÉ. ¨sÀƫĬÄAzÀ ¨sÀÆ«ÄUÉ fVAiÀÄĪÀ Që¥ÀtÂUÀ¼ÁzÀ CVß-I,
CVß-II, CVß-III, CVß-IV, CVß- V, ¥ÀÈyé-I, ¥ÀÈyé-II, zsÀ£Àıï, ±Ëj ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæºÁgï.
UÁ½¬ÄAzÀ UÁ½UÉ fVAiÀÄĪÀ Që¥ÀtÂUÀ¼ÁzÀ C¸ÀÛç, £ÉƪÉÃlgï K-100, ¨sÀƫĬÄAzÀ DPÁ±ÀPÉÌ
£ÉUÉAiÀÄĪÀ Që¥ÀtÂUÀ¼ÁzÀ DPÁ±ï, wæ±ÀƯï, §gÁPï-8, PÀÆæeï Që¥ÀtÂUÀ¼ÁzÀ §æºÉÆäÃ¸ï ªÀÄvÀÄÛ
¤¨sÀðAiÀiï, d¯ÁAvÀUÁð«Ä ¨Áå°¹ÖPï Që¥ÀtÂUÀ¼ÁzÀ ¸ÁUÀjPÀ K-15, AiÀÄÄzÀÞ mÁåAPï ¤gÉÆÃzsÀPÀ
Që¥tÀ U
 ¼
À ÁzÀ CªÉÆÃWï, £ÁUï ªÀÄvÀÄÛ ºÉ°£Á Që¥t À U
 ¼
À £
À ÄÀ ß C©üªÈÀ ¢Þ¥r
À ¸À¯ÁVzÉ. ¸À¨ïªÉÄj£ï,
DAn ¸À¨ïªÉÄj£ï vÀAvÀæeÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹zÀÄÝ, ¨sÁgÀvÀ EAzÀÄ CªÉÄjPÀ, gÀµÁå, ©æl£ï,
¥sÁæ£ïì ªÀÄÄAvÁzÀ §¯ÁqsÀå gÁµÀÖçUÀ¼À ¸Á°UÉ ¸ÉÃjzÉ.
¨sÆ
É Ã¥sÆ É Ã¸ïð ¦ügA À VUÀ¼£ À ÄÀ ß PÁVð¯ï AiÀÄÄzÀÞz°À è (¨sÁgÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁQ¸ÁÛ£)À ¸ÀªÄÀ xÀðªÁV
§¼À¹PÉƼÀî¯ÁVzÉ. ¸ÀªÀÄAiÀÄ §AzÀgÉ Cté¸ÀÛç ºÉÆÃgÁlªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄxÀðªÁV JzÀÄj¸À§®è

ED
vÀAvÀe æ ÁÕ£ªÀ £À ÄÀ ß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹gÀĪÀÅzÀÄ ¥ÉÇÃSÁæ£ï-I (1974) ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÇÃSÁæ£ï-II (1998)

H
¥ÀAæ iÉÆÃUÀU½ À AzÀ zÀÈqs¥À nÀ Öz.É C®èzÉ gÁµÀçÖzÀ ««zsÀ ¥Àz æ ÃÉ ±ÀU¼
À °
À è 60 gÀPu
ëÀ Á ¥ÀAæ iÉÆÃUÁ®AiÀÄUÀ¼£
À ÄÀ ß

IS
¸Áܦ¸À¯ÁVzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ £ÀªÄÀ ä gÁµÀÖçzÀ ¨sÀzÀævÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ Gdé® ¨s« À µÀåPÁÌV £ÁªÀÅ ¸ÉÊ£ÀåPÌÉ
BL
EP S
¸ÉÃgÀ¨ÃÉ PÀÄ, £ÀªÄÀ ä ¸ÉãÁ¥ÀqU É ¼
À A
À vÉ ¸Àªð À vÁåUPÀ Æ
À Ì ¹zÀÞjgÀ¨ÃÉ PÀÄ.
R TB
U
¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
BE @K

PÁVð¯ï AiÀÄÄzÀÞ - 1999 : ¨sÁgÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁQ¸ÁÛ£ÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ 1999gÀ ªÉÄÃ-dÆ£ï£À°è PÁVð¯ï
AiÀÄÄzÀÞ £ÀqɬÄvÀÄ. ªÉÄÃ. 16 gÀAzÀÄ ¥ÁPï ¸ÉʤPÀgÀÄ PÁ²äÃgÀzÀ CvÀåAvÀ JvÀÛgÀªÁzÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ
ªÉÄÃ¯É ªÉʪÀiÁ¤PÀ zÁ½ DgÀA©ü¹zÀgÀÄ. EzÀPÉÌ ¥Àw æ AiÀiÁV “D¥ÀgÉõÀ£ï «dAiÀiï” JA§ ºÉ¸Àj£À°è
¨sÁgÀvÀzÀ ¨sÀƸÉÃ£É ¥Àw æ zÁ½ DgÀA©ü¹vÀÄ. ªÉÆzÀ®Ä ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÉÊ£ÀåPÉÌ »£ÀßqÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. D£ÀAvÀgÀ
TO

ºÉÆÃgÁl ¢éUÄÀ tUÉƽ¹ ¨ÉÆÃ¥sÆ É Ãgïì §AzÀÆPÀÄUÀ½AzÀ dÆ£ï 14 gÀAzÀÄ ¥Àw æ zÁ½ ªÀiÁrzÁUÀ
¥ÁQ¸ÁÛ£À ¸ÉÆîÄAqÀÄ »AzÀPÉÌ ¸Àj¬ÄvÀÄ. EzÉÆAzÀÄ ¸ÀtÚ ¥ÀæªÀiÁtzÀ AiÀÄÄzÀÞªÁzÀgÀÆ «±ÀézÀ
UÀªÀÄ£À ¸É¼É¬ÄvÀÄ. ±ÁAw ¦æAiÀÄ zÉñÀªÁzÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÄÃ¯É zÁ½ ªÀiÁrzÀ ¥ÁQ¸ÁÛ£ÀªÀ£ÀÄß
T
O

DPÀæªÀÄtPÁj zÉñÀ JAzÀÄ Erà «±ÀéªÉà zÀƶ¹vÀÄ. F AiÀÄÄzÀÞ ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ°è gÁ¶ÖçÃAiÀÄ

N

¥ÀæeÉÕAiÀÄ£ÀÄß eÁUÀÈvÀUÉƽ¹vÀÄ.
F AiÀÄÄzÀÞzÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 30,000 ¸ÉʤPÀgÀÄ PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ £ÀqɹzÀÝgÀÄ.
¥ÁQ¸ÁÛ£ÀzÀ DPÀæªÀÄtPÁj ¸ÉʤPÀgÀ ¸ÀASÉå 5000 JAzÀÄ AiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ CAzÁf¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
¨sÁgÀvÀzÀ ¨sÀƸÉãÉUÉ ¨ÉA§®ªÁV ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉAiÀÄÄ “D¥ÀgÉõÀ£ï ¸À¥sÉÃzï ¸ÁUÀgï”
PÁAiÀiÁðZÀgu À A
É iÀÄ£ÀÄß DgÀA©ü¹vÀÄ. dįÉÊ PÉÆ£ÉAiÀÄ ªÁgÀz°
À è ¨sÁgÀvzÀ À ¸ÉÃ£É CAwªÀÄ zÁ½AiÀÄ£ÀÄß
DgÀA©ü¹vÀÄ. dįÉÊ 26gÀAzÀÄ ºÉÆÃgÁl ¸ÀÜVvÀUÉÆArvÀÄ. ¥ÁQ¸ÁÛ£À «gÀÄzÀÞ UɮĪÀÅ ¸Á¢ü¹zÀ
¢£ÀªÀ£ÀÄß PÁVð¯ï «dAiÀiï ¢ªÀ¸ï (PÁVð¯ï «dAiÉÆÃvÀìªÀ ¢£À) JAzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è
WÉÆö¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ¥Àw æ ªÀµð
À ªÀÇ dįÉÊ 26 gÀAzÀÄ PÁVð¯ï «dAiÀÄ ¢£Àª£ À ÄÀ ß DZÀj¸À¯ÁUÀÄwÛz.É

JgÀqÀ£Éà ¸Á°£À gÀPÀëuÁ ªÀåªÀ¸ÉÜ :

£ÀªÀÄä ¸ÉãÁ¥ÀqÉUÀ½UÉ ¥ÀÆgÀPÀªÁV EgÀĪÀ JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ¸Á°£À gÀPÀëuÁ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß
««zsÀ WÀlPÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ PÀ°à¸À¯ÁVzÉ. D WÀlPÀUÀ¼ÉAzÀgÉ,
61
1) ¥ÁæzÉòPÀ ¸ÉÃ£É (Territorial Army) 2) J£ï.¹.¹. (National Cadet Corps)
3) ¨sÁgÀwÃAiÀÄ PÀgÁªÀ½ ¥ÀqÉ (Indian Coast Guard) 4) UÀr ¨sÀzÀævÁ zÀ¼À (Border Security Force)
5) £ÁUÀjPÀ gÀPÀëuÉ (Civil Defence) 6) UÀȺÀgÀPÀëPÀ zÀ¼À (Home Guards)
7) gÉqï PÁæ¸ï (Red Cross)
¥ÁæzÉòPÀ ¸ÉÃ£É (Territorial Army) : EzÉÆAzÀÄ CgÉPÁ°PÀ ¸ÀéAiÀÄA ¸ÉêÁzÀ¼À. EzÀ£ÀÄß
1948 gÀ°è ¸ÀA¸ÀwÛ£À PÁ¬ÄzÉAiÀÄAvÉ ¸Áܦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ. EzÀgÀ°è ªÀÈwÛ¥ÀgÀ AiÉÆÃzsÀgÀÄ EgÀĪÀÅ¢®è.
C©ü¯ÁµÉAiÀÄļÀî £ÁUÀjPÀgÀÄ vÀªÀÄä ©qÀÄ«£À ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è «Ä°lj vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä
CªÀPÁ±À PÀ°à¸À¯ÁVzÉ. GzÉÆåÃUÀ¸ÀÜgÁzÀ ºÁUÀÆ 18 jAzÀ 42 ªÀAiÉÆëÄwAiÀÄ°ègÀĪÀªÀgÀÄ
F ¸ÉãÉUÉ ¸ÉÃgÀ®Ä CºÀðgÁVgÀÄvÁÛgÉ. EzÀgÀ PÁAiÀÄðªÉAzÀgÉ gÁµÀÖçªÀÅ vÀÄvÀÄð¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß
JzÀÄj¸ÀĪÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ºÁUÀÆ ¥ÀæPÀÈw «PÉÆÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ GAmÁzÀAvÀºÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è PÉ®¸À
¤ªÀð»¸ÀĪÀÅzÀÄ. ¥Àw æ ªÀµðÀ CPÉÆÃÖ §gï 9 gÀAzÀÄ ¥ÁæzÃÉ ²PÀ ¸ÉãÁ ¢£Àª£
À ÄÀ ß DZÀj¸À¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ.
J£ï.¹.¹. (NCC-National Cadet Corps) : J£ï.¹.¹.AiÀÄÄ gÁµÀÖçzÀ MAzÀÄ ¥ÀæzsÁ£À AiÀÄĪÀ
¸ÀAWÀl£ÉAiÀiÁVzÀÄÝ, 1948 gÀ°è ¸Áܦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

ED
EzÀ£ÀÄß ±Á¯Á PÁ¯ÉÃdÄ ºÁUÀÆ

H
«±À é « zÁ央AiÀ Ä UÀ ¼ À «zÁåyðUÀ ¼ À Ä ¸À é A iÀ Ä A

IS
D¸ÀQÛ¬ÄAzÀ ¸ÉÃjPÉƼÀî®Ä vÉgÉAiÀįÁVzÉ. EzÀgÀ
BL
ªÀ Ä ÄRå UÀ Ä j ªÉ Ê AiÀ Ä QÛ P À ²¹Û £ À UÀ Ä t,
EP S
R TB

¸ÉêÁ¥ÀgÀvÉAiÀÄļÀî ªÀåQÛvÀé, £ÁAiÀÄPÀvÀé UÀÄt ªÀÄvÀÄÛ

U
UɼvÉ £À À ºÁUÀÆ DzÀ±ð À ¸ÉêÁ ªÀÄ£ÉÆèsÁªÀ£AÉ iÀÄ£ÀÄß
BE @K

¨É ¼ É ¹ PÉ Æ ¼À Ä î ª À Å zÁVzÉ. EzÀÄ ²¸ÀÄÛ § zÀÞ ªÁzÀ

vÀg¨ À ÃÉ w ¥Àqz É À ªÀiÁ£ÀªÀ ¥ÀqAÉ iÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ,
gÁµÀÖçªÀÅ vÀÄvÀÄð ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¸ÀĪÁUÀ
gÁµÀÖçPÉÌ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. J£ï.¹.¹.AiÀÄ°è
TO

JgÀqÀÄ WÀlPÀUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ 1) ¹Ã¤AiÀÄgï WÀlPÀ - EzÀÄ PÁ¯ÉÃdÄ «zÁåyðUÀ½UÉ

C£ÀéAiÀĪÁUÀÄvÀÛz.É 2) dƤAiÀÄgï WÀlPÀ - EzÀÄ ¥Ëæq± Às Á¯Á «zÁåyðUÀ½UÉ C£ÀéAiÀĪÁUÀÄvÀÛz.É
T

F PÁåqÉmïUÀ½UÉ ºÀ®ªÀÅ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ

O

• J£ï.¹.¹. vÀgÀ¨ÉÃw ¥ÀqÉzÀªÀjUÉ gÀPÀëuÁ¥ÀqÉUÀ½UÉ ¸ÉÃgÀ®Ä «±ÉõÀ CªÀPÁ±À.

N

• vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄ°è «²µÀÖ ¸ÁÜ£À ¥ÀqÉzÀ «zÁåyðUÀ½UÉ ªÀÈwÛ¥ÀgÀ PÁ¯ÉÃdÄUÀ¼À°è «ÄøÀ¯Áw

¸Ë®¨sÀå.
• vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄ°è ±À¸ÁÛç¸ÀÛçUÀ¼À §¼ÀPÉAiÀÄ §UÉÎ ²PÀët ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ.
vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄ CªÀ¢üAiÀÄ°è PÁåqÉmïUÀ¼ÀÄ F PɼÀPÀAqÀ ¸ÁºÀ¸ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀ°AiÀÄÄvÁÛgÉ.
• zÀÆgÀ £ÀrUÉ (ºÉÊQAUï) ZÀlĪÀnPÉ
• ¸ÁºÀ¸À ¥ÀæAiÀiÁt (mÉæQÌAUï) ¤ªÀÄä ±Á¯ÉAiÀÄ°è£À J£ï.¹.¹,
¸ËÌmïì ªÀÄvÀÄÛ UÉÊqïìUÀ½UÉ ¸ÉÃj
• eÁgÁl (UÉèöÊrAUï)
ºÉaÑ£À ªÀiÁ»w ºÁUÀÆ £ÉÃgÀ
• ¥ÀªÀðvÁgÉÆúÀt (¸ÉÌðAUï) C£ÀĨsÀªÀ ¥ÀqɬÄj.

62
¨s Á gÀ w ÃAiÀ Ä PÀ g ÁªÀ ½ ¥À q É (Indian Coast Guard) : EzÉ Æ AzÀ Ä CgÉ «Ä°lj
¥ÀqÉAiÀiÁVzÉ. JgÀqÀ£Éà ¸Á°£À gÀPÀëuÁ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è EzÀÄ §ºÀ¼À ªÀÄÄRåªÁVzÀÄÝ, 1978
gÀ°è EzÀ£ÀÄß gÀa¸À¯ÁVzÉ. EzÀÄ PÀqÀ® ¸ÀA§A¢üvÀ (Maritime) ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ »vÁ¸ÀQÛUÉ
¸ÀA§A¢ü¹zÀ PÁªÀ®Ä ¥ÀqÉAiÀiÁVzÉ. ªÀAiÀÄA gÀPÀëªÀiÁB : (£ÁªÀÅ gÀQë¸ÀÄvÉÛêÉ) J£ÀÄߪÀÅzÀÄ EzÀgÀ
zsåÉ ÃAiÀĪÁPÀåªÁVzÉ. EzÀÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 7,516.60 Q.«ÄÃ. PÀgÁªÀ½ ¥Àz æ ÃÉ ±ÀzÀ gÀPu
ëÀ A
É iÀÄ PÁAiÀÄðªÀ£ÄÀ ß
¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ. F PÁªÀ®Ä ¥ÀqÉAiÀÄ £ËPÉUÀ½UÉ «ÃgÉÆÃavÀªÁzÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ.
CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ - ¥ÀÅoÁgï, «PÀæªÀiï, «UÀæºï, «dAiÀiï ºÁUÀÆ «ÃgÀ. PÀ¼Àî ¸ÁUÁtÂPÉ, ªÀiÁzÀPÀ
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¸ÁUÁtÂPÉ ªÀÄÄAvÁzÀ CªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß vÀqÉUÀlÖ®Ä EzÀÄ ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁVzÉ. EzÀgÀ
¥Àz æ sÁ£À PÀbÉÃj £ÀªÀzɺÀ°AiÀÄ°èzÀÄÝ, NªÀð qÉÊgÉPÀÖgï d£ÀgÀ¯ï£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. F ¸ÀAWÀl£É LzÀÄ
¥ÁæzÉòPÀ ªÀÄÄRå oÁuÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ, CªÀÅUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄA¨ÉÊ, ZÉ£ÉßöÊ, PÉÆîÌvÁÛ, UÁA¢ü£ÀUÀgÀ
ºÁUÀÆ CAqÀªÀiÁ£ï ªÀÄvÀÄÛ ¤PÉÆèÁgï£À ¥ÉÇÃmïð ¨ÉèÃgï£À°èªÉ.
PÀgÁªÀ½ ¥ÀºÀgÉAiÀÄÄ 1402 CvÁåzsÀĤPÀ ºÀqÀUÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 381 «ªÀiÁ£À ºÁUÀÆ
60 ºÉ°PÁ¥ÀÖgïUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. 12,585 AiÉÆÃzsÀgÀÄ PÀgÁªÀ½ ¥ÀqÉAiÀÄ°èzÁÝgÉ.

ED
¥sɧæªÀj 1 - ¨sÁgÀwÃAiÀÄ PÀgÁªÀ½¥ÀqÉAiÀÄ ¢£À

H
UÀr ¨sÀzÀævÁ ¥ÀqÉ (BSF-Border Security Force) : UÀr ¨sÀzÀævÁ ¥ÀqÉAiÀÄ£ÀÄß 1965 gÀ°è

IS
¸Áܦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ. F ¥ÀqÉAiÀÄ ¸ÉʤPÀgÀÄ ¨sÁgÀvÀªÀÅ ¥ÁQ¸ÁÛ£À ºÁUÀÆ ¨ÁAUÁèzÉñÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ
BL
EP S
R TB

ºÉÆA¢gÀĪÀ UÀrAiÀÄ£ÀÄß PÀmÉÖZÀÑgÀ¢AzÀ PÁ¥ÁqÀÄvÁÛgÉ. EzÀgÀ vÀgÀ¨ÉÃw PÉÃAzÀæ ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À

U
AiÀÄ®ºÀAPÀzÀ°èzÉ. UÀr¨sÁUÀzÀ°èAiÀÄ CwPÀæªÀÄ ºÁUÀÆ CPÀæªÀÄ ¥ÀæªÉñÀ, PÀ¼Àî ¸ÁUÁtÂPÉUÀ¼À£ÀÄß
BE @K

vÀqÉUÀlÖ®Ä EzÀÄ ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁVzÉ.

£ÁUÀjPÀ gÀPÀëuÉ (Civil Defence) : EzÀgÀ ªÀÄÄRå UÀÄj £ÁUÀjPÀgÀ fêÀ G½¸ÀĪÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ
£ÁUÀjPÀgÀ D¹Û ¥Á¹ÛAiÀÄ ªÉÄÃ¯É DUÀĪÀ ºÁ¤AiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÊUÁjPÁ ¸ÀévÄÀ U
Û ¼
À À
ªÉÄÃ¯É DUÀĪÀ DPÀæªÀÄtUÀ¼À£ÀÄß vÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ. EzÀÄ ¸ÀéAiÀÄA ¸ÉÃ¥ÀðqÉAiÀÄ ¸ÀAWÀl£ÉAiÀiÁVzÉ.
TO

F £ÁUÀjPÀ gÀPÀëuÉAiÀÄ ZÀlĪÀnPÉAiÀÄÄ £ÀªÀÄä gÁµÀÖçzÀ°è£À ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 22 «¨sÁUÀ CxÀªÁ ªÀUÀðzÀ

£ÀUÀgÀUÀ½UÉ ªÁ妹zÉ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ 13 ®PÀë £ÁUÀjPÀ gÀPÀëuÁ ¸ÀéAiÀÄA ¸ÉêÀPÀjzÀÄÝ CzÀgÀ°è FUÁUÀ¯ÉÃ
T
O

6.64 ®PÀë ¸ÀéAiÀÄA ¸ÉêÀPÀgÀÄ vÀgÀ¨ÉÃw ¥ÀqÉ¢zÁÝgÉ.

N

UÀȺÀgÀPÀëPÀ zÀ¼À (Home Guards) : UÀȺÀgÀPÀëPÀ zÀ¼ÀªÀÅ MAzÀÄ ¸ÀéAiÀÄA ¸ÉêÀPÀ ¥ÀqÉAiÀiÁVzÉ.
EzÀÄ ªÉÆzÀ®Ä 1946gÀ°è C¹ÜvÀéPÉÌ §A¢zÀÄÝ, ¸ÀܽÃAiÀÄ ¥ÉÇðøÀjUÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÉ. EzÀÄ
£ÁUÀjPÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è£À PÉÆêÀÄÄ UÀ®¨sÉUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀĪÀ°è, ±ÁAw ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜ PÁ¥ÁqÀĪÀ°è
ºÁUÀÆ ZÀÄ£ÁªÀuÁ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¥ÉÇðøÀjUÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ. 1962
gÀ°è aãÁ zÉñÀªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÄÃ¯É DPÀæªÀÄt ªÀiÁrzÁUÀ C¹ÜvÀézÀ°èzÀÝ F ¸ÀéAiÀÄA¸ÉêÀPÀgÀ
¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄÄ ¸ÀªÀĪÀ¸ÀÛç zsÀj¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ zÉñÀzÀ gÀPÀëuÉUÉ ¸ÀºÀPÀj¹vÀÄ. £ÀªÀÄä ¨sÁgÀvÀzÀ°è
¸ÀĪÀiÁgÀÄ 5,73,793 UÀȺÀgÀPÀëPÀ zÀ¼ÀzÀ ¸ÀéAiÀÄA ¸ÉêÀPÀjzÁÝgÉ. F ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄÄ ErÃ
gÁµÀÖçzÁzÀåAvÀ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÉ.
¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÉqï PÁæ¸ï ¸ÉƸÉÊn (Indian Red Cross Society) : gÉqï PÁæ¸ï ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄÄ
CAvÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄlÖzÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀiÁVzÉ. 1920 gÀ°è ©ænµï D½éPÉAiÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¨sÁgÀwÃAiÀÄ

63
gÉqï PÁæ¸ï ¸ÉƸÉÊn PÁ¬ÄzÉAiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉ vÀAzÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÉqï PÁæ¸ï ¸ÉƸÉÊnAiÀÄ£ÀÄß
¸Áܦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ. EzÀgÀ PÉÃAzÀæ PÀZÉÃj £ÀªÀzɺÀ°AiÀÄ°èzÉ.
¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÉqïPÁæ¸ï ¸ÉƸÉÊnAiÀÄÄ ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ ¸ÀéAiÀÄA ¸ÀAWÀl£ÉAiÀiÁVzÀÄÝ,
J¯Áè gÁdåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 700PÀÆÌ ºÉZÀÄÑ ±ÁSÉUÀ¼À£ÀÄß
M¼ÀUÉÆArzÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ gÁµÁÖçzsÀåPÀëgÀÄ EzÀgÀ CzsÀåPÀëgÁVgÀÄvÁÛgÉ ºÁUÀÆ gÁdå±ÁSÉUÉ
gÁdå¥Á®gÀÄ CzsÀåPÀëgÁVgÀÄvÁÛgÉ. C®èzÉ ¸ÉPÉælj d£ÀgÀ¯ïgÀªÀgÀÄ F ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ªÀÄÄRå
PÁAiÀÄð¤ªÁðºÀPÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ. F ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄÄ gÁµÀÖçzÀ°è£À D¥ÀvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ vÀÄvÀÄð
¥Àj¹ÜwAiÀÄAvÀºÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è d£ÀjUÉ £ÉgÀªÀÅ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà ¨sÉÃzÀ¨sÁªÀ«®èzÉ
AiÀÄÄzÀÞ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°è£À UÁAiÀiÁ¼ÀÄUÀ½UÉ, C£ÁgÉÆÃUÀå¦ÃrvÀjUÉ ¸ÉÃªÉ ¸À°è¸ÀÄvÀÛzÉ.
¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÉqï PÁæ¸ï ¸ÉƸÉÊnAiÀÄ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ vÀvÀéUÀ¼ÀÄ : F ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄÄ 7 ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ
vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ (1) ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄvÉ (2) ¤µÀàPÀë¥ÁvÀvÉ (3) vÁl¸ÀÜöåvÉ
(4) ¸ÁévÀAvÀæöå (5) ¸ÀéAiÀÄA¥ÉæÃjvÀ ¸ÉÃªÉ (6) KPÀvÉ (7) «±ÀéªÁå¥ÀPÀvÉ.

ED
ªÉÄà 8 - «±Àé gÉqïPÁæ¸ï ¢£À

H
¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÉãÁ ¥ÀqÉUÀ¼À ¸ÉʤPÀjUÉ ¤ÃqÀ¯ÁUÀĪÀ ±ËAiÀÄð ¥Àæ±À¹ÛUÀ¼ÀÄ : ¨sÁgÀvÀzÀ ¨sÀƸÉãÉ,

IS
£ËPÁ¥ÀqÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉAiÀÄ ¸ÉʤPÀjUÉ F PɼÀPÀAqÀ ±ËgÀå ¥Àæ±À¹ÛUÀ¼À£ÀÄß ¤Ãr UËgÀ«¹
BL
EP S

¥ÉÆæÃvÁ컸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
R TB
U
BE @K

AiÀÄÄzÀÞPÁ®zÀ°è ¤ÃqÀĪÀ ±ËAiÀÄð ¥Àæ±À¹ÛUÀ¼ÀÄ :

1) ¥ÀgÀªÀÄ«ÃgÀZÀPÀæ 2) ªÀĺÁ«ÃgÀ ZÀPÀæ 3) «ÃgÀZÀPÀæ
±ÁAw PÁ®zÀ°è ¤ÃqÀĪÀ ±ËAiÀÄð ¥Àæ±À¹ÛUÀ¼ÀÄ :
1) C±ÉÆÃPÀZÀPÀæ 2) QÃwðZÀPÀæ 3) ±ËAiÀÄðZÀPÀæ
TO

£ÀªÀÄä ªÀÄÆgÀÄ gÀPÀëuÁ ¥ÀqÉUÀ¼À eÉÆvÉUÉ JgÀqÀ£Éà ¸Á°£À gÀPÀëuÁ ¥ÀqÉUÀ½AzÀ gÁµÀÖçªÀÅ
T

¸ÀÄgÀQëvÀªÁVzÉ. £ÀªÀÄä ¸ÉʤPÀjUÉ ¨ÉA§® ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ ¥ÀæwAiÉƧ⠣ÁUÀjPÀ£À PÀvÀðªÀåªÁVzÉ.

O
N

gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¨sÀzÀævÁ zÀ¼À (NSG - National Security Guard) : ¨sÁgÀvÀzÀ°è£À

UÀA©üÃgÀ ¨sÀAiÉÆÃvÁàzÀ£ÉAiÀÄ PÀÈvÀåUÀ¼À£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä C¸ÁzsÁgÀt ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è
PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉV½AiÀÄĪÀ ¥ÀqÉ EzÁVzÉ. F ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄÄ 22.09.1986gÀ°è C¹ÛvÀéPÉÌ
§A¢vÀÄ. ‘¸ÀªÀðvÀæ ¸ÀªÉÇÃðvÀÛªÀiï ¸ÀÄgÀPÁë’ (¸ÀªÀðvÀæ ¸ÀªÉÇÃðvÀÛªÀÄ ¨sÀzÀævÉ) F ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ
zsÉåÃAiÀÄ ªÁPÀåªÁVzÉ.

«±ÉõÀ gÀPÀëuÁ UÀÄA¥ÀÄ (SPG - Special Protection Group) : ¨sÁgÀvÀzÀ ºÁ°

¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæ ºÁUÀÆ ªÀiÁf ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ ¤PÀl PÀÄlÄA§zÀ ¸ÀzÀ¸ÀåjUÉ
¨sÀzÀævÉAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸À®Ä F ¥ÀqÉAiÀÄ£ÀÄß 1985gÀ°è C¹ÛvÀéPÉÌ vÀgÀ¯Á¬ÄvÀÄ. ‘±ËgÀåA
¸ÀªÀÄ¥ÀðtA ¸ÀÄgÀPÀëtA’ (±ËgÀå ¨sÀQÛ ªÀÄvÀÄÛ gÀPÀëuÉ) F ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ zsÉåÃAiÀÄ ªÁPÀåªÁVzÉ.

64
gÀPÀëuÁ ¥ÀqÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ±ÁAw : £ÀªÀÄä ¸ÉãÁ¥ÀqÉUÀ¼ÀÄ gÁµÀÖçgÀPÀëuÉUÉ ªÀiÁvÀæ
¹Ã«ÄvÀªÁVgÀzÉ «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ±ÁAw¥Á®£Á ¥ÀqÉ (UNPKF-United Nations Peace
Keeping Force)AiÀÄ ¨sÁUÀªÁV «zÉñÀUÀ¼À°è ±ÁAw ¸ÁÜ¥À£Á PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀĪÀÅzÀgÀ
ªÀÄÆ®PÀ «±ÀéªÁå¦ UËgÀªÀPÉÌ ¥ÁvÀæªÁVªÉ. «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ±ÁAw¥Á®£Á ¥ÀqÉAiÀÄÄ 1948gÀ°è
C¹ÜvéÀPÌÉ §A¢vÀÄ. «±Àé¸A À ¸ÉÜAiÀÄ ªÉÄðéZÁgÀuA
É iÀÄ°è £ÀªÄÀ ä ¸ÉʤPÀgÄÀ UÁgÀhiÁ, GvÀÛgÀ ªÀÄvÀÄÛ zÀQët
PÉÆjAiÀÄ, PÁAUÉÆÃ, ²æîAPÁ, ¹AiÉÄgÁæ°AiÉÆ£ï ªÀÄÄAvÁzÀ zÉñÀUÀ¼À°è ¸ÉÃªÉ ¸À°è¹ ºÉ¸ÀgÀÄ
UÀ½¹zÁÝgÉ. £ÀªÀÄä ¸ÉʤPÀgÀ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ¨ÁAUÁèzÉñÀªÀÅ 1971gÀ°è ¸ÀévÀAvÀæ zÉñÀªÁ¬ÄvÀÄ.
»ÃUÉ AiÀÄÄzÀÞ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ®èµÉÖà C®èzÉ ±ÁAw ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°èAiÀÄÆ £ÀªÀÄä gÀPÀëuÁ ¥ÀqÉUÀ¼ÀÄ
zÉñÀPÁÌV zÀÄrAiÀÄÄwÛª.É ¥Àª
æ ÁºÀ, ZÀAqÀªiÀ ÁgÀÄvÀ, ¨sÆ
À PÀA¥À, ¨sÆ
À PÀĹvÀ, ªÉÄÃWÀ¸Æ
É áÃl ªÀÄÄAvÁzÀ
£ÉʸÀVðPÀ «PÉÆÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¹zÁUÀ ¸ÀAPÀµÀÖzÀ°ègÀĪÀªÀjUÉ ¸ÀºÁAiÀÄ ¸À°è¸ÀÄwÛªÉ.

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
PÉÃAzÀæ ¸À±À¸ÀÛç ¥ÉÆ°Ã¸ï ¥ÀqÉUÀ¼ÀÄ (CAPF - Central Armed Police Forces)

ED
1) C¸ÁìA gÉÊ¥sÀ¯ïì (AR - Assam Rifles)

H
2) UÀr¨sÀzÀævÁ ¥ÀqÉ (BSF - Border Security Force)

IS
3) PÉÃA¢æÃAiÀÄ PÉÊUÁjPÁ ¨sÀzÀævÁ ¥ÀqÉ (CISF - Central Industrial Security Force)
BL
EP S

4) PÉÃA¢æÃAiÀÄ «ÄøÀ®Ä ¥ÉÆ°Ã¸ï ¥ÀqÉ (CRPF - Central Reserve Police Force

R TB
U

5) EAqÉÆà n¨ÉnAiÀÄ£ï ¨ÁqÀðgï ¥Éưøï (ITBP - Indo Tibetan Border Police)

BE @K

6) gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¨sÀzÀævÁ zÀ¼À (NSG - National Security Guard)

7) ¸À±À¸ÀÛç ¹ÃªÀiÁ §® (SSB - Sashastra Seema Bal)
ªÉÄà 29 - «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ±ÁAw ¥Á®PÀgÀ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¢£À
TO

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
T
O

* ¨sÀƸÉãÉ, ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉ, £ËPÁ¥ÀqÉ, NCC ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ PÀgÁªÀ½ ¥ÀqÉ

N

EªÀÅUÀ¼ÀÄ DqÀ½vÁvÀäPÀªÁV PÉÃAzÀæ gÀPÀëuÁ ¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ ªÁå¦ÛUÉ M¼À¥ÀnÖªÉ.

* PÉÃAzÀæ ¸À±À¸ÀÛç ¥ÉÆ°Ã¸ï ¥ÀqÉUÀ¼ÀÄ DqÀ½vÁvÀäPÀªÁV PÉÃAzÀæ UÀȺÀ ¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ ªÁå¦ÛUÉ
M¼À¥ÀnÖªÉ.
* AR - ¨sÁgÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁå£ÁägïUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À UÀrAiÀÄ£ÀÄß gÀQë¸ÀÄvÀÛzÉ.
* BSF - ¨sÁgÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁQ¸ÁÛ£À ºÁUÀÆ ¨sÁgÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁAUÁèzÉñÀUÀ¼À UÀrAiÀÄ£ÀÄß
gÀQë¸ÀÄvÀÛzÉ.
* ITBP - ¨sÁgÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ aãÁUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À UÀrAiÀÄ£ÀÄß gÀQë¸ÀÄvÀÛzÉ.
* SSB - ¨sÁgÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÃ¥Á¼À ºÁUÀÆ ¨sÁgÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆvÁ£ïUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À UÀrAiÀÄ£ÀÄß
gÀQë¸ÀÄvÀÛzÉ.
65
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. SÁ° ©lÖ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁrj.
1. £ÀªÀÄä ªÀÄÆgÀÄ ¸ÉãÁ¥ÀqÉUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À zÀAqÀ£ÁAiÀÄPÀgÀÄ .
2. ¨sÀÆ ¸ÉãÁ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀ£ÀÄß JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.
3. gÀPÀëuÁ ¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ ¥ÀæzsÁ£À PÀbÉÃj AiÀÄ°èzÉ.
4. »AzÀƸÁÜ£ÀzÀ ºÀqÀUÀÄ PÁSÁð£É £À°èzÉ.
5. UÀr ¨sÀzÀævÁ ¥ÀqÉAiÀÄ vÀgÀ¨ÉÃw PÉÃAzÀæ zÀ°èzÉ.
6. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÉqïPÁæ¸ï ¸ÉƸÉÊnAiÀÄÄ gÀ°è ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
II. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è ZÀað¹ GvÀÛgÀ §gɬÄj.
7. PÁgÀªÁgÀzÀ §½ EgÀĪÀ £ËPÁ £É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß K£ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ ?
8. £ÀªÀÄä gÀPÀëuÁ ¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ LzÀÄ E¯ÁSÉUÀ¼ÁªÀŪÀÅ ?

ED
9. ¨sÁgÀvÀzÀ ¨sÀƸÉãÉAiÀÄ gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹.

H
10. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¨sÀƸÉãÉAiÀÄ PÀªÀiÁAqïUÀ¼ÁªÀŪÀÅ ?

IS
BL
11. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉAiÀÄ vÀgÀ¨ÉÃw PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ?
EP S
R TB

12. ¸ÉãÁ £ÉêÀÄPÁwUÉ EgÀ¨ÉÃPÁzÀ CºÀðvÉUÀ¼ÁªÀŪÀÅ ?

U
BE @K

13. J£ï.¹.¹. AiÀ Ä UÀ Ä jUÀ ¼ É Ã £À Ä ? J£ï.¹.¹. PÁåqÉ m ïUÀ ½ UÉ zÉ Æ gÉ A iÀ Ä ÄªÀ

¸Ë®¨sÀåUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?
14. aÃ¥sï D¥sï r¥sÉ£ïì ¸ÁÖöå¥sï PÀÄjvÀÄ §gɬÄj.
III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
TO

1. zÉñÀzÀ ¨sÀzÀævÉ £ÀªÀÄä ¸ÉʤPÀ ¥ÀqÉUÀ¼À£ÀÄß CªÀ®A©¹zÉ JA§ÄzÀgÀ §UÉÎ ¥Àæ§AzsÀ

T

¸ÀàzsÉðAiÀÄ£ÀÄß K¥Àðr¹.
O

2. ¤ªÀÄUÉ ºÀwÛgÀ«gÀĪÀ gÉqï PÁæ¸ï ¸ÀA¸ÉÜUÉ ¨sÉÃn ¤Ãrj. CzÀÄ ¤ªÀð»¸ÀÄwÛgÀĪÀ

N

PÁAiÀÄðUÀ¼À ¥ÀjZÀAiÀÄ ªÀiÁrPÉƽî.

3. ¤ªÀÈvÀÛ ¸ÉʤPÀgÀ£ÀÄß ±Á¯ÉUÉ DºÁ餹 CªÀjAzÀ ¸ÉãÉAiÀÄ ¸ÉêÁ C£ÀĨsÀªÀUÀ¼À£ÀÄß
ºÀAaPÉƽî.
IV. AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ.
1. £ÀªÀÄä ¸ÉãÁ ¥ÀqÉUÀ¼À avÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹 ±Á¯ÉAiÀÄ°è ¥ÀæzÀ²ð¹.
2. ±Á¯ÉAiÀÄ°è gÉqïPÁæ¸ï ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ WÀlPÀªÀ£ÀÄß vÉgÉzÀÄ ¸ÁªÀðd¤PÀgÀ ¸ÉÃªÉ ªÀiÁrj.
3. AiÀÄÄzÀÝ «ªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄzÀÞ ºÀqÀUÀÄUÀ¼À bÁAiÀiÁ avÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹.

*****
66
 CzsÁåAiÀÄ - 23

gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¨sÁªÉÊPÀåvÉ

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉAiÀÄ CxÀð.
• zÉñÀzÀ ««zsÀvÉAiÀÄ°è KPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÆr¸ÀĪÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ.
• gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¨sÁªÉÊPÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁ컸ÀĪÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ.

gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉ : gÁµÀÖç JA§ ¥ÀzÀ¢AzÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉ J£ÀÄߪÀ ¥ÀzÀ §A¢zÉ. DzsÀĤPÀ «zÁéA¸ÀgÀ
C©ü¥ÁæAiÀÄzÀ°è gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀĪÀ CA±ÀUÀ¼ÉAzÀgÉ - vÁªÀÅ ªÁ¹¸ÀĪÀ £É®ªÀ£ÀÄß
ªÀiÁvÀȨsÀÆ«Ä JAzÀÄ w½AiÀÄĪÀ d£À¸ÀªÀÄƺÀ, D d£À ¸ÀªÀÄƺÀzÀ°è ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÉÆÃzÀgÀvÉAiÀÄ

ED
¨sÁªÀ£É ªÀÄvÀÄÛ gÁµÀÖçzÀ ¸ÀÄR-zÀÄBRUÀ¼À°è ¸ÀªÀiÁ£À ¨sÁVvÀé. EAvÀºÀ d£ÀgÀ£ÀÄß gÁ¶ÖçÃAiÀÄgÀÄ

H
ªÀÄvÀÄÛ F ¨sÁªÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉ J£ÀÄßvÁÛgÉ.

IS
¨sÁgÀvÀzÀ GzÀÝUÀ®PÀÆÌ ªÁ¹¸ÀĪÀ d£ÀgÀ°è F gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¨sÁªÀ£É EgÀĪÀÅzÀÄ ±ÁèWÀ¤ÃAiÀÄ.
BL
EP S
R TB

£ÀªÀÄä zÉñÀzÀ ªÉÄÃ¯É DzÀ «zÉòAiÀÄgÀ DPÀæªÀÄtUÀ¼À «gÀÄzÀÞ ºÉÆÃgÁqÀ®Ä ¥ÉæÃgÉæ¹zÀÄÝ, F

U
gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¨sÁªÀ£ÉAiÉÄà ©ænõÀgÀ «gÀÄzÀÞzÀ £ÀªÀÄä ºÉÆÃgÁlzÀ ªÀÄÆ®¸ÀÆáwðAiÀiÁVzÉ.
BE @K
TO
T
O
N

¥Àwæ ªÀµÀð d£ÀªÀj 26gÀAzÀÄ £ÀªÀzɺÀ°AiÀÄ PÀvÀðªÀå¥ÀxÀzÀ°è £ÀqÉAiÀÄĪÀ UÀtgÁeÉÆåÃvÀìªÀzÀ

¥ÀgÉÃqï £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ ¨sÁªÉÊPÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁgÀĪÀ §ÈºÀvï zÀȱÀå ªÉʨsÀªÀªÁVzÉ.
gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¨sÁªÉÊPÀåvÉ : MAzÀÄ gÁµÀÖçzÀ d£ÀgÀÄ ºÉÆA¢gÀĪÀ £ÁªÉ¯Áè MAzÉà J£ÀÄߪÀ ¨sÁªÀ£ÉAiÉÄÃ
gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¨sÁªÉÊPÀåvÉ. EzÀgÀ CxÀð ««zsÀ eÁw, zsÀªÀÄð, ¥ÁæzÉòPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ««zsÀ ¨sÁµÉUÀ¼À£ÀÄß
ªÀiÁvÀ£ÁqÀĪÀ d£ÀgÀÄ £ÁªÉ¯Áè MAzÉà JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¹PÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ. F jÃwAiÀÄ LPÀåvÉAiÀÄÄ
±ÀQÛAiÀÄÄvÀªÁzÀ gÁµÀÖçªÀ£ÀÄß PÀlÖ®Ä §ºÀ¼À ªÀĺÀvÀézÁÝVzÉ.
67
 ¨sÁgÀvÀªÀÅ «±Á®ªÁzÀ gÁµÀÖçªÁVzÉ. F zÉñÀzÀ°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ ¨sÁµÉ ªÀÄvÀÄÛ G¥À¨sÁµÉUÀ¼À£ÀÄß
ªÀiÁvÀ£ÁqÀĪÀ d£ÀjzÁÝgÉ. ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 8£Éà C£ÀĸÀÆaAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ 22 ¨sÁµÉUÀ¼À£ÀÄß C¢üPÀÈvÀ/
C£ÀĸÀÆavÀ ¨sÁµÉU¼ À £
À ÁßV £ÀªÄÀ ä ¸ÀA«zsÁ£ÀªÅÀ CAVÃPÀj¹zÉ. £ÀªÄÀ ä zÉñÀz° À è ºÀ®ªÁgÀÄ ªÀÄvÀzª
Às ÄÀ ðUÀ¼ÄÀ
(»AzÀÆ, E¸ÁèA, PÉæöʸÀÛ, ¨ËzÀÞ, eÉÊ£À, ¹Sï ªÀÄvÀÄÛ ¥Á¹ð) DZÀgÀuÉAiÀÄ°ègÀĪÀÅzÀÄ MAzÀÄ C¢éwÃAiÀÄ
®PÀëtªÁVzÉ. CzÉà jÃw ««zsÀ GqÀÄUÉ, DºÁgÀ ¥ÀzÀÞw ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ EzÀÝgÀÆ £ÁªÉ¯Áè
MAzÉà JA§ ¨sÁªÀ£AÉ iÀÄļÀª î gÀ ÁVzÉÝêÉ. ¨sËUÉÆýPÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæPÈÀ wPÀªÁV ªÉÊ«zsåÀ ¢AzÀ PÀÆrzÀÝgÆ À
gÁdQÃAiÀĪÁV MUÀÎmÁÖV ¥Àæw ¨sÁUÀªÀÇ MAzÉà ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀrAiÀÄ°è D¼À®ànÖªÉ.
««zsv À AÉ iÀÄ°è KPÀvÉ : ¨sÁgÀvÀªÀÅ vÀ£Àß ªÉÊ«zsÀåvÉUÀ¼À £ÀqÀĪÉAiÀÄÆ LPÀåvÉAiÀÄ ªÀÄÆ® §Ä£Á¢AiÀÄ£ÀÄß
ºÉÆA¢zÉ. ¨sËUÉÆýPÀ, ¸ÁªÀiÁfPÀ, ¨sÁµÉ, ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄ, gÁdQÃAiÀÄ, zsÁ«ÄðPÀ, d£ÁAVÃAiÀÄ
ºÁUÀÆ ¸ÀA¸ÀÌøwUÀ¼À £ÀqÄÀ ªÉ ªÉÊ«zsåÀ vA É iÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÆ À »ªÀiÁ®AiÀÄ¢AzÀ PÀ£ÁåPÄÀ ªÀiÁjAiÀĪÀgU É É
¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ fêÀ£ÀzÀ «zsÁ£ÀzÀ°è KPÀvÉAiÀÄ CA±ÀUÀ¼ÀÄ CqÀVªÉ. KPÀjÃwAiÀÄ DqÀ½vÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ,
¸ÀÄ®¨sÀ ¸ÀA¥ÀPÀð ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼ÀÄ, DzsÀĤPÀ ²PÀët, PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¥ÀzÀÞwUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅ KPÀvÉAiÀÄ
CA±ÀªÀ£ÀÄß ªÀÄÆr¹ªÉ.
««zsÀvÉAiÀÄ°è LPÀåvÉ ªÀÄÆr¸ÀĪÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ

ED
¨sËUÉÆýPÀ LPÀåvÉ : »ªÀiÁ®AiÀÄ ¥ÀªÀðvÀ, §AUÁ¼À PÉÆ°è, »AzÀÆ ªÀĺÁ¸ÁUÀgÀ, CgÀ©âÃ

H
¸ÀªÀÄÄzÀæ EªÀÅUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀªÀ£ÀÄß EvÀgÀ gÁµÀÖçUÀ½AzÀ ¨ÉÃ¥Àðr¹ªÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è ªÁ¹¸ÀÄwÛgÀĪÀ

IS
d£ÀgÀÄ gÁµÀÖçVÃvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÁqÀĪÀÅzÀÄ gÁµÀÖçzÀ LPÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
BL
EP S
gÁdQÃAiÀÄ LPÀåvÉ : ¨sÁgÀvÀ EA¢UÀÆ MAzÉà ¸ÀA«zsÁ£À, KPÀ¥ËgÀvÀé, KPÀ jÃwAiÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ,
R TB

²PÀët PÀæªÀÄ, MPÀÆÌl £ÁåAiÀiÁAUÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ, §°µÀ× PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ DqÀ½vÀUÀ½AzÀ gÁdQÃAiÀÄ
U

LPÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¹zÉ. £ÁªÀÅ ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÉA§ gÁdQÃAiÀÄ UÀÄgÀÄw¸ÀÄ«PÉ, eÉÆvÉUÉ ²PÀët,

BE @K

PÁ£ÀÆ£ÀÄ, ¸ÀA¥ÀPÀð ¸ÁzsÀ£À ªÀÄÄAvÁzÀ PÉëÃvÀæUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀðªÀiÁ£Àå ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼ÁVªÉ.

zsÁ«ÄðPÀ LPÀåvÉ : ¨sÁgÀvÀªÀÅ §ºÀÄ zsÀ«ÄÃðAiÀÄgÀ gÁµÀÖçªÁVzÉ. »AzÀÆ, ¨ËzÀÞ, eÉÊ£À, ¹Sï,
Qæ²ÑAiÀÄ£ï, E¸ÁèA, ¥Á¹ð ªÀÄÄAvÁzÀ zsÀªÀÄðUÀ½ªÉ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ zsÀªÀÄðªÀÇ vÀ£ÀßzÉà DzÀ
ºÀ§â, ºÀj¢£ÀUÀ¼À£ÀÄß DZÀj¸ÀÄwÛzÉ. MAzÀÄ zsÀªÀÄðzÀ d£ÀvÉ E£ÉÆßAzÀÄ zsÀªÀÄðzÀ d£ÀvÉAiÀÄ
TO

ºÀ§â ºÀj¢£ÀUÀ¼À°è ¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄvÁÛgÉ. EzÀÄ LPÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÆr¸ÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀªÀðªÀÄvÀ ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄvÉ

CxÀªÁ ¨sÁgÀvz À °
À è J®è zsª À ÄÀ ðzÀªj À UÀÆ vÀªÄÀ ä vÀªÄÀ ä zsª
À ÄÀ ðªÀ£ÄÀ ß ¥Á°¸ÀĪÀ ¸ÀªiÀ Á£À ºÀPÄÀ Ì EzÉ.
T

¨sÁµÁ LPÀåvÉ : ¨sÁgÀvÀªÀÅ ««zsÀ ¨sÁµÉUÀ¼À vÀªÀgÀÆgÁVzÉ. §ºÀÄvÉÃPÀ ¨sÁµÉUÀ½UÉ ¸ÀA¸ÀÌøvÀªÀÅ

O

ªÀÄÆ®ªÁVzÉ. ««zsÀ ¨sÁµÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀ£ÁqÀĪÀ d£ÀgÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°èzÁÝgÉ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ

N

gÁdåªÀÇ vÀ£ÀßzÉà DzÀ ¨sÁµÉ, ¸Á»vÀåªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. DzÀgÀÆ ¨sÁµÁ LPÀåvÉUÉ zsÀPÉÌ §A¢®è.
MAzÀÄ ¨sÁµÉAiÀÄ d£ÀgÀÄ EvÀgÀ ¨sÁµÉUÀ¼À£ÀÄß UËgÀ«¸ÀÄvÁÛgÉ.
¸ÁA¸ÀÌøwPÀ LPÀåvÉ :¨sÁgÀvÀzÀ°è ««zsÀ d£ÁAUÀUÀ¼ÀÄ, zsÀªÀÄðUÀ½zÀÝgÀÆ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ LPÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß
J¯Éè®Æè PÁt§ºÀÄzÀÄ. ««zsÀ ¨sÁUÀU¼ À À d£ÀgÄÀ vÀªÄÀ äzÃÉ DzÀ ¸ÀA¥Àz æ ÁAiÀÄ, DZÁgÀ «ZÁgÀU¼ À ÄÀ ,
ªÉõÀ¨sÀƵÀtUÀ¼ÀÄ, DºÁgÀ ¥ÀzÀÞw, fêÀ£À ±ÉÊ° ªÀÄÄAvÁzÀ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ªÉÊ«zsÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß
ºÉÆA¢zÀÝgÀÆ EªÀgÀ°è ¸ÁªÀÄåvÉAiÀÄ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ.
gÁ¶ÖçÃAiÀÄ LPÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÈ¢Þ¸ÀĪÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ (¥ÉÆæÃvÁ컸ÀĪÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ)
eÁvÀåwÃvÀvÉ (ªÀÄvÀ¤gÀ¥ÃÉ PÀëvÉ) : ¨sÁgÀvÀ MAzÀÄ eÁvÀåwÃvÀ gÁµÀÖç. EzÀgÀ CxÀð gÁµÀÖçzÀ ¥Àw
æ AiÉƧâ
¥ËgÀ£ÀÄ vÀ£ÀßzÉà DzÀ ªÀÄvÀªÀ£ÀÄß DZÀj¸ÀĪÀ zsÁ«ÄðPÀ ºÀPÀÌ£ÀÄß ºÉÆA¢zÁÝ£É. E°è ¸ÀªÀðzsÀªÀÄð
¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄvɬÄzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ EzÀÄ gÁµÀÖçzÀ LPÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁ컹zÀAvÁUÀÄvÀÛzÉ.

68
¥Àe
æ Á¥À¨
æ ÄÀs vÀé : ¨sÁgÀvÀ MAzÀÄ ¥Àe
æ Á¥À¨
æ ÄÀs vÀé gÁµÀÖçªÁVzÉ. J¯Áè ¥ËgÀgÄÀ zÉñÀzÀ PÁ£ÀƤ£ÀrAiÀÄ°è
¸ÀªÀiÁ£ÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ. ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå¤Ãw ¤zÉðñÀPÀ vÀvÀÛ÷éUÀ¼À°è gÁdåzÀ
J¯Áè ¥ËgÀgÀÄ MAzÉà JAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À®ànÖzÁÝgÉ. d£ÀvÉ ««zsÀ ¨sÁµÉUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÀÌøwUÀ¼À
DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¨sÉÃzÀ¨sÁªÀ ªÀiÁqÀĪÀAw®è. EzÀjAzÀ ¨sÁgÀvÀ MAzÀÄ LPÀå gÁµÀÖçªÉAzÀÄ
w½AiÀħºÀÄzÀÄ.
gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÀ§âUÀ¼ÀÄ : zÉñÀzÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÀ§âUÀ¼ÁzÀ ¸ÁévÀAvÉÆæöåÃvÀìªÀ, UÀtgÁeÉÆåÃvÀìªÀ, UÁA¢ü
dAiÀÄAw ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅUÀ¼ÄÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ£ÄÀ ß MAzÀÄUÀÆr¸ÀĪÀ°è ¥Àª æ ÄÀ ÄR ¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄvÀÛª.É F
ºÀ§âU¼ À £
À ÄÀ ß J¯Áè ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¥ËgÀgÄÀ ¥Àw
æ AiÉÆAzÀÄ ¨sÁUÀz®
À Æè DZÀj¸ÀÄvÁÛg.É AiÀiÁªÀÅzÉà ¨sÁµÉ,
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß G¥ÉÃQë¸ÀzÉ DZÀj¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ £ÀªÀÄä ºÀ§âUÀ¼ÀÄ KPÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß
£É£À¦¸ÀÄvÀÛªÉ.
£ÀªÄÀ ä gÁµÀÖç ¯ÁAbÀ£U
À ¼
À ÄÀ : £ÀªÀÄä gÁ¶ÖçÃAiÀÄ a£ÉíUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ gÁµÀÖç¯ÁAbÀ£À, gÁµÀÖçVÃvÉ, gÁµÀÖçzsÀéd,
gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÀÆ, gÁµÀÖç ¥ÀQë, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥Áæt ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅ ¸ÀºÀ £ÁªÉ¯Áè MAzÀÄ JAzÀÄ

ED
UÀÄgÀÄw¹PÉƼÀî®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVªÉ. F CA±ÀªÇÀ ¸ÀºÀ DZÀgu À A
É iÀÄ ¸ÀAzÀ¨ð
Às zÀ°A
è iÀiÁUÀ°Ã CxÀªÁ

H
«¥ÀwÛ£À ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ¯ÁèUÀ°Ã £ÁªÉ¯Áè MAzÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß £É£À¦¸ÀÄvÀÛzÉ.

IS
BL
EP S
R TB
U
BE @K
TO
T

gÁµÀÖç ¯ÁAbÀ£À gÁµÀÖç ¥ÀQë - £À«®Ä gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÀÆ - PÀªÀÄ® gÁµÀÖç ¥Áæt - ºÀÄ°
O
N

¥ÀgÀ¸ÀàgÀ C£ÉÆåãÀåvÉ : PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå zsÉåÃAiÉÆÃzÉÝñÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ

PÁAiÀÄð ¸ÁzsÀ£É ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. gÁµÀÖçzÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀªÀÇ ZÀlĪÀnPÉ
E£ÉÆßAzÀÄ ¨sÁUÀzÀ ªÉÄÃ¯É CªÀ®A©vÀªÁVªÉ. DAiÀiÁ ¨sÁUÀzÀ ¤ªÀÄä ±Á¯ÉAiÀÄ°è gÁ¶ÖçÃAiÀÄ
GvÁàzÀ£ÉUÀ¼ÀÄ DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ¥ÀÆgÀPÀªÁVgÀÄvÀÛªÉ. ¨sÁªÉÊPÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÈ¢Þ¸À§ºÀÄzÁzÀ
GzÁºÀgÀuÉUÉ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¨É¼ÉzÀ PÁ¦ü, dªÀÄÄä ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAzÀ¨ðÀs UÀ¼À §UÉÎ n¥Àt à  §gɬÄj.
PÁ²äÃgÀz° À è ¨É¼z
É À PÉøÀj, »ªÀiÁZÀ® ¥Àz æ ÃÉ ±Àz°
À è ¨É¼z
É À ¸ÉçÄ
¨sÁgÀvÀzÁzÀåAvÀ ªÀiÁgÁlªÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ gÁµÀÖçzÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀªÀÅ EvÀgÉ ¨sÁUÀUÀ¼À
ªÉ Ä Ã¯É CªÀ ® A©vÀ ª ÁVzÉ . AiÀ i ÁªÀ ¨s Á UÀ ª À Ç ¸À A ¥À Ç tðªÁV ¸Áé ª À ® A©AiÀ Ä ®è . F
¥ÀgÀ¸ÀàgÁªÀ®A§£ÉAiÀÄÄ PÀÆqÀ £ÁªÉ¯Áè MAzÉà gÁµÀÖçzÀªÀgÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.

69
 EªÀ®èzÉ EvÀgÉ CA±ÀUÀ¼ÁzÀ ¸ÀA¥ÀPÀð ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼ÀÄ, ¸ÀªÀÄƺÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ, £ÉʸÀVðPÀ
CA±ÀUÀ¼ÀÄ, ««zsÀ ¸ÀA¸ÀÌøwUÀ¼ÀÄ, ¥ÁæAwÃAiÀÄvÉ, zsÀªÀÄðUÀ¼ÀÄ, ¨sÁµÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅUÀ½zÀÝgÀÆ
Erà gÁµÀÖçzÀ d£ÀvÉ MAzÉà JA§ ¨sÁªÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÁVzÉ.

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. SÁ° ©lÖ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁrj.
1. UÀtgÁeÉÆåÃvÀìªÀªÀÅ ºÀ§âUÀ¼À°è MAzÁVzÉ.
2. £ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ°è gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¨sÁµÉUÀ¼À£ÁßV CAVÃPÀj¹gÀĪÀ ¨sÁµÉUÀ¼À ¸ÀASÉå
.
3. £ÀªÀÄä gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥Áæt .
4. £ÀªÀÄä gÁµÀÖç ¥ÀQë .

ED
II.

H
F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ ¸ÀºÀ¥ÁpUÀ¼À eÉÆvÉ ZÀað¹ GvÀÛj¹.

IS
5. gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉ JAzÀgÉãÀÄ ? BL
EP S

6. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ LPÀåvÉ JAzÀgÉãÀÄ ?

R TB
U
7. ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ°è KPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÆr¸ÀĪÀ CA±ÀUÀ¼ÁªÀŪÀÅ ?
BE @K

8. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ LPÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁ컸ÀĪÀ CA±ÀUÀ¼ÁªÀŪÀÅ ?

III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
TO

1. ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ°è KPÀvÉ ªÀÄÆr¸ÀĪÀ avÀæUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹ ±Á¯ÉAiÀÄ°è ¥ÀæzÀ²ð¹.

2. ¤ªÀÄä ªÁ¸À¸ÀܼÀzÀ ¸ÀÄvÀÛ-ªÀÄÄvÀÛ°£À ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ««zsÀ zsÀªÀÄðzÀªÀgÀÄ DZÀj¸ÀĪÀ
T
O

ºÀ§âUÀ¼À §UÉÎ ¸ÀA§A¢ü¹zÀªÀjAzÀ ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹 MAzÀÄ ªÀgÀ¢ vÀAiÀiÁj¹.

N

IV. AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ.
1. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ LPÀåvÉ ªÀÄÆr¸ÀĪÀ bÁAiÀiÁavÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹j.
2. ¤ªÀÄä ±Á¯ÉAiÀÄ°è DZÀj¸ÀĪÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÀ§âUÀ¼À §UÉÎ MAzÀÄ ¥Àæ§AzsÀ §gɬÄj.
3. KPï¨sÁgÀvï ±ÉæõÀ× ¨sÁgÀvï PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ PÀÄjvÀÄ ¥Àæ§AzsÀ §gɬÄj.

*****

70
 gÁdå±Á¸ÀÛç
CzsÁåAiÀÄ - 24
CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À
MAzÀÄ ¥ÀjZÀAiÀÄ

F CzsÁåAiÀÄzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ £ÀAvÀgÀ F PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄ«j.

l CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À.
l CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À ¥ÀæªÀÄÄR ªÁåSÉåUÀ¼ÀÄ.
l CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À ¸ÀégÀÆ¥À ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¦Û.

ED
l CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ ªÀĺÀvÀé.

H
¦ÃpPÉ : ¸ÀªÀÄPÁ°Ã£À dUÀwÛ£À°è 195 ¸ÁªÀð¨s˪ÀÄ gÁµÀÖçUÀ½ªÉ. F gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀðvÀAvÀæ

IS
¸ÀévÀAvÀæªÁVzÀÝgÀÆ ¸ÀéAiÀÄA ¥Àj¥ÀÆtð gÁµÀÖçUÀ¼ÁV®è. ªÀåQÛAiÀiÁVgÀ°Ã CxÀªÁ CªÀgÀ£ÀÄß
BL
EP S
¥Àæw¤¢ü¸ÀÄwÛgÀĪÀ gÁµÀÖçªÁUÀ°Ã vÀ£Àß d£ÀgÀ PÀÄAzÀÄPÉÆgÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÁj¸À®Ä E£ÉÆßAzÀÄ
R TB
U
gÁµÀÖçzÉÆA¢UÉ ¸ÀA¥ÀPÀð ¸Á¢ü¸ÀĪÀÅzÀÄ C¤ªÁAiÀÄðªÁVzÉ. F jÃwAiÀÄ C¤ªÁAiÀÄðvÉUÀ¼ÀÄ
BE @K

CAvÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ ªÀÄÄ£ÀÄßr §gÉ¢ªÉ.

CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ªÁåSÉåUÀ¼ÀÄ : CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼ÀÄ JA§ÄzÀgÀ ¥ÀzÀ±ÀB CxÀð
gÁµÀÖç, gÁdåUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À CAvÀgï¸ÀA§AzsÀªÉAzÁUÀÄvÀÛzÉ. `EAlgï£Áå±À£À¯ï j¯ÉõÀ£ïì’ JA§
¥ÀzÀªÀ£ÀÄß ªÉÆlÖ ªÉÆzÀ® ¨ÁjUÉ eÉgÀ«Ä¨ÉAxÁåªÀiïgÀªÀgÀÄ 1789gÀ°è ¥ÀæPÀlªÁzÀ vÀªÀÄä ¥ÀĸÀÛPÀ
TO

`¦æ¤ì¥À¯ïì D¥sï ªÀiÁgÀ¯ïì CAqï ¯Éf¸ÉèñÀ£ï’ (Principles of Morals and Legislation)

JA§ÄzÀgÀ°è §¼À¹zÀgÀÄ.
T
O

F PɼÀUÉ PÉÆnÖgÀĪÀ PÉ®ªÉÇAzÀÄ «zÁéA¸ÀgÀ ªÁåSÉåUÀ¼ÀÄ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß

N

CxÉÊð¹PÉƼÀî®Ä £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛªÉ.
Qé¤ìà gÉÊmï : “CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼ÉA§ÄzÀÄ «©ü£Àß UÀÄA¥ÀÄUÀ¼ÀÄ, gÁdåUÀ¼ÀÄ,
gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ, ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ, d£ÀgÀÄ, ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ, MPÀÆÌlUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zsÁ«ÄðPÀ, ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ªÀÄvÀÄÛ
PÉÊUÁjPÁ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼À ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À PÀÄjvÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀĪÀÅzÁVzÉ.”
ºÁå£ïì eÉ ªÀiÁUÀðAxÉÆà : EªÀgÀÄ “CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß CAvÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ
gÁdPÁgÀt JAzÀÄ PÀgÉ¢zÁÝgÉ. CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ gÁdPÁgÀtªÀÅ gÁµÀÖçUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ±ÀQÛUÁV£À
ºÉÆÃgÁl ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ §¼ÀPÉAiÀiÁVzÉ.”
¸ÀégÀÆ¥À : CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ CzÀgÀzÉà DzÀ ¸ÀégÀÆ¥À«zÉ. CzÀ£ÀÄß
F ªÀÄÄA¢£ÀAvÉ ZÀað¸À¯ÁVzÉ.

71
 1. §zÀ¯ÁªÀuAÉ iÀÄ ¸Àg
é Æ
À ¥À : CAvÀgg
À Á¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsU À ¼
À À ¸Àg
é Æ
À ¥ÀªÅÀ ZÀ®£À²Ã®ªÁzÀÄzÁVzÉ.
EzÀÄ «±ÀégÁdQÃAiÀÄzÀ°è K£ÀÄ £Àq¢ É zÉ? K£ÀÄ £ÀqA É iÀÄÄwÛzÉ ? ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄAzÉ K£ÀÄ £ÀqA
É iÀÄÄvÀÛzÉ
JA§ÄzÀgÀ ¥Àj¥ÀÆtð «±ÉèõÀuÉAiÀiÁVzÉ.
2. CAvÀgï²¹ÛÃAiÀÄ «µÀAiÀÄ : CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀÅ EvÀgÀ
¸ÀªÀiÁd«eÁÕ£ÀUÀ¼ÀAvÉ CAvÀgï²¹ÛÃAiÀÄ ¸ÀégÀÆ¥ÀzÁÝVzÉ. EzÀÄ EvÀgÀ ¸ÀªÀiÁd«eÁÕ£ÀUÀ¼À ªÉÄïÉ
¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃjzÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ½AzÀ ¥Àæ¨sÁªÀPÉÆ̼ÀUÁVzÉ.
3. gÁµÀÖç gÁdåªÉà ¥Áæx«À ÄPÀ WÀlPÀ : CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ°è gÁdåzÀ
ªÀvÀð£ÉAiÀÄÄ gÁµÀÖçUÀ¼À ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À ZÀ®£ÉUÉ ZÁ®£Á ±ÀQÛAiÀiÁVzÉ. ºÁUÁV gÁµÀÖç gÁdåªÀ£ÀÄß
CAvÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ°è ¥ÁæxÀ«ÄPÀ WÀlPÀªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À¯ÁVzÉ.
4. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ »vÁ¸ÀQÛ ºÁUÀÆ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ CA±ÀUÀ¼ÁVªÉ : gÁ¶ÖçÃAiÀÄ
»vÁ¸ÀQÛUÀ¼À gÀPÀëuÉAiÀÄÄ gÁdåzÀ ªÀÄÄRå UÀÄjAiÀiÁVzÉ. F UÀÄjAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄ£À¹ì£À°èlÄÖPÉÆAqÉÃ
gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ EvÀgÉ gÁµÀÖçUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼É¹PÉƼÀÄîvÀÛªÉ. ºÁUÉAiÉÄà MAzÀÄ gÁµÀÖçzÀ

ED
±ÀQÛAiÀÄÄ D gÁµÀÖçzÀ »vÁ¸ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß FqÉÃj¸ÀĪÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ.

H
5. C¢üPÁgÀPÁÌV£À ºÉÆÃgÁl : ºÁå£ïì eÉ. ªÀiÁUÀÎðAxÉÆÃgÀªg
À ÄÀ ºÉüÀĪÀAvÉ CAvÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ

IS
gÁdQÃAiÀĪÀÅ C¢üPÁgÀ CxÀªÁ ±ÀQÛUÁV£À ºÉÆÃgÁlªÁVzÉ. AiÀiÁªÀ gÁµÀÖçªÀÅ ºÉZÀÄÑ C¢üPÁgÀ
BL
EP S
R TB

CxÀªÁ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉAiÉÆà CzÀÄ ¨ÉÃgÉ zÉñÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀ ©Ãj vÀ£Àß
U
»vÁ¸ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß FqÉÃj¹PÉƼÀÄîvÀÛzÉ.
BE @K

6. gÁµÀÖçUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ QæAiÉÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæwQæAiÉÄ : ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ dUÀwÛ£À°è AiÀiÁªÀ gÁµÀÖçªÀÇ
¸ÀéAiÀÄA ¥Àj¥ÀÆtðªÀ®è. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ gÁµÀÖçªÀÇ AiÀiÁªÀÅzÉÆà MAzÀÄ jÃwAiÀÄ°è ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ
gÁµÀÖçªÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹zÉ. ºÁUÁV vÀªÀÄä vÀªÀÄä »vÁ¸ÀQÛUÀ¼À ¸ÀAgÀPÀëuÉUÁV ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ QæAiÉÄ ªÀÄvÀÄÛ
¥ÀæwQæAiÉÄAiÀÄ°è vÉÆqÀVgÀĪÀÅzÀÄ C¤ªÁAiÀÄðªÁVzÉ.
TO

7. ¹zÁÞAvÀzÀ gÀZÀ£ÉUÉ ¥ÁæAiÉÆÃVPÀ ªÀÄvÀÄÛ «±ÉèõÀuÁvÀäPÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À §¼ÀPÉ : ¹zÁÝAvÀUÀ¼ÀÄ

T

J¯Áè eÁÕ£À±ÁSÉUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ DzsÁgÀªÁVªÉ. CzÀgÀAvÉ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À

O

CzsåÀ AiÀÄ£Àz°
À èAiÀÄÆ PÀÆqÀ ¹zÁÞAvÀU¼À ÄÀ DzsÁgÀªÁVªÉ. F ¹zÁÞAvÀU¼ À ÄÀ vÁwéPÀ (Normative)
N

ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæAiÉÆÃVPÀ (Empirical) ¸ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. «±ÉõÀªÁV CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ

¸ÀA§AzsÀUÀ¼À «zÁéA¸ÀgÀÄ EzÀgÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß ºÉZÀÄÑ ªÉÊeÁÕ¤PÀUÉƽ¸À¨ÉÃPÉA§ PÁgÀtPÁÌV
¥ÁæAiÉÆÃVPÀ ªÀÄvÀÄÛ «±ÉèõÀuÁvÀäPÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß (Analytical Approach) §¼À¹zÁÝgÉ.
8. C¢üPÈÀ vÀ ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÈÀ vÀª®
À z
è À ¸ÀA¸ÉÜU¼
À À ¥ÁvÀæ : CAvÀgg À Á¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsU
À ¼
À À CzsåÀ AiÀÄ£ÀzÀ
ªÉÄÃ¯É ªÀiÁ£ÀåvÉ ¥ÀqÉzÀ ºÁUÀÆ ªÀiÁ£ÀåvÉ ¥ÀqÉAiÀÄzÀ ¸ÀAWÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀÄwÛªÉ.
«±Àé¸ÀA¸ÉÜ (UN-United Nations) «±Àé¨ÁåAPï (World Bank) CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÀtPÁ¸ÀÄ
¤¢üAiÀÄAvÀºÀ (IMF-International Monetary Fund ) ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ C¢üPÀÈvÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÁVªÉ.
»A¸ÁvÀäPÀ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÀÄ eÁUÀwPÀ ±ÁAw ¨sÀzÀævÉUÉ C¥ÁAiÀĪÀ£ÀÄßAlÄ ªÀiÁqÀĪÀAvÀºÀ
C¢üPÀÈvÀªÀ®èzÀ ¸ÀA¸ÉÜU¼ À ÁVªÉ. F JgÀqÆ À vÀgÀºz À À ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ «±Àé gÁdQÃAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É vÀªÄÀ äzÉÃ
DzÀ ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀÄwÛªÉ.
72
 ªÁå¦Û : CAvÀgg
À Á¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsU
À ¼
À À CzsåÀ AiÀÄ£ÀPÌÉ vÀ£ßÀ zÉà DzÀ ªÁ妬
Û ÄzÉ. CzÀÄ EAwzÉ.
1. CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À : CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ
ªÁå¦ÛAiÀÄÄ ¸ÁPÀµÀÄÖ «±Á®ªÁzÀÄzÁVzÉ. CzÀÄ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À «µÀAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛ,
GUÀªÀÄ, CxÀð, ¸ÀégÀÆ¥À, ªÁå¦Û, ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ.
2. CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ gÁdPÁgÀtzÀ CzsÀåAiÀÄ£À : CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è C¢üPÁgÀzÀ
§®ªÀzsÀð£ÉUÁV ««zsÀ zÉñÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ GAmÁUÀĪÀ ¸ÀºÀPÁgÀ, ¸ÀAWÀµÀð, ¸ÀAzsÁ£À ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀªÄÀ £ÀéAiÀÄvÉU¼
À A
À vÀ CA±ÀU¼
À £
À ÄÀ ß M¼ÀUÆ
É ArzÉ. CªÀÅUÀ¼£
À ÄÀ ß ºÉÃUÉ ªÀÄvÀÄÛ KPÉ ªÀÄÄAzÀĪÀg¹
É PÉÆAqÀÄ
§gÀ¯Á¬ÄvÀÄ? CzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÉãÀÄ? JA§ «ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ ¸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉƼÀÄîªÀªÀgÉUÉ EzÀgÀ ªÁå¦Û «¸ÀÛj¹zÉ.
3. CAvÀgg
À Á¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÁvÀz
æ Ás jUÀ¼À CzsåÀ AiÀÄ£À : CAvÀgg
À Á¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsU
À ¼
À À CzsåÀ AiÀÄ£Àz°
À è
««zsÀ §UÉAiÀÄ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÀ ¸ÀPÁðj ¸ÀAWÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄäzÉà DzÀ
¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ©ÃgÀÄwÛªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ gÉqïPÁæ¸ï£ÀAvÀºÀ (Red Cross), CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ

ED
ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgï¸ÀPÁðj ¸ÀA¸ÉÜ, «±ÀéªÁtÂdå ¸ÀAWÀl£É (WTO - World Trade Organisation),
«±Àé ¨ÁåAPï£ÀAvÀºÀ CAvÀgï¸ÀPÁðgÀzÀ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ (Inter Governamental

H
IS
Organisations) gÁµÀÖç gÁdåUÀ¼À ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ QæAiÉÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß E°è CzsÀåAiÀÄ£À
BL
EP S
ªÀiÁqÀ¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ.
R TB
U
4. «zÉñÁAUÀ ¤Ãw : ««zsÀ gÁµÀÖçU¼
À À «zÉñÁAUÀ ¤ÃwUÀ¼ÃÉ CAvÀgg À Á¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsU À ¼
À À
BE @K

ªÀÄƯÁzsÁgÀUÀ¼ÁVªÉ. CªÀÅ DAiÀiÁ zÉñÀUÀ¼À zsÉåÃAiÀÄ, UÀÄjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß w½¸ÀÄvÀÛªÉ.

DzÀÝjAzÀ¯Éà «zÉñÁAUÀ ¤ÃwAiÀÄÄ ¸ÀºÀ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À C«¨sÁdå ¨sÁUÀªÁVzÉ.
5. AiÀÄÄzÀÞ ªÀÄvÀÄÛ ±ÁAw : gÁµÀÖç-gÁµÀÖçUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀAWÀµÀð ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À PÁgÀt
ºÁUÀÆ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À PÀÄjvÀÄ PÀæªÀħzÀÞªÁzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß E°è ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
TO

6. CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À aAvÀ£ÉUÀ¼À ¸À馅 ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¸ÁgÀ : CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ

T

¸ÀA§AzsÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ ªÀÄÄRå GzÉÝñÀ zÉñÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß ¸Áܦ¸ÀĪÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ

O

¸ÀAWÀµÀðUÀ¼À£ÀÄß PÉÆ£ÉUÁt¸ÀĪÀÅzÁVzÉ. eÁUÀwPÀ ±ÁAw, ¸ÀĨsÀzÀævÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÈzÀÞvÉAiÀÄ£ÀÄß

N

¨É¼É¸ÀĪÀAvÀºÀ aAvÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸Àȶֹ ¥Àæ¸ÁgÀUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ ¸ÀºÀ EzÀgÀ ªÁå¦ÛUÉ M¼À¥ÀnÖzÉ.

7. gÁµÀ Ö ç z À ±À Q Û PÉ Ã AzÀ æ U À ¼ À Czs À å AiÀ Ä £À : ªÁ¸À Û ª À £É ¯ É U À n Ö £ À ° è CAvÀ g À g Á¶Ö ç à AiÀ Ä
¸ÀA§AzsÀªÉ£ÀÄߪÀÅzÀÄ gÁµÀÖçUÀ¼À »vÁ¸ÀQÛUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀAWÀµÀðzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÁVzÉ. gÁµÀÖçzÀ
»vÁ¸ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß PÁAiÀÄÄÝPÉƼÀî®Ä gÁµÀÖçªÉÇAzÀgÀ ±ÀQÛAiÀÄ ¥Àæ¨sÁªÀ §ºÀĪÀÄÄRå ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß
ªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÁV zÉñÀPÉÌ ±ÀQÛ vÀÄA§ÄªÀ F ±ÀQÛ PÉÃAzÀæUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ
¸ÀA§AzsÀUÀ¼À «µÀAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛªÁVzÉ.
ªÀĺÀvÀé : CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ½UÉ CzÀgÀzÉÝà DzÀ ªÀĺÀvÀé«zÉ. CAvÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ
¸ÀA§AzsÀUÀ¼À PÀæªÀħzÀÞªÁzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀÅ ¥ÀæxÀªÀÄ eÁUÀwPÀ AiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ DgÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ.
CªÉÄjPÀ, ©æl£ï ªÀÄvÀÄÛ ¹éqÀÓgï¯ÁåAqï£ÀAvÀºÀ zÉñÀUÀ¼À «±Àé«zÁå®AiÀÄUÀ¼À°è CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ

73
¸ÀA§AzsÀUÀ¼À ªÀåªÀ¹ÜvÀªÁzÀ CzsÀåAiÀÄ£À ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. 1919gÀ°è ©æl£ï zÉñÀzÀ ªÉïïì
«±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ°è ªÀÅqÉÆæë®ì£ï ¦ÃoÀªÀ£ÀÄß (Woodrow Wilson Chair) ¥ÁægÀA©ü¸ÀĪÀ
ªÀÄÆ®PÀ CzÀÄ ¸ÁPÁgÀUÉÆArvÀÄ. JPÁvÀð fªÀiïgÀªÀgÀÄ (Ekarth Jim) EzÀgÀ ªÉÆzÀ®
CzsÀåPÀëgÁV ¦ÃoÀªÀ£ÀÄß ªÀÄÄ£ÀßqɹzÀgÀÄ. ºÁUÉAiÉÄà 1919gÀ°è CªÉÄjPÀzÀ ªÁ¶AUïl£ï£À
eÁeïðl£ï «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ°è ªÀiÁf gÁAiÀĨsÁj JqïªÀÄAqï J ªÁ¯ïëgÀªÀgÀÄ (Edmond
A Walsh) vÀªÀÄä ºÉ¸Àj£À°è «zÉñÁAUÀ ¸ÉêÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ²PÀët ¤ÃqÀ®Ä “¸ÀÆ̯ï D¥sï
¥sÁj£ï ¸À«Ãð¸ï” (School of Foreign Service) C£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ.
»ÃUÉ £ÀÆgÀPÆÀ Ì C¢üPÀ ªÀµð
À UÀ¼À EwºÁ¸À«gÀĪÀ CAvÀgg À Á¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsU À ¼
À À CzsåÀ AiÀÄ£À
¸ÀªÄÀ ÈzÀÞªÁV ¨É¼¢
É zÉ. dUÀwÛ£À ¸ÀªÄÀ ¸ÀÛ ¥Àe
æ U
É ¼
À À Gdé® ¨s«
À µÀåªÀ£ÄÀ ß ¤zsð
À j¸ÀÄwÛz.É DzÀÝjAzÀ¯ÃÉ
EzÀgÀ ªÀĺÀvÀéªÀ£ÀÄß CjvÀÄPÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ CUÀvÀåªÁVzÉ.
CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ ªÀĺÀvÀé :
1. «±Àé gÁdPÁgÀtzÀ ªÁ¸ÀÛ«PÀ ¸ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ : «±Àé gÁdPÁgÀtªÀÅ ««zsÀ

ED
gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ªÁ¸ÀÛ«PÀ ±ÀQÛ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À KgÀÄ-¥ÉÃgÀÄUÀ¼À£ÀÄß

H
CxÉÊð¹PÉƼÀî®Ä £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. ««zsÀ gÁµÀÖçUÀ¼À QæAiÉÄ-¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ DAiÀiÁ gÁµÀÖçUÀ¼À ¤Ãw

IS
zsÉÆÃgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß CªÀ®A©¹ªÉ. DzÀÝjAzÀ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀªÀÅ «±Àé gÁdPÁgÀtzÀ
BL
EP S
£ÉÊdvÉAiÀÄ£ÀÄß CjvÀÄPÉƼÀî®Ä £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
R TB
U
2. gÁµÀÖç »vÁ¸ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß CjvÀÄPÉƼÀî®Ä £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ : gÁµÀÖç-gÁµÀÖçUÀ¼À »vÁ¸ÀQÛUÀ¼ÉÃ
BE @K

CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À ªÀÄÆ® ¥ÉæÃgÀuÉUÀ¼ÁVªÉ. D »vÁ¸ÀQÛUÀ¼À ¸ÀégÀÆ¥ÀªÉÃ

CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À ¸ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄvÀÛzÉ. F »vÁ¸ÀQÛUÀ¼À FqÉÃjPÉUÁVAiÉÄÃ
gÁµÀÖçUÀ¼É®è vÀªÀÄä vÀªÀÄä ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼É¹PÉƼÀÄîvÀÛªÉ.
3. «±Àé JzÀÄj¸ÀÄwÛgÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À PÀÄjvÀÄ eÁÕ£À ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ : CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ
TO

¸ÀA§AzsÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀÅ «±Àé JzÀÄj¸ÀÄwÛgÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÁzÀ ºÀ¹ªÀÅ, C¥Ë¶ÖPÀvÉ,

§qÀvÀ£À, C£ÁgÉÆÃUÀå, C£ÀPÀëgÀvÉ, ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ, ¸ÀAWÀµÀð, AiÀÄÄzÀÞ, ¨sÀAiÉÆÃvÁàzÀ£É, ºÀªÁªÀiÁ£À
T
O

ªÉÊ¥ÀjÃvÀå ªÀÄvÀÄÛ eÉÊ«PÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¸À®Ä CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ

N

¸ÀA§AzsÀUÀ¼À eÁÕ£ÀªÉà DzsÁgÀªÁVzÉ.

4. «±Àé¥ÀæeÉÕAiÀÄ£ÀÄß eÁUÀÈvÀUÉƽ¸ÀÄvÀÛzÉ : zÉñÀ-zÉñÀUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À «©ü£Àß »vÁ¸ÀQÛ
ªÀÄvÀÄÛ £ÀA©PÉUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À PÁgÀtPÁÌV ºÀ®ªÁgÀÄ ©ü£ÀßvÉUÀ½zÀÝgÀÆ PÉÆ£ÉAiÀÄ°è £ÁªÉ®ègÀÆ
ªÀÄ£ÀĵÀågÉà JA§ KPÀ¨sÁªÀ£É £ÀªÀÄä £ÀqÀÄ«£À UÀrUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆqÉzÀÄ ºÁPÀÄvÀÛzÉ. F jÃwAiÀÄ
¨sÁªÀ£ÉUÀ¼ÀÄ «±Àé±ÁAwUÉ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ «±Àé¥ÀæeÉÕAiÀÄ£ÀÄß eÁUÀÈvÀUÉƽ¸ÀÄvÀÛªÉ. F ¤nÖ£À°è
CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁVzÉ.
5. «zÉñÁAUÀ ¤ÃwAiÀÄ ªÀĺÀvÀéªÀ£ÀÄß JwÛ»rAiÀÄÄvÀÛzÉ : «zÉñÁAUÀ ¤ÃwAiÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À
CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ ¨sÁUÀªÁVzÉ. »AzÉ ºÉýzÀAvÉ «±Àé±ÁAwUÁV
zÉñÀ-zÉñÀUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀ GvÀÛªÀĪÁVgÀĪÀÅzÀÄ CvÀåAvÀ CUÀvÀåªÁVzÀÄÝ, CzÀÄ
¸ÁPÁgÀªÁUÀ¨ÉÃPÁzÀgÉ «zÉñÁAUÀ ¤ÃwAiÀÄ eÁÕ£ÀzÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ EgÀÄvÀÛzÉ.
74
 6. CAvÀggÀ Á¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀAWÀ-¸ÀA¸ÉÜU¼
À À ªÀĺÀvéÀª£
À ÄÀ ß w½AiÀÄ®Ä ¸ÀºPÀ Áj : ªÀiÁ£ÀªÀ fêÀ£ª
À £
À ÄÀ ß
¸ÀgÀ¼ÀUÉƽ¸À¯ÉAzÀÄ «©ü£Àß CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀAWÀ-¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À gÀZÀ£ÉAiÀiÁVzÉ. ºÁUÉAiÉÄÃ
«±ÀéªÀÄlÖzÀ°è ºÀ®ªÁgÀÄ ¸ÀAWÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ, MPÀÆÌlUÀ¼ÀÄ C¹ÛvÀézÀ°èªÉ. CªÀÅ «±Àé±ÁAwUÁV
zÀÄrAiÀÄÄwÛªÉ. CªÀÅUÀ¼À QæAiÀiÁ²Ã®vɬÄAzÁVAiÉÄà dUÀvÀÄÛ ¸Àé®àªÀÄnÖUÁzÀgÀÆ ±ÁAw¬ÄAzÀ
§zÀÄPÀÄwÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ - «±Àé¸ÀA¸ÉÜ, «±Àé¨ÁåAPï, AiÀÄģɸÉÆÌÃ, AiÀÄĤ¸É¥sï EvÁå¢
CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀAWÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À EAvÀºÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀÄUÀæªÁV CjvÀÄPÉƼÀî®Ä
£ÉgÀªÁUÀÄwÛzÉ.
C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. SÁ° ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ vÀÄA©j.
1. CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ gÁdPÁgÀt JAzÀªÀgÀÄ
________ .

ED
2. ªÀÅqÉÆæà «®ì£ï ¦ÃoÀ ________ «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ°è ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ
3. EAlgï£Áåµ£
À ¯
À ï j¯ÉõÀ£ïì JA§ ¥Àzª
À £
À ÄÀ ß ªÉÆlÖ ªÉÆzÀ® ¨ÁjUÉ §¼À¹zÀªg
À ÄÀ ______..

H
II. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV GvÀÛj¹.

IS
BL
EP S
4. CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À JAzÀgÉãÀÄ?
R TB
U
5. CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À PÀæªÀħzÀÞ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀÅ AiÀiÁªÁUÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ?
BE @K

6. CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À ªÀåªÀ¹ÜvÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀPÁÌV ªÉïïì «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ°è

¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀ ªÀÅqÉÆæà «®ì£ï ¦ÃoÀzÀ ªÉÆzÀ® CzsÀåPÀëgÀÄ AiÀiÁgÀÄ?
7. CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À ¸ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¹.
8. CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À ªÀĺÀvÀéªÉãÀÄ?
TO

III ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
T

1. CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À°è ¥ÀgÀ¸ÀàgÁªÀ®A§£ÉAiÀÄ C¤ªÁAiÀÄðvÉAiÀÄ PÀÄjvÀÄ

O

vÀgÀUÀwAiÀÄ°è ZÀað¹.
N

2. eÁUÀwPÀ ±ÁAwUÉ ¥ÀÆgÀPÀªÁzÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ²PÀëPÀgÀ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ¥ÀnÖ ªÀiÁr.

3. ªÀÅqÉÆæà «®ì£ïgÀªÀgÀ fêÀ£À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß w½zÀÄPÉƽî.
4. CAvÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ PÀÄjvÀÄ gÀZÀ£ÉAiÀiÁVgÀĪÀ ¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À ¥ÀnÖ ªÀiÁr.
IV. AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ
1. CAvÀgg À Á¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsU
À ¼
À £
À ÄÀ ß GvÀÛªÄÀ UÉƽ¸ÀĪÀ°è ««zsÀ gÁµÀÖçU¼
À À £ÁAiÀÄPÀgÄÀ UÀ¼À ¨sÃÉ n
ªÀÄvÀÄÛ «ZÁgÀ «¤ªÀÄAiÀÄzÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß ZÀað¹.
2. CAvÀgg
À Á¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsU
À ¼
À À ªÀÈ¢ÞUÉ PËn®ågª
À g
À À CxÀð±Á¸ÀçÛ ºÉÃUÉ G¥ÀAiÀÄÄPÀPÛ ÁjAiÀiÁVzÉ
JA§ÄzÀ£ÀÄß ²PÀëPÀgÀ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ w½zÀÄPÉƽî.

*****
75
 ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç
CzsÁåAiÀÄ - 25
¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀt ºÁUÀÆ PÀÄlÄA§zÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼ÀÄ

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀtzÀ CxÀð ºÁUÀÆ CzÀgÀ ªÀĺÀvÀé
• ªÀåQÛAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀtzÀ ¥Àæ¨sÁªÀ
• ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀtzÀ ¤AiÉÆÃVUÀ¼ÀÄ
¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀt
ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdfë. DvÀ£À/DPÉAiÀÄ ²±ÀĪÀÅ EvÀgÀ J®è ¥ÁætÂUÀ¼ÀAvÉ PÉêÀ®

ED
¥ÁætÂAiÀiÁV d¤¸ÀÄvÀÛzÉ. PÁ®PÀæªÉÄÃt ¸ÀªÀiÁdfëAiÀiÁV ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. ªÀÄUÀĪÀÅ ¨É¼ÉzÀÄ
PÀæªÉÄÃt ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀåQÛAiÀiÁV gÀÆ¥ÀÅUÉƼÀÄîªÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀt J£ÀÄßvÉÛêÉ.

H
¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀtªÀÅ ¸ÁªÀðwæPÀªÁzÀÄzÀÄ. ªÀiÁ£ÀªÀ£À fêÀ£À¥ÀAiÀÄðAvÀ £ÀqÉAiÀÄĪÀ

IS
QæAiÉÄAiÀiÁVzÉ. ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ªÀÄÆ®¥ÀæªÀÈwÛUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀæ C£ÀĸÀj¹ ªÀwð¸ÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅUÀ¼À
BL
EP S
R TB

ªÀvÀð£ÉUÀ¼À°è ªÉÊ«zsÀåvÉ EgÀĪÀÅ¢®è. CªÀÅUÀ½UÉ PÀ°PÉAiÀÄ ¸ÁªÀÄxÀå𠧺À¼À PÀrªÉĬÄgÀÄvÀÛzÉ.

U
DzÀgÉ ªÀiÁ£Àª£ À ÄÀ ºÁUÀ®è. CªÀ£/À ¼À ºÀÄnÖ¤AzÀ¯ÃÉ §gÀĪÀ ¸Àºd À ¥Àªæ ÈÀ wÛU¼À ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÀÌøwUÀ¼ÄÀ
BE @K

CªÀ£À/CªÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀÄvÀÛªÉ. £ÉʸÀVðPÀ PÉÆqÀÄUÉAiÀiÁVgÀĪÀ PÀ°PÁ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß

CªÀ£ÄÀ /CªÀ¼ÄÀ AiÀÄxÁªÀvÁÛV §¼À¸ÄÀ vÁÛ£/É ¼É. ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¹ÜwUÀ½UÉ vÀPÌÀAvÉ ºÉÆA¢PÉÆAqÀÄ
¨Á¼À®Ä AiÀÄw߸ÀÄvÁÛ£/É ¼É. ¸ÀªiÀ ÁdzÀ ¥ÀZ æ °
À vÀ ¸ÀA¥Àz
æ ÁAiÀÄUÀ¼ÄÀ , DZÁgÀU¼ À ÄÀ , £ÉÊwPÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÄÀ
ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĸÀj¸À®Ä ±À« æ ĸÀÄvÁÛ£É/¼É. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß vÀ£Àß ¸ÁªÀiÁfPÀ
TO

ªÀvð À £ÉU¼
À °
À è C¼Àªr À ¹PÉƼÀÄîvÁÛ£/É ¼É. EªÉ®ªè ÇÀ ªÀåQA
Û iÀÄ ¸ÁªÀiÁfÃPÀgt À ¢AzÀ¯É ¸ÁzsåÀ ªÁUÀÄvÀz Û .É
DzÀÄzÀjAzÀ ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀt ªÀiÁ£ÀªÀ¤UÉÉ «²µÀÖªÁzÀ ®PÀëtªÁVzÉ.
T
O

¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀtzÀ ªÀĺÀvÀé / PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ

N

1) ªÀiÁ£ÀªÀ£À£ÀÄß ¸ÀªÀÄƺÀ-fëAiÀiÁV¸ÀÄvÀÛzÉ.
2) ªÀåQÛvÀézÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÉ.
3) fêÀ£ÀzÀ°è ²¸ÀÛ£ÀÄß ªÀÄÆr¸ÀÄvÀÛzÉ.
4) ««zsÀ P˱À®åUÀ¼À PÀ°PÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ C¼ÀªÀrPÉUÉ CªÀPÁ±ÀªÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.
5) ¸ÀjAiÀiÁzÀ DPÁAPÉëUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼É¹PÉƼÀî®Ä ¸ÀºÁAiÀĪÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
6) ¸ÁªÀiÁfPÀ CAvÀgÀªÀ£ÀÄß vÀVθÀÄvÀÛzÉ.
7) ¨sÀªÀå ¨sÀ«µÀåªÀ£ÀÄß gÀƦ¸À®Ä CªÀPÁ±ÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
8) ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ ¤gÀAvÀgÀ ªÀÄÄAzÀĪÀjPÉUÉ ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁVzÉ.
9) ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÉ ¨sÀzÀævÉ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.

76
¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀtzÀ ¤AiÉÆÃVUÀ¼ÀÄ : ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀtzÀ ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀĪÀ CA±ÀUÀ¼À°è
ªÀÄÄRåªÁV JgÀqÀÄ «zsÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÁVzÉ. ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄzÁV ªÀAiÀĸÀÄì, C£ÀĨsÀªÀ
ªÀÄvÀÄÛ »jAiÀÄgÀÄ ©ÃgÀĪÀ ¥Àæ¨sÁªÀ. JgÀqÀ£ÉAiÀÄzÀÄ ªÀåQÛAiÀÄ ¸ÀªÀĪÀAiÀĸÀÌgÀÄ GAlĪÀiÁqÀĪÀ
¥Àæ¨sÁªÀ. ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ «¨sÁUÀzÀ°è vÁ¬Ä, vÀAzÉ, UÀÄgÀÄ»jAiÀÄgÀÄ ºÁUÀÆ C¢üPÁjUÀ¼À£ÀÄß
¸ÉÃj¸À§ºÀÄzÀÄ. JgÀqÀ£ÉAiÀÄ «¨sÁUÀzÀ°è ¸ÉßûvÀgÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÀªÀĪÀAiÀĸÀÌgÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¸À§ºÀÄzÀÄ.
EzÀgÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É F PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀtzÀ ¤AiÉÆÃVUÀ¼ÉAzÀÄ
UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ.
1. PÀÄlÄA§ : ªÀÄUÀÄ«£À ¸ÁªÀiÁfÃPÀgt À zÀ°è PÀÄlÄA§zÀ ¥ÁvÀæ §ºÀ¼À ªÀÄÄRåªÁzÀÄzÀÄ. vÀAzÉ
vÁ¬Ä ªÀÄUÀÄ«UÉ £ÉÃgÀªÁzÀ gÀP¸ ÛÀ AÀ §A¢üU¼ À ÁUÀÄvÁÛg.É vÁ¬ÄAiÉÄà ªÀÄUÀÄ«£À ªÉÆzÀ® UÀÄgÀÄ.
ªÀÄ£ÉAiÉÄà ªÉÆzÀ® ¥ÁoÀ±Á¯É JA§ £ÁtÄÚr CPÀëgÀ±ÀB ¤dªÁzÀÄzÀÄ. vÁ¬Ä-vÀAzÉAiÀÄgÀ
£ÀqÉ £ÀÄr, ZÀlĪÀnPÉU¼ À ÄÀ , ªÀ媺 À jÀ ¸ÀÄ«PÉ, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ CA±ÀU¼ À ÄÀ ªÀÄUÀÄ«£À £ÉÊwPÀ ºÁUÀÆ
¨sÁªÀ£ÁvÀäPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É §ºÀ¼À ZÀlĪÀnPÉ :
¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀÄvÀÛªÉ. ¦æÃw, ªÁvÀì®å, «±Áé¸À, ¤ªÀÄä PÀÄlÄA§ªÀ£ÄÀ ß DzsÁgÀªÁVlÄÖPÆ

ED
É AqÀÄ
¸ÀºÀ£É, ¸ÀºÀÈzÀAiÀÄvÉ, ¸ÀºÀPÁgÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¤ªÀÄä CfÓ, vÀAzÉ, vÁ¬Ä, ¸ÉÆÃzÀj/¸ÉÆÃzÀg,À

H
fêÀ£À ªÀiË®åUÀ¼À ªÉÆzÀ® ¥ÁoÀUÀ¼À£ÀÄß CwÛUÉ, CvÉÛ EªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ¤ªÀð»¸ÀÄwÛgÀĪÀ/

IS
ªÀ Ä UÀ Ä ªÀ Å ªÀ Ä £É A iÀ Ä °è A iÉ Ä Ã PÀ ° AiÀ Ä ÄvÀ Û z É . wÛzÀÝ PÁAiÀÄðZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁr.
BL
EP S

PÀÄlÄA§zÀ ºÉÆUÀ½PÉUÀ¼ÀÄ DPÉAiÀÄ / DvÀ£À

R TB
U
ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÉ GvÉÛÃd£ÀPÁjAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
BE @K

vÀ¥ÀÅà ªÀiÁrzÁUÀ ²PÉëAiÀÄÄ ¸ÀjAiÀiÁzÀ zÁjAiÀÄ°è £ÀqɸÀÄvÀÛzÉ. vÀAzÉ vÁ¬ÄAiÀÄgÀÄ

ªÀAiÀĹì£À°è, C£ÀĨsÀªÀzÀ°è, C¢üPÁgÀzÀ°è »jAiÀÄgÁzÀÝjAzÀ ªÀÄPÀ̼ÀÄ «zsÉÃAiÀÄvɬÄAzÀ
£ÀqÉzÀÄPÉƼÀÄîvÁÛgÉ. vÁ¬Ä-vÀAzÉAiÀÄgÀ MqÀ£ÁlzÀ ¥Àj¸ÀgÀ¢AzÀ ¥Àæ¨sÁ«vÀgÁUÀÄvÁÛgÉ.
ªÀÄ°èUÉ ªÉÆUÀÄÎUÀ¼ÀAwzÀÝ ªÀÄPÀ̼À ªÀÄ£À¸ÀÄì ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀt¢AzÁV CgÀ¼ÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ
TO

¥Àæ¥sÀÅ®èªÁUÀÄvÀÛzÉ.
2. ¸ÀªÄÀ ªÀAiÀĸÀÌgÄÀ : ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀtzÀ §ºÀĪÀÄÄRå ¤AiÉÆÃVUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀĪÀAiÀĸÀÌgÀÄ, eÉÆvÉAiÀÄ
T
O

DlUÁgÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉßûvÀgÀÄ DVgÀÄvÁÛgÉ. F ¸ÀA§AzsÀªÀÅ ¸ÀºÀPÁgÀ ºÁUÀÆ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ

N

ºÉÆAzÁtÂPA É iÀÄ£ÀÄß Dzsj

À ¹gÀÄvÀÛz.É CªÀgÄÀ §ºÀĪÀÄnÖUÉ MAzÉà ªÀAiÀĹ죪
À g
À ÁVzÀÄÝ, vÀ£ßÀ
¥ÉÇõÀPÀjAzÀ ªÀÄvÀÄÛ ²PÀëPÀjAzÀ w½AiÀįÁUÀzÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉßûvÀjAzÀ ªÀÄUÀĪÀÅ
w½AiÀÄÄvÀÛzÉ. ¸ÀªÀiÁdzÀ zÀȶ֬ÄAzÀ F CjªÀÅ CUÀvÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
3. zsÀªÀÄð : ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀtzÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è zsÀªÀÄðzÀ ¥ÁvÀæªÀÅ ªÀÄÄRåªÁVgÀÄvÀÛzÉ. zsÀªÀÄðªÀÅ
¸ÁªÀiÁfPÀ fêÀ£ÀPÉÌ DzÀ±ÀðzÀ vÀ¼ÀºÀ¢ ºÁPÀÄvÀÛzÉ. ¤ÃwAiÀÄÄvÀªÁzÀ fêÀ£À £ÀqɸÀ®Ä
¨ÉÆâü¸ÀÄvÀÛzÉ. vÀAzÉ vÁ¬ÄAiÀÄgÀÄ, »jAiÀÄgÀÄ, ¸ÀA§A¢üUÀ¼ÀÄ zsÁ«ÄðPÀ ¸ÀܼÀUÀ½UÉ
ºÉÆÃUÀĪÀÅzÀ£ÄÀ ß ªÀÄPÀ̼ÄÀ UÀªÄÀ ¤¸ÀÄvÁÛg.É ¥ÀÇeÉ, ºÀ§â, eÁvÉ,æ GvÀª
ì À ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ
ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À°è ¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄvÁÛgÉ. zsÁ«ÄðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ªÉÄÊUÀÆr¹PÉƼÀÄîvÁÛgÉ.
EzÀjAzÀ ¸ÀªÀiÁd¸ÉêÉAiÀÄ°è D¸ÀQÛ, zÁ£À, zsÀªÀÄð, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ½AzÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ
M½wUÉ £ÉgÀªÁUÀÄvÁÛgÉ.

77
4. ±Á¯É : ªÀÄUÀÄ«£ÀÀ ¸ÁªÀiÁfÃPÀgt À zÀ°è ±Á¯ÉAiÀÄ ¥ÁvÀæ ªÀĺÀvéÀ¥ÇÀ tðªÁzÀÄzÀÄ. ±Á¯ÉAiÀÄ°è
²PÀëtzÀ ¥ÀjuÁªÀÄzÀ eÉÆvÉUÉ vÀªÀÄä UÀÄgÀÄUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉßûvÀgÀ ªÀåQÛvÀézÀ ¥Àæ¨sÁªÀPÉÌ
M¼À¥ÀqÀÄvÁÛ£É/¼É. ²PÀët¢AzÀ ªÀÄUÀÄ«£À ªÀvÀð£É, eÁÕ£À, ²Ã® ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ£ÉÆèsÁªÀUÀ¼ÀÄ
gÀÆ¥ÀÅUÉƼÀÄîvÀÛªÉ. DvÀ£À ¸ÀÄ¥ÀÛ±ÀQÛ, ¸ÁªÀÄxÀåðUÀ¼ÀÄ ¥ÀPæ ÀlUÉƼÀÄîvÀÛªÉ. CªÀ£À/¼À fêÀ£ÀªÀ£ÀÄß
«±Á®UÉƽ¹, ¸ÁªÀiÁfPÀ fêÀ£ÀPÉÌ
CtÂUÆ É ½¸ÀÄvÀz Û .É ªÀÄUÀÄ«£À ¸ÁªÀiÁfÃPÀgt À zÀ°è
²PÀëPÀ/²PÀëQAiÀÄgÀ ¥ÁvÀæ ªÀĺÀvÀé¥ÀÇtðªÁzÀÄzÀÄ.
CªÀ g À Ä D ªÀ A iÀ Ä ¹ì £ À ° è ²PÀ ë P À j AzÀ ºÉ Z À Ä Ñ
¥À æ ¨ s Á «vÀ g ÁUÀ Ä vÁÛ g É . ¸À £ À ß qÀ v É , ¸À z ÁãªÀ £ É ,
¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ F UÀÄtUÀ¼ÀÄ ²PÀëPÀgÀ £ÀqÉ£ÀÄrUÀ¼À°è
C©üªÀåPÀÛªÁV ªÀÄPÀ̽UÉ ¦æÃw, «±Áé¸À, ¸ÀºÀ£É,
¸ÀºÀÈzÀAiÀÄvÉ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ fêÀ£À ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß
ªÉÄÊUÀÆr¹UÉƼÀÄîªÀAvÉ vÀgÀ¨ÉÃw ¤ÃqÀ¨ÉÃPÀÄ.
¥À o É å ÃvÀ g À ZÀ l ĪÀ n PÉ U À ¼ À Ä , gÀ Z À £ ÁvÀ ä PÀ
PÁAiÀÄðPÀª æ ÄÀ UÀ¼° À è ¨sÁUÀª»À ¸ÀĪÀAvÉ ¥ÉÃæ gÉæ¸À¨ÃÉ PÀÄ. ¤ÃªÉà AiÉÆÃa¹ :

ED
±Á¯Á ¥ÀoÀ嫵ÀAiÀÄUÀ¼À°è ªÀÈwÛ²PÀët, ¯ÉÊAVPÀ²PÀët, ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀtzÀ »£É߯ÉAiÀÄ°è
DzsÁåwäPÀ²PÀët, zÉÊ»PÀ²PÀët, fêÀ£À P˱À®åUÀ¼ÀÄ ¨Á®PÀ/QAiÀiÁV ±Á¯ÉAiÀÄ°è ¤ÃªÀÅ

H
IS
ªÉ Æ zÀ ¯ ÁzÀ Ä ªÀ Å UÀ ¼ À £ À Ä ß AiÉ Æ ÃUÀ å jÃwAiÀ Ä °è ¤ªÀð»¸ÀĪÀ ¥ÁvÀæUÀ¼À PÁAiÀÄð
®¨sÀåªÁUÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ. F CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀëªÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß AiÉÆÃa¹.
BL
EP S

ªÀ Ä UÀ Ä ªÀ Å PÀ ° AiÀ Ä ÄªÀ Å zÀ j AzÀ ¸ÁªÀ i ÁfÃPÀ g À t

R TB
U
¸Á¢üvÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
BE @K

5. ¸ÀªÄÀ ƺÀ ªÀiÁzsåÀ ªÀÄ : DzsÄÀ ¤PÀ ¸ÀªiÀ ÁdzÀ°è ¸ÀªÄÀ ƺÀ ªÀiÁzsåÀ ªÄÀ UÀ¼ÄÀ ¥Àª æ ÄÀ ÄR ¤AiÉÆÃVAiÀiÁV
PÉ®¸ÀªiÀ ÁqÀÄvÀª Û .É zÀÆgÀz± À ðÀ £À, ZÀ®£ÀavÀ,æ ¸ÀĢݥw À Pæ U
É ¼
À ÄÀ , ¤AiÀÄvÀPÁ°PÉU¼ À ÄÀ , £ÁlPÀU¼
À ÄÀ ,
gÉÃrAiÉÆÃ, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¸ÀªÀÄƺÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ ¸Á»vÀåªÀ£ÀÄß «¥ÀÅ®ªÁV §¼À¸ÀÄvÀÛªÉ.
eÁ»gÁvÀÄ, gÉÃrAiÉÆà PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ, PÀxÉ, PÀªÀ£À, PÁzÀA§jUÀ¼ÀÄ, £ÁlPÀ,
£ÀÈvÀågÀÆ¥ÀPÀ, ¸ÀAVÃvÀ, ©üwÛ¥ÀvÀæ, ªÀĺÁ£ïªÀåQÛUÀ¼À «±ÉõÀ ºÉýPÉUÀ¼ÀÄ, CªÀÄÈvÀªÁtÂUÀ¼ÀÄ
TO

ªÀÄvÀÄÛ C£ÀĨsÀªÀzÀ £ÀÄrUÀ½AzÀ D¼ÀªÁV ¥Àæ¨sÁ«vÀgÁUÀÄvÁÛ£É/¼É. ªÁvÉðUÀ¼ÀÄ, gÀ¸À¥Àæ±Éß

PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ, ¥ÀjZÀAiÀÄ, ¸ÀAªÁzÀ, «ZÁgÀ ¸ÀAQgÀt, ««zsÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À «ÃPÀëuÉ,
T
O

C£ÉéÃóµÀuÉ, ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ½AzÀ ¸ÀªÀÄƺÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼À ¸ÀzÀâ¼ÀPÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. GvÀÛªÀÄ

N

¸ÀA¸ÁÌgÀ ºÁUÀÆ ªÀåQÛvÀéªÀ£ÀÄß gÀƦ¹PÉƼÀî®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁUÀĪÀ, ±ÉÊPÀëtÂPÀ ªÀĺÀvÀéªÀżÀî

PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ GvÀÛªÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ DzsÀĤPÀvÉAiÀÄ ¥Àæ¨sÁªÀ¢AzÀ
¨É¼ÉAiÀÄÄwÛgÀĪÀ AiÀÄĪÀ d£ÁAUÀªÀÅ ¸ÀA¸ÀÌøw ºÁUÀÆ ªÀiË®åUÀ½AzÀ zÀÆgÀ ¸ÀjAiÀÄÄwÛzÉ.
6. £É g É ºÉ Æ gÉ (Neighbourhood) : £É g É º É Æ gÉ
JAzÀgÉ CPÀÌ¥PÀ ÌÀzª À gÀ ÄÀ JAzÀxð À . ¸ÀªÄÀ ÄzÁAiÀÄzÀ ZÀlĪÀnPÉ :
UÀÄtUÀ¼£ À ÄÀ ß ºÉÆA¢gÀĪÀ aPÀÌ ¸ÀªÄÀ ƺÀ. £Égº É Æ
É gÉ ¤ªÀÄä ¥ÀPÀÌzÀ ªÀÄ£ÉAiÀĪÀgÉÆA¢UÉ
UÁvÀz æ °
À è aPÀÌzÁVgÀÄvÀz Û .É d£ÀgÄÀ ¥Àg¸
À ÀàgÀ ¸ÀA§AzsÀ ¤ªÀ Ä ä ªÀ Ä £É A iÀ Ä ¸À A §Azs À ª À £ À Ä ß
ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ. ¸ÀܽÃAiÀĪÁV ªÁ¹¸ÀĪÀ d£ÀjUÉ «±Éèö¹.
ºÀ®ªÁgÀÄ jÃwAiÀÄ°è CUÀvÀå ¸ÉÃªÉ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ.
£ÉgɺÉÆgÉAiÀÄ ¥ÁvÀæ UÁæªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀgÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÉgÀqÀgÀ®Æèè PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ JgÀqÀÄ
¥Àj¸ÀgU À ¼À ®À Æè ¥ÁvÀæ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀégÆ
À ¥À ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ EgÀÄvÀz
Û .É UÁæ«Ät ¥Àz æ ÃÉ ±ÀU¼
À °
À è EzÀgÀ ¥ÁvÀæ

78
 ªÀĺÀvéÀzÁÝVzÉ. £Égº É Æ
É gÉAiÀÄ d£ÀgÄÀ PÀµÖÀ-¸ÀÄR ¸ÀAvÉÆõÀ ¸ÀªiÀ ÁgÀA¨sÀ ªÀÄÄAvÁzÀªÅÀ UÀ¼£ À ÄÀ ß
¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ºÀAaPÉÆAqÀÄ MAzÉà PÀÄlÄA§zÀªÀgÀAvÉ fë¸ÀĪÀgÀÄ. D¸ÀQÛ. C©ügÀÄa, ºÀ§â
ºÀj¢£À, «ªÁºÀ, zsÁ«ÄðPÀ ¸ÀªÀiÁgÀA¨sÀ ªÀÄÄAvÁzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è M§âjUÉƧâgÀÄ
¸ÀA
à ¢¸ÀĪÀgÄÀ . UÁæ«ÄÃt ¥Àj¸Àgz À °
À è JAvÀºÀ ¸ÀAzÀ¨ð Às zÀ®Æè £Égº
É ÆÉ gÉAiÀĪÀjzÁÝgÉ JA§
¨sÁªÀ£AÉ iÉÆA¢UÉ fë¸ÀĪÀªg À ÄÀ ºÉa£ Ñ À ¸ÀASÉåAiÀÄ°èzÁÝg.É DzÀgÉ £ÀUgÀ À ¥Àj¸Àgz
À °
À è EAvÀºÀ
¨sÁªÀ£U É ½
À UÉ, PÀµÀÖ-¸ÀÄRUÀ½UÉ £ÉgɺÉÆgÉAiÀĪÀjzÁÝgÉ JA§ ¨sÁªÀ£É H»¸À¯ÁUÀĪÀÅ¢®è.
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV £ÀUÀgÀUÀ¼À°è £ÉgɺÉÆgÉAiÀĪÀgÀ£ÀÄß £ÀªÀÄäªÀgÀÄ JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸ÀĪÀÅzÀQÌAvÀ
ªÉÊAiÀÄQÛPÀªÁV UÀÄgÀÄw¸ÀĪÀÅzÉà ºÉZÀÄÑ.
°AUÀ ºÁUÀÆ ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀt : FUÁUÀ¯Éà w½¹zÀAvÉ ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀtªÀÅ ¥ÀæwAiÉƧ⠪ÀiÁ£ÀªÀ
fëUÀÆ CvÀåªÀ±åÀ ªÁzÀÄzÀÄ. ¸ÁªÀiÁfÃPÀgt À zÀ ¥ÀQæ Aæ iÉÄAiÀÄÄ J¯Áè PÀÄlÄA§zÀ°è MAzÉà vÉg£ À ÁV
£ÀqA É iÀÄĪÀÅ¢®è. ºÉvª
ÛÀ gÀ À DZÁgÀ-«ZÁgÀU¼ À ÄÀ , ±ÉÊPÀt
ë P À ªÀÄlÖ, D¸É-DPÁAPÉ,ë C©ügÄÀ a-DzÀåvU É ¼
À ÄÀ
EvÁå¢ ¸ÁªÀiÁfÃPÀgt À zÀ ¥ÀQæ A
æ iÉÄAiÀÄ°è ¥À¨
æ Ás «¸ÀÄvÀª Û .É EzÀjAzÀ ¸ÁªÀiÁfÃPÀgtÀ zÀ ¥ÀQæ A
æ iÉÄAiÀÄ°è
CjvÉÆ CxÀªÁ CjAiÀÄzÉAiÉÆà ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß, DZÁgÀ-«ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ©ü£Àß-©ü£Àß jÃwAiÀÄ°è

ED
vÀªÀÄä ªÀÄPÀ̽UÉ w½¸ÀÄvÁÛ EgÀÄvÁÛgÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ ªÀÄUÀ DlªÁr ªÀÄ£ÉUÉ «¼ÀA§ªÁV
§AzÀgÉ UÀzÀj¸ÀĪÀ jÃwUÀÆ, ªÀÄUÀ¼ÀÄ «¼ÀA§¢AzÀ ªÀÄ£ÉUÉ §AzÀgÉ UÀzÀj¸ÀĪÀ jÃwUÀÆ

H
ªÀåvÁå¸ÀªÀ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ªÀÄUÀ£À£ÀÄß ‘‘§A¢AiÀiÁ ªÀÄUÀ£É’’ CAzÀgÉ ªÀÄUÀ½UÉ

IS
‘‘EµÉÖÃPÉ vÀqÀ ªÀiÁrzÉ’’ PÀvÀÛ¯ÁUÀĪÀ ªÀÄÄAZÉ£É ªÀÄ£É ¸ÉÃgÀ¨ÉÃPÀÄ J£ÀÄßwÛgÀÄvÁÛgÉ. «±ÉõÀªÁV
BL
EP S
¨sÁgÀvÀzÀ°è ªÀÄUÀ¼À£ÀÄß CqÀÄUÉUÉ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀ®Ä C¥ÉÃQë¸ÀÄvÁÛgÉ. DzÀgÉ ªÀÄUÀ¤AzÀ EzÀ£ÀÄß
R TB
U
¤jÃQë¸ÀĪÀÅ¢®è. CzÉà jÃw ºÉtÄÚ ªÀÄUÀÄ«UÉ DlªÁqÀ®Ä ‘qÉÆÃ¯ï’ £ÀÆß, ªÀÄUÀ¤UÉ ‘QæPÉmï
BE @K

¨Áål£ÀÄß’ ¤ÃqÀÄvÁÛgÉ. F jÃwAiÀÄ ©ü£ÀߪÁV °AUÁzsÁgÀPÉÌ C£ÀÄUÀÄtªÁV ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀt

¥ÀQæ A
æ iÉÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV £ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß ªÀåvÁå¸À vÉÆÃgÀĪÀ ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀt J£ÀÄßvÉÛêÉ.
EA¢£À DzsÀĤPÀ ¸ÀAQÃtð ¸ÀªÀiÁdzÀ°è ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ
UÀt¤ÃAiÀĪÁV §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÁUÀÄwÛªÉ. EzÀÄ PÁ®PÁ®PÉÌ zÉñÀ¢AzÀ zÉñÀPÉÌ §zÀ¯ÁVªÉ.
TO

¨sÁgÀvÀzÀ°è gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæeÁ¸ÀvÁÛvÀäPÀ ¥ÀæeÉÕ, ºÉƸÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜ, DzsÀĤPÀ ²PÀët

ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ£ÀÄß ¥ÀgÁ¢üãÀvɬÄAzÀ ©qÀÄUÀqÉUÉƽ¹ ºÉƸÀ gÀÆ¥À ¤ÃrvÀÄ. ªÉÆzÀ®Ä ¥ÀÅgÀĵÀgÀÄ
T

ªÀiÁvÀæ ¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÁVzÀÝ PÉ®ªÀÅ CAvÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ¹ÛçÃAiÀÄgÀÄ E¢ÃUÀ ¥ÀqÉAiÀįÁgÀA©ü¹zÁÝgÉ.

O

DzÁUÀÆå °AUÀ ¨sÉÃzÀªÀ£ÀÄß DzsÀj¹zÀ ±ÀæªÀÄ«¨sÀd£É E£ÀÆß ªÀÄÄAzÀĪÀgÉ¢zÉ. UÀt PÉ®¸À,

N

GQÌ£À PÁSÁð£ÉU¼ À °
À è£À PÉ®¸À, ¸ÀÄgÀAUÀ vÉÆÃqÀĪÀ PÉ®¸À, ¸ÁUÀgz
À Á¼ÀU½À AzÀ ¸ÀA¥À£ÆÀ ä®UÀ¼£
À ÄÀ ß
vÉUÉAiÀÄĪÀ PÉ®¸À ªÀÄÄAvÁzÀ PÁAiÀÄðPÉëÃvÀæUÀ¼À°èAiÀÄÆ ¹ÛçÃAiÀÄgÀÄ EwÛÃZÉUÉ CªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀqÉAiÀÄÄwÛzÁÝgÉ. ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ªÀÈwÛ, ªÀQð ªÀÈwÛ, «±Àé«zÁ央AiÀÄ ªÀÄlÖzÀ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É,
PÁSÁð£ÉAiÀÄ PÁAiÀÄð, ¸ÉʤPÉÆÃzÀåªÄÀ AiÀÄÄzÉÆÞÃ¥ÀPg À t
À UÀ¼À GvÁàz£À Á PÁAiÀÄðUÀ¼°
À è FUÁUÀ¯ÃÉ
¹ÛçÃAiÀÄgÀÄ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÁÝgÉ. ZÀlĪÀnPÉ :
¸ÁévAÀ vÁæöå£A
À vÀg,À ¨sÁgÀvz
À °
À è PÀAqÀħAzÀ ¸ÀªiÀ Á£ÀvA
É iÀÄ «±ÉõÀ ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrgÀĪÀ
vÀvÀézÀ C£ÀĵÁ×£À, ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̼À ²PÀëtPÁÌV ¸ÀPÁðgÀ PÉÊUÉÆAqÀ ªÀ Ä »¼É A iÀ Ä gÀ §UÉ Î ªÀ i Á»w
«±ÉõÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ, DyðPÀ ¥ÀæUÀw, ºÁUÀÄ £ÀUÀgÀ ¸ÀAUÀ滹.
¥ÀæzÉñÀUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ, §zÀ¯ÁzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ zsÉÆÃgÀuÉUÀ¼ÀÄ
¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀtzÀ°è °AUÀ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß vÀgÀĪÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ªÀ»¹zÉ.

79
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. SÁ° ©nÖgÀĪÀ eÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ vÀÄA©j.
1. ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀåQÛAiÀiÁV gÀÆ¥ÀÅUÉƼÀÄîªÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß __________
J£ÀÄßvÉÛêÉ.
2. vÁ¬ÄAiÉÄà ªÀÄUÀÄ«£À ªÉÆzÀ® ______________ .
3. ªÀÄ°èUÉ ªÉÆUÀÄÎUÀ¼ÀAwzÀÝ ªÀÄPÀ̼À ªÀÄ£À¸ÀÄì_________¢AzÁV CgÀ¼ÀÄvÀÛzÉ.
II. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è ZÀað¹ GvÀÛj¹.
4.  ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀtzÀ°è ¸ÀªÀĪÀAiÀĸÀÌgÀ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß «ªÀj¹.
5. PÀÄlÄA§zÀ ¥Àj¸ÀgÀzÀ°è ªÀÄUÀĪÀÅ PÀ°AiÀÄĪÀ ªÀiË®åUÀ¼ÁªÀŪÀÅ ?
6. ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀtzÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è zsÀªÀÄðzÀ ¥ÁvÀæªÉãÀÄ ?

ED
7. ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀtzÀ ªÀĺÀvÀéªÀ£ÀÄß w½¹.

H
8. ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀtzÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è ±Á¯ÉAiÀÄ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß «ªÀj¹.

IS
9. DzsÀĤPÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀtzÀ ¤AiÉÆÃVAiÀiÁV ¸ÀªÀÄƺÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ
BL
EP S
R TB

ºÉÃUÉ PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ ?

U
BE @K

III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
1. `¸ÀªÀiÁd ¤ªÀiÁðtzÀ°è ¸ÀªÀÄƺÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼À ¥ÁvÀæ’ – F PÀÄjvÀÄ ¥Àæ§AzsÀ
¸ÀàzsÉðAiÀÄ£ÀÄß K¥Àðr¹.
2. ªÀÈvÀÛ ¥ÀwæPÉUÀ¼À°è ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀtPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ §gÀĪÀ ¯ÉÃR£ÀUÀ¼À£ÀÄß
TO

¸ÀAUÀ滹.
T
O

IV. AiÉÆÃd£É.
N

1. ««zsÀ PÉÃë vÀU

æ ¼
À °
À è G£ÀßvÀ ¸Ázs£
À É ªÀiÁrgÀĪÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ §UÉÎ ªÀiÁ»w
¸ÀAUÀ滹j.

*****

80
 CzsÁåAiÀÄ - 26

¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ ¥ÀzÀzÀ CxÀð
• £ÀUÀgÀ - ¥ÀzÀzÀ CxÀð ºÁUÀÆ £ÀUÀgÀ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ
• PÉÊUÁjQÃPÀgÀt - £ÀUÀjÃPÀgÀtzÀ ¸ÀA§AzsÀ
• UÁæ«ÄÃt ºÁUÀÆ D¢ªÁ¹ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ
¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ CxÀð
¸ÁªÀiÁ£Àå ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ, ªÀiË®åUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁ£Àå UÀÄgÀÄvÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ MAzÀÄ
¤¢ðµÀÖ ¨sËUÉÆýPÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ªÁ¹¸ÀĪÀ d£ÀgÀ ¸ÀªÀÄƺÀªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ JAzÀÄ

ED
PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. EzÉÆAzÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ WÀlPÀªÁVzÉ.

H
¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ

IS
ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ MAnAiÀiÁV EgÀ¯ÁgÀ. CªÀ£ÀÄ/¼ÀÄ ¸ÀAWÀfë. CªÀ£ÀÄ/¼ÀÄ vÁ£ÀÄ ªÁ¹¸ÀĪÀ
BL
EP S
R TB

UÀÄA¦£À ¸ÀzÀ¸ÀågÉÆA¢UÉ C£ÉÃPÀ jÃwAiÀÄ°è ¸ÀA§AzsÀ ºÉÆA¢gÀÄvÁÛ£É/¼É ¤gÀAvÀgÀªÁV

U
ªÁ¹¸ÀÄwÛgÀĪÀ ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæzÉñÀzÀ ¸ÀºÀ¸ÀzÀ¸ÀågÉÆA¢UÉ ªÁ¹¸ÀĪÀÅzÀ®èzÉà ¸ÁªÀiÁfPÀ M®ªÀÅ,
BE @K

PÀ¼ÀPÀ½AiÀÄ£ÀÄß ¨É¼É¹PÉƼÀÄîvÁÛ£É/¼É. EzÀjAzÀ DvÀ£À°è/¼À°è ¸ÁªÀiÁ£Àå ¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄÆqÀÄvÀÛªÉ.

F jÃwAiÀÄ ¤¢üðµÀÖ ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÁªÀiÁfPÀ §zÀÄPÀÄ £ÀqɸÀĪÀ ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÉÄÃ
¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ JAzÀÄ PÀgɹPÉƼÀÄîvÀÛzÉ. ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀĪÀÅ F PɼÀPÀAqÀ UÀÄt®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß
ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.
TO

1) d£ÀgÀ UÀÄA¥ÀÄ 2) ¹Ã«ÄvÀ ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæzÉñÀ 3) MUÀÎnÖ£À ¨sÁªÀ£ÉUÀ¼ÀÄ

4) fêÀ£ÀzÀ §UÉÎ ¸ÁªÀiÁ£Àå zÀ馅 5) PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ½AzÀ ¸ÁܦvÀªÁVgÀĪÀÅ¢®è.
T
O

£ÀUÀgÀ JAzÀgÉãÀÄ?
N

£ÀUÀgÀªÉA§ÄzÀÄ ¸Á¥ÉÃPÀë
zÉÆqÀØ UÁvÀz æ À ºÉZÄÀ Ñ d£À¸ÁAzÀv æ AÉ iÀÄļÀî
ºÁUÀÆ ¸ÁªÀiÁfPÀªÁV ªÉÊ«zsÀåvÉ
AiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀ d£ÀgÀ ±Á±ÀévÀ
£É ¯ É A iÀ i ÁVzÉ . £À U À g À ª À Ç MAzÀ Ä
¸ÀªÄÀ ÄzÁAiÀÄ. AiÀiÁªÀÅzÉà ¥Àz æ ÃÉ ±Àª£ À ÄÀ ß
“£À U À g À ” ªÉ A zÀ Ä ¥À j UÀ t  ¸ À Ä ªÀ ° è
2011gÀ d£À U À t w ¤UÀ ¢ ü ¥ À r ¹zÀ
CA±ÀU¼ À ÄÀ »ÃVªÉ.
£ÀUÀgÀ

81
1) PÀ¤µÀÖ 50,000 d£À¸ÀASÉå.
2) MAzÀÄ ZÀzÀgÀ ªÉÄÊ°UÉ 1000 d£À¸ÁAzÀævÉ.
3) ºÉaÑ£À ¨sÁUÀzÀµÀÄÖ d£ÀgÀÄ PÀȶAiÉÄÃvÀgÀ ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ°è vÉÆqÀVgÀĪÀÅzÀÄ.
4) £ÁUÀjPÀ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À ®¨sÀåvÉ.
5) £ÀUÀgÀ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀĪÀ£ÀÄß ¥ÀlÖt, £ÀUÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÁ£ÀUÀgÀUÀ¼ÉAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸ÀÄvÁÛgÉ.
£ÀUÀgÀ ¸ÀégÀÆ¥ÀzÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ :
1) ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÉÊ«zsÀåvÉ 2) C£Á«ÄPÀvÉ 3) ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ZÀ®£É
4) ªÀåQÛªÁzÀ, «¯Á¸ÀªÁzÀ, ºÁUÀÆ ªÉÊAiÀÄQÛPÀvÉUÉ ºÉZÀÄÑ MvÀÄÛ
5) ¸ÀAWÀ, ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼À ¨É¼ÀªÀtÂUÉ 6) aPÀÌ UÁvÀæzÀ PÀÄlÄA§
7) ¸ÁªÀiÁfPÀ ¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀÄ wêÀæ ªÉÃUÀ
PÉÊUÁjQÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀjÃPÀgÀt :
ZÀlĪÀnPÉ :
PÉÊUÁjQÃPÀgÀt JAzÀgÉ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À

ED
¤ªÀÄä ªÁ¸À¸ÀܼÀPÉÌ ºÀwÛgÀ«gÀĪÀ
GvÁà z À £ É U É §¼À ¸ À Ä ªÀ vÀ A vÀ æ e ÁÕ £ À z À ° è GAmÁUÀ Ä ªÀ £ÀUg
À À ºÁUÀÆ ºÀ½A î iÀÄ°è PÀAqÀÄ

H
§zÀ ¯ ÁªÀ u É A iÀ Ä ¥À æ Q æ A iÉ Ä . ¸À à µ À Ö ª ÁV ºÉ à ¼À Ä ªÀ Å zÁzÀ g É , §gÀĪÀ ªÀåvÁå¸U
À ¼
À £
À ÄÀ ß (d£À¸AÀ SÉå,

IS
vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ GzÀåªÀÄzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸À®Ä «¹ÛÃtð, ¸Ë®¨sÀåUÀ¼ÀÄ) PÀAqÀÄ
EzÀ£ÀÄß §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. BL
EP S
»r¬Äj.
R TB
U
©ænóµÀgÀ ¥ÀævÉåÃPÀvÁ ¤ÃwAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄ¢AzÀ, ¥ÀæxÀªÀÄ
BE @K

eÁUÀwPÀ AiÀÄÄzÀÞzÀªÀgÉUÉ CªÀgÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è PÉÊUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß

¸Áܦ¸À ° ®è . £À A vÀ g À PÉ Ê UÁjPÉ U À ¼ À ¸ÁÜ¥À £ É A iÀ Ä Ä ºÀ ¼ É A iÀ Ä ¤ÃªÉà ªÀiÁr :
UÀÄrPÉÊUÁjPÉU¼À £
À ÄÀ ß £Á±À¥r
À ¹vÀÄ. UÁæ«ÄÃt d£Àg£ À À ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀÄä f¯Áè PÉÃAzÀæ ªÁå¦Û-
À ÄÀ ß £ÀUg
PÉÊUÁjPÁ PÉÃAzÀæUÀ½UÉ PÀgÉ vÀA¢vÀÄ. ºÀ½îUÀ¼À£ÀÄß vÉÆgÉzÀÄ d£ÀgÀÄ AiÀÄ°ègÀĪÀ §ÈºÀvï PÉÊUÁjPÉUÀ¼À
PÉÊUÁjPÁ £ÀUÀgÀUÀ¼À°è D±ÀæAiÀÄ ¥ÀqÉzÀÄzÀ®èzÉà ºÁUÀÆ zÉÆgÀQzÀ ¥ÀnÖ ªÀiÁr ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼ÀÄ
TO

GzÉÆåÃUÁªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß M¦àPÉÆAqÀgÀÄ. ¨sËUÉÆýPÀ ªÀÄvÀÄÛ GvÁࢸÀĪÀ ¸ÀgPÀ ÄÀ UÀ¼À ºÉ¸gÀ £ À ÄÀ ß

ªÀÈwÛ¥ÀgÀ ZÀ®£ÉUÀ¼ÀÄ zÀÆgÀzÀ d£ÀgÀ£ÀÄß ºÀwÛgÀ ¸É¼ÉzÀÄPÉÆArvÀÄ. §gÉ ¬ Äj.
T

gÉ樀 ªÀÄvÀÄÛ §¸ÀÄìUÀ¼ÀAxÀ ¸ËPÀgÀåUÀ¼ÀÄ J®ègÀ£ÀÄß MmÁÖV¹vÀÄ.

O
N

PÉÊUÁjQÃPÀgtÀ «±ÉõÀªÁV £ÀªÄÀ ä ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÁvÁªÀgt À ªÀ£ÄÀ ß §zÀ¯Á¬Ä¹. £ÀUg À UÀ ¼

À £
À ÄÀ ß ¸ÀȶֹvÀÄ.

PÉÊUÁjPÉ
82
UÁæ«ÄÃt ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ ZÀlĪÀnPÉ :
UÁæ « ÄÃt ¸À ª À Ä ÄzÁAiÀ Ä ªÀ Å ¨s Á gÀ w ÃAiÀ Ä ¸À ª À i ÁdzÀ ¤ÃªÀÅ ªÁ¸ÀªÁVgÀĪÀ ¸ÀܼÀzÀ°è£À
DzsÁgÀ¸ÛA À ¨sªÀ ÁVzÉ. EzÀgÀ £É¯UÉ l À ÄÖ ºÀ½îAiÀiÁVzÉ. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ £ÉgÉ-ºÉÆgÉAiÀÄ ¨ÁAzsÀªÀåzÀ §UÉÎ
¸À A ¸À Ì ø w ªÀ Ä vÀ Ä Û LwºÁ¹PÀ ¨É ¼ À ª À t  U É A iÀ Ä °è UÁæ ª À Ä UÀ ½ UÉ ¤ªÀÄUÉãÀÄ w½¢zÉ ? ¤ªÀÄä
ªÀĺÀvÀÛgÀªÁzÀ ¸ÁÜ£À«zÉ. ¹Ã«ÄvÀ PÉëÃvÀæzÉƼÀUÉ ªÀÄÆr§gÀĪÀ »jAiÀ Ä jAzÀ ªÀ i Á»wAiÀ Ä £À Ä ß
¸ÀAUÀ滹
¸ÁªÀiÁfPÀ fêÀ£ÀzÀ ¥ÀÇtð ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ
J£À߯ÁVzÉ. ¸ÁªÀiÁ£Àå fêÀ£À £ÀqɸÀÄwÛgÀĪÀ ¹Ã«ÄvÀ ¨sÀÆ ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ªÁ¹¸ÀĪÀ d£ÀgÀ UÀÄA¥ÀÅ
ºÀ½îAiÀiÁVzÉ. UÁæªÀÄ JA§ PÀ®à£É PÀȶAiÀÄ£ÀÄß PÉêÀ® GzÉÆåÃUÀªÀµÉÖà C®èzÉà MAzÀÄ fêÀ£À
«zsÁ£ÀªÁV C£ÀĸÀj¸ÀĪÀ MAzÀÄ ¸ÀtÚ d£À¸ÀASÁå ¸ÀªÀÄƺÀ.
UÁæªÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ
d£À¸ÀASÉå, «¸ÁÛgÀvÉ ºÁUÀÆ fêÀ£À «zsÁ£À F «µÀAiÀÄUÀ¼À°è MAzÀÄ ºÀ½î E£ÉÆßAzÀÄ
ºÀ½îVAvÀ ©ü£ÀߪÁVzÉ. §AiÀÄ®Ä ¹ÃªÉÄAiÀÄ ºÀ½î PÀgÁªÀ½ wÃgÀzÀ ºÀ½î¬ÄAzÀ ©ü£ÀߪÁVzÉ.

ED
ªÀÄgÀĨsÆ
À «Ä CxÀªÁ ¨ÉlÖ-UÀÄqÀØU¼ À °
À è PÁtĪÀ ºÀ½îU¼
À À fêÀ£À «zsÁ£Àz° À è ªÀåvÁå¸À PÁt§ºÀÄzÀÄ.

H
C£ÉÃPÀ ªÀåvÁå¸U
À ½
À zÀÝgÆ
À ºÀ½îU¼
À °
À è PÀAqÀħgÀĪÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå ®PÀt
ë UÀ¼£
À ÄÀ ß »ÃUÉ ¥ÀnÖ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.

IS
1. aPÀÌ UÁvÀæzÀ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ BL
EP S
R TB

2. C£ÉÆåãÀå ¸ÀA§AzsÀUÀ¼ÀÄ
U
3. ¸ÁªÀiÁfPÀ LPÀåvÉ
BE @K

4. C£Ë¥ÀZÁjPÀ ¤AiÀÄAvÀæt
5. C«¨sÀPÀÛ PÀÄlÄA§UÀ¼À ¥ÁæzsÁ£ÀåvÉ
6. PÀȶAiÀÄ ¥ÁæzsÁ£ÀåvÉ
7. ¤¸ÀUÀðzÀ ¥Àæ¨sÁªÀ
TO

8. £ÉgɺÉÆgÉAiÀÄ ¥Àæ¨sÁªÀ
9. ¸ÀgÀ¼ÀvÉ
T
O

10. CwAiÀiÁzÀ zsÀªÀÄð±ÀæzÉÞ

N

11. ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ zÀȶÖPÉÆãÀ

12. ªÁå¥ÀPÀªÁV PÀAqÀħgÀĪÀ eÁw ªÀåªÀ¸ÉÜ UÁæªÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ
13. C£ÀPÀëgÀvÉ, §qÀvÀ£À ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ
UÁæªÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
1. PÀȶ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ ¤ªÀÄä Hj£À°è £ÀqÉAiÀÄĪÀ eÁvÁæ
2. UÀÄr PÉÊUÁjPÉAiÀÄ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ ªÀĺÉÆÃvÀìªÀªÀ£ÀÄß DzsÁgÀªÁVlÄÖ
PÉÆAqÀÄ UÁæ«ÄÃt ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ
3. C£ÀPÀëgÀvÉ §qÀvÀ£À ªÀÄvÀÄÛ ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹, MAzÀÄ
4. DgÉÆÃUÀå ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ PÉÆgÀvÉ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹.
5. £ÁUÀjPÀ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À PÉÆgÀvÉ

83
§ÄqÀPÀlÄÖ - D¢ªÁ¹ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ ºÁUÀÆ CzÀgÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ
£ÁUÀjPÀ ¸ÀªÀiÁd¢AzÀ zÀÆgÀªÁV zÀÄUÀðªÀĪÁzÀ PÁqÀÄ, PÀtªÉ, ¨ÉlÖ EvÁå¢
¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ªÁ¹¸ÀĪÀ d£À¸ÀªÀÄÄzÁAiÀĪÀ£ÀÄß §ÄqÀPÀlÄÖ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ J£ÀÄߪÀgÀÄ. «±ÀézÁzÀåAvÀ
EªÀgÀÄ KPÀ¥ÀæPÁgÀªÁVzÀÄÝ PÉ®ªÀÅ gÁµÀÖçUÀ¼À°è UÀt¤ÃAiÀÄ ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÁÝgÉ. D¦üæPÁzÀ
£ÀAvÀgÀ «±Àéz° À è Cw ºÉZÄÀ Ñ §ÄqÀPl
À ÄÖ d£Àg£
À ÄÀ ß ºÉÆA¢gÀĪÀ gÁµÀÖçªA
É zÀgÉ ¨sÁgÀv.À ªÀiÁ£Àª± À Á¸ÀçÛzÀ
¥ÀzPÀ Æ
É Ã±Àz°À è §ÄqÀPl
À Ö£ÄÀ ß »ÃUÉAzÀÄ ªÁåSÁ夹zÉ “¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¤¢ðµÀÖ ¨sÆ À ¥Àzæ ÃÉ ±À, ¨sÁµÉ,
¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¸ÁªÀÄåvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀ ¸ÀªÀÄƺÀ”. ¨sÁgÀvÀzÀ°ègÀĪÀ
§ÄqÀPÀlÄÖ d£ÀgÀ£ÀÄß ¤ÃVæmÉÆÃ, ªÀÄAUÉÆðAiÀÄ£ï ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄrlgÉäAiÀÄ£ï JA§ ªÀÄÆgÀÄ
¥ÀæªÀUÀðUÀ¼À°è ¸ÉÃj¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
§ÄqÀPÀlÄÖ d£ÁAUÀzÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ
1) ¸ÁªÀiÁ£Àå ¨sÀÆ¥ÀæzÉñÀ
2) PÀ Ä lÄA§/PÀ Ä lÄA§ ¸À ª À Ä ÆºÀ U À ¼ À

ED
UÀÄA¥ÀÅ

H
3) M¼À¨ÁAzsÀªÀåzÀ PÀæªÀÄ

IS
4) ¸ÁªÀiÁ£Àå ¨sÁµÉ BL
EP S

5) ¸ÀgÀ¼ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀéAiÀÄA¥Àj¥ÀÇtðvÉ

R TB
U
6) ¸ÁªÀiÁ£Àå zsÀªÀÄð
BE @K

7) ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÀA¸ÀÌøw
§ÄqÀPÀlÄÖ d£ÁAUÀ
8) ¸ÁªÀiÁ£Àå ºÉ¸ÀgÀÄ
9) ¸ÀA¸ÀPÀÛvÉ (KPÀvÉAiÀÄ ¥ÀæeÉÕ ¥À槮ªÁVgÀĪÀÅzÀÄ)
TO

10) ¤gÀPÀëgÀvÉ
¨sÁgÀwÃAiÀÄ §ÄqÀPÀlÄÖ d£ÁAUÀUÀ¼À£ÀÄß ¨sËUÉÆýPÀªÁV PɼÀPÀAqÀAvÉ «¨sÁV¸À¯ÁVzÉ.
T
O

1. F±Á£Àå ªÀ®AiÀÄ D¢ªÁ¹UÀ¼ÀÄ : ªÀÄAUÉÆîgÀ d£ÁAUÀPÉÌ ¸ÉÃjzÀ EªÀgÀÄ £ÁUÁ¯ÁåAqï,

N

ªÉÄÃWÁ®AiÀÄ, CgÀÄuÁZÀ®¥ÀæzÉñÀ, C¸ÁìA, wæ¥ÀÅgÀ, ªÀÄtÂ¥ÀÅgÀUÀ¼À°è PÀAqÀħgÀÄvÁÛgÉ. EªÀgÀÄ

ZÉÊ£Á-n¨Émï ¨sÁµÁ ¥ÀæªÀUÀðPÉÌ ¸ÉÃjzÀ ¨sÁµÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀ£ÁqÀÄvÁÛgÉ. UÀÄgÀÄAUï, °A©, ¯É¥Áà,
CPÁ, «Ä², UÁgÉÆ, SÁ¹, ZÀPÁä, £ÁUÁ, ¸ÉêÀiÁ, PÀZÁj EªÀgÀ PÉ®ªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀUÀðUÀ¼ÀÄ.
2. PÉÃAzÀæ ªÀ®AiÀÄzÀ D¢ªÁ¹UÀ¼ÄÀ : PÀȵÁÚ £À¢AiÀÄ GvÀÛgÀ ªÀÄvÀÄÛ UÀAUÁ£À¢AiÀÄ zÀQët ¨sÁUÀUÀ¼À°è
§gÀĪÀ ¥ÀªÀðvÀ ªÀÄvÀÄÛ vÀ¥Àà®Ä ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ¸ÀAvÁ®gÀÄ,
ªÀÄÄAqÁUÀ¼ÀÄ, ©®ègÀÄ, UÉÆAqÀgÀÄ, NgÁ£ïgÀÄUÀ¼ÀÄ, ¨ÉÊUÁUÀ¼ÀÄ, SÁjAiÀiÁUÀ¼ÀÄ, SÉÆAqÀgÀÄ,
PÉÆîgÀÄ, ¨sÀÆ«ÄUÀ¼ÀÄ, ¸ÀªÁgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ §ÄqÀPÀlÄÖ d£ÁAUÀzÀªÀgÀÄ £É¯É¹zÁÝgÉ. EvÀgÉ
§ÄqÀPÀlÄÖ d£ÁAUÀPÉÌ ºÉÆð¹zÁUÀ EªÀgÀÄ C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆA¢zÀªÀgÁVzÁÝgÉ.
3. zÀQëtzÀ D¢ªÁ¹UÀ¼ÄÀ : PÀȵÁÚ £À¢¬ÄAzÀ zÀQt ë PÉÌ ªÀÄvÀÄÛ PÀ£ÁåPÄÀ ªÀiÁj¬ÄAzÀ GvÀgÛ PÀ ÌÉ EgÀĪÀ
¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß zÀQët ªÀ®AiÀÄ M¼ÀUÉƼÀÄîvÀÛzÉ. DAzsÀæ ¥ÀæzÉñÀ, PÀ£ÁðlPÀ, PÉÃgÀ¼À, vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£À
84
PÉ®ªÀÅ ¨sÁUÀUÀ¼À°è F §ÄqÀPÀlÄÖUÀ¼ÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. ¸ÉÆðUÀ, AiÉÄgÀªÀ, vÉÆqÀªÀ, PÉÆÃmÁ,
ZÉAZÀÄ, ¥ÀtÂAiÀÄ, PÁqÁgï, ¹¢ÝUÀ¼ÀÄ, eÉãÀÄPÀÄgÀħgÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀgÀÄ.
EzÀ®èzÉà CAqÀªÀiÁ£ï ªÀÄvÀÄÛ ¤PÉÆèÁgï ¢éÃ¥ÀUÀ¼À°è ªÁ¹¸ÀĪÀ §ÄqÀPÀlÄÖ UÀÄA¥À£ÀÄß
£Á®Ì£A
É iÀÄ ªÀ®AiÀĪÁV ¸ÉÃj¸À§ºÀÄzÀÄ. F ªÀ®AiÀÄzÀ ¥Àª æ ÄÀ ÄR §ÄqÀPl
À ÄÖU¼
À A
É zÀg:É eÁgÁéU¼
À ÄÀ ,
NAUÉÃUÀ¼ÀÄ, ¸ÉAw£ÉðUÀ¼ÀÄ, CAqÀªÀiÁ£ïUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤PÉƨÁjUÀ¼ÀÄ.
C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. SÁ° ©nÖgÀĪÀ eÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ vÀÄA©j.
1. ¤¢ðµÀÖ ¥Àz
æ ÃÉ ±Àz°
À è ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÁªÀiÁfPÀ §zÀÄPÀÄ £Àq¸
É ÄÀ ªÀ ¥ÀjPÀ®à£A
É iÉÄÃ _____
2. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÀªÀiÁdzÀ DzsÁgÀ ¸ÀÛA¨sÀ _________ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ.
3. F±Á£Àå ªÀ®AiÀÄzÀ D¢ªÁ¹UÀ¼ÀÄ _________ d£ÁAUÀPÉÌ ¸ÉÃjzÀªÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ.

ED
II. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¦£À°è ZÀað¹ GvÀÛgÀ §gɬÄj.

H
4. £ÀUÀgÀ JAzÀgÉãÀÄ?

IS
5. PÉÊUÁjQÃPÀgÀt AiÀiÁªÀÅzÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ?
BL
EP S
R TB

6. UÁæªÀÄ JA§ ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß w½¹.

U

7. ªÀiÁ£ÀªÀ±Á¸ÀÛçzÀ ¥ÀzÀPÉÆñÀ ‘§ÄqÀPÀlÄÖ’ JA§ ¥ÀzÀPÉÌ AiÀiÁªÀ «ªÀgÀuÉ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ?

BE @K

8. £ÀUÀgÀ ¸ÀégÀÆ¥ÀzÀ ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß ¤gÀƦ¹.

9. UÁæªÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁr.
10. UÁæªÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
TO

11. §ÄqÀPÀlÄÖ d£ÁAUÀzÀ «²µÀÖ ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹.

T

12. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ §ÄqÀPÀlÄÖ d£ÁAUÀªÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ «¨sÁV¸À§ºÀÄzÀÄ?

O

III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
N

1. £ÀUg
À À - UÁæ«ÄÃt §zÀÄQ£À C£ÀÄPÀÆ® - C£Á£ÀÄPÀÆ®UÀ¼À PÀÄjvÀAvÉ ZÀZÁðPÀÆl
K¥Àðr¹.
2. ¤ªÀÄä ¸À«ÄÃ¥À«gÀĪÀ CxÀªÁ UÉÆwÛgÄÀ ªÀ §ÄqÀPn
À Ö£À d£ÀgÀ fêÀ£À PÀª
æ ÄÀ ¸ÀAUÀ»
æ ¹j.
IV. AiÉÆÃd£É.
1. ¤ªÀÄä UÁæªÄÀ /£ÀUg
À z
À °
À è£À ¸Ë®¨såÀ UÀ¼À PÉÆgÀvA
É iÀÄ£ÀÄß ¤ªÁj¸À®Ä PÉÊUÉÆArgÀĪÀ §UÉÎ
¸ÀA§A¢ü¹zÀ UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁ¬Äw / £ÀUÀgÀ¸À¨sÁ ¸ÀzÀ¸ÀåjAzÀ ªÀiÁ»w ¥ÀqɬÄj.

*****
85
 ¨sÀÆUÉÆüÀ±Á¸ÀÛç
CzsÁåAiÀÄ - 27
PÀ£ÁðlPÀzÀ R¤d ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• PÀ£ÁðlPÀzÀ°è zÉÆgÉAiÀÄĪÀ R¤dUÀ¼À ¥ÀjZÀAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ.
• PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR R¤dUÀ¼À ºÀAaPÉ ºÁUÀÆ GvÁàzÀ£É.
MAzÀ Ä zÉ Ã ±À , gÁdå
CxÀªÁ ¥ÀæzÉñÀªÀÅ DyðPÀªÁV
ªÀÄÄAzÀĪÀjAiÀÄ®Ä C°è ¹UÀĪÀ

ED
C¥ÁgÀªÁzÀ R¤d ¸ÀA¥À£ÀÆä®
UÀ ¼ À Ä ¥À æ ª À Ä ÄR ¥ÁvÀ æ ª À £ À Ä ß

H
ªÀ»¸ÀÄvÀÛªÉ. PÀ£ÁðlPÀ gÁdåªÀÅ

IS
««zsÀ jÃwAiÀÄ R¤d ¸ÀA¥Àv£ ÛÀ ÄÀ ß BL
EP S
ºÉÆA¢zÉ. CªÀÅUÀ¼À°è PÀ©âtzÀ
R TB

C¢gÀÄ, a£Àß, ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï,

U

¸ÀÄtÚPÀ®Äè, vÁªÀÄæ, ¨ÁPÉìöÊmï,

BE @K

PÉÆ æà ªÉ Ä Êmï, PÀ¯ÁßgÀÄ, C¨sÀæPÀ

ªÀ Ä vÀ Ä Û UÁæ £ É Ê mï ¥À æ ª À Ä ÄR
R¤dUÀ¼ÁVªÉ. ¥ÀæªÀÄÄR
R¤dUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ ªÀÄÄAzÉ
TO

w½AiÉÆÃt.
PÀ©âtzÀ C¢gÀÄ : EzÀÄ PÀ©ât
T
O

ªÀÄvÀÄÛ GPÀÄÌ PÉÊUÁjPÉAiÀÄ PÀZÁÑ

N

ªÀ ¸ À Ä Û . PÀ £ ÁðlPÀ ª À Å GvÀ Û ª À Ä
zÀeÉðAiÀÄ ªÀiÁåUÀßmÉÊmï
ªÀ Ä vÀ Ä Û ºÉ ª À Ä mÉ Ê mï ªÀ U À ð zÀ À
C¥ÁgÀªÁzÀ PÀ©âtzÀ C¢j£À
¤PÉ ë à ¥À ºÉ Æ A¢zÉ . ¨s Á gÀ v À z À
PÀ©âtzÀ C¢j£À GvÁàz£ À A
É iÀÄ°è
PÀ£ÁðlPÀªÀÅ JgÀqÀ£ÉAiÀÄ
¸ÁÜ£À z À ° è z É . £À ª À Ä ä gÁdå
GvÁࢸÀĪÀ PÀ©âtzÀ C¢j£À°è
±ÉæõÀ× zÀeÉðAiÀÄ ªÀiÁåUÀßmÉÊmï£À
¥Á®Ä ±É à .63 ¨s Á UÀ z À ¶ Ö z É .
G½zÀzÀÄÝ ºÉªÀÄmÉÊmï zÀeÉðAiÀÄzÁVzÉ.
86
ºÀAaPÉ : PÀ£ÁðlPÀzÀ PÀ©âtzÀ C¢j£À ºÀAaPÉ C¢üPª À ÁV §¼Áîj, «dAiÀÄ£ÀUg À ,À aPÀ̪ÄÀ UÀ¼Æ
À gÀÄ,
¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ, avÀæzÀÄUÀð, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ, ²ªÀªÉÆUÀÎ, zÀQët PÀ£ÀßqÀ, GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ ªÀÄvÀÄÛ UÀzÀUÀ
f¯ÉèUÀ¼À°è PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. §¼Áîj f¯ÉèAiÀÄÄ C¥ÁgÀªÁzÀ ¤PÉëÃ¥ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ ¥ÀæxÀªÀÄ
¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ. «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ f¯ÉèAiÀÄ ºÉƸÀ¥ÉÃmÉ ªÀÄvÀÄÛ §¼ÁîjAiÀÄ ¸ÀAqÀÆgÀÄ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°èAiÀÄÆ
PÀ©âtzÀ C¢j£À ¤PÉëÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. §¼Áîj f¯ÉèAiÀÄ zÉÆÃtªÀįÉÊ, «¨sÀÆwUÀÄqÀØ,
¨É¼ÀUÁ¼À, PÀĪÀiÁgÀ¸Áé«Ä ¨ÉlÖUÀ¼ÀÄ, wªÀÄä¥Àà£À UÀÄr, zÉêÁ¢æ ±ÉæÃtÂ, gÁªÀÄzÀÄUÀð ¨ÉlÖUÀ¼À°è
PÀ©âtzÀ C¢gÀ£ÀÄß GvÁࢸÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ.
aPÀ̪ÄÀ UÀ¼Æ À gÀÄ f¯Éè PÀ©t â zÀ C¢j£À ¤PÉÃë ¥ÀzÀ ®¨såÀ vAÉ iÀÄ°è ZÀlĪÀnPÉ
JgÀq£ À ÃÉ ¸ÁÜ£z À °À zè .É ¨Á¨Á§ÄqÀ£ïVj (E£ÁªÀiï zÀvÁÛvÉæAiÀÄ
¤ªÀÄä f¯ÉAè iÀÄ°è zÉÆgÉAiÀÄĪÀ
¦ÃoÀ), PɪÀÄätÄÚUÀÄAr, PÀÄzÀÄgɪÀÄÄR, UÀAUÁªÀÄÆ®, PÀ®ívÀÛVj, R¤d ¸À A ¥À £ À Æ ä ® UÀ ¼ À ¥À n Ö
eÉãÀĸÀÄj UÀÄqÀØUÀ¼À°è PÀ©âtzÀ C¢gÀÄ zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. vÀAiÀiÁj¹.
fêÀ ª É Ê «zs À å vÉ A iÀ Ä £À Ä ß PÁ¥ÁqÀ ® Ä gÁµÀ Ö ç z À ¸À ª É Ç ÃðZÀ Ò
£ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀÅ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£À«gÀĪÀ PÀÄzÀÄgɪÀÄÄRzÀ°è UÀtÂUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÜVvÀUÉƽ¹

ED
wÃ¥ÀÅð ¤ÃrzÉ. avÀæzÀÄUÀð f¯ÉèAiÀÄ ºÉƸÀzÀÄUÀð, ¸Á¸À®Ä, ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉAiÀÄ C«ÄãÀUÀqÀ,
vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ ºÀĽAiÀiÁgÀÄ, aPÀÌ£ÁAiÀÄPÀ£ÀºÀ½î, ²ªÀªÉÆUÀÎ f¯ÉèAiÀÄ PÀÄA¹, ±ÀAPÀgÀUÀÄqÀØ,

H
¹zÀÝgÀºÀ½î ªÀÄÄAvÁzÀ PÀqÉUÀ¼À°èAiÀÄÆ PÀ©âtzÀ C¢j£À ¤PÉëÃ¥ÀUÀ½ªÉ.

IS
gÁdåzÀ°è GvÁàzÀ£ÉAiÀiÁUÀĪÀ PÀ©âtzÀ C¢gÀ£ÀÄß ¨sÀzÁæªÀwAiÀÄ «±ÉéñÀégÀAiÀÄå PÀ©ât
BL
EP S
R TB

ªÀÄvÀÄÛ GQÌ£À PÁSÁð£ÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ §¼Áîj ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ fAzÁ¯ï «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ
U
GPÀÄÌ PÁSÁð£ÉUÀ½UÉ G¥ÀAiÉÆÃV¹ G½zÀ C¢gÀ£ÀÄß gÀ¥sÀÅÛ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ¨sÀzÁæªÀwAiÀÄ
BE @K

«±ÉéñÀégÀAiÀÄå PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GQÌ£À PÁSÁð£É ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛ®è.

ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï : ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï C¢gÀÄ ªÀÄÄRåªÁV ¥ÀzÀgÀÄ ²¯É ªÀÄvÀÄÛ gÀÆ¥ÁAvÀgÀ ²¯ÉUÀ¼À°è
DPÉìöÊqï£À gÀÆ¥ÀzÀ°è zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß «Ä±Àæ ¯ÉÆúÀªÁV GQÌ£À vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è GQÌ£À
PÁptåvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѸÀ®Ä §¼À¸ÀĪÀgÀÄ. eÉÆvÉUÉ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ, «zÀÄåvï PÉÊUÁjPÉ, gÁ¸ÁAiÀĤPÀ
TO

UÉƧâgÀ, PÁå°PÉÆà ¦æAnAUï ºÁUÀÆ §tÚUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°èAiÀÄÆ §¼À¸ÀĪÀgÀÄ. DzÀÝjAzÀ

EzÀ£ÀÄß ‘§ºÀÄ G¥ÀAiÉÆÃV R¤d’ªÉ£ÀÄߪÀgÀÄ.
T
O

ºÀAaPÉ : PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï C¢j£À ¤PÉëÃ¥À ºÉÃgÀ¼ÀªÁVzÀÄÝ, ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï

N

GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è Mr±ÁzÀ £ÀAvÀgÀ PÀ£ÁðlPÀªÀÅ JgÀqÀ£Éà ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ. gÁdåzÀ ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï

ºÀAaPÉAiÀÄÄ PÀ©âtzÀ C¢j£À ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À¯Éèà PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. §¼Áîj f¯ÉèAiÀÄ ¸ÀAqÀÆgÀÄ
ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï GvÁࢸÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀæzÉñÀªÁVzÉ. E°è gÁdåzÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ ±ÉÃ.90 gÀµÀÄÖ
ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï£ÀÄß GvÁࢸÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ. EvÀgÉ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï UÀt PÉÃAzÀæUÀ¼ÉAzÀgÉ
²ªÀªÉÆUÀÎ f¯ÉèAiÀÄ PÀÄA¹, ±ÀAPÀgÀUÀÄqÀØ, ºÉƸÀºÀ½î, avÀæzÀÄUÀð f¯ÉèAiÀÄ ¸ÁzÀgÀºÀ½î, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ
f¯ÉèAiÀÄ aPÀÌ£ÁAiÀÄPÀ£ÀºÀ½î, GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèAiÀÄ ²gÀ¹ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆ¥Á, ¯ÉÆÃAqÀ, G¸ÁÌAqÀ
ºÁUÀÆ zsÁgÀªÁqÀ, «dAiÀÄ¥ÀÅgÀ, aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ. gÁdåzÀ ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ
§ºÀÄ¥Á®£ÀÄß d¥Á£ï, aãÁ ªÀÄÄAvÁzÀ gÁµÀÖçUÀ½UÉ gÀ¥sÀÄÛ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
¨ÁPÉìöÊmï : ¨ÁPÉìöÊmï C¢gÀ£ÀÄß C®Æå«Ä¤AiÀÄA ¯ÉÆúÀªÀ£ÀÄß GvÁࢸÀ®Ä C¢üPÀªÁV
§¼À¸ÀÄvÁÛgÉ. ¹ªÉÄAmï, GPÀÄÌ, «zÀÄåvï vÀAwUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ®Æè §¼À¸ÀÄwÛgÀĪÀÅzÀjAzÀ EzÀPÉÌ
¨ÉÃrPÉ ºÉZÁÑUÀÄwÛzÉ.
87
ºÀAaPÉ : PÀ£ÁðlPÀz° À è ¨ÁPÉöì Êmï C¢j£À ¤PÉÃë ¥ÀªÅÀ ¨É¼U
À Á«, aPÀ̪ÄÀ UÀ¼ÆÀ gÀÄ, avÀz æ ÄÀ UÀð, zÀQtë
PÀ£ÀßqÀ ªÀÄvÀÄÛ GqÀĦ f¯ÉèUÀ¼À°è ºÀAaPÉAiÀiÁVzÉ. ¨É¼ÀUÁ« f¯ÉèAiÀÄÄ ¨ÁPÉìöÊmï GvÁࢸÀĪÀ
¥Àª
æ ÄÀ ÄR f¯ÉA è iÀiÁVzÉ. E°è£À ¨É¼U À Á« ªÀÄvÀÄÛ SÁ£Á¥ÀÅgÀ vÁ®ÆèPÄÀ UÀ¼°À è ¨ÁPÉöì Êmï UÀtU  ½
À ªÉ. F
C¢gÀ£ÀÄß ¨É¼ÀUÁ«AiÀÄ EArAiÀÄ£ï C®Æå«Ä¤AiÀÄA PÀA¥À¤AiÀÄ PÉÊUÁjPÉAiÀÄ°è §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛzÉ.
a£Àß : a£ÀߪÀÅ C¥ÀgÀÆ¥ÀzÀ, ºÉƼÉAiÀÄĪÀ, ºÉZÀÄÑ ¨Á½PÉ §gÀĪÀ ºÀ¼À¢ ¯ÉÆúÀªÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß
D¨sÀgÀtUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, UÀrAiÀiÁgÀ ªÀÄÄAvÁzÀ CªÀÄÆ®å ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è C¢üPÀªÁV
§¼À¸ÀÄvÁÛgÉ. a£ÀßzÀ ¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ §¼ÀPÉ EwÛÃa£À ¢£ÀUÀ¼À°è ºÉZÁÑUÀÄwÛgÀĪÀÅzÀjAzÀ ¨É¯ÉAiÀÄÆ
zÀÄ¥ÀàmÁÖVzÉ.
PÀ£ÁðlPÀªÀÅ a£ÀßzÀ UÀtÂUÁjPÉAiÀÄ°è ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¥ÀæxÀªÀÄ ¸ÁÜ£À ¥ÀqÉ¢zÉ. GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ
ºÉZÀÄÑ a£ÀߪÀ£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀzÀ UÀtÂUÀ½AzÀ¯Éà ¥ÀqÉAiÀįÁUÀÄwÛzÉ. DzÀÝjAzÀ EzÀ£ÀÄß ‘a£ÀßzÀ
£ÁqÀÄ’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¥ÁæaãÀ PÁ®¢AzÀ®Æ a£ÀßzÀ UÀtÂUÁjPÉ PÀAqÀÄ
§A¢zÉ. DzÀgÉ zÉÆqÀØ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è a£ÀßzÀ UÀtÂUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß 1880 gÀ°è eÁ£ï mÉîgï

ED
JA§ÄªÀ£ÀÄ PÉÆïÁgÀ f¯ÉèAiÀÄ°è ¥ÁægÀA¨sÀ ªÀiÁrzÀ£ÀÄ. EzÀÄ 1885 gÀ°è PÉ.f.J¥sï £ÀUÀgÀªÀÅ

H
C¹ÛvÀéPÉÌ §gÀ®Ä PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. PÉÆïÁgÀzÀ PÉ.f.J¥sï £À a£ÀßzÀ UÀt ¥ÀæzÉñÀzÀ°è £Á®ÄÌ

IS
¥Àª
æ ÄÀ ÄR UÀtU
 ½
À ªÉ. CªÀÅUÀ¼A
É zÀgÉ £ÀA¢zÀÄUÀð, GjUÁA, ZÁA¦AiÀÄ£ï jÃ¥sï ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄʸÀÆgÀÄ
BL
EP S
R TB

UÀtÂ. EzÀgÀ°è ZÁA¦AiÀÄ£ï jÃ¥sï UÀtÂAiÀÄÄ CvÀåAvÀ D¼ÀªÁzÀ a£ÀßzÀ UÀtÂAiÀiÁVzÉ (3217
U
«ÄÃ.). F UÀtÂUÀ¼À°è ºÀ®ªÀÅ ªÀµÀðUÀ¼À ¤gÀAvÀgÀ UÀtÂUÁjPɬÄAzÀ a£ÀßzÀ ¤PÉëÃ¥ÀzÀ ¥ÀæªÀiÁt
BE @K

PÀrªÉÄAiÀiÁVzÉ. FUÀ F UÀtÂUÁjPÉ ¸ÀÜVvÀUÉÆArzÉ.

¥À¸
æ ÄÀ ÛvÀ gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ ºÀnÖ a£ÀßzÀ UÀt ¨sÁgÀvzÀ À Cw zÉÆqÀØ a£ÀßzÀ UÀtA  iÀiÁVzÉ.
¸ÀzÀå ºÀnÖ a£ÀßzÀ UÀt zÉñÀzÀ°è Cw ºÉZÀÄÑ a£ÀߪÀ£ÀÄß GvÁࢸÀÄwÛzÉ. vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ
TO

¨É¼ÁîgÀ, ²gÁ ¸À«ÄÃ¥À«gÀĪÀ CdÓ£ÀºÀ½îAiÀÄ®Æè a£ÀßzÀ C¢gÀ£ÀÄß GvÁࢸÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. (FUÀ

UÀtU  ÁjPÉ ¸ÀÜVvÀUÆ É ArzÉ) a£ÀßzÀ ¤PÉÃë ¥À«gÀĪÀ EvÀgÉ ¸ÀܼU
À ¼
À AÉ zÀgÉ UÀzU
À À f¯ÉA
è iÀÄ ªÀÄļÀUÄÀ AzÀ,
T

PÀ¥ÀàvÀUÀÄqÀØ, ºÁ¸À£À f¯ÉèAiÀÄ PÉA¦£ÀPÉÆÃmÉ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ¼ÀÄ.

O
N

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. SÁ° ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁrj.
1. PÀÄzÀÄgɪÀÄÄRzÀ°è ................ C¢gÀÄ zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.
2. GvÀÛªÀÄzÀeÉðAiÀÄ PÀ©âtzÀ C¢gÀÄ ................
3. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è Cw ºÉZÀÄÑ ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸À£ÀÄß GvÁࢸÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀ ................
4. ¨ÁPÉì÷Êmï C¢j¤AzÀ ................ ¯ÉÆúÀªÀ£ÀÄß GvÁࢸÀÄvÁÛgÉ.
5. PÉ.f.J¥sï £À CvÀåAvÀ D¼ÀªÁzÀ a£ÀßzÀ UÀt ................

88
II. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ ¸ÀAQÛ¥ÀÛªÁV GvÀÛj¹.
6. PÀ£ÁðlPÀªÀ£ÀÄß `a£ÀßzÀ £ÁqÀÄ’ JAzÀÄ KPÉ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ ?
7. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¹UÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR R¤dUÀ¼ÁªÀŪÀÅ ?
8. «Ä±Àæ¯ÉÆúÀªÁV §¼À¸ÀĪÀ C¢gÀÄ AiÀiÁªÀÅzÀÄ ?
9. £ÀªÀÄä gÁdåzÀ°è PÀ©âtzÀ C¢gÀÄ zÉÆgÉAiÀÄĪÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
10. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¨ÁPÉì÷Êmï GvÁࢸÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR f¯Éè AiÀiÁªÀÅzÀÄ ?
11. PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR a£ÀßzÀ UÀtÂUÀ¼À£ÀÄß w½¹.

III. ºÉÆA¢¹ §gɬÄj.

C D

ED
i. ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï J) C®Æå«Ä¤AiÀÄA
ii.

H
ºÀnÖ ©) EArAiÀÄ£ï C®Æå«Ä¤AiÀÄA PÀA¥À¤

IS
iii. ¨ÁPÉì÷Êmï ¹) PÉ.f.J¥sï
BL
EP S
R TB

iv. ¨É¼ÀUÁ« r) PÀ£ÁðlPÀzÀ Cw zÉÆqÀØ a£ÀßzÀ UÀtÂ

U
BE @K

E) §ºÀÄ G¥ÀAiÉÆÃV R¤d

IV. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ
1. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è zÉÆgÉAiÀÄĪÀ R¤dUÀ¼À ªÀiÁzÀjAiÀÄ£ÀÄß (¸ÁåA¥À¯ï) ¸ÀAUÀ滹j
TO

ªÀÄvÀÄÛ n¥Ààt §gɬÄj.

2. R¤dUÀ¼À ºÀAaPÉAiÀÄ£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀzÀ £ÀPÉëAiÀÄ°è UÀÄgÀÄw¹ ªÀÄvÀÄÛ ºÉ¸Àj¹.
T
O
N

*****

89
 CzsÁåAiÀÄ - 28
PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¸ÁjUÉ ªÀåªÀ¸ÉÜ

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è F PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¸ÁjUÉAiÀÄ ªÀĺÀvÀé.
• gÀ¸ÉÛ ¸ÁjUÉ - «zsÀUÀ¼ÀÄ, ¥ÀæªÀÄÄR ºÉzÁÝjUÀ¼ÀÄ.
• gÉ樀 ¸ÁjUÉAiÀÄ ªÀĺÀvÀé, ¥ÀæªÀÄÄR gÉ樀 ªÀiÁUÀðUÀ¼ÀÄ.
• d®¸ÁjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÁAiÀÄĸÁjUÉ.
¸ÀܼÀ¢AzÀ ¸ÀܼÀPÉÌ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÀæAiÀiÁtÂPÀgÀ£ÀÄß ¸ÁV¸ÀĪÀ ªÀiÁzsÀåªÀĪÉà ¸ÁjUÉ.
PÀȶ, PÉÊUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÁgÀzÀ ¥ÀæUÀwAiÀÄ°è ¸ÁjUÉ ¸ÀA¥ÀPÀðUÀ¼ÀÄ fêÀ£Ár¬ÄzÀÝAvÉ.
PÀ£ÁðlPÀªÀÅ C£ÉÃPÀ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ½AzÀ PÀÆrzÀ gÁdå. E°è R¤d ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ,

ED
ªÁtÂdå ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ, CgÀtå ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ,

H
±À Q Û ¸Ázs À £ À U À ¼ À Ä zÉ Æ gÉ A iÀ Ä ÄªÀ ª À Å .

IS
EªÀ Å UÀ ¼ À ¸À ª À Ä xÀ 𠧼À P É ¬ ÄAzÀBL
EP S
DyðPÁ©ü ª À È ¢ÞAiÀ Ä £À Ä ß ¸Á¢ü ¸ À ® Ä
R TB
U
¸ÀĪÀåªÀ¹ÜvÀªÁzÀ ¸ÁjUÉ ¸Ë®¨sÀåªÀÅ
BE @K

CUÀvÀå. PÀ£ÁðlPÀªÀÅ PÀȶ ¥ÀæzsÁ£À

gÁdå. DºÁgÀ zsÁ£Àå ºÁUÀÆ EvÀgÀ
PÀ È ¶ GvÀ à £ À ß UÀ ¼ À £ À Ä ß ªÀ i ÁgÀ Ä PÀ m É Ö U É
¸ÁV¸À®Ä, UÉƧâgÀ, PÀȶ
G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß PÀȶ ªÀ®AiÀÄUÀ½UÉ
TO

¸ÁV¸À®Ä, UÀtÂUÀ½AzÀ R¤dUÀ¼À£ÀÄß,

PÉ Ê UÁjPÉ U À ½ AzÀ ¹zÀ Þ ªÀ ¸ À Ä Û U À ¼ À £ À Ä ß
T
O

ªÀiÁgÀÄPÀmU ÖÉ É ¸ÁV¸À®Ä, ¥ÀA æ iÀiÁtÂPg À £À ÄÀ ß

N

¸ÁV¸À®Ä, E£ÀÆß ºÀ®ªÁgÀÄ

GzÉÝñÀUÀ½UÉ ««zsÀ jÃwAiÀÄ ¸ÁjUÉ
¸Ë®¨sÀåªÀÅ CªÀ±ÀåPÀ. PÀ£ÁðlPÀªÀÅ gÀ¸ÉÛ,
¹gÁ
gÉÊ®Ä, d®¸ÁjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÁAiÀÄĸÁjUÉ
ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
gÀ¸ÉÛ ¸ÁjUÉ
¥ÁæªÀÄÄRåvÉ : PÀ£ÁðlPÀzÀ d£ÀgÀÄ
ºÉ Z ÁÑV ºÀ ½ îUÁr£À¯Éèà ªÁ¸À CgÀ©âà ¸ÀªÀÄÄzÀæ
ªÀiÁqÀĪÀÅzÀjAzÀ ¥Àw
æ AiÉÆAzÀÄ ºÀ½î-
¥ÀlÖt ºÁUÀÆ EvÀgÀ d£Àª¸ À w
À UÀ¼£
À ÄÀ ß
90
¸ÀA¥ÀQð¸ÀĪÀÅzÀgÀ°è gÀ¸ÉÛ ¸ÁjUÉAiÀÄ ¥ÁvÀæ ªÀĺÀvÀéªÀżÀîzÁÝVzÉ. gÀ¸ÉÛUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄ®¨sÀªÁV, PÀrªÉÄ
ªÉZÀÑzÀ°è ¤«Äð¸À§ºÀÄzÀÄ. EzÀjAzÀ ¥ÀæAiÀiÁtÂPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÁdåzÀ ªÀÄƯÉ
ªÀÄƯÉUÀÆ ¸ÁV¸À§ºÀÄzÀÄ. gÀ¸ÉÛUÀ¼À C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄÄ gÁdåzÀ PÀȶ, PÉÊUÁjPÉ, UÀtÂUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ
ªÁtÂeÉÆåÃzÀåªÀÄUÀ¼À ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄvÀÛzÉ.
gÀ¸ÛÉ ¸ÁjUÉAiÀÄ ¨É¼ªÀ t
À U
Â É : PÀ£ÁðlPÀz°
À è ¥ÁæaãÀ PÁ®¢AzÀ®Æ gÀ¸ÛÉ ¸ÁjUÉAiÀÄÄ gÀÆrüAiÀÄ°èz.É
gÁdªÀĺÁgÁdgÀÄUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¸ÉʤPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DqÀ½vÀ ¤ªÀðºÀuÉUÁV gÀ¸ÉÛUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀiÁðt
ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ¥ÀæªÀÄÄR gÀ¸ÉÛ ªÀiÁUÀðUÀ¼À°è CgÀªÀnÖUÉ, vÀAUÀÄzÁt, vÉÆÃ¥ÀÅUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ
bÀvÀæUÀ½zÀݪÀÅ. PÀgÁªÀ½ ªÀÄvÀÄÛ M¼À£ÁqÀ£ÀÄß ¸ÀA¥ÀQð¸ÀĪÀ gÀ¸ÉÛUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀiÁðt ªÀiÁrzÀÝgÀÄ.
PÀ£ÁðlPÀz° À è ¸ÁévA À vÀöæ å ¥ÀǪÀðzÀ°è CµÁÖV gÀ¸ÛÉU¼ À ÄÀ ¤ÃªÉà ªÀiÁr :
¤ªÀiÁðtªÁVgÀ°®è. ºÀ¼É ªÉÄʸÀÆgÀÄ ¥ÁæAvÀåz° À è ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ ¤ªÀÄä f¯ÉAè iÀÄ°è ºÁAiÀÄÄÝ ºÉÆÃVgÀĪÀ
ªÀÄvÀÄÛ f¯Áè PÉÃAzÀæUÀ½UÉ ¸ÀA¥ÀPÀð PÀ°à¸ÀĪÀ gÀ¸ÉÛUÀ½zÀݪÀÅ. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝjUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ
CªÀÅ ¸ÀĪÀåªÀ¹ÜvÀªÁVgÀ°®è. ¸ÁévÀAvÁæöå£ÀAvÀgÀ «±Á® CªÀÅUÀ¼ÀÄ ¤ªÀÄä f¯ÉèAiÀÄ AiÀiÁªÀ
ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdå ¤ªÀiÁðtªÁzÀ ªÉÄÃ¯É 1961 gÀ°è MlÄÖ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À°è ºÁAiÀÄÄÝ ºÉÆÃVªÉ

ED
43,182 Q.«ÄÃ.UÀ¼ÀµÀÄÖ GzÀÝzÀ gÀ¸ÉÛUÀ½zÀݪÀÅ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ MlÄÖ JA§ÄzÀ£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁr.

H
gÀ¸ÉÛUÀ¼À GzÀÝ 332743.15 Q.«ÄÃ.UÀ¼ÀÄ. EªÀÅUÀ¼À°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ

IS
±ÉÃ.35.70 ¨sÁUÀzµ À ÄÀ Ö ¥ÀPÁÌ gÀ¸U ÛÉ ¼
À ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ ±ÉÃ. 64.30 ¨sÁUÀzµ
BL À ÄÀ Ö PÀZÁÑ gÀ¸UÛÉ ¼
À ÁVgÀÄvÀª
Û .É
EP S
EwÛÃZÉUÉ gÀ¸ÉÛUÀ¼À UÀÄtªÀÄlÖzÀ°èAiÀÄÆ ¥ÀæUÀwAiÀiÁVgÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.
R TB
U
gÀ¸ÉÛUÀ¼À «zsÀUÀ¼ÀÄ : PÀ£ÁðlPÀzÀ gÀ¸ÉÛUÀ¼À£ÀÄß £Á®ÄÌ «zsÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ;
BE @K

(1) gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝjUÀ¼ÀÄ (2) gÁdå ºÉzÁÝjUÀ¼ÀÄ (3) f¯Áè gÀ¸ÉÛUÀ¼ÀÄ (4) UÁæ«ÄÃt gÀ¸ÉÛUÀ¼ÀÄ.
1) gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝjUÀ¼ÀÄ (National Highways) : ¥ÀæªÀÄÄR £ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ, gÁdåUÀ¼À
gÁdzsÁ¤UÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ §AzÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA¥ÀQð¸ÀĪÀ gÀ¸ÉÛUÀ½UÉ ‘gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝj’UÀ¼É£ÀÄߪÀgÀÄ.
EªÀÅ UÀÄtªÀÄlÖzÀ ªÀÄvÀÄÛ CUÀ®ªÁzÀ gÀ¸ÉÛUÀ¼ÁVzÀÄÝ, ¢éªÀÄÄR, £Á®ÄÌ ¥ÀxÀ ªÀÄvÀÄÛ DgÀÄ ¥ÀxÀUÀ¼À
TO

gÀ¸U ÛÉ ¼
À £
À ÄÀ ß ºÉÆA¢gÀÄvÀª
Û .É EªÀÅ PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ C¢üãÀz° À zè ÄÀ Ý, EªÀÅUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉ PÁAiÀÄðªÀÅ
‘¨sÁgÀvÀzÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝj ¥Áæ¢üPÁgÀ’ (NHAI-National Highways Authority of India) PÉÌ
T

¸É à jzÉ . PÀ £ ÁðlPÀ z À ° è ¥À æ ¸ À Ä Û v À 14 gÁ¶Ö ç à AiÀ Ä ºÉ z ÁÝjUÀ ½ ªÉ . EªÀ Å UÀ ¼ À MlÄÖ GzÀ Ý

O

7332 Q.«ÄÃ.UÀ¼ÀÄ. EªÀÅ gÁdåzÀ J¯Áè f¯ÉèUÀ¼À°è ¸ÀªÀiÁ£ÀªÁV ºÀAaPÉAiÀiÁVgÀĪÀÅ¢®è. GvÀÛgÀ

N

PÀ£ÀßqÀ, «dAiÀÄ¥ÀÅgÀ, ¨É¼ÀUÁ«, ²ªÀªÉÆUÀÎ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ UÁæªÀiÁAvÀgÀ, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ, zÀQët PÀ£ÀßqÀ

ºÁUÀÆ §¼Áîj f¯ÉèUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝjUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. DzÀgÉ gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
PÉÆqÀUÀÄ f¯ÉèUÀ¼À°è gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝjUÀ½®è.
gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝj-48 (NH - 48) ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝj-44 (NH - 44) F JgÀqÀÄ
gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝjUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝj ¥Áæ¢üPÁgÀzÀ ‘¸ÀĪÀtð ZÀvÀĵÉÆÌãÀ
AiÉÆÃd£É’ ºÁUÀÆ ‘PÁjqÁgï AiÉÆÃd£É’ UÀ½UÉ ¸ÉÃjªÉ. CªÀÅ £Á®ÄÌ, DgÀÄ CxÀªÁ JAlÄ
¥ÀxÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ.
2) gÁdå ºÉzÁÝjUÀ¼ÀÄ (State Highways) : gÁdzsÁ¤ ¨ÉAUÀ¼ÀÆj¤AzÀ f¯Áè PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ,
¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀlÖtUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝjUÀ¼ÉÆqÀ£É ¸ÀA¥ÀQð¸ÀĪÀ gÀ¸ÉÛUÀ½UÉ ‘gÁdå
ºÉzÁÝj’UÀ¼£
É ßÀ ªÀgÄÀ . EªÀÅUÀ¼À ¤ªÀiÁðt-¤ªÀðºÀuÉ gÁdå ¸ÀPÁðgÀU½
À UÉ ¸ÉÃjzÉ. PÀ£ÁðlPÀ gÁdåz°
À è
91
27,880 Q.«ÄÃ. GzÀÝzÀ gÁdå ºÉzÁÝjUÀ½ªÉ. ¨É¼ÀUÁ« f¯Éè Cw GzÀÝzÀ gÁdå ºÉzÁÝj
ºÉÆA¢gÀĪÀ f¯ÉèAiÀiÁVzÉ. ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀ f¯Éè Cw PÀrªÉÄ GzÀÝzÀ gÁdå ºÉzÁÝjAiÀÄļÀî
f¯ÉèAiÀiÁVzÉ. KPÉAzÀgÉ E°è £ÀUÀgÀ gÀ¸ÉÛUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ.
3) f¯Áè gÀ¸ÉÛUÀ¼ÀÄ (MDR - Major District Roads) : f¯Áè PÉÃAzÀæ¢AzÀ J¯Áè vÁ®ÆèPÀÄ
PÉÃAzÀæUÀ½UÉ, ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀlÖtUÀ¼ÀÄ, UÁæªÀÄUÀ¼ÀÄ, gÉ樀 ªÀiÁUÀð ºÁUÀÆ ºÉzÁÝjUÀ½UÉ ¸ÀA¥ÀPÀð
PÀ°à¸ÀĪÀ gÀ¸ÉÛUÀ¼À£ÀÄß f¯Áè gÀ¸ÉÛUÀ¼É£ÀÄߪÀgÀÄ. EªÀÅUÀ¼À ¤ªÀiÁðt, C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄÄ
‘f¯Áè ¥ÀAZÁAiÀÄvï’UÉ ¸ÉÃjgÀÄvÀÛzÉ. gÁdåzÀ°è MlÄÖ 56115 Q.«ÄÃ. GzÀÝzÀ f¯Áè gÀ¸ÉÛUÀ½ªÉ.
vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ f¯Éè Cw ºÉZÀÄÑ f¯Áè gÀ¸ÉÛUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆArzÉ. gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ f¯Éè CvÀåAvÀ PÀrªÉÄ
f¯Áè gÀ¸ÉÛUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆArzÉ.
4) UÁæ«ÄÃt gÀ¸ÉÛUÀ¼ÀÄ (Rural Roads) : vÁ®ÆèPÀÄ PÉÃAzÀæ¢AzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ UÁæªÀÄUÀ½UÀÆ
ºÁUÀÆ J¯Áè f¯Áè gÀ¸ÉÛUÀ½UÀÆ ¸ÀA¥ÀPÀð PÀ°à¸ÀĪÀ gÀ¸ÉÛUÀ¼Éà ‘UÁæ«ÄÃt gÀ¸ÉÛ’UÀ¼ÀÄ. EªÀÅUÀ¼À
¤ªÀiÁðt ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuÉ vÁ®ÆèPÀÄ
¥ÀAZÁ¬Äw ªÀÄvÀÄÛ UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁ¬Äw gÉ樀 ªÀiÁUÀðUÀ¼ÀÄ

ED
DqÀ½vÀPÌÉ M¼À¥n
À z
Ö .É PÀ£ÁðlPÀ gÁdåz°
À è

H
MlÄÖ 1,97,331.61 Q.«ÄÃ. GzÀÝzÀ

IS
UÁæ«ÄÃt gÀ¸ÉÛUÀ½ªÉ. BL
EP S

ªÉÄîÌAqÀ ªÀUÀðzÀ gÀ¸ÉÛUÀ¼À®èzÉ,

R TB
U
««zsÀ E¯ÁSÉUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀܽÃAiÀÄ
BE @K

¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À C¢üãÀzÀ gÀ¸ÉÛUÀ½ªÉ. GzÁ

: ¯ÉÆÃPÉÆÃ¥ÀAiÉÆÃV E¯ÁSÉ, CgÀtå
E¯ÁSÉ, ¤ÃgÁªÀj E¯ÁSÉ ºÁUÀÆ
¥ÀÄgÀ¸¨
À -És £ÀUg
À ¥
À Á°PÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÁ£ÀUg
À À
TO

¥Á°PÉ gÀ¸ÉÛUÀ¼ÀÄ.
T

gÉ樀 ¸ÁjUÉ
O
N

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è gÀ¸ÉÛ ¸ÁjUÉAiÀÄ

£ÀAvÀgÀ gÉ樀 ¸ÁjUÉAiÀÄÄ ¥ÀæªÀÄÄR
ªÁzÀÄzÀÄ. PÀrªÉÄ zÀgÀzÀ°è zÀÆgÀzÀ
¸À Ü ¼À U À ½ UÉ ¥À æ A iÀ i Át ¸ À ® Ä ºÁUÀ Æ
¸ÀgPÀ ÄÀ UÀ¼£ À ÄÀ ß ¸ÁV¸À®Ä gÉ樀 ¸ÁjUÉAiÀÄÄ
ªÀĺÀvÀé ¥ÀqÉ¢zÉ.
PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ªÉÆlÖªÉÆzÀ®Ä
gÉ Ê ®Ä ¸À A ZÁgÀ DgÀ A ¨s À ª ÁVzÀ Ä Ý
1864gÀ°è, EzÀ£ÀÄß ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzÀgÁ¸ÀÄ £ÀUÀgÀUÀ¼À ªÀÄzsÉå ‘ªÀÄzÀgÁ¸ÀÄ gÉʯÉé PÀA¥À¤’AiÀÄÄ
¤«Äð¹vÀÄ. 1956 gÀ ªÉüÉUÉ MlÄÖ 2595 Q.«ÄÃ.UÀ¼µ À ÄÀ Ö GzÀÝzÀ gÉ樀 ªÀiÁUÀðUÀ½zÀݪÅÀ . EªÀÅUÀ¼À

92
DqÀ½vÀ zÀQët gÉʯÉé ªÀ®AiÀÄPÉÌ ¸ÉÃjvÀÄÛ. FUÀ £ÉÊIÄvÀå gÉʯÉé ªÀ®AiÀĪÀÅ C¹ÛvÀéPÉÌ §A¢zÉ. CzÀgÀ
DqÀ½vÀ PÉÃAzÀæ ºÀħâ½îAiÀÄ°èzÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è EAzÀÄ MlÄÖ 3244 Q.«Äà GzÀÝzÀ gÉÊ®Ä
ªÀiÁUÀðUÀ½ªÉ.
PÀ£ÁðlPÀzÀ J¯Áè f¯ÉU è ¼
À ®
À Æè gÉ樀 ªÀiÁUÀðUÀ¼ÄÀ ¸ÀªÄÀ £ÁV ZÀlĪÀnPÉ
ºÀAaPÉAiÀiÁV®è. ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ UÁæªÀiÁAvÀgÀ, gÀ¸ÉÛ ¸ÁjUÉ ªÀÄvÀÄÛ gÉÊ®Ä
§¼Áîj, ¨É¼ÀUÁ«, ºÁ¸À£À, GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ, avÀæzÀÄUÀð, GqÀĦ, ¸ÁjUÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è
gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ, zÀQët PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ ¸ÀgÁ¸Àj 150-200 Q.«ÄÃ. ¤ªÀ Ä UÁzÀ C£À Ä ¨s À ª À ª À £ À Ä ß
GzÀÝzÀ gÉ樀 ªÀiÁUÀðUÀ¼£ À ÄÀ ß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛª.É PÉÆqÀUÄÀ f¯ÉèAiÀÄÄ UÀ Ä A¦£À ° è ZÀ a ð¹, £À A vÀ g À
AiÀiÁªÀÅzÉà gÉ樀 ªÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢®è. AiÀiÁªÀ ¸ÁjUÉ GvÀÛªÀÄ
JA§ÄzÀ£ÀÄß wêÀiÁð¤¹.
PÉÆAPÀt gÉʯÉé : EzÀÄ ¥À²ª Ñ ÄÀ PÀgÁªÀ½AiÀÄ ªÀĺÀv¥
éÀ ÇÀ tðªÁzÀ gÉÊ®Ä
ªÀiÁUÀð. EzÀÄ ªÀÄAUÀ¼Æ À gÀÄ-ªÀÄÄA¨ÉÊ£À £ÀqÄÀ «£À ¥ÀAæ iÀiÁtzÀ CªÀ¢ü 41 UÀAmÉU½ À AzÀ 18 UÀAmÉU½À UÉ
PÀrªÉÄ ªÀiÁrzÉ. EzÀgÀ GzÀÝ PÀ£ÁðlPÀz° À è 273 Q.«ÄÃ.UÀ¼ÄÀ . EzÀg°
À è 13 ¥Àª
æ ÄÀ ÄR ªÀÄvÀÄÛ 310 EvÀgÉ

ED
¸ÉÃvÀĪÉU½
À ªÉ. CªÀÅUÀ¼°À è ±ÀgÁªÀw ¸ÉÃvÀÄªÉ (2.2 Q.«ÄÃ.) CvÀåAvÀ GzÀݪÁVzÉ. PÁ½ £À¢ ¸ÉÃvÀĪÉ

H
(1.2 Q.«ÄÃ.) AiÀÄÆ ¥Àª æ ÄÀ ÄRªÁVzÉ. ºÀ®ªÁgÀÄ ¸ÀÄgÀAUÀ ªÀiÁUÀðUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃvÀĪÉU¼ À À ªÀÄÆ®PÀ

IS
ºÁzÀÄ ºÉÆÃUÀĪÀ F ªÀiÁUÀðªÀÅ CvÀåAvÀ ¸ÀÄAzÀgÀªÁzÀ ¥ÁæPÀÈwPÀ zÀȱÁåªÀ½¬ÄAzÀ PÀÆrzÉ.
BL
EP S
R TB

ªÉÄmÉÆæà gÉ樀 : ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ §ÈºÀvï

U
£ÀUÀgÀªÁV ¨É¼É¢zÀÄÝ mÁæ¦üPï ¸ÀªÀĸÉå
BE @K

CwAiÀiÁVzÉ. CzÀ£ÀÄß ¤ªÁj¸À®Ä ‘£ÀªÀÄä

ªÉÄmÉÆÃæ ’ JA§ £ÀUg À À gÉ樀 AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß
eÁjUÉ vÀg¯ À Á¬ÄvÀÄ. CPÉÆÃÖ §gï 20, 2011
gÀ°è ªÉÆlÖ ªÉÆzÀ® ªÉÄmÉÆæà gÉÊ®Ä
TO

¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ £ÀUg À z

À À ¨ÉÊAiÀÄ¥Àà£À ºÀ½î¬ÄAzÀ
T

JA.f. gÀ¸A ÛÉ iÀĪÀgU É É PÁAiÀiÁðgÀA¨sU À ÆÉ AqÀÄ

O

EAzÀÄ ®PÁëAvÀgÀ d£ÀgÀÄ ¥ÀæAiÀiÁt¸ÀÄwÛzÁÝgÉ. FUÀ ªÉÊmï¦üïïØ (PÁqÀÄUÉÆÃr)¤AzÀ

N

ZÀ®èWlÀ Özª À g À UÉ É ºÁUÀÆ £ÁUÀ¸A À zÀ¢

æ AzÀ ¹¯ïÌ E£ïìnlÆåmïªÀgU
É É ªÉÄmÉÆÃæ gÉ樀 ¸ÀA¥ÀPð
À «zÉ.
EzÀjAzÀ vÀéjvÀªÁV MAzÀÄ ¸ÀܼÀ¢AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸ÀܼÀPÉÌ vÀ®Ä¥À§ºÀÄzÀÄ. E£ÀÆß ºÀ®ªÀÅ
ªÉÄmÉÆæà gÉ樀 ªÀiÁUÀðUÀ¼ÀÄ ¤ªÀiÁðt ºÀAvÀzÀ°èªÉ.

ªÁAiÀÄÄ ¸ÁjUÉ
ªÁAiÀÄÄ ¸ÁjUÉ Cw ªÉÃUÀ ZÁ°vÀ ¸ÁjUÉ ªÀiÁzsÀåªÀÄ. EzÀÄ ¥ÀæAiÀiÁtÂPÀgÀÄ, CAZÉ
ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯É ¨Á¼ÀĪÀ ºÀUÀÄgÀªÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß zÀÆgÀzÀ ¸ÀܼÀUÀ½UÉ ¨ÉÃUÀ ¸ÁV¸ÀĪÀÅzÀPÉÌ §ºÀ¼À
G¥ÀAiÀÄÄPÀÛªÁzÀÄzÀÄ. £ÉʸÀVðPÀ «¥ÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¹zÁUÀ ºÁUÀÆ AiÀÄÄzÀÞUÀ¼ÀAvÀºÀ vÀÄvÀÄð
¥Àj¹ÜwUÀ¼À°è ¥ÀjºÁgÀ PÁAiÀÄð PÉÊUÉƼÀÄîªÀÅzÀPÀÆÌ £ÉgÀªÁUÀĪÀÅzÀÄ. DzÀgÉ EzÀÄ zÀĨÁjAiÀiÁzÀ
¸ÁjUÉ ªÀiÁzsÀåªÀĪÁVzÀÄÝ J®è ªÀUÀðzÀ d£ÀjUÀÆ ®¨sÀåªÁUÀzÀÄ.
93
 PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ªÉÆzÀ® «ªÀiÁ£À AiÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß 1946 gÀ°è ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ - ºÉÊzÀgÁ¨Ázï
£ÀqÀÄªÉ ‘qÉPÀÌ£ï KgïªÉÃ¸ï’ JA§ PÀA¥À¤AiÀÄÄ ¥ÁægÀA©ü¹vÀÄ. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ «ªÀiÁ£À ¸ÀAZÁgÀªÀÅ
1953 gÀ°è gÁ¶ÖçÃPÀgÀtUÉÆAqÀÄ, EArAiÀÄ£ï Kgï¯ÉÊ£ïì ¸ÀA¸ÉÜ DgÀA¨sÀUÉÆAqÀ ªÉÄïÉ
¨ÉAUÀ¼ÀÆj¤AzÀ ««zsÀ PÉÃAzÀæUÀ½UÉ «ªÀiÁ£ÀAiÀiÁ£ÀzÀ ¸Ë®¨sÀåªÀ£ÀÄß PÀ°à¸À¯Á¬ÄvÀÄ. gÁdåzÀ
gÁdzsÁ¤AiÀiÁzÀ ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝtªÀÅ 1996 gÀ°è CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ «ªÀiÁ£À
¤¯ÁÝtªÉAzÀÄ WÉÆö¸À®ànÖvÄÀ .Û ªÀÄAUÀ¼Æ
À j£À°è CAvÀgg
À Á¶ÖçÃAiÀÄ «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝt«zÉ, ºÀħâ½,î
¨É¼ÀUÁ«, PÀ®§ÄgÀV, ²ªÀªÉÆUÀÎ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ, ©ÃzÀgï ªÀÄvÀÄÛ §¼Áîj (fAzÁ¯ï «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ
«ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝt)UÀ¼À°è zÉòÃAiÀÄ «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝtUÀ½ªÉ.
F »AzÉ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀzÀ ºÉZï.J.J¯ï. «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝtzÀ°èzÀÝ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ
«ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝtªÀÅ C°èAzÀ 34 Q.«ÄÃ. zÀÆgÀzÀ°ègÀĪÀ zÉêÀ£ÀºÀ½îUÉ ¢£ÁAPÀ 24-05-2008
gÀAzÀÄ ¸ÀܼÁAvÀgÀUÉÆArvÀÄ. JZï.J.J¯ï. «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝtªÀ£ÀÄß FUÀ ¥ÉÊ®mïUÀ¼À vÀgÀ¨ÉÃwUÉ
§¼À¸¯À ÁUÀÄwÛz.É ºÉƸÀzÁV ¤«Äð¸À¯ÁVgÀĪÀ zÉêÀ£º À ½
À î ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ PÉA¥ÉÃUËqÀ CAvÀgg
À Á¶ÖçÃAiÀÄ

ED
æ À «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝt’ªÁVzÉ. (Green field Airport) EzÀÄ ¸ÀĸÀfÓvÀ
«ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝtªÀÅ ‘ºÀ¹gÀÄ PÉëÃvÀz
¸Ë®¨sÀåUÀ½AzÀ PÀÆrgÀĪÀ CvÁåzsÀĤPÀ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝtªÁVzÉ.

H
IS
d® ¸ÁjUÉ
BL
EP S

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è M¼À£Ár£À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÄzÀæ d®¸ÀAZÁgÀUÀ¼ÉgÀqÀÆ gÀÆrüAiÀÄ°èªÉ. CªÀÅUÀ¼À

R TB
U
®¨sÀåvÉ §ºÀÄ ¹Ã«ÄvÀªÁVzÀÄÝ, CªÀÅ CµÉÆÖAzÀÄ ªÀĺÀvÀé ºÉÆA¢®è. »AzÉ M¼À£Ár£À
BE @K

d®¸ÀAZÁgÀªÀÅ £ÁqÀzÉÆÃtÂ, ºÀjUÉÆîÄ, vÉ¥ÀàUÀ½UÉ ¹Ã«ÄvÀUÉÆArvÀÄÛ. EwÛÃZÉUÉ AiÀÄAvÀZ æ Á°vÀ

zÉÆÃtÂUÀ¼À ¸ÀAZÁgÀ gÀÆrüUÉ §A¢zÉ. EzÀÄ GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ, GqÀĦ ªÀÄvÀÄÛ zÀQët PÀ£ÀßqÀ
f¯ÉèU¼À °
À è PÀAqÀħgÀĪÀÅzÀÄ. F f¯ÉèU¼
À °
À è ºÀjAiÀÄĪÀ UÀAUÁªÀ½, PÁ½, ±ÀgÁªÀw, ºÁ¯Ár, ZÀP,æÀ
PÉÆ®ÆègÀÄ, GzÁåªÀgÀ, £ÉÃvÁæªÀw £À¢UÀ¼ÀÄ ªÀÄÄRå M¼À£Ár£À d®¸ÁjUÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÇgÉʸÀÄvÀÛªÉ.
TO

PÀȵÁÚ£À¢AiÀÄ£ÀÄß zÁl®Ä PÉ®ªÉqÉ zÉÆÃtÂUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸À¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ. gÀ¸ÉÛ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAZÁgÀ

¸Ë®¨sÀåzÀ C©üªÀÈ¢Þ¬ÄAzÁV d® ¸ÁjUÉ ªÀåªÀ¸ÉÜ PÀrªÉÄAiÀiÁVzÉ.
T
O

§AzÀgÀÄUÀ¼ÀÄ : ºÀqÀUÀÄ ¤®ÄèªÀ ¸ÀªÀÄÄzÀæ wÃgÀzÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß §AzÀgÀÄUÀ¼É£ÀÄߪÀgÀÄ. «ÄãÀÄUÁjPÉÉ,

N

ªÁå¥ÁgÀ, d£ÀgÀ ¥ÀæAiÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¸ÁUÁtÂPÉUÀ½UÉ ºÀqÀUÀÄUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀÄvÁÛgÉ.

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ºÀ®ªÀÅ ¸ÀtÚ ªÀÄvÀÄÛ zÉÆqÀØ ¥ÀæªÀiÁtzÀ §AzÀgÀÄUÀ½ªÉ. 1957 gÀ°è `§AzÀgÀÄ
C©üªÈÀ ¢Þ E¯ÁSÉ’AiÀÄÄ ¸ÁܦvÀUÆ É AqÀÄ ¸Ë®¨såÀ U¼
À À «¸Àg Û uÀ É DgÀA¨sU À Æ
É ArvÀÄ. ‘£ÀªÀ ªÀÄAUÀ¼Æ À gÀÄ
§AzÀgÀÄ’ 1974 gÀ ªÉÄà 4 gÀAzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ MA§vÀÛ£ÉAiÀÄ ‘¥ÀæªÀÄÄR §AzÀgÀÄ’ JAzÀÄ
WÉÆö¸À®ànÖvÀÄ. EzÀ£ÀÄß ‘PÀ£ÁðlPÀzÀ ºÉ¨ÁâV®Ä’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. F §AzÀj¤AzÀ
PÀ©âtzÀ C¢gÀÄ, PÁ¦ü, ¸ÁA¨ÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ, UÉÆÃqÀA©, ²æÃUÀAzsÀ, ºÉAZÀÄ, PÉÆæêÉÄÊmï,
UÁæ£ÉÊmï ²¯É, ¸ÀA¸ÀÌj¹zÀ ºÀtÄÚ ªÀÄvÀÄÛ «ÄãÀÄUÀ¼ÀÄ gÀ¥sÁÛUÀÄvÀÛªÉ. ¥ÉmÉÆæðAiÀÄA PÀZÁÑ vÉÊ®
DªÀÄzÁUÀÄvÀÛz.É EzÀgÀ eÉÆvÉUÉ gÁdåªÀÅ 13 aPÀÌ §AzÀgÄÀ UÀ¼£ À ÄÀ ß C©üªÈÀ ¢Þ¥r
À ¹zÉ. CªÀÅUÀ¼AÉ zÀgÉ
ºÀ¼AÉ iÀÄ ªÀÄAUÀ¼Æ
À gÀÄ §AzÀgÄÀ , ªÀįÉà, ºÀAUÁgÀPmÀ ÖÉ, PÀÄAzÁ¥ÀÅgÀ, ¥ÀqÄÀ ©¢æ, ¨sl À ̼,À ºÉÆ£ÁߪÀg,À
¨ÉïÉPÃÉ j, vÀzr
À ªÀÄvÀÄÛ PÁgÀªÁgÀ ªÀÄÄAvÁzÀªÅÀ . EªÀÅUÀ¼° À è PÁgÀªÁgÀ §AzÀgÄÀ Cw ¸ÀÄAzÀgª À ÁzÀ
94
§AzÀgÀÄ JAzÀÄ ¥Àæ¹¢ÞAiÀiÁVzÉ. EzÀÄ ¸ÀªÀðIÄvÀÄ §AzÀgÁVzÀÄÝ vÀ£ÀÆä®PÀ PÀ©âtzÀ C¢gÀÄ,
ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï, UÁæ£ÉÊmï ºÁUÀÆ ªÀåªÀ¸ÁAiÉÆÃvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ gÀ¥sÁÛUÀÄvÀÛªÉ.
C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. SÁ° ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁrj.
1. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ºÀ½î-¥ÀlÖtUÀ¼À£ÀÄß ................ ¸ÁjUÉ ¸ÀA¥ÀQð¸ÀÄvÀÛzÉ.
2. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ªÉÆlÖ ªÉÆzÀ® gÉ樀 ¸ÀAZÁgÀ DgÀA¨sÀªÁzÀ ªÀµÀð................ .
3. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è Cw PÀrªÉÄ f¯ÁègÀ¸ÉÛUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ f¯Éè ................ .
4. PÀ£ÁðlPÀzÀ ºÉ¨ÁâV®Ä JAzÀÄ ................ §AzÀgÀ£ÀÄß PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
5. ¥À²ÑªÀÄ PÀgÁªÀ½AiÀÄ gÉʮĪÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß ................ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
II. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ ¸ÀAQÛ¥ÀÛªÁV GvÀÛj¹.

ED
6. gÀ¸ÉÛ ¸ÁjUÉAiÀÄ ªÀĺÀvÀéªÀ£ÀÄß w½¹.
7. PÀ£ÁðlPÀzÀ gÀ¸ÉÛUÀ¼À «zsÀUÀ¼À£ÀÄß §gɬÄj.

H
IS
8. ªÁAiÀÄÄ ¸ÁjUÉAiÀÄ C£ÀÄPÀÆ®UÀ¼ÉãÀÄ ?
BL
EP S
9. PÀ£ÁðlPÀzÀ°ègÀĪÀ §AzÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
R TB
U

III.
ºÉÆA¢¹ §gɬÄj.
BE @K

C D
i. ¸ÀĪÀtð ZÀvÀĵÉÆÌãÀ J) ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ-ªÀÄÄA¨ÉÊ
ii. ±ÀgÁªÀw ¸ÉÃvÀÄªÉ ©) ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ
TO

iii. «ªÀiÁ£À ¸ÁjUÉ gÁ¶ÖçÃPÀgÀt ¹) NH - 44

iv. PÉÆAPÀt gÉʯÉé r) «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝt
T
O

v. £ÀªÀÄä ªÉÄmÉÆæà E) PÉÆAPÀt gÉʯÉé

N

J¥sï) 1953
IV.
ZÀlĪÀnPÉ.
1. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ºÁzÀÄ ºÉÆÃUÀĪÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝjUÀ¼À£ÀÄß £ÀPÉëAiÀÄ°è UÀÄgÀÄw¹
ªÀÄvÀÄÛ ºÉ¸Àj¹.
V. AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ.
1. ¤ÃªÀÅ gÉÊ°£À°è ¥ÀæAiÀiÁt¹zÀ C£ÀĨsÀªÀUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ §gɬÄj.
2. ¤ªÀÄä ¸ÀܽÃAiÀÄ ¸ÁjUÉ ªÀåªÀ¸ÉÜ §UÉÎ n¥Ààt §gɬÄj.
*****

95
 CzsÁåAiÀÄ - 29
PÀ£ÁðlPÀzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• PÀ£ÁðlPÀzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ªÀĺÀvÀé.
• PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR PÉÊUÁjPÁªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ.
• PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GQÌ£À PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ºÀAaPÉ ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀ£É.
• ºÀwÛ §mÉÖ, ¸ÀPÀÌgÉ, ¹ªÉÄAmï, PÁUÀzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ.

ED
• ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ - ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀiÁ»w vÀAvÀæeÁÕ£À PÉÊUÁjPÉAiÀÄ PÉÃAzÀæ.

H
IS
zÉñÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà gÁdåzÀ vÀéjvÀªÁzÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ°è PÉÊUÁjPÁ©üªÀÈ¢Þ ªÀĺÀvÀézÀ
BL
¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ. EAvÀºÀ GvÀÛªÀÄ CªÀPÁ±À £ÀªÀÄä gÁdåQÌzÉ. C¥ÁgÀ R¤d ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ, PÀZÁÑ
EP S
R TB

ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ, ¸ÀÆPÀÛ ªÁAiÀÄÄUÀÄt, ¸ÁPÀµÀÄÖ ¤Ãj£À ¥ÀÇgÉÊPÉ, ¸ÁjUÉ ªÀåªÀ¸ÉÜ, £ÀÄjvÀ PÁ«ÄðPÀgÀ
U

®¨sÀåvÉ, «±Á® ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ºÁUÀÆ vÀAvÀeæ ÁÕ£À EgÀĪÀÅzÀjAzÀ PÀ£ÁðlPÀªÀÅ C£ÉÃPÀ ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀÄ
BE @K

PÉÊUÁjPÉUÀ½UÉ ºÉ¸ÀgÀĪÁ¹AiÀiÁVzÉ. £ÀªÀÄä gÁdåªÀÅ PÀȶ DzsÁjvÀ UÀÄr PÉÊUÁjPÉUÀ½AzÀ DzsÀĤPÀ

PÉÊUÁjPÉÆÃzÀåªÀÄzÉqÉUÉ zÁ¥ÀÅUÁ®Ä ºÁQzÉ.
PÀ£ÁðlPÀzÀ°è PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ¸Àgï. JA. «±ÉéñÀégÀAiÀÄå£ÀªÀgÀ PÉÆqÀÄUÉ
TO

C¥ÁgÀ. ‘PÉÊUÁjQÃPÀgÀt E®èªÉ «£Á±À’ JA§ vÀvÀéªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝ CªÀgÀÄ gÁdåzÀ C£ÉÃPÀ
PÉÊUÁjPÉU½À UÉ §Ä£Á¢AiÀÄ£ÀÄß ºÁQzÀgÄÀ . 1902 gÀ°è ²ªÀ£¸ À ª
À ÄÀ ÄzÀz
æ °
À è d® «zÀÄåZÀÒQÛ GvÁàz£
À É
T

¥ÁægÀA¨sÀUÉÆAqÀ ªÉÄÃ¯É ««zsÀ ªÀÄÆ® ¸ÁªÀÄVæ, ¢£ÉÆÃ¥ÀAiÉÆÃV ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀ

O
N

GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ C¹ÛvÀéPÉÌ §AzÀªÀÅ. CQÌ VgÀtÂ, ºÉAa£À vÀAiÀiÁjPÉ, ©Ãr, ¹UÀgÉÃlÄ, PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ
»vÁÛ¼É ¥sËAræUÀ¼ÀÄ ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀiÁzÀªÀÅ. 1923 gÀ £ÀAvÀgÀ gÁdåzÀ°è PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GPÀÄÌ PÉÊUÁjPÉ,
¸Á§Æ£ÀÄ vÀAiÀiÁjPÉ, ºÀwÛ ªÀÄvÀÄÛ gÉõÉä VgÀtÂ, PÁUÀzÀ, ¹ªÉÄAmï, §tÚ, ¸ÀPÀÌgÉ, ²æÃUÀAzsÀzÉuÉÚ
ªÀÄÄAvÁzÀ DzsÀĤPÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ ¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆAqÀªÀÅ. ¸ÁévÀAvÀæöå ¥ÀǪÀðzÀ¯Éèà CA¢£À ªÉÄʸÀÆgÀÄ
¥ÁæAvÀå PÉÊUÁjPÁ PÉëÃvÀæzÀ°è ªÀiÁzÀj gÁdåªÁVvÀÄÛ. EzÀPÉÌ DgÀA¨sÀzÀ°è ©ænµÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CA¢£À
D¼ÀgÀ¸ÀgÀ D¸ÀQÛAiÀÄÆ PÁgÀt.
¸ÁévÀAvÁæöå £ÀAvÀgÀ PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ PÉÊUÁjPÁ ¤Ãw gÁdåzÀ PÉÊUÁjPÁ ¥ÀæUÀwUÉ
¥ÀÇgÀPÀªÁ¬ÄvÀÄ. EzÀgÀ ¥sÀ®ªÁV C£ÉÃPÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ ¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆAqÀªÀÅ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ;
«ªÀiÁ£À vÀAiÀiÁjPÉ, JAf¤AiÀÄjAUï, ªÉĶ£ï lƯïì, UÀrAiÀiÁgÀUÀ¼ÀÄ, PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GPÀÄÌ,
C®Æå«Ä¤AiÀÄA, ªÀiÁ»w vÀAvÀæeÁÕ£À, «zÀÄå£Áä£À, eÉÊ«PÀ vÀAvÀæeÁÕ£À GzÀåªÀÄ EvÁå¢.
96
PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GQÌ£À PÉÊUÁjPÉ
PÀ£ÁðlPÀªÀÅ zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ¯Éèà ªÉÆlÖ ªÉÆzÀ® PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GQÌ£À PÉÊUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß
¸Áܦ¹zÀ QÃwðUÉ ¥ÁvÀª æ ÁVzÉ. ¸Àgï JA. «±ÉéñÀégA À iÀÄ壪
À g
À À zÀÆgÀzÈÀ ¶Ö¬ÄAzÀ ¨Á¨Á§ÄqÀ£ïVj
¨ÉlÖUÀ¼À°è (E£ÁªÀiï zÀvÁÛvÉæÃAiÀÄ ¦ÃoÀ) ¹UÀĪÀ GvÀÛªÀÄ ºÁUÀÆ C¥ÁgÀ PÀ©âtzÀ C¢gÀ£ÀÄß
§¼À¹PÉƼÀî®Ä ²ªÀªÆ É UÀÎ f¯ÉèAiÀÄ ¨szÀ Áæªw
À AiÀÄ°è 1923 gÀ°è PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GQÌ£À PÉÊUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß
¸Áܦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ. EzÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÉÆlÖªÆ É zÀ® PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GQÌ£À PÉÊUÁjPÉAiÀiÁVzÉ. EzÀ£ÄÀ ß
ªÉÄʸÀÆgÀÄ LgÀ£ï CAqï ¹Öïï EAqÀ¹çÖÃ¸ï °«ÄmÉqï (MISL-Mysore Iron and Steel Industries
Limited) JAzÀÄ PÀgA É iÀįÁ¬ÄvÀÄ. C£ÀAvÀgÀ 1989 gÀ°è ¨sÁgÀvz À À GPÀÄÌ ¥Áæ¢Pü ÁgÀPÌÉ (SAIL-Steel
Authority of India Limited) ªÀ»¹PÉÆqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. EAzÀÄ EzÀPÉÌ «±ÉéñÀégÀAiÀÄå PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ
GQÌ£À PÉÊUÁjPÉAiÉÄAzÀÄ (VISL-Vishveshwaraiah Iron and Steel Limited) ºÉ¸ÀjqÀ¯ÁVzÉ.
F PÁSÁð£ÉUÉ CUÀvÀåªÁzÀ PÀ©âtzÀ C¢gÀÄ PɪÀÄätÄÚUÀÄAr¬ÄAzÀ, §ArUÀÄqÀØ¢AzÀ ¸ÀÄtÚ,
¨sÀzÁæ £À¢¬ÄAzÀ ¤ÃgÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÀAqÀÆj¤AzÀ ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï ¥ÀÇgÉÊPÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. DgÀA¨sÀzÀ°è
HzÀÄPÀĮĪÉÄUÉ GgÀĪÀ®£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. ±ÀgÁªÀw «zÀÄåZÀÒQÛ GvÁàzÀ£Á PÉÃAzÀæ

ED
¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀ ªÉÄÃ¯É d® «zÀÄåZÀÒQÛAiÀÄ£ÀÄß §¼À¹PÉƼÀî¯ÁVzÉ. FUÀ «±ÉõÀ jÃwAiÀÄ GPÀÄÌ,

H
©ÃqÀÄ PÀ©âtªÀ£ÀÄß GvÁࢸÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GQÌ£À

IS
PÉÊUÁjPÉ SÁ¸ÀV ªÀ®AiÀÄzÀ fAzÁ¯ï «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ GPÀÄÌ °«ÄmÉqï. EzÀÄ §¼Áîj f¯ÉèAiÀÄ
BL
EP S
vÉÆÃgÀtUÀ¯ï JA§°è 2001 gÀ°è CvÁåzsÀĤPÀ PÉÆgÉPïì (Corex) vÀAvÀæeÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹
R TB
U
¸Áܦ¸À¯ÁVzÉ. EzÀÄ PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GPÀÌ£ÀÄß GvÁࢸÀÄwÛzÉ.
BE @K

ºÀwÛ §mÉÖ PÉÊUÁjPÉ

ºÀwÛ §mÉÖ PÉÊUÁjPÉAiÀÄÄ ªÉÆzÀ°UÉ DgÀA¨sU À Æ
É AqÀ DzsÄÀ ¤PÀ PÉÊUÁjPÉU¼ À °
À è MAzÁVzÉ. EzÀÄ
PÀȶAiÀiÁzsÁjvÀ PÉÊUÁjPÉ. ¥ÀÅgÁvÀ£À PÁ®¢AzÀ®Æ PÉʪÀÄUÀÎUÀ½AzÀ §mÉÖ £ÉÃAiÉÄÎ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è
gÀÆrüAiÀÄ°èvÀÄÛ. FUÀ®Æ PÉʪÀÄUÀ΢AzÀ §mÉÖ £ÉÃAiÀÄĪÀÅzÀÄ gÀÆrüAiÀÄ°èzÉ. PÀÈvÀPÀ £Áj£À §mÉÖ,
TO

«zÉò ºÀwÛ §mÉÖAiÀÄ ¥ÉÊ¥ÉÇÃnAiÀÄ £ÀqÀĪÉAiÀÄÆ ºÀwÛ §mÉÖUÉ FUÀ®Æ gÁdåzÀ°è C¥ÁgÀ
¨ÉÃrPɬÄzÉ.
T
O

DzsÄÀ ¤PÀ ºÀwÛ VgÀtU  ¼

À ÄÀ 19 £Éà ±ÀvªÀ iÀ Á£ÀzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ ¨sÁUÀz° À è DgÀA¨sª À ÁUÀvÆ É qÀVzÀªÅÀ .
N

ºÀwÛ¬ÄAzÀ ©Ãd ¨ÉÃ¥Àðr¸ÀĪÀ (f¤ßAUï VgÀtÂ), ºÀwÛ zÁgÀ vÉUÉAiÀÄĪÀ (¹à¤ßAUï VgÀtÂ)
VgÀtÂUÀ¼ÀÄ GvÀÛgÀzÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ f¯ÉèUÀ¼À°è DgÀA¨sÀUÉÆAqÀªÀÅ. ªÉÆlÖ ªÉÆzÀ®Ä 1884 gÀ°è
JA.J¸ï.PÉ. ºÀwÛ §mÉÖ VgÀtÂAiÀÄÄ PÀ®§ÄgÀV(UÀÄ®âUÀð)AiÀÄ°è ¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆArvÀÄ. C£ÀAvÀgÀ
ºÀħâ½îAiÀÄ°è ºÀwÛ §mÉÖ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ ¥ÁægÀA¨sÀUÉÆAqÀªÀÅ. 1900gÀ £ÀAvÀgÀ zÉÆqÀØ ºÀwÛ
§mÉÖ VgÀtÂUÀ¼ÀÄ ¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆAqÀªÀÅ. CªÀÅUÀ¼À°è ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À ©¤ß «Ä¯ï, «Ä£ÀªÀð «Ä¯ï,
ªÉÄʸÀÆj£À PÉ.Dgï.«Ä¯ï, zÁªÀtUÉgÉAiÀÄ PÁl£ï «Ä¯ï ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅ ¸ÁévÀAvÀæöå ¥ÀǪÀðzÀ¯ÉèÃ
¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆArzÀݪÀÅ.
C£ÀAvÀgÀ ºÀwÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉZÁÑV ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ GvÀÛgÀzÀ §AiÀÄ®Ä ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ºÀwÛ §mÉÖ
PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ C©üªÀÈ¢ÞUÉÆAqÀªÀÅ. zÁªÀtUÉgÉAiÀÄÄ gÁdåzÀ Cw ªÀÄÄRå ºÀwÛ§mÉÖ PÉÊUÁjPÁ
PÉÃAzÀæªÁ¬ÄvÀÄ. EzÀ£ÀÄß ‘PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÀiÁåAZɸÀÖgï’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ºÀħâ½î,

97
E¼ÀPÀ¯ï, UÀļÉÃzÀUÀÄqÀØ, gÀ§PÀ«, ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ, ªÉƼÀPÁ®ÆägÀÄ, UÀzÀUÀ-¨ÉlUÉÃj, ¨ÁzÁ«Ä,
¨É¼ÀUÁ«, £ÀgÀUÀÄAzÀ, UÉÆÃPÁPï, §¼Áîj, ºÀÄt¸ÀÆgÀÄ, £ÀAd£ÀUÀÆqÀÄ, ¦jAiÀiÁ¥ÀlÖt,
ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀUÀ¼À®Æè ºÀwÛ §mÉÖ £ÀƮĪÀ, £ÉÃAiÀÄĪÀ VgÀtÂUÀ½ªÉ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ gÁdåzÀ°è C£ÉÃPÀ
ºÀwÛ §mÉÖ VgÀtÂUÀ¼ÀÄ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛªÉ.
EwÛÃZÉUÉ PÉ®ªÀÅ ºÀwÛ VgÀtÂUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄZÀÑ®ànÖªÉ. EzÀPÉÌ PÀZÁÑ ºÀwÛAiÀÄ PÉÆgÀvÉ, ºÀ¼ÉAiÀÄ
AiÀÄAvÀU
æ ¼
À ÄÀ , «zÀÄåZÒÀ QÛAiÀÄ PÉÆgÀv,É ºÉZÄÀ w
Ñ g
Û ÄÀ ªÀ GvÁàz£
À Á ªÉZ,ÑÀ PÀÈvÀPÀ £Áj£À §mÉÖAiÀÄ ¥ÉÊ¥ÉÇÃn
EvÁå¢ PÁgÀtUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛªÉ.
PÀ£ÁðlPÀzÀ°è dªÀ½ GzÀåªÀÄzÀ ¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄzsÁj¸À®Ä ‘¸ÀĪÀtð dªÀ½ ¤Ãw
2008-13’ JA§ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀ ¥ÁægÀA©ü¹, 11 f¯ÉèUÀ¼À°è §mÉÖAiÀÄ ¹zÀÞ GqÀĦ£À
¥ÁPïðUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¹zÉ. EªÀÅUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß «zÉñÀUÀ½UÉ gÀ¥sÀÅÛ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ EzÀgÀ
GzÉÝñÀªÁVzÉ. FUÁUÀ¯Éà §mÉÖ gÀ¦üÛ£À°è PÀ£ÁðlPÀªÀÅ zÉñÀzÀ¯Éèà JgÀqÀ£Éà ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ.
zÉÆqÀا¼Áî¥ÀÅgÀ, D£ÉÃPÀ¯ï, ¨É¼ÀUÁ«, ªÉÄʸÀÆgÀÄ, gÁªÀÄ£ÀUÀgÀUÀ¼À°è EAvÀºÀ ¥ÁPïðUÀ½ªÉ.

ED
¸ÀPÀÌgÉ PÉÊUÁjPÉ

H
¸ÀPÀÌgÉ PÉÊUÁjPÉAiÀÄÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ

IS
¥ÀæªÀÄÄR §ÈºÀvï ¥ÀæªÀiÁtzÀ
BL
EP S
GzÀåªÀÄUÀ¼À°è MAzÁVzÉ. EzÀÆ ¸ÀºÀ
R TB

PÀȶ DzsÁjvÀªÁzÀÄzÀÄ. EzÀgÀ ¥ÀæUÀwUÉ

U

CUÀvåÀ ªÁzÀ J¯Áè ¸ÁܤÃPÀgt À CA±ÀU¼ À ÄÀ

BE @K

gÁdåzÀ°è ¥ÀÇgÀPÀªÁVªÉ. GzÁ: PÀ§Äâ

GvÁàz£ À ,É GvÀª Û ÄÀ ºÀªÁªÀiÁ£À, «zÀÄåvï
¸Àg§ À gÁdÄ, ¸ÀܽÃAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÖ,É ¸ÁjUÉ
ªÀåªÀ¸ÉÜ EvÁå¢. EzÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ
TO

DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæ

ªÀ»¹zÉ. ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ
T

D¢¨sÁUÀzÀ¯Éèà ²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖtzÀ ¥Á®½î

O
N

(CµÀÖUÁæªÀÄ) ªÀÄvÀÄÛ aPÀ̧¼Áî¥ÀÅgÀUÀ¼À°è

¸ÀPÀÌgÉ vÀAiÀiÁj¸ÀÄwÛzÀÝ£ÀÄß ¸Àgï ¥sÁæ¤ì¸ï
§ÄPÁ£À £ ï G¯É è à T¹gÀ Ä ªÀ £ À Ä . CªÀ Å
1847 gÀ°èAiÉÄà ¸ÀPÀÌgÉAiÀÄ£ÀÄß
GvÁà ¢ ¸À Ä wÛ z À Ä Ý, ®AqÀ ¤ ߣÀ ªÀ ¸ À Ä Û
¥ÀæzÀ±Àð£ÀzÀ°è ¨sÁUÀªÀ»¹ §ºÀĪÀiÁ£À
UÀ½¹zÀÄÝzÀÄ zÁR¯ÉUÀ½AzÀ
w½zÀħA¢zÉ. ªÉÆlÖªÉÆzÀ® DzsÀĤPÀ
¸ÀPÀÌgÉ PÉÊUÁjPÉ 1933 gÀ°è ‘ªÉÄʸÀÆgÀÄ
¸ÀPÀÌgÉ PÀA¥É¤’ (Mysugar) ªÀÄAqÀåzÀ°è
¥Áæ g À A ¨s À ª Á¬ÄvÀ Ä . 1951 gÀ ª À g É U À Æ

98
MAzÉà PÁSÁð£É¬ÄvÀÄÛ. EAzÀÄ gÁdåzÀ°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 71 ¸ÀPÀÌgÉ PÁSÁð£ÉUÀ½ªÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ MlÄÖ
¸ÀPÀÌgÉ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ±ÉÃ. 16 gÀµÀÖ£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀ gÁdå GvÁࢸÀÄwÛzÉ. ¸ÀPÀÌgÉ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è
PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ¯Éèà ªÀÄÆgÀ£Éà ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ.
ºÀAaPÉ : PÀ£ÁðlPÀzÀ ¸ÀPÀÌgÉ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ «±ÉõÀªÁV PÀ§Ä⠨ɼÉAiÀÄĪÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À¯ÉèÃ
ºÀAaPÉAiÀiÁVªÉ. PÁªÉÃj, PÀȵÀÚ ªÀÄvÀÄÛ vÀÄAUÀ¨sÀzÀæ £À¢UÀ¼À d¯Á£ÀAiÀÄ£À ¥ÀæzÉñÀzÀ f¯ÉèUÀ¼À°è
PÉÃA¢æÃPÀÈvÀUÉÆArªÉ. ¨É¼ÀUÁ« ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ f¯ÉèUÀ¼À°è ºÉZÀÄÑ ¸ÀPÀÌgÉ PÁSÁð£ÉUÀ½ªÉ.
vÀgÀĪÁAiÀÄ ªÀÄAqÀå, ªÉÄʸÀÆgÀÄ, ©ÃzÀgï, «dAiÀÄ¥ÀÅgÀÀ, PÀ®§ÄgÀV, §¼Áîj ªÀÄvÀÄÛ zÁªÀtUÉgÉ
f¯ÉèUÀ¼À®Æè ¸ÀPÀÌgÉ PÉÊUÁjPÉUÀ½ªÉ.
¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
PÀ©â£À ¹¥Éà ªÀÄvÀÄÛ PÁPÀA©UÀ¼ÄÀ F GzÀåªÄÀ ¢AzÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ ¸ÀPÀÌgÉ £ÀUÀgÀ - ªÀÄAqÀå
zÉÆgÉAiÀÄĪÀ G¥À GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ. PÀ©â£À ¹¥ÉàAiÀÄ£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀzÀ ¸ÀPÀÌgÉAiÀÄ f¯Éè - ¨É¼ÀUÁ«
PÁUÀzÀzÀ vÀAiÀiÁjPÉUÉ ºÁUÀÆ EAzsÀ£ÀªÀ£ÁßVAiÀÄÆ
§¼À¸ÀĪÀgÀÄ. PÁPÀA©¬ÄAzÀ ªÀÄzÀå¸ÁgÀªÀ£ÀÄß GvÁࢸÀĪÀgÀÄ.

ED
PÁUÀzÀ PÉÊUÁjPÉ
ZÀlĪÀnPÉ

H
PÁUÀzª À ÅÀ DzsÄÀ ¤PÀ dUÀw£ Û °
À è ªÀĺÀvz éÀ À ªÀ¸ÄÀ ª
Û ÁVzÉ. ²PÀt ë ,

IS
ªÀÄÄzÀæt, ªÀÈvÀÛ¥ÀwæPÉ ºÁUÀÆ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ «PÁ¸ÀPÉÌ CUÀvÀåªÁzÀ ¤ªÀÄUÉ ºÀwg Û «
À gÀĪÀ PÉÊUÁjPÁ
BL PÉ Ã AzÀ æ P É Ì ¨s É Ã n ¤Ãr, C°è
EP S
ªÀ¸ÀÄÛªÁVzÉ. PÁUÀzÀ PÉÊUÁjPÉAiÀÄÄ CgÀuÁåzsÁjvÀªÁzÀÄzÀÄ. F
R TB

PÉÊUÁjPÉUÉ ©¢gÀÄ, ªÀÄgÀzÀ wgÀļÀÄ, ºÀÄ®Äè, PÀ©â£À ¹¥Éà, aA¢ §¼À¸ÀĪÀ PÀZÁÑ ¸ÁªÀÄVæAiÀÄ£ÀÄß
U

§mÉÖ, gÀ¢Ý PÁUÀzU À ¼

À £À ÄÀ ß PÀZÁÑ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÁV §¼À¸¯ À ÁUÀĪÀÅzÀÄ. ºÉÃUÉ ¸ÀAUÀ» æ ¸ÀÄvÁÛgÉ JA§ÄzÀ£ÄÀ ß
BE @K

ªÉÆlÖªÉÆzÀ®Ä PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ²ªÀªÉÆUÀÎ ªÀÄvÀÄÛ aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ w½¬Äj.

f¯ÉèAiÀÄ zÀlÖªÁzÀ CgÀtåªÀ£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èlÄÖPÉÆAqÀÄ ¨sÀzÁæªÀwAiÀÄ°è ‘ªÉÄʸÀÆgÀÄ ¥ÉÃ¥Àgï «Ä¯ï
°«ÄmÉqï’ PÁSÁð£ÉAiÀÄÄ 1936 gÀ°è ¥ÁægÀA¨sÀUÉÆArvÀÄ. C£ÀAvÀgÀ ‘ªÉ¸ïÖ PÉÆøïÖ ¥ÉÃ¥Àgï
«Ä¯ï’ JA§ PÁUÀzÀzÀ PÉÊUÁjPÉAiÀÄÄ SÁ¸ÀV PÀA¥É¤¬ÄAzÀ zÁAqÉðAiÀÄ°è ¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆArvÀÄ.
TO

F PÉÊUÁjPÉUÀ½UÉ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ CgÀtåUÀ¼À ©¢gÀÄ, ¤Ã®Vj ªÀÄgÀzÀ wgÀļÀÄ, ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ £À¢UÀ¼À

¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «zÀÄåvï ¥ÀÇgÉÊPÉAiÀiÁUÀÄvÀz Û .É £ÀAd£ÀUÆ À qÀÄ, PÀȵÀg
Ú Ád£ÀUg À ,À ¸ÀvåÀ UÁ®, ªÀÄÄAqÀUÆ É ÃqÀ,
T
O

ªÀÄĤgÁ¨Ázï, AiÀÄrAiÀÄÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À°è gÁdåzÀ EvÀgÉ PÁUÀzÀ vÀAiÀiÁjPÁ

N

WÀlPÀUÀ½ªÉ. zÉñÀzÀ PÁUÀzÀ GvÁࢸÀĪÀ gÁdåUÀ¼À°è PÀ£ÁðlPÀªÀÅ £Á®Ì£ÉAiÀÄ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ.

¹ªÉÄAmï PÉÊUÁjPÉ
PÀ£ÁðlPÀzÀ°è £ÀUÀjÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ PÉÊUÁjQÃPÀgÀtzÀ «¸ÀÛgÀuÉ ºÉZÁÑVzÀÝjAzÀ ¤ªÀiÁðt
PÁAiÀÄðUÀ½UÁV ¹ªÉÄAmïUÉ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÆ ºÉZÁÑVzÉ. ªÀÄ£É PÀlÖ®Ä, zÉÆqÀØ ¸ÁªÀðd¤PÀ PÀlÖqUÀ ¼
À À
¤ªÀiÁðt, gÀ¸ÉÛ, ¸ÉÃvÀĪÉ, CuÉPÀmÉÖ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ¼À ¤ªÀiÁðtPÉÌ ¹ªÉÄAmï ¨ÉÃPÀÄ.
¹ªÉÄAmï PÉÊUÁjPÉAiÀÄ ¸ÁÜ¥À£ÉUÉ CUÀvÀåªÁzÀ C¥ÁgÀªÁzÀ ¸ÀÄtÚPÀ®Äè gÁdåzÀ°è
zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. eÉÆvÉUÉ f¥ÀìA ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁPÉìöÊmïUÀ¼ÀÆ zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. PÀ°èzÀÝ®Ä ªÀiÁvÀæ £ÉgÉAiÀÄ
gÁdåUÀ½AzÀ DªÀÄzÀÄ ªÀiÁrPÉƼÀî¨ÉÃPÁVzÉ. ¤ÃgÀÄ, ªÀÄgÀ¼ÀÄ, ¸ÁjUÉ, «zÀÄåZÀÒQÛ, eÉÃrªÀÄtÄÚ,
«±Á®ªÁzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼ÀÆ ¸ÀºÀ ¹ªÉÄAmï PÉÊUÁjPÁ©üªÀÈ¢ÞUÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVªÉ.

99
 gÁdåzÀ ªÉÆzÀ® ¹ªÉÄAmï PÁSÁð£ÉAiÀÄÄ 1939 gÀ°è ¨sÀzÁæªÀwAiÀÄ°è ¸ÁܦvÀªÁ¬ÄvÀÄ.
C£ÀAvÀgÀ ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ CªÀÄä¸ÀAzÀæ, PÀ®§ÄgÀV f¯ÉèAiÀÄ ±ÀºÁ¨ÁzïUÀ¼À°è
¸Áܦ¸À®àlÖªÀÅ. EvÀgÉ ¹ªÉÄAmï PÉÊUÁjPÁ PÉÃAzÀæUÀ¼ÉAzÀgÉ ; ªÁr, ¯ÉÆÃPÁ¥ÀÅgÀ, EnÖUɺÀ½î,
ªÀÄqÀPÉgÉ, PÀAa¥ÀÅgÀ, PÀ¯ÁzÀV, PÀÄgÀPÀÄAl, ¸ÉÃqÀA, avÁÛ¥ÀÅgÀ, ªÀÄÄzÁÝ¥ÀÄgÀ, CªÀÄä¸ÀAzÀæ,
PÀÄrw¤, vÉÆAqÉèÁ« ªÀÄvÀÄÛ PÀ®ÆègÀÄ. zÉñÀzÀ ¹ªÉÄAmï GvÁàzÀ£ÉUÉ PÀ£ÁðlPÀªÀÅ UÀt¤ÃAiÀÄ
PÉÆqÀÄUÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄwÛzÉ.
ªÀiÁ»w vÀAvÀæeÁÕ£À GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ ZÀlĪÀnPÉ
PÀ£ÁðlPÀªÅÀ ¨sÁgÀvz
À À ¥Àª
æ ÄÀ ÄR eÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ vÁAwæPv
À AÉ iÀÄ ¤ªÀÄä f¯ÉèAiÀÄ°ègÀĪÀ ««zsÀ
gÁdåªÁVzÀÄÝ, E°è ªÀiÁ»w vÀAvÀæeÁÕ£À GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ PÉÊUÁjPÁ WÀlPÀU¼ À À ¥ÀnÖ vÀAiÀiÁj¹.
¸À«ÄÃ¥ÀzÀ PÉÊUÁjPÁ WÀlPÀªÀ£ÀÄß
C©üªÀÈ¢ÞUÉÆArªÉ. C£ÉÃPÀ JAf¤ÃAiÀÄjAUï PÁ¯ÉÃdÄUÀ¼ÀÄ
¨sÉÃn ¤Ãr GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ PÀA¥ÀÆålgï DzsÁjvÀ
ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß w½¬Äj.
vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ PÉÆøïðUÀ½UÉ ºÉZÀÄÑ MvÀÄÛ ¤ÃrgÀĪÀÅzÀjAzÀ

ED
¥Àjtw ºÉÆA¢gÀĪÀ C¥ÁgÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. EzÀjAzÀ C£ÉÃPÀ ¸Á¥sïÖªÉÃgï
GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆAqÀÄ EAzÀÄ PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ¯Éèà CvÀÄå£ÀßvÀ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ.

H
IS
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ ; ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀiÁ»w vÀAvÀæeÁÕ£À PÉÃAzÀæ
BL
EP S
§ÈºÀvï ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ £ÀUg
À ª
À ÅÀ ¨sÁgÀvz
À À ‘¹°PÁ£ï PÀtªÂ ’É JAzÉà ¥À¹ æ zÀÞªÁVzÉ. ¸Á¥sïª Ö ÃÉ gï
R TB
U
(vÀAvÁæA±À) CxÀªÁ PÀA¥ÀÇålgï ¥ÉÇÃæ UÁæAUÀ½UÉ G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀ ¸ÁªÀiÁVæU¼ À À GvÁàz£ À É ºÁUÀÆ
BE @K

gÀ¥ÀÅs Û ªÀiÁqÀĪÀÅzÀgÀ°è ªÉÆzÀ® ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ. EzÀÄ ¥À¥ æ ÀAZÀzÀ ºÀvÀÄÛ ¥Àªæ ÀÄÄR G£ÀßvÀ vÀAvÀe æ ÁÕ£ÀzÀ
(ºÉÊmÉPï) £ÀUg À U
À ¼
À °
À è MAzÁVzÉ. EzÀjAzÀ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ EvÀgÀ £ÀUg À U
À ¼
À ®À Æè ¸Á¥sïÖªÃÉ gï GzÀåªÀÄ
ªÁ妹zÉ. F £ÀUÀgÀªÉÇAzÀgÀ¯Éèà C£ÉÃPÀ L.n.(Information Technology) ©.n. (Bio-
Technology) PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ EzÀÄÝ, ®PÁëAvÀgÀ d£ÀjUÉ GzÉÆåÃUÀªÀ£ÀÄß PÀ°à¹ªÉ. E°è ¥À¥ æ ÀAZÀzÀ
TO

ºÀ®ªÀÅ ¥Àæ¹zÀÞ PÀA¥É¤UÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ±ÁSÉUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¹ªÉ. EzÀPÉÌ PÁgÀt GvÀÛªÀÄ ºÀªÁªÀiÁ£À,
«zÀÄåvï ¥ÀÇgÉÊPÉ, vÁAwæPÀ ¥ÀjtÂvÀgÀÄ, DyðPÀ £ÉgÀªÀÅ, «±Á®ªÁzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ºÁUÀÆ ªÀÄÆ®
T

¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼ÀÄ. F J¯Áè ¸Ë®¨sÀåUÀ½AzÁV ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥Àæw¶×vÀ ªÀiÁ»w vÀAvÀæeÁÕ£À

O

PÉÃAzÀæªÁV ºÉÆgÀºÉÆ«ÄäzÉ.
N

¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À°è E£ÉÆáù¸ï, «¥ÉÇæÃ, n.¹.J¸ï ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¥Àæw¶×vÀ ¸Á¥sïÖªÉÃgï

PÀA¥É¤UÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼À ±ÁSÉUÀ¼ÀÄ gÁdåzÀ EvÀgÀ PÉ®ªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR £ÀUÀgÀ PÉÃAzÀæUÀ¼À®Æè
PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. GzÁ : ªÉÄʸÀÆgÀÄ, ºÀħâ½î, PÀ®§ÄgÀV, ²ªÀªÉÆUÀÎ, ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ.
²PÀët, ¨ÁåAQAUï, ¸ÁjUÉ, DqÀ½vÀ ¤ªÀðºÀuÉ, ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ PÉëÃvÀæ »ÃUÉ ««zsÀ PÉëÃvÀæUÀ¼À
PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄUÀªÀÄUÉƽ¸ÀĪÀ°è ªÀiÁ»w vÀAvÀæeÁÕ£ÀªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæ ªÀ»¹zÉ.
PÀ£ÁðlPÀzÀ PÉÊUÁjPÁ ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ : gÁdåzÀ°è PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ ªÁ妹gÀĪÀ DzsÁgÀzÀ°è
PÀ£ÁðlPÀªÀ£ÀÄß LzÀÄ PÉÊUÁjPÁ ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÁV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ :
1) ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ – PÉÆïÁgÀ – vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ PÉÊUÁjPÁ ªÀ®AiÀÄ – EzÀÄ Cw ºÉZÀÄÑ
PÉÊUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀªÁVzÉ.

100
 2) ¨É¼ÀUÁ« – zsÁgÀªÁqÀ PÉÊUÁjPÁ ªÀ®AiÀÄ.
3) zÀQët PÀ£ÀßqÀ – GqÀĦ PÉÊUÁjPÁ ªÀ®AiÀÄ.
4) §¼Áîj – gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ – PÉÆ¥Àà¼À PÉÊUÁjPÁ ªÀ®AiÀÄ.
5) ªÉÄʸÀÆgÀÄ – ªÀÄAqÀå PÉÊUÁjPÁ ªÀ®AiÀÄ.

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I.SÁ° ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁrj.
1. PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÉÆlÖªÉÆzÀ® PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GQÌ£À PÉÊUÁjPÉ ¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆAqÀ ¸ÀܼÀ
............... .
2. PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÀiÁåAZɸÀÖgï ................ .
3. ‘ªÉ¸ïÖPÉÆøïÖ ¥ÉÃ¥Àgï«Ä¯ï’ PÀAqÀÄ §gÀĪÀ ¸ÀܼÀ ................ .
4. vÉÆAqÉèÁ«AiÀÄ°è ................ PÉÊUÁjPɬÄzÉ.

ED
5. `¹°PÁ£ï PÀtªɒ JAzÀÄ ................ £ÀUÀgÀªÀ£ÀÄß PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

H
IS
II.
F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ ¸ÀAQÛ¥ÀÛªÁV GvÀÛj¹.
BL
EP S
6. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è£À PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GQÌ£À PÉÊUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
R TB
U
7. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ºÀwÛ §mÉÖ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ºÀAaPÉAiÀÄ£ÀÄß w½¹.
BE @K

8. PÁUÀzÀzÀ PÉÊUÁjPÉUÉ ¨ÉÃPÁUÀĪÀ PÀZÁÑ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß w½¹.

9. PÀ£ÁðlPÀzÀ PÉÊUÁjPÁ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
10. ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À°è ªÀiÁ»w vÀAvÀæeÁÕ£À GzÀåªÀĪÀÅ PÉÃA¢æÃPÀÈvÀªÁUÀ®Ä PÁgÀtUÀ¼À£ÀÄß
w½¹.
TO

III. ºÉÆA¢¹ §gɬÄj.

T
O

C D
N

i. ¨sÀzÁæªÀw J) ªÉÄʸÀÆgÀÄ ¸ÀPÀÌgÉ PÀA¥À¤

ii. vÉÆÃgÀtUÀ¯ï ©) PÉÊUÁjQÃPÀgÀt E®èªÉà £Á±À
iii. ¸Àgï. JA. «±ÉéñÀégÀAiÀÄå ¹) ªÉÄʸÀÆgÀÄ ¥ÉÃ¥Àgï«Ä¯ï °«ÄmÉqï
iv. ªÀÄAqÀå r) gÁdåzÀ ªÉÆzÀ® ºÀwÛ§mÉÖ PÉÊUÁjPÉ
E) fAzÁ¯ï «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ GPÀÄÌ °«ÄmÉqï
IV. ZÀlĪÀnPÉ.
1. ¤ªÀÄä f¯ÉèAiÀÄ°ègÀĪÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹.
*****
101
 CzsÁåAiÀÄ - 30

PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀæªÁ¹ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• PÀ£ÁðlPÀzÀ £ÉʸÀVðPÀ ºÁUÀÄ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ vÁtUÀ¼À ¥ÀjZÀAiÀÄ ºÁUÀÆ ªÀĺÀvÀé.
• ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÉæÃPÀëtÂÃAiÀÄ ¸ÀܼÀUÀ¼À §UÉÎ «ªÀgÀuÉ ºÁUÀÆ CªÀÅUÀ¼À gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÀ
gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀĺÀvÀé.
• ¥ÀæªÀÄÄR ¨ÉlÖUÀ¼ÀÄ, d®¥ÁvÀUÀ¼ÀÄ, LwºÁ¹PÀ ¸ÀܼÀUÀ¼ÀÄ.
‘zÉñÀ ¸ÀÄvÀÄÛ PÉÆñÀ NzÀÄ’ JA§ £ÁtÄÚr EzÉ. d£ÀgÀÄ vÀªÀÄä ªÁå¥ÁgÀªÀ»ªÁnUÁV,
PÀÄvÀƺÀ®PÁÌV, zsÁ«ÄðPÀ DZÀgÀuÉ, ªÀÄ£ÀB±ÁAw, «ºÁgÀ, ¸ÀÄAzÀgÀ vÁtUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃqÀĪÀ

ED
ºÀA§®, ¸ÀAvÉÆõÀPÁÌV, DgÉÆÃUÀå ªÀÈ¢ÞUÁV vÀªÀÄä ¸ÀܼÀUÀ½AzÀ ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ ¸ÀܼÀUÀ½UÉ ºÉÆÃV
PÉ®ªÀÅ ¢£À ¸ÀAZÁgÀ ªÀiÁr §gÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ¥ÀæªÁ¸À J£ÀÄߪÀgÀÄ. ¥ÀæªÁ¹ ¸ÀܼÀUÀ¼À°è vÀAUÀĪÀ

H
IS
ªÀåªÀ¸ÉÜ, G¥ÀºÁgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ EgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ C°è PÉ®ªÀÅ ¢£ÀUÀ¼ÀÄ £É¯É¹zÀÄÝ ¨ÉÃgÉ ¥ÉÃæ PÀëtÂÃAiÀÄ
¸ÀܼÀUÀ½UÉ ¨sÉÃn ¤ÃqÀÄvÁÛgÉ. DzsÀĤPÀ ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ°è ¥ÀæªÁ¸ÀªÀÅ ªÀiÁ£ÀªÀ£À fêÀ£ÀzÀ C¤ªÁAiÀÄð
BL
EP S
R TB

¸ÀAUÀwAiÀiÁVzÉ. ¥Àª æ Á¸À¢AzÀ £ÁqÀÄ-¸ÀA¸ÀÌøw-£ÁUÀjPÀv,É d£ÀfêÀ£z À À PÀª

æ ÄÀ ªÀÄÄAvÁzÀªÅÀ UÀ¼£À ÄÀ ß
U
w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.
BE @K

PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ°è C£ÉÃPÀ ¥ÉæÃPÀëtÂÃAiÀÄ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ CvÀåAvÀ ºÉ¸ÀgÁzÀ

gÁdåUÀ¼À°è MAzÁVzÉ. PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ¥ÀæPÀÈwzÀvÀÛªÁzÀ C£ÉÃPÀ ¸ÀÄAzÀgÀ vÁtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
ºÀ¹j¤AzÀ PÀAUÉƽ¸ÀĪÀ ¸ÀºÁå¢æ WÀlÖUÀ¼ÀÄ, C°è£À £À¢UÀ¼ÀÄ, d®¥ÁvÀUÀ¼ÀÄ, ¸ÀÄAzÀgÀ £ÀAiÀÄ£À
ªÀÄ£ÉÆúÀgÀªÁzÀ PÀtªÉUÀ¼ÀÄ, ªÀ£ÀåfëUÀ¼ÀÄ, ²æÃUÀAzsÀzÀ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅUÀ¼À£ÀÄß
TO

ºÉÆA¢zÉ. ¸ÀÄAzÀgÀ PÀqÀ®wÃgÀUÀ¼ÀÄ, LwºÁ¹PÀ vÁtUÀ¼ÀÄ, ²®àPÀ¯Á ªÉʨsÀªÀ¢AzÀ PÀÆrzÀ

zÉêÀ¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÀÄ, ««zsÀ zsÀªÀÄðUÀ¼À zsÁ«ÄðPÀ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ, AiÀiÁvÁæ ¸ÀܼÀUÀ¼ÀÄ zÉñÀ «zÉñÀUÀ¼À
T
O

d£ÀgÀ£ÀÄß DPÀ¶ð¸ÀÄvÀÛªÉ. EzÀgÀ ªÀĺÀvÀéªÀ£ÀÄß ªÀÄ£ÀUÀAqÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÉæÃPÀëtÂÃAiÀÄ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß

N

¸ÀAzÀ²ð¸À®Ä ¸ÀPÁðgÀ 1971 gÀ°è ªÀåªÀ¹ÜvÀ ¥ÀæªÁ¸À ºÁUÀÆ ¤ªÀðºÀuÉUÁV ‘PÀ£ÁðlPÀ

¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ ¤UÀªÀÄ’ ªÀ£ÀÄß (KSTDC-Karnataka State Tourism Development Corporation)
¸Áܦ¹zÀÄÝ, ¥ÀæªÁ¹UÀjUÉ ªÀÄÆ®¸Ë®¨sÀåUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸À®Ä, AiÀiÁwæ ¤ªÁ¸À, ¥ÀæªÁ¹ UÀȺÀ,
G¥ÀºÁgÀ UÀȺÀ ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅUÀ¼À ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÉæÃPÀëtÂÃAiÀÄ ¸ÀܼÀUÀ¼À°è MzÀV¹zÉ.
PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ¥ÀæªÁ¹UÀgÀ ¸ÀéUÀðªÁVzÀÄÝ C£ÉÃPÀ ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀĪÁzÀ ¸ÀÄAzÀgÀ vÁtUÀ¼À£ÀÄß
ºÉÆA¢zÀÄÝ, ®PÁëAvÀgÀ ¥Àª æ Á¹UÀg£À ÄÀ ß DPÀ¶ð¸ÀÄwÛz.É AiÀÄÄ£É¸Æ É Ìà ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄÄ ºÀA¦AiÀÄ ¸ÁägPÀ U À ¼À À
¸ÀªÀÄƺÀ, ¥ÀlÖzÀPÀ°è£À ¸ÁägÀPÀUÀ¼À ¸ÀªÀÄƺÀ, ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ ºÀvÀÄÛ
vÁtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉîÆgÀÄ, ºÀ¼ÉéÃqÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÉÆêÀÄ£ÁxÀ¥ÀÄgÀUÀ¼À°è£À ºÉÆAiÀÄì¼ÀgÀ PÁ®zÀ
zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ‘«±Àé ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ vÁt’ UÀ¼ÉAzÀÄ UÀÄgÀÄw¹zÉ. EzÀjAzÀ «±ÀézÁzÀåAvÀ
PÀ£ÁðlPÀªÅÀ ¥À¹ æ ¢ÞAiÀiÁVzÉ. `MAzÀÄ gÁdå ºÀ®ªÀÅ dUÀvÄÀ U À ÄÀ ’ (One State Many worlds)
Û ¼
EzÀÄ PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ E¯ÁSÉAiÀÄ zsÉåÃAiÀĪÁPÀåªÁVzÉ.
102
 PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ºÉƸÀ ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉƽ¹ ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ
PÉëÃvÀæzÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ°è SÁ¸ÀVAiÀĪÀjUÉ CªÀPÁ±À ªÀÄvÀÄÛ GvÉÛÃd£À ¤ÃrzÉ. 1996-97gÀ°è
PÀ£ÁðlPÀPÉÌ ‘GvÀÛªÀÄ ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ ¤ªÀðºÀuÁ gÁdå’ªÉAzÀÄ ¥Àæ±À¹Û zÉÆgÀQzÉ.
PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÉæÃPÀëtÂÃAiÀÄ ¸ÀܼÀUÀ¼ÀÄ :
PÀ£ÁðlPÀzÀ VjzsÁªÀÄUÀ¼ÄÀ : PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀĪÁzÀ ¨sÀƸÀégÀÆ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ,
C£ÉÃPÀ JvÀÛgÀªÁzÀ Vj±ÉæÃtÂUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. EzÀjAzÀ C£ÉÃPÀ VjzsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ.
aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ ‘PÀÄzÀÄgɪÀÄÄR’ VjzsÁªÀÄ ¥Àª
æ ÀÄÄRªÁVzÀÄÝ EzÀgÀ ¸ÀÄvÀÛ®Æ ºÀ¹j¤AzÀ
PÀÆrzÀ zÀlÖ CgÀtåUÀ¼ÀÄ, ¨ÉlÖUÀ¼ÀÄ, PÁ¦ü vÉÆÃlUÀ¼ÀÄ, d®¥ÁvÀUÀ¼ÀÄ EgÀĪÀÅzÀjAzÀ
DPÀµÀðtÂÃAiÀÄ ¸ÀܼÀªÁVzÉ.
aPÀ̧¼Áî¥ÀÅgÀ f¯ÉèAiÀÄ £ÀA¢ VjzsÁªÀĪÀÅ ¸ÀªÀÄÄzÀæ ªÀÄlÖ¢AzÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 1492 «ÄÃ.
JvÀg
Û «
À zÀÄÝ, vÀA¥ÁzÀ ºÀªÁªÀiÁ£Àª£À ÄÀ ß ºÉÆA¢gÀÄvÀz
Û .É EzÀÄ ¨ÉAUÀ¼Æ
À jUÉ ¸À«ÄÃ¥Àz°
À g
è ÄÀ ªÀÅzÀjAzÀ
®PÁëAvÀgÀ ¥ÀæªÁ¹UÀgÀ£ÀÄß DPÀ¶ð¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÀ¸Àw ªÀÄvÀÄÛ, G¥ÀºÁgÀ ªÀåªÀ¸ÉܬÄzÀÄÝ vÀAUÀ®Ä

ED
CªÀPÁ±À«zÉ. ªÀĺÁvÀä UÁA¢üAiÀĪÀgÄÀ DgÉÆÃUÀå ¸ÀÄzsÁgÀuU É ÁV E°è vÀAVzÀÝjAzÀ ‘UÁA¢ü ¨sª À £
À ’À

H
¤«Äð¸À¯ÁVzÉ.

IS
BL
CzÉà jÃw ©½VjgÀAUÀ£À¨ÉlÖ, DUÀÄA¨ÉAiÀÄ ¸ÀÆAiÀiÁð¸ÀÛ vÁt, PɪÀÄätÄÚUÀÄAr,
EP S
R TB

zÉêÀgÁAiÀÄ£ÀzÀÄUÀð, avÀæzÀÄUÀð f¯ÉèAiÀÄ eÉÆÃVªÀÄnÖ, PÉÆqÀZÁ¢æ, »ªÀĪÀzï UÉÆÃ¥Á®¸Áé«Ä

U

¨ÉlÖ, gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ §AqÉUÀ¼ÀÄ, ªÀÄzsÀÄVjAiÀÄ KPÀ²¯Á ¨ÉlÖ, «¸ÀäAiÀÄPÁjAiÀiÁzÀ AiÀiÁtzÀ

BE @K

§AqÉUÀ¼ÀÄ, ªÀÄrPÉÃj ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅUÀ¼ÀÄ ¨ÉùUÉAiÀÄ vÀAUÀÄzÁtUÀ¼ÁVzÀÄÝ ¥ÀæªÁ¹UÀgÀ£ÀÄß

DPÀ¶ð¸ÀÄwÛªÉ.
PÀ£ÁðlPÀzÀ d®¥ÁvÀUÀ¼ÀÄ : £ÀªÀÄä gÁdåªÀÅ d®¥ÁvÀUÀ¼À vÀªÀgÀÆgÁVzÉ. ªÀįɣÁqÀÄ C£ÉÃPÀ
TO

d®¥ÁvÀU¼ À £
À ÄÀ ß ºÉÆA¢zÉ. ªÀļÉUÁ®zÀ°è F d®¥ÁvÀU¼ À °
À è ¤ÃgÀÄ gÀ¨¸
Às ª
À ÁV zsÄÀ «ÄäPÄÀ ̪À zÀȱÀå
£ÀAiÀÄ£ÀªÀÄ£ÉÆúÀgÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèAiÀÄÄ Cw ºÉZÀÄÑ d®¥ÁvÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
T
O

¨sÁgÀvÀzÀ¯Éèà Cw JvÀÛgÀªÁzÀ eÉÆÃUï d®¥ÁvÀªÀÅ ²ªÀªÉÆUÀÎ f¯ÉèAiÀÄ°èzÉ. ¸ÀĪÀiÁgÀÄ

N

253 «ÄÃ. JvÀg Û ¢

À AzÀ ±ÀgÁªÀw £À¢AiÀÄÄ £Á®ÄÌ ¹Ã¼ÀÄUÀ¼ÁV ©Ã¼ÀÄvÀz
Û .É EªÀÅUÀ¼£
À ÄÀ ß gÁd, gÁtÂ,
gÉÆÃgÀgï ªÀÄvÀÄÛ gÁPÉmï JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. EzÀÄ ªÀļÉUÁ®zÀ°è ªÉÄÊzÀÄA© zsÀĪÀÄÄPÀĪÁUÀ
ªÀÄgÉAiÀįÁUÀzÀ ZɮĪÀ£ÀÄß ªÀÄÆr¸ÀÄvÀÛzÉ.
PÁªÉÃj £À¢AiÀÄÄ ªÀÄAqÀå f¯ÉèAiÀÄ ²ªÀ£À¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ°è UÀUÀ£ÀZÀÄQÌ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀgÀZÀÄQÌ
JA§ CªÀ½ d®¥ÁvÀUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¹zÉ. ªÀÄrPÉÃj ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ C©â d®¥ÁvÀ, aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ
f¯ÉèAiÀÄ ºÉ¨Éâ ªÀÄvÀÄÛ PÀ®ívÀÛVj d®¥ÁvÀ, GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèAiÀÄ GAZÀ½î ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁUÉÆÃqÀÄ
d®¥ÁvÀ, ¨É¼ÀUÁ« f¯ÉèAiÀÄ UÉÆÃPÁPï d®¥ÁvÀ EªÀÅ PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR d®¥ÁvÀUÀ¼ÁVªÉ.
WÀl¥À¨ æ Ás £À¢¬ÄAzÀ ¤ªÀiÁðtUÉÆAqÀ UÉÆÃPÁPï d®¥ÁvÀªÀ£ÀÄß ‘PÀ£ÁðlPÀzÀ £ÀAiÀiÁUÀgÀ’ JAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.

103
PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÀ£ÀåfëzsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ : PÀ£ÁðlPÀªÀÅ zÀlÖªÁzÀ CgÀtåUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ
¥ÀæzÉñÀUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ. CgÀtåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁqÀÄ¥ÁætÂUÀ¼À ¸ÀAgÀPÀëuÉUÁV ¸ÀPÁðgÀªÀÅ C£ÉÃPÀ
ªÀ£ÀåfëzsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ, ¥ÀQëzsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ, ºÀÄ° ¸ÀAgÀPÀëuÁ ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ
(Tiger Reserves), fëªÉÊ«zsÀåvÁ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÉ.
PÀ £ ÁðlPÀ z À ° è LzÀ Ä gÁ¶Ö ç ÃAiÀ Ä ZÀlĪÀnPÉ
GzÁ壪 À £ À U
À ½
À ªÉ. CªÀÅUÀ¼A É zÀgÉ £ÁUÀgº À Æ
É ¼ÉAiÀÄ £ÀªÀÄÆäj£À §UÉÎ w½AiÉÆÃt
‘gÁfêï UÁA¢ü gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À’, £ÀªÀÄä gÁdåzÀ ¥Àwæ ¸ÀܼÀªÀÅ vÀ£ÀßzÉà DzÀ ªÀĺÀvÀé
§ArÃ¥ÀÄgÀ, §£ÉßÃgÀÄWÀlÖ, PÀÄzÀÄgɪÄÀ ÄR ºÁUÀÆ ºÉÆA¢zÉ. ºÁUÁzÀ°è £ÀªÀÄä Hj£À ºÉ¸Àj£À
C¤ë gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ. EwºÁ¸À ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÀvÀé PÀÄjvÀÄ »jAiÀÄjAzÀ
¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß CªÀ Å UÀ ¼ À £É ¯ É A iÀ Ä °è A iÉ Ä Ã ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹 w½¬Äj.
¸ÀAgÀQ븮À Ä gÁdåzÀ°è 36 ªÀ£åÀ fëzsÁªÀÄUÀ¼£ À ÄÀ ß
UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼À°è ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ, ªÉÄîÄPÉÆÃmÉ ªÀ£ÀåfëzsÁªÀÄ, PÁªÉÃj

ED
ªÀ£ÀåfëzsÁªÀÄ, ªÀÄÆPÁA©PÀ ªÀ£ÀåfëzsÁªÀÄ, PÀ¥ÀàvÀUÀÄqÀØ ªÀ£ÀåfëzsÁªÀÄ, eÉÆÃVªÀÄnÖ
ªÀ£ÀåfëzsÁªÀÄ, ©üêÀÄWÀqÀ ªÀ£ÀåfëzsÁªÀÄ, aAZÉÆý ªÀ£ÀåfëzsÁªÀÄ, vÀ®PÁªÉÃj

H
IS
ªÀ£ÀåfëzsÁªÀÄ EvÁå¢.
BL
EP S
PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ¸ÀÄAzÀgÀªÁzÀ PÀqÀ®wÃgÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ UÉÆÃPÀtðzÀ ‘NA
R TB

©ÃZï’, G¼Áî®, ªÀÄÄqÉðñÀégÀ, ªÀÄgÀªÀAvÉ, ªÀįÉà EvÁå¢ ©ÃZïUÀ¼ÀÄ C¸ÀASÁåvÀ ¥ÀæªÁ¹UÀgÀ£ÀÄß

U

DPÀ¶ð¸ÀÄwÛªÉ.
BE @K

GqÀĦAiÀÄ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ ¸ÉÃAmï ªÉÄÃjÃ¸ï ¢éÃ¥ÀªÀÅ «²µÀÖªÁzÀ ¸ÀÛA¨sÀ ªÀiÁzÀjAiÀÄ

¤¸ÀUÀðzÀvÀÛªÁzÀ ²¯ÁgÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ ªÀÄ£ÉÆúÀgÀªÁVzÉ. ªÀÄÄqÉÃð±ÀégÀ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ
£ÉÃvÁæt ¢éÃ¥À, PÁgÀªÁgÀzÀ §½ zÉêÀUÀqÀ, PÀƪÀÄðUÀqÀ ªÀÄÄAvÁzÀ ¢éÃ¥ÀUÀ½ªÉ.
TO

LwºÁ¹PÀ ¸ÀܼU À ¼
À ÄÀ (ZÁjwæPÀ ¸ÀܼU
À ¼
À ÄÀ ) : £ÀªÄÀ ä £ÁqÀ£Áß½zÀ PÀzA À §gÀÄ, ZÀlĪÀnPÉ
ºÉÆAiÀÄì¼ÀgÀÄ, ZÁ®ÄPÀågÀÄ, «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ CgÀ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ vÁªÀÅ £ÀªÀÄä Hj£À ºÁUÀÆ
T

¤«Äð¹zÀ ²®àP¯ À Á ªÉʨsª

À ¢À AzÀ PÀÆrgÀĪÀ, d£ÁPÀµð À tÂÃAiÀĪÁzÀ CPÀÌ-¥ÀPÌÀ zÀ UÁæªÄÀ UÀ¼°
O

À ègÄÀ ªÀ
C£ÉÃPÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ©lÄÖ ºÉÆÃVzÁÝgÉ. CAvÀºÀ ZÁjwæPÀ LwºÀåzÀ LwºÁ¹PÀ ¸ÁägÀ P À U À ¼ À Ä ,
N

vÁtUÀ¼ÉAzÀgÉ ºÀA¦, ¨ÉîÆgÀÄ, ºÀ¼ÉéÃqÀÄ, ¸ÉÆêÀÄ£ÁxÀ¥ÀÅgÀ, z É Ã ª Á ® A i À Ä U À ¼ À § U É Î

¨ÁzÁ«Ä, ¥ÀlÖzÀPÀ®Äè, LºÉƼÉ, «dAiÀÄ¥ÀÅgÀÀzÀ UÉÆïïUÀÄA§eï, ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滸ÉÆÃt.
®PÀÄÌAr, §£ÀªÁ¹, §¸ÀgÁ¼ÀÄ, §½îUÁªÉ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ, ²æÃgÀAUÀ¥l À Öt
ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÁUÀÆ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è ¥Àæ¹¢Þ
¥ÀqÉ¢ªÉ.
AiÀiÁvÁæ¸ÀܼÀUÀ¼ÀÄ : PÀ£ÁðlPÀzÀ°è C£ÉÃPÀ AiÀiÁvÁæ¸ÀܼÀUÀ½ªÉ. zsÀªÀÄð¸ÀܼÀ, GqÀĦ, ±ÀÈAUÉÃj,
ºÉÆgÀ£ÁqÀÄ, PÉÆ®ÆègÀÄ, UÉÆÃPÀtð, G¼À«, ²gÀ¹, ±ÀæªÀt¨É¼ÀUÉƼÀ, PÀÆqÀ®¸ÀAUÀªÀÄ,
ªÉÄîÄPÉÆÃmÉ, D¢ZÀÄAZÀ£ÀVj, PÁPÀð¼À, zÉêÀgÀUÀÄqÀØ, ªÉÄʯÁgÀPÉëÃvÀæ, PÀ®§ÄgÀVAiÀÄ SÁéeÁ
§AzÉà £ÀªÁeï zÀUÁð, «dAiÀÄ¥ÀÄgÀzÀ E¨Áæ»A gÉÆÃeÁ, ¹gÁzÀ ªÀÄ°èPï gÀºÁ£ï zÀUÁð,
ªÉÄʸÀÆj£À ¸ÉÃAmï ¦ü¯Æ É Ã«Ä£Á ZÀZïð, ªÀÄAUÀ¼Æ À j£À gÉÆeÁjAiÉÆà PÉxq É ¯
æÀ ï ZÀZïð EvÁå¢.
104
PÀ£ÁðlPÀzÀ PÉÆÃmÉUÀ¼ÀÄ : C£ÉÃPÀ ZÀjvÁæºÀð ¸ÀĨsÀzÀæªÁzÀ PÉÆÃmÉUÀ¼ÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è FUÀ®Æ
¥ÀæªÁ¹UÀgÀ DPÀµÀðPÀ vÁtUÀ¼ÁVªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ©ÃzÀgï PÉÆÃmÉ, «dAiÀÄ¥ÀÅgÀÀ PÉÆÃmÉ,
PÀ®§ÄgÀV PÉÆÃmÉ, ºÀA¦ PÉÆÃmÉ, Pɼ¢ À PÉÆÃmÉ, avÀzæ ÄÀ UÀð PÉÆÃmÉ, ªÀÄzsÄÀ Vj PÉÆÃmÉ, £ÀA¢¨ÉlÖ
PÉÆÃmÉ, ¥ÁªÀUq À À PÉÆÃmÉ, ªÀÄAdgÁ¨Ázï PÉÆÃmÉ, GZÀA Ñ VzÀÄUÀð PÉÆÃmÉ, PÀª¯ À ÃÉ zÀÄUÀð PÉÆÃmÉ,
¥ÀgÀ¸ÀUÀqÀ PÉÆÃmÉ, ²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖt PÉÆÃmÉ, PÀgÁªÀ½ ¥ÀæzÉñÀzÀ PÉÆÃmÉUÀ¼ÁzÀ §ºÀzÀÆÝgïUÀqÀ,
§¸ÀªÀgÁdzÀÄUÀð, zÉêÀUÀqÀ, PÀƪÀÄðUÀqÀ EvÁå¢.
F ªÉÄîÌAqÀ J¯Áè ¥ÉæÃPÀëtÂÃAiÀÄ ¸ÀܼÀUÀ¼ÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ »jªÉÄAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѹªÉ. £ÀªÀÄä
gÁdzsÁ¤AiÀiÁzÀ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀ EwÛÃa£À ¢£ÀUÀ¼À°è ºÉZÀÄÑ ¥ÀæªÁ¹UÀgÀ£ÀÄß DPÀ¶ð¸ÀÄwÛzÉ.
E°è£À GvÀÛªÀÄ ºÀªÁªÀiÁ£À, PÀ§â£ï¥ÁPïð, ¯Á¯ï¨ÁUï, ¸ÁévÀAvÀæöå GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀAvÀºÀ
vÁtUÀ½AzÁV ‘GzÁå£À £ÀUÀj’ JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÁVzÉ. EªÀÅUÀ¼À®èzÉ «zsÁ£À¸ËzsÀ, «PÁ¸À ¸ËzsÀ,
GzÉÆåÃUÀ ¸ËzsÀ ºÁUÀÆ GZÀÑ£ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀAvÀºÀ ¸ÀÄAzÀgÀ PÀlÖqÀUÀ¼ÀÄ, £ÉºÀgÀÆ vÁgÁ®AiÀÄ,
«±ÉéñÀégÀAiÀÄå PÉÊUÁjPÁ ªÀÄvÀÄÛ vÁAwæPÀ ªÀ¸ÀÄÛ¸ÀAUÀæºÁ®AiÀÄzÀAvÀºÀ C£ÉÃPÀ DPÀµÀðtÂÃAiÀÄ
vÁtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. EzÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ Cw zÉÆqÀØ £ÀUÀgÀªÁVzÉ ºÁUÀÆ gÁµÀÖçªÀÄlÖzÀ

ED
§ÈºÀ£ÀßUÀgÀUÀ¼À°è MAzÁVzÉ.

H
CzÉà jÃw ªÉÄʸÀÆgÀÄ ‘CgÀªÀÄ£ÉUÀ¼À £ÀUÀgÀ’ªÁVzÀÄÝ ZÀlĪÀnPÉ

IS
CA¨Á«¯Á¸À CgÀªÀÄ£É, dUÀ£ÉÆäúÀ£À CgÀªÀÄ£É ªÀÄÄAvÁzÀ
BL ¤ªÀÄä ±Á¯Á ºÀAvÀz° À è f¯Áè
EP S
¸ÀÄAzÀgÀªÁzÀ CgÀªÀÄ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. E°è £ÀqÉAiÀÄĪÀ zÀ ± À ð £À K¥À ð r¹ f¯É è A iÀ Ä
R TB

zÀ¸ÀgÁ GvÀìªÀªÀÅ zÉñÀ «zÉñÀUÀ¼À ®PÁëAvÀgÀ ¥ÀæªÁ¹UÀÀgÀ£ÀÄß ¥Àª

U
æ ÀÄÄR ¥Àªæ Á¹ PÉÃAzÀU æ À¼À §UÉÎ
DPÀ ¶ ð¸À Ä vÀ Û z É . ZÁªÀ Ä ÄAr ¨É l Ö , dAiÀ Ä ZÁªÀ Ä gÁeÉ Ã AzÀ æ n¥Ààt §gɬÄj.
BE @K

ªÀÄÈUÁ®AiÀÄ, PÀ©¤ d¯Á±ÀAiÀÄ, £ÀÄUÀÄ ªÀ£Àåfë C¨sÀAiÀiÁgÀtå,

±ÀÄPÀªÀ£À, ¨ÉÊ®ÄPÀÄ¥Éà, ªÉAPÀl¥Àà PÀ¯Á UÁå®j ªÀÄÄAvÁzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÉæÃPÀëtÂÃAiÀÄ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß
ªÉÄʸÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀ ºÁUÀÆ ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ®Æ PÁt§ºÀÄzÀÄ.
TO

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. SÁ° ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁrj.
T
O

1. £ÀA¢ VjzsÁªÀÄ ................ f¯ÉèAiÀÄ°èzÉ.

N

2. C©â d®¥ÁvÀ ................ £ÀUÀgÀzÀ ¸À«ÄÃ¥À EzÉ.

3. PÀ£ÁðlPÀzÀ £ÀAiÀiÁUÀgÀ JAzÀÄ ................ d®¥ÁvÀªÀ£ÀÄß PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
4. UÉÆÃPÀtðzÀ ¸À«ÄÃ¥À ................ ©ÃZï EzÉ.
5. CgÀªÀÄ£ÉUÀ¼À £ÀUÀgÀ JAzÀÄ ................ £ÀÄß PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

II. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ ¸ÀAQÛ¥ÀÛªÁV GvÀÛj¹.

6. ¥ÀæªÁ¸À ªÀiÁqÀĪÀÅzÀjAzÁUÀĪÀ ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀUÀ¼ÉãÀÄ ?
7. AiÀÄģɸÉÆÌÃzÀ «±Àé¥ÀgÀA¥ÀgÉ ¥ÀnÖUÉ ¸ÉÃ¥ÀðqÉAiÀiÁVgÀĪÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ vÁtUÀ¼ÀÄ
AiÀiÁªÀŪÀÅ?
105
 8. ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À DPÀµÀðtÂÃAiÀÄ vÁtUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
9. PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÀ£ÀåfëzsÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
10. PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR d®¥ÁvÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
11. PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ E¯ÁSÉAiÀÄ zsÉåÃAiÀĪÁPÀå AiÀiÁªÀÅzÀÄ?

III. ºÉÆA¢¹ §gɬÄj.

C D
i. ©½Vj gÀAUÀ£À ¨ÉlÖ J) gÁfêïUÁA¢ü gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À
ii. UÁA¢ü¨sÀªÀ£À ©) ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ f¯Éè
iii. £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ¹) ¸ÉÃAmï ªÉÄÃjÃ¸ï ¢éÃ¥À
iv. ªÉÄʸÀÆgÀÄ r) £ÀA¢¨ÉlÖ

ED
v. GqÀĦ E) ZÁªÀÄÄAr¨ÉlÖ

H
F) £À«®ÄzsÁªÀÄ

IS
BL
EP S
IV. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
R TB
U
1. PÀ£ÁðlPÀzÀ VjzsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ªÀ£ÀåfëzsÁªÀÄUÀ¼À ¥ÀnÖ ªÀiÁrj.
BE @K

2. PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥Àª
æ ÀÄÄR ¥ÉÃæ PÀëtÂÃAiÀÄ ¸ÀܼÀUÀ½UÉ ¨sÉÃn ¤ÃrzÀ C£ÀĨsÀªÀUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ
§gɬÄj.

V. AiÉÆÃd£É.
TO

1. PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÁ¹ ¸ÀܼÀUÀ¼À bÁAiÀiÁ avÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹 D®âA ¹zÀÞ¥Àr¹.

T
O

*****
N

106
 CxÀð±Á¸ÀÛç
CzsÁåAiÀÄ - 31
ºÀt ªÀÄvÀÄÛ ¸Á®

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è F PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• ºÀtzÀ «PÁ¸À ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄðUÀ¼À ªÀĺÀvÀé.

• zÉòÃAiÀÄ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸Á®zÀ «zsÀUÀ¼ÀÄ.

• ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À «PÁ¸À ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À «zsÀUÀ¼ÀÄ.

• ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À ««zsÀ oÉêÀtÂUÀ¼À ¥ÀjZÀAiÀÄ.

• ¨sÁgÀvÀzÀ PÉÃAzÀæ ¨ÁåAPï£À ¸ÁÜ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ.

ED
ºÀtªÀÅ ªÀiÁ£Àª£
À À MAzÀÄ CzÀÄãvÀ ¸ÀA±ÉÆÃzs£
À A
É iÀiÁVzÉ. CzÀÄ ¢£À ¤vÀåzÀ ªÀåªÀºÁgÀU¼
À °
À è

H
«¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁzsÀåªÀĪÁV §¼ÀPÉAiÀiÁUÀÄwÛzÉ. ¸ÀgÀPÀÄ-¸ÉêÉUÀ¼À ªÀiË®å ¤tðAiÀÄ, ¸ÀA¥ÀwÛ£À

IS
¸ÀAUÀæºÀ ºÁUÀÆ ¨sÀ«µÀåzÀ ªÁå¥ÁgÀªÀ£ÀÄß ¸ÀgÀ¼ÀUÉƽ¹zÉ. ºÀt¢AzÁV ªÀiÁ£ÀªÀ£À ªÁtÂdå
BL
EP S

ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ºÉÆA¢ªÉ.

R TB
U
ºÀtªÀÅ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß PÉƼÀÄîvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß ¸ÀAzÁAiÀÄ, ªÀiÁ¥À£À ªÀÄvÀÄÛ
BE @K

ªÀiË®å¸ÀAUÀæºÀzÀ ªÀiÁzsÀåªÀĪÁV ¸ÀªÉÃð¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¹éÃPÀj¸À¯ÁVzÉ. gÁ§mïð¸À£ï ¥ÀæPÁgÀ

“¸ÀgÀPÀÄUÀ½UÁV ¸ÀAzÁAiÀÄ ªÀiÁqÀĪÀ°è CxÀªÁ EvÀgÉ ªÀåªÀºÁj ¸Á®UÀ¼À£ÀÄß wÃj¸ÀĪÀ°è
ªÁå¥ÀPÀªÁV ¹éÃPÀj¸À®àlÖ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀ¸ÀÄÛ ºÀtªÁVzÉ”.
ºÀtPÉÌ ¸ÀªÀiÁ£ÁxÀðPÀªÁV §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛgÀĪÀ EAVèö£À ‘Money’JA§ ¥ÀzÀªÀÅ
TO

gÉÆêÀÄ£ï ¨sÁµÉAiÀÄ ‘ªÉÆ£Él dÄ£ÉÆ’ (Moneta Juno) JA§ ¥ÀzÀ¢AzÀ §A¢zÉ. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ
gÀÆ¥Á¬ÄAiÀÄÄ ¸ÀA¸ÀÌøvÀzÀ ‘gÀÄ¥Áå’(Rupya) ¥ÀzÀ¢AzÀ §A¢zÉ. ‘¨É½î £Átå’ JA§ÄzÀÄ EzÀgÀ
T
O

CxÀð.
N

ºÀtzÀ «PÁ¸À : EAzÀÄ £ÁªÀÅ PÁUÀzÀzÀ £ÉÆÃlÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÁtåUÀ¼À£ÀÄß ºÀtªÀ£ÁßV

§¼À¸ÀÄwÛzÉÝêÉ. DzÀgÉ F ªÀÄlÖzÀ «PÁ¸ÀªÀÅ MAzÉà gÁwæAiÀÄ°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀÝ®è. EzÀÄ F
ºÀAvÀªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¥À®Ä ¸Á«gÁgÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆArzÉ. ºÀtzÀ «PÁ¸ÀzÀ°è ºÀ®ªÁgÀÄ
ºÀAvÀUÀ½ªÉ. ‘ªÀ¸ÀÄÛ «¤ªÀÄAiÀÄ ¥ÀzÀÝw’AiÀÄÄ ¥ÁægÀA¨sÀzÀ ºÁUÀÆ ¥ÀÅgÁvÀ£À ºÀAvÀªÁVzÉ. ºÀtzÀ
«PÁ¸ÀzÀ ««zsÀ ºÀAvÀUÀ¼À£ÀÄß FUÀ ZÀað¸ÉÆÃt.
ªÀ¸ÀÄÛ «¤ªÀÄAiÀÄ ¥ÀzÀÞw : ¥ÀÅgÁvÀ£À PÁ®zÀ°è d£ÀgÀÄ ºÀtªÀ£ÀÄß §¼À¸ÀzÉ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ
«¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁrPÉƼÀÄîwÛzÀÝgÀÄ. ªÀ¸ÀÄÛ «¤ªÀÄAiÀĪÀÅ CwPÀµÀÖzÀ ªÁå¥ÁgÀ «zsÁ£ÀªÁVvÀÄÛ.
EzÀgÀ°è ¸ÀªÀÄAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁ® ªÀåAiÀĪÁUÀÄwÛvÀÄÛ. GzÁ : A ªÀåQÛAiÀÄÄ ºÀ¸ÀĪÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ,
«¤ªÀÄAiÀÄzÀ°è PÀÄjAiÀÄ£ÀÄß §AiÀĹzÀg,É DUÀ AAiÀÄÄ PÀÄj ºÉÆA¢gÀĪÀª£
À £
À ÄÀ ß ºÀÄqÀÄPÀ¨ÃÉ PÁUÀÄwÛvÄÀ .Û
CµÀÖ®èzÉ «¤ªÀÄAiÀÄzÀ°è ºÀ¸ÀÄ«£À CUÀvÀå«gÀĪÀªÀ£À£ÀÄß ºÀÄqÀÄPÀ¨ÉÃPÁUÀÄwÛvÀÄÛ. A AiÀÄÄ
107
CAvÀºÀ ªÀåQÛAiÀÄ£ÀÄß ºÀÄqÀÄQzÀgÉ, DUÀ MAzÀÄ ºÀ¸ÀÄ«UÉ JµÀÄÖ PÀÄjUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄ? JA§ ¥Àæ±Éß
JzÀÄgÁUÀÄwÛvÀÄÛ. DzÀÄzÀjAzÀ ªÀ¸ÀÄÛ «¤ªÀÄAiÀÄ ¥ÀzÀÝwAiÀÄÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ §AiÀÄPÉUÀ¼À ºÉÆAzÁtÂPÉ
¸ÁªÀðwæPÀ ªÀiË®åªiÀ Á¥À£,À ¸ÀgPÀ ÄÀ UÀ¼À C«¨sÁdåv,É ¸ÀA¥Àw£
Û À ¸ÀAUÀº
æ z
À À ¸ÀªÄÀ ¸ÉåU¼
À A
À vÀºÀ ºÀ®ªÁgÀÄ
C£Á£ÀÄPÀÆ®UÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ. «PÁ¸ÀzÀ ªÀÄÄA¢£À ºÀAvÀ ªÀ¸ÀÄÛ gÀÆ¥ÀzÀ ºÀtªÁVvÀÄÛ.
ªÀ¸ÀÄÛgÀÆ¥ÀzÀ ºÀt : MAzÀÄ ¤¢üðµÀÖ UÁvÀæ ªÀÄvÀÄÛ vÀÆPÀzÀ ªÀ¸ÀÄÛªÉÇAzÀÀ£ÀÄß ºÀtªÉAzÀÄ
CAVÃPÀj¸À¯ÁVvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ D ¥ÀæªÀiÁtÂvÀ ªÀ¸ÀÄÛ«£À ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀ£ÀÄß C¼ÉAiÀįÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
««zsÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À°è ««zsÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ºÀtªÀ£ÁßV §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. GzÁ : Væøï£À°è
ºÀ¸ÀÄ, gÉÆÃA£À°è PÀÄj, aãÁzÀ°è ºÀ®ÄèUÀ¼ÀÄ EvÁå¢. ¯ÉPÁÌZÁgÀzÀ WÀlPÀªÁV ºÀtzÀ
¥ÀjZÀAiÀĪÁzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀ¸ÀÄÛ «¤ªÀÄAiÀÄ ¥ÀzÀÝwAiÀÄ J®è ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ ¥ÀjºÁgÀªÁUÀ°®è. ºÀtzÀ
C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ ªÀÄÄA¢£À ºÀAvÀ ¯ÉÆúÀzÀ ºÀt.
¯ÉÆúÀzÀ ºÀt : ¯ÉÆúÀzÀ ºÀtPÁÌV «±ÉõÀªÁV £É£¦ À gÀ° : EwºÁ¸Àz°
À è ««zsÀ gÁdgÀÄUÀ¼ÄÀ
¨É¯É¨Á¼ÀĪÀ ¯ÉÆúÀUÀ¼ÁzÀ a£Àß, ¨É½î, vÁªÀÄæ, eÁjUÉ vÀAzÀ ªÀÄvÀÄÛ §¼À¸ÀÄwÛzÀÝ £ÁtåUÀ¼À
PÀAZÀ£ÀÄß §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. ¥ÀæªÀiÁtÂvÀ vÀÆPÀ«gÀĪÀ §UÉÎ ªÀiÁ»w w½¢zÉÝêÉ.

ED
ªÀÄvÀÄÛ «±ÉõÀªÁV a£Àß CxÀªÁ ¨É½î¬ÄAzÀ

H
ªÀiÁrzÀ, CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É ªÀÄÄzÉæ¬ÄgÀĪÀ £ÁdÆPÁzÀ ©¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß «¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁzsÀåªÀĪÁV

IS
§¼ÀPÉUÉ vÀgÀ¯Á¬ÄvÀÄ. CªÀÅ ««zsÀ WÀlPÀUÀ¼ÁV ¸ÀÄ®¨sÀªÁV «¨sÀf¸À®Ä, ¸ÁV¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ
BL
¸ÀAzÁAiÀĪÀiÁqÀ®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁVzÀݪÀÅ. ºÀtzÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ ªÀÄÄA¢£À ºÀAvÀ PÁUÀzÀ ºÀt.
EP S
R TB
U
BE @K
TO

¯ÉÆúÀzÀ ºÀt
T
O

PÁUÀzÀ ºÀt : ¯ÉÆúÀzÀ ºÀtªÀ£ÀÄß MAzÀÄ ¸ÀܼÀ¢AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸ÀܼÀPÉÌ ¸ÁV¸ÀĪÀÅzÀÄ

N

¸ÀÄgÀQëvÀªÁVgÀ°®è. DzÀÄzÀjAzÀ ªÁå¥ÁgÀUÁgÀgÀÄ ¥ÀjavÀ ¯ÉêÁzÉëzÁgÀgÀÄ ¤ÃqÀÄwÛzÀÝ °TvÀ

zÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß CªÀgÀ DeÁÕ¦vÀ ºÀtzÀ ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ ¸ÁQëAiÀiÁV vÀªÀÄä eÉÆvÉ PÉÆAqÉÆAiÀÄå®Ä
¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. F °TvÀ zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ £ÉÊd ºÀtªÁVgÀ°®è, DzÀgÉ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ªÉÄïÉ
ºÀtPÉÌ «¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁrPÉÆqÀ®Ä ¹zÀÝjzÀÄÝzÀjAzÀ CªÀgÀÄ ¹éÃPÀj¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. d£ÀgÀÄ PÀæªÉÄÃt
¨ÁåAPï £ÉÆÃlÄUÀ½UÉ ºÉÆA¢PÉÆAqÀgÄÀ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÄÀ
CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ºÀtzÀ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼ÁV §¼À¸ÀzÉ, £ÉÊd
ºÀtªÀ£ÁßV ¹éÃPÀj¹zÀgÀÄ. ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä vÀªÀÄä
PÉÃAzÀæ ¨ÁåAPÀÄUÀ½UÉ £ÉÆÃlÄUÀ¼£À ÄÀ ß ZÀ¯ÁªÀuU
É É vÀgÄÀ ªÀ
KPÀ¸ÁéªÀÄåªÀ£ÀÄß ¤ÃrzÀÝjAzÀ EzÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¹vÀÄ.
£É Æ ÃlÄ ±Á¸À £ À § zÀ Þ ºÀ t ªÁ¬ÄvÀ Ä . AiÀ i ÁªÀ Å zÉ Ã
ªÀåQÛ ¸ÀA§A¢üvÀ zÉñÀzÀ°è£À ªÀåªÀºÁgÀzÀ°è C°è£À PÁUÀzÀzÀ ºÀt

108
±Á¸À£À§zÀÞ ºÀtªÀ£ÀÄß wgÀ¸ÀÌj¸ÀĪÀAw®è. ¨sÁgÀvÀzÀ°è gÀÆ¥Á¬Ä ±Á¸À£À§zÀÝ ºÀtªÁVzÉ.
CzÀgÀAvÉ AiÀÄÄ.J¸ï.J.-qÁ®gï, AiÀÄÄ.PÉ - ¥ËAqï, dªÀÄð¤-ªÀiÁPïð, d¥Á£ï-AiÉÄ£ï,
aãÁ- AiÀiÁ£ï EvÁå¢.

`
¨ÁåAPï ºÀt : ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁtÂdå C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆA¢zÀAvÉ ¨ÁåAPï ºÀt
C¹ÛvÀéPÉÌ §A¢vÀÄ. ZÉPÀÄÌUÀ¼ÀÄ, qÁæ¥sÀÅÖUÀ¼ÀÄ, qÉ©mï ªÀÄvÀÄÛ PÉærmï PÁqÀÄðUÀ¼ÀÄ
EvÁå¢ PÉ®ªÀÅ ¨ÁåAPï ºÀtPÉÌ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÁVªÉ. ZÉPÀÄÌUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ
ºÀ t ªÀ £ À Ä ß oÉ Ã ªÀ t  ¬ ÄAzÀ oÉ Ã ªÀ t  U É CxÀ ª Á oÉ Ã ªÀ t  ¬ ÄAzÀ £À U À ¢ UÉ
ªÀUÁð¬Ä¸À§ºÀÄzÀÄ. ZÉPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À ªÀåªÀºÁgÀzÀ°è
§¼À¸À§ºÀÄzÀÄ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸À«ÄÃ¥À ºÀtzÀ ¸ÀévÀÄÛUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÁÛgÉ.

ED
H
IS
BL
EP S
R TB
U
BE @K

ZÉPï°Ã¥sï

PÉ æ r mï PÁqïð ªÀ Ä vÀ Ä Û qÉ © mï PÁqïð: PÉ æ r mï PÁqïð ºÉ Æ A¢gÀ Ä ªÀ ª À g À Ä ¤¢ü ð µÀ Ö

TO

¥ÀÇgÉÊPÉzÁgÀgÀ°è ¸Á®zÀ ªÉÄÃ¯É ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß PÉƼÀÀÄzÁVzÉ. £ÀAvÀgÀ

PÉærmï PÁqÀð£ÀÄß J¯ÉPÁÖç¤Pï AiÀÄAvÀæzÀ ªÉÄÃ¯É MwÛ J¼ÉAiÀi¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. DUÀ PÉƼÀÄîªÀªÀ£À
T

¸Á®zÀ SÁvɬÄAzÀ ªÀiÁgÀĪÀªÀ£À SÁvÉUÉ ºÀt ¸ÀAzÁAiÀĪÁUÀÄvÀÛzÉ. qÉ©mï PÁqïð ¸ÀºÀ

O

EzÉà jÃwAiÀÄ°è PÉ®¸ÀªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ qÉ©mï

N

PÁrð£À°è ºÀtªÀÅ PÉƼÀÄ À £À À G½vÁAiÀÄ SÁvɬÄAzÀ

¸ÀAzÁAiÀĪÁUÀÄvÀÛzÉ.
ºÀtzÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÄÀ : ºÀtzÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄRåªÁV
ªÀÄÆgÀÄ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼£
À ÁßV ªÀVÃðPÀj¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼A
É zÀg,É
1. ¥ÁæxÀ«ÄPÀ CxÀªÁ ªÀÄÄRå PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ
qÉ©mï PÁqÀÄð
2. ¥ÀÇgÀPÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ
3. EvÀgÉ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ

109
1. ¥ÁæxÀ«ÄPÀ CxÀªÁ ªÀÄÄRå PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß F PɼÀV£ÀAvÉ ªÀVðÃPÀj¸À¯ÁVzÉ :
C) «¤ªÀ Ä AiÀ Ä ªÀ i Ázs À å ªÀ Ä CxÀ ª Á ¸À A zÁAiÀ Ä zÀ ¸Ázs À £ À : ¸À g À P À Ä UÀ ¼ À Ä ªÀ Ä vÀ Ä Û
¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß PÉƼÀî®Ä ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀ®Ä ºÀtªÀ£ÀÄß ªÀÄzsÀåªÀwð ¸ÁzsÀ£ÀªÀ£ÁßV
G¥ÀAiÉÆÃV¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ºÀtzÀ §¼ÀPÉAiÀÄÄ ªÀåªÀºÁgÀªÀ£ÀÄß JgÀqÀÄ ¨sÁUÀªÀ£ÁßV
«AUÀr¹zÉ. ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄzÁV ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß
ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀĪÀÅzÀjAzÀ ºÀt ®¨sÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ. JgÀqÀ£ÉAiÀÄzÁV ºÀtªÀ£ÀÄß
§¼À¹PÉÆAqÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ¬ÄAzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß PÉƼÀî¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
§) ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À : ºÀtªÀÅ ªÀ¸ÄÀ «
Û ¤ªÀÄAiÀÄ ¥ÀzÞÀ wAiÀÄ Cw zÉÆqÀØ C£Á£ÀÄPÀÆ®vÉAiÀÄ£ÀÄß
ºÉÆÃUÀ¯Ár¹zÉ. CzÀÄ J®è ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À ªÀiË®åªÀ£ÀÄß ¨É¯ÉAiÀÄ
gÀÆ¥ÀzÀ°è ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀjAzÀ ««zsÀ jÃwAiÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À
«¤ªÀÄAiÀÄ zÀgÀªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀĪÀÅzÀÄ ¸ÀgÀ¼ÀªÁVzÉ.
2. ¥ÀÇgÀPÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ : ºÀtzÀ ¥ÀÇgÀPÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ ªÀÄÆgÀÄ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ,

ED
C) «¼ÀA©vÀ ¸ÀAzÁAiÀÄzÀ ¥Àªæ iÀ Át : ºÀtªÀÅ ¨s«
À µÀåzÀ ¸ÀAzÁAiÀÄUÀ½UÀÆ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÉ.

H
¸Á®UÁgÀ£Æ É §â£ÄÀ ¤¢üðµÀÖ ¥Àª æ iÀ ÁtzÀ ºÀtªÀ£ÄÀ ß ¨s«
À µÀåzÀ ¤¢üðµÀÖ ¢£ÁAPÀzA À zÀÄ

IS
¸ÀAzÁAiÀĪÀiÁqÀĪÀ PÀgÁj£À ªÉÄÃ¯É ¸Á®ªÁV ¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÀÄ. CzÉà jÃwAiÀÄ°è
BL
EP S

ªÀåQÛAiÉƧâ£ÀÄ ¸ÀzÀåzÀ°è ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÆAqÀÄ, CªÀÅUÀ¼À ºÀtªÀ£ÀÄß ªÀÄÄA¢£À

R TB
U
¤¢üðµÀÖ ¢£ÁAPÀzÀAzÀÄ ¸ÀAzÁAiÀÄ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.
BE @K

§) ªÀiË®å ¸ÀAUÀæºÀ CxÀªÁ PÉƼÀÄîªÀ ±ÀQÛAiÀÄ ¸ÀAUÀæºÀ : ªÀ¸ÀÄÛ«¤ªÀÄAiÀÄ ¥ÀzÀÞw¬ÄzÁÝUÀ

G½vÁAiÀÄ ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÁzsÀå«gÀ°®è. KPÉAzÀgÉ PÉ®ªÀÅ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ £Á±À
ºÉÆAzÀÄwÛzÝÀ ªÅÀ . ºÀt §¼ÀPU
É É §AzÀ ªÉÄïÉ, CzÀÄ £Á±À ºÉÆAzÀ¢gÀĪÀÅzÀjAzÀ CzÀÄ
¨sÀ«µÀåPÁÌV G½vÁAiÀÄ ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÉ. DzÀgÉ ºÀtzÀħâgÀzÀ ¥Àª æ ÀÈwÛUÉ
TO

C£ÀÄUÀÄtªÁV ºÀtzÀ ªÀiË®åªÀÅ ºÉZÀѧºÀÄzÀÄ CxÀªÁ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀ§ºÀÄzÀÄ.

G½vÁAiÀÄzÀ ºÀtªÀ£ÀÄß §AqÀªÁ¼À ¸ÀAUÀæºÀPÉÌ §¼ÀPɪÀiÁqÀ®Ä ¸ÁzsÀå«zÉ.
T
O

PÀ) ªÀiË®å ªÀUÁðªÀuÉ CxÀªÁ PÉƼÀÄîªÀ ±ÀQÛAiÀÄ ªÀUÁðªÀuÉ : ºÀtzÀ ªÀÄÆ®PÀ

N

¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß MAzÀÄ PÀqɬÄAzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ PÀqÉUÉ ºÁUÉAiÉÄà «zÉñÀUÀ½UÉ ¸ÁV¸À®Ä

¸ÁzsÀåªÁVzÉ. EzÀjAzÀ PÉƼÀÄîªÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß MAzÀÄ ¸ÀܼÀ¢AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸ÀܼÀPÉÌ
ªÀUÁð¬Ä¸ÀĪÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ GAmÁVzÉ. ºÀtzÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è ¸Á® PÉÆqÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ
¸Á® vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀ ªÀåªÀºÁgÀ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. ºÀtzÀ F PÁAiÀÄð¢AzÁV ªÀåQÛ
vÀ£ßÀ °ègÄÀ ªÀ ºÉZÄÀ ª
Ñ j
À ºÀtªÀ£ÄÀ ß GvÁàz£
À Á GzÉÝñÀU½
À UÁV EvÀgj
À UÉ ¸Á® ¤Ãr,
§rØ UÀ½¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
3. EvÀgÉ PÁAiÀÄðUÀ¼ÄÀ : ¥Áæx«
À ÄPÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁzsåÀ «ÄPÀ PÁAiÀÄðUÀ¼®
À z
è ,É ºÀtªÀÅ ºÉZÄÀ ª
Ñ j
À AiÀiÁV
PÉ®ªÀÅ ¸ÀA¨sÁªÀå PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÆß ¸ÀºÀ ¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ,
C) ¸Á®zÀ vÀ¼ÀºÀ¢ : ºÀtªÀÅ ¸Á®zÀ vÀ¼ÀºÀ¢AiÀÄ£ÀÄß gÀƦ¸ÀÄvÀÛzÉ. ZÉPï ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ
¨ÁåAPÀÄUÀ¼À ¸Á® ¤ªÀiÁðtPÉÌ CªÀPÁ±ÀªÀiÁrPÉÆnÖzÉ.
110
 §) §AqÀªÁ¼ÀzÀ GvÁàzÀPÀvÉ ºÉZÀѼÀ : §AqÀªÁ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°ègÀĪÀ ºÀtªÀ£ÀÄß ºÀ®ªÁgÀÄ
G¥ÀAiÉÆÃUÀU¼À °
À è vÉÆqÀV¸À¯ÁUÀÄvÀÛz.É ºÀtzÀ zÀª
æ åÀ vÉAiÀÄ ®PÀëtªÀÅ §AqÀªÁ¼Àª£
À ÄÀ ß
PÀrªÉÄ GvÁàzÀPÀvɬÄAzÀ ºÉZÀÄÑ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ §¼ÀPÉUÉ ªÀUÁð¬Ä¸À®Ä
¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÉ.
¸Á®zÀ «zsÀUÀ¼ÀÄ
¸Á®ªÀÅ, ¸Á® PÉÆqÀĪÀªÀ£ÀÄ ¸Á® ¥ÀqÉAiÀÄĪÀªÀ¤UÉ ºÀt, ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß
¨s«
À µÀåzÀ ¸ÀAzÁAiÀÄzÀ ªÀÄÆ®PÀ »A¥ÀqA
É iÀÄĪÀ ¨sg
À ª
À ¸
À A
É iÀÄAvÉ ¥ÀÇgÉʸÀĪÀ MAzÀÄ M¥ÀàAzÀªÁVzÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ°è JgÀqÀÄ §UÉAiÀÄ ¸Á®UÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ O¥ÀZÁjPÀ ¸Á® ªÀÄvÀÄÛ C£Ë¥ÀZÁjPÀ
¸Á®.
1. C£Ë¥ÀZÁjPÀ ¸Á® : ¨sÁgÀvz
À °
À è ¥ÀÅgÁvÀ£À PÁ®¢AzÀ®Æ zÉòÃAiÀÄ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ
C£Ë¥ÀZÁjPÀ ¸Á® ¤ÃqÀĪÀ ªÀåªÀ¸ÉܬÄzÉ. C£Ë¥ÀZÁjPÀ ¸Á® ªÀ®AiÀĪÀÅ ¯ÉêÁzÉëUÁgÀgÁzÀ
±Áæ¥sÀgÀÄ, ªÀĺÁd£ÀgÀÄ, ±ÉÃlgÀÄ, ¸ÁºÀÄPÁgÀgÀÄ, ZÉnÖAiÀiÁgÀgÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ½AzÀ

ED
PÀgÉAiÀįÁUÀÄwÛzÉ.

H
IS
19 £Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÀÄzsÀå¨sÁUÀzÀªÀgÉUÉ ¨sÁgÀvÀzÀ°è zÉòÃAiÀÄ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ ºÀtPÁ¸ÀÄ
ªÀ媸 BL
À ÜÉ AiÀÄ PÉÃAzÀæ ¨sÁUÀªÁVzÀݪÅÀ . AiÀÄÆgÉÆæ£À ¨ÁåAPÀggÀ À DUÀªÄÀ £À¢AzÀ zÉòÃAiÀÄ ¨ÁåAPÀgg
À À
EP S
R TB

KPÀ¸ÁéªÀÄåªÀÅ vÉÆAzÀgÉVÃqÁ¬ÄvÀÄ. KPÉAzÀgÉ AiÀÄÆgÉÆæ£À ¨ÁåAPÀgÀgÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¸ÀPÁðgÀzÀ

U

gÀPÀëuÉ ¥ÀqÉ¢zÀÝgÀÄ. DzÁUÀÆå ºÀtzÀ ¯ÉêÁzÉëzÁgÀgÀÄ ¸Á® ¤ÃrPÉAiÀÄ°è ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæ

BE @K

¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ¸ÁévÀAvÁæöå£ÀAvÀgÀ ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ºÀtzÀ ¯ÉêÁzÉëzÁgÀgÀ »rvÀ¢AzÀ

ªÀÄÄPÀÛUÉƽ¸À®Ä ºÀ®ªÁgÀÄ ¥ÀA æ iÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrzÉ. 1969 gÀ°è 14 ªÀÄvÀÄÛ 1980 gÀ°è 6 ªÁtÂdå
¨ÁåAPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀªÀÅ gÁ¶ÖçÃPÀgÀt ªÀiÁrvÀÄ. UÁæ«ÄÃt ¨sÁUÀzÀ d£ÀgÀ ¸Á®zÀ CUÀvÀåUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀÇgÉʸÀĪÀÅzÀPÁÌV ¥ÀævÉåÃPÀªÁV ¥ÁæzÉòPÀ UÁæ«ÄÃt ¨ÁåAPÀÄ(RRB’s)UÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¹vÀÄ. DzÀgÉ
TO

UÁæ«ÄÃt ¯ÉêÁzÉëzÁgÀgÀÄ FUÀ®Æ UÁæ«ÄÃt ¸Á® ¤ÃrPÉAiÀÄ°è UÀt¤ÃAiÀÄ ¥Á®£ÀÄß

T

¥ÀÇgÉʸÀÄwÛzÁÝgÉ.
O

2. O¥ÀZÁjPÀ ¸Á® : O¥ÀZÁjPÀ ¸Á® ªÀ®AiÀĪÀÅ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀºÀPÁj ¸ÀAWÀUÀ¼À£ÀÄß

N

M¼ÀUÉÆArzÉ. CªÀÅ CwAiÀiÁzÀ §rØ zÀgÀUÀ¼À£ÀÄß «¢ü¸ÀĪÀÅ¢®è. CªÀÅUÀ¼À GzÉÝñÀ PÉêÀ® ¯Á¨sÀ
UÀ½¸ÀĪÀÅzÀ®èzÉÃ, ¸ÁªÀiÁfPÀ dªÁ¨ÁÝj ºÉÆA¢ªÉ. CªÀÅUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ j¸Àªïð ¨ÁåAQ£À
¤AiÀÄAvÀæt ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄðéZÁgÀuÉUÉ M¼À¥ÀnÖªÉ.
¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ oÉêÀtÂUÀ¼ÀÄ : ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ DyðPÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è Cw ªÀĺÀvÀézÀ
¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄwÛªÉ. ¨ÁåAPï ¥ÀzÀzÀ ªÀÄÆ®zÀ §UÉÎ KPÁ©ü¥ÁæAiÀÄ«®è. EAVèö£À
¨ÁåAPï JA§ ¥ÀzÀªÀÅ El° ¨sÁµÉAiÀÄ ¨ÁåAPÉÆ(Banco) ¥ÀzÀ¢AzÀ §A¢zÉ JAzÀÄ PÉ®ªÀgÀÄ
£ÀA§ÄvÁÛgÉ. ¨ÁåAPÉÆ JAzÀgÉ ¨ÉAZÀÄ JAzÀxÀð. ªÀÄvÉÛ PÉ®ªÀgÀÄ EzÀÄ dªÀÄð£ï ¨sÁµÉAiÀÄ
¨ÁåAPï(Banck) ¥ÀzÀ¢AzÀ §A¢zÉ J£ÀÄßvÁÛgÉ. ‘PÀÆqÀÄ §AqÀªÁ¼À ¤¢ü CxÀªÁ MAzÀÄ
‘¸ÁªÀiÁ£Àå ¤¢ü’ JAzÀÄ EzÀgÀ CxÀð.

111
 1949 gÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À ¤AiÀÄAvÀæt PÁ¬ÄzÉAiÀÄ ªÁåSÉåAiÀÄAvÉ “¨sÁgÀvÀzÀ°è
¨ÁåAQAUï ªÀåªÀºÁgÀ £Àq¸ É ÄÀ ªÀ AiÀiÁªÀÅzÉà PÀA¥À¤ ¨ÁåAQAUï PÀA¥À¤ J¤¸ÀÄvÀÛz”É . ‘¨ÁåAQAUï’
JAzÀgÉ “¸Á® ¤ÃqÀĪÀ CxÀªÁ §AqÀªÁ¼À ºÀÆqÀĪÀ GzÉÝñÀPÁÌV ¸ÁªÀðd¤PÀjAzÀ ºÀtªÀ£ÄÀ ß
oÉêÀtÂAiÀiÁV ¹éÃPÀj¸ÀĪÀÅzÀÄ, ¨ÉÃrPÉ CxÀªÁ EvÀgÉ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ºÀt ªÀÄgÀÄ¥ÁªÀw¸ÀĪÀÅzÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ZÉPÀÄÌUÀ¼ÀÄ, qÁæ¥sÀÅÖUÀ¼ÀÄ, DzÉñÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ºÀt »A¥ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ”
JAzÀxÀð.
¨ÁåAPÀÄUÀ¼À ªÀĺÀvéÀ : ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÄÀ DyðPÀ C©üªÈÀ ¢ÞAiÀÄ°è §ºÀĪÀÄÄRå ¥ÁvÀª
æ £
À ÄÀ ß ¤ªÀð»¸ÀÄwÛª.É
¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ DPÀµÀðPÀ §rØ zÀgÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÁªÀðd¤PÀgÀ G½vÁAiÀĪÀ£ÀÄß
¸ÀAUÀ滸ÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ §AqÀªÁ¼À ¸ÀAUÀæºÀzÀ ¥ÀæQæAiÉÄUÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVªÉ. ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ ZÉPï
ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ C£ÀÄPÀÆ®PÀgÀªÁzÀ ºÀt¸ÀAzÁAiÀÄzÀ ªÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß MzÀV¹ªÉ. EªÀÅ
¸ÀzÀåzÀ°è ZÁ°ÛAiÀÄ°ègÀĪÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ §rØzÀgÀzÀ°è ¸Á®UÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ. D ªÀÄÆ®PÀ CªÀÅ
PÀȶ, PÉÊUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÁ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À C©üªÀÈ¢ÞUÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVªÉ. C®èzÉ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ
ºÀÄAr(Bill of Exchange)UÀ¼À£ÀÄß ªÀUÁð¬Ä¸ÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅ ¨ÉÃrPÉ ºÀÄAr(Demand Draft)

ED
UÀ¼ÀÄ, PÉærmï PÁqïð ªÀÄvÀÄÛ qÉ©mï PÁqïðUÀ¼À£ÀÆß ¸ÀºÀ ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ. ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ µÉÃgÀÄUÀ¼À
ªÉÄÃ¯É ºÀtªÀ£ÀÄß ºÀÆqÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅ ¸Á® ¸Àȶ×AiÀÄ°è(Credit creation) ªÀĺÀvÀézÀ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß

H
IS
¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛªÉ.
BL
EP S
¨ÁåAPÀÄUÀ¼À «zsÀUÀ¼ÀÄ : ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À°è ºÀ®ªÁgÀÄ «zsÀUÀ½ªÉ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ «zsÀzÀ ¨ÁåAPÀÄ
R TB
U
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV MAzÀÄ ¤¢üðµÀÖ «zsÀzÀ ªÀåªÀºÁgÀzÀ°è ¥Àjtw ¥ÀqÉ¢gÀÄvÀÛzÉ.
BE @K

1. PÉÊUÁjPÁ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÄÀ : PÉÊUÁjPÁ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÄÀ PÉÊUÁjPÉU½

À UÉ C¯Áઢ
À ü ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÁðªÀ¢ü
»ÃUÉ JgÀqÀÆ jÃwAiÀÄ ¸Á®UÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅ PÉÊUÁjPÉUÀ½UÉ ¨ÉÃPÁzÀ ¹ÜgÀ
§AqÀªÁ¼ÀªÀ£ÀÄß MzÀV¸À®Ä ¢ÃWÁðªÀ¢ü ¸Á®ªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ. GzÁ: PÉÊUÁjPÁ
ºÀtPÁ¸ÀÄ ¤UÀªÀÄ, PÉÊUÁjPÁ ¸Á® ªÀÄvÀÄÛ ºÀÆrPÉ ¤UÀªÀÄ, ¨sÁgÀwÃAiÀÄ PÉÊUÁjPÁ©üªÀÈ¢Þ
TO

¨ÁåAPï ªÀÄvÀÄÛ ««zsÀ gÁdå ºÀtPÁ¸ÀÄ ¤UÀªÀÄUÀ¼ÀÄ.

2. «¤ªÀÄAiÀÄ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ : «¤ªÀÄAiÀÄ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ zÉñÀzÀ «zÉò ªÁå¥ÁgÀPÉÌ ºÀtPÁ¸ÀÄ
T
O

MzÀV¸ÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ «zÉò ºÀtªÀ£ÀÄß ªÀåªÀºÀj¸ÀÄvÀÛªÉ. E°è ºÀÄArUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄRå ¸Á®zÀ

N

¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼ÁVªÉ. EªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À ªÀåªÀºÁgÀªÀ£ÀÆß ¸ÀºÀ ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛªÉ DzÀgÉ

CzÀgÀ ¥Á®Ä PÀrªÉÄ.
3. G½vÁAiÀÄ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ: F ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ PÀrªÉÄ DzÁAiÀÄ ºÉÆA¢gÀĪÀªÀgÀ°èAiÀÄÆ
G½vÁAiÀÄzÀ ºÀªÁå¸ÀªÀ£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁ컸ÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅ ªÀåQÛUÀ¼À ¸ÀtÚ G½vÁAiÀÄzÀ ¸ÀAUÀæºÀPÉÌ
¸ÀA§AzsÀ¥ÀnÖªÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è G½vÁAiÀÄ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À ªÀåªÀºÁgÀªÀ£ÀÄß CAZÉ PÀZÉÃjUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ªÁtÂdå ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ ¤ªÀð»¸ÀÄwÛªÉ.
4. ¸ÀºÀPÁj ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ : ¸ÀºÀPÁj ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀºÀPÁj vÀvÀéUÀ¼À ªÉÄÃ¯É £ÀqÉAiÀÄÄwÛªÉ. CªÀÅ
¸ÀºPÀ Áj ¸ÀAWÀU¼ À À PÁ¬ÄzÉ CrAiÀÄ°è £ÉÆAzÁ¬Ä¸À®ànÖgÄÀ vÀª
Û .É CªÀÅ vÀªÄÀ ä ZÀlĪÀnPÉU¼
À £
À ÄÀ ß
¸ÀzÀ¸ÀågÀÄUÀ½UÉ ªÀiÁvÀæ «ÄwUÉƽ¹gÀÄvÀÛªÉ. F ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀzÀ¸ÀåjAzÀ oÉêÀtÂUÀ¼À£ÀÄß
¹éÃPÀj¸ÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀjUÉ £ÁåAiÉÆÃavÀ zÀgÀzÀ°è ¸Á®UÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄAUÀqÀªÁV ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ.
112
5. ¨sÀÆ CqÀªÀiÁ£À ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ : EªÀÅUÀ¼ÀÆ PÀÆqÀ ¸ÀºÀPÁj ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÁVªÉ. EªÀÅ PÀȶPÀjUÉ
d«Ää£À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÁ®ÄªÉU¼ À À ¤ªÀiÁðt, ¤ÃgÁªÀj, vÉÆÃl ¤ªÀiÁðt ºÁUÀÆ
E¤ßvÀgÉ ±Á±ÀévÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ½UÁV ¢ÃWÁðªÀ¢ü ¸Á®ªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¨sÀÆ
C©üªÀÈ¢Þ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÉAvÀ®Æ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
ªÁtÂdå ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ : ¸ÁªÀðd¤PÀjAzÀ oÉêÀtÂUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滸ÀĪÀÅzÀÄ ªÁtÂdå ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À
¥ÀæªÀÄÄR ºÁUÀÆ ªÀÄÆ® PÉ®¸ÀªÁVzÉ. ªÁtÂdå ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀAUÀ滸ÀĪÀ oÉêÀtÂUÀ¼À ªÀÄÄRå
«zsÀUÀ¼ÉAzÀgÉ, ZÁ°Û SÁvÉ, G½vÁAiÀÄ SÁvÉ, ªÀÄÄzÀÞw CxÀªÁ ªÁ¬ÄzÉ oÉêÀtÂUÀ¼ÀÄ.
ZÁ°Û SÁvÉ oÉêÀtÂUÀ¼ÀÄ : ZÁ°ÛSÁvÉ oÉêÀtÂUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ªÀåªÀºÁj ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ,
ªÁå¥ÁgÀUÁgÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀðd¤PÀ C¢üPÁgÀ¸ÀÜgÀÄ vÉgÉ¢gÀÄvÁÛgÉ. CªÀgÀÄ §rØ UÀ½¸ÀĪÀÅzÀQÌAvÀ
ºÉZÁÑV ZÉPÀÄÌUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ºÀt ¸ÀAzÁAiÀĪÀiÁqÀĪÀ C£ÀÄPÀÆ®vÉUÁV vÉgÉ¢gÀÄvÁÛgÉ.
ZÁ°ÛSÁvÉAiÀÄÄ ¥ÀzÉà ¥ÀzÉà ¨ÁåAQ£À ªÀåªÀºÁgÀªÀ£ÀÄß £ÀqɸÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÉ.
G½vÁAiÀÄ SÁvÉ oÉêÀtÂUÀ¼ÀÄ : G½vÁAiÀÄ oÉêÀtÂUÀ¼À£ÀÄß UÁæºÀPÀgÀÄ vÀªÀÄä ZÁ°Û DzÁAiÀÄzÀ

ED
MAzÀÄ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß G½vÁAiÀÄ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀPÁÌV vÉgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. UÁæºÀPÀgÀÄ vÀªÀÄUÉ CUÀvÀå«gÀĪÁUÀ

H
vÀªÀÄä SÁvɬÄAzÀ vÀªÀÄä ºÀtªÀ£ÀÄß »A¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÀÄ. ¨ÁåAPÀÄ G½vÁAiÀÄ oÉêÀtÂAiÀÄ°ègÀĪÀ

IS
ºÀtPÉÌ ¸Àé®à ¥ÀæªÀiÁtzÀ §rØAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.BL
EP S
R TB

PÁ¯ÁªÀ¢ü oÉêÀtÂUÀ¼ÀÄ : ªÀÄÄzÀÞw oÉêÀtÂUÀ¼ÀÄ ºÀÆrPÉzÁgÀjUÉ CªÀgÀ C¸À°UÉ ¸ÀÄgÀPÀëvÉ ªÀÄvÀÄÛ

U
ºÉaÑ£À ¥Àæw¥sÀ®ªÀ£ÀÄß vÀAzÀÄPÉÆqÀĪÀ ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼ÁVªÉ. ªÀÄÄzÀÞw oÉêÀtÂUÀ¼ÀÄ ¤¢üðµÀÖ CªÀ¢üUÁV
BE @K

vÉgÉzÀ oÉêÀtÂUÀ¼ÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÁ¬ÄzÉ oÉêÀtÂUÀ¼ÉAvÀ®Æ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

¨sÁgÀwÃAiÀÄ j¸Àªïð ¨ÁåAPÀÄ (RBI)
¨sÁgÀwÃAiÀÄ j¸Àªïð ¨ÁåAPÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ
TO

PÉÃAzÀæ ¨ÁåAPÁVzÉ. EzÀÄ MAzÀ£Éà K¦æ¯ï,

1935 gÀAzÀÄ ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. EzÀÄ ªÀÄÆ®vÀB
T

µÉ à gÀ Ä zÁgÀ g À ¨ÁåAPÁV ¥Áæ g À A ¨s À ª Á¬ÄvÀ Ä .

O
N

MAzÀ£Éà d£ÀªÀj, 1949 gÀ°è ¨sÁgÀwÃAiÀÄ

j¸Àªïð ¨ÁåAPÀ£ÀÄß gÁ¶ÖçÃPÀj¸À¯Á¬ÄvÀÄ. FUÀ
EzÀÄ ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀiÁ°ÃPÀvÀé ªÀÄvÀÄÛ
¨sÁgÀwÃAiÀÄ j¸Àªïð ¨ÁåAPÀÄ
¤AiÀÄAvÀætzÀ°èzÉ.

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
¨sÁgÀwÃAiÀÄ j¸Àªïð ¨ÁåAQ£À ¥À¸ æ ÁÛª£
À A
É iÀÄ°è j¸Àªïð ¨ÁåAQ£À PÁAiÀÄðUÀ¼£À ÄÀ ß F jÃwAiÀÄ°è
ªÀtð ¸À¯ÁVzÉ :- ``¨ÁåAPï £ÉÆÃlÄUÀ¼À ¤ÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÄÀ ªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁgÀvz À À ºÀtPÁ¸ÀÄ
¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß PÁAiÀÄÄÝPÉƼÀÄîªÀ zÀȶ׬ÄAzÀ ¨sÀzÀævÉUÀ¼À£ÀÄß EqÀĪÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV zÉñÀzÀ
ºÀt ªÀÄvÀÄÛ ¸Á®zÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀĪÀÅzÀÄ”.

113
¨sÁgÀwÃAiÀÄ j¸Àªïð ¨ÁåAQ£À PÁAiÀÄðUÀ¼ÄÀ
(PÉÃAzÀæ ¨ÁåAPï) :
1) £ÉÆÃlÄ ZÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ KPÀ¸ÁéªÀÄå :
¨sÁgÀwÃAiÀÄ j¸Àªïð ¨ÁåAPï gÀÆ.2
ªÀ Ä vÀ Ä Û CzÀ g À ªÉ Ä Ã®à l ÄÖ ªÀ i Ë®åzÀ
£ÉÆÃlÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄ¢æ¹, ZÀ¯ÁªÀuÉUÉ
vÀgÀĪÀ KPÀ¸ÁéªÀÄåªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉ¢zÉ. CzÀÄ
gÀÆ. 2, 5, 10, 20, 50, 100 ªÀÄvÀÄÛ
500 ªÀÄÄR¨É¯ÉAiÀÄ £ÉÆÃlÄUÀ¼À£ÀÄß
ªÀÄÄ¢æ¹ ZÀ¯ÁªÀuÉUÉ vÀgÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ £ÉÆÃlÄUÀ¼À ªÀÄÄR ¨É¯É
gÀ Æ ¥Á¬ÄAiÀ Ä £É Æ Ãl£À Ä ß ¸À P ÁðgÀ z À
¥ÀgÀªÁV RBI ªÀÄÄ¢æ¹ ZÀ¯Á¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÁUÀÆå MAzÀÄ ºÁUÀÆ JgÀqÀÄ gÀÆ¥Á¬Ä £Átå

ED
ZÀ¯ÁªÀuÉUÉ vÀgÀĪÀ ºÀPÀÄÌ PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀQÌzÉ.
2) ¸ÀPÁðgÀzÀ ¨ÁåAPÁV PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉ : RBI PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À oÉêÀtÂUÀ¼À£ÀÄß

H
IS
¹éÃPÀj¸ÀÄvÀz Û .É EzÀÄ ¸ÀPÁðgÀzÀ ¥ÀgªÀ ÁV vÉjUÉU¼À ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ zÀgU
À ¼À À ºÀtªÀ£ÄÀ ß ¸ÀAUÀ» æ ¸ÀÄvÀz Û .É
BL
EP S
EzÀÄ ¤¢üðµÀÖ ¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼À ªÉÄÃgÉUÉ ¸ÀPÁðgÀzÀ ¥ÀgÀªÁV ¸ÁªÀðd¤PÀjUÉ ºÀt ¸ÀAzÁAiÀÄ
R TB

ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. RBI ¸ÀPÁðj ¸Á® ¥ÀvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ReÁ£É ºÀÄArUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ
U
BE @K

ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ ºÀtPÁ¸ÀÄ ¸À®ºÉUÁgÀ£ÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ.

Dgï©L PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÀPÁðgÀU½ À UÉ ªÀiÁUÀðUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ «zsÁ£ÀU¼ À £
À ÄÀ ß «¸Àj Û ¸ÀÄvÀz Û .É
“ªÉøï CAqï «Äãïì CqÁé£ïì” (WMA) DzÁAiÀÄ ¸ÀAUÀæºÀuÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðgÀzÀ DzÁAiÀÄ
ªÉZÀÑUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À vÁvÁÌ°PÀ ºÉÆAzÁtÂPÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇgÉʸÀ®Ä F ¸Ë®¨sÀåªÀ£ÀÄß MzÀV¸À¯ÁVzÉ.
TO

CAvÀºÀ ªÀÄÄAUÀqÀUÀ¼À UÀjµÀ× ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß RBI ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA§A¢üvÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ
£ÀqÀÄ«£À M¥ÀàAzÀUÀ½AzÀ ¤AiÀÄAwæ¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
T
O

3) ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À ¨ÁåAPÀÄ : ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À ¨ÁåAPÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ. zÉñÀzÀ°ègÀĪÀ J¯Áè

N

¨ÁåAPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄvÀÛzÉ. zÉñÀzÀ°è£À J¯Áè ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä oÉêÀt ºÀtzÀ°è MAzÀÄ

¨sÁUÀªÀ£ÀÄß RBI £À°è «ÄøÀ®Ä EqÀ¨ÉÃPÀÄ. ¨ÁåAPÀÄUÀ½UÉ
ºÉZÀÄѪÀj ºÀtzÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ EzÁÝUÀ CªÀÅUÀ½UÉ RBI ¸Á® ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ. CzÀÄ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À ºÀtPÁ¸ÀÄ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ • Cw ¥ÀÄgÁvÀ£À PÉÃAzÀæ¨ÁåAPÀÄ
¹éÃqÀ¤ß£À ‘jPïì ¨ÁåAPï’, EzÀÄ
§UÉÎAiÀÄ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£À ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. 1668 gÀ°è ¸ÁܦvÀªÁ¬ÄvÀÄ.
4) gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀAzÁAiÀÄ PÀbÉÃjAiÀiÁV PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉ : • ©æl¤ß£À PÉÃAzÀæ ¨ÁåAPÀÄ ‘¨ÁåAPï
¨ÁåAPÀÄUÀ¼À ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß «ÄvÀªÀåAiÀĪÁV §UɺÀj¸ÀĪÀ D¥sï EAUÉèAqï’ C£ÀÄß 1694
gÀ°è ¸Áܦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
¸À®ÄªÁV ¸ÀAzÁAiÀÄ PÀbÉÃj ¸Ë®¨sÀåªÀ£ÀÄß MzÀV¹zÉ. F • USA AiÀ Ä PÉ Ã AzÀ æ ¨ÁåAPÀ Ä
PÁAiÀÄðªÀÅ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä £ÀqÀÄ«£À ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ºÀPÀÄÌ ‘¥sqÉ g
À ¯
À ï jdûªï𠹸Àª Ö iÀ ï’ C£ÀÄß
¨ÁzsåÀ vU É ¼
À £À ÄÀ ß ¸ÀÄ®¨sª
À ÁV §Uɺj
À ¹PÉƼÀ®
î Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÉ. 1913 gÀ ° è ¸ÁÜ ¦ ¸À ¯ Á¬ÄvÀ Ä.

114
5) ¸Á®zÀ ¤AiÀÄAvÀPæ £
À ÁV PÁAiÀÄ𠤪ÀðºÀuÉ : zÉñÀz° À è C¥ÉÃQëvÀ ºÀtPÁ¸ÀÄ ¥Àj¹ÜwUÉ C£ÀÄUÀÄtªÁV
ªÁtÂdå ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À ¸Á® ¸Àȶ×AiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄvÀÛzÉ CxÀªÁ «¸ÀÛj¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ¸Á®zÀ
¤AiÀÄAvÀæt ªÀÄvÀÄÛ «¸ÀÛgÀuÉUÉ ¥ÀjªÀiÁuÁvÀäPÀ ªÀÄvÀÄÛ UÀÄuÁvÀäPÀ «zsÁ£ÀUÀ¼ÉgÀqÀ£ÀÆß §¼À¸ÀÄvÀÛzÉ.
6) «zÉò «¤ªÀÄAiÀÄ ¸ÀAUÀæºÀzÀ ªÉÄðéZÁgÀPÀ : «zÉò «¤ªÀÄAiÀÄ ¸ÀAUÀæºÀzÀ ªÉÄðéZÁgÀPÀ£ÁV
PÁAiÀÄ𠤪Àð»¸ÀÄvÀz
Û .É ¸ÁPÀµÄÀ Ö «¤ªÀÄAiÀÄ ¸ÀAUÀº
æ ª
À ÅÀ «zÉò «¤ªÀÄAiÀÄ zÀgU
À ¼
À £
À ÄÀ ß PÁ¥ÁqÀ®Ä
¸ÀºÀPÀj¸À°zÉ. «zÉò «¤ªÀÄAiÀÄ zÀgÀUÀ¼À°è£À £ÁåAiÀĪÀ®èzÀ Kj½vÀUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄUÉƽ¸ÀĪÀ
¸À®ÄªÁV, ¥Àj¹ÜwUÀ¼À£ÀÄß CªÀ®A©¹, RBI «zÉò ºÀtUÀ¼À£ÀÄß PÉƼÀî®Ä ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀ®Ä
ªÀÄÄAzÁUÀ§ºÀÄzÀÄ.
7) DyðPÀ CAQCA±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ ªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæPÀn¸ÀĪÀÅzÀÄ : DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀtPÁ¸ÀÄ
«µÀAiÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ CAQCA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ PÁ® PÁ®PÉÌ ¥ÀæPÀn¸ÀÄvÀÛzÉ.
EzÀÄ ºÀt ªÀÄvÀÄÛ ºÀtPÁ¸ÀÄ, ºÀtPÁ¹£À ¹ÜwUÀwUÀ¼ÀÄ, gÁdå ºÀtPÁ¸ÀÄUÀ¼ÀÄ, CAQCA±ÀUÀ¼À
QgÀÄ ºÉÆwÛUÉ ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅUÀ¼À£ÀÆß ¸ÀºÀ ¥ÀæPÀn¸ÀÄvÀÛzÉ.

ED
8) ¨ÁåAQAUï ºÀªÁå¸ÀzÀ C©üªÈÀ ¢Þ : d£Àg°
À è ¨ÁåAQ£À ªÀ媺
À ÁgÀzÀ ºÀªÁ帪
À £
À ÄÀ ß C©üªÈÀ ¢ÞUÆ
É ½¸ÀĪÀ

H
IS
ªÀÄÆ®PÀ G½vÁAiÀĪÀ£ÀÄß ¸ÁA¹ÜÃPÀgÀtUÉƽ¹zÉ. ¨ÁåAPÀÄ gÀ»vÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ¨ÁåAQAUï
ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß «¸ÀÛj¹zÉ. BL
EP S
R TB
U
9) PÀȶUÁV ¸Ë®¨sÀåUÀ¼ÀÄ : PÀȶUÉ ¥ÀgÉÆÃPÀëªÁV ºÀtPÁ¸ÀÄ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À£ÀÄß PÀæªÀħzÀÞªÁV
BE @K

MzÀV¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀĪÀj¹zÉ. EzÀÄ NABARD ªÀÄÆ®PÀ PÀȶ ªÀÄvÀÄÛ PÀȶ ¸ÀA§A¢üvÀ

ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÉ C¯ÁàªÀ¢ü ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÁðªÀ¢ü ºÀtPÁ¸ÀÄ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.
RBI ¨sÁgÀwÃAiÀÄ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ C©üªÀÈ¢Þ vÀAvÀæzÀ°è §ºÀÄ ªÀĺÀvÀézÀ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß
¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÉ. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ j¸Àªïð ¨ÁåAPÀÄ CAQCA±À ¸ÀAUÀº æ À, ±ÀQÛ±Á° DyðPÀ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É
TO

PÉÊUÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ eÁÕ£À ºÀAaPÉAiÀÄ°è MAzÀÄ ²æêÀÄAvÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ£Éßà ºÉÆA¢zÉ. zÉñÀªÀÅ

T

ºÀ®ªÁgÀÄ ºÀtPÁ¹£À ©PÀÌlÄÖU½ À AzÀ ºÉÆgÀ§gÀ®Ä j¸Àªïð ¨ÁåAQ£À PÀª æ ÄÀ UÀ¼ÄÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVªÉ.
O
N

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ

I. SÁ° ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁr :

1) ¨sÁgÀvÀzÀ gÀÆ¥Á¬Ä ................ ¥ÀzÀ¢AzÀ §A¢zÉ.
2) ZÉPïUÀ¼ÀÄ ................ ºÀtzÀ ¸ÁzsÀ£ÀªÁVªÉ.
3) «zÉò ºÀtzÉÆA¢UÉ ªÀ媺
À j
À ¸ÀĪÀ ¨ÁåAPïUÀ¼£
À ÄÀ ß ................ JAzÀÄ PÀgA
É iÀÄÄvÁÛg.É
4) ¨sÁgÀwÃAiÀÄ j¸Àªïð ¨ÁåAPÀ£ÀÄß ................ ªÀµÀðzÀ°è ¸Áܦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

115
 5) d¥Á£ï zÉñÀzÀ ºÀt ................
6) ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀ 12 ªÁtÂdå ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ................ gÀ°è gÁ¶ÖçÃPÀj¹vÀÄ.
II. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è ZÀað¹ GvÀÛgÀ §gɬÄj.
7) ªÀ¸ÀÄÛ «¤ªÀÄAiÀÄ ¥ÀzÀÞw JAzÀgÉãÀÄ ?
8) ºÀtzÀ CxÀðªÀ£ÀÄß w½¹.
9) ¨sÁgÀvÀzÀ PÉÃAzÀæ ¨ÁåAPÀÄ AiÀiÁªÀÅzÀÄ ?
10) ºÀtzÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁr, «ªÀj¹.
11) ««zsÀ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
12) ¨sÁgÀwÃAiÀÄ j¸Àªïð ¨ÁåAPï£À PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¹.

ED
III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.

H
IS
1) ªÁtÂdå ¨ÁåAPïUÀ¼À PÁAiÀÄð ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À PÀÄjvÀÄ MAzÀÄ ¥ÁævÀåQëPÀ ªÀgÀ¢
BL
EP S
¹zÀÞ¥Àr¹.
R TB
U
2) ¤ªÀÄä ºÀwÛgÀzÀ ¨ÁåAPï ±ÁSÉAiÉÆAzÀPÉÌ ¨sÉÃn ¤Ãrj. ¨ÁåAPÀÄ AiÀiÁªÀ AiÀiÁªÀ
BE @K

PÉ®¸ÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉA§ÄzÀ£ÀÄß «ÃQë¹ UÀÄgÀÄw¹.

IV. AiÉÆÃd£É.
1) ºÀtzÀ «PÁ¸ÀzÀ PÀÄjvÀÄ ¥ÀÇtð ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß avÀæUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ «ªÀj¹.
TO
T
O

*****
N

116
 CzsÁåAiÀÄ - 32
±ÀæªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GzÉÆåÃUÀ

F CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ°è F PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• ±ÀæªÀÄzÀ CxÀð, ®PÀëtUÀ¼ÀÄ, ªÀĺÀvÀé ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ «zsÀUÀ¼ÀÄ.

• ±ÀæªÀÄ «¨sÀd£ÉAiÀÄ C£ÀÄPÀÆ®, C£Á£ÀÄPÀÆ®UÀ¼ÀÄ.

• GvÁàzÀPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£ÀgÀÄvÁàzÀPÀ ±ÀæªÀÄ

• ¨sÁgÀvÀzÀ°è ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ ¥ÁvÀæ ªÀÄvÀÄÛ ¹ÛçÃ-¥ÀÅgÀĵÀgÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ

• ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¥ÀæPÁgÀUÀ¼ÀÄ

• fÃvÀPÁ«ÄðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨Á®PÁ«ÄðPÀ ¥ÀzÀÞwUÀ¼À «ªÉÆÃZÀ£À ¤Ãw.

ED
±ÀæªÀĪÀÅ §ºÀĪÀÄÄRå ºÁUÀÆ CvÀåªÀ±ÀåPÀ GvÁàzÀ£ÁAUÀªÁVzÉ. «©ü£Àß jÃwAiÀÄ

H
GzÉÆåÃUÀUÀ½UÉ «©ü£Àß jÃwAiÀÄ ±Àæ«ÄPÀgÀ CUÀvÀå«gÀÄvÀÛzÉ. ¨sÀÆ«Ä ªÀÄvÀÄÛ §AqÀªÁ¼ÀzÀ eÉÆvÉUÉ

IS
BL
±ÀæªÀĪÀÅ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR GvÁàzÀ£ÁAUÀªÁVzÉ. ±ÀæªÀÄzÀ ¸ÀºÁAiÀÄ«®èzÉ AiÀiÁªÀÅzÉà GvÁàzÀ£É
EP S
R TB

ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀĪÀÅ¢®è. d£ÀgÀÄ ±ÀæªÀÄ¥ÀqÀzÀ ºÉÆgÀvÀÄ ¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß ¸ÀȶָÀ¯ÁUÀzÀÄ.

U
BE @K

w½¢gÀ° : ±ÀæªÀÄzÀ CxÀð : ±ÀæªÀĪÉAzÀgÉ, ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉAiÀÄÀ£ÀÄß GvÁࢸÀĪÀ

GzÉÝñÀPÁÌV zÉÊ»PÀªÁV CxÀªÁ ªÀiÁ£À¹PÀªÁV PÉ®¸ÀªÀiÁqÀĪÀ ¸ÁªÀÄxÀåð. F
¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è PÉêÀ® ‘ªÀiÁ£ÀªÀ ±ÀæªÀÄ’ªÀ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ ¥ÀjUÀt¸À¯ÁVzÉ. ¥ÁætÂUÀ¼À ±ÀæªÀĪÀ£ÀÄß
±ÀæªÀĪÉAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À¯ÁV®è
TO

±ÀæªÀĪÀÅ fêÀ£ÀzÀ UÀ½PÉUÁV ªÀiÁqÀ¯ÁUÀĪÀ J®è zÉÊ»PÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£À¹PÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß

M¼ÀUÉÆArzÉ. EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ¸ÉêÉUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ JgÀqÀÆ
T
O

GvÁࢸÀ®àqÀÄvÀÛªÉ. EzÀÄ M§â£ÀÄ vÀ£Àß ¸ÀAvÉÆõÀPÁÌV CxÀªÁ C£ÀÄPÀA¥ÀPÁÌV ªÀiÁqÀĪÀ

N

AiÀiÁªÀÅzÉà PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀĪÀÅ¢®è. M§â ªÉÊzÀå, ²PÀëPÀ, £ÁåAiÀĪÁ¢, ¨ÁåAPï GzÉÆåÃV

¸ÀA§¼À ¹éÃPÀj¹ ¸À°è¸ÀĪÀ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß ±ÀæªÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ M§â vÁ¬ÄAiÀÄÄ
vÀ£Àß gÉÆÃVµÀÖ ªÀÄUÀÄ«£À DgÉÊPÉUÁV ªÀiÁqÀĪÀ ¸ÉêÉAiÀÄ£ÀÄß ±ÀæªÀÄ JAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸ÀĪÀÅ¢®è.

w½¢gÀ° : “¸ÀAvÉÆõÀPÉÌ PÉÊUÉƼÀÄîªÀ PÉ®¸ÀPÉÌ ºÉÆgÀvÁV ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À zÀȶ׬ÄAzÀ zÉúÀ

ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ£À¸ÀÄì PÉÊUÉƼÀÄîªÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¨sÁUÀ±ÀB CxÀªÁ ¥ÀÇtð ¥ÀæAiÀÄvÀߪÀ£ÀÄß ±ÀæªÀÄ
JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.” - D¯Éáçqï ªÀiÁµÉð¯ï
±ÀæªÀÄzÀ ¯PÀëtUÀ¼ÀÄ : ±ÀæªÀÄzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ®PÀëtUÀ¼ÁªÀŪÉAzÀgÉ,
1. ±ÀæªÀĪÀ£ÀÄß ±Àæ«ÄPÀjAzÀ ¥ÀævÉåÃQ¸À®Ä ¸ÁzsÀå«®è.
2. ±ÀæªÀĪÀ£ÀÄß ¸ÀAUÀ滸À¯ÁUÀzÀÄ.
117
 3. ±ÀæªÀÄzÀ ¥ÀÇgÉÊPÉAiÀÄÄ PÁ®PÉÌ vÀPÀÌAvÉ §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
4. ±ÀæªÀÄzÀ ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ°è ©ü£ÀßvɬÄzÉ.
5. ±ÀæªÀĪÀÅ MAzÀÄ ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ CA±ÀªÁVzÉ.
6. ±ÀæªÀĪÀÅ PÀrªÉÄ ZÀ®£ÁvÀäPÀªÁVzÉ.
±ÀæªÀÄzÀ ªÀĺÀvÀé : ±ÀæªÀĪÀÅ MAzÀÄ GvÀà£ÀßPÁgÀPÀ GvÁàzÀ£ÁAUÀªÁVzÉ. EzÀÄ PÉêÀ® GvÀà£ÀßPÁgÀPÀ
JA§ PÁgÀtPÁÌV EzÀgÀ ªÀĺÀvéÀª£ À ÄÀ ß ¥ÀjUÀt¸
 ¯À ÁV®è, DzÀgÉ EzÀÄ EvÀgÉ GvÁàz£ À ÁAUÀU¼ À £
À ÄÀ ß
ZÀÄgÀÄPÀÄUÉƽ¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß GvÁàzÀ£Á GzÉÝñÀUÀ½UÁV G¥ÀAiÉÆÃUÀPÁjUÀ¼À£ÁßV
ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ MAzÀÄ zÉñÀzÀ°è£À ±Àª æ ÀıÀQÛAiÀÄ UÁvÀª
æ ÀÅ C°è£À 15 jAzÀ 60 ªÀµÀðUÀ¼À
£ÀqÀÄ«£À ªÀAiÉÆÃUÀÄA¦£À°ègÀĪÀ d£ÀgÀ ¸ÀASÉå¬ÄAzÀ ¤zsÀðj¸À®àqÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV
15 ªÀµÀðzÀ M¼ÀV£À ªÀÄPÀ̼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 60 ªÀµÀðUÀ¼À ªÉÄîàlÖ »jAiÀÄ £ÁUÀjPÀgÀÄ GvÁàzÀPÀ
ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ°è ¨sÁUÀª» À ¸ÀĪÀÅ¢®è. 2011 gÀ°è ¨sÁgÀvz À °
À è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ ±ÉÃ.40 gÀµÄÀ Ö ±Àª
æ ÄÀ ±ÀQÛ EvÀÄ.Û
±ÀæªÀÄzÀ «zsÀUÀ¼ÀÄ : ±ÀæªÀĪÀ£ÀÄß ºÀ®ªÀÅ «zsÀUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ,
1. PÉ®¸ÀzÀ ¸ÀégÀÆ¥À : zÉÊ»PÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£À¹PÀ ±ÀæªÀÄ.

ED
2. P˱À®å : P˱À®å ¸À»vÀ CgÉ P˱À®åzÀ ªÀÄvÀÄÛ P˱À®ågÀ»vÀ ±ÀæªÀÄ.

H
3. vÀgÀ¨ÉÃw : ªÀÈwÛ¥ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ DqÀ½vÁvÀäPÀ ±ÀæªÀÄ.

IS
4. DzÁAiÀÄ UÀ½PÉ : GvÁàzÀPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£ÀgÀÄvÁàzÀPÀ ±ÀæªÀÄ.
BL
EP S
R TB

±ÀæªÀÄ «¨sÀd£É (Division of Labour)

U
BE @K

±ÀæªÀÄ «¨sÀd£ÉAiÀÄÄ ªÀiÁ£ÀªÀ d£ÁAUÀzÀµÉÖà ¥ÀÅgÁvÀ£ÀªÁzÀÄzÁVzÉ. ¥ÀÅgÁvÀ£À PÁ®zÀ

ªÀiÁ£ÀªÀ£À fêÀ£ÀzÀ°èAiÀÄÆ ¸ÀºÀ ¥ÀÅgÀĵÀ ªÀÄvÀÄÛ ¹ÛçÃAiÀÄgÀ £ÀqÀÄªÉ ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ±ÀæªÀÄ«¨sÀd£É EvÀÄÛ.
¥ÀÅgÀĵÀgÀÄ ¨ÉÃmÉAiÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «ÄãÀÄ »rAiÀÄĪÀ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÉ, ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ
CqÀÄUÉ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ, §mÉÖ vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiPÀ̼À ¥Á®£É ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
GvÁàzÀ£Á ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ ««zsÀ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ««zsÀ PÉ®¸ÀUÁgÀgÀÄ CxÀªÁ ««zsÀ PÉ®¸ÀUÁgÀgÀ
TO

UÀÄA¥ÀÅUÀ½UÉ ºÀAZÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ±ÀæªÀÄ«¨sÀd£É J£ÀÄßvÁÛgÉ. AiÀiÁªÀÅzÉà DzsÀĤPÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ

±Àª
æ ÄÀ «¨sd
À £ÉAiÀÄ ZÀªÄÀ vÁÌgz
À À UÀÄt®PÀt
ë ¢AzÀ PÀÆrgÀÄvÀzÛ .É ªÁ¸Àª
Û ªÀ ÁV §ºÀÄvÉÃPÀ ¥ÀPæ g
À t
À UÀ¼°
À è
T
O

M§â ªÀåQÛ CxÀªÁ MAzÀÄ UÀÄA¥ÀÅ PÉêÀ® MAzÉà jÃwAiÀÄ GvÁàzÀ£Á ªÀiÁUÀðzÀ°è
N

¤gÀvÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ.
w½¢gÀ° :
DqÀA¹ävï gÀªÀgÀ GzÁºÀgÀuÉ : CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ d£ÀPÀgɤ¹zÀ DqÀA¹ävï vÀªÀÄä “gÁµÀÖçUÀ¼À
¸ÀA¥ÀvÄÀ Û”(1776) JA§ ¥ÀŸÀÛPz À °
À è ±Àª
æ ÄÀ «¨sd
À £ÉAiÀÄ C£ÀÄPÀÆ®vÉU¼ À À §UÉÎ GzÁºÀgu À AÉ iÉÆAzÀ£ÄÀ ß
PÉÆnÖzÁÝgÉ. “ MAzÀÄ UÀÄAqÀÄ ¦£ÀߣÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR PÁAiÀÄðzÀ°è, M§â£ÀÄ vÀAwAiÀÄ£ÀÄß
J¼ÉAiÀÄÄvÁÛ£,É ªÀÄvÉÆÛ§â£ÄÀ vÀAwAiÀÄ£ÀÄß £ÉÃgÀªiÀ ÁqÀÄvÁÛ£,É ªÀÄÆgÀ£A É iÀĪÀ£ÄÀ CzÀ£ÄÀ ß PÀvÛÀj¸ÀÄvÁÛ£,É
£Á®Ì£A É iÀĪÀ£ÄÀ vÀÄ¢AiÀÄ£ÀÄß ZÀÆ¥ÀÅUÉƽ¸ÀÄvÁÛ£É ªÀÄvÀÄÛ LzÀ£A É iÀĪÀ£ÄÀ CzÀgÀ vÀ¯A É iÀÄÄ vÀÆgÀĪÀAvÉ
PÉÆgÉAiÀÄÄvÁÛ£.É »ÃUÉ DqÀA¹ävïgÀªg À ÄÀ MAzÀÄ UÀÄAqÀĦ£ÀÄß vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è 18 «zsz À À PÉ®¸ÀU¼À £
À ÄÀ ß
¥ÀnÖªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. CªÀgÀ ¥ÀæPÁgÀ 10 d£ÀgÀÄ ±ÀæªÀÄ«¨sÀd£ÉAiÀÄ£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ MAzÀÄ ¢£ÀzÀ°è
48,000 UÀÄAqÀĦ£ÀÄßUÀ¼À£ÀÄß GvÁࢸÀ§ºÀÄzÀÄ. CªÀgÀÄ ±ÀæªÀÄ«¨sÀd£É ªÀÄvÀÄÛ ªÉʲµÀÖöåvɬĮèzÉ
¥ÀæwAiÉƧ⠪ÀåQÛ MAzÀÄ ¢£ÀzÀ°è PÉêÀ® 10 UÀÄAqÀĦ£ÀÄßUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀæ GvÁࢸÀ§®ègÀÄ’’.

118
±ÀæªÀÄ«¨sÀd£ÉAiÀÄ C£ÀÄPÀÆ®UÀ¼ÀÄ :
1. ±ÀæªÀÄzÀ zÀPÀëvÉ : CzÀÄ ±Àæ«ÄPÀgÀ zÀPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѸÀÄvÀÛzÉ.
2. GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ UÀÄtªÀÄlÖ : ±ÀæªÀÄzÀ zÀPÀëvÉAiÀÄ°è£À ºÉZÀѼÀªÀÅ GvÀà£ÀßzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß
ºÉaѸÀĪÀÅzÀ®èzÉ, GvÁà¢vÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À UÀÄtªÀÄlÖªÀ£ÀÄß ºÉaѸÀÄvÀÛzÉ.
3. ¯Á¨sÀ : GvÀà£ÀßzÀ ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ UÀÄtªÀÄlÖzÀ°è£À ºÉZÀѼÀªÀÅ ºÉaÑ£À ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß
vÀAzÀÄPÉÆqÀÄvÀÛzÉ.
4. ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑ : ±ÀæªÀÄ«¨sÀd£É¬ÄAzÀ MlÄÖ GvÀà£ÀߪÀÅ ºÉZÀѼÀªÁUÀÄwÛgÀĪÀªÀgÉUÉ
GvÁà¢vÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¸ÀgÁ¸Àj ªÉZÀÑ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄwÛgÀÄvÀÛzÉ. DUÀ C£ÀĨsÉÆÃVUÀ¼ÀÄ
PÀrªÉÄ ¨É¯ÉAiÀÄ°è ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
5. ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢Ý : ±ÀæªÀÄ«¨sÀd£ÉAiÀÄÄ ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ°è ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É
ªÀÄvÀÄÛ D«µÁÌgÀPÉÌ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÉ. EzÀÄ ««zsÀ jÃwAiÀÄ £À«Ã£À GvÀà£ÀßUÀ¼À
GvÁàzÀ£ÉUÉ zÁjªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉ.

ED
±ÀæªÀÄ «¨sÀd£ÉAiÀÄ C£Á£ÀÄPÀÆ®UÀ¼ÀÄ :

H
1. PÉ®¸ÀzÀ KPÀvÁ£ÀvÉ : ±ÀæªÀÄ«¨sÀd£ÉAiÀÄ CrAiÀÄ°è M§â PÉ®¸ÀUÁgÀ£ÀÄ ªÀµÀðUÀ¼ÀªÀgÉUÉ

IS
MAzÉà jÃwAiÀÄ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀÄvÁÛ£É. EzÀjAzÀ PÉ®¸ÀUÁgÀgÀÄ PÉ®¸ÀzÀ°è
BL
EP S
KPÀvÁ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß C£ÀĨsÀ«¹ ¨ÉøÀgÀUÉƼÀÄîªÀgÀÄ.
R TB
U
2. dªÁ¨ÁÞjAiÀÄ PÉÆgÀvÉ : GvÀà£ÀßzÀ UÀÄtªÀÄlÖzÀ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß AiÀiÁgÀÆ
BE @K

ºÉÆgÀ¯ÁgÀgÀÄ.
3. ºÉaÑzÀ CªÀ®A§£É : GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÀ®ªÁgÀÄ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ
PÉ®¸ÀUÁgÀjAzÀ ¤ªÀð»¸À®àmÁÖUÀ, EzÀÄ PÉ®¸ÀUÁgÀgÀ £ÀqÀÄªÉ CªÀ®A§£ÉUÉ
zÁjªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉ.
TO

4. ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ : ±ÀæªÀÄ«¨sÀd£ÉAiÀÄÄ ªÀÈwÛ ªÉʲµÀÖöåvÉUÉ zÁjªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉ. M§â

PÉ®¸ÀUÁgÀ£ÄÀ MAzÀÄ ¸ÀtÚ ¨sÁUÀzÀ vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è ªÉʲµÀÖöåvÉ UÀ½¹gÀÄvÁÛ£.É CªÀ££ À ÄÀ ß
T

PÉ®¸À¢AzÀ vÉUÉzÀĺÁQzÀgÉ, CªÀ£ÀÄ CzÉÃjÃwAiÀÄ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ºÀÄqÀÄPÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ

O

ªÀÄvÀÄÛ C°èAiÀĪÀgÉUÉ CªÀ£ÀÄ ¤gÀÄzÉÆåÃVAiÀiÁUÀÄvÁÛ£É.

N

5. ªÀUÀð PÀ®ºÀ : ±ÀæªÀÄ«¨sÀd£ÉAiÀÄÄ zÉÆqÀØ ¥ÀæªÀiÁtzÀ GvÁàzÀ£ÉUÉ C£ÀÄPÀÆ®

ªÀiÁrPÉÆqÀĪÀÅzÀ®èzÉ, GvÁàzÀPÀgÀÄ Cw ºÉaÑ£À ¯Á¨sÀ UÀ½¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÉ.
GvÁà z À P À g À Ä PÁ«ÄðPÀ j UÉ PÀ r ªÉ Ä PÀ Æ °AiÀ Ä £À Ä ß PÉ Æ qÀ Ä ªÀ Å zÀ j AzÀ vÁªÀ Å
²æêÀÄAvÀgÁUÀÄvÁÛgÉ. EzÀÄ ¸ÀªÀiÁdªÀ£ÀÄß G¼ÀîªÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ E®èzÀªÀgÀ£ÁßV
(²æêÀÄAvÀ ªÀÄvÀÄÛ §qÀªÀ) ªÀVÃðPÀj¸ÀÄvÀÛzÉ.
±ÀæªÀÄzÀ °AUÀ ¥ÀjªÀiÁt (Gender dimension of labour)
zÉñÀzÀ ±ÀæªÀıÀQÛAiÀÄ°è UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ ±ÉÃ.31 gÀµÀÄÖ ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀgÀ
¥ÀæzÉñÀzÀ°è ±ÉÃ.20 gÀµÀÄÖ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjzÁÝgÉ. ¥ÀÅgÀĵÀjUÉ ºÉÆð¹zÁUÀ ªÀÄ»¼Á ±ÀæªÀıÀQÛAiÀÄ
±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ ¥ÀæªÀiÁt PÀrªÉĬÄzÉ. DzÀgÉ EwÛÃZÉUÉ zÉñÀzÀ°è ªÀÄ»¼Á ±ÀæªÀıÀQÛAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt
ºÉZÀÄÑwÛzÉ. MAzÀÄ zÉñÀzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ°è ¥ÀÅgÀĵÀgÀAvÉ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÆ ¸ÀªÀiÁ£À
119
¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉ¢zÁÝgÉ. DyðPÀ ¥ÀæUÀwAiÀÄ eÉÆvÉUÉ, ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ ±ÀQÛ±Á° ¨sÁgÀvÀzÀ
MAzÀÄ ±ÀQÛAiÀiÁV ºÉÆgÀºÉƪÀÄÄäwÛzÁÝgÉ. DzÀgÉ zÀÄgÁzÀȵÀÖzÀ ¸ÀAUÀwAiÉÄAzÀgÉ, ¨sÁgÀvÀzÀ°è
ªÀÄ»¼Á PÁ«ÄðPÀgÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ-DyðPÀ ¹ÜwUÀw GvÀÛªÄÀ ªÁUÀÄwÛ®è. ¸ÀªiÀ ÁdzÀ°è ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ£ÄÀ ß
MAzÀ¯Áè MAzÀÄ jÃwAiÀÄ°è ±ÉÆõÀuÉ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ.

««zsÀ PÉëÃvÀæzÀ°è ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ

¨sÁgÀvÀ zÉñÀzÀ°è °AUÀ vÁgÀvÀªÀÄå ªÀÄvÀÄÛ ºÉZÀÄÑ °AUÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ C¹ÛvÀézÀ°èzÀÝAvÉ,

°AUÀ¸AÀ §A¢ü PÁ¼ÀfUÀ¼ÄÀ ªÀĺÀvéª
À £
À ÄÀ ß ¥ÀqA
É iÀÄÄvÀª
Û .É ¸ÀPÁðgÀªÅÀ DAiÀĪÀåAiÀÄzÀ°è °AUÀ ¸ÀA§A¢ü

ED
DAiÀĪÀåAiÀĪÀ£ÀÄß ªÀÄAr¸À®Ä ¤zsÀðj¹zÉ.

H
°AUÀ vÁgÀvªÀ ÄÀ å : °AUÀ vÁgÀvª
À ÄÀ å JA§ ¥Àzª
À £
À ÄÀ ß ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ DyðPÀªÁV »AzÀĽ¢gÀĪÀÅzÀ£ÄÀ ß

IS
ªÀÄvÀÄÛ CªÀPÁ±ÀªÀAavÀgÁVgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸À®Ä §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ ¥ÀÅgÀĵÀgÀµÉÖÃ
BL
EP S
¸ÀªÀiÁ£À ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ CªÀPÁ±ÀUÀ¼ÀÄ ¹UÀ¢zÁÝUÀ CzÀ£ÀÄß ‘°AUÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ’ J£ÀÄßvÉÛêÉ.
R TB
U
¨sÁgÀvÀzÀ°è ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÅgÀĵÀgÀ £ÀqÀÄªÉ §ºÀÄ ªÁå¥ÀPÀªÁzÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvɬÄzÉ.
BE @K

fêÀ£z À À £Á£Á ¸Àg

Û z
À °
À è ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ£ÄÀ ß C¸ÀªiÀ Á£Àv¬
É ÄAzÀ £Àq¹
É PÉƼÀî¯ÁUÀÄwÛz.É CªÀÅUÀ¼A
É zÀg,É
C¸ÀªÀiÁ£À °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ, PɼÀªÀÄlÖzÀ ªÀÄ»¼Á ¸ÁPÀëgÀvÁ zÀgÀ, PÀrªÉÄ ªÀÄ»¼Á PÉ®¸ÀzÀ
¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄ«PÉ zÀgÀ, PÀrªÉÄ ªÀÄ»¼Á DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉ zÀgÀ, ¥ÀÅgÀĵÀ GzÉÆåÃVUÀ½UÉ
ºÉÆð¹zÀ°è ¸ÀPÁðgÀzÀ G£ÀßvÀ C¢üPÁgÀ ¸ÁÜ£À(IAS, IPS & IFS)UÀ¼À°è ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ
TO

¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄ«PÉ PÀrªÉĬÄgÀĪÀÅzÀÄ. «zsÁ£À ¸À¨sÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄ°è ªÀÄ»¼Á ¸ÀzÀ¸ÀågÀ

¸ÀASÉå §ºÀ¼À PÀrªÉĬÄzÉ.
T
O

ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ªÉÄÃ¯É ªÀÄ£ÉAiÀÄ M¼ÀUÉ ªÀÄvÀÄÛ PÉ®¸ÀzÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À°è zËdð£ÀåUÀ¼ÀÄ FUÀ®Æ

N

ªÀÄÄAzÀĪÀgÉAiÀÄÄwÛªÉ. ¨Á®å«ªÁºÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀtÚ ªÀAiÀĹì£À°è UÀ¨sÀðzsÁgÀuÉ PÀrªÉÄAiÀiÁVzÀÝgÀÆ

¸ÀA¥ÀÆtðªÁV ¤Aw®è.
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ ¥ÀÅgÀĵÀjVAvÀ ºÉaÑ£À PÉ®¸ÀzÀ ºÉÆgÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆgÀÄwÛzÁÝgÉ. EªÀgÀÄ ªÀÄ£ÉAiÀÄ
PÉ®¸ÀU¼À °
À è ºÉa£
Ñ À ¥Á®Ä dªÁ¨ÁÝgg
À ÁVzÀÄÝ, CªÀgÄÀ ±Àª
æ ÄÀ zÀ ªÀiÁgÀÄPÀmA
ÖÉ iÀÄ£ÀÄß ¥Àª
æ ÃÉ ²¸ÀÄwÛgÄÀ ªÀÅzÀÄ
ºÉaÑ£À ºÉÆgÉAiÀiÁVzÉ. F ¢éªÀÄÄR PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß CAQCA±ÀUÀ¼À°èAiÀÄÆ UÀÄgÀÄw¸ÀÄwÛ®è, ¸ÁªÀiÁfPÀ
¤Ãw ¤gÀÆ¥ÀuÉAiÀÄ°èAiÀÄÆ ¥ÀjUÀt¸ÀÄwÛ®è.
GvÁàzÀPÀ ±ÀæªÀÄ : AiÀiÁªÀ ±ÀæªÀĪÀÅ vÀĶÖÃUÀÄtªÀ£ÀÄß ¸Àȶ׸ÀÄvÀÛzÉAiÉÆà CxÀªÁ AiÀiÁªÀÅzÀÄ
DzÁAiÀĪÀ£ÀÄß UÀ½¸ÀĪÀ°è ¤gÀvÀªÁVzÉAiÉÆà CzÉà ‘GvÁàzÀPÀ ±ÀæªÀÄ’. ¸ÀªÀiÁdWÁvÀÄPÀ
ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß GvÁàzÀPÀ ±ÀæªÀĪÉAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À¯ÁUÀĪÀÅ¢®è. KPÉAzÀgÉ CªÀgÀÄ EvÀgÀgÀ
¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß zÉÆÃZÀ®Ä ¥ÀæAiÀÄw߸ÀÄvÁÛgÉ. DqÀA¹ävï gÀªÀgÀ ¥ÀæPÁgÀ “AiÀiÁªÀ ±ÀæªÀĪÀÅ ¨sËwPÀ

120
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß CxÀªÁ D¹ÛUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¸ÀĪÀÅzÀPÉÌ ªÀÄÄAzÁUÀÄvÀÛzÉAiÉÆà CzÀÄ ªÀiÁvÀæ GvÁàzÀPÀ
±ÀæªÀĪÁVzÉ”.
¥ÀÅ£ÀgÀÄvÁàzÀ£À ±ÀæªÀÄ : ¥ÀÅ£ÀgÀÄvÁàzÀ£Á ±ÀæªÀĪÀÅ ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è ¤ªÀð»¸ÀĪÀ ±ÀæªÀĪÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß
¸ÁA¸ÁjPÀ ±ÀæªÀÄ JAvÀ®Æ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. EzÀÄ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è ¤ªÀð»¸ÀĪÀ
PÀÆ°gÀ»vÀ PÉ®¸ÀªÁVzÉ. ªÀÄPÀ̽UÉ d£Àä¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Á®£ÉªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ, ¸ÀéZÀÑvÉAiÀÄ£ÀÄß
PÁ¥ÁqÀĪÀÅzÀÄ, CqÀÄUÉ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀªÅÀ ¥ÀÅ£ÀgÄÀ vÁàz£ À Á ±Àª
æ ÄÀ zÀ GzÁºÀgu
À U
É ¼
À ÁVªÉ.
¥ÀÅ£ÀgÀÄvÁàzÀ£É ±ÀæªÀĪÀ£ÀÄß ¹ÛçÃAiÀÄgÀÄ ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÁzÀ ±ÀæªÀĪÉAzÀÄ ºÀuÉ¥ÀnÖ PÀlÖ¯ÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ
CzÀÄ ¹Ûçà ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÅgÀĵÀgÀ £ÀqÀÄ«£À C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ eÉÆvÉeÉÆvÉUÉ ¥ÀÅgÀĵÀjAzÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ
±ÉÆõÀuÉUÉ DzsÁgÀªÁV UÀÄgÀÄw¸À®àqÀÄwÛzÉ. EzÀÄ ¥ÀÅgÀĵÀ ¥ÁæzsÁ£ÀåvÉ, C£ÀPÀëgÀvÉ, CeÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄÆqsÀ£ÀA©PÉUÀ½AzÀ ¨ÉA§°¸À®ànÖzÉ.
fÃvÀ PÁ«ÄðPÀvAÉ iÀÄ gÀzÞÀ w : d«ÄãÀÄzÁgÀgÀ ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è ¤UÀ¢vÀ ªÉÆvÀÛPÌÉ , ¤UÀ¢vÀ CªÀ¢A ü iÀĪÀgU
É É
CxÀªÁ ªÀiÁrzÀ ¸Á®ªÀ£ÄÀ ß »AwgÀÄV¸ÀĪÀªg À UÉ É PÉ®¸ÀªiÀ ÁqÀ®Ä §zÀÞ£ÁzÀª£ À £
À ÄÀ ß fÃvÀPÁ«ÄðPÀ

ED
J£ÀÄßvÁÛgÉ. CªÀ£ÀÄ ¸Á®zÀ ºÀtPÁÌV vÀ£ÀߣÀÄß vÁ£ÀÄ d«ÄãÀÄzÁgÀ¤UÉ MvÉÛ¬ÄlÄÖPÉÆArgÀÄvÁÛ£É.

H
d«ÄãÀÄzÁgÀgÀÄ PÀrªÉÄ PÀÆ°AiÀÄ£ÀÄß PÉÆlÄÖ ºÉaÑ£À PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁr¹PÉƼÀÄîªÀ ªÀÄÆ®PÀ

IS
PÉ®¸ÀUÁgÀgÀ£ÀÄß ±ÉÆõÀuÉ ªÀiÁqÀĪÀgÀÄ. EzÀÄ UÀįÁªÀÄVjAiÀÄ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ gÀÆ¥ÀªÁVzÉ. ¨sÁgÀvÀ
BL
EP S

¸ÀPÁðgÀªÀÅ 1976 gÀ°è fÃvÀ PÁ«ÄðPÀ ¥ÀzÀÝwAiÀÄ£ÀÄß gÀzÀÄÝ¥Àr¹zÉ. F ¸ÁªÀiÁfPÀ C¤µÀ×

R TB
U
¥ÀzÀÞwAiÀÄÄ PÀrªÉÄAiÀiÁVzÀÝgÀÆ, zÉñÀzÀ PÉ®ªÀÅ ¨sÁUÀUÀ¼À°è E£ÀÆß fêÀAvÀªÁVzÉ.
BE @K

¨Á® PÁ«ÄðPÀvÉAiÀÄ gÀzÀÞw : 14 ªÀµÀðUÀ¼À M¼ÀV£À ªÀÄUÀÄ PÀÆ°UÁV zÀÄrAiÀÄÄwÛzÀÝgÉ CzÀ£ÀÄß

¨Á®PÁ«ÄðPÀ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è EzÀÄ MAzÀÄ UÀA©üÃgÀ ¸ÀªÀĸÉåAiÀiÁVzÉ.
UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉñÀzÀ°è PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄwÛgÀĪÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ ±ÉÃ.90 gÀµÀÄÖ ªÀÄPÀ̼ÀÄ PÀȶ ªÀÄvÀÄÛ CzÀPÉÌ
¸ÀA§A¢ü¹zÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À°è zÀÄrAiÀÄÄwÛzÁÝgÉ. £ÀUÀgÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è CªÀgÀÄ ¸ÀtÚ PÉÊUÁjPÉ,
TO

¨ÉAQ ¥ÉnÖUÉ PÉÊUÁjPÉ, UÁågÉÃdÄ, ºÉÆÃmɯï, ªÀåªÀºÁj ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ PÀqÉUÀ¼À°è

T

zÀÄrAiÀÄÄwÛzÁÝgÉ. EzÀÄ ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß ²PÀët¢AzÀ ªÀAavÀgÀ£ÁßV ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. CªÀgÀ DgÉÆÃUÀåzÀ

O

ªÉÄÃ¯É ªÀåwjPÀÛ ¥ÀjuÁªÀĪÀ£ÀÄß ©ÃgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄPÀ̼À ¨sÀ«µÀåªÀ£ÀÄß ºÁ¼ÀĪÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ¨sÁgÀvÀ

N

¸ÀPÁðgÀzÀ 1986 gÀ ¨Á® PÁ«ÄðPÀ ¤µÉÃzsÀzÀ C£ÀéAiÀÄ 14 ªÀµÀðUÀ¼À M¼ÀV£À ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß

C¥ÁAiÀÄPÀgÀ GzÉÆåÃUÀUÀ¼À°è zÀÄrAiÀÄ®Ä £ÉëĹPÉƼÀÄîªÀÅzÀ£ÀÄß ¤µÉâü¹zÉ.
GzÉÆåÃUÀ : d£ÀgÀÄ vÀªÀÄä fêÀ£À ¤ªÀðºÀuÉUÁV PÀæªÀħzÀÞ DzÁAiÀÄ UÀ½¸ÀĪÀÅzÀPÁÌV ««zsÀ
GvÁàzÀPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À°è ¤gÀvÀgÁVgÀĪÀ ¸À¤ßªÉñÀªÀ£ÀÄß ‘GzÉÆåÃUÀ’ J£ÀÄßvÉÛêÉ.
¤gÀÄzÉÆåÃUÀ : AiÀiÁªÀÅzÉà M§â ±Àæ«ÄPÀ£ÀÄ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ zÀgÀzÀ°è PÉ®¸ÀªÀiÁqÀ®Ä EaÒ¹zÀÄÝ,
DzÀgÉ PÉ®¸À ¥ÀqÉAiÀįÁUÀ¢zÀÝgÉ, CªÀ£À£ÀÄß ¤gÀÄzÉÆåÃV JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.
¨sÁgÀvz
À °
À è ¤gÀÄzÉÆåÃVUÀ¼À ¸ÀASÉå ºÉZÄÀ w
Ñ z
Û .É CªÀg°
À è «zÁåªA
À vÀgÄÀ , P˱À®å ºÉÆA¢zÀªg
À ÄÀ ,
UÁæ«ÄÃt ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀgÀzÀ d£ÀgÀÄ ¸ÉÃjzÁÝgÉ.

121
AiÀÄĪÀ ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ : 15-30 ªÀµÀðUÀ¼À ªÀAiÉÆÃUÀÄA¦£À ¤ªÀÄVzÀÄ UÉÆvÉÛà ?
d£Àg° À gè ÄÀ ªÀ ¤gÀÄzÉÆåÃUÀª£
À ÄÀ ß AiÀÄĪÀ ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ JAzÀÄ MlÄÖ ±ÀæªÀÄ ±ÀQÛ - PÁAiÀÄð¤gÀvÀ ±ÀæªÀÄ
PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. EzÀÄ UÁæ«ÄÃt ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀgÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è (PÉ®¸ÀzÀ ±ÀQÛ) = ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ
PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÉZÁÑV ©½ ±ÉéÃvÀ ªÀ¸ÀÛç GzÉÆåÃUÀ Labour force - workforce =
(zÉÊ»PÀ ±ÀæªÀÄ«®èzÀ GzÉÆåÃUÀ) (White-collar job)PÁÌV Unemployment.
PÁAiÀÄÄwÛgÀĪÀ «zÁåªÀAvÀgÀ°è PÀAqÀħgÀÄwÛzÉ.
¤gÀÄzÉÆåÃUÀzÀ «zsÀUÀ¼ÀÄ :
¨sÁgÀvÀzÀ°è ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ

UÁæ«ÄÃt ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ £ÀUÀgÀ ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ

ED
H
ªÀÄgɪÀiÁazÀ IÄvÀĪÀiÁ£ÀzÀ PÉÊUÁjPÁ «zÁåªÀAvÀ

IS
¤gÀÄzÉÆåÃUÀ ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ BL ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ
EP S
R TB

UÁæ«ÄÃt ¤gÀÄzÉÆåÃUÀzÀ ¥ÀæPÁgÀUÀ¼ÀÄ :

U
BE @K

1) ªÀÄgɪiÀ ÁazÀ ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ : EzÀÄ £ÉÊd CUÀvåÀ QÌAvÀ ºÉZÄÀ Ѫj

À ªÀiÁ£ÀªÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ
ªÀÄvÀÄÛ PÉ®ªÀÅ PÉ®¸ÀUÁgÀgÀ ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄÄ ±ÀÆ£ÀåªÁVgÀĪÀ ¤gÀÄzÉÆåÃUÀzÀ
¸À¤ßªÉñÀªÁVzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ ºÉZÀÄѪÀj PÉ®¸ÀUÁgÀgÀ£ÀÄß C°èAzÀ vÉUÉzÀĺÁQzÀgÀÆ MlÄÖ
GvÁàzÀ£Á ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀĪÀÅ¢®è. EzÀ£ÀÄß ±ÀæªÀÄzÀ CgÉGzÉÆåÃUÀ JAzÀÆ
TO

PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. GzÁ: AiÉÆÃUÀåªÁV ¸ÀAWÀnvÀªÁVgÀĪÀ MAzÀÄ PÀÄlÄA§zÀ PÀȶ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°è

£Á®ÄÌ d£ÀgÀÄ zÀÄrAiÀÄÄwÛzÁÝgÉAzÀÄ ¨sÁ«¸ÉÆÃt. CzÉà ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°è ªÀÄwÛ§âgÀÄ PÉ®¸ÀUÁgÀgÀ£ÀÄß
T

PÉ®¸ÀPÉÌ £ÉëĹPÉÆAqÀgÉ, MlÄÖ GvÀà£ÀßzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉà §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁUÀ¢zÀÝgÉ, D E§âgÀÄ

O

PÉ®¸ÀUÁgÀgÀÄ ªÀÄgɪÀiÁazÀ ¤gÀÄzÉÆåÃVUÀ¼É¤¸ÀÄvÁÛgÉ. F jÃwAiÀÄ ¤gÀÄzÉÆåÃUÀªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀAvÀºÀ

N

ªÀÄÄAzÀĪÀjAiÀÄÄwÛgÀĪÀ zÉñÀUÀ¼À UÁæ«ÄÃt ªÀ®AiÀÄzÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå ®PÀëtªÁVzÉ. ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV

GzÉÆåÃUÀzÀ°è£À d£ÀgÀ CwAiÀiÁzÀ MvÀÛqÀªÀÅ ªÀÄgɪÀiÁazÀ ¤gÀÄzÉÆåÃUÀPÉÌ zÁjªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉ.
2) IÄvÀĪÀiÁ£ÀzÀ ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ : PÀȶ ªÀÄvÀÄÛ PÉ®ªÀÅ PÉÊUÁjPÉU¼
À °
À £
è À ªÀÈwÛU¼
À ÄÀ IÄvÀĸÀA§A¢üAiÀiÁVªÉ.
CªÀÅ ªÀµÀðzÀ°è MAzÀÄ ¤¢üðµÀÖ IÄvÀÄ«£À°è ªÀiÁvÀæ GzÉÆåÃUÀ ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ. F jÃwAiÀÄ
PÉ®¸À CxÀªÁ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À°è ¤gÀvÀgÁVgÀĪÀ d£ÀgÀÄ EvÀgÉ IÄvÀÄ«£À°è ¤gÀÄzÉÆåÃVUÀ¼ÁV
G½AiÀĨÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß IÄvÀĪÀiÁ£ÀzÀ ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ J£ÀÄßvÁÛgÉ.
£ÀUÀgÀ ¤gÀÄzÉÆåÃUÀzÀ ¥ÀæPÁgÀUÀ¼ÀÄ :
1) PÉÊUÁjPÁ ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ : PÉÊUÁjPÁ ªÀ®AiÀÄzÀ¯ÁèzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ½AzÁV M§â ªÀåQÛAiÀÄÄ
MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ CªÀ¢üAiÀÄ°è ¤gÀÄzÉÆåÃVAiÀiÁzÀgÉ D ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÁjPÁ ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ JAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
122
GzÁºÀgÀuÉ : PÉ®¸ÀPÉÌAzÀÄ £ÀUÀgÀUÀ½UÉ ªÀ®¸É ºÉÆÃzÀ ºÀ½îAiÀÄ d£ÀgÀÄ vÀgÀ¨ÉÃw ªÀÄvÀÄÛ P˱À®åUÀ¼À
PÉÆgÀvɬÄAzÀ GzÉÆåÃUÀ ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ°è «¥sÀ®gÁUÀÄvÁÛgÉ.
2) «zÁåªÀAvÀ ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ : «zÁåªÀAvÀgÀÄ PÉ®¸À ªÀiÁqÀĪÀ EZÉÒ ºÉÆA¢zÀÝgÀÆ GzÉÆåÃUÀ
¥ÀqÉAiÀįÁUÀzÀ ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß «zÁåªÀAvÀ ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. SÁ° ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ vÀÄA©j.
1) DqÀA¹ävïgÀ ¥ÀæªÀÄÄR UÀæAxÀ ................
2) fÃvÀPÁ«ÄðPÀ ¤ªÀÄÆð®£À PÁ¬ÄzÉ ................ ªÀµÀð eÁjªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
3) PÁ«ÄðPÀ£À ¹ÃªÀiÁAvÀ GvÁàzÀ£É ±ÀÆ£ÀåªÁVzÁÝUÀ CzÀ£ÀÄß ................ J£ÀÄßvÁÛgÉ.
4) ±ÀæªÀÄ «¨sÀd£É ................ ºÉaѸÀÄvÀÛzÉ.
5) ¨Á® PÁ«ÄðPÀ ¥ÀzÀÞw ¤ªÀÄÆð®£À PÁ¬ÄzÉ eÁjUÉƽ¹zÀ ªÀµÀð ................

ED
II.

H
PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¦£À°è ZÀað¹ GvÀÛj¹.

IS
6) ±ÀæªÀÄ «¨sÀd£É JAzÀgÉãÀÄ ? BL
EP S

7) ¨Á® PÁ«ÄðPÀ JAzÀgÉãÀÄ ?

R TB
U

8) ¤gÀÄzÉÆåÃUÀªÀ£ÀÄß ªÁåSÁ夹.
BE @K

9) ±ÀæªÀÄ «¨sÀd£ÉAiÀÄ C£ÀÄPÀÆ®UÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¹.

10) ±ÀæªÀÄ «¨sÀd£ÉAiÀÄ C£Á£ÀÄPÀÆ®UÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁr.
11) GvÁàzÀPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£ÀgÀÄvÁàzÀPÀ ±ÀæªÀÄzÀ CxÀð w½¹.
TO

12) ¤gÀÄzÉÆåÃUÀzÀ «zsÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁr.

T

13) ªÀÄgɪÀiÁazÀ ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ ªÀÄvÀÄÛ IÄvÀĪÀiÁ£À ¤gÀÄzÉÆåÃUÀzÀ ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹.

O

14) PÉÊUÁjPÁ ¤gÀÄzÉÆåÃUÀªÀÅ «zÁåªÀAvÀ ¤gÀÄzÉÆåÃUÀQÌAvÀ ºÉÃUÉ ©ü£ÀߪÁVzÉ?

N

III. ZÀlĪÀnPÉ :
1) MAzÀÄ GzÀåªÀÄPÉÌ ¨sÉÃn ¤Ãr, C°è£À ±ÀæªÀÄ«¨sÀd£ÉAiÀÄ £ÉÊd C£ÀĨsÀªÀªÀ£ÀÄß
G¯ÉèÃT¹ MAzÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹.
IV. AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ.
1) ««zsÀ ¤gÀÄzÉÆåÃUÀU¼À À §UÉÎ MAzÀÄ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹ ¥À¸
æ ÄÀ v
Û À ¨sÁgÀvz
À °
À £
è À
CzÀgÀ ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß w½¹.
2) ¨sÁgÀvÀzÀ °AUÀ ¥ÀjªÀiÁtzÀ §UÉÎ MAzÀÄ ªÀgÀ¢ §gɬÄj.
*****

123
 ªÀåªÀºÁgÀ CzsÀåAiÀÄ£À
CzsÁåAiÀÄ - 33

ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¤ªÀðºÀuÉ

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ - CxÀð ªÀÄvÀÄÛ «zsÀUÀ¼ÀÄ
• ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀåªÀ¸ÉÜ - CxÀsÀð, PÁAiÀÄð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ.
• ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ «Ä±Àæt - GvÀà£Àß, ¨É¯É, ¸ÀܼÀ, ¥ÀæªÀvÀð£É
• GvÁàzÀPÀgÀÄ - ªÀÄzsÀåªÀwðUÀ¼ÀÄ - UÁæºÀPÀgÀÄ

ED
• UÁæºÀPÀgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÁæºÀPÀ ªÉâPÉUÀ¼ÀÄ

H
IS
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ -CxÀð :- ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ JA§ ¥ÀzÀªÀÅ ¯Áån£ï ¨sÁµÉAiÀÄ “ªÀÄPÀðl¸ï” (Mercatus)
BL
EP S
JA§ ¥ÀzÀ¢AzÀ §A¢zÉ. EzÀgÀ CxÀsÀð ªÁå¥ÁgÀ CxÀªÁ ªÁå¥ÁgÀ ¸ÀܼÀªÁVzÉ. ¸ÁªÀiÁ£Àå
R TB

CxÀðzÀ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÉÄAzÀgÉ ªÀiÁgÀĪÀªÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉƼÀÄîªÀªÀgÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¨sÉÃnAiÀiÁV CªÀgÀÄ

U
BE @K

ªÀiÁgÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉƼÀÄîªÀ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß GAlĪÀiÁrPÉƼÀÄîªÀ CAzÀgÉ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À «¤ªÀÄAiÀÄ

ªÀÄvÀÄÛ PÉƼÀÄîªÀ ¸ÀܼÀ.
ªÀiÁgÀÄPÀmÖÉAiÀÄ «zsU
À ¼
À ÄÀ :- ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À£ÀÄß F PɼÀPÀAqÀAvÉ ªÀVðÃPÀj¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ :
1) ¨sËUÉÆýPÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É :
TO

¸ÀܽÃAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÖÉU¼
À ÄÀ : ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV MAzÀÄ ¸ÀܽÃAiÀÄ ¥Àz
æ ÃÉ ±Àz°
À è ªÀiÁvÀæ ¸ÀgPÀ ÄÀ UÀ¼£
À ÄÀ ß
T

ªÀiÁgÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉƼÀÄîªÀ ¥ÀæQæAiÉÄ £ÀqɸÀÄvÀÛªÉ.

O
N

¥ÁæzÉòPÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ : F ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ MAzÀÄ ¥ÀæzÉñÀPÉÌ ¹Ã«ÄvÀªÁVgÀÄvÀÛªÉ.

gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ : F jÃwAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ ªÀiÁgÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉƼÀÄîªÀ
ªÀ»ªÁl£ÀÄß MAzÀÄ zÉñÀzÀ M¼ÀUÉ £ÀqɸÀÄvÀÛªÉ.
CAvÀgÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ : F ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À ªÀiÁgÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉƼÀÄîªÀ
ªÀ»ªÁlÄUÀ¼ÀÄ ºÀ®ªÀÅ zÉñÀUÀ¼À ªÀÄzsÉå £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ.
2) ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É :
¸ÀgQÀ £À ªÀiÁgÀÄPÀmÖÉ : F ªÀiÁgÀÄPÀmÖU
É ¼
À ÄÀ PÀZÁÒ ªÀ¸ÄÀ U
Û ¼
À ÄÀ , ¹zÀÞ¥r
À ¹zÀ ªÀ¸ÄÀ U
Û ¼
À ÄÀ , §AqÀªÁ¼À
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ºÀ®ªÁgÀÄ «zsÀªÁzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉƼÀÄîªÀ ªÀ»ªÁlÄUÀ¼À£ÀÄß
£ÀqɸÀÄvÀÛªÉ.

124
 ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ : F ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ ªÀåªÀºÁgÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ½UÉ ¨ÉÃPÁUÀĪÀ ºÀtPÁ¸À£ÀÄß
PÉƼÀÄîªÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀĪÀ ªÀ»ªÁlÄUÀ½UÁV «±ÉõÀªÁV ¸Áܦ¸À®ànÖgÀÄvÀÛªÉ. GzÁ:
µÉÃgÀĪÀiÁgÀÄPÀmÉÖ, ¯ÉêÁzÉë ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ.
§AqÀªÁ¼À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ : EzÀÄ MAzÀÄ «²µÀÖªÁzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀiÁVzÀÄÝ ªÀåªÀºÁgÀ
¸ÀA¸ÉÜUÀ½UÉ ¢ÃWÁðªÀ¢ü ¸Á®UÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ºÀtPÁ¸ÀÄ
¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛªÉ. GzÁ : µÉÃgÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ.
3) ¸ÀA¥ÀPÀð ¸ÁÜ£ÀzÀ DzsÁgÀ (On the basis of Link)
¥ÁæxÀ«ÄPÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ : F jÃwAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À°è GvÁàzÀPÀgÀÄ vÀªÀÄä ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀUÀlÄ ªÁå¥ÁjUÀ½UÉ ªÀiÁgÀÄvÁÛgÉ (ªÀÄÄRåªÁV ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ)
¢éwÃAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÖÉ : F jÃwAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÖU
É ¼
À °
À è ¸ÀUl
À Ä ªÁå¥ÁjUÀ¼ÄÀ vÀªÄÀ ä ¸ÀgPÀ ÄÀ UÀ¼£
À ÄÀ ß
a®ègÉ ªÁå¥ÁjUÀ½UÉ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ.
CAwªÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÖÉ : F jÃwAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÖU
É ¼
À °
À è a®ègÉ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÄÀ CAwªÀÄ UÁæºPÀ j
À UÉ

ED
ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ.

H
4) ¥ÀæªÀiÁtzÀ DzsÁgÀ :

IS
¸ÀUÀlÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ : F ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À°è GvÁàzÀPÀgÀÄ zÉÆqÀØ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß
BL
EP S

¸ÀUÀlÄ ªÁå¥ÁjUÀ½UÉ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ.

R TB
U

a®ègÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ : F jÃwAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À°è ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀtÚ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è

BE @K

§¼ÀPÉzÁgÀjUÉ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ.

5) ªÀ»ªÁn£À ®PÀëtzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É :
¸ÁܤPÀ (Spot) ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ : E°è ªÀiÁgÁlUÁgÀgÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß PÉƼÀÄîªÀªÀjUÉ EgÀĪÀ
TO

¹ÜwAiÀÄ°èAiÉÄÃ, EgÀĪÀ eÁUÀzÀ°èAiÉÄà ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ.

¨sÀ«µÀåzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ : E°è vÀvïPÀët ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À «vÀgÀuÉ DUÀĪÀÅ¢®è. ªÀÄÄA¢£À CªÀ¢üUÁV
T

ªÀiÁgÁl ªÀÄvÀÄÛ PÉƼÀÄîªÀ M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ.

O
N

6) ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¸ÀºÀd ¹ÜwUÀ¼À DzsÁgÀ :

UÁæºÀPÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ : E°è ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß UÁæºÀPÀgÀÄ vÀªÀÄä ¸ÀéAvÀ G¥ÀAiÉÆÃUÀPÁÌV PÉƼÀÄîvÁÛgÉ.
GvÁàzÀPÀgÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ : E°è ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß GvÁàzÀ£Á ¥ÀæQæAiÉÄUÀ½UÁV ªÀiÁgÁl
ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ.
7) ¤AiÀÄAvÀætzÀ DzsÁgÀ :
¤AiÀÄAwævÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ : E°è ªÀiÁgÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ ±Á¸À£À §zÀÞ
¤AiÀĪÀÄUÀ½AzÀ ¤AiÀÄAwævÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
C¤AiÀÄAwævÀ CxÀªÁ ªÀÄÄPÀÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ : E°è ªÀ»ªÁlÄUÀ½UÉ AiÀiÁªÀÅzÉà jÃwAiÀÄ
¤AiÀĪÀÄUÀ¼À ¤AiÀÄAvÀæt EgÀĪÀÅ¢®è. ªÀ»ªÁlÄ ªÀÄÄPÀÛªÁV £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.

125
8) ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ªÀÄvÀÄÛ C¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ :
¸ÁA¥À æ z Á¬ÄPÀ ªÀ i ÁgÀ Ä PÀ m É Ö U À ¼ À Ä : EªÀ Å ºÀ ¼ É A iÀ Ä PÁ®¢AzÀ ® Æ gÀ Æ rü A iÀ Ä °è g À Ä ªÀ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ PÉ®ªÀÅ ¥ÀǪÁðzsÁjvÀ ¤zsÁðgÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À CxÀªÁ ¸ÉêÉUÀ¼À
«¤ªÀÄAiÀÄ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ ¤¢üðµÀÖ ¥ÀæzÉñÀPÉÌ ¹Ã«ÄvÀªÁVgÀÄvÀÛªÉ. MAzÀÄ ¸ÀܼÀ,
PÉƼÀÄîªÀªÀgÀÄ, ªÀiÁgÀĪÀªÀgÀÄ, ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¹Üw, UÁvÀæ ªÀÄÄAvÁzÀĪɮèªÀÅ ¤¢üðµÀÖ jÃwAiÀÄ°è
ªÀåªÀºÀj¸À®àqÀÄvÀÛªÉ.
C¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ : F ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ½UÉ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¸ÀܼÀ«gÀĪÀÅ¢®è.
J°èAzÀ ¨ÉÃPÁzÀgÀÆ ªÀiÁgÁl ªÀÄvÀÄÛ PÉƼÀÄî«PÉ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. EªÀÅUÀ½UÉ ªÀÄÄRå
GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÉAzÀgÉ:
• CAZÉ ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀĪÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ (Mail order Houses)
• zÀÆgÀªÁt ªÀÄÆ®PÀ PÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ (Tele shopping)
• ¥Áæ¸ÁÛ«PÀ CAUÀrUÀ¼ÀÄ (Virtual shops)

ED
• «µÀAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯É ¥ÀnÖ DzsÀj¹ ªÀiÁgÁl (Catalogue market)

H
• CAvÀeÁð® ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ (Online market)

IS
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀåªÀ¸ÉÜ - Marketing
BL
EP S
R TB
U
CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ªÁåSÉå : ªÀiÁgÁl ªÀåªÀ¸ÉÜAiÉÄAzÀgÉ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼ÀÄ GvÁàzÀPÀjAzÀ
BE @K

UÁæºÀPÀgÀªÀgÉUÉ £ÀqÉAiÀÄĪÀ J®è ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.

CªÉ Ä jPÀ £ ï ªÀ i ÁPÉ ð nAUï C¸É Æ Ã¹AiÉ Ä ÃµÀ £ ï, ªÀ i ÁgÁl ªÀ å ªÀ ¸ É Ü AiÀ Ä £À Ä ß »ÃUÉ
ªÁåSÁ夸ÀÄvÀÛzÉ. ``ªÀiÁgÁl ªÀåªÀ¸ÉÜ GvÁàzÀPÀjAzÀ §¼ÀPÉUÁgÀjUÉ CxÀªÁ UÁæºÀPÀjUÉ ¸ÀgÀPÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼ÀÄ £ÉÃgÀªÁV ºÀjAiÀÄĪÀ ªÀåªÀºÁgÀzÀ ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ PÁAiÀÄð’’.
TO

ªÀiÁgÁl ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ ¨sËwPÀ ¹ÜwAiÀÄ°è ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß UÁæºÀPÀjUÉ

ºÀAZÀĪÀ ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ®èzÉà UÁæºÀPÀjUÉ ¤zÉðò¸ÀĪÀ MAzÀÄ ªÀiÁgÁl ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀiÁVzÉ.
T
O

ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ :

N

1. Rjâ ªÀÄvÀÄÛ eÉÆÃqÀuÉ (Buying & Assembling)

2. ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ CxÀªÁ «PÀæ¬Ä¸ÀĪÀÅzÀÄ (Selling)
3. ¸ÁUÁtÂPÉ (Transportation)
4. ±ÉÃRgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ GUÁæt ªÀåªÀ¸ÉÜ (Storage & Ware housing)
5. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É (Marketing Research)
6. ²¶ÖÃPÀgÀt (Standardisation)
7. ªÀVðÃPÀgÀt (Grading)
8. ªÀÄÄzÉæºÁPÀĪÀÅzÀÄ (Branding)
9. £ÀµÀÖ¨sÀAiÀÄ ¨sÀj¸ÀÄ«PÉ (Insurance)
126
1) Rjâ ªÀÄvÀÄÛ eÉÆÃqÀuÉ : Rjâ JAzÀgÉ GvÁàzÀPÀgÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß GvÁàzÀ£ÉUÁV
PÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ CxÀªÁ ªÀÄzsÀåªÀwðUÀ¼ÀÄ ªÀÄgÀÄ ªÀiÁgÁlPÉÌ PÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ. DzÀgÉ UÁæºÀPÀgÀÄ
C£ÀĨsÉÆÃUÀPÁÌV PÉƼÀÄîªÀÅ¢®è. Rjâ ªÀiÁrzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À MlÄÖUÀÆr¸ÀÄ«PÉAiÀÄÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À
RjâAiÀÄ £ÀAvÀgÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
2) ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ : ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÁlzÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁgÀĪÀªÀgÀÄ, PÉƼÀÄîªÀªÀjUÉ
¯Á¨sÀªÀ¤ßlÄÖPÉÆAqÀÄ ªÀUÁð¬Ä¸ÀĪÀÅzÉà DVzÉ.
3) ¸ÁUÁtÂPÉ : ¸ÁUÁtÂPAÉ iÀÄÄ ¸Àܼz
À À ºÁUÀÆ ¸ÀªÄÀ AiÀÄzÀ G¥ÀAiÀÄÄPÀv
Û A
É iÀÄ£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀÄvÀz
Û É
ºÁUÀÆ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ªÀiË®åªÀ£ÀÄß ºÉaѸÀÄvÀÛzÉ.
4) zÁ¸ÁÛ£ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ GUÁæt ªÀåªÀ¸ÜÉ : zÁ¸ÁÛ£ÀÄ JAzÀgÉ GvÁàzÀPÀgÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀæºÀ
ªÀiÁqÀĪÀÅzÉà DVzÉ. F PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß GUÁætUÀ¼ÀÄ ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ.
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É (Market Research) : F ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ

ED
5)
¥Àj¹ÜwAiÀÄ §UÉÎ ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀº æ u
À É ªÀiÁqÀĪÀÅzÉà DVzÉ. CAzÀgÉ UÁæºPÀ g
À À ¸ÀASÉå, CªÀgÀ

H
£É¯É, CªÀgÀ CªÀ±ÀåPÀvÉUÀ¼ÀÄ, Rjâ ¸ÁªÀÄxÀåð, DzÀåvÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ Rjâ ¥ÉæÃgÀuÉUÀ¼À

IS
§UÉÎ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滸ÀĪÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀiÁVzÉ.
BL
EP S
R TB

¥ÀæªÀiÁtÂÃPÀgÀt (Standardisation) : ¥ÀæªÀiÁtÂÃPÀgÀt JAzÀgÉ GvÁà¢vÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß

U
6)
BE @K

CªÀÅUÀ¼À ¨sËwPÀ ®PÀtë UÀ¼ÁzÀ KPÀgÆ

À ¥Àv,É DzÀð
æ vÉAiÀÄ ¥Àª
æ iÀ Át, UÀÄtªÀÄlÖzÀ ±ÉÃæ µÀv
× U
É ¼
À £
À ÄÀ ß
C£ÀĸÀj¹ «AUÀr¸ÀĪÀÅzÉà DVzÉ. EzÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ªÀiÁgÁl ªÀÄvÀÄÛ PÉƼÀî«PÉAiÀÄ£ÀÄß
¸ÀÄ®¨sÀ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ.
7) ªÀVðÃPÀgÀt (Grading) : ªÀVðÃPÀgÀtªÉAzÀgÉ ¥ÀǪÀð ¤zsÁðjvÀ ¥ÀjªÀiÁtUÀ¼À
TO

DzsÁgÀzÀ°è ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ««zsÀ ªÀUÀð CxÀªÁ ±ÉæÃtÂUÀ¼À°è «AUÀr¸ÀĪÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀiÁVzÉ.

T

8) ªÀÄÄzÉæ ºÁPÀĪÀÅzÀÄ, (Branding) : ªÀÄÄzÉæ ºÁPÀĪÀÅzÀÄ ªÀiÁgÁlzÀ ¸ÀgPÀ ÄÀ UÀ¼£

À ÄÀ ß UÀÄwð¸ÀĪÀ
O

¸ÁzsÀ£ÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ªÀÄÄzÉæAiÀÄÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À QÃwðªÀiË®å (Goodwill) ªÀ£ÀÄß

N

ºÉaѸÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁlUÁgÀjUÉ ªÀiÁ£ÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß UÀ½¹ PÉÆqÀÄvÀÛzÉ. GzÁ : Reebok

shoes, Colgate paste, Rin Soap, Parkerpen etc, ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄÄzÉAæ iÀÄ£ÀÄß PÁ£ÀÆ£ÀħzÀݪÁV
PÁ¬ÄzÉAiÀÄ C£ÀĸÁgÀ ¸ÀÆPÀÛªÁV £ÉÆAzÁ¬Ä¹gÀ¨ÉÃPÀÄ. CzÀgÀ zÀÄgÀÄ¥ÀAiÉÆÃUÀzÀ «gÀÄzÀÞ
PÁ£ÀÆ£ÀÄ gÀPÀëuÉ PÉÆqÀÄvÀÛzÉ. ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄÄzÉæAiÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃAzÁ¬Ä¹zÀÝ°è ¥Àæw ¥ÀÉÇlÖtzÀ
CxÀªÁ GvÀà£ÀßUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ® CPÀëgÀ £ÀªÀÄÆ¢¹gÀÄvÁÛgÉ.
9) «ªÉÄ : ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß MAzÀÄ ¸ÀܼÀ¢AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸ÀܼÀPÉÌ PÉÆAqÀÆAiÀÄÄåªÁUÀ CxÀªÁ
GUÁætUÀ¼À°è ±ÉÃRj¹nÖzÁÝUÀ £Á±ÀªÁUÀĪÀ C¥ÁAiÀÄUÀ½gÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß vÀ¦à¸À®Ä
¸ÁªÀiÁ£À嫪ÀiÁ PÀA¥À¤UÀ¼ÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ½UÉ «ªÉÄAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. «ªÉÄ ªÀiÁr¹zÀ
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ £Á±ÀªÁzÀ°è «ªÀiÁ PÀA¥À¤UÀ¼ÀÄ £ÀµÀÖªÀ£ÀÄß vÀÄA© PÉÆqÀÄvÀÛªÉ.
127
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ : (Importance of Markating)
MAzÀÄ zÉñÀzÀ DyðPÀ ¨É¼ª
À t
À U
 A
É iÀÄ°è ªÀiÁgÁl±Á¸ÀçÛªÅÀ CvÀåAvÀ ¥Àª
æ ÄÀ ÄR ¥ÁvÀª
æ »
À ¸ÀÄvÀz
Û .É
1) fêÀ£À ªÀÄlÖ : C£ÉÃPÀ jÃwAiÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼ÀÄ zÉÆgÀPÀĪÀÅzÀjAzÀ d£ÀgÀ
fêÀ£À ªÀÄlÖ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ.
2) UÁæºÀPÀgÀ §AiÀÄPÉUÀ¼À £ÉgÀªÉÃjPÉ : UÁæºÀPÀjUÉ ºÉƸÀ ºÉƸÀ jÃwAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ
¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀ CªÀPÁ±ÀUÀ¼ÀÄ ®©ü¸ÀÄvÀÛªÉ. EzÀjAzÁV UÁæºÀPÀjUÉ vÀªÀÄä
EµÀÖUÀ¼À£ÀÄß £ÉÃgÀªÁV ¥ÀÇgÉʹPÉƼÀî®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.
3) GzÉÆåÃUÀUÀ¼À ¸ÀzÁªÀPÁ±ÀUÀ¼ÀÄ: ªÀi ÁgÀÄPÀmÉÖA iÀÄ ¥ÀæQæA iÉÄUÀ¼À°è C£ÉÃPÀ ¸ÀA ¸ÉÜUÀ¼ÀÄ
GzÉÆåÃUÁªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛªÉ.
GzÁºÀgÀuÉ : GvÁàzÀPÀgÀÄ, ¸ÀUÀlĪÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ, a®ègÉ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ, ¸ÀA¥ÀPÀðUÀ¼À
ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀÄ, ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ, «ªÀiÁ PÀA¥À¤UÀ¼ÀÄ, ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¥ÀÇgÉÊPÉ ªÀiÁqÀĪÀ ¸ÀgÀ¥À½

ED
eÁ®UÀ¼ÄÀ ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅ. F J®è ¸ÀA¸ÉÜU¼ À ®
À Æè C£ÉÃPÀ GzÉÆåÃUÁªÀPÁ±ÀU¼ À ÄÀ ®©ü¸ÄÀ vÀª
Û .É

H
4) ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À G¥ÀAiÀÄÄPÀÛvÉ : ªÀiÁgÁl±Á¸ÀÛçzÀ ««zsÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ zÉñÀzÀ

IS
¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉUÁV G¥ÀAiÉÆÃV®àqÀÄvÀÛªÉ.
BL
EP S
R TB

EªÀÅUÀ½AzÀ UÁæºÀPÀgÀ vÀÈ¦Û ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ.

U
BE @K

5) CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ : CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ¬ÄAzÁV «zÉò «¤ªÀÄAiÀÄ

zÉÆgÉAiÀÄĪÀÅzÀ®èzÉ gÁµÀÖçUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ GvÀÛªÀÄ ¸ÀA§AzsÀ K¥ÀðqÀÄvÀÛzÉ.
6) DyðPÀ ¥ÀæUÀw : ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß MAzÀÄ AiÉÆÃd£Á gÀÆ¥ÀzÀ°è vÉÆqÀV¹gÀĪÀÅzÀÄ
C£ÉÃPÀ GzÉÆåÃUÀUÀ¼À ¸ÀzÁªÀPÁ±ÀUÀ½UÀÆ zÁjªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉ. EzÀjAzÁV d£ÀgÀ
TO

fêÀ£À ªÀÄlÖ, DzÁAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ºÉZÁÑV zÉñÀªÀÅ ¥ÀæUÀw ¸Á¢ü¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.

T

ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ «Ä±Àæt (Marketing Mix)

O
N

CxÀð : ªÀiÁgÁl ±Á¸ÀÛçzÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀåPÀÛUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ, PÁAiÀÄðUÀvÀ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

MlÄÖ UÀÆr¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ «Ä±Àæt J£ÀÄßvÉÛêÉ.
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ «Ä±ÀætzÀ ¥ÀjZÀAiÀĪÀ£ÀÄß ªÉÆlÖªÉÆzÀ°UÉ ¥ÀjZÀAiÀÄ ªÀiÁrPÉÆlÖªÀgÀÄ
CªÉÄjPÀzÀ ºÁªÀðqïð ©¹£É¸ï ¸ÀÆÌ°£À ¥ÀæÉÇ. J£ï. ºÉZï. ¨ÉÆÃqÀð£ïgÀªÀgÀÄ. CªÀgÀ ¥ÀæPÁgÀ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ «Ä±ÀætªÀÅ JgÀqÀÄ ¥ÀnÖUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ.
1) ªÀiÁgÁl ±Á¸ÀÛçzÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß «¨sÀf¸ÀĪÀÅzÀÄ.
2) ªÀ i ÁgÁl ±Á¸À Û ç z À J®è PÁAiÀ Ä ðPÀ æ ª À Ä UÀ ¼ À ® Æè ¥À æ ¨ s Á ªÀ ©ÃgÀ Ä ªÀ ZÀ l ĪÀ n PÉ U À ¼ À
¥ÀnÖªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ.

128
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ «Ä±ÀætzÀ ªÀÄƯÁA±ÀUÀ¼ÀÄ
1) GvÀà£Àß «Ä±Àæt 2) ¨É¯É «Ä±Àæt 3) ¥ÀæªÀvÀð£À «Ä±Àæt 4) ¸ÀܼÀ «Ä±Àæt
1) GvÀà£Àß «Ä±Àæt : GvÀà£Àß «Ä±ÀætªÉAzÀgÉ ªÀiÁgÁlªÁUÀĪÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À-¸ÉêÉUÀ¼À §UÉÎ «²µÀÖ
®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ ««zsÀ ¥ÀgÁåAiÀÄUÀ¼À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀiÁVzÉ. GvÁàzÀPÀgÀÄ GvÀÛªÀÄ
UÀÄtªÀÄlÖzÀ ¸ÀgPÀ ÄÀ UÀ¼£
À ÄÀ ß-¸ÉêÉU¼
À £
À ÄÀ ß GvÁࢸÀĪÀÅzÀÄ CªÀÅUÀ¼À ªÀVðÃPÀgt
À , GvÀà£ßÀ UÀ½UÉ
UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁPÀĪÀÅzÀÄ (branding) ªÀÄvÀÄÛ DPÀµÀðPÀ jÃwAiÀÄ°è ¥ÀÉÇlÖtUÀ¼À°è vÀÄA§ÄªÀ
¸ÉêÉUÀ¼À «Ä±ÀætªÀÅ EzÀgÀ°è ¸ÉÃjgÀÄvÀÛzÉ.
2) ¨É¯É «Ä±Àæt : ¨É¯ÉAiÀÄÄ UÁæºÀPÀ£ÀÄ vÀ£ÀUÉ ¨ÉÃPÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß CxÀªÁ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀqÉAiÀÄ®Ä CxÀªÁ ªÀUÁð¬Ä¹PÉƼÀî®Ä PÉÆqÀĪÀ ªÀiË®å. GvÁàzÀPÀgÀÄ PÀæAiÀÄ ¤µÀÌ µÉð
ªÀiÁqÀĪÀ ªÉÆzÀ®Ä ªÀ¸ÀÄÛ CxÀªÁ ¸ÉêÉAiÀÄ ¨É¯É, ¸ÉÆÃr (Discount) K£ÁzÀgÀÆ
vÉÆÃj¸À¨ÉÃPÉÃ, EvÀgÉ AiÀiÁªÀÅzÁzÀÀgÀÆ ªÉZÀÑUÀ¼À£ÀÄß ¨É¯ÉUÉ ¸ÉÃj¸À¨ÉÃPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁlzÀ
¨É¯É ¸ÀAzÁAiÀÄ ªÀiÁqÀ®Ä vÉÆÃj¸À¨ÉÃPÁzÀ CªÀ¢ü ªÀÄvÀÄÛ ºÉÃUÉ ¨É¯É ¸ÀAzÁAiÀÄ

ED
ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ JA§ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èlÄÖ PÉƼÀî¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.

H
3) ¸ÀܼÀ «Ä±Àæt : F «Ä±ÀætªÀÅ MAzÀÄ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è

IS
zÉÆgÀPÀĪÀªÀgÉUÀÆ PÉÊUÉƼÀî ¨ÉÃPÁzÀ ««zsÀ QæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ¨sËwPÀ
BL
EP S
«vÀgÀuÉAiÀÄ J®è ªÀiÁUÀðUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ ¸ÀܼÀPÉÌ CªÀgÀ EµÀÖUÀ½UÀ£ÀĸÁgÀªÁV
R TB
U
¸ÁUÁtÂPÉ ªÀiÁqÀĪÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.
BE @K

4) ¥ÀæªÀvÀð£É «Ä±Àæt : F «Ä±ÀætªÀ£ÀÄß ¸ÀA¥ÀPÀð ¸ÀAzÉñÀzÀ «Ä±ÀætªÉAzÀÆ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

F «Ä±ÀætªÀÅ ªÀiÁgÁlUÁgÀgÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¤jÃQëvÀ UÁæºÀPÀgÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß PÉƼÀÄîªÀªÀgÉUÉ
PÉÊUÉƼÀÄîªÀ J¯Áè ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. F «Ä±ÀætªÀÅ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À §UÉÎ
eÁ»gÁvÀÄ, ªÀiÁgÁl ¥ÀæªÀvÀð£É, ¥ÀæZÁgÀ ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.
TO

¸ÁªÀiÁ£Àå ¥ÀzÀUÀ¼À°è ºÉüÀĪÀÅzÁzÀgÉ ¥ÀæªÀvÀð£É «Ä±ÀætzÀ°è UÁæºÀPÀgÀ£ÀÄß ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß

PÉƼÀÄîªÀ ¥ÀæZÉÆÃzÀ£ÉUÀ¼ÀÆ CqÀPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
T
O

ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ «Ä±ÀætzÀ ªÀĺÀvÀé :

N

1) ªÀåªÀºÁgÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ªÀiÁgÁl ªÀÄvÀÄÛ ¯Á¨sÀUÀ½PÉUÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

2) ªÀåªÀºÁgÀ ¸ÀA¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ UÁæºÀPÀgÀ £ÀqÀÄªÉ ¸ÀA¥ÀPÀðPÉÆArAiÀiÁVzÉ.
3) UÁæºÀPÀgÀ CUÀvÀåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆgÉʸÀÄvÀÛzÉ.
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À «vÀgÀuÉAiÀÄ°è GvÁàzÀPÀgÀÄ, ªÀÄzsÀåªÀwðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÁæºÀPÀgÀ ¥ÁvÀæ (Role of Pro-
ducers-Middlemen and Consumers in the Exchange of Goods)
ªÀiÁgÁl ªÀ媸
À ÜÉ AiÀÄ ¥ÀQæ A
æ iÉÄAiÀÄ°è ¸ÀgPÀ ÄÀ UÀ¼ÄÀ GvÁàzPÀ ¤
À AzÀ §¼ÀPz
É ÁgÀ¤UÉ vÀ®Ä¥ÀĪÀªg
À U
É É
ªÀÄÄRåªÁzÀ ¥ÁvÀæªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ.
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À «vÀgÀuÉAiÀÄ ªÀiÁUÀðzÀ°è JgÀqÀÄ jÃwUÀ½ªÉ.

129
 J) £ÉÃgÀ CxÀªÁ ¥ÀævÀåPÀë ªÀiÁgÁl.
©) ¥ÀgÉÆÃPÀë ªÀiÁgÁl.
J) £ÉÃgÀ CxÀªÁ ¥ÀævÀåPÀë : F ªÀiÁgÁlzÀ jÃwAiÀÄ°è ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ £ÉÃgÀªÁV GvÁàzÀPÀjAzÀ
UÁæºÀPÀjUÉ ªÀiÁgÁlªÁUÀÄvÀÛªÉ.
GzÁ: ¨ÁmÁ §ÆlÄUÀ¼ÀÄ, gÉêÀiÁAqï §mÉÖ CAUÀrUÀ¼ÀÄ EvÁå¢
©) ¥ÀgÉÆÃPÀë ªÀiÁgÁlzÀ°è ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À «vÀgÀuÉAiÀÄÄ F PɼÀV£À ºÀj«£À°è «vÀgÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ.
1) GvÁàzÀPÀ → a®ègÉ ªÁå¥ÁgÀ → UÁæºÀPÀ
2) GvÁàzÀPÀ → ¸ÀUÀlÄ ªÁå¥Áj → a®ègÉ ªÁå¥Áj → UÁæºÀPÀ
3) GvÁàzÀPÀ → KeÉAmï → ¸ÀUÀlÄ ªÁå¥Áj → a®ègÉ ªÁå¥Áj → UÁæºÀPÀ
4) GvÁàzÀPÀ → ¸ÀUÀlÄ ªÁå¥Áj → UÁæºÀPÀ ( UÁæºÀPÀgÀ£ÀÄß §¼ÀPÉzÁgÀgÀÄ J£ÀÄßvÁÛgÉ)

ED
1) GvÁàzPÀ À → a®ègÉ ªÁå¥Áj→ UÁæºPÀ À : F jÃwAiÀÄ ªÀiÁgÁl ¥ÀQæ A æ iÉÄAiÀÄ°è GvÁàzPÀ g
À ÄÀ
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß a®ègÉ ªÁå¥ÁjUÀ½UÉ ªÀiÁgÀÄvÁÛgÉ ºÁUÀÆ a®ègÉ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß

H
IS
£ÉÃgÀªÁV UÁæºÀPÀjUÉ ªÀiÁgÀÄvÁÛgÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV F jÃwAiÀÄ «vÀgÀuÁ ¸ÁzsÀ£ÀzÀ°è
BL
EP S
ºÉZÀÄÑ ªÀiË®åzÀ ºÁUÀÆ ºÉZÀÄÑ ¨Á½PÉ §gÀĪÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃjgÀÄvÀÛªÉ. GzÁ: ¹zÀÞ¥Àr¹zÀ
R TB

GqÀÄ¥ÀÅUÀ¼ÄÀ , ªÉÆÃmÁgÀÄUÁrUÀ¼À ©r¨sÁUÀU¼ À ÄÀ ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅ. E°è a®ègÉ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÄÀ

U

ªÀiÁvÀæ ªÀÄzsÀåªÀwðUÀ¼ÁVgÀÄvÁÛgÉ.
BE @K

2) GvÁàzÀPÀ → ¸ÀUÀlÄ ªÁå¥Áj → a®ègÉ ªÁå¥Áj → UÁæºÀPÀ : F jÃwAiÀÄ ªÀiÁgÁl

¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è GvÁàzÀPÀgÀÄ ºÉZÀÄÑ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀUÀlÄ ªÁå¥ÁjUÀ½UÉ
ªÀiÁgÀÄvÁÛgÉ. ¸ÀUÀlÄ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ a®ègÉ ªÁå¥ÁjUÀ½UÉ PÀrªÉÄ ¥Àª æ ÀiÁtzÀ°è ªÀiÁgÀÄvÁÛgÉ.
TO

CAwªÀĪÁV a®ègÉ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ UÁæºÀPÀjUÉ CªÀjUÉ ¨ÉÃPÁzÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ªÀiÁgÁl

ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ.
T
O

GzÁºÀgÀuÉ : ¢£À§¼ÀPÉ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ, OµÀ¢üUÀ¼ÀÄ, PÀ©âtzÀ ¸ÁªÀiÁ£ÀÄUÀ¼ÀÄ, ¯ÉÃR£À

N

¸ÁªÀÄVæUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅ.
3) GvÁàzPÀ À → KeÉAmï → a®ègÉ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÄÀ → UÁæºPÀ g À ÄÀ : F ªÀiÁgÁlzÀ ¥ÀQæ A
æ iÉÄAiÀÄ°è
GvÁàzÀPÀgÀÄ KeÉAlgÀ£ÀÄß (¥Àæw¤¢üUÀ¼À£ÀÄß) £ÉëĹgÀÄvÁÛgÉ. F KeÉAlgÀÄ a®ègÉ
ªÁå¥ÁjUÀ¼À §½ ºÉÆÃV CªÀjUÉ ¸ÀgPÀ ÄÀ UÀ¼£
À ÄÀ ß £ÉÃgÀªÁV ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄvÁÛg.É £ÀAvÀgz À À
CªÀ¢üAiÀÄ°èè a®ègÉ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ UÁæºÀPÀjUÉ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÀÄvÁÛgÉ. F jÃwAiÀÄ
ªÀºÀ£À¸ÁzsÀ£ÀªÀÅ (Channel) PÉÊUÁjPÁ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉøÁAiÉÆÃ¥ÀPÀgÀtUÀ¼À
ªÀiÁgÁlPÉÌ GvÀÛªÀĪÁVgÀÄvÀÛzÉ.
4) GvÁàzÀPÀ → KeÉAmï → ¸ÀUÀlĪÁå¥Áj → a®ègɪÁå¥Áj → UÁæºÀPÀ : F ªÀiÁgÁlzÀ
¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À «vÀgÀuÉAiÀÄ°è CvÀåAvÀ GzÀݪÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÇtðªÁzÀ ªÀºÀ£À¸ÁzsÀ£À
(channel) ªÁVzÉ. E°è GvÁàzÀPÀgÀÄ ªÉÆzÀ°UÉ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß KdAljUÉ ªÀiÁgÀÄvÁÛgÉ. F
130
 KeÉAlgÀÄ vÀªÀÄä PÀ«ÄõÀ£ï CxÀªÁ ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¹ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀUÀlÄ ªÁå¥ÁjUÀ½UÉ
ªÀiÁgÀÄvÁÛgÉ. ¸ÀUÀlÄ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¹ a®ègÉ ªÁå¥ÁjUÀ½UÉ ªÀiÁgÀÄvÁÛgÉ.
CAwªÀĪÁV a®ègÉ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¯Á¨sÀ ¸ÉÃj¹ UÁæºÀPÀjUÉ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÀÄvÁÛgÉ.
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¸ÉêÉUÀ¼À «vÀgÀuÉAiÀÄ°è ªÀÄzsÀåªÀwðUÀ¼À ¥ÁvÀæ
MAzÀÄ ªÀ¸ÄÀ Û«£À «vÀgu À A
É iÀÄ°è GvÁàzPÀ g
À ÄÀ ªÉÆzÀ® PÉÆArAiÀiÁVzÀÄÝ UÁæºPÀ gÀ ÄÀ CAwªÀÄ
PÉÆArAiÀiÁVgÀÄvÁÛgÉ. EªÀj§âgÀ ªÀÄzsÉå C£ÉÃPÀ ªÀÄzsÀåªÀwðUÀ½gÀÄvÁÛgÉ. EªÀgÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß
GvÁàzÀPÀjAzÀ PÉÆAqÀÄ UÁæºÀPÀjUÉ ªÀiÁgÀÄvÁÛgÉ. EzÀ£ÀÄß PÀgÁj£À ªÀÄÆ®PÀ wêÀiÁð¤¸ÀÄvÁÛgÉ.
¸ÀUÀlÄ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ a®ègÉ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¸ÁéªÀÄåªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
DzÀgÉ KeÉAmï (ªÀÄzsÀåªÀwðUÀ¼ÀÄ) ªÀiÁgÁl ªÀÄvÀÄÛ PÉƼÀÄîªÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è PÀgÁgÀÄUÀ¼À£ÀÄß
K¥Àðr¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ CªÀgÀÆ PÀÆqÀ ªÁå¥ÁgÀ «vÀgÀuÉAiÀÄ°è ¸ÉÃjgÀÄvÁÛgÉ. «vÀgÀuÉAiÀÄ
¸ÁzsÀ£ÀªÀ£ÀÄß Dj¹PÉƼÀÄîªÁUÀ ªÀÄzsÀåªÀwðUÀ¼À ®¨sÀå CªÀgÀ ªÀÄ£ÉÆêÀÈwÛ, ªÉZÀÑ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ
¸ÁªÀÄxÀåðUÀ¼À£ÀÄß UÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉƼÀî ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. »ÃVzÀÝgÀÆ UÁæºÀPÀgÀÄ ªÉÆøÀ ºÉÆÃVgÀĪÀ

ED
¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ. EzÀPÁÌVAiÉÄà UÁæºÀPÀ PÁ¬ÄzÉAiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉƽ¸À¯ÁVzÉ. EzÀgÀ §UÉÎ
ªÀÄÄA¢£À vÀgÀUÀwAiÀÄ°è C¨sÀ幸ÀÄ«j.

H
IS
UÁæºÀPÀgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ, PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÁæºÀPÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ :
BL
EP S
UÁæºÀPÀ ¥ÀzÀzÀ CxÀð : ªÉÊAiÀÄQÛPÀ §¼ÀPÉUÁV ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß Rjâ¸ÀĪÀ ªÀåQÛAiÀÄ£ÀÄß
R TB

UÁæºÀPÀ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

U
BE @K

UÁæºÀPÀ gÀPÀëuÉ : UÁæºÀPÀgÀ£ÀÄß GvÁàzÀPÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÁjUÀ¼À ±ÉÆõÀuɬÄAzÀ gÀQë¸À®Ä

PÉÊUÉÆArgÀĪÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß UÁæºÀPÀ gÀPÀëuÉ J£ÀÄßvÁÛgÉ. UÁæºÀPÀgÀ »vÁ¸ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß gÀQë¸ÀĪÀ
ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀgÀªÀ¸ÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÆqÀ¯ÁVzÉ. F ¨sÀgÀªÀ¸ÉUÀ¼À£ÀÄß UÁæºÀPÀgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÉÛêÉ.
UÁæºÀPÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ : UÁæºÀPÀgÀÄ vÀªÀÄä PÀÄAzÀÄ PÉÆgÀvÉUÀ½UÉ ¥ÀjºÁgÀ ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ°è
TO

C£ÉÃPÀ ¤AiÀÄAwævÀ PÁ¬ÄzÉUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉ vÀgÀ¯ÁVzÉ.

1) 1872 gÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ M¥ÀàAzÀ PÁ¬ÄzÉ
T
O

2) 1930 gÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀiÁgÁl PÁ¬ÄzÉ

N

3) 1952 gÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ UÀÄtªÀÄlÖ ¸ÀA¸ÉÜ PÁ¬ÄzÉ

4) 1955 gÀ CUÀvÀå ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À PÁ¬ÄzÉ.
5) 1986 gÀ UÁæºÀPÀgÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉ PÁ¬ÄzÉ.
«±Àé ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄÄ eÁjUÉƽ¹zÀ ªÀiÁUÀðzÀ²ð CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Á°¸ÀĪÀÅzÀPÁÌV £ÀªÀÄä PÉÃAzÀæ
¸ÀPÁðgÀªÀÅ 1986 gÀ°è UÁæºÀPÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ PÁ¬ÄzÉAiÀÄ£ÀÄß CAVÃPÀj¹ 1987 gÀ°è eÁjUÉƽ¹vÀÄ.
F PÁ¬ÄzÉUÉ 1992, 1993 ªÀÄvÀÄÛ 2002 gÀ°è wzÀÄÝ¥Àr ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
UÁæºÀPÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ PÁ¬ÄzÉAiÀÄÄ ¨sÁgÀvÀzÀ J®è gÁdåUÀ½UÀÆ ºÁUÀÆ PÉÃAzÁæqÀ½vÀ
¥ÀæzÉñÀUÀ½UÀÆ C£Àé¬Ä¸À¯ÁVzÉ. EzÀÄ J®è ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ½UÉ C£ÀéAiÀĪÁUÀÄvÀÛzÉ.

131
PÁ¬ÄzÉAiÀÄ ªÀÄÄSÁåA±ÀUÀ¼ÀÄ:
• gÀPÀëuÉ ºÀPÀÄÌ : UÁæºÀPÀgÀ fêÀ£À ªÀÄvÀÄÛ D¸ÀQÛUÉ C¥ÁAiÀÄPÁjAiÀiÁzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À «PÀæAiÀÄzÀÀ
«gÀÄzÀÞ gÀQë¸À®àqÀĪÀ ºÀPÀÄÌ.
• ªÀiÁ»w ¥ÀqAÉ iÀÄĪÀ ºÀPÄÀ Ì : ¸ÀgPÀ ÄÀ UÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉU¼
À À UÀÄtªÀÄlÖ, ¥Àª
æ iÀ Át, ±ÀQÛ ¸ÁªÀÄxÀåð,
¥Àj±ÀÄzÀÞvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯ÉUÀ¼À «gÀÄzÀÞ ªÀiÁ»w ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ºÀPÀÄÌ.
• ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À DAiÉÄÌAiÀÄ ºÀPÀÄÌ : ¸ÀàzsÁðvÀäPÀ ¨É¯ÉUÀ¼À°è ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀĪÁzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß
Dj¹PÉƼÀÄîªÀ CxÀªÁ DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀĪÀ ºÀPÀÄÌ.
• ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À §UÉÎ D°¸ÀĪÀ ºÀPÀÄÌ : UÁæºÀPÀgÀ EµÀÖUÀ¼À£ÀÄß PÉý w½zÀÄPÉÆAqÀÄ CªÀ£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ
jÃwAiÀÄ°è ¥ÀjUÀt¸ÀĪÀ ºÀPÀÄÌ.
• ±ÉÆõÀuAÉ iÀÄ «gÀÄzÀÞ ¥ÀjºÁgÀ PÉüÀĪÀ ºÀPÄÀ Ì : UÁæºPÀ j
À UÉ ªÀAZÀ£É CxÀªÁ ªÉÆøÀªiÀ ÁqÀĪÀ
DZÀgÀuÉUÀ¼À «gÀÄzÀÞ ºÀPÀÄÌ ¥ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ.
•

ED
UÁæºÀPÀ ²PÀëtzÀ ºÀPÀÄÌ : UÁæºÀPÀjUÉ CªÀgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À §UÉÎ ¸ÀjAiÀiÁzÀ w¼ÀĪÀ½PÉ ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ
ºÀPÀÄÌ

H
• ªÀAZÀ£É CxÀªÁ ªÉÆøÀzÀ «gÀÄzÀÞzÀ ºÀPÀÄÌ

IS
•
BL
EP S
UÁæºPÀ j
À UÉ GvÀÛªÄÀ DgÉÆÃUÀåPÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨sËwPÀ ¥Àj¸ÀgU
À ¼
À £
À ÄÀ ß GAlĪÀiÁr CªÀgÀ fêÀ£À
R TB

jÃwUÀ¼À£ÀÄß GvÀÛªÀÄ ¥Àr¹PÉƼÀÄîªÀ ºÀPÀÄÌ

U
BE @K

UÁæºPÀ À ¸ÀAgÀPu
ëÀ Á PÁ¬ÄzÉAiÀÄÄ gÁµÀçÖªÄÀ lÖz°
À è gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀAgÀPu
ëÀ Á ªÉâPÉ, gÁdåªÄÀ lÖz°
À è
gÁdå UÁæºÀPÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ ªÉâPÉ, f¯Áè ªÀÄlÖzÀ°è f¯Áè UÁæºÀPÀgÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ ªÀÄAqÀ½UÀ¼À£ÀÄß
¸Áܦ¹zÉ. F ªÀÄAqÀ½UÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä J¯ÉèUÀ¼ÉƼÀUÉ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ. f¯Áè¢üPÁjUÀ¼ÀÄ
f¯ÁèªÀÄlÖzÀ UÁæºÀPÀ ªÀÄAqÀ½AiÀÄ CzsÀåPÀëgÁVgÀÄvÁÛgÉ.
TO

UÁæºÀPÀ «ªÁzÀ ¥ÀjºÁgÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ PÁAiÀÄð¨ÁjUÀ¼ÀÄ (Consumer Grievances Re-

dressal Agencies)
T

1) f¯Áè DAiÉÆÃUÀ (District commission) : f¯Á DAiÉÆÃUÀPÉÌ f¯Áè £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀ

O
N

CºÀ ð vÉ A iÀ Ä Ä¼À î ªÀ å QÛ A iÀ Ä Ä Czs À å PÀ ë g ÁVgÀ Ä vÁÛ g É . F DAiÉ Æ ÃUÀ ª À Å MAzÀ Ä PÉ Æ Ãn

gÀÆ¥Á¬ÄUÀ½VAvÀ PÀrªÉÄ ªÀiË®åzÀ zÀÆgÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîvÀÛzÉ. EzÀgÀ°è E§âgÀÄ
¸ÀzÀ¸ÀåjzÀÄÝ CªÀgÀ°è M§âgÀÄ ªÀÄ»¼Á ¸ÀzÀ¸ÀågÁVgÀÄvÁÛgÉ.
2) gÁdå DAiÉÆÃUÀ (State commission) : gÁdåzÀ GZÀÑ£ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ ¤ªÀÈvÀÛ
£ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÁUÀ°Ã CxÀªÁ ºÁ° £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÁUÀ° F DAiÉÆÃUÀzÀ CzsåÀ Pg
ëÀ ÁVgÀÄvÁÛg.É
EzÀgÀ°è ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀåªÀºÁgÀ PÉëÃvÀæUÀ¼À°è ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ E§âgÀÄ
¸ÀzÀ¸ÀåjgÀÄvÁÛgÉ. CªÀgÀ°è M§âgÀÄ ªÀÄ»¼Á ¸ÀzÀ¸ÀågÁVgÀÄvÁÛgÉ. F DAiÉÆÃUÀªÀÅ MAzÀÄ
PÉÆÃn gÀÆ¥Á¬ÄUÀ½VAvÀ ºÉZÀÄÑ ªÀiË®åzÀ ºÁUÀÆ ºÀvÀÄÛ PÉÆÃn gÀÆ¥Á¬ÄUÀ½VAvÀ
PÀrªÉÄ ªÀiË®åzÀ zÀÆgÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîvÀÛzÉ.
3) gÁ¶ÖçÃAiÀÄ DAiÉÆÃUÀ (National Commission) : F DAiÉÆÃUÀªÀÅ PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ
£ÉëĸÀ®àlÖ ¸ÀªÉÇðÃZÀÒ£ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ M§â £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀ CzsÀåPÀëvɬÄAzÀ PÀÆrgÀÄvÀÛzÉ.
132
 E°è EvÀgÉ £Á®ÄÌ ¸ÀzÀ¸ÀåjgÀÄvÁÛgÉ. EªÀgÀÄ ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀåªÀºÁgÀ CxÀªÁ DqÀ½vÀzÀ°è
£ÀÄjvÀªÀgÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ. EªÀgÀ°è M§âgÀÄ ªÀÄ»¼Á ¸ÀzÀ¸ÀåjgÀÄvÁÛgÉ. F DAiÉÆÃUÀªÀÅ ºÀvÀÄÛ
PÉÆÃn gÀÆ¥Á¬ÄUÀ½VAvÀ ºÉZÀÄÑ ªÀiË®åzÀ zÀÆgÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ EvÀåxÀð
ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. F PɼÀV£À ªÁPÀåUÀ¼À°è ©nÖgÀĪÀ eÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ vÀÄA©j.
1) ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÀĪÀªÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉƼÀÄîªÀªÀgÀÄ ¸ÉÃgÀĪÀ eÁUÀªÀ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV
_______ J£ÀÄßvÁÛgÉ.
2) MAzÀÄ ¨sËUÉÆýPÀ ¥ÀæzÉñÀPÉÌ ¹Ã«ÄvÀªÁVgÀĪÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß _________
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ J£ÀÄßvÁÛgÉ.
3) PÁ¬ÄzÉUÀ¼À ¤AiÀÄAvÀætPÉÆ̼ÀUÁV ªÀiÁgÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉƼÀÄîªÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À£ÀÄß

ED
_________ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
4) ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ CªÀ¢ü¬ÄAzÀ ªÀiÁgÁlªÁUÀĪÀ CªÀ¢üAiÀĪÀgÉUÀÆ

H
IS
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹nÖgÀĪÀ eÁUÀUÀ¼À£ÀÄß _________ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
BL
EP S
5) UÁæºÀPÀgÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß PÉƼÀî®Ä ¥ÉæÃgÉæ¸ÀĪÀ ZÀlĪÀnPÉ _______ «Ä±ÀætzÀ
R TB

CA±ÀzÉƼÀPÉÌ ¸ÉÃgÀÄvÀÛzÉ.
U
BE @K

6) GvÁàzÀPÀgÀÄ £ÉÃgÀªÁV vÀªÀÄä GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß UÁæºÀPÀjUÉ ªÀiÁgÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À

GzÁºÀgÀuÉ __________ DVzÉ.
7) GvÀà£ßÀ UÀ¼À ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄÄzÉA æ iÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃAzÁ¬Ä¹zÀÝ°è __________ JA§ CPÀëgÀ
¸ÀAPÉÃvÀ ¥ÀÉÇlÖtUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÀÄÄ¢æ¹gÀÄvÁÛgÉ.
TO

8) ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtÂÃPÀgÀtªÀÅ (standardisation) UÁæºÀPÀjUÉ ________ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À

±ÉæõÀ×vÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
T

II.
O

F PɼÀV£À ¥Àæw ¥Àæ±ÉßUÀÆ UÀÄA¦£À°è ZÀað¹ MAzÀÄ CxÀªÁ JgÀqÀÄ ªÁPÀåUÀ¼À°è GvÀÛgÀ
N

§gɬÄj.
9) MAzÀÄ ¥Àz æ ÃÉ ±ÀPÌÀ £ÄÀ UÀÄtªÁV «AUÀqu
À A
É iÀiÁVgÀĪÀ £Á®ÄÌ «zsz
À À ªÀiÁgÀÄPÀmÖÉU¼
À £
À ÄÀ ß
w½¹.
10) ºÀtPÁ¹£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÉAzÀgÉãÀÄ? EªÀÅ §AqÀªÁ¼À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ½VAvÀ ºÉÃUÉ
¨ÉÃgÉAiÀiÁVªÉ?
11) UÁæºÀPÀgÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀPÀgÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÉAzÀgÉãÀÄ?
12) ¸ÀܽÃAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ JAzÀgÉãÀÄ? EzÀÄ ¨sÀ«µÀåzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖVAvÀ ºÉÃUÉ
¨ÉÃgÉAiÀiÁVzÉ?
13) C¸ÀA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ £Á®ÄÌ §UÉUÀ¼À£ÀÄß w½¹
133
 14) ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ «Ä±Àæt JAzÀgÉãÀÄ?
15) UÁæºÀPÀgÀ gÀPÀëuÉ KPÉ CªÀ±ÀåPÀªÁVzÉ?
16) ªÀ¸ÀÄÛUÀ½UÉ ªÀÄÄzÉæ ºÁPÀĪÀÅzÀÄ JAzÀgÉãÀÄ?

III. F PɼÀV£À ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¥Àæ±ÉßUÀÆ UÀÄA¦£À°è ZÀað¹ JAlÄ CxÀªÁ ºÀvÀÄÛ ªÁPÀåUÀ¼À°è
GvÀÛgÀ §gɬÄj.

17) ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ±Á¸ÀÛçzÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÉãÀÄ? AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÄ MAzÀ£ÀÄß «ªÀj¹.

18) ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ «Ä±ÀætzÀ ªÀÄƯÁA±ÀUÀ¼ÁªÀŪÀÅ? AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÄ MAzÀ£ÀÄß «ªÀj¹.
19) ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ±Á¸ÀÛçzÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ K£ÀÄ? EzÀÄ d£ÀgÀ fêÀ£À ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ
ºÉaѸÀÄvÀÛzÉ?

ED
IV. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ :

H
1) AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÄ ºÀvÀÄÛ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¥ÀÉÇlÖtUÀ¼À£ÀÄß ±ÉÃRj¹ F ¥ÀÉÇlÖtUÀ¼À ªÉÄð£À

IS
«ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß F PɼÀPÀAqÀ ¥ÀnÖAiÀÄ°è vÀAiÀiÁj¹.
BL
EP S
R TB
U
vÀAiÀiÁj¹zÀ ¢£ÁAPÀ ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß
BE @K

PÀæ. ¸ÀA. ªÀ¸ÀÄÛ CxÀªÁ ¸ÀgÀQ£À G¥ÀAiÉÆÃV¸À§ºÀÄzÁzÀ CAwªÀÄ

«ªÀgÀUÀ¼ÀÄ
ºÉ¸ÀgÀÄ ¢£ÁAPÀ (Date of expiry)
ªÀ¸ÀÄÛ«£À UÀjµÀ× ¨É¯É (MRP)
TO
T
O
N

2) ªÀÈvÀÛ ¥ÀwPæ U
É ¼
À °
À è §gÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÆ
À JgÀqÄÀ UÁæºPÀ À ±ÉÆõÀuU
É ¼
À £
À ÄÀ ß ¸ÀAUÀ»
æ ¹.
UÁæºÀPÀ ªÉâPÉUÀ¼ÀÄ EªÀÅUÀ½UÉ ºÉÃUÉ ¥ÀjºÁgÀ PÉÆlÖªÀÅ JA§ÄzÀ£ÀÄß §gɬÄj.
******

134