Download as pdf
Download as pdf
You are on page 1of 22
INTRODUGEO: POPPER E A FILOSOFIA POLtTICA £08 meus trabalhos no campo da légica cientifica, v.ge da Fisica, S80 tentativas de solupdo de problemas que se prendes con a nossas enfermidades sociais politicass Karl Popper, Em busca de um eundo melhor, 28 ad., Lx, Editorial Fragmentos, 1989, 9.09. 8 Cebsecto deste trabalho ¢ 9 pensanento e a cbra de Karl Popper. Nio se tratar4, no entanto, de recensear os tenas que ele faborda ou de, por qualquer estratégia hernendutica e expesitiva, dela proporcionan uma visio de conjunto, 0 nossa tema é a Filose- fia Politica de Popper, na sua especificidade © apenas em algunas des articulagSes fundamentals que a estruturaa. Verenos adiante 08 aspectos que a nossa andlis privilegiana. Mas cono a pradisto filosefica de Popper nila ¢— da ponto de vista quantitative - sebretude politica, inpte-se, antes da abordagem do tema, ex plicar como ele surge © se configura nusa vida intelectual longa, © diversi ficada. kart Raimund Popper nasceu em Viena de sustria, am 1992.3 4 geopotitica da Europa de entio conferia a Viena um estatuto par— ticular, como capital do Iapério Austra-Hingara. Apesar da acelerada dissolUgdo do Tapério ~ sob a pressio das nacional:da~ des - @ da constante instabilidade politica costan + 2 cidade dave mostras de una pusanga intelectual @ artistica que aarceria © steuio xx. p Ochoque de paves, culturas @ ideias, que Popper considera Pia mais tarde ~ pensande ns Grécia Antiga — imprescindtve! para © surgiaento de uma atitude critica, propiciava a inavasto en citneies, Filosofia, mista, literatura, pintura © arguitectur, Mas outras clivagens, de caracter social © aconémico, obrigavan grande parte da populagzo de Viena a uma existgncia miseravel. + Para os dados biegrafices contidos nesta , cf. vs. = Fara una descripao pormencrizada deste contexte, v. Allan S, Janik @ Stephen E. Toulmin, Wittgenstein, Vienne st a aoder= nite, Paris, PeUsFey L7G. Ela impressionou Popper vivamente, quando era ainda ersanga. Pertencenda a una familia da burguesia culta e@ liberal, Popper depressa se integrou num meio de grande curiosidade pelo saber, ea quo as questtes filoseficas @ politicas eran tena constante de debate. U pat, advogado de prafisaiia @ Filantroro, alimentava interesses eruditos e@ possuia uma biblioteca prin— cipaimerte orientada para a histéria © para a filosofia. Da ate, herdou Fopper o interesse pela adsica classica, que tera com tribuide para as suas reflexes filosoficas.* Entre os amigos de Popper, consideravelmente mais velhos, desenperhava papel predominante Arthur Arndt, um socialista anti~ bolchevique que o levava a excuraties intelectuais prosovidas pelos mnistas de Viena*, muitos destes anigos defendiam ideias pacifistas. Mas com a realfdade da guerra, a pressiio da opinito pabiica ea intimidagte, as opines mudas. No entante, Popper Vind a convencer-se, ainda durante 9 conflite, da respensabili— dade da dustria © da Alesanha, © da justeza da sua derrota. fe consaquincias da Prim 2 Guerra, com a crise econdaica, social @ politica, eo lima de guerra civil, continua a marcar 9 quotidian quando © Jovem Popper deixa o liceu ~ per consi arin © ensine aborrecide ~ @ se matricula na universidade de Viena. Simpatizando inicialmente com o Partide Social-Denacrata (marxis~ tad, converte-se A propaganda do pequenc Partide Cemunista na Primavers de 1919. Se, até agora, nes interessou simplesnente @ farmasto da Sensibilidade social @ politica de Popper, dé-se neste masse ano 5 Para esta questio, cf. UB, pp. SI-72. 70s monistas de Viena formavan um clube intelectual, inietade pelos alunos de Ernst Mach ® Wilhelm Ostwald. Vs UBy BP. is. ee 1919 um incidente biografice marcanti Referide pelo prépria fa sua © aq muitas cutras ocasite:, ele assune © cardcter de um sinbolo. Cone 4 sabido, um relate autobicgrafico @ sempre, en parts, uma nvengie do pasado, do valor histenico-objective daz impressies registadas cor Popper, ocupa-nos o significade que elas ravesten, por referencia A sua obra. Ou seja, enquanta acontacimentos J4 incorporados ne pensanenta. Alcuns comunistas tinham sido presos na esquadra da policta de Viens. Popper © os seus companheiros instigas jovens socialis~ tas a menifestar 0 seu protesto, numa mancbra de diversée pera ajudar ce presos a fugir. Mas a policia abre Fogo e faz varios wortos. Popper fica herrorizado © sente-se responsdvel. Comprecnda que, para ce marxistas, era neceasdrio acelerar a luta de classes. As vitiaas que dai adviriam serian sempre em sacrificio nflo seria vée: daria origen & revalustio proletaria ¢ a luna form aais justa de sociedade. Mas estas teses, apresentadss como certezas, estavan Ionge de inteirasente estabelecidas. A sua aceitapio acritica justificava, entretanto, a viel@ncia eo sacrificia de vidas humanas. Ponser apercobe-se assim do cardcter dagmatica de aarxismo 2 do um mecanisao psicolégico que cbriga a cedincias de cardcter eral @ intelectual. A solidariedade para com a causa © os que a defendem cerceia subrepticianente o espirite critico @ a autono~ aia da consciencta. Se nia for energicanente interremside, Ua pp. 33 @ segg- Ys igualmente, por exemploy Kart Popper, ‘linguéa sabe o Suficiente para ser intolerances, Ricco, ne oy Verda 1987, pp. S358. processo repete-se © acentua-se. Definen-se deste modo, stmultaneanente, © élan moral ¢o nucleo duro> das concepgtes floséficas de Popper. Tornado deste fentdo antimarxista, desenvelvers senpre as seus ergumentos a partir ca necessidade de uma atitude critica que nfo resvale pera © trracionalisno. Conc 2 que o desapontanenta com © marsisme the causeu, por curte perioda. Estas questtes surges, partante, en cantexte prineiranente politic. ¢ 0 problema da acgdo politica e da possibilidade da violtncia que colcca © prablena tedrice da relasio entre o dogmatisna © 0 espirite critica. Mas Popper nde publica as suas eriticas ac marxiseo de imediata, pois n4o quer cantribuir para o enfraqueciaents dos social-democratas austriaces, unicos defer sores da democracia face ao crescendo do auteritariame ey mais tarde, do nazisme. E peraanecers gocialista até aos 30 anos, até concluin que imorovisada, estuda a Critica da Razio Pura © os Prolesdnencs de Kant @ frequenta, oa Universidade, aulas de Histéria, Literatura, Psicologia, Filesc~ oy eR, B36. Fla ey sobretude, Fisica e Matendtica, Mas a6 an duas ditimas entusiasnam. Senha entio com usa escola en que n¥o fosse preciso estudar com 0 unico objective de passar nos examess* © orienta sou futuro nesee sentido. 05 estudes nabilitam-ne ae ensine primate. Mais tarde. qualificarse~d para o ensino secundirio de Matemstica e Fisica, con uma tese sabre preblemas de axionatizasiio em gaonetria. Exerceré o profeacorade antes de deixar a Austria (vs pelt infra). Entretanto, devido a falta de lugares docontes, tonna-se assistente social junto de criangas abandanadas. En 1925, ingressa cone aluno no Instituto Pedagégico anexo & Universidade de Viena © criado para auxiliar a reforma educativa. No Institute, Popper realiza experigncias cue 9 convencen 4a inexistincia de dades sensoriais pures @ do erro do associacio~ Rismo. Este encarava 4 psicologia por analogia com 0 atomismo 4a Fisica, Os dtosos do conhecinente seriam as sensagSes, correspor sas>, conc na Légica aristotélica. No entanto, concluf Popper, née nilo pensanos es termos Je imagens, mas de problemas prévios @ tentativas para os solucio~ nar, A este respetto, sofre a influincia de Kari Bulher, que também o leva a reflectir sobre as funptes da linguagen. Para Bulher so tr@s = expressiva, comunicativa @ descritiva ~ acraseentanda Popper a fungi argunentativa. As tecria serian sobretuds enuneiados arguaentativos que explicam dedutivanente, @ no per de senzagtes. 0 trabalho na Institute Pedagdgica levaré Popper 2 una tese de douteranento, ea 1928, . Tratar-se-ia apenas de uma introdugza metaco~ lagica 4 sua iavestigasio ea Psicologia, mas que © deixa insatio~ Feite ao ponte de nila ter voltado dizia a Popper que lever 9 sério tais problemas [0 subjectivisne © 0 solipsisno? equivalia a uma espécie de traigo do intelectual>** entregue a eros pessatenpos teéricos. Popper continua, entretante, a desenvelver os seus interoses fen torne da critica = Marx @ do problema da cientificidade dss toorias, A clarificas#o de ideias posterier & defeca da tess, permite-the coapreender papel da indugde como un precesso de Justificagio das teorias cientificas por recurso A experitncia, de scdo 2 demarcd-lae da nfo-cincia. Mas o critérie de denar~ capao 44 encontrado por Papper - convidando a refutagia das teorias - levava a um proceso dedutive. Através de ensaios teoricas © descoberta Ge erros, 9 métado cientifico paderia ser considerado dedutivo, progredindo para teorias de maicr contedio @, portanto, resistentes a testes mais exigentes, enbora aantenda Ea 1923, tinharse formado em torno de Moritz Schlick o Cireule de Viena, que reunia semanainente para discutir questies de Filosofia das Clencias @ viria a publicar o seu manifesto om 1929. Pepper contacta alguns meniros de Circule, mas dele diverse ua, p78. ° nas suas teses fundanentais. Ou seja, o empirisna, @ a uttiizarzo da andlise 1égica da linguagen para demarcar os anunciaios ctentéficos - dotados de sentide ~ des enunciados no cientiFicos 4 partir das observagtes, @ a demarcagio nie pode ser feita base no sentido dos snunciades, sas na possibilidade do seu falseamento experimental. So estas duas questtes - a critica da Andugio @ a denarcago com base ne eritéric da refutabilidade - @ 2 sua inter-retapfo que constituen © tena de uma longa obra que Popper ssereverd cob @ estinulo de Herhert Faigh, senbro do Cir Die Beiden Grundoroblese der Erkentnis Theorie surgem as reflextes epistenol dgicas @ metodo! égicas dos anos anteriores. A solude de anbos os problemas depende, assim, da distin¢Zo fundamental entre pensanento degaatico @ pansanento critico.*# ¢ pela critica das teorias estabelectdas, © nifo por una distingie previa de sentido, que a demarcagio & possivel. Por nko a com praender desta forma, tinha side necessério recorrer & indusio para justifican 0 cofhecinente cientifico. Mas a indugio nie 6 capa: deo fazer, porque nenhuma acumulagie de dados pode lever & teoria. Por outro Lado, a apraensilo de sunde ¢ sempre , podendo apenas evoluir para teorias mais elaboradas. A obra de Popper aceite para publicagde una colecstio, dirigida por Schiick © Philipp Frank. Nas a casa editora obriga 2 cortes que a reduzem a aetade. © resultado # « Logick dor Forschung, publicada en 1954. A obra completa sd vira a ser editada em 1979. 22 Ha multe que Ponper estaria perto de compreender esta Ligato. Cf. UB, pp. S253. @ Entratante, a Europa caminhava para a conflite. Popser compreende entiio a aneaga dos movinontes totalitéries da Alenasha e Austria, @ a incapacidade dos social-denocratas para a anfren= tar. Estando estes confiades na profecia marxiana da vinda do pocialisno, associavem © fascinmy au aiLimy #81ayo de capitalise no. Travsformavan-se assim em duvidosos intérsrates da nister: en vez de conbatentes politicos determinadas. Tota esta questo tecava Popper on particular, pots os seus pais eram Judaus, enbora bastizados na foreda luterana. Na época © anti-senitisna era explorada nlc a8 pelo Partido Nacionalista Berman: da Austria, maz também polo Partido Cristto-soctal. Popper condena toda o racisad 9 tudo 9 nacicnalisno, incluinds © Judeu, Eles constituen um apelo acs nossos sentinentos tribais & 2 dissolucde da nosia responeabilidade critica. Mas muites Judeus nile compreenderam, ou nie quiseram ter em conta, & possibilidada da expleracto do universal sentimente de repidie pelea estrangeiras. Conpranctendo-se nes partides de esquerda @ ne Jornalinna contribuiras, segunda Pepper, para @ Bkito do anti~seaitiane das forgas de direita. Desde 1929 que Popper pressente & guerra e a snexapto da Gustria, considerande que, entre os politicas da Ocidente, apenas Churchit1 teria a sesea percepsao. Mas continua o trabalho lective e intelectual, visitands a Inglaterra ea 1935 @ 36. A profere conferencias @ 18, sum Seminario de Feiearich von Hayek, © seu prineiro escrito politica imortante, de que falaraacs na Proxima pardgrafo. Apesar de convidaco para a Universidade de Cambridge, que dessa foraa procura auxiliar os que necessitan de em Ceistchurh, Neva Zelandia, sor co tratar de um Srabalho nereal. Deixa Viena na inicio de 1957. Eneantado com 0 pais, mas asseberbade por trabalho lective que poues teapo Ihe deixa para a investigasiie, continua ocupado scbratuds com questtes epistenol dgicas especializadas. Refle Sobre 4 Teurta das probabilidades @ a Fisica quantica, temas que sempre despertaran 0 seu {nteresse. Quando, en Margo de 1958, recebe ancticia do Anschluss, decide redigin oa inglfs The Poverty of Historiciem, produto das reflexles que desenvolve sobre Marx desde 1919. Popper nlc pretends apenas atacar as correntes marxistas, mas todes 23 que defendes que a Histéria eaté deterministice mente de seu lade, 9 que denosina shistericianos. A dedicatéria da obra - que serd primeire publicada na revista 1948 @ 45 ~ nllo deixa ddvidas sobre os destinatérios da critica: En mendria de homens @ mulheres, de todas of credas, nasties © Papas que, em nimero incontavel, tombaram vitieas. da crensa fascista © comunista en Inexeraveis Leis de Destine Historica. Maso Livre trata, sobretude, da incidfneia dessa crenga @ de cutras que Ihe sto asnociadas (v. cap. 11) na metodologia des Ciencias Sectais. No seu conjunto, a obra ¢ de dificil aprwensioy 54 que a simplicidade da estrutura & completamente desmentica pelo desenvolvimento. Popper considera-a mesmo un dos seus trabalhos mais © pensanents humane evelut por tentattv 2 eros @ aie, quando sete mdtodo ¢ desenvolvide maiz conectentenents, tom forma a> aétoda cientifics, tal come fora defendide ne seu livre sobre 4 légica da investigasde. Agora, ele ¢ também o adtade das Chanctas Seciais, @ ainda © caminho unico para a mudanga social @ a tnatasragae de um aunde meiner, no respeito pela autenomia dos Para Popper, a escrita destas obras deveunse tanto ao sau desenvalvimenta intelectual, coma so desenrolar da guerra © ac cuja atraceto ¢ surpreendente apés uma guerra tio devastadora,t? Visita os Estades Unidos en 1958, ficando iapressionade pelo Elina de Liberdade que af se vive, en breve interrompide pelo macartismo, © que fara Popper notar que uma ditadura se pede Anstalar en qualquer lado.*® Contacta na acasifio com varios pensadores, entre os quais Einstein. Passa onto a viver nos arradores de Londres, tranguila~ ente, sem radio nea jornais dir: 13, continuands a dedicar-se aos trebalhos de episteaologia. Apesar desta constituin o seu interasse principal, 9 nase de Popper, on Inglaterra, tinha #icade conhecide com a publicagiio de The Ooen Seciety. Expreendo, por isso, a tradupdo da Logick der Forschung, que sungind om 1959 con © titulo Logic of Scientitic Discovery. Aa aeseo tempo, sobretuce entre 1951 2 5é, ascreve una série de adendas que virte a constituir uma obra independents © muita ais volunasa: Post Script: After Twenty Years. Proplemss de sadde sotrevindos na altura da correcgfo das provas adiam indefinidanente a ma publ icagde. Conhecerd ainda varias alteraptes 2 sera, Finalmente, editada en 1979, em tr8s volumes. No Post-Seript, Popper afinna a objectividade da critica, a iepossibilidade de justificar teorias 2 2 possibilidace de as +7 ua, p. 125. ss ua, p. 128. 14 verosimilhanga © reatinaa os limites da razta quanto & capacidade de previstlo. Enpresnde tanbém una reflexio metafisica, insurgin~ do-se de novo contra @ idealisno © 9 subsectivicss. Defence o E desenvolve a idela de «progranas de investigario metef{sicos> fen Fisica. Enbora Posper nunca tivesse nagado a relevancia ou 0 sentigo da matatisica — ac inves do positivisna légica - @ nesta altura (anos 50) que ela conega a ocupar maior espaso nas suas Aoesar da mcrosidade de Post-Seript, a ritaa de pradusis de Popper ilo abrandou. Alguna dos trabalho efectuados scbretuio desde o Final da guerra, curgiram om 1965, en Conjectures and Refutations: The Grouth of ge: tific Knowledge. Por se tratar de una recotha de textos, o Livre nfo tem grande unidade, para alm da que @ sugerida pelo titulo. Popper aplica & epistenologia © & teoria do conhecimente, A nisteria da Filosofia, a légica e ao estudo da Linguagen, a Filosofia politica @ & politica, o astoco erético, que procede per tentativas de resolugiia de probl. tentativas de eliminagie daz solugtes anccntradas, © que conduz fac surgisants de roves probleaas. Juntanente com The Poverty © The Open Society, osta ¢ a obra mais relevante para o nosso tems. Inclui novas reflextes sobre 9 historicteno © o utapisne, & relagte entre a apistenclogia e © pensements politico, o ractone Lismo @ 0 humanitarian, a denccracia ¢ 9 liberalisno. O recolniments intelectual de Popper nzo impede que varios escrites politicos da década de S® @ principios de 68, quer surjam ov nao em Conjectures and fafutations, tenhas a marca da rivalidade entre 0 Ocidente © 0 Leste, com a guerra fria ea corrida aos armanentes. Popper procura mostrar 2 importincia da Liberdace individual (noraalmente dita ) @ a superio~ ridade soral dos sistemas politicos gue a garanten. Considera tambéa que os sistomas pluralistas sia mais favoraveis a par, Saltentando que a grange vantagen que apresentaa nio advem da sua perfeisie mas da sua perfectibilidade, Neutron registos, © pensanento de Popper orientau-se pro~ gressivanente para aquilo @ que chamou a tecria do para , i-e., para a evolugto da vida, © para scima>, ou seJa, para as produgies culturais. A evistancia destas numa esfera exosoadtica alterna passibilita a detecgto doe erros @ a evalugio da conhecimento @ consagra um realisna meta~ Fiatce pluralista, que engloba o Munda S@ os Mindos ental fisica. En 1974, sto dedicades a Popper dois volumes pela «Library Of Living Philesophers>. Aléa de auitos artigos sobre Poppe, oles incluem a sua - depois publi- Critics®, que respondem a todos os autores que colaberam na obra. . 16 En 1977, Popper publica, em conjunto com o neurofisiélags & Prémis Nobel de Medicina John Eccles, Thi £ and 4 Brat Nesta cbra, debruga-se sabre a relagto mente-corpo, a partir das reflextes matat. cas dos enos anteriores acerca dos trés Mundos seu dos monisncs @ dualisnos da Filosofia ocicental © procure realcar a importancia dos produtcs da mente humana, especialnante os linguisticos, na formagto do . Na década de 70, nos poucos artigos ou entrevistas ea que Popper ratasa a defesa da sociedade aberta @ a identificagio dos seus inimigos, opte-se 4 mudanga revelucionaria nas sociedades deno-liberais, entdo preconizada por movinentos sociais @ in~ telectuais.** Nos aitimos anos, regressou aos temas politicos, ecupande-se de aspectos restritos decorrentes da tecria da denccracia J4 exposta em The Open Society. Varios textos, disper~ 50s no tempo @ na temitica, foram reunidos em Auf der Suche Nach Einer Fes! Welt, surgigo em 19765. Esta breve passagem pelo eixe diacrénice da pensanente de Popper, peraite detersinar 9 lugar histarice @ tedrico da genese dn sua Filosofia Politica: o conhecimenta e@ recuse da pratica e das seta dos eovimentos @ ragimes totalitarios do sec. XX. Fei pela contacte inicial com a ideolagia mariista 2 as suas consequineias na acgte politica que Popser entreviu o valor do pensenenta critica, A questo politica esteve pois na base dae +5 y., a aste propésito, a entrevista de Soper snetusaa en Revolucae au reforma® Una confrontagta, Lx, Noraisy 1974) pps 7 By ise, S388, SI-S7, S9=E0- wv suas reflextes epistencldgicas. Sera sesaa possivel conjecturar que esteve na base de toda a sua produpio filoséfica, se admitir— mos a centralidade da nasa popperiana de nas vériac vertentes do seu pensanents. Nas 9 nosso trabalho ~ ja 0 disseos Preferisos deixar tals caminhos em aberto para outra ocasizo. As reflexes que a analli 20 pensanento marciana proscar cionou ferasse entretecendo @ enriquscenda con o pensanento epistencl dgico. Sobre 9 pane de funda da crescende do nacionalis~ mo gersanico e@ da nazisea, Popper desenvolvew una reflexto propriasente politica a partir do sou criticiamo. Ela tradusiuse na andlise 2 tentativa de refutapie da setodologia historicista das cifncias sociais, empreendida om The Poverty of Historicisa. Para combater 0% que, na histéria do pensanente ccidental, inspiravan 0 totalitarisno ea guerra, escreveu The Open Society. Nesta obra @ nos escritos politicos posteriores, en Conjectures and Refutations, fuf den Suche = en tantos textos esparsos, ineiste naz virtualidades do sistema Liberal-denocrstice como 9 mais faveravel a uma sociedade © o mais apto para resistir aos seus inimigess opondo-sey por into, A subversio revolucionaria desse sistema. Entretanto, outros tenas ~ scbretudo de indole cosmeldgica & metafisica ~ foram surgindo na ebra popperiana. Atraves at Popper péde reforgar argunentativanente as suas idetas politicas. Auanonands agora a crono-légica do pensamenta de Papper ~ Was niga exquecendo 9 problena politico que o viu surgir ~ optamas, pela sequints Légica reconstrutivs parscem de asicr fmportancia. 0 nessa trabathe aa aspira = 1 proporcionar uma visto evaustiva @ eistendtica desse da reflesto pepperiana. Intentarenos tio sé, @ sen visera ebtengze de quaisquer resultados definitives, esclarecer tres aepectos Linftades © que, para nds, se configuraran cone outros kantes probienass 1) em que acdida © de que moda ractonalicas eritica de Popper esclarece a dimensto valerativa da Filesetia Polsticas 2) come precede Popper & desmontagem critica de per samento totalitarios 3) quais as ideias politicas do racionalisas popperiane. Cade um dos tr@s aspectos serd apresentaco num capitulo autenone, de forma coerente, desenvolvida 2 argunentada, om Retomaronce Fungo des escritos publicados por Popper até hod assia as ideias de Popper a que esta aludiu, ase segundo cava orden. Procurarencs sar fidis ao texto © ao per samente de nosso auter enbora, seguinds a ideia da reconstruptey snais ac segundo do que 20 primeirs. N&o nos coibirenos de salier— tar pormenores pouco apercebides, ou de estabelecer relagder conceptusis pouco explaradas, Mas deixaremos senpre claro quanco nos afastarnos especulativamente do texto popperianc. Nesta apre~ sentacdo, sobressaird a especificidade da Filosofia Politica ce Popper que ast4, em nossa opinito, na diversidade de argunentes quo mobilizar 1égicos, histéricos, epistanaldcices, coamol dgicos, sticon. Em cada um dos trés pontes 2 tratar, tomarenos em conta alguna Iiterstura erctica, na gedida em que contribua para a explicitesza raconstrutiva de pensamento popperianc. Todas «: aorectagtes critices serio devidanente assinaladas @, muitsr vezes, ecupario secctes ou alingas especiticas dentro dos respec~ tives capétules. 1° Por autre lado, os trés aspectos referides surgirso de foraa articulada, cada um coma um desenvolvimento 2 partir dots) anterior ies), embora no como sua consequtncia necessaria. A critica sa pensanento totalitarie ~ que abordarenos en IT - 6 24 ferta a partir dos pressunostes do ractunalineu. 0 severu stayue de Popper resulta pouce claro quando se Ago esclarece - coao procurarencs fazer em IT - 0 conjunto de valores.e principios inerentes 4 sua ideia de . Os aspectos mais especializades da sua (losofia politica, desenvalves-se ~ cone verenos em TIT ~ a partir desses valores e principios @ contra o pensamento to Aasin, involuntartamente, tonou este trabalho uma feisio isomorfica da triads dialéctica “Afirmagdo — Negagto - Negaréo de negagto". A afirmaio inicial ~ 0 racionalisao eritico - ¢ j4 a negagta de uma afirmaio anterior, ~ 9 problema politico do totalitarian do século 1X. Por sua vez, a negactio, © pensanento totalitario no seu conjunte, ¢ sebretude apresentado num movi~ mento critic: pela negasia da negapio, cue estabelece 2 sintese dinanica entre 9 positive ©, © negative na definigte de una politica racional. No capitulo expticarenas @ que Popper entende por racte palisno © caracterizé-Lo-emes de um ponto de vista exiolégics. Diferanciarenos 9 racionalisas eritico de outras formas de racionalisno @ do irracianalisna. Confrontar-nes~eacs enti com a possivel existéncia du elementos frractonais a racionalisro popperianc. Ultrapassarenos esta possibilidade recorrenda & Formilagio de um racionalismo por Willian Bartley. relativas ao cardcter conjectural objective das teories @ 8 sua 20 existeneis na Munda A valorizagie popperiana da Ciencia surgir-nos-4 entio coms consequéncia do racicnalisae critico,e en polémica com Thomas Kuhn. Depcis, confrontarens 9 racicnalisee de Popper com a Dialéctica © referir-nos-escs 4 palémica con For altieo, verenos como Popper historia e surgimente do ractene- Lismo em geral edo racionalisno critico wa particular, 1igande Neste primeira capituls, seresos cbrigades a lidar com muito aspectos gerais do pensamento de Papper. No entante, nie oF expticarescs detalhadasente coac aspectos auténases, enbora isse pucesse ser feito noutro contexte, Eles sé nos interessarda na medida en que esclaregam 2 dinensis valorativa de racionalisme eritice, cujas consequéncias tedricas a Filosofia Popper equacicnara. No Capitulo 11, farenas a ligagio entre a tradigto totalité- ria @ 2 nostalgia da soctedade , confrantande-as com 6 pensanento da sociedade . Identificarencs a aparate conceptual basico utilizade pelo pensanents totalitario, aboedan- do as negtes de organicisna socal, historiciama @ utepisea, Verenos depois os reflexos dessas ideias na teoria do métode das ciencias sociais. Explicarenes entde a critica pepperiana, sobre bases valor: ivas © teéricas (légicas, setafisicas, epistesol sgi- case metadoldgicas), dos instrumentes conceptuais de pensanento kotalitario. Terminaremos reflectinds sobre esta andlise do que farenos, Faltar-nes-ia para tal a competéncia, se a mais nde a nos faltesse © tenpe @ a oportunidade. Para compreender a Filosc~ fla Politica de Popper, # necassarie deterainar @ cde cone ela se revela quando pracade a refutagtes. Mas no aferir da sus Justiga na interpratag#a desses @ autres autares. Sendo embora Filosofia no tocs, segunde nas parece, ne essencial. A leitura popperiana desses filésofos ¢ reconhecidanente parcial. Procura salientar apenas os aspectos tatalitéries do say pengamento © refuté-los, mais do que analisd-les com espirite colaborante. 0 mesmo # dizer que Popper aga faz ea relaoao a esaes autores 0 que nfs fazenos es relagio a Popper. Ngo trabalha a seu tecto a partir de dentro», mas através da aplicagtio de chaves irterpretativas - a ideia de © a2 suas , refiectinesos scbre « ideis poppertana de Filosofia Politica que a nessa reconstrupto configura. Como o titulo indica, essa parte do nosso trabalho Prosecta-o para daninios que ele de tedo nfo engloba-

You might also like