7/24/2021

CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU VỀ TÀI CHÍNH
DOANH NGHIỆP

1
CHAPTER 1
INTRODUCTION TO CORPORATE FINANCE

MỤC TIÊU CỦA CHƯƠNG

2
Sau khi học xong chương này, sinh viên có thể:
Biết về các quyết định tài chính cơ bản và vai trò của nhà quản
trị tài chính.

Biết về tác động tài chính của các loại hình doanh nghiệp
khác nhau.
Hiểu rõ mục tiêu của quản trị tài chính.

Hiểu rõ sự mâu thuẫn trong lợi ích có thể phát sinh giữa nhà
quản trị và cổ đông.
Biết về các quy định khác nhau mà công ty cổ phần phải tuân theo.

CẤU TRÚC CỦA CHƯƠNG

3

1.1 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP LÀ GÌ?

1.2 LOẠI HÌNH DOANH NGHIỆP

1.3 TẦM QUAN TRỌNG CỦA DÒNG TIỀN

1.4 MỤC TIÊU CỦA QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH

1.5 VẤN ĐỀ ĐẠI DIỆN VÀ KIỂM SOÁT TRONG CÔNG TY CP

1.6 QUY ĐỊNH

1
 7/24/2021

1.1 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP LÀ GÌ?

4

Mục tiêu của doanh nghiệp là tạo ra giá trị cho chủ sở hữu.

BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN

1.1 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP LÀ GÌ?

5
Tài sản doanh nghiệp: tài sản lưu động, tài sản ngắn hạn
(current assets) và tài sản cố định, tài sản dài hạn (fixed
assets).

Nguồn vốn của doanh nghiệp: nợ ngắn hạn (current liability),

nợ dài hạn (long term debt) và vốn cổ phần (equity).

Vốn cổ phần là tài sản của cổ đông sau khi trả hết nợ.

Tổng tài sản = Tổng nguồn vốn.

1.1 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP LÀ GÌ?

6

CÁC QUYẾT ĐỊNH TÀI CHÍNH CƠ BẢN

Doanh nghiệp nên đầu tư vào tài sản dài hạn nào? Quyết định
đầu tư, hoạch định ngân sách vốn (capital budgeting).

Doanh nghiệp huy động nguồn tiền từ đâu? Quyết định tài trợ,
quyết định cấu trúc vốn (capital structure)

Dòng tiền trong ngắn hạn được quản lý ra sao? Dòng tiền vào và
ra không khớp nhau => nhu cầu vốn luân chuyển ròng (net
working capital).

2
 7/24/2021

1.1 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP LÀ GÌ?

7
GIÁM ĐỐC TÀI CHÍNH?

1.2 CÁC LOẠI HÌNH DOANH NGHIỆP

8
Công ty tư nhân (sole proprietorship): do một cá nhân duy
nhất làm chủ.
Chủ sở hữu hưởng toàn bộ lợi nhuận hoặc gánh chịu toàn bộ khoản lỗ.

Tốn ít chi phí thành lập, tổ chức đơn giản, ít chịu kiểm soát của luật.

Không phải nộp thuế thu nhập DN.

Chủ sở hữu duy nhất có trách nhiệm tài chính vô hạn.

Đời sống của công ty là hữu hạn.

Khả năng huy động vốn hạn chế.

1.2 CÁC LOẠI HÌNH DOANH NGHIỆP

9
Công ty hợp danh (partnership): do hai hay nhiều người đồng sở hữu,
bao gồm công ty hợp danh thông thường (general partnership) và
công ty hợp danh hữu hạn (limited partnership).

Công ty hợp danh thông thường: tất cả thành viên đóng góp
tiền, cùng chia sẻ lợi nhuận và khoản lỗ.
Công ty hợp danh hữu hạn: có tồn tại thành viên TNHH (limited
partner) – có trách nhiệm tài chính hữu hạn. Có 2 điều kiện: có ít
nhất một thành viên thông thường và thành viên TNHH không được
tham gia điều hành công ty.

3
 7/24/2021

1.2 CÁC LOẠI HÌNH DOANH NGHIỆP

10

Đặc tính của công ty hợp danh:

Không tốn nhiều chi phí thành lập.

Các thành viên thông thường (general partner) chịu trách nhiệm tài chính vô hạn.

Chấm dứt hoạt động khi 1 thành viên chết hoặc rút khỏi công ty. Việc chuyển
nhượng phần vốn góp rất khó khăn.

Khả năng huy động vốn hạn chế.

Không chịu thuế thu nhập DN.

Quyền quản lý thuộc về các thành viên thông thường. Tuy nhiên, các quyết định quan
trọng liên quan đến công ty thường phải được sự đồng ý của tất cả các thành viên.

10

1.2 CÁC LOẠI HÌNH DOANH NGHIỆP

11
Công ty cổ phần (corporation): công ty có tư cách pháp nhân riêng
biệt: có thể kiện, bị kiện, mua bán bất động sản…
Quyền sở hữu được chia thành những phần nhỏ và được nắm giữ
rộng rãi bởi nhà đầu tư cá nhân và tổ chức.

Bản điều lệ và quy chế hoạt động:

Tên công ty cổ phần

Đời sống dự kiến của công ty (có thể là mãi mãi)

Mục đích kinh doanh

Số cổ phần công ty được phép phát hành, cùng với quy định về những giới hạn và
quyền của các loại cổ phần khác nhau.

Bản chất của các quyền mà cổ đông được hưởng

11

1.2 CÁC LOẠI HÌNH DOANH NGHIỆP

12
SỰ TÁCH BẠCH GIỮA QUYỀN SỞ HỮU VÀ QUYỀN QUẢN LÝ

Thuận lợi:
Quyền sở hữu có thể được chuyển nhượng dễ dàng và không ảnh hưởng đến đời
sống hoạt động của công ty.

Đời sống của công ty là vô hạn.

Trách nhiệm tài chính của các cổ đông là hữu hạn.

Bất lợi:
Cổ đông bị đánh thuế 2 lần.

12

4
 7/24/2021

1.2 CÁC LOẠI HÌNH DOANH NGHIỆP

13
Công ty cổ phần Công ty hợp danh
Tính thanh khoản Dễ dàng Hạn chế chuyển nhượng.
Quyền biểu quyết Cổ đông có thể biểu quyết các vấn Các thành viên thông thường nắm
đề liên quan doanh nghiệp quyền điều hành.
Đánh thuế Công ty cổ phần bị đánh thuế 2 lần. Các công ty hợp danh không bị đánh
thuế.
Cổ tức Linh hoạt, đa dạng Thường bị cấm tái đầu tư lợi nhuận

Trách nhiệm Cổ đông có trách nhiệm tài chính Các đối tác thông thường chịu trách
hữu hạn nhiệm tài chính vô hạn

Tính liên tục trong Công ty cổ phần có đời sống vô hạn Công ty hợp danh có đời sống hữu hạn.
hoạt động

13

1.2 CÁC LOẠI HÌNH DOANH NGHIỆP

14
Công ty TNHH (LLC – Limited Liability Company): vận hành và
đánh thuế giống công ty hợp danh nhưng có trách nhiệm tài
chính hữu hạn cho chủ sở hữu.

LLC không thể quá giống công ty cổ phần nếu không sẽ bị

đánh thuế 2 lần.
IRS (Internal Revenue Service) sẽ quyết định một LLC có phải
là công ty cổ phần hay không.

14

1.2 CÁC LOẠI HÌNH DOANH NGHIỆP

15

Các tên gọi khác của công ty cổ phần

15

5
 7/24/2021

1.3 TẦM QUAN TRỌNG CỦA DÒNG TIỀN

16

Công ty có thể tạo ra giá trị khi:

Mua những tài sản tạo ra nhiều tiền hơn chi phí bỏ ra để mua chúng.

Bán các công cụ tài chính sao cho thu được nhiều tiền hơn chi phí phải trả.

Công ty phải tạo ra nhiều tiền hơn tiền phải trả.

16

1.3 TẦM QUAN TRỌNG CỦA DÒNG TIỀN

17

Theo thời gian, nếu số tiền chi trả cho trái chủ và cổ đông (F) lớn hơn số tiền
huy động từ họ (A) nghĩa là công ty đã tạo ra giá trị.
Xác định dòng tiền
Công ty Midland hoạt động kinh doanh tinh luyện và kinh doanh vàng. Vào
cuối năm, công ty bán 2.500 ounces vàng với giá $1 triệu. Công đã mua vàng
vào đầu năm với giá $900.000. Công ty đã chi trả bằng tiền mặt khi mua vàng.
Tuy nhiên, công ty chưa thu tiền được từ khách hàng mua vàng của mình.

17

1.3 TẦM QUAN TRỌNG CỦA DÒNG TIỀN

18
Xác định dòng tiền

18

6
 7/24/2021

1.3 TẦM QUAN TRỌNG CỦA DÒNG TIỀN

19
Thời điểm tạo ra dòng tiền: một đô la nhận được hôm nay thì có giá trị hơn 1
đô la ở năm sau.
Công ty Midland đang lựa chọn giữa hai dự án sản xuất ra sản phẩm mới. Cả
hai dự án đều tạo dòng tiền phát sinh trong khoảng thời gian 4 năm và có chi phí
đầu tư ban đầu là $10.000. Dưới đây là dòng tiền từ hai dự án này:

19

1.3 TẦM QUAN TRỌNG CỦA DÒNG TIỀN

20
Rủi ro của dòng tiền: hầu hết các nhà đầu tư e ngại với sự không chắc
chắn hoặc rủi ro của dòng tiền.
Công ty Midland đang dự định mở rộng hoạt động ra nước ngoài. Công ty
đang xét hai thị trường là Nhật bản và Châu Âu. Châu Âu được cho là khá
an toàn trong khi hoạt động ở Nhật Bản có vẻ rất rủi ro. Trong cả hai trường
hợp, công ty sẽ đóng cửa hoạt động sau 1 năm.
Nếu bỏ qua kịch bản bi quan thì Nhật Bản có lẽ là lựa chọn tốt hơn nhưng
nếu tính vào thì không chắc.

20

1.4 MỤC TIÊU CỦA QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH

21
CÁC MỤC TIÊU CÓ THỂ CÓ
Sự tồn tại của công ty

Tránh bị kiệt quệ tài chính và phá sản

Đánh bại các đối thủ cạnh tranh

Tối đa hoá doanh số hoặc thị phần

Giảm thiểu chi phí

Tối đa hoá lợi nhuận

Duy trì sự tăng trưởng thu nhập một cách đều đặn

Có 2 nhóm mục tiêu: (1) sự gia tăng trong thu nhập hoặc lợi nhuận
và (2) kiểm soát rủi ro

21

7
 7/24/2021

1.4 MỤC TIÊU CỦA QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH

22
MỤC TIÊU KHÁI QUÁT
Mục đích của nhà quản trị tài chính là tối đa hoá giá trị hiện tại
của mỗi cổ phần đang lưu hành.

Chủ sở hữu là người thụ hưởng cuối cùng. Khi chủ sở hữu
thắng, nghĩa là quyền lợi của các bên liên quan (stake
holders) đã được thanh toán đầy đủ.
MỤC TIÊU KHÁI QUÁT HƠN
Tối đa hóa giá trị vốn chủ sở hữu hiện hành.
Không hàm ý các giám đốc tài chính thực hiện các hành vi phi
pháp hoặc phi đạo đức để tối đa hóa vốn chủ sở hữu.

22

1.5 VẤN ĐỀ ĐẠI DIỆN VÀ KIỂM SOÁT CTCP

23

Quan hệ đại diện (agency relationship): khi một bên thuê

người khác đại diện cho lợi ích của mình.
Vấn đề đại diện (agency problems): sự mâu thuẫn lợi ích giữa bên ủy
nhiệm và bên được ủy nhiệm.

Chi phí đại diện (agency cost): các chi phí do mâu thuẫn lợi ích giữa
cổ đông và nhà quản trị.
Chi phí đại diện trực tiếp: (1) chi tiêu mang lại lợi ích cho nhà quản trị mà không làm gia
tăng giá trị DN và (2) chi phí phát sinh để giám sát nhà quản trị.

Chi phí đại diện gián tiếp: cơ hội mất đi hoặc các chi phí vô hình khác xuất hiện.

23

1.5 VẤN ĐỀ ĐẠI DIỆN VÀ KIỂM SOÁT CTCP

24

Nhà quản trị có hành động vì lợi ích cổ đông?

Thứ nhất, mục tiêu của nhà quản trị có gắn kết với mục tiêu cổ
đông?
Chế độ lương thưởng: (1) thường gắn với hiệu quả tài chính và giá cổ phiếu (thưởng trên
quyền chọn cổ phiếu, thưởng theo hiệu quả tài chính). (2) Những nhà quản trị có thành
tích tốt thường được đề xuất mức lương cao hơn trên thị trường lao động.

Thứ hai, nhà quản trị có thể dễ dàng bị thay thế nếu không hành
động vì lợi ích cổ đông?
Kiểm soát công ty: nhà quản trị có thể bị thay thế qua: cuộc chiến ủy quyền, thâu tóm…

24

8
 7/24/2021

1.6 CÁC QUY ĐỊNH

25

Đạo luật chứng khoán 1933: quy định về hoạt động phát
hành cổ phần mới ra công chúng.
Đạo luật thị trường chứng khoán 1934: quy định về công bố thông
tin, giao dịch nội gián.

Đạo luật Sarbanes – Oxley (Sarbox) năm 2002: đánh giá về báo
cáo tài chính, kiểm soát rủi ro và chứng nhận kiểm toán.

Sarbox yêu cầu các nhà quản trị phải có trách nhiệm pháp lý đối
với các thông tin được công bố, đặc biệt là các thông tin tài chính.

25