TELEZECO VBTP

Hovoso Dunu Vbrjurueg Xogjjo

VX TeleJreſtghi Vbrsehe
HBVIN

Vbrpusteneeg Gesoigec< Netecij hecem tbrdoteg (NHX)

Lukroyegsyek Heccb hnn.
Vbgjegter Ogtbrenso Megusoe-Nimpu
Megusoe-Nimputbr/Lukroyegsye
tbr/Lukroyegsyek
k Heccb hnn.
‘Bh. 5, @bt. 5.‘Hbpin< Teleweco Vbrs, 465?.
x, 56; kcm., 40 `m.
Dodcoijreao< kcm.562
OPDG ?:;-140-405-545-0
Ken `opte 465?, pehe pbgucos
Hoceregj mbgjutop sbdejoeg eteu sbcuruk oso dunu ogo hbgjeg `ere epe pug,
tbrmesun hbgjeg `ere pbgjjugeeg mbsog aitinipo, tegpe ozog sek hero pbgbrdot
465?.- TEL
Lukroyegsyek Heccb
Eroaaog Edhuc Mutecod
Gessoroek Pkeero
Pidoketug Gur Edhuc Pecem
VBGJEGXET OGXBTENPO MEGRPOE-NIMVRXBT

@bteneg nb-5, Hbsbmdbr 465?

Ken pbgbrdoteg pehe VX TeleJreaoghi Vbrsehe, Hbpin
Bhotir < Koheyeto
Pbttbr < Abgo Brvoege
Hbseog @ivbr < Xom Nrbetoa TJV
Ho`bten ho Teleweco Vrogtogj

VX TELEJTEAOGHI VBTPEHE
Egjjite ONEVO
Negtir Vuset<
Lc. Teye Cbuwogegjjugj, Gi.554, Nbc. Cbuwogegjjugj, Nb`. Xepis, Nite Hbpin 51?21
Xbcbpig < (645) ;8055514
B-meoc < relepbrsFrelejreaogh
relepbrsFrelejreaoghi.`i.oh
i.`i.oh kttp< //www.relejreaog
//www.relejreaoghi.`i.oh
hi.`i.oh

Vbrwenoceg<
Lenerte-51?21 Lc. Teye Cbuwogegjjugj Gi. 554, Nbc. Cbuwogegjjugj,
Cbuwogegj jugj, Nb`. Xepis, Hbpin, Xbcp. (645) ;8055514. Deghugj-86480,
Lc. K. Nurho Xomur Gi. ; Nimpcbn Nurho, Xbcp. 644-2461464. _ijyenerte -Vbrum. Vighin Pirejeg Oghek Dcin E5, Lc. Pirejeg,
Gjbstokerli, Nesokeg, Degtuc, Xbcp. 64:8-1426?0. Puredeye -1655;, Lc. Tugjnut Kerepeg Dcin E Gi. 6?, Xbcp. 605-;:66;5?.
Vecbmdegj-0650:, Lc. Me`eg Numdegj OOO Gi. 56/882? TX :; Nbc. Hbmegj Cbder Heug, Xbcp. 6:55-882614. Vbnegderu-4;4?8,
Vbrum Hb' Hoeghre Cegh Dcin @ 5 Gi. 5, Lc. Nerteme Merpiyeg Hemeo, Xbcp. 6:15-12;6:. Mbheg-46588, Lc. Bne Tesmo Jj. Bne
Tisse Gi. 0E Dcin E Nimpcbn Likir Tbsohbg`b Nb`. Mbheg Likir, Xbcp. 615-:;:5281. Menesser -?6445, Lc. Pucteg Eceuhhog
Nimp. Dumo Vbrmete Koleu Dumo 58 Dcin E58 Gi. 0, Xbcp. 6855-;1515;.
6855-;1515;. Deglermesog-:6558, Lc. Deco Gi. 05 Tt 62, Xbcp. 6255-
0024616. Deco, Lc. Omem Diglic Jj 566/Q Gi. 4, Hbgpeser Xbcp. (6015) ;16:??2. Degher Cempugj-02552, Vbrum. Docedigj Leye
Dci`n D; Gi. 0 Pusugeg Deru, Cegjnepure, Kp. 6;54??68:6?8.
 Vrenete

Pyunur eckemhucoccek heg sbmije note sbmue sbgegtoese hecem

coghugjeg Eccek Pudkege Zeteece. Rseke pbgucoseg bhoso nbhue
Dunu Vbgjegt
Vbgjegter
er Ogtbrenso Megusoe-Nimputbr yegj mbrupeneg bhoso hero
dunu `bteneg pbrteme yegj dbrluhuc Ogtbrenso Megusoe-Nimputbr< Puetu
Vbgjbgecegg dbrkesoc hosbcbseoneg.
Vbgjbgece
Dunu og hotucos hbgjeg mbmegaeetneg ruluneg-ruluneg hero
dbrdejeo ceter dbcenegj yegj mbmpbcelero dohegj-dohegj ogtbrenso
megusoe-nimputbr
megusoe-nimpu tbr,, hbseog egteremune ogtbrenso, egteremune
egteremune wbd,
heg sumdbr-sumdbr ceog sbpbrto kesoc-kesoc pbgbcotoeg hecem dohegj
ogtbrenso megusoe-nimputbr.
 Dunu ogo mbmocono sbdbces ded yegj mbmdog`egjneg dbrdejeo
espbn tbrneot hbgjeg nigsbp hbseog egteremune, tbngon, epconeso, osu-
osu pbgjjuge, heg pbgoceoeg yeotu< Ded 5< Nigsbp Ogtbrenso Megusoe-
Nimputbr> Ded 4< Mbmekemo Vbgjjuge> Ded 0< Lbgos Jeye Ogtbrenso> Ded
8< Vrisbs Hbseog> Ded 2< Tbne Dbgtun (Hbseog)> Ded 1< Nbdutukeg heg
Nbogjogeg Vbgjjuge> Ded :< Vbgoceoeg> Ded ;< Nbregjne Nbrle Vbgoceoeg>
Ded ?< Vbgjemeteg Xbrkehep Vbgjjuge> Ded 56< Dbrkehepeg Hbgjeg
Ohbgtoaoneso> Ded 55< Dbrkehepeg Hbgjeg Vere Ekco.
Dunu ogo hotucos hbgjeg mbgjjugeneg dekese yegj muhek hoaekemo
sb`ere rogjnes, pehet, heg lbces sbkogjje segjet `i`in mbgleho rbabrbgso


Heater Oso v

deon mekesoswe meupug mesyerenet umum yegj ogjog mbgjbtekuo

sbcun dbcun heser-heser ogtbrenso megusoe-nimputbr.
Enkorgye toehe jehogj yegj tohen rbten, nroton heg sereg yegj
mbmdegjug ugtun pbgybmpurgeeg dunu ogo segjetcek hokerepneg
heropehe pere pbmde`e.

Deglermesog, Mbo 465?.

Xom Vbgucos
Vbgucos

vo Vbgjegter Ogtbrenso Megusoe-Nimputbr
 Heater Oso

VTENEXE v
HEAXET OPO vooo
vo
DED 5 NIGPBV OGXBTENPO MEGRPOE NIMVRXBT 5
Vbgjbgeceg 5
 Vrihun Ogtbrentoa 5
Nbpbrcueg Ogtbrenso Megusoe Nimputbr 4
Nimpigbg Rteme hecem Vrihun Ogtbrenetoa 0
Xulueg
Xulueg Ogtbrenso
Ogtbrenso Megusoe Nimputbr
Nimputbr 56
Xulueg
Xulueg Vbgjecemeg
Vbgjecemeg Vbgjjuge
Vbgjjuge 54

DED 4 MBMEKEMO VBGJJRGE 50

Vbgjbgeceg 50
Lbgos Vbgjjuge
Vbgjjuge 50
Mihbc Nigsbp 58
Mihbc Mbgtec 5:
Vbgjeruk Egtermune Nbpehe Vbgjjuge 5?

DED 0 LBGOP JE
JE_
_E OGXBTENPO 40
Vbgjbgeceg 40
Mbgu 40

Heater Oso voo


DED 8 VTIPBP HBPEOG 0:
Vbgjbgeceg 0:
Osu Vrentos hecem Vrisbs Hbseog 0;
Mihbc Poncus Kohup 85

DED 2 TBNE DBGXRN (HBPEOG) 82

Vbgjbgeceg 82
Vrititopb 8:
Xulueg
Xulueg Vrititopb
Vrititopb 26
Lbgos Vrititopb
Vrititopb 25
Vbghbneteg Vrititopb 24
Vbmdegjugeg 20

DED 1 NBDRXRKEG HEG NBOGJOGEG VBGJJRGE 22

Vbgjbgeceg 22
Vbgjumpuceg Hete 2:
 Xbngon
Xbngon Vbgjumpuceg
Vbgjumpuceg Hete
Hete 2:
Vbmocokeg
Vbmocok eg Xbngon 16
Ogtbrprb teso heg Egecosos Hete
Ogtbrprbteso 15
Hbsnropso heg Egecosos Hete 15

DED : VBGOCEOEG 10
Vbgjbgeceg 10
Lbgos Bvecueso
Bvecueso 18
Epenek yegj Vbrcu
Vbrcu Hobvecueso9
Hobvecueso9 12
Mbgjepe Bvecueso Hopbrcuneg9 12
Nepeg Zentu yegj Pbsueo ugtun Vbgoceoeg9 11

DED ; NBTEGJNE NBTLE VBGOCEOEG 1?

Vbgjbgeceg 1?
Verehojme heg Xbngon Vbgoceoeg 1?
Nbregjne Nbrle Hb`ohb< Petu Veghueg hecem Vbgoceoeg :8

vooo Vbgjegter Ogtbrenso Megusoe-Nimputbr



DED ? VBGJEMEXEG
VBGJEMEXEG XBTKEHEV VBGJJRGE :?
Vbgjbgeceg :?
Dejeomege @ere Mbcenuneg Vbgjemeteg9 :?
Mbgjumpucneg Hete ;4
Qohbi ;0
Vbgjemeteg Xohen Cegjsugj< Tbnem heg @etet
Xogheneg
Xogheneg Vbgjjuge
Vbgjjuge ;0

DED 56 DBTKEHEV
DBTKEHEVEG EG HBGJEG OHBGXOAONEPO ;?
Vbgjbgeceg ;?
Vbrgyeteeg Vbgjjuge< Zeweg`ere ;?
Eses Zeweg`ere
Zeweg`ere ?5
Mbgjegecososs Hete Zeweg`ere
Mbgjegecoso ?4
 Vbgoceoeg Vbgjjuge< Nubsoigbr ?4

DED 55 DBTKEHEV
DBTKEHEVEGEG HBGJEG VENET ??
Vbgjegter ??

Vbgoceoeg Ekco< Vbgoceoeg Kburoston ??

Vbgoceoeg Vener< Zecntkriujk 564

HEAXET VRPXENE 562

XBGXEGJ
XBGXEGJ VBGRCOP 56:
 
Heater Oso ox
^Kecemeg ogo sbgjele honisigjneg]
h onisigjneg]

DED 5
Nigsbp Ogtbrenso Megusoe heg Nimputbr

Vbgjbgeceg
Nbdutukeg eneg ogtbrenso megusoe nimputbr tbcek dbrnbmdegj segjet
pbset icbk degyengye prihun ogtbrentoa yegj mbmocono hbseog egtermune
yegj tohen nimpetodbc hbgjeg nbogjogeg pbgjjuge. Vbgjjuge seet
ogo luje segjet mbmpbrketoneg
mbmpbrketoneg babntovotes prihun ogtbrentoa sbkogjje
pbgjjugeeg prihun ogtbrentoa cbdok baosobg heg babntoa ugtun hojugeneg.

Vrihun Ogtbrentoa
Aente kero ogo mbguglunneg dekwe note sbkero-kero mbgjjugeneg degyen
prihun ogtbrentoa ugtun mbmaesocoteso pbnbrleeg sbkero-kero. Vrihun
ogtbrentoa yegj homensuh ehecek sbtoep lbgos prihun yegj mbgjkerusneg
pbgjjuge ugtun dbrogtbrenso hbgjeggye
hbgj eggye ugtun mbcenuneg nbjoeteg
nbjoeteg yegj
hodutukneg pbgjjuge. @igtikgye ehecek mbmdbco b-Diin hero sotus
ho Ogtbrgbt, mbgjbton tujes ho nimputbr, heg mbgjorom pbseg sogjnet
(sms) mbcecuo tbcbpig sbcucbr. Hecem mihuc ogo, prihun ogtbrentoa
tohen tbrdetes pehe epconeso nimputbr sele nerbge prihun ogtbrentoa
seet ogo tbcek dbrnbmdegj pbset heg mbrupeneg dejoeg hero nbdutukeg
megusoe. Hbgjeg hbmonoeg, prihun ogtbrentoa
ogtbrento a ehecek sbmue lbgos sostbm
ogtbrentoa, ecet,
ecet , epconeso, heg pbregjnet nbres yegj mbcodetneg ogtbrenso
egtere megusoe heg prihun-prihun ogtbrenso tbrsbdut.


Ded 5 | Nigsbp Ogtbrenso Megusoe Nimputbr 5

Nbpbrcueg Ogtbrenso Megusoe Nimputbr

Ogtbrenso megusoe nimputbr mbrupeneg suetu dohegj yegj hojugeneg
hbgjeg sb`ere cues pehe tekug 5?;6-eg. Vere hbseogbr prihun ogtbrentoa
mbgyehero dekwe ehe nbcbmekeg hecem ogtbrenso eteu nimugoneso
egtere pbgjjuge heg prihun ogtbrentoa.
Ho egtere nbcbmekeg hecem ogtbrenso yegj tbrleho ehecek sbdejeo
dbronut.
• Vbgjjuge sucot ugtun mbmekemo ogstrunso yegj ehe ho nimputbr
nimputbr..
• Vbgjjuge
Vbgjjuge tohen hepet mbgybcbseoneg tujes sbpbrto yegj hokerepneg
nbtone mbgjjugeneg pbregjnet cugen eteu sostbm.
• Vbgjjuge sucot ugtun mbgjjugeneg sostbm nimputbr
nimputbr..
• Vbgjjuge mbrese nb`bwe mbgjjugeneg nimputbr
nimputbr..
• Vbgjjuge mbrese diseg mbgjjugeneg prihun ogtbrento
ogtbrentoa.
a.

Icbk nerbge otu, pbmekemeg yegj mbghecem tbgtegj espbn-espbn

hecem dohegj ogtbrenso megusoe nimputbr segjet hodutukneg hecem
mbghbseog prihun ogtbrentoa yegj hepet mbgjkesocneg prihun ogtbrentoa
yegj dbrmegaeet heg hepet mbghunugj megusoe hecem tujes sbkero-kero.
Ogtbrenso megusoe nimputbr ehecek dohegj muctohosopcog pbgtogj
hecem mbreg`egj prihun ogtbrentoa. Dbrdejeo dohegj nbekcoeg secogj
mbmdutukneg ugtun mbgjbmdegjneg prihun ogtbrentoa yegj
dbrmegaeet. Ho egtere dohegj nbekcoeg yegj hodutukneg ehecek dohegj
psonicijo, brjigimo, seogs, nijgotoa, ocmu nimputbr,
nimputbr, tbngicijo ogairmeso,
ogairm eso,
sisoicijo, dosgos, hbseog jreaos, pbgucoseg tbngos heg sbdejeogye.
Petu nimdogeso tbgeje ekco hero dbrdejeo dohegj hodutukneg
hodu tukneg ugtun
mbgjbmdegjneg hbseog yegj dbrjuge heg babntoa. Mosecgye hecem
pbgjbmdegjeg hbseog tbcbpig jbgjjem ugtun pbgjjuge tugegbtre. Ekco
psonicijo heg seogs nijgotoa hopbrcuneg ugtun mbmdbroneg pbgjbtekueg
mbgjbgeo pbrsbpso megusoe, nijgotoa heg nbekcoeg hecem pbgybcbseoeg
mesecek. Ekco bgbrjimo hopbrcuneg ugtun mbgjbtekuo togjnet
nbmempueg aoson megusoe yegj `e`et pbgjcoketeg. Ekco hbseog jreaos
luje hopbrcune
hopbrcuneg
g ugtun mbreg`egj hbseog ogtbrae`b tbcbpig jbgjjem.
Ekco ocmu nimputbr,
nimputbr, tbngicijo ogairmeso heg muctombhoe hodutukneg
hodutukneg
ugtun mbgjbmdegjneg
mbgjbmdegjneg tbngicijo tbcbpig jbgjjem. Ekco hecem dosgos
hojugeneg ugtun mbmeserneg
mbmeserneg prihun-prihun tbrsbdut heg ekco hecem
tucos-mbgucos hopbrcuneg ugtun mbgjkesocneg dunu meguec pbmeneo


4 Vbgjegter Ogtbrenso Megusoe-Nimputbr

yegj babntoa. Jemder 5.5 mbguglunneg heater dohegj nbekcoeg yegj

dbrnigtroduso hecem dohegj ogtbrenso megusoe nimputbr.

Jemder 5.5 Heater Dohegj Nbekcoeg yegj Dbrnigtroduso hecem Dohegj

Ogtbrenso Megusoe

Nimpigbg Rteme hecem Vrihun Ogtbrenetoa

Nimpigbg heser hecem mbgjkesocneg prihun ogtbrentoa tbrhoro hero
toje, yeotu megusoe, nimputbr,
nimputbr, heg ogtbrenso. Megusoe eneg dbrogtbrenso
hbgjeg nimputbr eteu prihun ogtbrentoa yegj
y egj dbrdesos sostbm nimputbr
mbcecuo mbhoe pbregtere yegj honbgec sbdejeo egtermune. Egtermune
mbrupeneg setu dbgtun tempoceg yegj hepet mbgbrome heg mbmdbro
umpeg decon hero pbgjjuge nb nimputbr
nimputbr eteu sbdecongye.
sbdecongy e. Ogo dbraugjso
ugtun mbgbrlbmekneg ogairmeso ho egtere megusoe heg nimputbr
sb`ere baosobg. Jemder 5.4 mbguglunneg kudugjeg egtere megusoe,
nimputbr, ogtbrenso heg egtermune yegj mbgleho mbhoum ogtbrenso
egtere megusoe heg prihun ogtbrentoa.

Jemder 5.4 Kudugjeg Egtere Megusoe heg Nimputbr


Ded 5 | Nigsbp Ogtbrenso Megusoe Nimputbr 0
Megusoe
Megusoe dbraugjso sbdejeo pbgjjuge yegj mbgjjugeneg prihun
ogtbrentoa heg nimpigbg heser yegj mbmuceo ogtbrenso egterenimputbr
(prihun ogtbrentoa). Icbk nerbge otu, emetcek pbgtogj dejo hbseogbr
prihun ogtbrentoa ugtun mbmekemo megusoe sbdejeo pbgjjuge hero

espbn nbmempuegprihun
pehe pbgjjugeeg heg comoteso megusoe
ogtbrentoa yegjEpedoce
tbrsbdut. eneg mbmdbro hempen
nbmempueg heg
comoteso megusoe hopekemo, hbseog prihun yegj hokesocneg eneg hepet
mbmbguko nbdutukeg heg nbogjogeg megusoe. Pbceog otu, nbmempueg
hecem pbgbromeeg heg pbmekemeg ogairmeso hokoghero.

5. Nbmempueg heg Comoteso Megusoe

Megusoe mbmocono nbmem
nbmempueg
pueg hecem dbrogtbrenso hbgjeg mbgbrome
heg mbmdbro ogairmeso mbcecuo pbgjcoketeg, pbghbgjereg, sbg-
tukeg, heg jbreneg. Mbcecuo pbgjcoketeg, megusoe mempu ugtun
mbgbrlbmekneg epenek idlbn yegj hocoket sbmbgtere comoteso
pbgjcoketeg megusoe ehecek hero pbgbrlbmekeg idlbn tbrsbdut eneg
mbgjkesocneg
mbgjkesocne g setu legjneueg yegj eneg mbmpbgjeruko dejeomege
jemder idlbn otu hotbrome. Pbdejeo `igtik, nbtone note mbgjbtekuo
unureg idlbn tbrtbgtu, note eneg mbgbromegye hbgjeg unureg
tbrsbdut tegpe mbmpbrkotugjneg leukgye leren idlbn tbrsbdut
 hero note. Jemder 5.0 mbgempocneg ocuso ipton
ipt on yegj mbguglunneg
dekwe pbgbromeeg unureg icbk mete note ehecek nuregj tbpet. Hue
jeros sbdbgergye mbmocono peglegj yegj seme mbsnopug dbrehe
hecem pisoso leren yegj dbrdbhe.

Jemder 5.0 ocuso Muccbr Cybr

8 Vbgjegter Ogtbrenso Megusoe-Nimputbr


 Mbcecuo pbghbgjereg, nbmempueg arbnubgso pbghbgjereg megusoe
ehecek egtere 52nKz sbogjje 46nKz. Megusoe hepet mbmdbheneg
heg mbmocok suere hecem pbghbgjereggye. @igtikgye oecek –`i`nteoc
perty baab`t" yeotu nbtone note hepet mbghbgjer geme note hopegjjoc
hecem ruegj nemer hbgjeg suere yegj rbghek heg mbghbgjer suere
yegj tbrcecu dbroson eteu arbnubgso suere yegj tbrcecu togjjo.
4. Ogjeteg Megusoe
Ogjeteg megusoe tbrdejo mbgleho toje dejoeg, yeotu mbmiro sbgsiron,
mbmiro legjne pbghbn, heg mbmiro legjne peglegj. Jemder 5.8
mbguglunneg kudugjeg egtere mbmiro sbgsiron, mbmiro legjne
pbghbn, heg mbmiro legjne peglegj. Ogairmeso
Ogairm eso eneg hotbrome icbk
megusoe mbcecuo mbmiro sbgsiron yeotu mbgbrome heg mbgeasorneg
ogairmeso mbcecuo oghre pbgjcoketeg, pbghbgjereg, heg sbgtukeg.
Nbmuhoeg, ogairmeso hero ogjeteg eneg honorom nb hecem ogjeteg
legjne pbghbn mbcecuo pbrketoeg yegj hodbrone
hodbroneg.
g. Vbrketoeg dbrerto
suetu nigvbrjbgso icbk iten tbrkehep dbrdejeo lbgos regjsegjeg
yegj hotbrome icbk nbmempueg oghre megusoe hbgjeg mbgyerogj
ogairmeso yegj degyen heg mbmocok setu ogairmeso sele ugtun hodbro
pbrketoeg icbk mbmiro. Ogo dbrerto megusoe dbrnbmempueg ugtun
dbrnigsbgtreso nbpehe sbiregj pbmocok pbrketoeg sele dbrheserneg
nbdutukeg heg moget mbrbne tbrkehep ogairmeso yegj hotbrome.
Ogo mbguglunneg megusoe mbmocono comoteso hecem nepesotes oghre
heg prisbs mbgtec. Lone megusoe tohen mbmocono nbmempueg heg
comoteso mbmiro yegj sbpbrto ogo, megusoe eneg hepet mbgjogjet

sbmue kec sbkogjje nbcbdokeg dbdeg mbmiro.

Ogjeteg Legjne Veglegj
Mbgyompeg
g
g coe
e d
b
Tegjsegjeg Pbgsiry h m
Bnstbrgec Tbjostbr pbrketoeg i
n
j e
j
g
g b
b p
p

Ogjeteg Legjne Vbghbn

hocupeneg hocupeneg pbgjucegjeg

Jemder 5.8

Ded 5 | Nigsbp Ogtbrenso Megusoe Nimputbr 2

 

Mbmiro legjne pbghbn megusoe dbraugjso sbdejeo ruegj mbmiro

yegj mbmugjnogneg pegjjoceg ucegj ogairmeso sb`ere sbmbgtere
sele. Mbmiro ogo mbmocono nepesotes yegj tbrdetes.
tbr detes. Vbr`ideeg yegj
hocenuneg icbk Moccbr ^5] mbmduntoneg dekwe megusoe kegye hepet

mbgjogjet 2 sempeo : gimir hojot sele. Dunto ogo mbguglunneg

dekwe megusoe muhek cupe pehe ogairmeso yegj hosompeg hecem
mbmiro ogo. Moccbr luje
luj e mbgyeteneg dekwe nepesotes mbmiro legjne
pbghbn hepet hotogjnetneg mbcecuo ncesoaoneso ogairmeso.
Mosecgye, gimbr tbcbpig sbcucbr cbdok muhek hoogjet lone ho
nbcesneg sbpbrto ogo< (16)654 888 5408 heg sucot ugtun hoogjet
lone gimir tbcbp
tbcbpig
ig hosusu
hosusug
g tegpe ncesoa
ncesoaoneso
oneso tbrtb
tbrtbgtu
gtu sbpbrt
sbpbrto<
o<
166548885408.
Ogjeteg legjne peglegj megusoe kerus dbraugjso sbdejeo sumdbr
uteme ogairmeso megusoe. Ho sogo, megusoe mbgyompeg nb sbmue
 ogairmeso hero aente, pbgjbtekueg, pbgjecemeg, heg prisbhur yegj
honbtekuogye. Nepesotes mbmiro cbdok dbser hodeghogjneg heye
ogjet legjne pbghbn heg mesecek cupe tbrkehep ogairmeso hecem
mbmiro legjne peglegj luje nuregj dbrcenu. Ogjeteg legjne peglegj
dbraugjso ugtun mbgyompeg ogairmeso hecem legjne wentu yegj
peglegj. Ogairmeso hocbtenneg nb hecem ogjeteg legjne peglegj
hero mbmiro legjne pbghbn mbcecuo cetokeg eteu ucegjeg. Mosecgye,
sbiregj soswe yegj sbcecu mbmduet pbcetokeg eteu pbgybjereg
pbcelereg eneg muhek mbgjogjet mete pbcelereg yegj ho pbcelerogye.
Ogo mbmduntoneg dekwe mbcecuo pbcetokeg eteu pbgjucegjeg, heye
ogjet sbsbiregj megusoe eneg dbrtemdek nerbge ogairmeso yegj
sbcecu houcegj teho tbcek homesunneg nb hecem ogjeteg legjne
peglegj heg ogairmeso eneg togjjec ceme ho mbmiro tbrsbdut.

Nimputbr
Nimputbr eteu prihun ogtbrentoa yegj dbrdesos nimputbr dbrpbreg
sbdejeo ecet ugtun mbcensegeneg
mbcense geneg tujes eteu nbjoeteg yegj honbkbgheno
eteu hodutukneg icbk megusoe. Nimputbr luje kerus hopekemo hecem
nigtbns ogtbrenso hbgjeg megusoe heg pbgjeruk tbngicijo nimputbr
tbrkehep jeye ogtbrenso
ogtbr enso egtermune. Hecem dunu ogo mosecgye, nbydierh
sbdejeo ecet ogput (mesuneg) hodekes hero pbrspbntoa hbseog dbgtun
egtermune heg ogtbrenso.

1 Vbgjegter Ogtbrenso Megusoe-Nimputbr

5. Nbydierh
Vepeg nbton yegj hojugeneg ugtun bgtro hete tbns mbrupeneg
ecet ogput yegj pecogj pbgtogj. Leho, ehe dbrdejeo lbgos nbydierh

yegj tbcek honbmdegjneg

mbmbguko heg dbrdbhe
nbgyemegeg pbgjjuge heg hero espbn hbseog
mbgogjnetneg ugtun
ogtbrenso
egtere megusoe heg nimputbr.
nimputbr. Rmumgye, nbydierh tbrdejo mbgleho
hue lbgos yeotu
yeot u nbydierh UZBTX_ heg HQITEN.
HQITEN. Nbydierh vortuec
yegj sbsueo hojugeneg ugtun keghkbch hbvo`bs eteu pbreceteg yegj

nb`oc sbpbrto
tbcbpig esostbg
jbgjjem hojotec
heg prodeho (pbrsigec
sbdejeogye hojotec essostegt-VHE),
turut hodekes.
• Nbydierh UZBTX_
 Jemder 5.2 mbguglunneg hbseog nbydierh UZBTX_
UZBTX_.. Nbydierh
ogo hohbseog ugtun mbmaesocoteso pbmdbcelereg pbgjjuge ugtun
mbmekemo pbgjjugeeggye. Nbdegyeneg nbydierh
nbydierh mbmocono hbseog
yegj sbrejem heg honbgec sbdejeo UZBTX_, yeotu bgem kurua
pbrteme yegj ehe ho deroseg pbrteme etes nbydierh. Ceyiut timdic
yegj sbrogj hotbneg icbk pbgjjuge hocbtenneg sb`ere dbrleukeg
hbgjeg tulueg ugtun mbgemdek leren jbreneg lero eteu timdic.
Leho,, susu
Leho susuge
geg
g timd
timdic
ic tbr
tbrsb
sbdu
dutt eneg
eneg he
hepe
pett mbgj
mbgjur
ureg
egjo
jo arb
arbn
nub
ubgs
gsoo
pbgbnegeg timdic heg hepet mbgjkoghero nbruseneg timdic.

Jemder 5.2
Hbseog Nbydierh UZBTX_
• Nbydierh HQ
HQITEN
ITEN
Jemder 5.1 mbguglunneg hbseog nbydierh HQ HQITEN.
ITEN. Ogo
hohbseog ugtun mbmbguko espbn brjigimo yeotu mbmocono aotur
nbemegeg heg nbsbcemeteg
ugtun mbgjeteso pbgjjuge.
nbcbmekeg yegj Nbydierh
eh e pehe
ehe ogoUZBTX_
nbydierh hohbseog
yeotu hbgjeg mbgjuregjo leren pbrjbreneg lero egtere hue
timdic. Leho, jbreneg mbgjbton hepet hopbrtogjnetneg hero
526 nete pbr mbgot mbgleho 466 nete pbr mbgot icbk luru
lu ru nbton


Ded 5 | Nigsbp Ogtbrenso Megusoe Nimputbr :

priabssoigec. Gemug, pbgjjugeeg tbrkehep pepeg timdic

HQITEN tohen mbghepet semduteg hodeghogjneg hbgjeg
nbydierh UZBTX_ yegj doese hojugeneg.
 Jemder 5.1 Hbseog Nbydirh HQITEN

• Nbydierh Qortuec
Pbdejoeg dbser pbregjnet jbgjjem tohen mbgjjugeneg nbydierh
pbguk heg degyen yegj mbgjjugeneg ecet pbguglun heg
pbgucoseg sbpbrto pbge heg ceyer sbgtuk ugtun mbmesunneg
tbns. Nbydierh vortuec ogo eneg mug`uc ho etes ceyer pbregjnet

jbgjjem tbrsbdut.
yegj pipucbr @ere pbgucoseg
hojugeneg tbns ugtun
ehecek ugostrinbs mbmesunn
mbmesunneg
heg eg tbns
honbgec sbdejeo
nerentbr Jreaotto. Jemder 5.: mbgugulunneg nbydierh vortuec
yegj ehe pehe pbregjnet jbgjjem. Jemder 5.; luje mbguglunneg
nerentbrgye Jreaaoto yegj mbwenoco oghonetir jeye pbgucoseg

dbrdejeo nerentbr yeotu kurua heg egjne ugtun bgtro tbns.

 Jemder 5.: Nbydierh Qortuec yegj Ehe pehe Vbregjnet Jbgjjem


; Vbgjegter Ogtbrenso Megusoe-Nimputbr
 Jemder 5.; Pymdic

Ogtbrenso
Vrisbs ogtbrenso mbcodetneg hue nbtbrcodeteg pbsbrte yegj mogomum.
Hecem nigtbns ogtbrenso megusoe
meguso e nimputbr,
nimputbr, peghegjeg tbrsbdut ehecek
hero megusoe heg nimputbr. Mihbc ogtbrenso
ogtbre nso Girmeg yegj mbcodetneg
soncus pbcensegeeg heg bvecueso hojugeneg
hoj ugeneg ugtun mbglbcesneg ogtbrenso
yegj tbrcodet
tbrcod et egtere megusoe heg nimputbr. Jemder 5.? mbguglunneg
mihbc ogtbrenso Girmeg yegj mbcodetneg pbgjjuge, ogput, sostbm
(nimputbr)
(nimputb r) heg iutput. Ogput heg iutput dbrseme-seme mbmdbgtun
egtermune nimputbr
nimputbr..

I
iutput

P R
 systbm usbr

X
Ogput

Jemder 5.? Mihbc Ogtbrenso Girmeg


Ded 5 | Nigsbp Ogtbrenso Megusoe Nimputbr ?

Vbgjjuge eneg
eneg mbmuceo soncus ogtbrenso hbgjeg
h bgjeg mbgbtepneg tulueg
heg
enegnbjoeteg
mbmduetyegjrbg`ege
kerus hocenuneg ugtun
enso yegj mbg`epeo
nbmuhoeg tulueg
eneg ot u. Vbgjjuge
otu.
hotbrepneg icbk
egtermune nimputbr hbgjeg mbmesunneg ogput. Nbtone suetu nbjoeteg
eteu dejoeg hero nbjoeteg hoompcbmbgtesoneg icbk sostbm, pbgjjuge
eneg mbmegteu ompcbmbgteso sostbm yegj hoduet icbk egtermune

nimputbr heg mbgjbvecueso

togheneg sbceglutgye nbputuseg
hero nbjoeteg nbjoeteg
tbrsbdut. heghbmonoeg,
Hbgjeg mbgbgtuneg
setu
soncus ogtbrenso tbcek tbr`epeo.

Xulueg Ogtbrenso Megusoe Nimputbr

Xulueg
Xulueg umum ogtbrenso nimpu
nimputbr
tbr megusoe ehecek ugtun mbmbguko
nbdutukeg pbgjjuge sbkogjje hbseog prihun ogtbrentoa hepet mbg-
hunugj nbdutukeg tbrsbdut. Vrihun-prihun ogtbrentoa eneg jejec
mbgeron moget pbgjjuge lone pbgjjuge mbrese nbsucoteg ugtun dbrog-
tbrenso hbgjeg
hbgjeg prihun-prihun
prihun-prihun tbrsbdut,
tbrsbdut, weceupug
weceupug mbmocono augjso-
augjso yegj `egjjok heg tbrnogo. Vrihun ogtbrentoa yegj pbrcu hodegjug
mbmocono hbseog prihun yegj babntoa yegj hepet mbmdegtu pbgjjuge
mbgjkesocneg
mbgjkesocn eg prihuntovotes togjjo hecem pbgjjugeeggye. Otu luje kerus
horeg`egj ugtun mbghunugj pbmdbcelereg yegj babntoa. Leho tulueg
ogtbrenso megusoe nimputbr ehecek ugtun dbrdejo nbhue tulueg yeotu
tulueg heg tulueg pbgjecemeg pbgjjuge.
Xulueg Rsedocoty
Nbjugeeg mbmugjnogneg prihun ogtbrentoa ugtun hojugeneg. Ogo luje
mbmestoneg prihun ogtbrentoa muhek hopbcelero, babntoa hojugeneg heg
mbgybgegjneg hojugeneg hero pbrspbntoa pbgjjuge. Ehe degyen progsop
nbjugeeg
nbjugeeg yegj hojugeneg ugtun mbg`epeo tulueg. Hecem mihuc ogo note
mbmdekes bgem progsop pbgtogj yegj mbghunugj sesereg nbjugeeg
yegj muhek hopbcelero, muhek hoogjet `ere mbgjjugeneggye, baosobg
hecem pbgjjugeeg, baosobg hecem pbgjjugeeg, emeg hojugeneg, heg
dbraugjso hbgjeg deon.
• Muhek hopbcelero
Vrogsop ogo hopbrcuneg hecem mbg`opteneg prihun-pr
prihun-prihun
ihun ogtbrentoa
sbkogjje pbgjjuge muhek mbmpbcelero heg hepet muceo dbnbrle
hbgjeg `bpet. Doesegye, iregj tohen sune mbmdutukneg wentu
ceme ugtun dbceler dejeomege mbgjjugeneg sostbm eteu prihun.


56 Vbgjegter Ogtbrenso Megusoe-Nimputbr
 Mbrbne mbgjkerepneg `ere yegj muhek heg mbgjemdoc wentu
sogjnet ugtun mbmpbcelerogye. Mosecgye, ruluneg heg pbhimeg
tbgtegj pbgjjugeeg pbregjnet cugen kerus hogyeteneg sbkogjje
pbgjjuge muhek mbmpbcelerogye
mbmpbcelerogye..
• Muhek hoogjet `ere pbgjjugeeggye
Vrogsop ogo mbgje`u pehe dbtepe muhekgye mbgjogjet pbgjjugeeg
suetu prihun eteu sostbm sbtbcek otu ugtun hopbcelero tbruteme
ugtun prihun yegj leregj hojugeneg. Pbtohengye pbgjjuge mesok
hepet mbgjogjet dejeomege `ere mbgjjugeneg deregj epe pug
mbsnopug pbgjjuge tohen mbgjjugeneggye sbceme dbdbrepe duceg.

Hbgjeg hbmonoeg,
yegj sbsueo sbkogjjepbreg`egj kerus mbgjohbgtoaoneso
hepet mbmdegtu pbgjjuge ugtun egtermune
mbgjogjet
`ere mbgjjugeneg prihun eteu sostbm hbgjeg muhek.
• Baosobg hojugeneg
Vrogsop ogo pbgtogj ejer pbgjjuge hepet mbcenuneg tujes mbcecuo
ogstrunso yegj sogjnet, gemug pehet. Pbdejoeg dbser sotus nimbrsoec
ho Ogtbrgbt tbcek mbgjjugeneg nimpigbg-nimpigbg ogo hbgjeg
`ere yegj emeg dejo pbgjjuge ugtun mbmesunneg ogairmeso
prodeho mbrbne setu neco ugtun mbcenuneg pbmdbcoeg. Nbtone
pbmdbcoeg dbronutgye hocenuneg, mbrbne kegye pbrcu mbgjncon
 setu timdic sele tegpe kerus mbgjucegj cijog hero hbteoc prodeho
yegj seme. Ogo mbmdbro pbgjjuge nbmempueg ugtun mbmduet
sotus wbd b-`immbr`b sb`ere baosobg ugtun hojugeneg.
• Babntoa hojugeneg
Vrogsop ogo hopbrcuneg ugtun mbmestoneg epenek prihun eteu
sostbm yegj honbmdegjneg mempu mbcenuneg tujes sbdejeomege
homensuh icbk pbgjjuge, mbmdbroneg ogairmeso yegj mbrbne
dutukneg, mbmugjnogneg pbg`epeoeg tulueg yegj mbg`epeo tulueg
mbrbne heg mbcenuneg tujes yegj hopbrcuneg ho mese hbpeg.
Mosecgye, setu pbregjnet cugen pbmdbcelereg seogs ugtun sbnicek
heser yegj babntoa kerus mbmbguko nbdutukeg pbmdbceler
pbmdbcelereg
eg mete
pbcelereg ugtun soswe sbnicek heser.
• Emeg hojugeneg
Vrogsop ogo hopbrcuneg ugtun mbg`bjek pbgjjuge mbgbmuneg
sotueso yegj tohen hoogjogneg sbpbrto mbgbneg timdic eteu onig
sb`ere tohen dbger. Vbreg`egj prihun kerus mbmestoneg ehe `ere
yegj sbsueo ugtun mbgjkoghero pbgjjuge mbcenuneg nbsecekeg.

Ded 5 | Nigsbp Ogtbrenso Megusoe Nimputbr 55


 Mosecgye, niten hoecij eneg hotempocneg sbtbcek pbgjjuge
pbgjj uge mbgbneg
timdic kepus hbgjeg tulueg mbgjkepus aocb. Niten hoecij
mbgjbcuerneg pbrgyeteeg sbpbrto ogo< –Epenek Eghe yenog ogjog
mbgjkepus aocb ogo9”. Otu hotempocneg ugtun mbmdbro pbgjjuge
lemogeg
lemogeg dekwe oe tohen eneg mbgjk
mbgjkepus
epus aocb yegj tohen hoogjo
hoogjogneg
gneg..
Heg lone pbgjjuge tbcek mbcenuneg nbsecekeg, pbreg`egj kerus
mbgybhoeneg `ere ugtun mbgybcbseoneg nbsecekeg. @igtik hecem
pbregjnet cugen jreaos ehecek setu timdic yegj honbgec sbdejeo
Rghi. Ximdic
Ximdic ogo dbraugjso
dbr augjso ugtun mbmdbro pbgjjuge nbsbmpeteg
ugtun mbmogheo ucegj snbtse yegj hoduet sbdbcumgye
sbdbcumgy e dekneg lone
pbgjjuge tbcek mbgjkepus snbtse.
• Augjso yegj deon
Vrihun ogtbrentoa hepet mbmdbroneg lbgos augjso yegj dbger-dbger
hepet mbghunugj nbdutukeg heg nbogjogeg nigsumbg. Mosecgye
pbregjnet cugen yegj tbcek mbmdbroneg eceseg nimputeso dbrheye
togjjo yegj mbmugjnogneg enugteg hbgjeg muhek mbmdbroneg
cepireg pelen. @igtik pbregjnet cugen yegj nuregj deon augjsogye
ehecek pbregjnet cugen jreaon yegj tohen mbmdbgerneg mbcunos sb`ere
 ehecek pbregjnet cugen jreaon yegj tohen mbmdbgerneg mbcunos sb`ere
arbbke
ar gh (dbdes) tbtepo kegye mbgjozogneg pbgjjugeeg miusb ugtun
bbkegh
mbgjjemder dbgtun yegj tbrdetes pehe dbgtun picojig sele.

Xulueg Vbgjecemeg Vbgjjuge

Vere pbgbcoto heg pbgjbmdegj tbcek mbgjbmdegjneg tulueg ogtbrenso
nimputbr megusoe ugtun mbguglunneg dekwe ehe pbgogjneteg heg

hovbrsoaoneso hecem tbngicijo

nbkohupeg sbkero-kero yegjPbceog
mbrbne. mbghunugj entovotes
mbmdegjug megusoe
prihun hecem
ogtbrentoa
ugtun mbmbguko nbjugeeggye, prihun ogtbrentoa luje kerus hoduet
ugtun mbmbguko pbgjecemeg pbgjjuge. Xulueg ogo dbrainus pehe
pbrsbpso nigsumbg heg pbrsbpso tbgtegj prihun yegj hojugeneg.

Ogo segjet
pbrmeogeg
pbrmeo n`i`in
geg nimputbugtun
imputbr pbgjbmdegjegegen.
r heg pbgjbmdegjeg epconeso epconeso
Xulueg
Xulueg kodureg,
hero pbgjecemeg
pbgjece meg
pbgjjuge yegj ogjog mbrbne `epeo hecem prihun mbrbne ehecek ugtun
mbmdbroneg nbpueseg nbpehe pbgjjuge sbkogjje pbgjecemeg otu
mbrupeneg pbgjecemeg yegj mbmuesneg, mbgjkodur,
mbgjkodur, mbgybgegjneg,

dbrmegaeet heg mbmitoveso dejo pbgjjuge ugtun mbgjjugeneggye cejo.

54 Vbgjegter Ogtbrenso Megusoe-Nimputbr



DED 4

Mbmekemo Vbgjjuge
Vbgjbgeceg
Kec tbrpbgtogj hecem mbghbseog prihun ogtbrentoa ehecek mbmekemo
pbgjjuge. Xogleueg nbdutukeg pbgjjuge pbrcu hocenuneg ugtun
mbgbgtuneg
mbgbgtun eg soepe terjbt pbgjjuge, tulueg yegj hoogjogneg pbgjjuge,
nbogjogeg heg nbdutukeg pbgjjuge, pbrocenu
pbroc enu nigsumbg,
nigsumbg, heg dbrdejeo
dbrdej eo
teuteg yegj pbrcu hoduet ugtun mbmekemo pbgjjuge yegj eneg
mbgjjugeneg prihun ogtbrentoa yegj sbhegj honbmdegjneg.

Lbgos Vbgjjuge
Ehe hue mesecek uteme yegj hotbnegn
hotbnegneg
eg hecem mbghbseog prihun
ogtbrentoa yegj mbrupeneg tulueg yegj ogjog Eghe `epeo hero

pbgjjugeeg
mbgjjugeneg
mbgjjugen egprihun
prihun ogtbrentoa heg pbgjjuge
tbrsbdut. Lbgos topb terjbt pbgjjuge
pbrcu yegj
honbtekuo
honbtekuo eneg
sbdbcum
mbreg`egj suetu prihun nerbge mbrbnecek yegj eneg mbgjehipso
heg dbrogtbrenso hbgjeg prihun yegj hodegjugneg. Ehe hue lbgos
pbgjjuge yegj hotbnegneg hecem hbseog egtermune pbgjjuge sbpbrto

pbgjjuge pbmuce heg ekco. Xopb pbgjjuge ogo honetbjironeg

honetbjir oneg hero espbn
pbgjecemeg nb sostbm nimputbr heg pbgjbtekueg tbgtegj himogeg
eteu nigtbns tujes.
 Ded 4 | Mbmekemo Vbgjjuge


50

5. Vbgjjuge Vbmuce
Vbgjjuge pbmuce mbmocono sbhonot pbgjecemeg eteu tohen ehe
pbgjecemeg cegjsugj hbgjeg pbgjjugeeg sostbm nimputbr.

Vbgjbtekueg pbmuce tbgtegj nigtbns himeog eteu tujes luje tbrdetes.

Leho
Le ho,, pb
pbgj
gjju
juge
ge pb
pbmu
muce
ce en
eneg
eg mb
mbmd
mdut
utuk
ukne
negg we
went
ntu
u ce
ceme
me ug
ugtu
tun
n
dbrogtbrenso eteu mbmpbcelero prihun-prihun ogtbrentoa. Mosecgye,
pbgjjuge pbmuce yegj tohen mbmocono pbgjecemeg heg pbgjbtekueg
ugtun mbgjjugeneg pbregjnet cugen nimputbr eneg mbmdutukneg

wentu ceme ugtun mbmekemo `ere mbgjjugen

mbgjjugeneggye.
eggye.
4. Vbgjjuge Ekco
Vbgjjuge ekco mbmocono degyen pbgjecemeg hecem mbgjjugeneg
sostbm nimputbr.
nimputbr. Vbgjbtekueg pbgjjuge ekco tbrkehep nigtbns himeog
eteu tujes luje segjet cues. Icbk nerbge otu, pbgjjuge ekco eneg
mbmdutukneg wentu sogjnet ugtun dbrogtbrenso eteu mbmpbcelero
prihun-prihun ogtbrentoa. Mosecgye, pbgjjuge ekco yegj dbrpbgjecemeg
heg dbrpbgjbtekueg cues eneg dbrkesoc mbgybcbseoneg tujes mbrbne
hecem wentu sogjnet hodeghogjneg hbgjeg pbgjjugeeg legjne peglegj
icbk pbgjjuge pbmuce.
Mihbc Nigsbp
Mihbc nigsbptuec dbrerto hbsnropso rbnimbgheso sostbm yegj ohb heg
nigsbp dejeomege `ere oe dbnbrle heg epe yegj kerus hocenuneg ugtun
mbgjogtbjresoneg heg hopekemo icbk pbgjjuge hecem nighoso yegj
hodutukneg. Ogo mbrupeneg rbprbsbgteso tbrkehep `ere nbrle suetu dbghe.
Pbtoep oghovohu mbmocono mihbc nigsbptuec heg mihbc mbgtec mbrbne
sbghoro. Mihbc nigsbp eneg mbmduet nigsbp
nigsbp rbprbsbgteso mihbc mbgtec
hecem mihbc mbgtec yegj emeg ehecek rbprbsbgteso nijgotoa
nijgotoa pbgjjuge
tbrkehep suetu idlbn. Leho mihbc nigsbp hbgjeg mihbc mbgtec pbgjjuge,
dbrerto note tbcek hepet mbgjjugeneg degyen nbjugeeg.
Mosecgye, nbtone sbsbiregj pbgjjuge mbgbmuneg nimputbr
mbgjecemo mesecek nbsecekeg syst bm hosn eteu sostbm hosn brrir, pbgjjuge
systbm
eneg muceo dbrponor nbgepe nimputbr otu mbgjecemo mesecek tbrsbdut
heg sbtbcek dbrponor, pbgjjuge mbgbmuneg dekwe mesecek otu tbrleho
mugjnog hosbdedneg icbk hue kec yeotu
yeot u epenek hosnbt rusen eteu hrovbr
hosnbt yegj rusen. Pbtbcek otu, pbgjjuge dbrponor puce dejeomege `ere
ugtun mbgybcbseoneg mesecek tbrsbdut. Pbjece sicuso mesecek tbrsbdut


58 Vbgjegter Ogtbrenso Megusoe-Nimputbr

hogemeneg sbdejeo mihbc mbgtec. Pbceglutgye togheneg yegj hoemdoc

icbk pbgjjuge ugtun mbgjkehepo mesecek tbrsbdut ehecek mbgjjegto
pbmde`e hos` eteu hosnbt yegj deru. Leho, sereg heg togheneg yegj
hoemdoc icbk pbgjjuge dejeomegenek `ere nbrle ugtun mbgybcbseoneg
mesecek tbrsbdut hogemeneg sbdejeo mihbc nigsbp.

Cegjnek Mbrumus Mihbc Nigsbp

Ehe dbdbrepe pbrsieceg yegj kerus holewed ugtun mbrumusn
mbrumusneg
eg mihbc
nigsbp sbsbiregj tbrkehep suetu tujes yegj hohunugj icbk sostbm
nimputbr. Vbrsieceg tbrsbdut ehecek sbpbrto dbronut.
5. Epe yegj hoduet icbk pbgjjuge seet mbcenuneg tujes9
4. Dejeomege sostbm hepet mbghunugj tujes pbgjjuge9

0. Epenek lbgos mbteaire yegj sbsueo9

8. Epenek lbgos jeye ogtbrenso yegj sbsueo9

Xbgtuneg sbmue
Xbgtuneg sbmue cegjnek
cegjnek tbrsbdut ugtun mbmduet mihbc nigsbp
nigsbp
sbdbcum mbreg`egj sbsuetu prihun ogtbrentoa. Mihbc nigsbp pbrcu
honbgec tbrcbdok hekucu supeye tohen ehe kec pbgtogj yegj tbrtogjjec
sbtbcek prihun hohbseog. Ogo dbrtulueg ugtun mbgjkoghero mbmdegjug
mbgjbcuerneg degyen mihec lone ehe kec pbgtogj yegj tbrtogjjec sbtbcek
prihun hohbseog icbk mihbc nigsbp yegj tohen cbgjnep.

Nbces Mihbc Nigsbp

Nbces mihbc nigsbp tbrdejo mbgleho hue, yeotu nbces mihbc dbrdesos
nbjoeteg heg idlbn.

5. Mihbc nigsbp dbrdesos entovotes

Nbjoeteg yegj homensuhneg ehecek sbpbrto mbmdbro pbrogtek,
dbrhosnuso, mbmegopuceso eteu mbgbcusuro heg mbglbceleko eteu
driwsogj. Luje honbgec sbdejeo mihus ogtbrenso. Nbjoeteg-nbjoeteg ogo
hepet tumpegj toghok, tbtepo dbrdbhe hecem kec aotur, nbdutukeg, heg
serege nigstrunso.

e. Dbro pbtuglun
ho dewek ogo. hbgjeg mbgjjugeneg dbrdejeo jeye ogtbrenso sbpbrto
 Dekese pbtuglun
 Mbgu
 Ximdic


Ded 4 | Mbmekemo Vbgjjuge 52

 Nimdogeso timdic
 Vocok sbsueo hbgjeg nbcbdokeg heg nbsbsueoeg pbtuglun
tbrsbdut.
d. Dbrogtbrenso hbgjeg nimputb
nimputbrr sbpbrto dbrogtbrenso hbgjeg sbsb-
iregj.
 Mihus dbrogtbrenso ogo mbg`opteneg nimugon
nimugoneso
eso hue erek ho egtere
pbgjjuge heg nimputbr.
nimputbr. Mihb ogo `i`in hojugeneg ugtun mbg`ero
ogairmeso. Ogput heg iutput yegj hojugeneg ehecek dbrdbgtun tbns,
suere eteu nbhue-huegye.
`. Ozogneg pbgjjuge mbmegopuceso heg mbgbcusuro cogjnugjeg sostbm
Mihus ogo mbcodetne
mbcodetneg g pbgjjugeeg jeye ogtbrenso megopuceso
cegjsugj. @igtikgye ehecek pbgjjugeeg vbghogj me`kogb. Ogo
mbrupeneg kesoc nbjoeteg megopuceso heg rbspigsgye hepet
hoceglutneg. @igtik ceog nbjoeteg megopuceso cegjsugj ehecek
mbg`bten aocb, mbgjkepus aocb, heg mbgyecog aocb.
h. Ozogneg pbgjjuge mbgjbnspci
mbgjbnspcireso
reso heg driwsogj.

Mihus ogo mbgjbnspcioteso pbgjbtekueg pbgjjuge, yeotu `ere

pbgjjuge dbrogtbrenso hbgjeg dekeg mbhoe sbpbrto @H-TIM, sotus
wbd heg pirtec.
4. Mihbc nigsbp dbrdesos idlbn
Mbreg`egj mihbc nigsbp dbrdesos idlbn ehecek mbreg`egj egtermune
dbrdesos idlbn gyete hbgjeg mbgjjugeneg mbteaire egtermune.
Mosecgye mihbc nigsbp egtermune dbrdesos idlbn ehecek egtermune
pbregjnet cugen Mo`risiat Bx`bc mbgjjugen
mbgjjugeneg
eg mbteaire sprbehskbbt
sbkogjje pbgjjuge hbgjeg muhek mbgybcbseoneg tujes ho cogjnugjeg
Bx`bc yegj `i`in hbgjeg cogjnugjeg sprbehskbbt yegj mbrupeneg
cbmder enugtegso gyete.

Mbteaire Egtermune
Mbteaire mbrbprbsbgtesoneg rbprbsbgteso idlbn heg entovotes yegj

doese
ugtun hojugeneg icbk pbgjjuge.
mbwenoco mbteaire Jeye ogtbrenso
ehecek hbgjeg yegj hojugeneg
mbgjjugeneg onig yegj
dbrmenge.
Mosecgye onig pbgsoc hojugeneg ugtun mbghbcbjesoneg augjso
onig pbgsoc, yeotu pbgsoc yegj hojugeneg ugtun mbgjjemder. Leho,
sb`ere tohen cegjsugj pbgjjuge eneg mbgjbrto dekwe onig pbgsoc


51 Vbgjegter Ogtbrenso Megusoe-Nimputbr

hojugeneg ugtun mbcunos ho ceyer nimputbr. Nbdeoneg mbgjjugeneg

mbteaire ehecek dekwe idlbn yegj howenocogye mbmocono espbn aoson
hero pbreweteg aoson heg nerentbro
nerentbroston
ston yegj ugon heg muhek hopekemo
icbk pbgjjuge hero pbgjjugeeg heg nbmempueggye.

Mihbc Mbgtec

Mihbc mbgtec ehecek rbprbsbgteso nijgotoa pbgjjuge suetu idlbn.

Kec yegj pbgtogj hecem ponoreg note pehe suetu idlbn hosbdut mihbc
mbgtec.
Mosecgye, sbiregj odu rumek tegjje ogjog mbmduet nub `inbcet. Hoe
muceo dbrponor tbgtegj epe yegj hoe dutukneg heg dejeomege mbmduet
nub. Nbtone dekeg heg `ere mbmduet nub tbcek hoohbgtoaoneso, mene
mihbc mbgtec rbsbp nub `inbcet tbcek hoduet icbk odu rumek
r umek tegjje teho.
Mihbc mbgtec mbcodetneg prisbs nijgotoa. Epe sele yegj tbrcogtes
hecem ponoreg note heg togheneg yegj hoemdoc sbtbrusgye hogemeneg
prisbs nijgotoa. Vrisbs nijgotoa tbrhoro hero setu eteu cbdok nimdogeso
entovotes sbpbrto dbrponor, mbgjogjet, mbmdeyegjneg, dbrdo`ere, heg
dbceler.
Dbdbrepe espbn nijgotoa ogto tbrhoro hero pbrketoeg, pbrsbpso,
pbgjbgeceg, heg ogjeteg. Entovotes sbpbrto mbmdbroneg pbrketoeg,
mbmduet pbrsbpso, mbgjb`em, heg mbgjogjet mbrupeneg espbn
nijgotoa ogto yegj homensuhneg.
Vbreg`egj egtermune kerus mbmpbcelero heg mbmekemo mihbc mbgtec
pbgjjuge ugtun mbg`epeo ogtbrenso yegj dbrmenge heg babntoa. Lone
hbseog hodegjug ho sbnoter mihbc mbgtec pbgjjuge, otu dbrerto suhek
mbg`epeo nbjugeeg yegj togjjo.

Vbrketoeg
Vbrketoeg mbrupeneg setu prisbs yegj mbmocok sbsuetu ugtun hodbro
pbgbnegeg. Ogo mbmugjnogneg pbgjjuge ai`us nbpehe setu yegj tbrneot.

Vrisbs pbrketoeg
heg nimputbr loneeneg mbgleho
pbgjjuge ehemuhek
tulueg hecem ogtbrenso
yegj lbces
l bces egtere megusoe
heg hohunugj hbgjeg
pbgyempeoeg ogairmeso hecem dbgtun yegj dbrmenge.
Mosecgye, Eyu sbiregj cucuseg serlege muhe mbgjensbs sotus
Lidstrbbt.`im hbgjeg
hbgjeg tulueg mbg`ero
mbg`ero pbnbrleeg
pbnbrleeg yegj dbrneoteg
dbrneoteg hecem
hecem
dohegj muctombhoe. Leho seet mbgbcusuro sotus tbrsbdut, Eyu eneg mbm-
pbrketoneg ogairmeso pbcuegj pbnbrleeg yegj tbrneot hecem dohegj


Ded 4 | Mbmekemo Vbgjjuge 5:
muctombhoe heg yegj tohen dbrnu
dbrnuecoaoneso
ecoaoneso serlege muhe sele. Ogairmeso
yegj ceog tohen hopbrketoneg heg hoedeoneg icbk Eyu.
Ehe dbrdejeo `ere ugtun mbreg`egj egtermune yegj mbgeron
pbrketoeg heg egtermune pbgjjuge, yeotu hbgjeg `ere<
- mbglehoneggye
mbglehoneggye tbrcoket mbgiglic>

- tohen mbmbguko ceyer hbgjeg ogairmeso yegj tbrcecu degyen>

- mbmduet egtermune yegj pceog nerbge cbdok muhek hojugeneg.

Vbrsbpso
Vbrsbpso mbrupeneg prisbs yegj mbcodetneg degyen prisbs nijgotoa ho
mege `ere ogairmeso yegj hopbricbk mbcecuo irjeg oghre eneg houdek
nb pbgjecemeg sbiregj oghovohu. Mosecgye, sbiregj pbgjjuge mbmocono
pbrsbpso dekwe oghovohu yegj mbghbseog sotus wbd prodeho ehecek
sbsbiregj yegj nbn
nbnegen-negeneg
egen-negeneg nbtone mbgbmuneg
mbgbmuneg sotus prodeho yegj
mbgjjugeneg dbrdejeo nimdogeso werge `brek sbrte degyen idlbn
egomeso.
Hbtbnso
Puetu prisbs pbgyompegeg ogairmeso hecem mbmiro. Vrisbs pbgjbgeceg
ogo cbdok muhek hocenuneg
hoce nuneg nbtone
nbtone egtere mune mbgjjugeneg egtermune
egter mune
pbgjjuge dbrjreaon (JRO- Jrepko`ec usbr ogtbrae`b) hero tbns. Ogo nerbge
megusoe cbdok muhek mbgjbgeco idlbn dbrjemder eteu jemder jreaos
hodeghogjneg tucoseg tbns, egjne eteu somdic. Pbdejeo `igtik, note
muhek mbgjogjet sbsbiregj mbcecuo pbgjbgeceg dbgtun tuduk, welek
heg pbgempoceg, tbtepo kerus dbrketo-keto mbgjogjet gimir tbcbpig,
tegjjec nbcekoreg eteu gimir nertu ohbgtotes oghovohu.
@ere ugtun mbreg`egj egtermune yegj mbghunugj pbrsbpso heg
pbgjbgeceg pbgjjuge ehecek<
• mbghbseog onig eteu rbprbsbgteso jreaos yegj dbrerto heg muhek

honbgeco>
• mbmestoneg sbtoep onig hbgjeg lbces heg dbrdbhe hbgjeg onig yegj
ceog>
• mbgjjugeneg tbns yegj muhek hopekemo>
• mbhbseog timdic eteu ceog-ceog rbprbsbgteso yegj mbmpbrcoket
mbmpbrcoketneg
neg
`ere juge heg augjso yegj sbdbgergye.

5; Vbgjegter Ogtbrenso Megusoe-Nimputbr


Ogjeteg
Vrisbs ogjeteg mbcodetneg `ihogj heg pegjjoceg nbmdeco pbgjbtekueg
heg mbmdbro umpeg decon yegj sbsueo hbgjeg pbgjbtekueg tbrsbdut.
Megusoe tohen mbmocono nbmempueg titec rb`ecc (mbgjogjet sbmue),
tbtepo mbmocono prisbs pbgyerogjeg heg pbgjicekeg ogairmeso. Icbk
sbded otu, pbgjjuge pbrcu hodegtu icbk nigtbns yegj tbpet, egtermune
pbgjjuge dbrjreaon heg pbgjjugeeg mbteaire yegj sbsueo ugtun
mbmdegtu prisbs mbmiro tbrsbdut.
@ere ugtun mbreg`egj heg mbghunugj mbmiro pbgjjuge ehecek<

• mbgjkoghero mbgomdug ogairmeso yegj eneg hosempeoneg hbgjeg

prisbhur yegj nimpcbns>
• mbmpbrdegyen pbgjbgeceg heg nuregjo pbmegjjoceg nbmdeco
ogairmeso>
• mbgybhoeneg `ere mbghunugj pbgjnihbeg yegj muhek sbpbrto
hbgjeg mbmdbheneg lbgos, unureg, werge heg dbgtun.
Pb`ere nbsompuceg, nbtone sbsbiregj pbgjjuge mbmocono ogjeteg
yegj mbgogjnet, pbgjbtekueggye luje eneg mbgogjnet heg eneg
yegj mbgogjnet, pbgjbtekueggye luje eneg mbgogjnet heg eneg
mbgjkesocneg
mbgjkesocneg nijgotoa yegj togjjo. Icbk yegj hbmonoeg, pbgjjuge hepet

mbmdegjug mihbc
hepet honeteneg mbgtec
dekwe yegj yegj
pbgjjuge deon `unup
tbrkehep himeogmbmdoge
nimpbtbg tbrtbgtu.mihbc
Mene
mbgtec yegj deon mbmocono mihbc mbgtec yegj togjjo eteu pbgjbtekueg
yegj mbghecem tbgtegj nbjugeeg sbsuetu prihun ogtbrentoa.

Vbgjeruk Egtermune
Ehe hue babn egtermune Nbpehe
egtermune Vbgjjuge
nbpehe pbgjjuge,
nbpehe yeotu hempen yegj pisotoa
yeotu
heg gbjetoa. Hempen yegj pisotoa dbrerto ogtbrenso yegj tbrleho egtere
pbgjjuge heg nimputbr tbcek mbmdbroneg rbspigs yegj pisotoa
nbpehe pbgjjuge. Vbgjjuge mbmocono pbgjecemeg yegj mbgeron heg
tbrmitoves o ugtun mbgjjugeneg prihun tbrsbdut. Hempen yegj gbjetoa,
tbrmitoveso
dbrerto ogtbrenso yegj tbrleho egtere pbgjjuge heg nimputbr tbcek
mbmdbroneg rbspigs yegj gbjetoa nbpehe pbgjjuge. Vbgjjuge mbmocono
pbgjecemeg yegj tohen mbgeron heg nb`bwe ugtun mbgjjugeneg
prihun ogtbrentoa tbrsbdut.

Ded 4 | Mbmekemo Vbgjjuge 5?

 

Nbnb`bweeg Vbgjjuge
Vbgjjuge nb`bwe nbtone mbgjjugeneg nimputbr hosbdedneg icbk
degyen kec yegj tbrleho seet dbrogtbrenso hbgjeg nimputbr. Dbdbrepe
eceseg yegj mbgybdedneg nbnb`bweeg pbgjjuge doce tbrleho kec-kec
sbdejeo dbronut.
• Eponeso nimputbr tohen hepet dbraugjso hbgjeg sbmpurge eteu
rusen.
• Postbm tohen dbnbrle sbpbrto yegj honbkbgheno icbk pbgjjuge.
• Doce tulueg pbgjjuge tohen tbr`epeo.
• Nbtone sostbm tohen mbgybhoeneg ogairmeso yegj `unup ugtun
mbmdbroteku pbgjjuge epe yegj kerus hocenuneg.
• Vbseg nbsecekeg yegj tbrtbre tohen lbces, heg sucot hopekemo
• Egtermun
Egtermunee yegj tbrtbre sbredut, nimpcb
nimpcbns
ns heg dosogj.
• Vbgjjugeeg kerus mbcecuo dbrdejeo cegjnek ugtun mbgybcbseoneg
tujes yegj muhek.

Doce eceseg nbnb`bweeg pbgjjuge tbcek honbgec pesto, cegjnek yegj

kerus hoemdoc ehecek mbgjohbgtoaoneso hbseog egtermune yegj sbsueo

ugtun mbgjeteso
kerus hohbseog mesecek
ejer nbnb`bweeg
tempen pbgjjuge.
sogjnet, muhek Mosecgye,
hopekemo egtermune
heg mbmbguko
progsop nbjugeeg ugtun mbgjeteso nbnb`bweeg pbgjjuge tbrkehep
hbseog egtermune.

Espbn Eabntoa
Ogtbrenso nimputbr megusoe eteu hbseog ogtbrentoa dbrtulueg ugtun
mbgjbmdegjneg sostbm ogtbrentoa yegj mbgjugjnep umpeg decon
pisotoa hero pbgjjuge sbpbrto pbgjecemeg yegj gyemeg heg muhek seet
hojugeneg.. Pbdejoeg dbser hbseogbr seet ogo tbrteron ugtun mbreg`egj
hojugeneg

prihun yegj hepet mbgjkocegjneg rbspigs bmisoigec pisotoa hero

pbgjjuge, mbreg`egj sotus yegj mbghepetneg nbpbr`eyeeg hero
pbgjjuge hecem kec pbmdeyereg, pbgjemdoceg ogairmeso prodeho, heg
sbdejeogye. Pbtoep pbgjbmdegjeg hbseog deru honbgec sbdejeo espbn
eabntoa.

Pb`ere umum, eabntoa dbrtulueg ugtun mbgjkesocneg rbenso

bmisoigec. @igtik rbenso bmisoigec ehecek nbtone sbsbiregj dekejoe
mene hoe eneg tbrsbgyum heg mugjnog tbrtewe. Vbgjcoketeg eabntoa

46 Vbgjegter Ogtbrenso Megusoe-Nimputbr

luje hepet mbgybdedneg rbenso bmisoigec

bmisoigec pehe iregj ceog. Mosecgye,
nbtone sbsbiregj mbgegjos otu hepet mbgybdedneg iregj ceog mbgleho
sbhok heg mbgegjos. Nbtbrempoceg bmisoigec, tbruteme nbmempueg
ugtun mbgjbnsprbsoneg
mbgjbnsprbsoneg heg mbgjutun bmiso, ehecek kec uteme hecem
nimugoneso megusoe. Nbdegyeneg megusoe mbmocono nbtbrempoceg
togjjo ugtun mbghbtbnso sbsbiregj yegj merek, dekejoe, sbhok eteu
cbcek mbgjnroton bnsprbso welek, `ere dbrdo`ere heg dekese tuduk yegj
hotuglunneg. Megusoe luje mbmocono nbmempueg ugtun mbmdbroneg
rbspigs bmisoigec yegj tbpet tbrkehep sotueso. Pbdejeo `igtik, nbtone
sbiregj tbmeg mbghepet dbrote tbgtegj nbmetoeg egjjite nbcuerjegye
heg note sbkerusgye tohen mbguglunneg rbenso yegj sbhok heg sompeton
nbpehegye.
 Vbghbneteg nimputeso eabntoa hokesocneg ho mege nimputbr

hoseregneg ugtun horeg`egj

bnsprbso bmisoigec yegj semeugtun mbgjb`em
sbpbrto megusoe. heg
Espbnmbmdbroneg
eabntoa ogo
degyen hojugeneg hecem mbreg`egj ridit pogter eteu sostbm dbrdesos
nimputbr dbrdesos megusoe. Hbgjeg hbmonoeg, ugtun mbmugjnogneg
prihun ogtbrentoa mbmocono espbn eabntoa hero egtermune bnsprbsoa yegj

eneg hoduet.
Egtermune bnsprbsoa
@ere yegj dose Eghe jugeneg ugtun mbreg`egj egtermune eabntoa
ehecek hbgjeg mbmdegjug egtermune bnsprbsoa. Egtermune bnsprbsoa
ehecek egtermune yegj hepet hojugeneg ugtun mbgyempeoneg bmiso
heg mbgoceo nbmdeco bmiso sb`ere bmisoigec. Vbghbneteg yegj
pbrgek hojugeneg ugtun mbreg`egj egtermune eabntoa ehecek hbgjeg
mbgjjugeneg mbhoe bnsprbsoa eteu bnsprbso jreaos ugtun mbgyempeoneg
bmiso.
Dbgtun bnsprbsoa hepet horeg`egj hbgjeg mbgjjugeneg suere,
werge, onig hogemos, bmitonig, egomeso eteu ejbg egtermune ugtun
mbgyempeoneg bmiso heg rbenso bmisoigec nbpehe pbgjjuge. Mosecgye,
sbduek egtermune yegj ogjog mbmdbron
mbmdbronegeg bnsprbso ogairmeso pbgtogj
hepet mbgjjugeneg werge mbrek, suere sbdejeo pbrogjeteg, tbns bmilic
heg jreaon dbrnbhop ugtun mbgyempeoneg bmiso heg mbmug`ucneg
rbenso bmisoigec yegj pbgtogj heg pbrcu hopbrketon
hopbrketoneg.
eg.
Bmito`ig tbrhoro hero dbrdejeo lbgos onig yegj mbgjjemderneg
bnsprbso welek megusoe yegj dbrtulueg ugtun mbgyempeoneg


Ded 4 | Mbmekemo Vbgjjuge 45

dbrdejeo lbgos bnsprbso bmisoigec nbpehe pbgjjuge. Bmitonig

doesegye hojugeneg hecem idriceg eteu entovotes idriceg egtere
hue pbgjjuge yegj dbrnimugoneso mbgjjugeneg nimputbr sbdejeo
egtermune. Mosecgye, pbgjjuge E yegj ogjog mbgyempeoneg rese jbgrb
nbpehe pbgjjuge D eneg mbmocok bmitonig yegj tbrsbgyum ugtun
mbgjbnsprbsoneg pbreseeg mbrbne nbpehe tbmeg-tbmeggye.
Ejbg egte
egtermun
rmunee ehec
ehecek
ek ne
nerent
rentbr
br egom
egomeso
eso yegj hepe
hepett dbrn
dbrnimug
imugone
oneso
so
hbgjeg sostbm pbgjjuge eteu pbregjnet cugen tbrtbgtu hecem
mbghunugj megusoe mbgybcbseoneg tujes mbrbne hbgjeg muhek.
Mosecgye, ehe ejbg egtermune hecem pbregjnet cugen Mo`risiat Zirh
yegj hepet dbrogtbrenso hbgjeg pbgjjuge sbpbrto mbmdbroneg ogstrunso
heg degtueg.

icbk X
Xedbc
edbc 4.5 mbguglunn
bmitonig mbguglunneg
eg dbrdejeo dbgtun
ugtun mbgyempeoneg bnsprbsoa
bmiso heg yegj hokesocn
mbmug`ucneg hokesocneg
eg
rbenso
bmisoigec pbgjjuge.

Xedbc 4.5 Xedbc dbrdejeo dbgtun bnsprbsoa yegj hokesocneg icbk bmitonig

Bmiso B n s pr b so Bm ito`ig M e ng e

Jbmdore Pbgyum  eteu <H Nbjbmdoreeg

Pbhok Mucut nb dewek  eteu <-3 Nb`bwe tohen jbmdore
Xbrnblut Mucut tbrdune <I Tese tbrnblut
Penot Nbcoketeg senot <x Dbrese senot

Merek Mune merek 7 Dbrese merek


44 Vbgjegter Ogtbrenso Megusoe-Nimputbr

DED 0
 Lbgos Jeye Ogtbrenso

Vbgjbgeceg
Hbseogbr egtermune eneg mbgjohbgtoaoneso epenek jeye ogtbrenso yegj
sbsueo hojugeneg sbtbcek mbgjohbgtoaoneso tulueg heg egecosos tbjes.
Jeye ogtbrenso ehecek jeye yegj hojugeneg heg hotempocneg pehe
egtermune ugtun mbmugjnogneg ogtbrenso tbrleho ho egtere pbgjjuge
heg prihun ogtbrentoa. Ehe come lbgos jeye ogtbrenso yegj hojugeneg
ugtun tulueg ogtbrenso. Nbdegyeneg egtermune pbgjjuge mbgjjugeneg
cbdok heropehe setu lbgos jeye ogtbrenso, sbsueo ogairmeso yegj eneg
hotbrome eteu hokepus. Lbgos jeye ogtbrenso tbrsbdut tbrhoro heropehe<
• Mbgu
• Airmucor
• Megopuceso tbrus
• Dekese erekeg
• Dekese ecemo

Mbgu
Mbgu mbrupeneg setu regjneoeg pocokeg yegj hepet hopocok icbk pbgjjuge
ugtun mbcenuneg tujes yegj hoogjogneg. Rruteg pocokeg tbrsbdut tbrhoro
heropehe cedbc otbm, tbns pbrogtek dbrheserneg onig eteu tbns pbrogtek


Ded 0 | Lbgos Jeye Ogtbrenso 40

sele. Vbgjjuge eneg mbmde`e heater uruteg pocokeg tbrsbdut, mbmocok

setu otbm ugtun mbcenuneg tujes yegj hoogjogneg heg mbgjemeto babn
rbenso pocokeg otu sbghoro. Vocokeg dose ho duet hbgjeg mbgjjbrenneg nb
nug`o pbguglun erek, jbreneg miusb eteu mesunneg gimir eteu kurua
pehe uruteg pocokeg yegj ehe. Postbm nimputbr ewec yegj mbgjjugeneg
setu ceyer pbguk ugtun ceyer mbgu yegj hepet hoduet pocokeg hbgjeg
mbgjbton gimir eteu kurua. Nogo, dbrdejeo lbgos mbgu hojugeneg sbpbrto
pucc-hiwg, `es`ehogj, `kb`n dixbs eteu rehoi duttig heg luje cogn yegj
tbrtegem hecem sotus wbd. Jemder 0.5 heg 0.4 mbguglunneg `igtik
lbgos-
lbgos-lbg
lbgos
os mbg
mbgu.
u. Vbgj
bgjjug
jugeeg
eeg mbg
mbguu tbr
tbrjeg
jegtug
tugjj peh
pehee pbg
pbgjbg
jbgece
eceg
g ogj
ogjete
eteg
g
pbgjjuge ho mege mbgu tbrsbdut mbmocono mensuh yegj tbrsbhoe lbces

heg pbgjjuge teku epe yegj dose hocenuneg icbk mbgu tbrsbdut.

Jemder 0.5 Lbgos-Lbgos Mbgu

 @igtik Lbgos-lbgos mbgu


48 Vbgjegter Ogtbrenso Megusoe-Nimputbr
5. Nbsbsueoeg pbgjjugeeg mbgu
Vbgjjugeeg mbgu segjet `i`in ugtun pbgjjuge yegj mbmocono aotur-
aotur sbpbrto<
• pbgjjuge hbgjeg mitoveso rbghek ugtun dbceler tbgtegj prihun
eteu sostbm>

• pbgjjuge yegj nuregj mekor mbgjbton>

• pbgjjuge yegj nuregj pbgjecemeg (pbmuce) mbgjjugeneg prihun
eteu sostbm>

Jemder 0.0
 pbgjjuge yegj leregj mbgjjugen
mbgjjugeneg
eg prihun eteu sostbm heg
• `i`in ugtun pbgjjuge yegj mbcenuneg tujes-t
tujes-tujes
ujes yegj dbrucegj
heg tohen sucot.
4. Nbcbdokeg mbgu

Nbcbdokeg pbgjjugeeg mbgu ehecek sbdejeo dbronut.

• Mbgu mbgybhoen
mbgybhoeneg
eg struntur yegj lbces ugtun pbgjjuge mbmduet
nbputuseg nerbge
nerbge pocokeg-pocokeg yegj weler
wel er hotempocneg pehe setu
wentu.
• Vbgjjuge hepet mbcensegeneg tujes tegpe mbmdutukneg
pbmdbcelereg yegj togjjo.
• Vbgjjuge hepet mbcensegeneg tujes tegpe mbmbrcuneg togjnet
mbmiro yegj togjjo.
• Nbtbrempoceg mbgjbton nuregj hodutukneg.
• Vocokeg mbgu hepet tbrus tempen lone ehe pocokeg mbgu temdekeg.

Ded 0 | Lbgos Jeye Ogtbrenso 42


0. Nbnuregjeg mbgu
Nbnuregjeg pbgjjugeeg mbgu ehecek<
• tohen baosobg ugtun struntur yegj nimpcb
nimpcbns>
ns>
• kerus mbgjonuto uruteg yegj hotbtepneg>
• tohen prentos ugtun pocokeg yegj degyen>
• mbgjemdoc ruegj ceyer lone pocokeg mbgu mbmdutukn
mbmdutukneg
eg ruegj
ceyer yegj degyen.
8. Veghueg hbseog mbgu
Hbseog mbgu yegj deon mbmdbroneg pbrketog nbpehe pbgyusugeg
netbjiro heg struntur yegj tbpet. Ogo tbrmesun hero espbn pbgjjugeeg
tbns ugtun sbtoep otbm mbgu heg ceyiut netbjiro mbgu tbrsbdut.
Egecosos tujes pbgtogj hecem hbseog mbgu ugtun mbmestoneg
sbmue augjso mbgu hosin
hosinigj
igj hbgjeg deon, tbrmogicijo hopocok hbgjeg
tbcoto heg hojugeneg sb`ere nigsostbg.

Oso Airmucor
Doce bgtro hete hodutukneg, pbgjjugeeg mbgu sele tohen sbsueo hoju-
geneg heg jeye ogtbrenso oso airmucor hodutukneg. Egtermune oso
airmucor mbgjjugeneg
mbgjj ugeneg mbteaire sbpbrto airmucor nbrtes. Vbrdbheeggye
Vbrdbheeggye
ehecek airmucor bcbntrigon dbrehe ho tempoceg ceyer heg acbnsodbc.
Hecem airmucor bcbntrigon, pbgjjuge mbcoket tempoceg mbheg yegj
dbrsegjnuteg, jbreneg nursir nb etes nicim tbrsbdut heg mesunneg
hete yegj hodutukneg. Vbgjjuge luje mbmocono pocokeg lewedeg yegj

tbrsbhoe
ugtun ho hecem dbgtun0.8
soso. Jemder mbgu heg ehe mbheg-mbheg
mbguglunneg (ruegj
ne osolewedeg)
`igtik egtermune
egtermu airmucor
bcbntrigon yegj mbmpugyeo mbheg-mbheg eteu ruegj lewedeg ugtun
hooso ugtun tulueg pbgheatereg pbgjjuge.
Jemder 0.2 luje mbguglunneg `igtik egtermune oso airmucor
bcbntrigon yegj mbmocono pocokeg lewedeg yegj tbrsbhoe hecem dbgtun
mbgu pucc hiwg ugtun tulueg mbgheater pbgjbgec bmeoc _ekii.

41 Vbgjegter Ogtbrenso Megusoe-Nimputbr


 Jemder 0.8 @igtik Egtermune Oso Airmucor Bcbntrigon

Jemder 0.2 Airmucor Bcbntrigon ugtun Xulueg Mbgheater Vbgjbgec Bmeoc _ekii
 Ded 0 | Lbgos Jeye Ogtbrenso


4:

5. Nbsbsueoeg pbgjjugeeg oso diregj

Vbgjjugeeg
Vb gjjugeeg oso airmucor segjet `i`in ugtun pbgjjuge yegj mbmocono
aotur-aotur egtere ceog<

• pbgjjuge
sostbm> yegj mitoveso rbghek ugtun mbmpbcelero prihun eteu
• pbgjjuge yegj sbhbrkege heg togjjo togjnet mbgjbton>
• arbnubgso pbgjjugeeg sostbm rbghek ho mege pbgjjuge doesegye
oso airmucor sbneco sele> heg
• `i`in ugtun tujes yegj segjet tbrstruntur yegj mbmocono sbpb-
regjnet pbgjetureg nkusus.
4. Nbcbdokeg oso airmucor
Nbcbdokeg pbgjjugeeg oso airmucor ehecek sbdejeo dbronut<

• Hete yegj homuet kerus lbces.

• Vbgjjuge hepet mbcensegeneg tujes tegpe mbmbrcuneg togjnet
mbmiro yegj togjjo.
• Vbgjjugeeg hepet mbmesunneg degyen ogairmeso pehe setu wentu.
Mustekoc pbgjjuge hepet mbgjemdoc pocokeg geme heg ecemet
pbgjjuge hbgjeg pocokeg mbgu.
• Mbgybhoeneg nigtbns ogairmeso hbgjeg lbces sbpbrto ogairmeso
prodeho pbghohoneg, pbnbrleeg, heg sbdejeogye.
• Airmucor eneg tbrus tempen lone ehe aotur/doh
aotur/dohegj
egj temdekeg.
0. Nbnuregjeg oso Airmucor
Nbnuregjeg pbgjjugeeg oso airmucor ehecek sbdejeo dbronut.
• Vbgjjuge suhek teku dekwe oe kerus mbmesunneg ogput yegj
Vbgjjuge
vecoh.
• Dutuk nbmempueg mbgjbton.
• Vbgjjuge sbrogj mbmesunneg nbsecekeg tbruteme pehe seet
Vbgjjuge
mbgjbton heg hoegjjep sbdejeo ogputeg yegj dbger icbk sostbm.
8. Veghueg hbseog Airmucor
Ehe dbrdeje
dbrdejeoo peghueg ugtun mbghb
mbghbseog
seog dbgtu
dbgtun
n yegj dejus. Dbron
Dbronut
ut ogo
tbrmesun peghueg egtermune dbgtun bcbntrigon yegj muhek hopekemo
heg babntoa ugtun hojugeneg.
• Luhuc heg cedbc pbgtogj
i Ohbgtoaoneso tipon heg koghero pbgjjugeeg ostocek nimputbr


4; Vbgjegter Ogtbrenso Megusoe-Nimputbr

• Dunu nimprbkbgsoa
Xbrepneg tujes-t
tujes-tujes
ujes pbgjjuge hecem tbrmogici
tbrmogicijo
jo yegj muhek
hopekemo heg jugeneg pbrgyeteeg ogstrunso yegj pbghbn heg
nimpen
• Nicim tbrnbcice heg netbjiro yegj sbsueo
i Dohegj tbrneot kerus hoetur heg hoposekneg setu seme ceog
ugtun mbgjosiceso dohegj hecem netbjiro yegj seme. Pbdejeo
`igtik< Dohegj gimir rumek hoonuto icbk dohegj nihb pis
 yegj hoonuto icbk dohegj geme nite heg hoonuto icbk dohegj
geme gbjere.
• Vbgjjugeeg tbngicijo heg enrigom sb`ere nigsostbg
i Jugeneg tbrmogicijo heg hbgimogeso enrigom yegj hepet

hotbrome,
nerbge ehesbrogj hojugeneg
dbrdejeo heg jugeneg tbme
lbgos pbgjjugeeg sb`ereyegj
nigsostbg
hepet
hojugeneg ugtun setu tulueg. Mosecgye< –Gimir Xbcbpig”,
–Xbcbpig Eghe<”, –XBC.” Heg –Xohen XBC”. pocok setu sbpbrto
–Gimir Xbcbpig”.

• Koghero nbsecekeg
i Vbreg`egj kerus mbgjkoghero pbgjjuge hero mbcenuneg
nbsecekeg hecem mbmesunneg goceo hete. Pbdejeo `igtik,
tohen mbmugjnogneg pbgjjuge mbgjoso hete ceog sbpbrto toton
hbsombc, teghe gbjetoa ugtun mbgjoso nicim yegj kegye pbrcu
mbmesunneg goceo ogtbjbr pihotovb sele.
• Mbgybhoeneg airmet dohegj nkusus
i Airmet dohegj nkusus kerus hosbhoeneg ugtun mbgjkoghero
pbgjjuge hero nbsecekeg bgtro hete. Jemder 0.1 mbguglunneg
airmet nkusus ugtun gimir tbcbpig, tegjjec, wentu heg
gimir bgtro hete pbr ohbgtoaoneso.
• Mbgybhoeneg ceyer pbseg nbsecekeg
i Xempoc
empocneg
neg pbseg nbsecekeg ugtun pbgjju pbgjjuge
ge yegj tbcek
 mbmesunneg goceo hete lone otu sbkerusgye. Pbdejeo `igtik<
–Gimir ohbgtoaoneso deru kegye 54 hojot.
• Vbgeghetegjegeg mbgjoso airmuco
airmucorr
i Vbgjjuge pbrcu hopbrogjet
hopbrogjetneg
neg sbtbcek mbgjoso airmucor hbgjeg
mbmdbroneg timdic –NOTOM” sbkogjje pbgjjuge teku epe
yegj kerus hocenuneg sbtbcek mbgjoso airmucor


Ded 0 | Lbgos Jeye Ogtbrenso 4?

Megopuceso Cegjsugj
Megopuceso cegjsugj ehecek sblbgos jeye ogtbrenso yegj mbmugjnogneg
pbgjjuge mbcenuneg togheneg sb`ere cegjsugj tbrkehep idlbn-idlbn
yegj nbcoketeg. Vbgjjuge eneg mbcoket pepereg vosuec sb`ere cegjsugj
tbrkehep idlbn-idlbn yegj tbrcoket. Vbgjjuge eneg mbcoket tempoceg
vosuec sb`ere cegjsugj etes togheneg cegjsugj yegj hocenuneg icbk
pbgjjuge seet dbrogtbrenso hbgjeg nimputbr. Jeye ogtbrenso ogo
mbmuhekneg pbgjjuge pbmuce ugtun dbrogtbrenso hbgjeg nimputbr.

Jemder 0.1 Jeye Ogtbrenso Megopuceso Cegjsugj

Aotur-aotur yegj kerus ehe pehe jeye ogtbrenso megopuceso cegjsugj

cegjsu gj
ehecek<
• pbrwenoceg idlbn sb`ere dbrnb
dbrnbcegluteg>
cegluteg>
• pbrcu togheneg rbacbns tbrkehepgye>
• kesoc togheneg hepet hocoket sb`ere cegjsugj.

Pbceglutgye hogyeteneg `igtik jeye ogtbrenso megopuceso cegjsugj

yegj mbcoputo sbmue aotur yegj hosbdutneg sbdbcumgye. Rgtun
mbgjkepus aocb, pbgjjuge eneg mbgybrbt onig aocb yegj eneg hokepus
nb hecem onig tigj sempek yegj ehe hecem egtermune sostbm ipbreso
Zoghiws. Ho sogo, idlbn yegj howenocneg sb`ere dbrnbcegluteg ehecek
onig aocb heg onig tigj sempek. Nbmuhoeg, togheneg rbacbns tbrkehep
idlbn tbrsbdut hocenuneg hbgjeg mbgybrbt onig aocb yegj eneg ho
kepus nb hecem onig tigj sempek. Nbmuhoeg pbgjjuge eneg mbcoket
tempoceg vosuec egomeso yegj mbguglunneg idlbn aocb homesunneg nb
hecem idlbn tigj sempek sbkogjje sostbm sbcbseo mbgjkepus aocb-aocb
tbrsbdut. Xempoceg
Xempoceg vosuec egomeso tbrsbdut mbguglunneg kesoc togheneg
yegj hocenuneg pehe dbghe teho hepet hocoket sb`ere cegjsugj. Mene
hbgjeg otu cbgjnepcek setu prisbs sostbm dbrbenso eteu dbrogtbrenso
mbgjjugeneg jeye ogtbrenso megopuceso sb`ere tbrus-mbgbrus
hbgjeg pbgjjuge. Jemder 0.: mbguglunneg pbgjjuge honbkbgheno
mbmegopuceso idlbn cogjnereg sbpbrto ceyer pbrogtek yegj hogyeteneg.


06 Vbgjegter Ogtbrenso Megusoe-Nimputbr

5. Nbcbdokeg megopuceso dbrtbruseg

Nbcbdokeg pbgjjugeeg megopuceso cegjsugj ehecek sbpbrto dbronut.
 Jemder0.: Megopuceso Dbrtbruseg

• Vbgjjuge muhek mbmpbcele

mbmpbcelero
ro heg mbgjogjet jeye ogtbrenso ogo.
• Nigsbp ogo mbgjjugeneg nigsbp Z_PLOZ_J (wket yiu sbb os wket
yiu jbt) yeotu epe yegj Eghe cenuneg, Eghe eneg hepet kesocgye.
• Xegjjepeg heg togheneg hocenun
hocenuneg
eg sbjbre heg tbrcoket hbgjeg lbces.
• Xohen pbrcu mbgjbton ugtun mbmesunn
mbmesunnegeg ogput nerbge kegye pbrcu
mbgjjugeneg ecet pbgugulun sbpbrto miusb ugtun dbrogtbrenso.

4. Nbn
Nbnuregjeg
uregjeg megopuceso dbrtbruseg
Nbnuregjeg
Nbnuregjeg pbgjjugeeg megopuceso dbrtbruseg ehecek sbdejeo dbronut.
• Xohen sbca bxpcegetiry nbpehe pbgjjuge deru
 i Aotur yegj ehe pehe jeye megopuceso tbrus pbrcu hopekemo
tbrcbdok hekucu icbk pbgjjuge sbdbcum mbgjjugeneggye.
Xegpe
Xegpe mbmpbcelerogye tbrcbdok hekucu, pbgjjuge deru eneg
mbrese sucot ugtun mbgjjugeneggye. Icbk sbded otucek
pbgjjuge pbrcu mbcenuneg cetokeg yegj hotuglunneg pehe
Jemder 0.: ugtun mbreseneg jeye ogtbrenso megopuceso
cegjsugj otu sbghoro.
• Pucot mbghbseog onig yegj mbwenoco heg muhek honbgeco
i Pucot ugtun mbg`opteneg onig yegj dbger-dbger mbwenoco
dbghe gyete heg honbgec icbk sbmue lbgos pbgjjuge.
• Jugeneg
Jugene g cbdok ruegj ceyer sbded kerus pbrwenoceg jreaos, idlbn,

onig, heg sbdejeogye.


Ded 0 | Lbgos Jeye Ogtbrenso 05
0. Veghueg hbseog megopuceso tbrus
Dbronut hosbrteneg peghueg hbseog egtermune megopuceso cegjsugj
yegj muhek hopekemo heg babntoa ugtun hojugeneg.
• Hbseog onig tohen pbrcu rog`o tbtepo rogjnes supeye sbmue lbgos pbgjjuge
muhek mbmekemo augjso onig tbrsbdut heg muhek mbgjbgecogye.

• Vbrwenoceg idlbn
howenocneg otu dbr`oroneg
mbghbneto mbteaire
idlbn yegj yeotu mbreg`egj idlbn yegj
sbdbgergye.
• Idlbn-idlbn ehecek nbtbrlegjn
nbtbrlegjneueg
eueg hecem idlbn emeg yegj
mbwenoco aotur yegj mbmocono nbmempueg ugtun mbguglunneg
augjso cues idlbn esco hero sbmue soso tbrmesun pbgempoceg,

pbrocenu, augjso heg sbdejeogye.

Dekese Ogstrunso eteu Dekese Vbmrijremeg
Dekese pbrogtek ehecek dekese yegj mbgjjugeneg dekese nimputbr
nimputbr yegj
esco yeotu sblbgos dekese yegj tohen esco yegj mbmocono
mbm ocono dekese sbmegton,

pbrdbgheker eeg nete heg sogtensos yegj ugon heg nkes. Vbgjjuge yegj
pbrdbghekereeg
mbgjjugeneg dekese pbrogtek kerus mbmocono nbtbrempoceg yegj togjjo
sogt ensos dekese pbrogtek. Ehe setu jbseeg (primpt)
hecem pbgjjugeeg sogtensos
sele pehe egtermunegye sbpbrto yegj hotuglunneg pehe Jemder 0.;.
 Jemder 0.; @igtik Egtermune Dekese Erekeg

5. Nbsbsueoeg pbgjjugeeg dekese erekeg

Vbgjjugeeg dekese erek `i`in ugtun pbgjjuge yegj mbmocono aotur-
aotur egtere ceog<

• pbgjjuge ekco yegj mekor hecem dekese pbrogtek eteu dekese

pbmrijremeg>
• pbgjjuge yegj dbrsone
dbrsonep
p pisotoa ugtun dbrogtbrenso hbgjeg sostbm>
• pbgjjuge yegj mbmocono degyen pbgjecemeg hecem sostbm>
• arbnubgso mbgjjugeneg sostbm yegj togjjo> heg
• pbgjjuge yegj mbmocono pbcetokeg airmec hecem mbmpbcelero
dekese pbrogtek.

04 Vbgjegter Ogtbrenso Megusoe-Nimputbr


4. Nbcbdokeg dekese erekeg
Nbcbdokeg dekese erekeg ehecek<
• jeye ogtbrenso yegj dbrnuese togjjo ho mege dekese ogo hepet
mbgjjedugjneg dbdbrepe pbrogtek tbrtbgtu ugtun mbcensegeneg
tujes yegj nimpcbns heg sucot>
• acbnsodbc ho mege nig
nigtric
tric pbgjjugeegg
pbgjjugeeggye
ye togjjo>
• `bpet heg baosobg ugtun pbgjjuge mekor> heg
• nuregj mbgjjugeneg ruegj ceyer nerbge mbgjjugeneg jbseeg sele.
 Jemder 0.? Ehmogostretoig @immegh Vrimpt

0. Nbn
Nbnuregjeg
uregjeg dekese erekeg
Nbnuregjeg dekese erekeg ehecek sbdejeo dbronut.

• Vbgjjuge kerus mbmocono

dekese nimputbr nbtbrempoceg
segjet sbgsotoa mbgjbton
yegj mbgybdedneg
mbgy bdednegyegj deon nerbge
muhek ugtun
mbcenuneg nbsecekeg.
• Dekese erekeg sucot ugtun hoogjet heg hopbcelero heg mbmdutukneg
cetokeg yegj airmec ugtun mbmpbcelero dekese tbrsbdut.

• Mbmocono nbcbmekeg hecem mbgegjego nbsecekeg nerbge sostbm

tohen hepet mbgempocneg pbrgyeteeg nbsecekeg yegj hocenuneg
icbk pbgjjuge. Ogo tbrleho hosbdedneg icbk dbrdejeo nbmugjnogeg
lbgoss nb
lbgo nbsece
secekeg
keg yegj dose hoce
hocenu
nuneg
neg icbk pbgj
pbgjjuge
juge sbpb
sbpbrto
rto nb
nbsoce
socepeg
peg
mbgjbton nerbge dekese pbrogtek mbrupeneg jeye ogtbrenso yegj
acbnsodbc.

Ded 0 | Lbgos Jeye Ogtbrenso 00

 

Dekese Xedoo
Dekese Xedoo
Xedoo mbrupeneg jeye ogtbrenso yegj egtermunegye mbgjjugeneg
dekese megusoe sbdejeo dekese ogtbrenso hbgjeg sostbm. Dekese megusoe
yegj homensuh ehecek dekese keroeg yegj hojugeneg icbk megusoe
ugtun dbrnimugoneso sbpbrto dekese Mbceyu, dekese Ogjjros, dekese
Xemoc,
Xemoc, @oge heg sbdejeogye. Gemug, ogtbrenso yegj hepet hocen
hocenuneg
uneg
icbk pbgjjuge hbgjeg sostbm tbrdetes tbrjegtugj nbpehe cogjnup heg
nigtbns yegj ehe hecem sostbm dekese Xedoo otu sbghoro. Jemder 0.56
mbguglunneg `igtik egtermune dekese ecemo.
 Jemder 0.56 @igtik Egtermune Dekese Ecemo

5. Nbcbdokeg dekese tedoo

Nbcbdokeg dekese
dek ese Xedoo<
Xedoo<
• muhek hopbcelero lone hodeghogjneg hbgjeg sogtensos/sbmegton
dekese pbtuglun nerbge tohen pbrcu mbmpbcelero sogten dekese>
• muhek hoogjet nerbge mbgjjugeneg dekese sbkero-ker
sbkero-keroo megusoe>
• `bpet heg baosobg>
• Mbgegtegj nerbge nigtric icbk pbgjjuge togjjo.
• mbgjjugen
mbgjjugenegeg ruegj ceyer sb`ere sbhbrkege.
4. Nbn
Nbnuregjeg
uregjeg dekese tedoo
Nbnuregjeg dekese ecemo ehecek<
• Dekese tedoo mekec ugtun hoompcbmbgteso nerbge pecogj mekec

• ugtun hodoge.
Vbgjjuge mbmdutukneg hoecij yegj peglegj ugtun mbgybcbseo
mbgybcbseoneg
neg
mesecek.

08 Vbgjegter Ogtbrenso Megusoe-Nimputbr

• Vbgjjuge mbmdutukneg nbtbrempoceg mbgjbton.

• Vbgjjuge muhek mbcenuneg nbsecekeg nerbge sostbm tohen hepet
mbgempocneg pbrgyeteeg
pbrgyete eg nbsecekeg
nbsecekeg yegj hocenuneg icbk pbgjjuge
pbgjjuge..
Ogo tbrleho hosbdedneg icbk dbrdejeo nbmugjnogeg lbgos nbsecekeg
yegj dose hocenuneg icbk pbgjjuge nerbge dekese pbrogtek
mbrupeneg
mbrupene g jeye ogtbrenso yegj acbnsodbc.
• Hepet tbrleho nesus cuer legjneueg yegj tohen rbecostos heg eneg
mbgybdedneg nbnb`bweeg pbgjjuge.

• Dutuk pbgjbtekueg tbgtegj himogeg eteu mesecek.

0. Veghueg hbseog dekese tedoo
Veghueg ugtun mbreg`egj dekese ecemo yegj deon hodutukneg. Dbronut
peghueg hbseog jeye ogtbrenso dekese ecemo yegj muhek hopekemo heg
babntoa ugtun hojugeneg.
• Jugeneg himeog yegj sbmbstogye rbecostos. Vocok augjso ugtun
himeog tbrtbgtu supeye cbdok spbsoaon heg muhek ugtun mbreg`egj
pbrdbghekereeg
pbrdbgheke reeg nete yegj sbsueo hbgjeg himeog sele.
• Jugeneg jbseeg yegj lbces heg muhek, sbrte jugeneg dekese yegj
muhek.
• Jugeneg
Jugene g tbrmogicijo yegj muhek heg koghero lerjig.
• Dbheneg ogput pbgjjuge heg iutput sostbm.
• Pbhoeneg `ere ugtun mbcoket heg uphetb sblerek hoecij heg
• Dbroneg erekeg ugtun pbgbcusureg.
 
Ded 0 | Lbgos Jeye Ogtbrenso 02
(Kecemeg ogo sbgjele honisigjneg)
h onisigjneg)

DED 8
 Vrisbs Hbseog

Vbgjbgeceg
Vrisbs hbseog ehecek prisbs pbgtogj yegj mbgjkbmet nbjoeteg
pbgybcbseoeg mesecek dbrheserneg pbgjjugeeg terjbt, dekeg, doeye,
heg aosodocotes. Oe mbrupeneg setu entovotes nrbetoa yegj mbmbrcuneg
pbmdueteg nbputuseg yegj tbpet heg resoigec dejo mbgjomdegjo
nbdutukeg heg nbghece
nbghece eteu mesecek. Ogo mbg`enup pbrbg`egeeg dbsbrte
pbgbregjeg heg ectbrgetoa yegj hepet hoemdoc ugtun mbmdegjug eteu
mbgjkesocneg prihun yegj honbkbgheno.
Nbsecekeg ewec hecem prisbs hbseog hepet mbgjjejecneg sbsuetu
pbgjbmdegjeg prihun yegj mbgjenodetneg nbrujoeg heg pbmdiriseg
wentu, uegj, tbgeje, sumdbr, heg sbdejeogye.
Entovotes hecem Hbseog Ogtbrenso
Hbseog hodutukneg hecem sbmue prisbs pbgjbmdegjeg eteu prihunso
prihun epe pug dohegjgye. Hecem hbseog ogtbrenso, ehe bmpet nbjoeteg
yegj kerus hoonuto, yeotu<
• mbgjbtekuo nbogjogeg heg nbdutukeg>
• mbmdbroneg hbseog ectbrget
ectbrgetoa>
oa>
• mbgjbmdegjneg
mbgjbmdeg jneg vbrso ogtbrentoa hero airmucor rbq>
• mbgoceo hbseog.


Ded 8 | Vrisbs Hbseog 0:

Vbrteme ehecek mbgjohbgtoaoneso nbogjogeg heg mbmprihunso

nbdutukeg. Hecem nbjoeteg ogo, pbgjbmdegj kerus mbgjbtekuo soepe
pbgjjuge seser prihun ugtun mbmestoneg ejer prihun yegj ogjog hodoge
sunsbs heg hepet hotbrome icbk pbgjjuge. Pbceglutgye, pbgjbmdegj
luje kerus mbgjbtekuo epe yegj hepet ho`epeo heg hosbhoeneg icbk
prihun tbrsbdut. Mosecgye, dejeomege pbgjjugeeg epconeso nimputbr
hepet mbmdegtu heg mbgyinigj soswe mbgybcbseoneg tujes mbrbne.
Nbhue ehecek mbgjbmdegjneg dbdbrepe hbseog ectbrgetoa sbde-
jeo sinigjeg heg mbgybhoeneg dbdbrepe pocokeg ohb yegj dose ho
pbrtomdegjneg ugtun mbg`epeo nbdutukeg heg nbogjogeg nigsumbg.
Pbceog otu, pbgjkesoceg ectbrgetoa ogo hepet mbmb`ekneg hbseog nbpehe

hue kec pbgtogj yeotu hbseog nigsbptuec heg aoson.

Nbtoje ehecek mbgjbmdegjneg vbrso ogtbrentoa dejo hbseog yegj
dbrsegjnuteg. Mosecgye mbgjjugeneg pbregjnet cugen nimputbr
ugtun mbguglunneg prititopb ewec niswbr (`iursbwerb) pbcelereg
metbmetone. @igtik ceog ehecek mbgjjugeneg pepeg `brote yegj
cbgjnep mbgjjemder heg mbglbcesneg prihun yegj ogjog hodegjugneg.
Nbbmpet ehecek mbgjbvecueso hbseog dbrnbgeeg hbgjeg
mbgjjugeneg pbghbneteg heg nrotbroe tbrtbgtu ugtun mbgbgtuneg
pbgjjugeeg heg pbgbromeeg prihun.

Aotur Nbjoeteg Hbseog Ogtbrenso

Ehe toje aotur yegj tbrneghugj hecem nbjoeteg-n
nbjoeteg-nbjoeteg
bjoeteg yegj tbcek
hodekes ho etes. Vbrtemee, pbrcu mbmainusneg nbpehe pbgjjuge pehe ewec
Vbrtem
prisbs hbseog heg bvecueso. Nbhue ehecek mbgjohbgtoaoneso, mbgybtuluo,
heg mbghinumbgtesoneg tulueg nbjugeeg yegj hotbtepneg. Nbtoj Nbtojee
ehecek nbsoepeg ugtun mbcenuneg prisbs eteu nbjoeteg yegj dbrucegj
sbpbrto mbcenuneg dbdbrepe kesoc nirbnso hero umpeg decon pbgjjuge,
heg mbmdbgerneg hbseog hecem hinumbg hbgjeg deon heg lbces.
Pbdbgergye pbgjucegjeg hecem sbtoep entovotes hecem prisbs hbseog
ogo ehecek kec doese heg duneg nbsecekeg. Ogo nerbge pbmdegjug tohen
mbghepetneg
mbghepetn eg hbseog yegj tbpet kegye hbgjeg setu pbr`ideeg.

Osu Vrentos Hecem Vrisbs Hbseog

Hecem mbcensegeneg nbjoeteg pbgjbmdegj yegj tbrcodet entoa pbrcu

mbmpbrketoneg dbdbrepe osu prentos sbpbrto pbgjjuge/stenbkichbr

nbkbghen, ectbrgetoa. stenbkichbrss,


0; Vbgjegter Ogtbrenso Megusoe-Nimputbr
Vbgjjuge/Ptenbkichbrs
Ho egtere mesecek uteme hecem prisbs hbseog ehecek mbgjbtekuo soepe
terjbt pbgjjuge. Ogo nerbge, mbgjohbgtoaonesoneggye dunegcek setu
nbjoeteg yegj muhek. Nbemegeg pbgjjuge, tohen kegye mbrbne yegj
eneg mbgjjugeneg prihun sele tbtepo luje mbcodetneg iregj ceog yegj
tbrcodet cegjsugj eteu tohen cegjsugj. Pbdejeo `igtik, mbrbne mugjnog
tbrhoro hero oghovohu yegj mbghepet hempen hero kesoc pbgjjugeeg
prihun tbrsbdut sb`ere tohen cegjsugj eteu oghovohu yegj tbrcodet
hecem uruseg pbmdbcoeg prihun tbrsbdut. Ejer tohen mbmdogjugjneg,
pbgjjuge yegj tbrcodet honbgeco luje sbdejeo ‛stenbkichbrs‟ yeotu mbrbne
yegj mbgbrome hempen nbdbrkesoceg eteu nbjejeceg prihun tbrsbdut.
Bmpet netbjiro ‛stenb
stenbkichb
kichbrs
rs‟ ehecek prombr, sbnughbr, togjnet
nb-0 (tbrsobr), heg ae`ocotetogj. Vbgjjuge prombr ehecek oghovohu yegj
mbgjjugeneg prihun tbrsbdut sb`ere cegjsugj. Vbgjjuge sbnughbr
ehecek oghovohu yegj mbmdbroneg ogput eteu mbgbrome iutput.

Pbmbgtere otu, pbgjjuge togjnet nb -0 ehecek mbrbne yegj tohen tbrcodet

sb`ere cegjsugj, tbtepo eneg mbgbrome hempen nbdbrkesoceg eteu
nbjejeceg prihun. Xbrenkor, pbgjjuge ae`ocotetogj ehecek mbrbne yegj
tbrcodet hecem pbmdegjuge
pbmdegjugeg g eteu pbgybhoeeg prihun.
Pbdejeo `igtik hecem nesus pbgjjugeeg sostbm pbmbsegeg
enimiheso kitbc icbk ejbg pbrlecegeg ugtun mbgbrome tbpekeg hero
pbgjuglugj, netbjiro pbgjjuge yegj honbcesneg nb bmpet netbjiro
sbpbrto yegj tbcek hodekes ehecek sbdejeo dbronut.
dbronut.
• Vbgjjuge prombr‐stea
prombr‐stea dori pbrlecegeg heg dejoeg pbmbsegeg stea
kitbc
• Vbgjjuge sbnughbr‐pbcegjjeg
sbnughbr‐pbcegjjeg heg poken pbgjuruseg kitbc
• Vbgjjuge
Vbgjj uge pbrogjnet
pbro gjnet nb-0 ‐ kitbc pbseogj, pbmbjegj sekem kitbc,
sekedet eteu nbcuerje pbcegjjeg yegj eneg turut dbrseme.
• Vbgjjuge ae`ocotetogj- numpuceg hbseog sostbm, stea ledeteg OX.

Rgtun mbmestoneg prihun sunsbs, pbreg`egj kerus mbmbguko

sbdegyen mugjnog mensuh pere stenbkichbrs. Nbdoeseeggye proirotes
pbgjjuge pbrteme ehecek pecogj togjjo heg sbtbrusgye sbsueo uruteg
stenbkichbrss sbpbrto yegj tbcek ho dekes. Gemug, nerbge sbtoep nbo-
stenbkichbr
gjogeg stenbkichbrs mugjnog dbrdbhe, hbseogbr pbrcu mbgjutemeneg
nbkbghen yegj pbgtogj heg prentos pehe wentu-wentu tbrtbgtu.
Pbceog otu, hecem mbgjbgeco pbgjjuge ogo, pbgjbmdegj kerus mbgjb-

Ded 8 | Vrisbs Hbseog 0?


tekuo nbmempueg heg aotur sbtoep pbgjjuge. Mosecgye, unureg lero
lone mbmdutukn
mbmdutuknegeg pbgjjuge mbgjjugen
mbgjjugeneg eg ceyer nig
nigten
ten yegj nb`o
nb`oc,
c,
nbtogjjoeg, nbnueteg aoson, heg ceog-ceog cejo.

Nbogjogeg heg Nbdutukeg

Osu yegj nbhue ehecek mbgjohbgtoaoneso nbogjogeg heg nbdutukeg yeotu
epe yegj hoogjogneg pbgjjuge. Pbrogj note hbgjer
h bgjer mbmbguko nbogjogeg
nigsumbg ehecek pbgtogj tbtepo mbgjbgecogye ehecek sucot. Ogo nerbge
doesegye pbgjjuge leregj mbgjbtekuo epe yegj mbrbne ogjogneg
tbruteme pehe prihun yegj deru eneg ho`opte. Vbgjjuge luje sucot
mbgjeteneg epe yegj mbrbne dbger-dbger pbrcuneg ugtun mbg`epeo
sesereg eteu tulueg mbrbne. Pbdejeo `igtik, pbgjjuge mugjng tohen
dbrponor dekwe mbrbne mbmbrcuneg sostbm progtbr mbmdbroteku
pbgjjuge lone mbsog progtbr nbkedoseg nbrtes. Vbgjjuge mugjnog
kegye mbmdbroteku mbrbne mbmdutukneg mbsog progtbr yegj dose
mbg`bten degyen `bten hecem wentu yegj sogjnet. Leho, ehecek mbgleho
tegjjugj lewed pbgjbmdegj ugtun mbmdegtu mbrbne mbgjohbgtoaoneso
nbkbghen heg nbpbrcueg pbgjjuge.
 Vbgjbmdegj pbrcu mbgjegecosos sotueso, pbgjjugeeg, heg sbtoep
yegj tbrneot ugtun mbg`epeo epe yegj hoogjogneg pbgjjuge. Leho
pbgjbmdegj pbrcucek mbcoket heg mbgjegecosos tujes pbgjjuge hbgjeg
mbgjohbgtoaoneso nigtbns heg lbgos ogairmeso yegj hodutukneg, iregj
yegj tbrcodet heg dbnbrle seme hbgjeg mbrbne, heg ceog-ceog cejo. Pbceog
otu, pbgjbmdegj luje kerus mbmdeyegjneg heg mbmduet legjneueg
tbrkehep nbmugjnogeg mese hbpeg.

Mbgjkesocneg Ectbrgetoa
Mesecek sbceglutgye ehecek dejeomege mbgjkesocneg hbseog ectbrgetoa.
Pbdejeo ectbrgetoa mosecgye ectbrgetoa hbseog dbdbrepe hbseog ceog
yegj hepet holehoneg pocokeg sbceog hbseog yegj ehe. Mosecgye hecem
mbghbseog egtermune
egtermune sostbm uteme suetu sostbm, pbgjbmdegj hepet
mbgjkesocneg cbdok hero setu egtermune yegj hepet mbgjjugeneg jeye
ogtbrenso yegj dbrdbhe hbgjeg tete cbten yegj dbrdbhe setu seme ceog.
Vbgjbmdegj nbmuhoeg
nbmuhoeg hepet mbmocok egtermune
egter mune tbrdeon sbdejeo ipso.

Ectbrgetoa
nbcbdokeg hepet hodegjug
sbsbiregj hbgjeg
yegj sbrogj mbgjjugeneg
mbgjjugen
hopbricbk eg pbgbcotoeg
mbcecuo nrbetovotes heg
heg

86 Vbgjegter Ogtbrenso Megusoe-Nimputbr



sogtbsos. Ogo luje hepet hopbricbk mbcecuo ogsporeso hbgjeg mbcoket

cogjnugjeg
cogjnug jeg eteu prihun hecem pbrspbntoa yegj dbrdbhe eteu sbrupe.

Mbmocok Ectbrgetoa
Ectbrg etoa Xbrdeon

Pbtbcek
mbmocokdbdbrepe
ectbrgetoaectbrgetoa dbrkesoc,
tbrdeon. Rgtun mesecek
tulueg ceog ehecek
ogo pbgoceoeg dejeomege
ectbrgetoa yegj
dbrupe prititopb hepet hocenun
hocenuneg
eg dbrseme hbgjeg pbgjjuge ceog eteu
motre pbgjbmdegjeg. Rceseg pbrdeghogjeg luje hepet hotbrepneg
mbsnopug tohen dbrtbgtegjeg hbgjeg sbmue ectbrgetoa heg sotueso.

Hecem kec ogo, pbgbcotoeg

honbmdegjneg eheceksb`ere
heg hojugeneg stuho pbghekucueg
prentos. epenek hbseog hepet

Pbceog otu, pbgjbmdegj luje hepet mbmocok ectbrgetoa dbrheserneg

tulueg heg nrotbroe, sbpbrto nrotbroe nbjugeeg, nbemegeg, babntovotes, heg
baosobgso, yegj tbcek hotbtepneg sblen ewec. Pbmue nrotbroe ogo tbrjegtugj
pehe nbdutukeg tujes sostbm eteu prihun yegj ogjog
ogj og Eghe nbmdegjneg.
Mihbc Poncus Kohup
Pbtbcek mbghosnusoneg entovotes hecem prisbs hbseog, mihbc soncus kohup
mbguglunneg dejeomege entovotes tbrneot eneg hodekes. Mihbc soncus
kohup ehecek hbseog rbecostos hero hbseog eteu prisbs pbgjbmdegjeg
heg luje mihbc sbhbrkege ugtun hbseog ogtbrenso.
ogtbrens o. Ehe dbdbrepe mihbc
soncus kohup yegj tbrsbhoe sbpbrto eor tbrlug, sporec, heg pbgjbmdegjeg
epconeso dbrseme (LEH/TEH) mihbc rbneyese pbregjnet cugen sbrte
mihbc dogtegj heg rbneyese nbjugeeg hero dohegj K@C.

Mihbc Eor Xbrlug

Mihbc ogo ehecek soncus kohup trehosoigec yegj tbcek ceme hopbrnbgecneg
heg hojugeneg hecem prisbs hbseog. Ogo mbmdutukneg sbtoep entovotes
ugtun hocbweto sb`ere dbruruteg heg pbrudekeg kerus mbcecuo uruteg
melu eteu mughur. Mihbc ogo tohen eneg mbmdekes mihbc soncus eor
tbrlug sb`ere mbghecem. Mihbc ogo sbcecu hojugeneg hecem hbseog heg
pbgjbmdegjeg sostbm. Jemder 8.5 mbguglunneg mihbc ogo.
Ded 8 | Vrisbs Hbseog


85
 Jemder 8.5 Jemder Mihbc Poncus Eor Xbrlug

Mihbc Poncus Kohup Tepoh Eppco`etoigs Hbvbcipmbgt

Petu cejo `igtik mihbc soncus kohup yegj ceog ehecek TEH. Mihbc ogo sbcecu
hojugeneg ugtun hbseog eteu pbgjbmdegjeg `bpet sbduek prihun tbruteme
sostbm. Hecem mihbc ogo, prisbs hoeweco nbjoeteg pbmdbgtuneg nbjoeteg
hoonuto hbgjeg dbgjnbc Lio
Liogt
gt Epp
Eppco`
co`eto
etoigs
igs Hbv
Hbvbci
bcipmbg
pmbgtt (LEH). Pbceglutgye
ehecek nbjoeteg eteu aesb dbrucegj yegj hodbgtun heg mbmdegjug prihun.
Ogo hoonuto hbgjeg prisbs rbneyese heg mbgjulo prihun enkor hbgjeg
hoenkoro hbgjeg rbvobw ompcbmbgteso. Mihbc ogo luje tohen eneg hodekes
hbgjeg hbteoc. Jemder 8.4 mbgjjemderneg soncus kohup ogo.

)
 Jemder 8.4 Jemder Mihbc TEH (Tepoh
(Tepoh Eppco`etoigs Hbvbcipmbgt)


84 Vbgjegter Ogtbrenso Megusoe-Nimputbr

Mihbc Poncus Kohup Hecem Dohegj K@O

Pbpbrto yegj hodekes sbdbcum ogo mihbc soncus kohup rbneyese nbjugeeg
heg mihbc soncus kohup mbrupeneg hue mihbc soncus kohup hecem
dohegj K@C.
Vrisbs hbseog ogtbrenso yegj umum tbrhoro hero come entovotes heser
yegj dbrkudugjeg ugtun mbmdbgtun setu mihbc soncus kohup sogjnet
yegj umum. Entovotesgye ehecek mbgjbgeco nbkbghen heg mbgbgtuneg
nbdutukeg, mbreg`egj, mbmdegjug vbrso ogtbrentoa, heg mbgjbvecueso.
Jemder 8.0 mbguglunneg mihbc sbhbrkege hbseog ogtbrenso yegj umum.
 Jemder 8.0 Mihbc Pbhbrkege Hbseog Ogtbrenso yegj Rmum

Mihbc ogo mbcodetneg pbgjucegjeg heg mbjjecenneg ainus yegj

hodbroneg nbpehe pbgjjuge.
• Mihbc Poncus Kohup Nbjugeeg
Nbjugeeg Tbneyese
Mihbc ogo hopbcipiro icbk Hbdirek Metkbw heg augjso pbgtogj
mihbc ogo ehecek mbmdbroneg peghegjeg kicoston tbrkehep

rbneyese
pbregjnetnbjugeeg sbrte mbgjkudugjneg
mbgjkudu
cugen. Nbjugeeg gjneg
aesb yegj nb pbghbneteg
ehe hecem mihbc ogorbneyese
ehecek
mbgjohbgtoaoneso nbdutukeg, mbreg`egj, mbgjbvecueso, heg
mbgybhoeneg prititopb. Mihbc ogo mbmugjnogneg pbgjjugeeg
 tbrkehep priybn yegj nb`oc.

• Mihbc Poncus Kohup Dogtegj

Dogtegj
Mihbc ogo hotbrdotneg icbk Kersig heg Aox hbgjeg aotur-aotur pbgtogj
sbpbrto bvecueso sbdejeo puset dejo nbjoe
nbjoeteg
teg ceog. Ogo dbrerto sbtoep
nbjoeteg kerus hoenkoro hbgjeg nbjoeteg pbgoceoeg. Mihbc ogo luje
tohen mbgjecinesoneg uruteg dejo entovotesgye. Vbmdegjugeg


Ded 8 | Vrisbs Hbseog 80

hepet homuceo hero esec entovotes nbmuhoeg nb entovotes nbmuhoeg

nb nbjoeteg bvecueso sbdbcum nb nbjoeteg ceog. Vbghbneneg ogo

hopbricbk
Jemder 8.8hero pbgbcotoeg bmporos
mbguglunneg tbrkehep
mihbc soncus hbseogbr
kohup dogtegj.egtermune.
 Vrititopb

Jemder 8.8 Mihbc Poncus Kohup Dogtegj

Hero jemder ho etes, lbces tbrcoket dekwe mihbc ogo mbghirigj

ogtbrenso hecem prisbs pbmdegjugeg ogo. Mihbc ogo luje mbmdbroneg
togjnet bcestosotes yegj segjet togjjo nbpehe pbgjbmdegj heg prisbs
pbmdegjugeg. Hecem mihbc ogo, sbceog pbgoceoeg mbgleho ainus
uteme, prititopb luje hotbnegneg. Zeceupug hbmonoeg, mihbc ogo
tohen hojugeneg hbgjeg cues ho oghustro nerbge sucot ugtun mbmegteu
entovotes heg pbrlecegeg prisbs pbmdegjugeg. Mihbc ogo luje tohen
sbsueo dejo pbgjbmdegjeg prihun yegj dbser heg sucot.

88 Vbgjegter Ogtbrenso Megusoe-Nimputbr
 DED 2

Tbne Dbgtun (Hbseog)

Vbgjbgeceg
Degyen yegj dbregjjepeg dekwe hbseog ehecek setu snbts
snbtsee eteu mihbc
prihun. Mensuh hbseog cues, dose mugjnog mbgje`u pehe snbtse
meupug mihbc prihun eteu dose luje mbmdewe mensuh ohb eteu
rbg`ege ugtun mbmdegjug suetu prihun.

Nbjoeteg hbseog mbrbne homuceo nbtone nbdutukeg heg nbogjogeg

tbrdbgtun. Ehe hue lbgos hbseog yeotu dbgtun aoson heg hbseog nigsbp.
Doesegye, hecem prisbs hbseog, prititopb eteu mihbc heser prihun
eneg hodegjug. Vrisbs hbseog ogo eneg houcegj sempeo prititopb hepet
hotbrepneg. Vrihun sbtrus eneg hodegjug dbrheserneg prititopb.

Hbseog Nigsbptuec
Hbseog nigsbptuec mbgje`u pehe mbgjudek nbdutukeg heg nbogjogeg
nigsumbg nb hecem mihbc nigsbptuec. @igtik hbseog nigsbptuec
ehecek pbgjkesoceg snbgeroi yeotu `brote pbghbn yegj mbgbregjneg
sbsuetu kec eteu prihun, pepeg `brote yeotu snbtse yegj mbglbcesneg
augjso tbgtegj suetu sostbm eteu prihun, heg nigstrunso prititopb
ugtun mbglecegneg tbs pbgjjuge ugtun mbcoket epenek pbgjjuge
mbmekemo hbseog tbrsbdut sbceglutgye mbghepetneg mesuneg eteu
nroton.


Ded 2 | Tbne Dbgtun (Hbseog) 82