İsim: No: Salon: 10 Kasım 2009

İmza:

ELEKTRİK MAKİNALARI I – ARASINAV ‐ Çözümler boşluklarda verilmelidir – Süre 70 Dakikadır

1) <30p> İdeal transformatörden başlayarak, gerçek transformatörde ideal transformatöre göre bulunan farkları
yazıp, bu farkların etkilerini adım adım katkılayarak, sekonderi primere indirgenmiş eşdeğer devreyi elde ediniz.
Devre parametrelerinin nasıl indirgeneceğine ilişkin bağıntıları da vererek açıklayınız.
Not: Sadece eşdeğer devreyi çizenler değerlendirme dışı kalacaktır. Çözümü verdiğinizde, hangi elemanın ne
amaçla konulduğunu ve indirgeme esnasında nasıl işlem gördüğünü aşama aşama vermeyi unutmayınız.

2) <25p> Kosinüs formunda gerilim ile uyarılmış bir demir çekirdekli (doyma durumunda çalışmakta) endüktansın
harmonikli akım çekmesini şekiller çizerek ve gerekli ifadeleri vererek gösteriniz.
 3) Dökme çelikten yapılmış
yuvarlak kesitli toroid
yapıdaki manyetik çekirdek
yukarıdaki şekilde
verilmiştir. N1=150 Sarım ve
N2=100 Sarımdır. r1=6 cm,
r2=10 cm dir. Akım; doğru
akımdır. Kesitte akı
yoğunluğu homojen kabul
edilecektir.

a) <5p> Şekil üzerinde en büyük endüktans sağlanacak şekilde iki bobini uygun şekilde bağlayınız (Hangi uçlar
birbirine bağlanır ve hangi uçlardan akım uygulanır). Bundan sonraki şıklarda bu bağlantıya göre işlem
yapılacaktır. Bu şık yanlış ise diğerleri değerlendirilmeyecektir!

b ile d bağlanır, akım a ile c den uygulanır. Ya da; a ile c bağlanır, akım b ile d den uygulanır.

b) <10p>Toroidin ortalama yarıçapındaki akı yoğunluğunu 1.1T yapmak için gerekli bobin akımını hesaplayınız.

Dökme çeliğin mıknatıslanma eğrisinden gerekli H=800 At/m olarak okunur. Toplam sarım sayısı 250 sarım
olur. Ortalama yarıçap 8 cm dir. ℓ 2 8 · 10 0,503 olur.

800 0,503
; 1,608
250

c) <10p> Çekirdek akısı Weber cinsinden ne olur?

Kesit 2 · 10 1,257 · 10

1,1 · 1,257 · 10 1,382 · 10 1,382

d) <20p> Şayet şekildeki A A' kesitinde 2mm 'lik hava aralığı açılırsa, aynı akı yoğunluğunu sürdürmek için bobin
akımı ne olur?

1,1 3
1,375 · 10 /
800

ℓ 0,503 2 · 10
2,899 · 10 /
· 1,375 · 10 · 1,257 · 10

ℓ 2 · 10
1.266 · 10 /
· 4 · 10 · 1,257 · 10

1,556 · 10 / Aynı akı yoğunluğu için aynı akı akmalıdır.

, ·
1,382 · 10 8,604