Professional Documents
Culture Documents
آناتومی دندان، عملکرد و بیماریهای رایج
آناتومی دندان، عملکرد و بیماریهای رایج
دﻧﺪانﻫﺎ ﯾﮑﯽ از ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﻣﻬﻢ و ﺣﺴﺎس ﺑﺪن ﻣﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻘﺶ زﯾﺎدی در ﺟﻮﯾﺪن ﻏﺬا ،ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن ،ﺧﻨﺪﯾﺪن
و زﯾﺒﺎﯾﯽ ﺻﻮرت ﻣﺎ دارﻧﺪ .اﻣﺎ آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ دﻧﺪان ﭼﯿﺴﺖ؟
اﯾﻦ ﺳﻮاﻻت ﻫﻤﮕﯽ ﺑﻪ ﻋﻠﻢ آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ دﻧﺪان ﻣﺮﺑﻮط ﻫﺴﺘﻨﺪ .آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ اﯾﻦ ﻋﻠﻢ ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺖ؛ ﭼﻮن ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ
ﺗﺎ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ روشﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺶ ،آﻣﻮزش و درﻣﺎن را ﭘﯿﺪا ﮐﻨﯿﺪ .ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺟﺰﺋﯿﺎت ،ﺗﻔﺎوتﻫﺎ،
ﻋﻤﻠﮑﺮدﻫﺎ و ﻣﺸﮑﻼت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ دﻧﺪان آﺷﻨﺎ ﺷﻮﯾﺪ و ﺑﺘﻮاﻧﯿﺪ ﺑﻪ ﺳﺆاﻻت ﺧﻮد و دﯾﮕﺮان ﭘﺎﺳﺦ دﻫﯿﺪ.
ﭘﺲ ﺑﺎ ﻣﺎ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎﺷﯿﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ دﻧﺪان ﺑﻪ زﺑﺎن ﺳﺎده ﺑﯿﺸﺘﺮ آﺷﻨﺎ ﺷﻮﯾﺪ.
آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ دﻧﺪان ﻋﻠﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ،ﺷﻞﮑ ،اﻧﺪازه ،ﺗﺮﮐﯿﺐ ،ﺗﮑﺜﯿﺮ و ﻋﻤﻠﮑﺮد دﻧﺪانﻫﺎ و ﺑﺎﻓﺖﻫﺎی ﻣﺮﺗﺒﻂ
ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻣﯽﭘﺮدازد .اﯾﻦ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﮑﺎﻣﻞ ،ﺗﻔﺎوت ،ﺷﺒﺎﻫﺖ و ﻧﻘﺶ دﻧﺪانﻫﺎی اﻧﺴﺎن و ﺣﯿﻮاﻧﺎت ﻧﯿﺰ ﻣﯽﭘﺮدازد.
آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ دﻧﺪان ﯾﮏ ﻋﻠﻢ ﻗﺪﯾﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ رﯾﺸﻪ در دوران ﺑﺎﺳﺘﺎن دارد .ﺑﺮﺧﯽ از اوﻟﯿﻦ ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ دﻧﺪان در
ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎی ﻣﺼﺮ ،ﺑﺎﺑﻞ ،ﻫﻨﺪ و ﭼﯿﻦ ﯾﺎﻓﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ .اﯾﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﻞﮑ ،ﺗﻌﺪاد ،ﻧﻘﺶ و درﻣﺎن دﻧﺪانﻫﺎی ﺧﻮد
و ﺣﯿﻮاﻧﺎت ﺧﻮد اﻫﻤﯿﺖ ﻣﯽدادﻧﺪ.
ﺑﺎ ورود ﺑﻪ دوران ﺗﺎرﯾﺨﯽ ،آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ دﻧﺪان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻋﻠﻢ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ و ﺑﺮﺧﯽ از ﭘﺰﺷﮑﺎن و ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن
ﻣﻌﺮوف ﻣﺜﻞ ﻫﯿﭙﻮﮐﺮات ،ارﺳﻄﻮ ،ﮔﺎﻟﻦ و اﺑﻦ ﺳﯿﻨﺎ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﻮﺿﯿﺢ آن ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ .اﯾﻦ اﻓﺮاد ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺳﺎﺧﺘﺎر،
ﺗﻌﺪاد ،ﻧﻘﺶ و ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎی دﻧﺪانﻫﺎ ﮐﻤﮏ ﮐﺮدﻧﺪ و روشﻫﺎی درﻣﺎﻧﯽ ﻣﺜﻞ ﭘﺮ ﮐﺮدن ،ﺑﺮداﺷﺘﻦ ،ﺗﻤﯿﺰ ﮐﺮدن و ﻣﺎﺳﺎژ دﻫﺎن
را ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد دادﻧﺪ.
ﺑﺎ ﺷﺮوع دوران ﻧﻮﯾﻦ ،آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ دﻧﺪان ﺑﺎ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖﻫﺎی ﻋﻠﻤﯽ و ﻓﻨﺎوری ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺮد و روشﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ و ﺑﻬﺘﺮی ﺑﺮای
ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ،آﻣﻮزش و درﻣﺎن دﻧﺪانﻫﺎ اﺑﺪاع ﺷﺪ .ﺑﺮﺧﯽ از اﯾﻦ روشﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از :اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﯿﮑﺮوﺳﮑﻮپ ،رادﯾﻮﮔﺮاﻓﯽ،
ﺗﺼﻮﯾﺮﺑﺮداری ﺳﻪ ﺑﻌﺪی ،ﺗﺤﻠﯿﻞ ، DNAﺳﻠﻮلﻫﺎی ﺑنﯿﺎدی ،ﭘﺮوﺗﺰﻫﺎی دﻧﺪاﻧﯽ ،اﯾﻤﭙﻠﻨﺖﻫﺎی دﻧﺪاﻧﯽ و ﻟﯿﺰر .اﯾﻦ روشﻫﺎ
ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺗﻔﺎوتﻫﺎ ،ﺷﺒﺎﻫﺖﻫﺎ و ﺗﮑﺎﻣﻞ دﻧﺪانﻫﺎی اﻧﺴﺎن و ﺣﯿﻮاﻧﺎت ﮐﻤﮏ ﮐﺮده و ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮد ﺳﻼﻣﺖ و زﯾﺒﺎﯾﯽ دﻫﺎن
و دﻧﺪان ﻣﻨﺠﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ.
ﺳﺎﺧﺘﺎر و اﺟﺰای دﻧﺪان
آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ دﻧﺪان در دﻧﺪاﻧﺴﺎزی ،ﺷﺎﺧﻪای از ﻋﻠﻮم دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﮑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر و اﺟﺰای دﻧﺪان ﺑﻪ ﺻﻮرت
ﺟﺰﺋﯽ و دﻗﯿﻖ ﻣﯽﭘﺮدازد .ﻫﺮ دﻧﺪان از ﺳﻪ ﺑﺨﺶ اﺻﻠﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ :ﺗﺎج ،ﮔﺮدن و رﯾﺸﻪ .ﻫﺮ ﺑﺨﺶ از ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻻﯾﻪ
و ﺑﺎﻓﺖ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﺪام ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت و ﻋﻤﻠﮑﺮدﻫﺎی ﺧﺎص ﺧﻮد را دارﻧﺪ .در اداﻣﻪ ،ﺑﻪ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﻫﺮ ﯾﮏ از
اﯾﻦ ﺑﺨﺶﻫﺎ ،ﻻﯾﻪﻫﺎ و ﺑﺎﻓﺖﻫﺎ ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﭘﺮداﺧﺖ.
از ﻃﺮﯾﻖ دﮐﻤﻪ زﯾﺮ درﺑﺎره اﺟﺰای ﺗﺸﮑﯿﻞ دﻫﻨﺪه دﻧﺪان و ﻧﺤﻮه ﻋﻤﻠﮑﺮد آﻧﻬﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺨﻮاﻧﯿﺪ.
ﺑﺨﺸﯽ از آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ دﻧﺪان ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺎج اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه دﻧﺪان و در ﺑﺎﻻی ﻟﺜﻪ ﻗﺮار دارد .ﺗﺎج از ﺳﻪ ﻻﯾﻪ
ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ :ﻣﯿﻨﺎ ،ﻋﺎج و ﭘﺎﻟﭗ.
ﻣﯿﻨﺎ
ﻣﯿﻨﺎی دﻧﺪان ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ ﺗﺎج دﻧﺪان اﺳﺖ .ﻣﯿﻨﺎ ﺑﺎﻓﺖ ﻣﻌﺪﻧﯽ ﺳﺨﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﮐﺮﯾﺴﺘﺎلﻫﺎی ﻫﯿﺪروﮐﺴﯽ آﭘﺎﺗﯿﺖ
ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ .ﻣﯿﻨﺎ ﺳﻔﯿﺪ ،ﺷﻔﺎف و ﺳﺨﺖﺗﺮﯾﻦ ﺑﺎﻓﺖ ﺑﺪن اﺳﺖ .ﻣﯿﻨﺎ ﻧﻘﺶ ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﯽ دارد و ﻋﺎج و ﭘﺎﻟﭗ را در
ﺑﺮاﺑﺮ ﻓﺸﺎر ،ﺣﺮارت ،ﺳﺮﻣﺎ و ﺑﺎﮐﺘﺮی ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ .ﻣﯿﻨﺎ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﻧﻮر ﺑﻪ دﻧﺪان ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ و زﯾﺒﺎﯾﯽ آن را
اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽدﻫﺪ.
ﻋﺎج
ﻋﺎج ﻻﯾﻪ دوم و زﯾﺮﯾﻦ ﻣﯿﻨﺎ اﺳﺖ .ﻋﺎج ﺑﺎﻓﺖ ﻣﻌﺪﻧﯽ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺳﺨﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺗﻮﺑﻮلﻫﺎی ﻋﺎﺟﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﻋﺎج زرد روﺷﻦ ،ﻧﯿﻤﻪ ﺷﻔﺎف و ﺣﺴﺎس ﺑﻪ درد اﺳﺖ .ﻋﺎج ﻧﻘﺶ ﺣﻤﺎﯾﺘﯽ دارد و ﻣﯿﻨﺎ و ﭘﺎﻟﭗ را ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ .ﻋﺎج
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﻧﻮر ﺑﻪ ﻣﯿﻨﺎ ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ و رﻧﮓ دﻧﺪان را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﮐﻨﺪ.
ﭘﺎﻟﭗ
ﭘﺎﻟﭗ ﻻﯾﻪ ﺳﻮم و دروﻧﯽﺗﺮﯾﻦ ﻻﯾﻪ ﺗﺎج دﻧﺪان اﺳﺖ .ﭘﺎﻟﭗ ،ﺑﺎﻓﺖ ﻧﺮم و ﺣﺴﺎﺳﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺑﺎﻓﺖ ﻫﻤﺒﻨﺪ ،رگﻫﺎی ﺧﻮﻧﯽ،
ﻋﺼﺐﻫﺎ و ﺳﻠﻮلﻫﺎی ﭘﺎﻟﭗ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ .اﯾﻦ ﻻﯾﻪ ،ﻗﺮﻣﺰ روﺷﻦ ،ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﺑﺴﯿﺎر ﺣﺴﺎس ﺑﻪ درد اﺳﺖ
و ﻧﻘﺶ ﺗﻐﺬﯾﻪ و ﺣﻔﺎﻇﺖ دارد و ﻋﺎج را ﺗﻐﺬﯾﻪ و ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ .ﭘﺎﻟﭗ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﻘﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ دارد و در ﺻﻮرت آﺳﯿﺐ
ﺑﻪ ﻋﺎج ،ﻋﺎج ﺟﺪﯾﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﮐﻨﺪ.
ﮔﺮدن دﻧﺪان ﯾﮑﯽ از ﺑﺨﺶﻫﺎی ﻣﻬﻢ آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ دﻧﺪان اﺳﺖ ﮐﻪ در زﯾﺮ ﻟﺜﻪ ﻗﺮار دارد .ﮔﺮدن از دو ﻻﯾﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ:
ﭘﺎﻟﭗ و ﻟﺜﻪ.
ﭘﺎﻟﭗ
ﭘﺎﻟﭗ ﻻﯾﻪ درون ﮔﺮدن دﻧﺪان اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﻟﭗ ﺗﺎج ﻧﺸﺄت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ .ﭘﺎﻟﭗ ﮔﺮدن ﻫﻤﺎن ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت و ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎی
ﭘﺎﻟﭗ ﺗﺎج را دارد.
ﻟﺜﻪ
ﻟﺜﻪ ﻻﯾﻪ ﺑﯿﺮون ﮔﺮدن دﻧﺪان اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺑﺎﻓﺖ ﮔﻮﺷﺘﯽ ﺻﻮرﺗﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ .ﻟﺜﻪ ﺻﻮرﺗﯽ ،ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﺣﺴﺎس
ﺑﻪ ﻓﺸﺎر اﺳﺖ .ﻟﺜﻪ ﻧﻘﺶ ﭘﻮﺷﺶ و ﺣﻔﺎﻇﺖ دارد و ﮔﺮدن و رﺑﺎط ﭘﺮﯾﻮدﻧﺘﺎل را ﭘﻮﺷﺶ و ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ.
در آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ دﻧﺪان ،رﯾﺸﻪ ﺑﺨﺸﯽ از دﻧﺪان اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺛﺒﺎت دﻧﺪان در ﺟﺎی ﺧﻮد ﻣﯽﺷﻮد
رﯾﺸﻪ دﻧﺪان ﯾﮑﯽدﯾﮕﺮ از ﺑﺨﺶﻫﺎی اﺻﻠﯽ آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ دﻧﺪان اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ دﻧﺪان و در اﺳﺘﺨﻮان ﻓﮏ ﻗﺮار
دارد ﮐﻪ دﻧﺪان را ﺑﻪ آن ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ .رﯾﺸﻪ از ﺳﻪ ﻻﯾﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ :ﺳﻤﻨﺘﻮم ،رﺑﺎط ﭘﺮﯾﻮدﻧﺘﺎل و اﺳﺘﺨﻮان ﻓﮏ.
ﺳﻤﻨﺘﻮم
ﺳﻤﻨﺘﻮم ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻻﯾﻪ و ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ رﯾﺸﻪ دﻧﺪان اﺳﺖ .ﺳﻤﻨﺘﻮم ﺑﺎﻓﺖ ﻣﻌﺪﻧﯽ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻧﺮﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﮐﺮﯾﺴﺘﺎلﻫﺎی
ﻫﯿﺪروﮐﺴﯽ آﭘﺎﺗﯿﺖ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ .ﺳﻤﻨﺘﻮم ﺳﻔﯿﺪ روﺷﻦ ،ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ،ﺷﺒﯿﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﺨﻮان اﺳﺖ .ﺳﻤﻨﺘﻮم
ﻧﻘﺶ اﺗﺼﺎل دارد و رﯾﺸﻪ را ﺑﻪ رﺑﺎط ﭘﺮﯾﻮدﻧﺘﺎل و اﺳﺘﺨﻮان ﻓﮏ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ.
رﺑﺎط ﭘﺮﯾﻮدﻧﺘﺎل
رﺑﺎط ﭘﺮﯾﻮدﻧﺘﺎل ﻻﯾﻪ دوم و زﯾﺮﯾﻦ ﺳﻤﻨﺘﻮم اﺳﺖ .رﺑﺎط ﭘﺮﯾﻮدﻧﺘﺎل ﺑﺎﻓﺖ ﻫﻤﺒﻨﺪ و ﻓﯿﺒﺮ ﮐﻼژﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺑﺎﻓﺖ ﻫﻤﺒﻨﺪ،
ﻓﯿﺒﺮﻫﺎی ﮐﻼژن ،اﻋﺼﺎب و ﻋﺮوق ﺧﻮﻧﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ .رﺑﺎط ﭘﺮﯾﻮدﻧﺘﺎل ﺻﻮرﺗﯽ ﺗﯿﺮه ،ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﺣﺴﺎس
ﺑﻪ ﻓﺸﺎر اﺳﺖ .رﺑﺎط ﭘﺮﯾﻮدﻧﺘﺎل ﻧﻘﺶ اﺗﺼﺎل ،ﺗﻐﺬﯾﻪ و ﺣﻔﺎﻇﺖ دارد و رﯾﺸﻪ را ﺑﻪ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﮏ ﻣﺘﺼﻞ ،ﺳﻤﻨﺘﻮم را
ﺗﻐﺬﯾﻪ و ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ.
رﺑﺎط ﭘﺮﯾﻮدﻧﺘﺎل ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﻘﺶ ﮐﻨﺘﺮل دارد و ﻧﯿﺮوی ﺟﻮﯾﺪن را ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯽﮐﻨﺪ.
اﺳﺘﺨﻮان ﻓﮏ
اﺳﺘﺨﻮان ﻓﮏ ،ﺑﺎﻓﺖ اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ ﺳﺨﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺳﻠﻮلﻫﺎی اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ و ﻣﻮاد ﻣﻌﺪﻧﯽ و آﻟﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ.
اﺳﺘﺨﻮان ﻓﮏ ﺳﻔﯿﺪ ﺧﺎﮐﺴﺘﺮی ،ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﺣﺎوی ﺣﻔﺮهﻫﺎی دﻧﺪاﻧﯽ اﺳﺖ.
اﺳﺘﺨﻮان ﻓﮏ ،ﻧﻘﺶ ﺣﻤﺎﯾﺖ و ﺷﻞﮑ دادن دارد و دﻧﺪانﻫﺎ و ﻟﺜﻪﻫﺎ را ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺑﻪ ﺷﻞﮑ دادن ﺻﻮرت ﮐﻤﮏ
ﻣﯽﮐﻨﺪ.
ﻫﺮ ﮔﺮوه از دﻧﺪانﻫﺎ دارای ﺷﻞﮑ ،اﻧﺪازه ،ﺗﻌﺪاد و ﻋﻤﻠﮑﺮدﻫﺎی ﺧﺎص ﺧﻮد ﻫﺴﺘﻨﺪ .در اداﻣﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ
ﮔﺮوهﻫﺎ ﻣﯽﭘﺮدازﯾﻢ:
دﻧﺪانﻫﺎی ﻧﯿﺶ
در آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ دﻧﺪان ،دﻧﺪانﻫﺎی ﻧﯿﺶ ﮔﺮوه اول از دﻧﺪانﻫﺎی اﻧﺴﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﺟﻠﻮی دﻫﺎن ﻗﺮار دارﻧﺪ .دﻧﺪانﻫﺎی
ﻧﯿﺶ ﺗﯿﺰ و ﻣﺜﻠﺜﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺮای ﺑﺮش و ﭘﺎرﮔﯽ ﻏﺬا اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ .دﻧﺪانﻫﺎی ﻧﯿﺶ ﮐﻮﭼﮏ و ﺑﺎرﯾﮏ ﻫﺴﺘﻨﺪ و در
ﻫﺮ ﻓﮏ دو ﻋﺪد وﺟﻮد دارﻧﺪ .در ﻣﺠﻤﻮع ،اﻧﺴﺎن ﭼﻬﺎر ﻋﺪد دﻧﺪان ﻧﯿﺶ دارد :دو ﻋﺪد در ﻓﮏ ﺑﺎﻻ و دو ﻋﺪد در ﻓﮏ ﭘﺎﯾﯿﻦ.
دﻧﺪانﻫﺎی ﺛﻨﺎﯾﺎ
دﻧﺪانﻫﺎی ﺛﻨﺎﯾﺎ ﮔﺮوه دوم از دﻧﺪانﻫﺎی اﻧﺴﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﮐﻨﺎر دﻧﺪانﻫﺎی ﻧﯿﺶ ﻗﺮار دارﻧﺪ .اﯾﻦ ﮔﺮوه از دﻧﺪانﻫﺎ در
آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ دﻧﺪان ،ﺻﺎف و ﻣﺴﺘﻄﯿﻠﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺮای ﮔﺎز ﮔﺮﻓﺘﻦ و ﺧﺮد ﮐﺮدن ﻏﺬا اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ .دﻧﺪانﻫﺎی ﺛﻨﺎﯾﺎ
ﻣﺘﻮﺳﻂ و ﭘﻬﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ و در ﻫﺮ ﻓﮏ ﭼﻬﺎر ﻋﺪد وﺟﻮد دارﻧﺪ .در ﻣﺠﻤﻮع ،اﻧﺴﺎن ﻫﺸﺖ ﻋﺪد دﻧﺪان ﺛﻨﺎﯾﺎ دارد :ﭼﻬﺎر ﻋﺪد
در ﻓﮏ ﺑﺎﻻ و ﭼﻬﺎر ﻋﺪد در ﻓﮏ ﭘﺎﯾﯿﻦ.
دﻧﺪانﻫﺎی ﭘﺴﯿﻦ
دﻧﺪانﻫﺎی ﭘﺴﯿﻦ ﮔﺮوه ﺳﻮم از دﻧﺪانﻫﺎی اﻧﺴﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﭘﺸﺖ دﻧﺪانﻫﺎی ﺛﻨﺎﯾﺎ ﻗﺮار دارﻧﺪ .اﯾﻦ ﮔﺮوه از دﻧﺪانﻫﺎ
در آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ دﻧﺪان ،ﻧﺎﺻﺎف و ﻣﺤﻔﻮر ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺮای ﻟﻪ ﮐﺮدن ﻏﺬا اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ .دﻧﺪانﻫﺎی ﭘﺴﯿﻦ ﺑﺰرگ و ﺿﺨﯿﻢ
ﻫﺴﺘﻨﺪ و در ﻫﺮ ﻓﮏ ﺷﺶ ﻋﺪد وﺟﻮد دارﻧﺪ .در ﻣﺠﻤﻮع ،اﻧﺴﺎن دوازده ﻋﺪد دﻧﺪان ﭘﺴﯿﻦ دارد :ﺷﺶ ﻋﺪد در ﻓﮏ ﺑﺎﻻ
و ﺷﺶ ﻋﺪد در ﻓﮏ ﭘﺎﯾﯿﻦ.
دﻧﺪانﻫﺎی ﻋﻘﻞ
دﻧﺪانﻫﺎی ﻋﻘﻞ ﮔﺮوه ﭼﻬﺎرم و آﺧﺮ از دﻧﺪانﻫﺎی اﻧﺴﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در اﻧﺘﻬﺎی ﻓﮏ ﻗﺮار دارﻧﺪ .اﯾﻦ دﻧﺪانﻫﺎ در آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ
دﻧﺪان ،ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ دﻧﺪانﻫﺎی ﭘﺴﯿﻦ ،ﻧﺎﺻﺎف و ﻣﺤﻔﻮر ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺮای ﻟﻪ ﮐﺮدن ﻏﺬا اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ .دﻧﺪانﻫﺎی ﻋﻘﻞ
ﺑﺰرگ و ﺿﺨﯿﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ و در ﻫﺮ ﻓﮏ دو ﻋﺪد وﺟﻮد دارﻧﺪ .در ﻣﺠﻤﻮع ،اﻧﺴﺎن ﭼﻬﺎر ﻋﺪد دﻧﺪان ﻋﻘﻞ دارد :دو ﻋﺪد در
ﻓﮏ ﺑﺎﻻ و دو ﻋﺪد در ﻓﮏ ﭘﺎﯾﯿﻦ.
اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ دﻧﺪانﻫﺎی ﻋﻘﻞ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﺑﻌﻀﯽ اﻓﺮاد رﺷﺪ ﻧﮑﻨﻨﺪ ﯾﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﯾﺎ ﻧﺎﻗﺺ ﺧﺎرج
ﺷﻮﻧﺪ .اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ در آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ دﻧﺪان ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﮐﻤﺒﻮد ﻓﻀﺎ ،ﻧﻘﺺ ژﻧﺘﯿﮏ ،آﺳﯿﺐ ﺑﻪ رﺷﺘﻪ دﻧﺪان ﯾﺎ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ دﻧﺪانﻫﺎی
ﻫﻤﺴﺎﯾﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ رخ دﻫﺪ.
اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ درد ،اﻟﺘﻬﺎب ،ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ،ﻓﺸﺎر و ﻋﻔﻮﻧﺖ دﻧﺪانﻫﺎ و ﻟﺜﻪﻫﺎ ﺷﻮد .در اﯾﻦ ﺻﻮرت ،ﻣﻤﮑﻦ
اﺳﺖ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﯾﺎ ﮐﺸﯿﺪن و ﺟﺮاﺣﯽ دﻧﺪانﻫﺎی ﻋﻘﻞ ﺑﺎﺷﺪ.
در اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ،ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎ و ﻣﺸﮑﻼت ﺷﺎﯾﻊ دﻧﺪانﻫﺎ در آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ دﻧﺪان ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﻠﯽ و اﺟﻤﺎﻟﯽ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار
ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ .ﺑﻌﻀﯽ از اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎ و ﻣﺸﮑﻼت ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ دﻧﺪانﻫﺎ ،ﻟﺜﻪﻫﺎ ،اﺳﺘﺨﻮان ﻓﮏ و ﺣﺘﯽ ﻞﮐ ﺑﺪن
آﺳﯿﺐ ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ .در اداﻣﻪ ،ﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﭼﻨﺪ ﺑﯿﻤﺎری و ﻣﺸﻞﮑ ﺷﺎﯾﻊ دﻧﺪانﻫﺎ ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﭘﺮداﺧﺖ:
ﺣﻔﺮهﻫﺎ و ﺳﻮراخﻫﺎی دﻧﺪان
ﺣﻔﺮهﻫﺎ و ﺳﻮراخﻫﺎی دﻧﺪان ﯾﮑﯽ از ﺷﺎﯾﻊﺗﺮﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎی دﻧﺪانﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در اﺛﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺎﮐﺘﺮیﻫﺎ و اﺳﯿﺪی ﺷﺪن
ﻣﺤﯿﻂ دﻫﺎن ﺑﺮ روی ﺳﻄﺢ دﻧﺪانﻫﺎ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ .اﯾﻦ ﺳﻮراخﻫﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ درد ،اﻟﺘﻬﺎب ،آﺑﺴﻪ ،ﺷﮑﺴﺘﮕﯽ و
از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ دﻧﺪان ﺷﻮﻧﺪ.
ﺑﺮای ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی از ﺣﻔﺮهﻫﺎ و ﺳﻮراخﻫﺎی دﻧﺪان ،ﺑﺎﯾﺪ ﻫﺮ روز ﺑﻪ ﺑﻬﺪاﺷﺖ دﻫﺎن و دﻧﺪان ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮده و از ﻣﺴﻮاک زدن ،ﻧﺦ
دﻧﺪان ﮐﺸﯿﺪن و ﺧﻮردن ﻏﺬاﻫﺎی ﺳﺎﻟﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد .ﺑﺮای درﻣﺎن ﺣﻔﺮهﻫﺎ و ﺳﻮراخﻫﺎی دﻧﺪان ،ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﮏ
ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﺮده و از روشﻫﺎی ﭘﺮ ﮐﺮدن ،ﺗﺮﻣﯿﻢ ،ﺗﺎج ﮔﺬاری ﯾﺎ ﮐﺸﯿﺪن دﻧﺪان اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﺪ.
ﭘﺎﻟﭙﯿﺖ
ً
ﻣﻌﻤﻮﻻ در اﺛﺮ آﺳﯿﺐ ﺑﻪ ﻣﯿﻨﺎ ﯾﺎ ﻋﺎج دﻧﺪان رخ ﻣﯽدﻫﺪ .اﯾﻦ اﻟﺘﻬﺎب ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﭘﺎﻟﭙﯿﺖ ،اﻟﺘﻬﺎب ﭘﺎﻟﭗ دﻧﺪان اﺳﺖ ﮐﻪ
ﺑﺎﻋﺚ درد ﺷﺪﯾﺪ ،ﺗﻮرم ،ﺗﺐ ،ﻟﺮز و ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﺑﻪ ﺣﺮارت ﯾﺎ ﺳﺮﻣﺎ ﺷﻮد.
ﺑﺮای ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی از ﭘﺎﻟﭙﯿﺖ ،ﺑﺎﯾﺪ از آﺳﯿﺐ ﺑﻪ دﻧﺪانﻫﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﮐﺮده و از ﻣﺤﺎﻓﻆ دﻧﺪان ،ﻓﻠﻮراﯾﺪ و ﻏﺬاﻫﺎی ﺳﺎﻟﻢ اﺳﺘﻔﺎده
ﮐﺮد .ﺑﺮای درﻣﺎن ﭘﺎﻟﭙﯿﺖ ،ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﮏ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﺮده و روشﻫﺎی روت ﮐﺎﻧﺎل ،ﭘﺎﻟﭙﮑﺘﻮﻣﯽ ،ﭘﺎﻟﭙﻮﺗﻮﻣﯽ ﯾﺎ ﮐﺸﯿﺪن
دﻧﺪان را ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار داد.
ﺑﯿﻤﺎری ﭘﺮﯾﻮدﻧﺘﺎل
ﺑﯿﻤﺎری ﭘﺮﯾﻮدﻧﺘﺎل اﻟﺘﻬﺎب ﻟﺜﻪﻫﺎ و ﺑﺎﻓﺖﻫﺎی ﭘﺸﺘﯿﺒﺎن دﻧﺪان اﺳﺖ ﮐﻪ در اﺛﺮ ﺗﺠﻤﻊ ﭘﻼک و ﺗﺎرﺗﺎر روی ﺳﻄﺢ دﻧﺪان ﯾﺎ زﯾﺮ
ﻟﺜﻪ رخ ﻣﯽدﻫﺪ .اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎری ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﺧﻮﻧﺮﯾﺰی ،ﻗﺮﻣﺰ ﺷﺪن ،ﺗﻮرم ،درد و از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ دﻧﺪان ﺷﻮد.
ﺑﺮای ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی از ﺑﯿﻤﺎری ﭘﺮﯾﻮدﻧﺘﺎل ،ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻧﻈﺎﻓﺖ دﻫﺎن و دﻧﺪان روزاﻧﻪ اﻫﻤﯿﺖ داده و از ﻣﺴﻮاک زدن ،ﻧﺦ ﮐﺸﯿﺪن
و ﺧﻮردن ﻏﺬاﻫﺎی ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد .ﺑﺮای درﻣﺎن ﻣﺸﮑﻼت ﻟﺜﻪ و دﻧﺪان ،ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﮏ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﺮده و از روشﻫﺎی
ﺗﻤﯿﺰ ﮐﺮدن ،ﺟﺮاﺣﯽ ﻟﺜﻪ ،ﭘﺮوﺗﺰ ﮔﺬاری ﯾﺎ اﯾﻤﭙﻠﻨﺖ ﮔﺬاری ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺖ.
ﻣﺎل اﮐﻠﻮژن
ﻣﺎل اﮐﻠﻮژن ﯾﻌﻨﯽ دﻧﺪانﻫﺎ و ﻓﮏﻫﺎ درﺳﺖ روی ﻫﻢ ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ .اﯾﻦ ﻧﺎﻣﺴﺎوی ﺑﻮدن ،ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ درد ،ﺳﺎﯾﺶ،
ﺷﮑﺴﺘﮕﯽ ،ﺗﺮﮐﯿﺪﮔﯽ ،ﻓﺸﺎر و ﺗﻨﺶ ﺑﺮ روی دﻧﺪانﻫﺎ ،ﻟﺜﻪﻫﺎ ،اﺳﺘﺨﻮان ﻓﮏ و ﻣﻔﺎﺻﻞ ﺷﻮد.
ﺑﺮای ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی از ﻣﺎل اﮐﻠﻮژن ،ﺑﺎﯾﺪ از ﻋﺎدات ﺑﺪ ﻣﺜﻞ ﻣﮑﯿﺪن اﻧﮕﺸﺖ ،ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ زﺑﺎن در ﺟﻠﻮی دﻧﺪانﻫﺎ ،ﺟﻮﯾﺪن
ﺧﻮدﮐﺎر ﺧﻮدداری ﮐﺮده و از روشﻫﺎی درﻣﺎﻧﯽ ﻣﺜﻞ زﯾﺒﺎﺳﺎزی ،ﺟﺮاﺣﯽ ﻓﮏ ﯾﺎ ﺗﺮﻣﯿﻢ دﻧﺪان اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد.
در آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ دﻧﺪان ،ﺑﺮاﮐﺴﯿﺴﻢ ﯾﺎ دﻧﺪان ﻗﺮوﭼﻪ اﺧﺘﻼﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﻓﺮد دﻧﺪانﻫﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪﺻﻮرت ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه در
ﺑﯿﺪاری ﯾﺎ ﺧﻮاب ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯽﻓﺸﺎرد ﯾﺎ ﻣﯽﺳﺎﺑﺪ
ﺑﺮاﮐﺴﯿﺴﻢ ﯾﺎ دﻧﺪان ﻗﺮوﭼﻪ ،ﻓﺸﺎر ﯾﺎ ﺳﺎﯾﺶ دﻧﺪانﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﯿﺪاری ﯾﺎ ﺧﻮاب اﺳﺖ .اﯾﻦ ﻋﺎدت
ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﺳﺎﯾﺶ ،ﺷﮑﺴﺘﮕﯽ ،ﺗﺮﮐﯿﺪﮔﯽ ،ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ،درد و اﻟﺘﻬﺎب دﻧﺪانﻫﺎ ،ﻟﺜﻪﻫﺎ ،اﺳﺘﺨﻮان ﻓﮏ و ﻣﻔﺎﺻﻞ
ﺷﻮد.
ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از دﻧﺪان ﻗﺮوﭼﻪ ﯾﺎ ﺑﺮاﮐﺴﯿﺴﻢ ،ﺑﺎﯾﺪ ﻋﺎﻣﻞ آن را ﭘﯿﺪا و ﺑﺮﻃﺮف ﮐﻨﯿﺪ و از ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ آن را ﺗﺸﺪﯾﺪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ
ﻣﺜﻞ اﺳﺘﺮس ،اﺿﻄﺮاب ،ﺧﺸﻢ ،درد ﯾﺎ ﺑﺮﺧﯽ داروﻫﺎ دوری ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ و ﺑﻪ دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﮏ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺮﺗﺐ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﻨﯿﺪ و از
روشﻫﺎی درﻣﺎن ﻣﺜﻞ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺤﺎﻓﻆ دﻧﺪان )ﻧﺎﯾﺖ ﮔﺎرد( ،ﺗﻐﺬﯾﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ،ﺗﻤﺮﯾﻦ ﺗﻨﻔﺲ ﺑﻬﺮه ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ.
در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ،ﺑﻪ آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ دﻧﺪان و ﺗﻐﯿﯿﺮات آن ﺑﺎ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻋﻠﻢ و ﻓﻨﺎوری ﭘﺮداﺧﺘﯿﻢ .ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎر و اﺟﺰای دﻧﺪان،
اﻧﻮاع و ﺗﻌﺪاد دﻧﺪانﻫﺎی اﻧﺴﺎن و ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎ و ﻣﺸﮑﻼت ﺷﺎﯾﻊ دﻧﺪانﻫﺎ را ﺑﺎ ﺟﺰﺋﯿﺎت ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدﯾﻢ .ﻫﺪف ﻣﺎ از ﻧﻮﺷﺘﻦ
اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ،آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ دﻧﺪان و ﻧﺤﻮه ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی از ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎ و درﻣﺎن آنﻫﺎ ﺑﻮد .اﻣﯿﺪوارﯾﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ
ﺑﺮای ﺷﻤﺎ ﻣﻔﯿﺪ و ﺟﺬاب ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ.