COMPARATIVE POLITICS 16.12.

2021

Today I will talk about transitions between political regimes. Translations from
democracies to authoritarian regimes and authoritarian regimes to democracy. Last couple
weeks I talked about democracies and non-democracies. I already told you that today the basic
distinction about political regimes is whether it is a democracy or not. Democracy is the basic
political regime. Perhaps the most legitimate political regime of our time. But that was not the
case in history. Democracy became the most legitimate political regime only very recently after
the 70s and 80s. Today this democratic idea is closed to non-negotiable. Even the non-
democratic movements, regimes, or political leaders refer to democracy very interestingly. For
example, authoritarian rulers seldom reject democracy openly. Instead, they argue that their
people are not ready for democracy or some authoritarian leaders argue that their system is
more democratic than it looks. Or liberation movements insist that they are more democratic
than the regimes. They seek to replace. International institutions, financial institutions of course
they are more interested in the market reforms but they also feel compared to call regular
elections and other democratic political reforms.
So the idea of democracy is prevalent in today's world. But as I also mentioned before
there are different types of democracies and different types of authoritarian regimes. There are
also ups-downs between these types. And this is a very exciting topic because all these ups and
downs and transitions are still happening and will continuously happen in front of us. Let me
give you a few recent examples.
For example Tunisia very recent and contemporary up today example. Tunisia became a
democracy in 2011. And although they had a serious political and economic crisis. Tunisians
have succeeded to maintain their democracy until recently from 2011 to 2021. Yet the president
of Tunisia suspended the constitution. And he solved the parliament. It’s a kind of civilian coup
weakness in Tunisia. We all watched Tunisia become a democracy. They had a longly
authoritarian regime for 30 years. Then Tunisia in front of us turns into a democracy. They had
very successful constitution-making. Then elections change of the rulers, change of the ruling
political parties, change of the government's rule, etc. Then again in front of us, Tunisia had
turned into a kind of non-democracy. It’s a transition period but it’s obviously not democracy.
Another example is Egypt. Just like Tunisia had a transition to democracy in 2011. But in
a couple of years in 2013 Egypt experienced a military coup. And the authoritarian regime was
restored.
For example in Thailand, there were two military coups in a decade. Things are not going
well there.
Venezuela struggles with populist leaders Maduro now and Chavez before Maduro. Both
of them have authoritarian inclinations as all the populists. And Venezuela either will become a
closed or full autocracy. Right now things are going through a more authoritarian regime.
In our country, Turkey, we had a transition from a one-party regime to democracy in
1946. The regime initiated that transition. One party regime initiated that democratization.
There was no popular bottom-up movement or pressure. In that sense, Turkish democratization
is a kind of unique, a decision made by the state elite without pressure from society. Then we
had a military coup in 1960, another intervention in 1971, another full military coup in 1980,
another intervention in 1997. We also had attended interventions in 2007 and 2016. Turkish
military seems to be very interested in politics. But interestingly they do not establish long-term
military regimes. These are all interesting cases and all happening in front of us. These kinds of
Bugü n siyasi rejimler arasındaki geçişlerden bahsedeceğ im. Demokrasilerden otoriter rejimlere
ve otoriter rejimlerden demokrasiye çeviriler. Geçen haftalarda demokrasiler ve demokrasi
olmayanlar hakkında konuştum. Bugü n size, siyasi rejimlerle ilgili temel ayrımın demokrasi olup
olmadığ ı olduğ unu sö ylemiştim. Demokrasi, temel siyasi rejimdir. Belki de zamanımızın en
meşru siyasi rejimi. Ama tarihte durum bö yle değ ildi. Demokrasi, 70'ler ve 80'lerden sonra
ancak çok yakın zamanda en meşru siyasi rejim haline geldi. Bugü n bu demokratik fikir, pazarlık
konusu olamaz. Demokratik olmayan hareketler, rejimler veya siyasi liderler bile demokrasiden
çok ilginç bir şekilde bahsediyor. Ö rneğ in, otoriter yö neticiler demokrasiyi nadiren açıkça
reddederler. Bunun yerine, halklarının demokrasiye hazır olmadığ ını veya bazı otoriter liderler
sistemlerinin gö rü ndü ğ ü nden daha demokratik olduğ unu iddia ediyorlar. Ya da kurtuluş
hareketleri, rejimlerden daha demokratik olduklarında ısrar ediyor. Değ iştirmeye çalışırlar.
Uluslararası kurumlar, finans kurumları elbette piyasa reformlarıyla daha çok ilgileniyorlar ama
aynı zamanda dü zenli seçimler ve diğ er demokratik siyasi reformlarla karşılaştırıldığ ında
kendilerini hissediyorlar.
Dolayısıyla demokrasi fikri bugü nü n dü nyasında yaygındır. Ancak daha ö nce de belirttiğ im gibi,
farklı demokrasi tü rleri ve farklı tü rde otoriter rejimler vardır. Bu tü rler arasında da iniş çıkışlar
vardır. Ve bu çok heyecan verici bir konu çü nkü tü m bu iniş çıkışlar ve geçişler hala oluyor ve
sü rekli ö nü mü zde olacak. Size gü ncel birkaç ö rnek vereyim.
Ö rneğ in Tunus çok yeni ve gü nü mü ze kadar çağ daş bir ö rnek. Tunus 2011'de demokrasi oldu.
Hem de ciddi bir siyasi ve ekonomik kriz yaşamalarına rağ men. Tunuslular 2011'den 2021'e
kadar yakın zamana kadar demokrasilerini korumayı başardılar. Yine de Tunus cumhurbaşkanı
anayasayı askıya aldı. Ve parlamentoyu çö zdü . Tunus'ta bir tü r sivil darbe zayıflığ ı. Tunus'un
demokrasiye dö nü şmesini hepimiz izledik. 30 yıl boyunca uzun sü redir otoriter bir rejimleri
vardı. Sonra ö nü mü ze çıkan Tunus bir demokrasiye dö nü şü yor. Çok başarılı bir anayasa yaptılar.
Sonra seçimler yö neticilerin değ işmesi, iktidardaki siyasi partilerin değ işmesi, hü kü metin
kuralının değ işmesi vb. Sonra yine ö nü mü ze çıkan Tunus bir nevi demokrasisizliğ e dö nü şmü ştü .
Bu bir geçiş dö nemi ama belli ki demokrasi değ il.
Bir diğ er ö rnek ise Mısır. Tıpkı Tunus'un 2011'de demokrasiye geçişi gibi. Ama 2013'te birkaç yıl
içinde Mısır bir askeri darbe yaşadı. Ve otoriter rejim restore edildi.
Ö rneğ in Tayland'da on yılda iki askeri darbe oldu. Orada işler iyi gitmiyor.
Venezuela şimdi popü list liderler Maduro ve Maduro'dan ö nce Chavez ile mü cadele ediyor. Her
ikisi de tü m popü listler gibi otoriter eğ ilimlere sahiptir. Ve Venezuela ya kapalı ya da tam bir
otokrasi olacak. Şu anda işler daha otoriter bir rejimden geçiyor.
Ü lkemizde, Tü rkiye'de 1946'da tek parti rejiminden demokrasiye geçiş yaşadık. Bu geçişi rejim
başlattı. Tek parti rejimi bu demokratikleşmeyi başlattı. Aşağ ıdan yukarıya popü ler bir hareket
ya da baskı yoktu. Bu anlamda Tü rkiye'nin demokratikleşmesi bir nevi ö zgü ndü r, toplum baskısı
olmaksızın devlet elitinin aldığ ı bir karardır. Sonra 1960'da bir askeri darbe, 1971'de bir
mü dahale, 1980'de bir tam askeri darbe, 1997'de bir mü dahale daha oldu. 2007 ve 2016'da da
mü dahalelere katıldık. Tü rk ordusu siyasetle çok ilgili gö rü nü yor. Ama ilginç bir şekilde uzun
vadeli askeri rejimler kurmuyorlar. Bunların hepsi ilginç vakalar ve hepsi ö nü mü zde oluyor. Bu
tü r geliştirmeler devam edecek. İzleyeceğ iz, gö zlemleyeceğ iz ve anlamaya çalışacağ ız. Bu yü zden
rejim geçişi çok heyecan verici bir konu.
 development will continue. We will watch, observe while we will try to understand.
That’s why regime transition is a very exciting topic.
So our questions are: Why a country becomes a democracy? Why does a democracy
collapse into authoritarianism? Why in some countries’ military are more likely to intervene in
politics? Why do some military regimes establish longer-term dictatorships? Why do some
militaries prefer to go back to barracks in a shorter time? What are the mechanisms behind
these developments?
Let's first talk about democratization a bit. As an answer to these questions concerning
democratization, concerning a transition from authoritarian rule to democracy; one of the most
popular and important scholars is Samuel P. Huntington. He published a book named The Third
Wave of Democratization. According to Huntington; there have been three major waves of
democratization. If you look at your book page 121, there's a table. It gives you the timing of the
democratization waves. If you look at this table, there are also reverse vawes. First, there is a
veil of democratization and some countries become democracies, a significant number of
countries become democracies. Then we have a reverse vawe where autocratization is more
prevalent. Then we have a second vawe of democratization again a spread of democracies in the
world then another reverse vawe and the rise of authoritarian regimes. And finally, we have the
last democratization wave that started in 1974 when Portugal became a democracy.
So the first wave of democratization, it was a long way started in the early 19th century
and continued until the rise of totalitarian regimes in the 1920s. So it's longer than a hundred
years of vawe. And this is the most important critics against one of the more important critics
against Huntington. How can we call something that takes place for 150 years as a vawe because
vawe should be shorter not that long? He called that first vawe of democracy. And the first
modern democracies in West Europe and North America established in this way like the United
States of America, United Kingdom, France, and Germany were products of these vawe. From
1925 to the end of the 2nd world war, 1925 to 1945 there was a reverse wave where the world
was the world witnessed the rise of totalitarian and authoritarian regimes. Germany, Italy,
Russia, and many other European countries turned to either fascism or communism or other
kinds of authoritarian regimes. But when the Western powers won the war against fascism let
by Germany and Japan.
Then we had a second vawe of democratization. We had new countries also in the world
with newly independent countries. They turn into democracies. Then losers of the war were also
pushed to democracy by United States. For example, Germany or Japan became a democracy that
the enforced by the United States. So that counts as a second vawe. And it starts at the end of the
war and goes until 1960.
Then a reverse way from 1960 to 1974 more countries became authoritarian regimes.
And then finally most important democratization wave started in 1974 and continued until the
end of the 90s. The third vawe is the most important democratization vawe because first time in
world history the number of democratic countries became more than the number of non-
democracies. Indeed when we look at the numbers, this third vawe first of all as I mentioned
started in Portugal with the overthrow of the Salazar Regime in 1974. This transition was named
the carnation revolution. It was a bloodless revolution, a transition. It’s called the carnation
revolution because the people protesting in the streets, put carnations to the rifles of soldiers.
And soldiers did not use excessive violence. They didn’t shoot at people. So it was a kind of a
bloodless revolution and these carnations on the rifles became a symbol of these transitions.
That year 1974, the number of democracies accounts for only a quarter of the countries
in the world. Just 25% of the country was democratic at that time. That propotion rises to 36%
in 1984. And to 46% in 1990. And around that time we have the end of the Cold War, the
collapse of
Ö yleyse sorularımız: Bir ü lke neden demokrasiye dö nü şü r? Bir demokrasi neden otoriterliğ e
dö nü şü r? Neden bazı ü lkelerde ordunun siyasete mü dahale etme olasılığ ı daha yü ksek? Neden
bazı askeri rejimler daha uzun vadeli diktatö rlü kler kurar? Neden bazı askerler daha kısa sü rede
kışlaya dö nmeyi tercih ediyor? Bu gelişmelerin arkasındaki mekanizmalar nelerdir?
Ö nce biraz demokratikleşmeden bahsedelim. Demokratikleşme, otoriter yö netimden
demokrasiye geçişle ilgili bu sorulara yanıt olarak; en popü ler ve ö nemli bilim adamlarından biri
Samuel P. Huntington'dur. Demokratikleşmenin Ü çü ncü Dalgası adlı bir kitap yayınladı.
Huntington'a gö re; ü ç bü yü k demokratikleşme dalgası yaşandı. Kitabınızın 121. sayfasına
bakarsanız, bir tablo var. Demokratikleşme dalgalarının zamanlamasını verir. Bu tabloya
bakarsanız ters dalgalar da var. Birincisi, bir demokratikleşme perdesi var ve bazı ü lkeler
demokrasi oluyor, ö nemli sayıda ü lke demokrasi oluyor. O zaman otokratlaşmanın daha yaygın
olduğ u bir ters dalgamız var. Sonra ikinci bir demokratikleşme dalgası var, yine dü nyada
demokrasilerin yayılması, ardından bir başka ters dalga ve otoriter rejimlerin yü kselişi. Ve son
olarak, 1974'te Portekiz'in demokrasiye geçmesiyle başlayan son demokratikleşme dalgasına
sahibiz.
Dolayısıyla ilk demokratikleşme dalgası, 19. yü zyılın başlarında başlayan uzun bir yoldu ve
1920'lerde totaliter rejimlerin yü kselişine kadar devam etti. Yani yü z yıllık vawe'den daha uzun.
Ve bu, Huntington'a karşı en ö nemli eleştirmenlerden birine karşı en ö nemli eleştirmen. Vawe o
kadar uzun değ il, kısa olmalı diye, 150 yıldır devam eden bir şeye nasıl vawe diyebiliriz? O,
demokrasinin ilk dalgasını aradı. Batı Avrupa ve Kuzey Amerika'da bu şekilde kurulan Amerika
Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Fransa ve Almanya gibi ilk modern demokrasiler de bu
akımın ü rü nleriydi. 1925'ten 2. dü nya savaşının sonuna kadar, 1925'ten 1945'e kadar, dü nyanın
totaliter ve otoriter rejimlerin yü kselişine tanık olduğ u bir ters dalga vardı. Almanya, İtalya,
Rusya ve diğ er birçok Avrupa ü lkesi ya faşizme, ya komü nizme ya da diğ er tü rden otoriter
rejimlere yö neldi. Fakat faşizme karşı savaşı Batılı gü çler kazandığ ında Almanya ve Japonya'ya
izin verdi.
Sonra ikinci bir demokratikleşme dalgası yaşadık. Yeni bağ ımsız ü lkelerle birlikte dü nyada da
yeni ü lkelerimiz oldu. Demokrasiye dö nü şü yorlar. Ardından savaşın kaybedenleri de ABD
tarafından demokrasiye itildi. Ö rneğ in Almanya ya da Japonya, Amerika Birleşik Devletleri
tarafından dayatılan bir demokrasi haline geldi. Yani bu ikinci bir vawe sayılır. Ve savaşın
sonunda başlar ve 1960'a kadar sü rer.
Sonra 1960'dan 1974'e ters bir şekilde daha fazla ü lke otoriter rejimler haline geldi. Ve nihayet
en ö nemli demokratikleşme dalgası 1974'te başladı ve 90'ların sonuna kadar devam etti. Ü çü ncü
dalga en ö nemli demokratikleşme dalgasıdır çü nkü dü nya tarihinde ilk kez demokratik ü lke
sayısı demokratik olmayan ü lke sayısından fazla olmuştur. Nitekim rakamlara baktığ ımızda bu
ü çü ncü dalga ilk olarak bahsettiğ im gibi Portekiz'de 1974'te Salazar Rejimi'nin devrilmesiyle
başladı. Bu geçişe karanfil devrimi adı verildi. Kansız bir devrim, bir geçişti. Karanfil devrimi
deniyor çü nkü sokaklarda protesto edenler askerlerin tü feklerine karanfil atıyor. Ve askerler
aşırı şiddet kullanmadılar. İnsanlara ateş etmediler. Yani bir nevi kansız bir devrim oldu ve
tü feklerin ü zerindeki bu karanfiller bu geçişlerin simgesi oldu.
O yıl 1974, demokrasilerin sayısı dü nyadaki ü lkelerin sadece dö rtte birini oluşturuyor. O
zamanlar ü lkenin sadece %25'i demokratikti. Bu oran 1984'te %36'ya, 1990'da ise %46'ya
yü kseliyor. Ve o sıralarda Soğ uk Savaş'ın sonu, Sovyetler Birliğ i'nin çö kü şü ve Avrupa'daki
Komü nist rejimler var.
 the Soviet Union and the Communist regimes in Europe. The symbol of this was of course
the collapse of the Berlin Wall. After the collapse of the Berlin Wall the proportion of
democracies in the world rose to 48% in 1991, and 58% in 1995 and finally 62% in 2005. This is
a huge vawe of democratization. Yet there were some democracies collapsed during this time
and especially since the early 2000s. 29 of third-way democracies experienced short-term
interruptions of their democracies. However 27 democracy is totally collapsed with military
coups or other methods such as in Sudan in 1989, Pakistan in 1999, Russia in 2000 or Nigeria in
2011. These countries collapsed and turn into authotarian regimes. And since 1999, 30
democracies either collapsed or decline which is twice as previous decade. Some of these
countries are big, strong and strategically important countries like Russia, Pakhistan, Nigeria,
Venezuela, Philippines or Kenya. These are either global powers or important regional powers.
So what happened since the early 2000s especially since 2005? First of all we had a
global financial crisis in 2008. But interestingly the decline of democracy started earlier than this
global financial crisis. In Africa there was a very significant decline. Africa as you know the least
developed region, continents in the world especially in the sub-Saharan Africa. Low levels of
GDP, education, life expectancy and weak state institutions… In Latin America the rise of
populist leaders and democratic erosion go together. There was only hope around this time, it
was Arab Spring. It could start a new vawe of democratization because Arab world is the only
region where non of these democratization vawes could reach. First, second and third vawe of
democratization did not touch in Arab regions. So it was also a hope about global rise of
democracy. But Arab Spring was mostly a fail. And of course we have the influence of Russia and
China as global powers. They are very important factors of the decline of democracy. As I
mentioned last week authoritarianism has an attraction. it is a kind of appealing imagine that
you are president of a country wouldn't you like to rule like China sometimes? Maybe a year? A
strong central authority, fast decision making. So this is a kind of overview of what’s going on in
the world concerning regime transitions.
We were talking about the regime transitions. When we look at the global experience
basically there are two kinds of causes of democratization or autocratization. The first category
is domestic causes. And the second category is international causes. Domestic causes are factors
that are related to countries’ economies, cultures, histories, institutions, and political actors.
Some conditions or decisions facilitate regime change. On the other hand, there are international
colleges examples of global powers and may help or impede station some International causes.
For example, some global powers may help democratization. Also some international
organizations like European Union. It’s a regional power for democracy. Also democratization
waves they are themselves as can be considered as international causes. Because the vawe
creates a kind of domino effect. So they look at each other, they influence from each other. For
that reason, the vawe or domino effect is considered as one of the international causes. So I will
get into the details of each category.
First, let’s start with the domestic cause of regime change. For example when we ask why
the countries do not have democracy? One of the first things it comes to mind is political culture.
Many people argue that to have democracy you need a democratic political culture. So for this
argument, you need a certain kind of culture to have a democracy. If citizens and political actors
give value to political equality, participation, freedom, then a democratic regime is more likely to
emerge but also democracy is more likely to be stable and consolidated. So you need a certain
kind of political culture to have democracy and stay in democracy.
In short, this argument can summarize in one sentence: no democracy without
democrats. This kind of culture is called civic culture. A nation with a civic culture that
participates in public affairs has a lively civil society and believes in political equality and rule of
law. Also, trust other citizens and state institutions, and state officials. They have higher levels of
toleration for others.
Bunun simgesi elbette Berlin Duvarı'nın yıkılmasıydı. Berlin Duvarı'nın yıkılmasından sonra
dü nyadaki demokrasilerin oranı 1991'de %48'e, 1995'te %58'e ve nihayet 2005'te %62'ye
yü kseldi. Bu bü yü k bir demokratikleşme dalgasıdır. Ancak bu sü reçte ve ö zellikle 2000'li yılların
başından itibaren çö ken bazı demokrasiler oldu. Ü çü ncü yol demokrasilerinin 29'u
demokrasilerinde kısa sü reli kesintiler yaşadı. Ancak 1989'da Sudan'da, 1999'da Pakistan'da,
2000'de Rusya'da ya da 2011'de Nijerya'da olduğ u gibi askeri darbeler veya başka yö ntemlerle
27 demokrasi tamamen çö kertilmiştir. Bu ü lkeler çö kerek otoriter rejimlere dö nü şmü ştü r. Ve
1999'dan beri, 30 demokrasi ya çö ktü ya da ö nceki on yılın iki katı olan dü şü ş yaşadı. Bu
ü lkelerden bazıları Rusya, Pakistan, Nijerya, Venezuela, Filipinler veya Kenya gibi bü yü k, gü çlü
ve stratejik açıdan ö nemli ü lkelerdir. Bunlar ya kü resel gü çler ya da ö nemli bö lgesel gü çlerdir.
Peki 2000'lerin başından, ö zellikle 2005'ten bu yana ne oldu? Her şeyden ö nce 2008'de kü resel
bir mali kriz yaşadık. Ama ilginç bir şekilde demokrasinin gerilemesi bu kü resel mali krizden
daha ö nce başladı. Afrika'da çok ciddi bir dü şü ş oldu. Afrika bildiğ iniz gibi dü nyanın en az
gelişmiş bö lgesi, kıtalar ö zellikle Sahra altı Afrika'da. Dü şü k GSYİH seviyeleri, eğ itim, yaşam
beklentisi ve zayıf devlet kurumları… Latin Amerika'da popü list liderlerin yü kselişi ve
demokratik erozyon birlikte ilerliyor. Bu sefer sadece umut vardı, Arap Baharıydı. Yeni bir
demokratikleşme dalgası başlatabilir, çü nkü Arap dü nyası bu demokratikleşme dalgalarının
hiçbirinin ulaşamadığ ı tek bö lgedir. Birinci, ikinci ve ü çü ncü demokratikleşme dalgası Arap
bö lgelerine dokunmadı. Dolayısıyla demokrasinin kü resel yü kselişi için de bir umuttu. Ancak
Arap Baharı çoğ unlukla başarısız oldu. Ve elbette kü resel gü çler olarak Rusya ve Çin'in etkisine
sahibiz. Bunlar demokrasinin gerilemesinde çok ö nemli etkenlerdir. Geçen hafta bahsettiğ im gibi
otoriterliğ in bir çekiciliğ i var. Bir ü lkenin başkanı olduğ unuzu hayal etmek biraz cezbedici,
bazen Çin gibi yö netmek istemez miydiniz? Belki bir yıl? Gü çlü bir merkezi otorite, hızlı karar
alma. Yani bu, rejim geçişleriyle ilgili olarak dü nyada neler olup bittiğ ine dair bir tü r genel bakış.
Rejim geçişlerinden bahsediyorduk. Kü resel deneyime baktığ ımızda temelde iki tü r
demokratikleşme veya otokratlaşma nedeni vardır. İlk kategori ev içi nedenlerdir. İkinci
kategori ise uluslararası nedenlerdir. İç nedenler, ü lkelerin ekonomileri, kü ltü rleri, tarihleri,
kurumları ve siyasi aktö rleri ile ilgili faktö rlerdir. Bazı koşullar veya kararlar rejim değ işikliğ ini
kolaylaştırır. Ö te yandan, kü resel gü çlerin uluslararası kolej ö rnekleri vardır ve bazı Uluslararası
davalara yardımcı olabilir veya engel olabilir. Ö rneğ in bazı kü resel gü çler demokratikleşmeye
yardımcı olabilir. Ayrıca Avrupa Birliğ i gibi bazı uluslararası kuruluşlar. Demokrasi için bö lgesel
bir gü çtü r. Ayrıca demokratikleşme dalgalarının kendileri de uluslararası sebepler olarak
değ erlendirilebilir. Çü nkü dalga bir tü r domino etkisi yaratıyor. Yani birbirlerine bakarlar,
birbirlerinden etkilenirler. Bu nedenle vawe veya domino etkisi uluslararası sebeplerden biri
olarak kabul edilmektedir. Bu yü zden her kategorinin ayrıntılarına gireceğ im.
İlk olarak, rejim değ işikliğ inin yerel nedeni ile başlayalım. Ö rneğ in ü lkelerde neden demokrasi
yok diye sorduğ umuzda? Siyasal kü ltü r denilince ilk akla gelenlerden biridir. Birçok insan
demokrasiye sahip olmak için demokratik bir siyasi kü ltü re ihtiyacınız olduğ unu savunuyor.
Dolayısıyla bu argü man için, demokrasiye sahip olmak için belirli bir kü ltü re ihtiyacınız var.
Vatandaşlar ve siyasi aktö rler siyasi eşitliğ e, katılıma, ö zgü rlü ğ e değ er verirse, demokratik bir
rejimin ortaya çıkması daha olasıdır, ancak demokrasinin istikrarlı ve sağ lam olması daha
olasıdır. Yani demokrasiye sahip olmak ve demokraside kalmak için belirli bir tü r siyasi kü ltü re
ihtiyacınız var.
Kısacası, bu argü man tek bir cü mleyle ö zetlenebilir: demokratsız demokrasi olmaz. Bu tü r
kü ltü re sivil kü ltü r denir. Sivil kü ltü re sahip, kamu işlerine katılan bir millet, canlı bir sivil
topluma sahiptir ve siyasi eşitliğ e ve hukukun ü stü nlü ğ ü ne inanır. Ayrıca diğ er vatandaşlara ve
devlet kurumlarına ve devlet gö revlilerine gü venin. Başkalarına karşı daha yü ksek tolerans
seviyelerine sahiptirler.
 So how can we measure the civicness of a culture? How can we know that whether a
society has a civic society? What is the level of that civic culture? Of course, you need to look at
some indicators of that culture.
Perhaps the most important indicator is concerning the civil society organizations. So
forming or participating in social and political organizations is one of the most important
indicators. Look at society. How many social and political organizations you can count, how
many of them are active, how do citizens participate in these kinds of civil society or
organizations. For example, when we look at Turkey, members of political parties are more than
the members of civil society organizations. This is not a healthy civic culture. You want to see
more people becoming members of a kind of civil society organization and participating actively
in these kinds of organizations. So if citizens are more willing to form associations and
participate in civil society or politics then that society has a more civic culture. But of course, not
every kind of organization is considered as a version of civic culture. For example, racist
organizations or political movements that use physical violence. These are not the kind of
organizations we are looking for. We don’t want to be kind of criminal organizations.
Another indicator is the level of trust. The level of trust in other citizens and the level of
trust in state institutions. Societies with civic culture have higher levels of trust. If you think that
other citizens in your society will not violate your rights, will respect you, and obey the laws
then your society has a civic culture. Not only trusting others but also need trust in state
institutions. You should also trust that state institutions protect your rights, make a fair and just
decision when there is a disagreement between you and other citizens. The state institutions will
be there when you need them. If you have these feelings then you have high levels of civic
culture. But on the contrary, if you don’t trust other citizens and if you think that other citizens
will cheat and not obey the law, then you feel foolish. Imagine that, you are driving in İstanbul.
You want to follow all the rules and regulations about traffic. If you do that, you can not really
survive in traffic in İstanbul. You can hardly reach your destination because most others do not
follow the rules. And don’t respect the rules. No one gives priority to others most of the time.
However, we here a kind of chicken and egg problem. Does this civic culture cause
democratization or democracy produces citizens with civic culture? Which one is more true we
don’t know exactly. Probably both ways. But the issue is we can not wait to have a civic culture
for democracy. Sometimes having democracy is more argent than the producşng in this civic
culture. We can not wait for that most of the time. In fact, in most of the second and third vawe
democratic transitions were realized without having a civic culture in the societies. Only the first
vawe of democratizations follow that vawe. I mean it was a long vawe and there was long
development in the society, economy, politics. Only after that did democracy take place in West
Europe and North America. But second and third vawe democracies are not like that. They didn’t
follow that path. However, there is also something we need to give credit that if democracy does
not produce a certain level of civic culture, then its survival is maybe at the stake. This survival
of democracy without civic culture becomes difficult. So a lack of civic culture may be one of the
reasons for autocratization or autocratizm. Indeed today, when you ask to the people in the
world in different countries; the lack of trust is decreasing because people think more and more
inequalities spreading in their society. So they don't feel equal and they don't trust others. They
supported strong leaders. And we can see also a crisis of democracy together with that. So this is
about political culture and civic culture and its relationship with regime transitions.
Let’s talk about a second domestic factor that is very important in regime transitions.
That is the economy of the state. We can argue that economic development causes
democratization. I mean I told you about this at the beginning of this class. Remember
modernization theory. So this theory is stamped from western political history. what happens in
Western political history? They
O halde bir kü ltü rü n uygarlığ ını nasıl ö lçebiliriz? Bir toplumun sivil toplumu olup olmadığ ını nasıl
bilebiliriz? Bu yurttaşlık kü ltü rü nü n seviyesi nedir? Elbette o kü ltü rü n bazı gö stergelerine bakmak
gerekiyor.

Belki de en ö nemli gö sterge sivil toplum kuruluşlarıyla ilgili. Dolayısıyla sosyal ve politik
organizasyonlar oluşturmak veya bunlara katılmak en ö nemli gö stergelerden biridir. Topluma bakın.
Kaç tane sosyal ve politik ö rgü t sayabilirsiniz, kaç tanesi aktif, vatandaşlar bu tü r sivil toplum veya
organizasyonlara nasıl katılıyor. Ö rneğ in Tü rkiye'ye baktığ ımızda siyasi partilerin ü yeleri sivil
toplum kuruluşlarının ü yelerinden daha fazladır. Bu sağ lıklı bir yurttaşlık kü ltü rü değ ildir. Daha fazla
insanın bir tü r sivil toplum ö rgü tü ne ü ye olduğ unu ve bu tü r ö rgü tlere aktif olarak katıldığ ını gö rmek
istiyorsunuz. Dolayısıyla, eğ er vatandaşlar dernekler kurmaya ve sivil topluma veya siyasete
katılmaya daha istekliyse, o zaman o toplum daha sivil bir kü ltü re sahiptir. Ancak elbette her tü r
organizasyon sivil kü ltü rü n bir versiyonu olarak gö rü lmez. Ö rneğ in, fiziksel şiddet kullanan ırkçı
ö rgü tler veya siyasi hareketler. Bunlar bizim aradığ ımız tü rden organizasyonlar değ il. Bir tü r suç
ö rgü tü olmak istemiyoruz.

Diğ er bir gö sterge ise gü ven dü zeyidir. Diğ er vatandaşlara olan gü ven dü zeyi ve devlet kurumlarına
olan gü ven dü zeyi. Yurttaşlık kü ltü rü ne sahip toplumların gü ven dü zeyleri daha yü ksektir.
Toplumunuzdaki diğ er vatandaşların haklarınızı ihlal etmeyeceğ ini, size saygı duyacağ ını ve yasalara
uyacağ ını dü şü nü yorsanız, o zaman toplumunuzda vatandaşlık kü ltü rü vardır. Sadece başkalarına
gü venmekle kalmaz, aynı zamanda devlet kurumlarına da gü venmek gerekir. Ayrıca devlet
kurumlarının haklarınızı koruduğ una, siz ve diğ er vatandaşlar arasında bir anlaşmazlık olduğ unda
adil ve adil bir karar verdiğ ine gü venmelisiniz. Devlet kurumları ihtiyaç duyduğ unuzda yanınızda
olacak. Bu duygulara sahipseniz, o zaman yü ksek dü zeyde yurttaşlık kü ltü rü nü z var demektir. Ama
tam tersine, diğ er vatandaşlara gü venmiyorsanız ve diğ er vatandaşların hile yapacağ ını ve yasalara
uymayacağ ını dü şü nü yorsanız, kendinizi aptal hissediyorsunuz. Dü şü nsene, İstanbul'da araba
sü rü yorsun. Trafikle ilgili tü m kural ve dü zenlemelere uymak istiyorsunuz. Bunu yaparsanız,
İstanbul'da trafikte gerçekten hayatta kalamazsınız. Çoğ u kişi kurallara uymadığ ı için gideceğ iniz
yere zar zor ulaşıyorsunuz. Ve kurallara uyma. Kimse çoğ u zaman başkalarına ö ncelik vermez.

Ancak burada bir nevi tavuk yumurta sorunumuz var. Bu yurttaşlık kü ltü rü demokratikleşmeye mi
yol açar yoksa demokrasi yurttaşlık kü ltü rü olan yurttaşlar mı ü retir? Hangisi daha doğ ru, tam olarak
bilmiyoruz. Muhtemelen her iki şekilde. Ama mesele şu ki, demokrasi için bir yurttaşlık kü ltü rü ne
sahip olmak için sabırsızlanıyoruz. Bu yurttaşlık kü ltü rü nde bazen demokrasiye sahip olmak
ü retmekten daha ö nemlidir. Bunu çoğ u zaman bekleyemeyiz. Nitekim ikinci ve ü çü ncü dalgaların
çoğ unda demokratik geçişler toplumlarda sivil bir kü ltü re sahip olmadan gerçekleştirilmiştir. Bu
çığ lığ ı ancak demokratikleşmelerin ilk çığ lığ ı takip eder. Yani uzun bir dalgaydı ve toplumda,
ekonomide, siyasette uzun bir gelişme oldu. Ancak bundan sonra Batı Avrupa ve Kuzey Amerika'da
demokrasi gerçekleşti. Ama ikinci ve ü çü ncü dalga demokrasiler ö yle değ il. O yolu izlemediler.
Bununla birlikte, kredi vermemiz gereken bir şey var ki, demokrasi belirli bir dü zeyde yurttaşlık
kü ltü rü ü retmiyorsa, o zaman hayatta kalması tehlikede olabilir. Yurttaşlık kü ltü rü olmadan
demokrasinin bu şekilde hayatta kalması zorlaşıyor. Dolayısıyla, bir sivil kü ltü r eksikliğ i,
otokratlaşmanın veya otokratizmin nedenlerinden biri olabilir. Nitekim bugü n farklı ü lkelerdeki
dü nya insanlarına sorduğ unuzda; gü ven eksikliğ i azalıyor çü nkü insanlar giderek daha fazla
eşitsizliğ in toplumlarında yayıldığ ını dü şü nü yor. Bu yü zden kendilerini eşit hissetmezler ve
başkalarına gü venmezler. Gü çlü liderleri desteklediler. Ve bununla birlikte bir demokrasi krizi de
gö rebiliriz. Yani bu, siyasi kü ltü r ve yurttaşlık kü ltü rü ve bunun rejim geçişleriyle ilişkisi ile ilgili.

Rejim geçişlerinde çok ö nemli olan ikinci bir yerli faktö rden bahsedelim. Devletin ekonomisi budur.
Ekonomik kalkınmanın demokratikleşmeye neden olduğ unu sö yleyebiliriz. Yani bu dersin başında
sana bundan bahsetmiştim. Modernleşme teorisini hatırlayın. Dolayısıyla bu teori batı siyasi
tarihinden damgalanmıştır. Batı siyasi tarihinde ne olur?
 had the industrial revolution and that brought economic development and increased
urbanization, education, and middle-class. It also increased living standards. People also started
to have more food, better medical treatment. All these unleashed new economic and political
forces which in turn destroyed preexisting economic, social and political structures. So these
transformations ended the old regimes and destroyed the structures of the old regime. And only
after this create a constitutional and representative institution. And then finally it created a
democracy. So this was western history and it was a long procedure.
So an important implication of this modernization thesis is that the structure of all
regimes must lose power for democratization to take place. What are these structures? For
example, aristocracy, feudalism, religious institutions… These are all had some privileges. Their
privileges could be challenged before Industrial Revolution. There were some revolts against
these kinds of institutions all the time in world history. But until Industrial Revolution, their
authorities could be questioned or challenged but they were so strong that questioning, these
challenges did not mean a lot until they lost power with the Industrial Revolution. And new
social and economic forces rice. In short, to have democracy some structural changes must take
place. These changes can be brought only by economic change like Industrial Revolution. Of
course, an important critique of this thesis is that economic development and modernization do
not necessarily end up with democracy all the time. In other words, modernization or economic
change are necessary. But nut suff’c’ent for democracy. Because we had modernization end up
with democracy in some countries like United Kingdom or United States, France…
modernisation ended up with democracy in these countries. However in Germany or in Japan
modernisation ended up with fascisms. In Russia modernisation ended up with communism. So
there are different political paths of economic modernisation. It may be democracy, fascism,
communism, authoritarian regime or may be a military dictatorship. For example in Latin
America in 70s, economic development ended up with military dictatorships.
What makes British or French cases different than the Germany, Japan or Russia? There
is a very important scholar answering in this question. This is Barrington Moore. His book
translated into Turkish ‘Diktatö rlü ğ ü n ve Demokrasinin Toplumsal Kö kenleri’ as english social
origins of dictatorship and democracy. For Barrington Moore the difference was the relative
power of bourgeois class. compared to other classes. So Barrington Moore looks at the relative
power balance between the social classes. According to Barrington Moore, if economic
development does not produce a strong and authonoms bourgeois class then you have either
fascism or communism. If big land ovners are protect their power and they align with central
government then it becomes fascism. But if land owners are challanged by revolutionary
peasents and the central government as not as powerful to protect the land owners then you
have communist revolution. But if you have a strong and authonoms bourgeois rising at the
expance of traditional classess (land owners and central authority) then you have democracy. So
in Barrington Moore warns no bourgeoise no democracy. It’s very simple.
He argues that democratization is not an authomatic process. Modernization thesis argue
that its a kind of authomatic process. You have economic development then you have political
development and in the end you have democracy. For Moore it’s not like that. It’s not painless
and authomatic product of modernisation. Most of the democratizations also require a kind of
revolutionary breaks from the past. I mean you had British Revolution in the middle of 17th
century, you had French Revolution, you had American Independence War and then Civil War.
These are all bloody event and only after that demoracy could take place. So it requires a bloody
rapture from the past, from the old regime.
Although this modernization theory, this relationship between economic development
and democracy is criticized a lot. It is still powerful. Indeed when we look at the per capita
income
Ekonomik kalkınmayı ve artan kentleşmeyi, eğ itimi ve orta sınıfı getiren sanayi devrimini
yaşadılar. Aynı zamanda yaşam standartlarını da yü kseltti. İnsanlar ayrıca daha fazla yiyecek ve
daha iyi tıbbi tedavi almaya başladılar. Bü tü n bunlar, ö nceden var olan ekonomik, sosyal ve
politik yapıları yok eden yeni ekonomik ve politik gü çleri serbest bıraktı. Dolayısıyla bu
dö nü şü mler eski rejimleri sona erdirdi ve eski rejimin yapılarını yıktı. Ve ancak bundan sonra
anayasal ve temsili bir kurum yaratın. Ve sonunda bir demokrasi yarattı. Yani bu batı tarihiydi
ve uzun bir prosedü rdü .
Dolayısıyla bu modernleşme tezinin ö nemli bir anlamı, demokratikleşmenin gerçekleşmesi için
tü m rejimlerin yapısının gü ç kaybetmesi gerektiğ idir. Bu yapılar nelerdir? Ö rneğ in aristokrasi,
feodalizm, dini kurumlar… Bunların hepsinin bazı ayrıcalıkları vardı. Ayrıcalıklarına Sanayi
Devrimi'nden ö nce meydan okunabilirdi. Dü nya tarihinde her zaman bu tü r kurumlara karşı
bazı isyanlar olmuştur. Ancak Sanayi Devrimi'ne kadar otoriteleri sorgulanabilir veya
sorgulanabilirdi ama o kadar gü çlü ydü ler ki sorgulamak, bu meydan okumalar Sanayi Devrimi
ile iktidarı kaybedene kadar pek bir şey ifade etmiyordu. Ve yeni sosyal ve ekonomik gü çler
pirinç. Kısacası demokrasinin olması için bazı yapısal değ işikliklerin olması gerekiyor. Bu
değ işimler ancak Sanayi Devrimi gibi ekonomik değ işimlerle sağ lanabilir. Tabii ki, bu tezin
ö nemli bir eleştirisi, ekonomik kalkınma ve modernleşmenin her zaman demokrasi ile
sonuçlanmadığ ıdır. Başka bir deyişle, modernleşme veya ekonomik değ işim gereklidir. Ama
demokrasi için fındık yeter. Birleşik Krallık veya Amerika Birleşik Devletleri, Fransa gibi bazı
ü lkelerde modernleşme demokrasiyle bittiğ i için… Bu ü lkelerde modernleşme demokrasiyle
sonuçlandı. Ancak Almanya'da veya Japonya'da modernleşme faşizmlerle sonuçlandı. Rusya'da
modernleşme komü nizmle sonuçlandı. Dolayısıyla ekonomik modernleşmenin farklı siyasi
yolları vardır. Demokrasi, faşizm, komü nizm, otoriter rejim veya askeri diktatö rlü k olabilir.
Ö rneğ in 70'lerde Latin Amerika'da ekonomik kalkınma askeri diktatö rlü klerle sonuçlandı.
İngiliz veya Fransız vakalarını Almanya, Japonya veya Rusya'dan farklı kılan nedir? Bu sorunun
cevabını veren çok ö nemli bir alim var. Bu Barrington Moore. Kitabı Tü rkçe'ye Diktatö rlü ğ ü n ve
Demokrasinin Toplumsal Kö kenleri'ni diktatö rlü k ve demokrasinin İngilizce toplumsal
kö kenleri olarak tercü me etti. Barrington Moore için fark, burjuva sınıfının gö reli gü cü ydü . diğ er
sınıflara kıyasla. Barrington Moore, sosyal sınıflar arasındaki gö reli gü ç dengesine bakıyor.
Barrington Moore'a gö re, eğ er ekonomik gelişme gü çlü ve ö zerk bir burjuva sınıfı ü retmiyorsa, o
zaman ya faşizm ya da komü nizm vardır. Bü yü k toprak sahipleri gü çlerini korurlarsa ve merkezi
hü kü metle ittifak kurarlarsa faşizm olur. Ama eğ er toprak sahiplerine devrimci kö ylü ler meydan
okuyorsa ve merkezi hü kü met toprak sahiplerini koruyacak kadar gü çlü değ ilse, o zaman
komü nist devriminiz var demektir. Ama geleneksel sınıflar (toprak sahipleri ve merkezi otorite)
arasında yü kselen gü çlü ve ö zerk bir burjuvaya sahipseniz, o zaman demokrasiniz var demektir.
Yani Barrington'da Moore hiçbir burjuvaziyi ve demokrasiyi uyarmaz. Çok basit.
Demokratikleşmenin otomatik bir sü reç olmadığ ını savunuyor. Modernleşme tezi, bunun bir tü r
otomatik sü reç olduğ unu ileri sü rer. Ekonomik kalkınmanız var, ardından siyasi kalkınmanız ve
sonunda demokrasiniz var. Moore için durum bö yle değ il. Modernleşmenin ağ rısız ve otomatik
bir ü rü nü değ ildir. Demokratikleşmelerin çoğ u aynı zamanda geçmişten bir tü r devrimci kopuş
gerektirir. Yani 17. yü zyılın ortalarında İngiliz Devrimi oldu, Fransız Devrimi oldu, Amerikan
Bağ ımsızlık Savaşı ve ardından İç Savaş oldu. Bunların hepsi kanlı olaylardır ve ancak bundan
sonra demokrasi gerçekleşebilir. Dolayısıyla geçmişten, eski rejimden kanlı bir kendinden
geçmeyi gerektirir.
 levels and the regime types. So if you measure economic development by looking at per
capita income and compared that have an establishing relationship between per capita income
levels and democracy, it’s very clear. Countries with lower per capita income levels are not
democracies and democracies with high per capita incomes are secular and consolidated. This is
for sure. According to a calculation made by Adam Przeworski. So according to Adam
Przeworski made some calculations and he observe the per capita income levels in many
countries in the world. He found that the countries having per capita income levels under than
$1,000 their expected life of democracy is about 8 years. So if you have a lower than $1,000
income level then, the survival of democracy is about 8 years. But if you have a per capita income
level between $1,000 and $2,000 then the average democracy can expect to 18 years. But above
$6,000 democracy lasts forever. So they become consolidated democracies.
Therefore, we can argue that the more well-to-do democracy, the greater the change that
it will sustain democracy. This is a quotation from Seymour Lipset. This quotation is more or less
accepted by many scholars in comparative politics. Perhaps, economic development does not
cause democracy or democratization but rather secures the survival of democracy. There are
two different things. I mean arguing that economic development causes democracy is one thing.
Arguing that economic development help sustain democracy is another thing. So for the first
thesis, there is no agreement among the scholars. But for the second one, most of the scholars
agree.
Also concerning the economy, we should look at the per capita income is not really the
best way to measure the state of the economy. Perhaps, we should look at the structure of the
economy rather than just GDP or per capita income. For example income inequality.
If you have a country that has high levels of GDP but enormous inequalities between the
rich and the poor, in that case, it’s very unlikely to have democracy. If you have democracy with
such inequalities then it is very unlikely to survive. So perhaps today the crisis of democracy is
an outcome of this. We are leaving in a world with increasing levels of inequalities. Rich gets
richer, poor get poorer. This gap between income levels of living standards between the rich and
the poor gets wider. That’s kind of inequality is not really good for democracy. This is another
very important paradox of democracy. I have been talking about the paradoxes of democracy. I
mention some of them so far. Inequality is another important paradox of democracy.
When we argued that democracies are only compatible with capitalism, you need a free-
market economy and if you don’t have a free-market economy you can not have democracy. So
capitalism and democracy go together when we look at the world experience. However,
capitalism is about inequalities. But democracy is about equality. So democracy which calls for
equality has to live together with capitalism which calls for inequality. How that can be possible?
Well, it seems that certain levels of inequalities are acceptable in democracies but if there should
be a kind of threshold if the level of inequality exceeds that threshold then survival of democracy
becomes harder. And today perhaps the crises of democracy may be related to these rising levels
of inequalities.
Bu modernleşme teorisine rağ men, ekonomik kalkınma ve demokrasi arasındaki bu ilişki çok
eleştiriliyor. Hala gü çlü . Nitekim kişi başına dü şen gelir dü zeylerine ve rejim tü rlerine
baktığ ımızda. Yani ekonomik gelişmeyi kişi başına dü şen gelire bakarak ö lçerseniz ve kişi başına
dü şen gelir dü zeyleri ile demokrasi arasında sağ lam bir ilişki kuranları karşılaştırırsanız, bu çok
açık. Kişi başına gelir dü zeyi dü şü k olan ü lkeler demokrasi değ ildir ve kişi başına dü şen gelir
dü zeyi yü ksek olan demokrasiler laik ve konsolidedir. Bu kesin. Adam Przeworski tarafından
yapılan bir hesaba gö re. Yani Adam Przeworski'ye gö re bazı hesaplamalar yaptı ve dü nyanın
birçok ü lkesinde kişi başına dü şen gelir seviyelerini gö zlemledi. Kişi başına gelir dü zeyi 1.000
doların altında olan ü lkelerin beklenen demokrasi yaşamlarının yaklaşık 8 yıl olduğ unu buldu.
Yani 1000 dolardan daha dü şü k bir gelir seviyeniz varsa, demokrasinin hayatta kalma sü resi
yaklaşık 8 yıldır. Ancak kişi başına dü şen gelir seviyeniz 1.000 ile 2.000 dolar arasındaysa,
ortalama demokrasi 18 yıl bekleyebilir. Ancak 6.000 doların ü zerinde demokrasi sonsuza kadar
sü rer. Bö ylece konsolide demokrasiler haline geliyorlar.
Bu nedenle, demokrasi ne kadar iyi yapılırsa, demokrasiyi sü rdü receğ i değ işimin o kadar bü yü k
olduğ unu iddia edebiliriz. Bu Seymour Lipset'ten bir alıntı. Bu alıntı, karşılaştırmalı siyaset
alanındaki birçok bilim adamı tarafından aşağ ı yukarı kabul edilmektedir. Belki de ekonomik
gelişme demokrasiye veya demokratikleşmeye neden olmaz, aksine demokrasinin hayatta
kalmasını sağ lar. İki farklı şey var. Demek istediğ im, ekonomik gelişmenin demokrasiye neden
olduğ unu savunmak bir şeydir. Ekonomik kalkınmanın demokrasiyi sü rdü rmeye yardımcı
olduğ unu savunmak başka bir şeydir. Yani birinci tez için alimler arasında bir ittifak yoktur. Ama
ikincisi için, alimlerin çoğ u hemfikirdir.
Ayrıca ekonomiyle ilgili olarak, kişi başına dü şen gelirin ekonominin durumunu ö lçmenin en iyi
yolu olmadığ ına da bakmalıyız. Belki de sadece GSYİH veya kişi başına gelirden ziyade
ekonominin yapısına bakmalıyız. Ö rneğ in gelir eşitsizliğ i.
Yü ksek GSYİH seviyelerine sahip ancak zengin ve fakir arasında muazzam eşitsizliklere sahip bir
ü lkeniz varsa, bu durumda demokrasiye sahip olma olasılığ ı çok dü şü ktü r. Bu tü r eşitsizliklerle
demokrasiniz varsa, hayatta kalmanız pek olası değ ildir. Belki de bugü n demokrasinin krizi
bunun bir sonucudur. Eşitsizliklerin giderek arttığ ı bir dü nyadan ayrılıyoruz. Zengin daha da
zenginleşir, fakir daha da fakirleşir. Zengin ve fakir arasındaki yaşam standartlarının gelir
dü zeyleri arasındaki bu uçurum daha da bü yü mektedir. Bu tü r bir eşitsizlik demokrasi için
gerçekten iyi değ il. Bu, demokrasinin bir başka çok ö nemli paradoksudur. Demokrasinin
paradokslarından bahsetmiştim. Şimdiye kadar bazılarından bahsediyorum. Eşitsizlik,
demokrasinin bir başka ö nemli paradoksudur.
Demokrasilerin sadece kapitalizmle uyumlu olduğ unu sö ylediğ imizde, serbest piyasa
ekonomisine ihtiyacınız var ve serbest piyasa ekonomisine sahip değ ilseniz demokrasiye sahip
olamazsınız. Dolayısıyla dü nya deneyimine baktığ ımızda kapitalizm ve demokrasi birlikte
gidiyor. Ancak, kapitalizm eşitsizliklerle ilgilidir. Ama demokrasi eşitlikle ilgilidir. Ö yleyse eşitlik
çağ rısı yapan demokrasi, eşitsizlik çağ rısı yapan kapitalizmle birlikte yaşamak zorundadır. Bu
nasıl mü mkü n olabilir? Eh, demokrasilerde belli dü zeylerde eşitsizlikler kabul edilebilir gibi
gö rü nü yor ama bir tü r eşik olması gerekiyorsa, eşitsizlik dü zeyi bu eşiğ i aşarsa demokrasinin
ayakta kalması zorlaşır. Ve bugü n belki de demokrasinin krizleri, bu artan eşitsizlik seviyeleriyle
ilişkili olabilir.
 Concerning the economy, there is also another important point we should look at.
It concerns natural resources. A country may be rich, may have a high level of GDP but
what is the source of that richness? If industrial production is the source of that richness
or GDP is good. But if the source of these high levels of GDP is natural resources like oil,
petroleum, gold, diamonds, etc. then there is a distinction between different types of
richness. Countries with rich resources are more likely to be democracies. And these
kinds of economies are called ‘rentier economies/states’. That means the states,
governments, rulers who do not need revenues other than natural resources it is called
rentier state or rentier economy. So they don’t need tax revenue, they don’t need money
from international institutions or other states which means that they are free from
pressures from society. They don’t need to worry about coming from the bottom or
other countries. Because they can buy with that money. They can buy the loyalty of the
citizens. And if citizens do not pay the taxes then the citizens do not really question how
the money spend by the rulers? Then it turns the damages of accountability. For the
international dynamics, again it’s very important. Sometimes international pressures
can be very important for democratization. But if your money is more than enough for
you then you don’t care about such pressures coming from international society or
global powers. The countrries which has rich resources but not having democracy
sometimes it’s called the ‘resource curse’. When you have resources it’s very less likely
to have democracy.
I was talking about the domestic causes of democratization and autocratization.
Another very important domestic cause concerns an institution which is the military.
Political culture or economy is mostly about long-term and structural factors. But
sometimes the military plays a significant role in the transition. Indeed, it’s more
frequent than any other institution or event. Regime change can be an outcome of the
revolution, demonstration, foreign intervention, or maybe a decision by the regime
itself. But these kinds of events especially revolutions are very rare. But most political
leaders lose their power with a military coup, especially in the 20th century. And still, it
is a very important dynamic as I just give you a few examples at the beginning of today’s
class. However, these military interventions don’t just target democratic governments
but also dictators and monarchies as well. Especially when there's a political crisis or
economic crisis, militaries are more likely to intervene. They also intervene when a
leader or government loses legitimacy because of corruption or abuse of power. For
these kinds of reasons, government or rulers may lose legitimacy and then the military
may intervene. They do that intervention in this kind of situation because when they
intervene in politics in such situations their interaction seems legitimate. many people in
society see that this intervention is legitimate. However, most of the time military rule
after the military rule is a transitional type. I mean they don’t usually rule for a long
time, not like a personal dictatorship or one-party regimes. They are much longer than
military dictatorships. The military rule either turns into a personal dictatorship where
the leader of military coups sees the powers and declares his personal rule.
 Ekonomiyle ilgili olarak da bakmamız gereken ö nemli bir nokta daha var. Doğ al
kaynaklarla ilgilidir. Bir ü lke zengin olabilir, yü ksek GSYİH dü zeyine sahip olabilir ama
bu zenginliğ in kaynağ ı nedir? Bu zenginliğ in kaynağ ı sanayi ü retimiyse veya GSYİH
iyidir. Ancak bu yü ksek GSYİH dü zeylerinin kaynağ ı petrol, petrol, altın, elmas vb. gibi
doğ al kaynaklar ise, o zaman farklı zenginlik tü rleri arasında bir ayrım vardır. Zengin
kaynaklara sahip ü lkelerin demokrasi olma olasılığ ı daha yü ksektir. Ve bu tü r
ekonomilere 'rantiye ekonomiler/devletler' denir. Yani doğ al kaynaklar dışında gelire
ihtiyacı olmayan devletler, hü kü metler, yö neticilere rantiye devlet veya rantiye
ekonomisi denir. Yani vergi gelirlerine ihtiyaçları yok, uluslararası kuruluşlardan veya
diğ er devletlerden paraya ihtiyaçları yok, bu da toplum baskısından uzak oldukları
anlamına geliyor. Alttan ya da başka ü lkelerden gelmek konusunda endişelenmelerine
gerek yok. Çü nkü o parayla satın alabilirler. Vatandaşın sadakatini satın alabilirler. Ve
eğ er vatandaşlar vergileri ö demezse, o zaman vatandaşlar parayı yö netenlerin nasıl
harcadığ ını gerçekten sorgulamaz mı? Daha sonra sorumluluğ un zararlarını çevirir.
Uluslararası dinamikler için yine çok ö nemli. Bazen uluslararası baskılar
demokratikleşme için çok ö nemli olabilir. Ama paranız size fazlasıyla yetiyorsa,
uluslararası toplumdan ya da kü resel gü çlerden gelen bu tü r baskıları
umursamıyorsunuz. Zengin kaynaklara sahip ancak demokrasisi olmayan ü lkelere bazen
'kaynak laneti' deniyor. Kaynaklarınız olduğ unda, demokrasiye sahip olma ihtimaliniz
çok daha dü şü ktü r.
Demokratikleşmenin ve otokratikleşmenin iç nedenlerinden bahsediyordum. Bir
diğ er çok ö nemli yurt içi neden ise askeri bir kurumla ilgilidir. Siyasi kü ltü r veya
ekonomi, çoğ unlukla uzun vadeli ve yapısal faktö rlerle ilgilidir. Ancak bazen ordu geçişte
ö nemli bir rol oynar. Gerçekten de, diğ er herhangi bir kurum veya olaydan daha sık
gö rü lü r. Rejim değ işikliğ i devrimin, gö sterinin, dış mü dahalenin bir sonucu veya belki
rejimin kendisinin bir kararı olabilir. Ancak bu tü r olaylar, ö zellikle devrimler çok
nadirdir. Ancak çoğ u siyasi lider, ö zellikle 20. yü zyılda askeri bir darbe ile gü çlerini
kaybeder. Ve yine de, bugü nü n dersinin başında size birkaç ö rnek verdiğ im için çok
ö nemli bir dinamik. Ancak bu askeri mü dahaleler sadece demokratik hü kü metleri değ il,
aynı zamanda diktatö rleri ve monarşileri de hedef alıyor. Ö zellikle siyasi bir kriz veya
ekonomik kriz olduğ unda, orduların mü dahale etmesi daha olasıdır. Ayrıca, bir lider
veya hü kü met yolsuzluk veya gü cü n kö tü ye kullanılması nedeniyle meşruiyetini
kaybettiğ inde mü dahale ederler. Bu tü r nedenlerle hü kü met veya yö neticiler
meşruiyetini kaybedebilir ve ardından ordu mü dahale edebilir. Bu mü dahaleyi bu tü r
durumlarda yapıyorlar çü nkü bu tü r durumlarda siyasete mü dahale ettiklerinde
etkileşimleri meşru gö rü nü yor. toplumdaki birçok insan bu mü dahaleyi meşru gö rü yor.
Ancak çoğ u zaman askeri yö netimden sonra askeri yö netim bir geçiş tipidir. Yani kişisel
diktatö rlü kler ya da tek parti rejimleri gibi değ il, genellikle uzun sü re yö netmiyorlar.
Askeri diktatö rlü klerden çok daha uzunlar. Askeri yö netim, ya askeri darbelerin
liderinin yetkileri gö rdü ğ ü ve kişisel yö netimini ilan ettiğ i kişisel bir diktatö rlü ğ e
dö nü şü r.
 There have been so many dictators originating from the military. For
example, el-Sisi in Egypt was the chief of the military. And Egyptian military
led by el-Sisi initiated a military coup in 2013. And removed Muhammed
Mursi and his government. The military initially established an interim
government. But el-Sisi was controlling that government behind the since.
Later he resigned from the military and became the presidential candidate
and he won the elections in 2014 with 97% of the vote. So he's now the
authoritarian leader of Egypt. The military rule does not always turn into a
dictatorship sometimes military restores democracy. This is of course
better than becoming a dictatorship or long-term is the military rule. Of
course, prefer that the military leaves politics and return to their barracks.
Nevertheless, militaries return to barracks with some conditions. We call
them ‘exit guarantees’.

So what kind of conditions? The first one is providing immunity from

legal charges. Because military coup is a constitutional crime actually. In
constitutional regimes, the military cannot intervene the politics. If they do
it's a constitutional crime and they have to be punished. But they have the
power and there's no as powerful anther power that can match with the
military. So they provide immunity to military officers from legal charges.
Indeed, in the 1980 military coup in Turkey, when the officers left politics
and return to their barracks in 1982 they had the new constitution and
there was a new constitutional article that no charges for the leaders of the
military for the coup. That temporary article was constitutional until a
constitutional amendment was to be had in 2010. Only after that crimes
committed by the military could be charged. but it was too late. Almost all
the initiators were either die or were so sick that you cannot punish them.
This happens most of the time. After democratization, this is an important
decision for civilizations whether i should punish the military officers for
this crime or if I punish where to stop? Most of the time they forget about it.
Because the military is strong.
 Ordu kö kenli çok sayıda diktatö r var. Ö rneğ in Mısır'da El-Sisi
ordunun başıydı. Ve El-Sisi liderliğ indeki Mısır ordusu 2013'te bir askeri
darbe başlattı. Muhammed Mursi ve hü kü metini gö revden aldı. Ordu
başlangıçta geçici bir hü kü met kurdu. Ancak o zamandan beri El-Sisi bu
hü kü meti kontrol ediyordu. Daha sonra ordudan istifa ederek
cumhurbaşkanı adayı oldu ve 2014 seçimlerini %97 oy oranıyla kazandı.
Yani şimdi Mısır'ın otoriter lideri. Askeri yö netim her zaman diktatö rlü ğ e
dö nü şmez, bazen ordu demokrasiyi geri getirir. Bu tabii ki bir diktatö rlü k
olmaktan daha iyidir ya da uzun vadeli askeri kuraldır. Elbette ordunun
siyaseti bırakıp kışlasına dö nmesini tercih edin. Ancak askerler bazı
şartlarla kışlaya geri dö nerler. Biz bunlara 'çıkış garantileri' diyoruz.

Peki ne tü r koşullar? Birincisi, yasal suçlamalardan muafiyet

sağ lamaktır. Çü nkü askeri darbe aslında anayasal bir suçtur. Anayasal
rejimlerde ordu siyasete mü dahale edemez. Yaparlarsa bu anayasal bir
suçtur ve cezalandırılmaları gerekir. Ama gü çleri var ve orduyla boy
ö lçü şebilecek kadar gü çlü bir anter gü cü yok. Bö ylece askeri memurlara
yasal suçlamalardan muafiyet sağ lıyorlar. Nitekim Tü rkiye'de 1980 askeri
darbesinde, subaylar siyasetten ayrılıp 1982'de kışlalarına dö ndü klerinde
yeni anayasaya kavuştular ve ordu komutanlarına darbeyle ilgili herhangi
bir suçlamada bulunulmayan yeni bir anayasa maddesi vardı. Bu geçici
madde, 2010'da anayasa değ işikliğ i yapılana kadar anayasaldı. Ancak
bundan sonra ordunun işlediğ i suçlar isnat edilebilirdi. ama çok geçti.
Hemen hemen tü m başlatıcılar ya ö ldü ler ya da onları cezalandıramayacak
kadar hastaydılar. Bu çoğ u zaman olur. Demokratikleşmeden sonra bu, bu
suçtan dolayı subayları mı cezalandırayım yoksa nerede durayım? Çoğ u
zaman bunu unuturlar. Çü nkü ordu gü çlü dü r.