DİNLER TARİHİ

HİNDUİZM CAYNİZM KONFÜÇYANİZM MECUSİLİK/ZERDÜŞTLÜK

Kurucusu Öncü İsmi : Vardhama - Parsva Öncü İsmi Kurucusu : Zerdüşt ( Işık Taşıyan )
Sanata Dharma Tanrı Düşüncesi Kung Chiu- Kung Fu Tzu Kutsal Kitap
Tanrı Düşüncesi Sayısız Tanrıya inanırlar Tanrı Düşüncesi Avesta
Brahma : Yaratıcı Kutsal Kitap Ti / Tien Gök tanrı inancı Tanrı Düşüncesi
Vişnu : Koruyucu Purvalar, Angalar, Agamsutras, Angabahya Kutsal Kitap Tek Tanrı : Ahura Mazda. Zamanla Dualizm oldu.
Şiva : Yok edici İnanç Esasları  Beş Klasik ( Vu King ) Ahura Mazda : Çok iyi Ruh
Kutsal Kitap Doğru İnanç, Bilgi, Davranış  Dört Kitap ( Se Şu Ehrimen : Çok Kötü Ruh
Vedalar (Seçkinler) ve Destanlar (Halk) Ahlaki Esaslar İnanç Esasları 3 Kozmik zaman
İnanç Esasları Öldürmeme, Yalan söylememe, Çalma, Zina yok, Az Kamilerin başı Güneş Tanrıçası Amaterasu.  Yaratılış
Samsara malla yetin. Tapınağı ‘’İse’’ şehrinde. `  Kötülüğün Karıştığı
Karma -Kast sistemine karşıdırlar. Kami : Tanrısal varlıkların her yerde mevut olan  Kötülüğün Yok Olacağı
Tenasüh Mezhepler belirtileri. Dakhma:Sessizlik kuleleri.Ölüleri burada kuşlar yer
Kast Digambara ( Gök Giyinenler ) Ahlaki Esaslar Navcot : 15 yaşında dine giriş töreni.
Ahlaki Esaslar Svetambara ( Beyaz Giyinenler )  Ying – Yang Nevruz : En önemli bayram.Ateş efendisi Aşa.
Dharma  Kötülüklerin cezası bu dünyada görülür.
Artha
SİHİZM  Ölüm sonrası hayatta mutluluk bu dünyadaki
SABİLİK ( Mandeizm )
Kâma Kurucusu : Guru Nanak hayata bağlıdır. - Kuranda 3 yerde Sabi kelimesi geçer.
Mokşa Dinin Adı - Hz.Yahya : Büyük önder – Işık peygamber
Mezhepler Guru-Mat ( Guruların Niyeti ) Kutsal Kitap
Vişnuculuk , Şivacılık, Şaktacılık Sikh ( Talebe ) Ginza – Draşya Yahya – Kolasta.
Tanrı Düşüncesi - Dışarıdan biri Sabi olamaz.
BUDİZM Tek Tanrı ŞİNTOZİM - İbadetler Mandi denilen yerde.
Dinin Adı Kutsal Kitap Dinin Adı - Havuz kenarında vaftiz.
• Buddha Sasana : Buddanın Öğretileri Adi Grant veya Guru Granth Sahip Tanrıların Yolu ve Kamilerin Yolu 3 Tür yıkanma
• Budda Dharma : Buddanın Şeriati İnanç Esasları Tanrı Düşüncesi Masbuta : Tam Vaftiz
• Budda Vacana : Buddanın Sözleri Guru, Karma, Tenasüh, Kakkas ( 5 k ), Khalsa Kami inancı. Tamaşa : Nehre 3 kez girip çıkma.
Öncü İsmi Teşkilatı Sınırsız tanrı vardır Rişama : Abdest gibidir.
Siddharta Gautama Sakyamuni Budda Ahlaki Esaslar Kutsal Kitap
Tanrı Düşüncesi Beş Hırısz (Kibir, Öfke, Hırs, Tutku ve Şehvet) Kojiki
Tanrıdan bahsedilmez. Beş Silah ( Kanaat, Hayırseverlik, Şefkat, İyi Nihongi
Kutsal Kitap TAOİZM İnanç Esasları MANİHEİZM
Tripitaka Öncü İsim  Kamilerin başı Güneş Tanrıçası Amaterasu. Kurucusu : Mani
İnanç Esasları Lao-Tse ( Li-Tan) Tapınağı ‘’İse’’ şehrinde. Tanrı Anlayışı
Karma, Tenasüh, Dört Yüce Hakikat, Sekiz Dilimli Tanrı Düşüncesi  Kami : Tanrısal varlıkların her yerde mevut olan Işık-Karanlık üzerine kuruludur.
Yol, Nibbana Bir çok tanrı vardır. Tao tanrı belirtileri. - Işık aleminin hakimi Yüce Işık Tanrısı.
Ahlaki Esaslar Kutsal Kitap Ezeli 3 kami vardır. - Kötü varlıkların hakimi Karanlık Kral.
Öldürmemek, hırsızlık, Zina Etme, Yalan Söyleme, Tao - Te - King  İzanagi - Sasani kralı 1. Şapur zamanı yayıldı.
Her türlü sarhoşluk verici şeyden uzak durma İnanç Esasları  2-Amaterasu - Senkretik yapıda.
Mezhepler Tao ( Yaratıcı, Yol) - Yin-Yang  3-Japon imparatoru ( Amaterasunun inkarne
Hinayana, Mahayana, Zen Budizmi Dünyanın geçiciliği inancı hali )
İbadet İbadetler
İlkbaharda yapılan ibadet önemli. Dua ve Kurban
Tao ve çeşitli tanrılara yapılır ‘’İse’’ Şehrinde Amaterasu tapınağında güneşin
Mezhepler doğuşunu izlemek Hac vazifesidir
İlk tip : meditasyon, zühd hayatı. Bayram : Matsuri ve Bon Festivali.
İkinci tip : rahiplik babadan oğula geçer ve

KATOLİK
 Anlam : Evrensel
 En köklü ve en büyük.
 Roma Kilisesi
Papa
 Ruhani Vatikan devleti
başkanı.
 Yanılmaz otoritedir.
 Rahipler bekardır.
 Kutsal Ruh : Baba ve oğul.
KANONİK İNCİLLER
Mata-Markos-Yuhanna : Sinoptik.
Matta
 Matta, Levi yazdı.
 Hz. İsanın musanin şeriatını tamamlamak için
geliği geçer.
Markos
 Markos yazdı.
 Mesihin ölümü ve dirilişi geçer.
Luka
 Luka , Pavlusun talebesidir.
 Hem şifahi hem yazılı kaynaktır.
 Pavlus hekim olarak adlandırılır.
Yuhanna
 3 incilden farklı bakış açısıyla yazılmıştır.
Barnabas İncili
Kanonik inciller arasında yer almaz. Pavlus ile dini
yayarken Barnabas ondan ayrılmıştır.
Hz. İsa peygamber olarak geçmektedir.
SAKRAMENTLER
Vaftiz
Suya daldırma.
Hz.Ademin asli günahından kurtulma.
Evharista
Kominyon ( Kutsal Sofra )
Tanrıya şükür duası.
Ekmek şarap ayini.
Son akşam yemeği anısına.
Tövbe
Papaza yapılan itiraf.
Rahip Takdisi
Şahsın başı üzerine papazın el koyup dua etmesi
Evlilik ve Hastaları Yağlama.
HRİSTİYANLIK YAHDUDİLİK
ORTODOKS PROTESTAN Hz. İbrahim Dönemi II.Mabed Dönemi
 Anlam : Doğru inanış.  Kardeş kilise.  İlk İbrani atası ‘’ İlahi Ata ‘’ dır.  II.Mabedin inşaa edilip yıkıldığı dönemdir.
 Bizans Kilisesi.  Marthin Luther : Papalık  Hz.Hacerden İsmail, Sareden İshak oldu. Buradan tek bir duvar kalmıştır.Ağlama Duvarı
 Ruhani Lider : Patrik. dünyevi amaçlar peşinde  Soyunun taşıyıcısı İshak ve Yakub.
 Haçlı seferlerinde katliam yaşayıp Selahaddin
 İlk 7 konsil kabul edilir. diyerek karşı çıktı.  Tanrı ile ahit yapmış soyu kutlu kılınmış Kenan
Eyyübinin Kudüsü fethetmesiye rahatladılar.
 Rahipler evlenebilir.  Herkes kitabı anlayabilir. toprakları mülk olarak soyuna verilmiştir.
 Kutsal ruh : Yalnız baba.  Azizler ve Ruhani başkan Hz.Musa Dönemi Ezra
yoktur.  En büyük peygamber olarak görülür. - Kuranda Uzeyr olarak geçmektedir
 3 SOLA anlayışı  Sina Dağında vahiy almış 10 emir levhalar verildi. - Kaybolan Tevratı hafızasından tekrar yazdı
Kutsal Kitap  Sina Dağından döndüğünde kavmi buzağına - ‘’Musa önce gelmeseydi Tevrat ona verilecekti’’
İman Yükselme Dönemi
tapmış Hz. Musa dönünce isyan etmişlerdir.
Lütuf
 Bunun sonunda Arz-ı Mevdud dan men edilmiş 40 Filistini Osmanlı hakimiyetine girdiği dönem.
KONSİLLER ( Ekümenik ) I.Siyonist kongresinde Theodor Herzl başkan
yıl çölde yaşamaya mahkum edilmişlerdir.
I.İznik Sabotay Sevi mesihlik iddasında bulundu. Sonra
Yeşu Peygamber Dönemi
 Baba ve Oğul aynı cevher(Tabiat eşitliği) müslüman oldu.
 Kenan topraklarının büyük kısmı alınıp yerleşildi.
 Paskalya Tanah : Yazılı metin Talmud Sözlü Metin.
Hakimler Dönemi
I.İstanbul 1- Tora : Şeriat kanun kitabı.
 Liderler dönemi.
Teslisin 3. Unsuru da Tanrı kararı alınmıştır. 2- Nevim : Peygamberler kısmı. Kutsal Topraklara
 Seçilmiş dini liderler önderliğinde yerleşik
Efes giriş II.Mabed inşası.
hayat.
 İsa 1 kişilikli ve 2 tabiatlı. 3- Ketubim : Yazılar , şiirler, ezgiler.
Krallık Dönemi
Kadıköy
 Hz. Davud kral olup halkı bir merkezde topladı.
 İsa 1 kişilikli değil ama 2 tabiatlı.(Diofitizm) 1. Tekvin : Dünya ve insanın yaratılışı
 Kudüsü fethedip başkent yapmış sonra oğlu
II.İstanbul 2. Çıkış : Musa önderliğinde Mısırdan çıkış
Süleyman kral olmuştur.
III.İstanbul 3. Levililer : Dini ayinler, bayramlar
I.Mabed Dönemi
II.İznik Konsili 4. Sayılar : Çölde yapılan sayım.Sina-Kenan arası.
 Hz.Süleymanın başta olduğu dönem.
- 5. Tesniye : Musanın halkına verdiği öğütler.
 Mariah tepesinde Büyük Mabed inşaa edilmiştir.
-
Süleyman Mabedi denilir.(Beytül Makdis)
-
 Ölümü İle 2 ye bölündüler.
I.Vatikan Konsili
İsrail : Politeist oldular
Papanın yanılmazlığı, Kilisenin rızası olmasa bile
Yahuda : Soylarının burdaki 2 kabileden geldiğine
değiştirilemeyeceği kararı alındı.
inanırlar.
II.Vatikan Konsili
Diğer 10 kabileye ne olduğu bilinmemektedir.
En detaylısı ve sonuncusu.Diyalog kararı.
BAYRAMLAR
Noel : Yılbaşı.
Yahudi Bayramları
Paskalya : Hz. İsanın dirilişi anısına. Roş Ha Şana(Yeni Yıl) Tişri ayının ilk günü.
Yom Kipur(Kefaret Günü) Tişri 10. Gün. Adem ibrahim İshak ve Yakub yaratılmıştır.
Haç yortusu : Haçın yeniden yüceltilmesi.
Sukot (Çardaklar Bayramı) 15-21. gün.Mısırdan çıkış anılır. Hac günlerindendir.
Annonciation: Hz. Meryeme İsanın müjdelenmesi Tevratı Hatim Bayramı 22. gün. Tevrat rulosu halk arasında gezdirilir.
Pesah 1. Hac bayramı. Hamursuz, Bahar ve Özgürlük.Manevi özgrlk
Assomption : Hz. Meryemin göğe yükselişi.
Şavuot ( Haftalar ) 2. Hac bayramı.Fiziki kölelik kurtuluşu.Turfandalar bayramı.
Pentikost: Kutsal Ruhun havarilere inmesi anısına
Hanuka Işıklar Bayramı
Epifani : Hz. İsanın inançsızlara görünmesi. Purim Neşe ve Eğlence bayramı.
 II.Mabed Dönemi Öncesi ( Hristiyanlık Öncesi ) Günümüz
Hasidiler Reformist Yahudilik
 Siyasetle ilgilenmemişlerdir.  Fikir babası Moşes Mandelson.
 Süleyman Mabedinin bakım ve onarımında çalıştılar.  Alman Yahudiler takip etti.
İsiyim / Eseniler  Mesihçilik, Kutsal toprak anlayışına inanmazlar.
 Mütevazi, dindar, sessiz anlamına gelir.  Amaç modernlik anlayışını canlandırmak.
 Mistik yönleri ağır basar.Elsanatları, çiftçilik vs. uğraştılar. Yeniden Yapılandırmacı
 Levililer bölümüne katı şekilde uymuşlardır.  Amerikan Yahudisi Menahem Kaplan kurdu.
Zelotlar  Amerikan yahudiliğine hastır.
 Dini olmaktan çok siyasi ideolojik bir mezhep.  Yahudilik din değil medeniyettir.
 Roma imparatoruna haraç vermeyi redettiler, teslim olmak yerine ölmeyi tercih ettiler.  Tevrat
Peruşim / Ferisiler  Tanrının vahyi değil İsrailoğullarının tarih boyunca oluşturdukları bir eserdir.
 Anlamı ayrılıkçılardır. Siyonizm
 Tevratı yorumlama geleneği.  Amaç tüm Yahudileri Filistinde bir araya getirmek ve devlet kurmak.
 Ortodoks Yahudilik devamı.  Kurucusu Theodorl Herzl.
Sadukim  Siyasi, sosyalist, dini olmak üzere çeşitli yapıları vardır.
 Peruşim karşıtı olarak kuruldular. Muhafazakar Yahudilik
 Tevratın Lafzi anlamına önem verdiler.  Reformist Yahudiliğe tepki olarak doğmuştur.
 Mabed yıkılışı sonrası silindiler.  Amaç geleneklerden kopmamak.
Ortodoks Yahudilik
 Mensubu en çok olan İsrailin resmi mezhebiridr.
 Çoğu siyonisttir.
Samiriler
 Tarihleri çok eskidir.Abdest gibi bir temizlenme şekilleri, rükulu secdeli ibadetleri vardır.
 Diğer yahudiler genellikle onları Yahudi olarak görmezler.

EK BİLGİLER
• Tevratta Tanrı için en çok kullanılan isim Elohim. • Tanrı tarafından onlara vaad edilen topraklara ‘’ Vadedilmiş Topraklar’’ denir.
• İbrahim Tevratta ilk kez nevi peygamber olarak isimlendirilen kişidir. • Mabedleri, sinagogdur.
• Peygamberlik erkeklere özgü değildir. • Beslenme yasalarına ‘’Kaşrut Kuralları’’ denir.
• Tevratta peygamberler zina etmek, puta tapmak gibi büyük günaları işlemişlerdir. (Et ürünleri ile süt ürünlerini birlikte tüketmezler. Et pişen kapta süt pişirmezler)
• Davut soyundan mesih gelecek kutsal topraklarda Mabeti tekrar inşa edecektir. • İbadet ederken erkekler başlarına ‘’kipa’’ takar.