Elektronik Sağlık Kayıt Sistemleri

[1]

1
[1] https://stringfixer.com/tr/Electronic_health_records
 Elektronik Sağlık Kayıtları

Sağlık kayıtlarına dair ilk bilgiye Sümer kayıtlarında rastlanmıştır.

Hamurabi Kanunlar’ında sağlıkla ilgili bölümler bulunmaktadır (Dönmez,
2019). Modern tıbbın pek çok açıdan temellerini atan Mısır medeniyetinde
ise M.Ö. 1600-3000 yılları arasında hiyerogliflerde sağlık kayıtlarına
rastlanmıştır (Evans, 2016).[2].

[3]
[1] Elektronik Sağlık Kayıtları, Şebnem Akal, Tıp Bilişimi, 2021
[2] Tıbbi Dökümantasyon ve Arşiv -1 , Aysel Arslan

2
 Elektronik Sağlık Kayıtları

Elektronik hasta kayıtları hasta hakkındaki tüm bilgilerin bilgisayar

ortamında toplanmasını ve ihtiyaç halinde erişilmesini sağlar. Bu sistemin
temel işlevleri arasında sağlık verisinin toplanması, saklanması, analiz
edilmesi, paylaşılması, güvenliği ve izlenmesidir2].

[3,4]

[2] Elektronik Sağlık Kayıtları, Şebnem Akal, Tıp Bilişimi, 2021

[3] https://webmedy.com/ehr/
[4] https://medium.com/akeo-tech/electronic-health-records-ehr-on-blockchain-can-be-transformational-ecc4974659f1
3
 Elektronik Sağlık Kayıtları

[3]

[3] https://webmedy.com/ehr/

4
 Elektronik Sağlık Kayıtları

[4]

[4] https://medium.com/akeo-tech/electronic-health-records-ehr-on-blockchain-can-be-transformational-ecc4974659f1

5
 Elektronik Sağlık Kayıtları
ESK yardımıyla hastaya ilişkin tüm bilgiler hem kayıt altına alınabilir hem
de hastanın tüm yaşamı boyunca geçirdiği operasyonlar, kullandığı
ilaçlar, ailevi hastalıkların (genetik eğilimlerinin) bilgisine istenildiğinde
hızlı bir şekilde ulaşmak mümkündür. Teoride, ESK verileri belirli
standartlara göre kayıt altına alındığı için çeşitli sağlık kurumları arasında
kolaylıkla ve hatasız bir şekilde paylaşılabilir [2].

[3,4]

[2] Elektronik Sağlık Kayıtları, Şebnem Akal, Tıp Bilişimi, 2021

[3] https://webmedy.com/ehr/
[4] https://medium.com/akeo-tech/electronic-health-records-ehr-on-blockchain-can-be-transformational-ecc4974659f1
6
 Elektronik Sağlık Kayıtları

ESK’ya ilişkin temel beklentiler şu şekilde sıralanabilir:

• Her hastanın tek ve benzersiz bir numara ile kaydı bulunmalıdır.

• Bir hastaya ilişkin farklı bölümlerden gelen bilgiler (radyoloji kayıtları,

kan tahlilleri, laboratuvar kayıtları, göz muayenesi, ilaç bilgileri, röntgen,
MR görüntüleri hatta ses kayıtları vb.) içermelidir (Şekil 1). ESK görüntü
dosyaları, kağıt üzerindeki formlar, ses kayıtları, sensor verileri (EKG,
vücut sıcaklığı, oksijen miktarı, uyku kan basıncı) giyilebilir teknolojiler,
akıllı lens gibi farklı türde verilerin hepsini kapsayabilir.

•Entegre ESK sayesinde laboratuvar sonuçlarına, radyolojik

görüntülemelere, hastaya ilişkin notlara, ilaç bilgilerine, hekim notlarına,
tedavi çalışmalarına ve prosedürlerine çok daha hızlı ve güvenilir erişim
mümkündür [2].

[2] Elektronik Sağlık Kayıtları, Şebnem Akal, Tıp Bilişimi, 2021

7
 Elektronik Sağlık Kayıtları

ESK’ya ilişkin temel beklentiler şu şekilde sıralanabilir:

• İstenilen kayıt türünün tümüne aynı kayıt üzerinden ulaşılabilir. Bunun
yanında yapılan değişiklikler ve güncellemeler her bir farklı birimden
güncel şekilde görülebilmelidir.
• ESK, hasta öyküsü (anamnez), muayene bilgileri, tedavi bilgileri hastalık
ile ilgili tıbbi görüntülemeler, teşhis kayıtları, kullanılan ilaçlar ve tüm
tedavi bilgilerini barındırır.
• Verilerine sadece yetkili kişi ve personel erişebilir. Yetkisiz girişlere karşı
veri bütünlüğünü koruyan güvenlikli bir sistem olmalıdır.
• ESK sistemi üzerinde talep ve sonuçlar güncel bir şekilde istenebilir ve
izlenebilir olmalıdır.
• Kayıtlar, veri madenciliği ve yapay zeka yöntemleri kullanılarak teşhis ya
da tedavi amacı ile kullanılabilir.
[2]

[2] Elektronik Sağlık Kayıtları, Şebnem Akal, Tıp Bilişimi, 2021

8
 Elektronik Sağlık Kayıtları

[2]

[2] Elektronik Sağlık Kayıtları, Şebnem Akal, Tıp Bilişimi, 2021

9
 Elektronik Sağlık Kayıtları

ESK Türleri ve Literatürdeki Diğer İsimleri

[2]

[2] Elektronik Sağlık Kayıtları, Şebnem Akal, Tıp Bilişimi, 2021

10
 Elektronik Sağlık Kayıtları
Geleneksel sağlık kayıtları ve ESK karşılaştırması

[2]

[2] Elektronik Sağlık Kayıtları, Şebnem Akal, Tıp Bilişimi, 2021

11
 Elektronik Sağlık Kayıtları

ESK için Önemli Kavramlar

• Kapsam
• Toplam kayıt süresi ve veri seti büyüklüğü
• Veri Yapısı
• Veri Büyüklüğü
• Erişim kolaylığı
[2]

[5]

[2] Elektronik Sağlık Kayıtları, Şebnem Akal, Tıp Bilişimi, 2021

[5] https://www.techiexpert.com/big-data-analytics-in-healthcare-will-it-be-a-hit/

12
 Elektronik Sağlık Kayıtları
ESK’nın Geleneksel sağlık kayıtlarına göre Dezavantajları
• Kurulması büyük miktarlarda yatırım gerektirir.
• Kullanıcıların eğitimi gereklidir.
• Uyulması gereken çok sayıda standart vardır. Karmaşık sistemlerdir.
• İş akışlarının ve süreçlerin sisteme uygun olması ve uyarlanması
gerekir.
• Veriye istenildiği yerden istenildiği zaman erişim fikri çok güzel olsa da
hiç bir fiziksel kopyasının olmaması verinin tamamen kaybolma riski
taşıması önemli bir problemdir. Bunu aşmak için yedek sunuculara
verinin replikasyonu gerekmektedir. Yedek sunucular, bulut servisleri veri
korumayı sağlasa da riski sıfıra indirmez. Felaket planlaması ile yangın,
sel vb durumlarda veri kayıplarının önüne geçmek mümkündür.
• Gizlilik ve güvenlik problemleri
• Verinin aidiyeti sorunu
[2]

[2] Elektronik Sağlık Kayıtları, Şebnem Akal, Tıp Bilişimi, 2021

13
 Elektronik Sağlık Kaydı Sistemleri

• ESK sistemleri birbirleri ile yakından ilişkili olan; sağlık bilgisinin

toplanması, saklanması, işlenmesi, iletişimi, güvenliği ve sunulması
işlevlerinden oluşur.

• Hastaların kimlik bilgilerini, hastalığının sınıflamasını, demografik

faktörler çerçevesinde kayıtların indekslenmesini içerir.

• Sistemin;
• Mahremiyet (confidentiality),
• Güvenlik (security),
• İzlenebilirlik (accountability),
• Veri bütünlüğü (data integrity)

özelliklerini sağlaması beklenir. (T.C. Sağlık Bakanlığı Dijital Hastane,

2020).
[2]

[2] Elektronik Sağlık Kayıtları, Şebnem Akal, Tıp Bilişimi, 2021

14
 Elektronik Sağlık Kaydı Sistemleri
ESKS Bileşenleri
Bilgisayara Dayalı İstem Girişi (Computerized Physician Order Entry (CPOE)):

[2,6]

[2] Elektronik Sağlık Kayıtları, Şebnem Akal, Tıp Bilişimi, 2021

15
 Elektronik Sağlık Kaydı Sistemleri
ESKS Bileşenleri
Klinik Karar Destek Sistemi (KKDS)

[7]

[7] Hemşirelikte klinik karar destek sistemleri kullanımı: Dr. Siyami Ersek Hastanesi örneği, Melike Çelik at all. , 2019

16
 Elektronik Sağlık Kaydı Sistemleri
ESKS Bileşenleri
Klinik Karar Destek Sistemi (KKDS)

[2]

[2] Elektronik Sağlık Kayıtları, Şebnem Akal, Tıp Bilişimi, 2021

17
 Elektronik Sağlık Kaydı Sistemleri
ESKS Bileşenleri
Bilgi Kaynaklarına Erişim

[8]

[8] https://www.miateknoloji.com/cozumler/saglik-bilisim-sistemleri/

18
 Elektronik Sağlık Kaydı Sistemleri
ESKS Bileşenleri
Entegre İletişim ve Raporlama Desteği

[9]

[9] http://www.entegreraporlamatr.org/tr/entegre-raporlama/neden-entegre-raporlama.aspx

19
 Elektronik Sağlık Kaydı Sistemleri

ESK Kullanılan Standartlar

[12] https://www.paessler.com/it-explained/hl7 [12]

20
 Elektronik Sağlık Kaydı Sistemleri
ESK Kullanılan Standartlar
ICD (International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems)

[10] https://www.pngwing.com/en/free-png-duncv [10]

21
 Elektronik Sağlık Kaydı Sistemleri
ESK Kullanılan Standartlar
DICOM (Digital Imaging and Communications in Medicine)

[11] https://nextcloud.com/blog/digital-imaging-for-medicine-in-nextcloud/ [11]

22
 Elektronik Sağlık Kaydı Sistemleri
ESK Kullanılan Standartlar
HL7/Health Level Seven

[11] https://www.edi2xml.com/blog/introduction-to-hl7-standards-health-level-7/ [12]

23
 Elektronik Sağlık Kaydı Sistemleri

ESK Kullanılan Standartlar

[2] Elektronik Sağlık Kayıtları, Şebnem Akal, Tıp Bilişimi, 2021 [2]

24
 Elektronik Sağlık Kaydı Sistemleri

ESKS Kullanım Alanları

• Hata Tespiti,
• Kapalı Döngü İlaç Uygulaması,
• PACS Sistemlerine Entegre edilmesi,
• Veri bütünlüğü (data integrity)

[2]

[2] Elektronik Sağlık Kayıtları, Şebnem Akal, Tıp Bilişimi, 2021

25
 Elektronik Sağlık Kaydı Sistemleri
ESK Benimsenmesinde Karşılaşılan Problemler

[2]

[2] Elektronik Sağlık Kayıtları, Şebnem Akal, Tıp Bilişimi, 2021

26
 Elektronik Sağlık Kaydı Sistemleri
ESK Benimsenmesinde Karşılaşılan Problemler

[2]

[2] Elektronik Sağlık Kayıtları, Şebnem Akal, Tıp Bilişimi, 2021

27
 Elektronik Sağlık Kaydı Sistemleri
Sağlık Bilgi Değişimi (HIE)

[13,14]

[13] https://medium.com/@gimhanadesilva.15/introduction-to-healthcare-information-exchange-hie-and-standards-1d826bacda3e
[14] https://www.youtube.com/watch?v=XKwFpMUIV1s&ab_channel=GEHealthcare

28