Professional Documents
Culture Documents
Μαθηματικά Γ Λυκείου Πάσχα
Μαθηματικά Γ Λυκείου Πάσχα
Παρατηρήσεις
- Για να αναζητήσουμε το όριο της f στο x0, πρέπει η f να ορίζεται όσο θέλουμε
"κοντά στο x0", δηλαδή η f να είναι ορισμένη σ' ένα σύνολο της μορφής:
(α, x0) ∪ (x0, β) ή (α, x0) ή (x0, β)
- Το x0 μπορεί να ανήκει στο πεδίο ορισμού της συνάρτησης (Σχ. α, β) ή να μην
ανήκει σ' αυτό (Σχ. γ).
-Ητιμήτηςfστοx0, ότανυπάρχει,μπορείναείναιίσημετοόριότηςστοx0 (Σχ.α)ή
διαφορετική από αυτό. (Σχ. β).
ν μια συνάρτηση f είναι ορισμένη σε ένα σύνολο της μορφής (α,x0) ∪(x0,β),τότε
Α
ισχύει η ισοδυναμία:
lim 𝑓(𝑥) = 𝑙⇔ lim 𝑓(𝑥) = lim 𝑓(𝑥) = 𝑙
− +
𝑥→ 𝑥0 𝑥→ 𝑥0 𝑥→ 𝑥0
Ιδιότητες ορίων
Θεώρημα 1ο
Αν lim 𝑓(𝑥) > 0, τότε 𝑓(𝑥) > 0 κοντά στο x0 ( Σχ. α)
𝑥→ 𝑥0
Θεώρημα 2ο
Ανοισυναρτήσεις f,g έχουνόριοστοx0 καιισχύει f(x)≤g(x) κοντάστοx0, τότε
lim 𝑓(𝑥) ≤ lim 𝑔(𝑥)
𝑥→ 𝑥0 𝑥→ 𝑥0
Με τη βοήθεια του ορισμού του ορίου αποδεικνύεται ότι:
lim 𝑥 = 𝑥0και lim 𝑐 = 𝑐
𝑥→ 𝑥0 𝑥→ 𝑥0
Ιδιότητες:
1. lim (𝑓(𝑥) + 𝑔(𝑥)) = lim 𝑓(𝑥) + lim 𝑔(𝑥)
𝑥→ 𝑥0 𝑥→ 𝑥0 𝑥→ 𝑥0
2. lim (κ𝑓( 𝑥)) = κ lim 𝑓(𝑥), για κάθε σταθεράκ ∈ 𝑅
𝑥→ 𝑥0 𝑥→ 𝑥0
ι ιδιότητες 1 και 3 του θεωρήματος ισχύουν και για περισσότερες από δύο
Ο
συναρτήσεις. Άμεση συνέπεια αυτού είναι:
ν ν *
lim [𝑓(𝑥) ] = [ lim 𝑓(𝑥)] , ν ∈ 𝑁
𝑥→ 𝑥0 𝑥→ 𝑥0
Επίσης ισχύει ότι:
(𝑥)
𝑃 𝑃(𝑥0)
lim 𝑄(𝑥)
= 𝑄(𝑥0)
, εφόσον𝑄(𝑥0) ≠ 0
𝑥→ 𝑥0
Κριτήριο Παρεμβολής
Έστω οι συναρτήσεις𝑓, 𝑔, ℎ. Αν𝑔(𝑥) ≤ 𝑓(𝑥) ≤ ℎ(𝑥) κοντά στο𝑥0 και
lim ℎ(𝑥) = lim 𝑔(𝑥) = 𝑙, τότε lim 𝑓(𝑥) = 𝑙.
𝑥→ 𝑥0 𝑥→ 𝑥0 𝑥→ 𝑥0
Τριγωνομετρικά
ημ𝑥 συν𝑥−1
lim 𝑥
= 1, lim 𝑥
= 0
𝑥→ 0 𝑥→ 0
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ
Ορισμός:Έστω μια συνάρτηση𝑓και𝑥0 ένα σημείο του πεδίου ορισμού της. Λέμε ότι η 𝑓
είναι συνεχής στο𝑥0 όταν lim 𝑓(𝑥) = 𝑓(𝑥0)
𝑥→ 𝑥0
Παρατήρηση 1
Σύμφωναμετονπαραπάνωορισμό,μιασυνάρτηση 𝑓 δενείναισυνεχήςσεένασημείο𝑥0 του
εδίου ορισμού της όταν:
π
α) Δεν υπάρχει το όριό της στο𝑥0 ή
β) Υπάρχει το όριό της στο𝑥0, αλλά είναι διαφορετικόαπό την τιμή της,𝑓(𝑥0) , στο σημείο𝑥0
Παρατήρηση 2
ία συνάρτηση f που είναι συνεχής σε όλα τα σημεία του πεδίου ορισμού της, θα λέγεται,
Μ
απλά,συνεχής συνάρτηση.
ια συνάρτηση𝑓λέμε ότι είναι συνεχής σε ένα ανοικτό διάστημα(α, β), όταν είναι συνεχής
Μ
σε κάθε σημείο του(α, β) .
Μια συνάρτηση𝑓θα λέμε ότι είναι συνεχής σε ένακλειστό διάστημα[α, β], όταν είναι
συνεχής σε κάθε σημείο του(α, β) και επιπλέον:
lim 𝑓(𝑥) = 𝑓(𝑎) και lim 𝑓(𝑥) = 𝑓(β)
+ −
𝑥→ 𝑎 𝑥→ β
Σχόλιο: Ανάλογοι ορισμοί διατυπώνονται για διαστήματα της μορφής(α, β],[α, β).
Παρατηρήσεις
● Αν η συνάρτηση𝑓είναι συνεχής σε καθένα από ταξένα διαστήματα(α, β) και(β, γ),
τότε η𝑓είναι συνεχής στο σύνολο (α, β) ∪ (β, γ).
● Αν μια συνάρτηση είναι συνεχής στο𝑥0, δεν είναι υποχρεωτικά συνεχής και σε μια
περιοχή του𝑥0.
Θεώρημα Bolzano
στω μια συνάρτηση𝑓, ορισμένη σε ένα κλειστό διάστημα[α, β]. Αν:
Έ
● η𝑓είναι συνεχής στο[α, β] και
● 𝑓(α) · 𝑓(β) < 0
τότε υπάρχει ένα, τουλάχιστον,𝑥0 ∈ (α, β) τέτοιοώστε𝑓(𝑥0) = 0.
Δηλαδή, υπάρχει μία τουλάχιστον ρίζα της εξίσωσης𝑓(𝑥) = 0στο ανοικτό διάστημα(α, β).
Παρατήρηση 1
ν μια συνάρτηση𝑓είναι συνεχής σε ένα διάστημα Δ και δε μηδενίζεται σ’ αυτό, τότε αυτή ή
Α
είναι θετική για κάθε𝑥 ∈ Δή είναι αρνητική για κάθε𝑥 ∈ Δ, δηλαδήδιατηρεί πρόσημο στο
διάστημα Δ.
Παρατήρηση 2
ια συνεχής συνάρτηση f διατηρεί πρόσημο σε καθένα από το διαστήματα στα οποία οι
Μ
διαδοχικές ρίζες της f χωρίζουν το πεδίο ορισμού της.
Απόδειξη
στω𝑓συνεχής στο[α, β] και𝑓(𝑎) < 𝑓(β). Τότε θα ισχύει𝑓(𝑎) < η < 𝑓(β)
Έ
Αν θεωρήσουμε τη συνάρτηση𝑔(𝑥) = 𝑓(𝑥) − η,𝑥 ∈ [α, β], παρατηρούμε ότι:
● η𝑔είναι συνεχής στο[α, β] και
● 𝑔(α)𝑔(β) < 0 (αφού𝑔(α) = 𝑓(α) − η < 0και𝑔(β) = 𝑓(β) − η > 0)
Επομένως, σύμφωνα με το θεώρημα του Bolzano, υπάρχει𝑥0 ∈ (α, β) τέτοιο, ώστε
𝑔(𝑥0) = 𝑓(𝑥0) − η = 0, οπότε𝑓(𝑥0) = 0.
Παρατήρηση
πότοπαραπάνωθεώρημακαιτοθεώρημαενδιάμεσωντιμώνπροκύπτειότιτοσύνολο
Α
τιμών μιας συνεχούς συνάρτησης 𝑓 με πεδίο ορισμού το [α, β] είναι το κλειστό
διάστημα[𝑚, 𝑀], όπου𝑚η ελάχιστη τιμή και𝑀η μέγιστη τιμή της.
Ασκήσεις
1. Να βρείτε τη συνάρτηση𝑓𝑜𝑔για τις παρακάτω περιπτώσεις:
α.𝑓(𝑥) = 𝑥,𝑔(𝑥) = 𝑥,
1 2
β.𝑓(𝑥) = 𝑥+1
,𝑔(𝑥) = 𝑥
1 2
γ.𝑓(𝑥) = 𝑥
,𝑔(𝑥) = 𝑥
.
2 Να αποδείξετε ότι οι παρακάτω συναρτήσεις είναι 1-1
α.𝑓(𝑥) = 𝑥
3
β.𝑓(𝑥) = 𝑥
5 𝑥
γ.𝑓(𝑥) = 𝑥 + 𝑒