MEV KOLEJİ ÖZEL İZMİR BORNOVA ORTAOKULU

5. SINIF

TÜRKÇE DERSİ

PROJE KONUSU: TÜRK MASALLARINDAKİ MOTİFLER VE KARAKTERLERİN TÜRK KÜLTÜRÜNÜN

GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE UZANAN ÖZELLİKLERİNİ YANSITMASI

ÖĞRETMEN: ILGIM ÜÇOK

ÖĞRENCİ: ARYA GÜNDÜZ

MAYIS 2024 /İZMİR

 İÇİNDEKİLER:

Hipotez...................................................................................................................................................2

Türk Masallarındaki Motifler ve Karakterlerin Türk Kültürünün Geçmişten Günümüze Uzanan

Özelliklerini Yansıtması: Bir İnceleme.....................................................................................................3

Giriş........................................................................................................................................................3

1. Problemin Fark Edilmesi ve Tanımlanması..................................................................................3

2. Problemle İlgili Mevcut Araştırma ve Bilgilerin İncelenmesi.......................................................3

3. Araştırma Problemi Cümlesi Oluşturulması................................................................................3

4. Araştırma Yöntemine Karar Verilmesi.........................................................................................3

5. Verilerin Toplanması ve Analizi...................................................................................................3

6. Sonuçların Açıklanması ve Yorum Yapılması................................................................................3

Türk Masallarındaki Ana Temalar............................................................................................................4

1. Türk Kültürünün Ortak Motiflerini Yansıtması.........................................................................4

2. Doğaüstü Unsurların Yansıması...............................................................................................4

3. Kahramanlık Hikayelerinin Yansıması......................................................................................4

4. Ahlaki Derslerin Yansıması......................................................................................................5

5. Toplumsal Değerlerin Yansıması..............................................................................................5

Türk Masallarındaki Karakterlerin Yansıması..........................................................................................5

Sonuç......................................................................................................................................................5

KAYNAKÇA..............................................................................................................................................6

1
 PROJE RAPORU HAZIRLAMA BASAMAKLARI

Adı ve Soyadı : ARYA GÜNDÜZ

Sınıfı : 5/A

Proje Konusu ve Ürünü : Türk masallarındaki motifler ve karakterler, Türk kültürünün geçmişten
günümüze uzanan özelliklerini gösterir.

1. Niçin bu proje konusunu ve ürününü seçtim?

2. Zamanımı nasıl kullanacağım?

3. Bu projeyi yapma amacım nedir?

4. Ele alacağım problem (araştırma sorusu) nedir?

5. Projeyi hazırlarken hangi kaynaklardan ve araç-gereçlerden yararlanacağım?

2
6. Projeyi Hazırlama Sürecim:

Aşağıdaki sorulara yanıt vererek proje hazırlama sürecinizi en az 100, en çok 250 kelime ile
anlatınız. • Konuyu nasıl inceledim?

• Projeyi tamamlamak için neler yapmayı düşündüm? Neleri yapabildim? Neleri yapamadım?

• Kimlerle, nasıl iş birliği yaptım?

• Proje sunum dosyam için neler hazırladım?

• Öğretmenimin ara değerlendirmelerinden nasıl yararlandım?

• Süreçte ne gibi zorluklar ile karşılaştım?

3
KAYNAKÇA:

1. Çobanoğlu, Ö. (2016). Tarihte ve günümüzde masal kavramı ve Türk masal geleneği üzerine
tespitler. Çaydanlık Dergisi, Rize MEB

2. Demirkan, T. (2008).Yaz Masalları. Türkiye: Yapı Kredi Yayınları

3. Özer, D. (2019)Keloğlan masallarının değer aktarımı açısından incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi,
Kütahya Dumlupınar Üniversitesi

4
 TÜRK MASALLARINDAKİ MOTİFLER VE KARAKTERLERİN TÜRK KÜLTÜRÜNÜN GEÇMİŞTEN
GÜNÜMÜZE UZANAN ÖZELLİKLERİNİ YANSITMASI: BİR İNCELEME

Giriş

Türk masalları, Türk kültürünün önemli bir parçasıdır ve geçmişten günümüze kadar aktarılmıştır. Bu
çalışma, Türk masallarındaki motifler ve karakterlerin Türk kültürünün geçmişten günümüze uzanan
özelliklerini nasıl yansıttığını incelemeyi amaçlamaktadır. Masallardaki temalar, motifler ve karakterler,
Türk toplumunun tarihini, değerlerini ve yaşam tarzını yansıtarak kültürel bir bellek işlevi görür.

1. Problemin Fark Edilmesi ve Tanımlanması

Türk masallarının kültürel birikimimizde önemli bir yeri olduğu bilinmektedir. Ancak, bu masallardaki
motifler ve karakterlerin Türk kültürünün geçmişten günümüze uzanan özelliklerini ne şekilde
yansıttığına dair detaylı bir analiz henüz yapılmamıştır.

2. Problemle İlgili Mevcut Araştırma ve Bilgilerin İncelenmesi

Birçok araştırma, Türk masallarının derin köklere sahip olduğunu ve Türk kültürünün önemli
unsurlarını içerdiğini göstermektedir. Ancak, bu çalışmaların çoğu genellikle belirli temalar veya
bölgesel farklılıklara odaklanır ve geniş kapsamlı bir analiz sunmaz.

3. Araştırma Problemi Cümlesi Oluşturulması

Bu çalışmanın ana sorusu şudur: Türk masallarındaki motifler ve karakterler, Türk kültürünün
geçmişten günümüze uzanan özelliklerini nasıl yansıtır?

4. Araştırma Yöntemine Karar Verilmesi

Bu araştırma, nitel araştırma yöntemlerini kullanarak gerçekleştirilecektir. Türk masallarından örnekler

seçilerek analiz edilecek ve bu masallardaki motiflerin ve karakterlerin Türk kültürüyle nasıl
ilişkilendirildiği belirlenecektir.

5. Verilerin Toplanması ve Analizi

Masallardan alınan örnekler, içerik analizi ve tematik analiz yöntemleriyle incelenecektir. Masallardaki
motifler, temalar ve karakterlerin Türk kültürünün belirli yönlerini nasıl yansıttığına dair bulgular
ortaya konacaktır.

6. Sonuçların Açıklanması ve Yorum Yapılması

Araştırmanın sonuçları, Türk masallarındaki motifler ve karakterlerin Türk kültürünün geçmişten

günümüze uzanan özelliklerini nasıl yansıttığını daha iyi anlamamıza yardımcı olacaktır. Bu, Türk
halkının tarihini, değerlerini ve yaşam tarzını anlamak için önemli bir katkı sağlayabilir.

5
Bu çalışma, Türk masallarının kültürel önemini ve derinliğini vurgulayarak Türk kültürünün köklerini
anlamamıza yardımcı olmayı amaçlamaktadır.

Türk masalları, Türk kültürünün zengin bir parçası olarak tarih boyunca kuşaktan kuşağa aktarılmıştır.
Bu masallar, içerdikleri motifler ve karakterler aracılığıyla Türk kültürünün derin özelliklerini
yansıtmaktadır. Bu makalede, Türk masallarındaki motifler ve karakterlerin, Türk kültürünün
geçmişten günümüze uzanan özelliklerini nasıl yansıttığını inceleyeceğiz.

TÜRK MASALLARINDAKİ ANA TEMALAR

Türk masalları, genellikle doğaüstü unsurlar, kahramanlık hikayeleri, ahlaki dersler ve toplumsal
değerlerle doludur. Bu temalar, Türk toplumunun tarih boyunca benimsediği değerleri ve inançları
yansıtır.

1. Türk Kültürünün Ortak Motiflerini Yansıtması

Türk masallarında ananelere, adaba, karşılama ve uğurlamaya, yemek kültürüne, giyim kuşama ve
kültürün pek çok ortak öğesine atıf bulmak kolaydır. Örneğin, misafirperverlik Türk kültüründe önemli
bir değerdir ve Keloğlan masalında da bu değer ön plana çıkmaktadır. Ayrıca, masalda düğünler,
bayramlar ve Türk kültürünü yansıtan diğer özel günler gibi geleneksel kutlamalara da sıklıkla yer
verilir.

Keloğlan masalında Türk mutfağına ait yemekler bulunur. Örneğin kebap, pide, pilav, baklava gibi
yemekler masalda yer alır. Türk mutfağı zengin bir kültürel mirasa sahiptir ve masalda da bu çeşitlilik
giyimden yemeğe, gelenek ve göreneklerden birçok tutum ve davranış ile söylemlere kadar
gözlemlenmektedir.

Keloğlan masalında geleneksel Türk kıyafetleri yer alır. Örneğin, genellikle beyaz renkte olan şalvar ve
gömlek kombinasyonu, erkek karakterlerin sıkça giydiği bir kıyafettir. Kadın karakterler ise sıkça uzun
etekler, gömlekler ve başlarını örten eşarplar kullanarak Türk geleneksel kıyafet yapısına uygun
giyinme tarzı sergilerler.

2. Doğaüstü Unsurların Yansıması

Birçok Türk masalında doğaüstü varlıklar ve olaylar önemli bir yer tutar. Örneğin, "Keloğlan"
masallarında sık sık periler, cinler ve diğer mitolojik yaratıklarla karşılaşılır. Bu doğaüstü unsurlar, Türk
halkının mitolojik inançlarını ve mistik düşüncelerini yansıtır. Peri Kızı masalında Peri Kızı, iki kardeşiyle
denizde yaşarken denize atılan oltayla, dünya hayatını merak ettiği için dünyaya çıkmıştır. Daha sonra
delikanlıyla evlenen peri kızı, masal boyunca gösterdiği olağanüstü özellikleri vardır. Bunlar,

6
parmaklarını balık gibi kızartması, ateşe gel deyince ateşin gelmesi, yağ küpü ve bal küpüyle konuşup
onları çarşıya göndermesi gibi… Diğer olağanüstü varlıklar ise, yağ küpü ve bal küpüdür. Bu iki varlığın
olağanüstü özellikleri peri kızıyla konuşup, sanki insanmışlar gibi pazara yürüyerek gitmeleridir.

3. Kahramanlık Hikayelerinin Yansıması

Kahramanlık hikayeleri, Türk toplumunun kahramanlık kültürünü ve değerlerini yansıtır. Mazlum köy
delikanlısı Keloğlan bile cesur, gözü pek, kendine güvenen, korku bilmez ve mücadeleci özellikleriyle
bir halk kahramanıdır. Otoritenin karşısında halkı temsil eder. Haksızlığa, adaletsizliğe, zorbaya,
kötülüğe karşı mücadele eder. Bu yönüyle Türk masallarındaki kahramanlık hikayeleri, genellikle
cesaret, adalet ve sadakat gibi erdemleri vurgular.
Örneğin, "Türk Masallarında Efsanevi Kahramanlar" adlı bir derlemede, destansı figürlerin cesaret ve
mücadele ruhunu simgelediği belirtilmektedir.

4. Ahlaki Derslerin Yansıması

Türk masalları, genellikle ahlaki dersler ve öğretiler içerir. Türk toplumunun değer yargılarını ve ahlaki
prensiplerini aktarır. Keloğlanın adaletsizliğe baş kaldırısı ön plandadır.

Peri Kızı masalında köylü kadın, delikanlının sorduğu soru karşısında onunla dalga geçer ve delikanlıya
yalan söyler. Sonra da bu yalanını düzeltmek yerine yalanını devam ettirir. Olumsuz özellikler taşıyan
bir kahramandır. Yalan kavramının toplumumuzda hoş karşılanmadığı vurgulanır.

5. Toplumsal Değerlerin Yansıması

Türk masalları, genellikle toplumsal ilişkiler, aile yapısı ve toplumsal normlar hakkında bilgi verir.
Örneğin, "Çatal Yürek" masalı, toplumun bir arada yaşama ve dayanışma kültürünü yansıtır. Bu
masallar, Türk toplumunun sosyal yapılarını ve değerlerini yansıtır. Keloğlan masallarında dürüstlük,
sorumluluk, yardımseverlik, sevgi, saygı, dostluk ve adalet gibi toplumsal değerlere sıklıkla vurgu
yapılmaktadır.

Kara Kedi masalında cömertlik, iyilik yapma gibi olumlu kişilik özellikleri kazandırılmaktadır.
Kıskançlığın ve bencilliğin zararını, kişinin yine kendisinin göreceği örneklendirilerek çocuklar günlük
hayatın gerçeklerine karşı bilinçlendirilmişlerdir.

Türk Masallarındaki Karakterlerin Yansıması

Türk masallarındaki karakterler, genellikle tipik Türk toplumunun karakteristik özelliklerini yansıtır.
Kahramanlar genellikle cesur, zeki ve kurnazdır, kötü karakterler ise hilekâr ve açgözlüdür. Ancak bir

7
masal kahramanının ikircikli yapısına da masallarda denk gelmek mümkündür. Çoğu masallarda
Keloğlan saf, temiz, akıllı, kendine güvenen, güler yüzlü ve iyiliksever ve mücadelecidir. Bazı
masallarda ise Keloğlan, başta kurnazlık, düzenbazlık ve hilebazlık olmak üzere, kötü kalplilik, kabalık,
acımasızlık, insanlara acı çektirmekten zevk alma, uykuculuk, tembellik gibi olumsuz özellikleri ile ön
plana çıkarılır.
Bu karakterler, Türk toplumunun tarih boyunca benimsediği erdemleri ve değerleri yansıtır.

Sonuç

Masallar, toplumların belleklerinden sözlü olarak intikal eden edebi eserlerdir. Yüzyıllar boyunca
değişik coğrafyalarda insan malzemesinin dimağında vücut bulan ve dilden dile dolaşarak nine ve
dedelerimiz yoluyla yeni nesillere ulaşan masallar, toplumsal hafızanın bellekleri olagelmiştir.
Toplumların belleklerini ve yaşamlarını belirlemede etkin rol oynayan masallar vesilesiyle genç
dimağlar hayal gücü gibi bir kuvvetle bezenerek büyümüşlerdir. Ulaşılması ve gerçekleşmesi güç olan
amaçlar doğaüstü kuvvetlerle iç içe geçerek bir anda bambaşka dünyaların kapılarını aralamış ve
masallara temel oluşturan öğeleri teşkil etmiştir.

Türk masallarındaki motifler ve karakterler, Türk kültürünün geçmişten günümüze uzanan özelliklerini
yansıtarak kültürel bir bağ kurar. Doğaüstü unsurlar, kahramanlık hikayeleri, Türk örf ve ananeleri,
misafirperverliği, ahlaki dersler ve toplumsal değerler aracılığıyla Türk masalları, Türk toplumunun
derin kültürel mirasını aktarır.

Bu çalışma, Türk masallarının motifler ve karakterler üzerinden Türk kültürünün zenginliğini ve

çeşitliliğini vurgulamaktadır. Bu masallar, Türk halkının tarihini, değerlerini ve yaşam tarzını anlamak
için önemli bir kaynaktır.

8
9