CẤP CỨU SUY

THƯỢNG THẬN CẤP

PGS. TS. Đỗ Đức Minh
Khoa Nội tiết – Bệnh viện Chợ Rẫy
 NỘI DUNG

1. Đại cương
2. Giải phẫu và sinh lý thượng thận
3. Chẩn đoán suy thượng thận cấp
4. Điều trị
 ĐẠI CƯƠNG
» Cơn suy thượng thận cấp (Adrenal Crisis): cấp cứu nội
khoa
» Do thiếu hụt các hormon tuyến thượng thận cấp tính.
» Chẩn đoán bệnh thường khó do triệu chứng không đặc
hiệu.
» Thường bị bỏ sót hoặc chẩn đoán lầm với các nguyên
nhân khác  tử vong.
» Một số triệu chứng nghi ngờ  chẩn đoán ngay
 SINH LÝ
TUYẾN
THƯỢNG
THẬN
GIẢI PHẪU VÀ
SINH LÝ TUYẾN
THƯỢNG THẬN
CHỨC NĂNG
CHỨC NĂNG
CHỨC NĂNG
 SUY THƯỢNG THẬN
» Suy thượng thận:

⋄ Tại tuyến thượng thận (suy thượng thận nguyên phát, hoặc còn gọi

là bệnh Addison)
⋄ thứ phát do suy tuyến yên (suy thượng thận thứ phát).

» Suy thượng thận nguyên phát: thiếu hụt cả cortisol và aldosterone, đáp

ứng của tuyến yên bình thường thể hiện qua gia tăng nồng độ ACTH
máu

» Suy thượng thận thứ phát là tình trạng thiếu cortisol do hậu quả của sự

giảm ACTH từ tuyến yên

“Greenspan’s Basic & Clinical Endocrinology, 10th edition, McGraw – Hill Education, 2018
SUY THƯỢNG THẬN
SUY THƯỢNG THẬN NGUYÊN PHÁT

“Greenspan’s Basic & Clinical Endocrinology, 10th edition, McGraw – Hill Education, 2018
SUY THƯỢNG THẬN THỨ PHÁT
SUY THƯỢNG THẬN THỨ PHÁT

“Glucocorticoid induced adrenal insufficiency”, 2021

SUY THƯỢNG THẬN THỨ PHÁT
 CHẨN ĐOÁN

• Bệnh sử: dùng thuốc/ngưng thuốc

• Mệt mỏi, yếu sức, sụt cân, buồn nôn, nôn ói nhiều, đau

bụng, ăn uống kém, đau nhức toàn thân, lơ mơ

• Sốt, tần số tim nhanh, tụt huyết áp tư thế

• Tụt huyết áp không đáp ứng hồi sức thông thường

• Hạ đường huyết
 YẾU TỐ THÚC ĐẨY

• Thay đổi đột ngột việc dùng GCs

• Nhiễm trùng nặng/ Stress lớn

• Liều không đủ

• Nôn mửa/ thuốc uống

• Phá hủy đột ngột: tuyến thượng thận/tuyến yên

SUY THƯỢNG THẬN CẤP
HỘI CHỨNG CUSHING
HỘI CHỨNG CUSHING
 ĐIỀU TRỊ

• Điều trị ngay khi nghi ngờ

• 100 mg hydrocortisone TMC.

• 200-300 mg hydrocortisone tiêm tĩnh mạch trong 24 giờ tiếp theo.

• Liều > 50mg hydrocortisone/ngày không cần bù mineralcorticoid.

• Bù dịch đẳng trương: phục hồi Natri và đường huyết

 ĐIỀU TRỊ

• Các dạng corticoid khác:

+ Prednisolone: Là lựa chọn thay thế được ưu tiên, liều bolus đầu 25 mg và theo sau

là hai liều 25 mg trong vòng 24 giờ đầu tiên. Sau đó, tiếp tục với liều 50 mg

prednisone mỗi ngày.

+ Methylprednisolone: Có thể dùng liều 40 mg mỗi 24 giờ.

+ Dexamethasone: là lựa chọn ít được ưu tiên nhất, liều dùng khuyến cáo là 4 mg

mỗi 24 giờ.
 TEST CHẨN ĐOÁN

• Cân nhắc khi bệnh nhân đã ổn định

• Có thể thực hiện xét nghiệm động hoặc tĩnh

XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN SỰ CHÚ Ý
LẮNG NGHE