Türk Psikoloji Yaz›lar›

2005, 8 (16) 25-35

‹liflki ‹stikrar› Ölçe¤i (‹‹Ö): Geçerlik ve

Güvenirlik Çal›flmas›
Ayda Büyükflahin* Derya Hasta Selim Hovardao¤lu
Ankara Üniversitesi

Özet
Bu çal›flman›n amac›, Rusbult, Martz ve Agnew (1998) taraf›ndan gelifltirilen ‹liflki Doyumu/
Seçeneklerin Niteli¤ini De¤erlendirme/ ‹liflki Yat›r›m› Ölçeklerinin duygusal birlikteli¤i olan
üniversite ö¤rencileri üzerinde geçerlik ve güvenirli¤ini incelemektir. Bu çal›flmada sözü edilen
ölçekler, ‹liflki ‹stikrar› Ölçe¤i (‹‹Ö) ad› alt›nda ele al›nm›flt›r. ‹‹Ö, duygusal birlikteli¤i olan 325
üniversite ö¤rencisine uygulanm›fl ve ölçüt geçerli¤ini s›namak amac›yla Aflka ‹liflkin Tutumlar
Ölçe¤i: K›sa Form (LAS) kullan›lm›flt›r. ‹‹Ö’nün, yap› geçerli¤ini s›namak amac›yla varimaks
eksen döndürme yöntemi kullan›larak faktör analizi yap›lm›flt›r. ‹‹Ö, üç faktörlü bir yap›
göstermifltir. ‹‹Ö alt ölçekleri ile LAS alt ölçekleri aras›ndaki korelasyon katsay›lar› -.45 ile .67
aras›nda de¤iflmektedir. Bu de¤erler beklenen yönde ve anlaml›d›r. ‹‹Ö’nün alt ölçeklerinin
Cronbach alfa iç tutarl›k katsay›lar› .84 ile .90 aras›ndad›r. Analizler, ‹‹Ö’nün Türk üniversite
ö¤rencileri üzerinde yeterli düzeyde geçerlik ve güvenirlik de¤erlerine sahip oldu¤unu
göstermifltir. Bulgular kültürel ba¤lamda tart›fl›lm›flt›r.
Anahtar Kelimeler: Yat›r›m modeli, iliflki doyumu, seçeneklerin niteli¤ini de¤erlendirme, iliflki
istikrar›
Relationship Stability Scale (RSS): A Study of Validity and Reliability
Abstract
The purpose of this study was to investigate the validity and reliability of Satisfaction/
Alternatives/ Investment Scales, developed by Rusbult, Martz & Agnew (1998) for university
students who are in a romantic relationship. In the study, these scales were investigated under the
name of Relationship Stability Scale (RSS). RSS was administrated to 325 university students
and Love Attitudes Scale (LAS) was used for criterion validity. In order to determine the
construct validity of RSS, factor analysis was conducted by using principal compenents analysis
with varimax rotation. The factor analaysis resulted in three factors. The correlation coefficents
of the RSS subscales with LAS subscales ranged between -.45 and .67. These values were found
to be in the expected direction and statistically significant. The Cronbach’s alpha coefficents of
the RSS’s subscales ranged between .84 and .90. Analyses demostrated that RSS has satisfactory
level of reliability and validity on Turkish university students. The findings are discussed in
cultural context.
Key Words: Investment model, relationship satisfaction, comparision level of altarnatives,
relationship stability

*Yaz›flma Adresi: Uzm. Psk. Ayda Büyükflahin, Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih Co¤rafya Fakültesi, Psikoloji Bölümü, 06100 S›hhiye,
Ankara.
E-posta: bsahin@humanity.ankara.edu.tr
 A. BÜYÜKfiAH‹N • D. HASTA • S. HOVARDAO⁄LU
‹kili iliflkilerde, iliflkinin istikrar›n› ya da
süreklili¤ini belirleyen etmenler konusunda
pek çok aç›klama bulunmaktad›r. Bunlardan
en iyi bilinen ve destek görenleri genelde,
Thibaut ve Kelley’nin (1959) karfl›l›kl› ba¤›m-
l›l›k kuram›ndan (a theory of interdependence)
esinlenmektedir. Karfl›l›kl› ba¤›ml›l›k kuram›-
na göre, iliflkiden al›nan doyum ve iliflkiye
ba¤l› olmak ayn› anlama gelmemektedir. ‹lifl-
kiden elde edilen doyum için karfl›laflt›rma dü-
zeyi (comparison level), iliflki istikrar›n› belir-
lemek amac›yla da seçenekler için karfl›laflt›r-
ma düzeyi (comparison level for alternatives)
kavramlar› kullan›lmaktad›r. Thibaut ve
Kelley’e (1959) göre karfl›laflt›rma düzeyi, bi-
reyin o zamana kadar yaflad›¤› iliflkilerden el-
de etti¤i kazançlar›n a¤›rl›kl› ortalamas›d›r ve
genelde yükselme e¤ilimi göstermektedir. Se-
çenekler için karfl›laflt›rma düzeyi ise, var olan
iliflki d›fl›nda olas› baflka iliflkileri ve bunlar-
dan elde edilebilecek sonuçlar› göz önünde
bulundurmakt›r. Kurama göre, birey yaflad›¤›
iliflkiden ne denli doyum ald›¤›na karar verir-
ken karfl›laflt›rma düzeyini temel almakta ve
mevcut iliflkiden elde etti¤i kazançlar, karfl›-
laflt›rma düzeyinin üstünde ise iliflkiyi doyum-
lu olarak nitelendirmektedir. Buna karfl›l›k,
iliflkiden edinilen kazanç, karfl›laflt›rma düze-
yinin alt›ndaysa, iliflki doyumsuz olarak kabul
edilmektedir. ‹liflkinin doyumlu veya doyum-
suz olmas›, iliflkinin istikrar›n› tek bafl›na be-
lirleyen etmen de¤ildir. Kurama göre bu nok-
tada, seçenekler için karfl›laflt›rma düzeyi kav-
ram› ön plana ç›kmakta ve birey, mevcut ilifl-
kiden elde etti¤i kazançlar›, olas› di¤er iliflkile-
rin kazançlar›ndan yüksek olarak de¤erlendi-
rirse, iliflkiyi sürdürme e¤ilimi göstermektedir.
Buna karfl›l›k, olas› iliflkilerin kazançlar› daha
yüksek olarak de¤erlendirilirse, mevcut iliflki
doyum verici olsa bile istikrarl› de¤ildir ve bi-
ARALIK 2005, C‹LT 8, SAYI 16
26
rey, uygun bir seçenek durumunda mevcut do-
yumlu iliflkisini bitirmeye yönelebilecektir
(Hovardao¤lu, 1996a; Thibaut ve Kelley,
1959). Thibaut ve Kelley, iliflkinin istikrar›
konusunda karfl›laflt›rma düzeyi ve seçenekler
için karfl›laflt›rma düzeyi kavramlar›n› öner-
mifller, ancak bunlar› etkileyen de¤iflkenler
hakk›nda belirgin aç›klamalar getirmemifller-
dir.
Bu konuda en göze çarpan giriflimlerden
biri, Rusbult’un (1980, 1983) yat›r›m
(investment) modelidir. Yat›r›m modeline gö-
re, iliflki ba¤lan›m›na neden olan üç bileflen
vard›r: Bunlar, doyum düzeyi, seçeneklerin
niteli¤i ve yat›r›m miktar›d›r. Bunlardan do-
yum düzeyi ve seçeneklerin niteli¤i kavramla-
r›, yukar›da belirtildi¤i gibi, karfl›l›kl› ba¤›ml›-
l›k kuram›na aittir. ‹liflkiye yap›lan yat›r›m
di¤er iliflkilere oranla var olan iliflkiye zaman
ay›rma, duygusal paylafl›m, paylafl›lan an›lar,
kendini açma, birlikteli¤in süresi, birlikte edi-
linen arkadafll›klar ve maddi paylafl›mlar gibi
hem kiflinin kendisi ve iliflki ile do¤rudan ilifl-
kili olarak, hem de d›flsal kaynaklar›n söz ko-
nusu oldu¤u durumlarda ortaya ç›kabilmekte-
dir (Hasta, 2002; Hortaçsu, 1997a; Impett,
Bears ve Peplau, 2003; Rusbult, 1980, 1983;
Rusbult ve Buunk, 1993; Rusbult ve ark.,
1998). Model, iliflkiye yap›lan yat›r›m artt›kça
iliflkinin istikrar›nda da artma olaca¤›n› ileri
sürmektedir. Bir anlamda, Rusbult’un yat›r›m
kavram›, karfl›laflt›rma düzeyini seçenekler
için karfl›laflt›rma düzeyinin üstüne ç›kartmaya
zorlayan etmen (Hovardao¤lu, 1996b) olarak
düflünülebilir. Rusbult, Arriage ve Agnew’e
(2002) göre iliflkiye ba¤l›l›k, kiflinin kendi
davran›fl›n› eflinin davran›fl›na göre uyarlama-
s›, özveri göstermesi, ba¤›fllay›c› olmas› gibi
davran›flsal sürdürme mekanizmalar›ndan ve
 ‹L‹fiK‹ ‹ST‹KRARI ÖLÇE⁄‹
seçeneklere kapal› olma, pozitif yan›lsama, efl-
lerin biliflsel olarak birbirlerine karfl›l›kl› ba-
¤›ml›l›klar› gibi biliflsel sürdürme mekanizma-
lar›ndan etkilenmektedir. Ancak, onlara göre
iliflkinin doyumunun azald›¤› ve seçeneklerin
çekicili¤inin giderek artt›¤› durumlarda iliflki-
ye ba¤l›l›¤› belirleyen tek güç, iliflkiye yap›lan
yat›r›m miktar›n›n büyüklü¤üdür.
Literatür incelendi¤inde, iliflki doyumu
yüksek, iliflkisine daha fazla yat›r›m yapan ve
daha iyi seçeneklerinin olmad›¤›n› düflünenle-
rin, iliflkilerine ba¤lan›mlar›n›n daha fazla ol-
du¤u gözlenmektedir (Agnew, Van Lange,
Rusbult ve Langston, 1983; Cox, Wexler,
Rusbult ve Gaines, 1997; Impett ve ark., 2003;
Lin ve Rusbult, 1995; Rusbult, Zembrodt ve
Gunn, 1982; Rusbult, Verette, Whitney,
Slovik ve Lipkus, 1991; Rusbult ve Buunk,
1993; Sprecher, 1988; Van Lange ve ark.,
1997). Ayr›ca Impett ve arkadafllar› (2003) ta-
raf›ndan yap›lan çal›flmada, iliflki doyumunun
iliflkinin istikrar›n›, iliflkiye yap›lan yat›r›m
miktar› ve seçeneklerin niteli¤inden daha faz-
la belirledi¤i anlafl›lmaktad›r.
Rusbult ve arkadafllar› (1998) yat›r›m mo-
delini temel alarak ‹liflki Doyumu, Seçenekle-
rin Niteli¤ini De¤erlendirme, ‹liflki Yat›r›m›
ve ‹liflki Ba¤lan›m› Ölçeklerini gelifltirmifller-
dir. Ölçekler iliflkiye yap›lan yat›r›m›, seçe-
neklerin niteli¤ini de¤erlendirme, iliflki doyu-
munu ve ba¤lan›m›n› ölçmeyi hedeflemekte-
dir. Ülkemizde bugüne kadar ikili iliflkiler
kapsam›nda yap›lan çal›flmalar incelendi¤in-
de, hem evlilere hem de flört iliflkisi olanlara
yönelik pek çok ölçek oldu¤u anlafl›lmaktad›r.
Evlilikle ilgili çal›flmalarda kullan›lan ölçekle-
re, Çift Uyum Ölçe¤i (F›fl›lo¤lu ve Demir,
2000), Evlilik ‹çin Karfl›laflt›rma Düzeyi Ölçe-
¤i (Binici ve Hovardao¤lu, 1996), Evlilikte
Problem Çözme Ölçe¤i (Hünler, 2002), Evli-
likte Uyum Ölçe¤i (Tutarel-K›fllak, 1999a),
‹liflkilerde Yükleme Ölçe¤i (Tutarel-K›fllak,
1999b) örnek verilebilir. Flört iliflkileri çal›fl›l-
d›¤›nda ise, ‹liflki Anketi (Sümer ve Güngör,
1999); ‹liflki Doyumu Ölçe¤i (Curun, 2001);
Romantik ‹liflkilerde Gelecek Zaman Yöneli-
mi Ölçe¤i (Öner, 2000) ve Yak›n ‹liflkilerde
Yaflant›lar Envanteri (Sümer ve Güngör, 2000)
ülkemizde s›kl›kla kullan›lan ölçekler aras›n-
dad›r (Ayr›ca ayr›nt›l› bilgi için bkz., Büyük-
flahin, 2004). Ancak, hem evlilik hem de flört
iliflkilerinde, iliflkiyi sürdürme nedenlerini
(iliflki doyumu, seçeneklerin niteli¤ini de¤er-
lendirme ve iliflki yat›r›m›) birarada ölçen bir
ölçe¤in olmamas›, sosyal psikoloji literatürü
için önemli bir boflluktur; bu nedenle çal›flma-
n›n amac›, sözü edilen ‹liflki Doyumu, Seçe-
neklerin Niteli¤ini De¤erlendirme ve ‹liflki
Yat›r›m› ölçeklerinin Türk örneklemi üzerinde
geçerli¤i ve güvenirli¤ini incelemektir. Sözü
geçen ölçekler bu çal›flmada tek bir ölçek al-
t›nda toplanacak ve ‹liflki ‹stikrar› Ölçe¤i alt
ölçekleri olarak ele al›nacakt›r.
Yöntem
Örneklem
Çal›flmaya 196’s› (%60) kad›n, 128’i (%
40) erkek ve cinsiyet belirtmemifl olan 1 kifli
olmak üzere duygusal birlikteli¤i olan toplam
325 üniversite ö¤rencisi kat›lm›flt›r. Ankara,
Bilkent, Baflkent, Gazi ve ODTÜ üniversitele-
rinin çeflitli fakültelerinde ö¤renim gören bu
kat›l›mc›lar›n yafllar› 18-31 aras›nda de¤ifl-
mektedir ( x = 21.82, S = 2.64). Devam eden
iliflki süresi kad›nlarda ortalama 11.91 ay
(S = 16.89), erkeklerde 12.54 ayd›r (S =
TÜRK PS‹KOLOJ‹ YAZILARI
27
 A. BÜYÜKfiAH‹N • D. HASTA • S. HOVARDAO⁄LU
16.64). Erkeklerin iliflki süresi daha uzun gö-
rünmekle birlikte, süre yönünden yap›lan kar-
fl›laflt›rma sonucunda, kad›n ve erkekler ara-
s›nda anlaml› fark olmad›¤› anlafl›lm›flt›r.
Veri Toplama Araçlar›
Araflt›rmada veri toplama amac›yla ‹liflki
‹stikrar› Ölçe¤i ve ölçüt geçerli¤ini s›namak
amac›yla Aflka ‹liflkin Tutumlar Ölçe¤i: K›sa
Form (LAS) kullan›lm›flt›r. Ölçüt geçerli¤i
için LAS’›n tercih edilmesinin nedeni, ilgili li-
teratürde (Hendrick, Hendrick ve Adler, 1988;
Meeks, Hendrick ve Hendrick, 1998) bu öl-
çekte yer alan aflk biçimleri ile iliflki doyumu,
seçeneklerin niteli¤ini de¤erlendirme ve iliflki-
ye yap›lan yat›r›m aras›nda aras›nda gözlenen
iliflkilerdir. Ayr›ca kat›l›mc›lara yafl, cinsiyet,
e¤itim durumu gibi demografik özelliklerine
iliflkin sorular sorulmufltur.
‹liflki ‹stikrar› Ölçe¤i (‹‹Ö; Relationship
Stability Scale; RSS). Ölçek, Rusbult ve arka-
dafllar› (1998) taraf›ndan iliflkiye yap›lan yat›-
r›m› (örn., emek verme), bir baflkas›yla bera-
ber olmay› de¤erlendirme, iliflki doyumu ve
ba¤lan›m›n› ölçmek amac›yla gelifltirilmifltir.
Ölçek, iliflki istikrar›n› belirlemek amac›yla üç
faktörlü (bir baflkas›yla beraber olmay› de¤er-
lendirme, iliflki doyumu ve iliflkiye yap›lan ya-
t›r›m) olarak da kullan›labilmektedir (Rusbult,
2003). Buna göre, ölçek ‹liflki Doyumu (10
madde), ‹liflki Yat›r›m› (10 madde), Seçenek-
lerin Niteli¤ini De¤erlendirme (10 madde) alt
ölçekleri olmak üzere toplam 30 maddeden
oluflmaktad›r. Her bir alt ölçe¤in ilk befl mad-
desi dört dereceli (1= tamamen yanl›fl, 2= ol-
dukça yanl›fl, 3= oldukça do¤ru, 4= tamamiyle
do¤ru) Likert tipi bir ölçek üzerinden de¤er-
lendirilmektedir. Alt ölçeklerin di¤er maddele-
ARALIK 2005, C‹LT 8, SAYI 16
28
ri ise 1 (tamamen yanl›fl) ile 9 (tamam›yla do¤-
ru) aras›nda de¤er alan Likert tipi bir ölçek
üzerinden de¤erlendirilmektedir.
Ölçe¤in geçerlik ve güvenirli¤ini belirle-
mek amac›yla birbirini izleyen üç ayr› çal›flma
yap›lm›flt›r (Rusbult ve ark., 1998). Bu çal›fl-
malarda varimaks eksen döndürme yöntemi
kullan›larak faktör analizi yap›lm›fl, maddele-
rin ölçmeyi amaçlad›¤› faktörler alt›nda yer al-
d›¤› görülmüfltür. Alt ölçeklerin Cronbach alfa
iç tutarl›k katsay›lar›na bak›ld›¤›nda ise, de-
¤erlerin ‹liflki Doyumu için .92 ile .95, ‹liflki
Yat›r›m› için .82 ile .84 ve Seçeneklerin Nite-
li¤ini De¤erlendirme için .82 ile .88 aras›nda
de¤iflti¤i gözlenmifltir. Her bir alt ölçek için
ayr› ayr› toplam puan al›nmaktad›r.
Rusbult ve arkadafllar› (1998) taraf›ndan
gelifltirilen ölçekler, farkl› üniversitelerde gö-
rev yapan ve ikili iliflkiler konusunda çal›flan
iki sosyal psikolog ve bir klinik psikolog tara-
f›ndan Türkçe’ye çevrilmifltir. Daha sonra
çevrilen tüm maddeler ve özgün form, befl ö¤-
retim eleman›na verilmifl, uygun ve uygun ol-
mayan maddeleri saptamalar›, varsa önerileri-
ni belirtmeleri istenmifltir. Ço¤unlu¤un yan›t-
lar› temel al›narak ölçe¤in Türkçe versiyonu
oluflturulmufltur. Türkçe’ye uyarlama aflama-
s›nda ölçekler, ‹liflki Doyumu, Seçeneklerin
Niteli¤ini De¤erlendirme ve ‹liflki Yat›r›m› alt
ölçekleri olarak de¤erlendirilmifl ve ‹liflki
‹stikrar› Ölçe¤i (‹‹Ö) ad› alt›nda ele al›nm›fl-
lard›r.
Aflka ‹liflkin Tutumlar Ölçe¤i: K›sa Form
–LAS (Love Attitudes Scale; LAS). Hendrick,
Dicke ve Hendrick (1998) taraf›ndan gelifltiri-
len Aflka ‹liflkin Tutumlar Ölçe¤i: K›sa Form
(LAS) insanlar›n aflka yönelik tutumlar›n› be-
 ‹L‹fiK‹ ‹ST‹KRARI ÖLÇE⁄‹
lirlemeyi amaçlamaktad›r. LAS: K›sa Form
Lee’nin (1973) aflk s›n›fland›rmas›n› temel al-
makta ve tutkulu aflk (eros), özgeci aflk
(agape), sahiplenici aflk (mania), oyun gibi aflk
(ludus), arkadaflça aflk (storge) ve mant›kl› aflk
(pragma) olmak üzere alt› farkl› aflk biçimini
ölçmektedir. Bu ölçek, Hendrick ve Hendrick
(1986, 1990) taraf›ndan gelifltirilen 42 madde-
lik Aflka ‹liflkin Tutumlar Ölçe¤i’nin 24 mad-
delik k›sa formdur. Her bir madde, likert tipi 5
dereceli bir de¤erlendirme göz önüne al›narak
de¤erlendirilmektedir. Ölçekten alt› ayr› puan
elde edilmekte ve her bir alt ölçek için en az 4
en fazla 20 puan al›nmaktad›r. Bir alt ölçekte-
ki puanlar›n artmas›, o aflk biçiminin tercih
edildi¤i anlam›na gelmektedir.
Ölçe¤in geçerlik ve güvenirlik çal›flmas›
Büyükflahin ve Hovardao¤lu (2004) taraf›ndan
867 üniversite ö¤rencisi üzerinde yap›lm›flt›r.
Faktör yap›s› incelenmifl ve bunun sonucunda
ölçe¤in özgün formda oldu¤u gibi tutkulu aflk,
özgeci aflk, sahiplenici aflk, oyun gibi aflk, ar-
kadaflça aflk, mant›kl› aflk olmak üzere alt› fak-
törden olufltu¤u gözlenmifltir. LAS’›n iç tutar-
l›l›¤› için ise Cronbach alfa katsay›s› hesaplan-
m›fl ve .70 olarak bulunmufltur. Ölçe¤in iki
yar›m güvenirli¤i ise .70’dir.
‹fllem
Ölçekler gönüllü kat›l›mc›lara s›n›flarda,
ders bitimlerinde uygulanm›fl ve kimlik bilgi-
leri al›nmam›flt›r. Uygulamaya geçmeden he-
men önce kat›l›mc›lara duygusal birliktelikleri
olup olmad›¤› sorulmufl, ölçekler duygusal bir-
likteli¤i olan ö¤rencilere uygulanm›flt›r. Uy-
gulamalar, araflt›rmac›lar taraf›ndan gerçeklefl-
tirilmifltir. Araflt›rmaya kat›lan ö¤rencilere,
hem araflt›rman›n amac› hem de uygulama
aflamas›nda nelere dikkat etmeleri gerekti¤i
konusunda bilgi verilmifltir. Ölçeklerin uygu-
lanmas› yaklafl›k 20-25 dakikal›k bir süreyi
kapsam›flt›r.
Bulgular
Geçerli¤e ‹liflkin Bulgular
‹‹Ö’nün yap› geçerli¤i konusunda bilgi edi-
nebilmek için faktör analizi yap›lm›flt›r. Analiz
bafllang›c›nda betimleyici faktör analizi yap›l-
m›fl fakat, do¤rulay›c› faktör analizi ile ayn›
sonuçlar elde edildi¤inden afla¤›da do¤rulay›c›
faktör analizi sonuçlar›na yer verilmifltir. Do¤-
rulay›c› faktör analizinde, faktör say›s› üç ola-
rak belirlenmifl ve varimaks eksen döndürme
yöntemi uygulanarak faktör yap›s› incelenmifl-
tir. Faktör analizinde faktör yükü kesim nokta-
s› olarak .35 temel al›nm›flt›r. Bu analiz sonu-
cunda, Rusbult ve arkadafllar›n›n (1998) so-
nuçlar›yla tutarl› faktör yap›s› elde edilmifltir.
Ölçekteki maddelerin ait olduklar› faktörler ve
faktör yükleri Tablo 1’ de verilmifltir.
Tablo 1’de görüldü¤ü gibi faktörlerden bi-
rincisi varyans›n % 21.76’sinden, ikincisi
%16.24‘ünden ve üçüncüsü % 14.03’ünden
sorumludur. Faktörlerin üçü birden toplam
varyans›n %52.04’ünü aç›klamaktad›r. Her bir
faktör 10 maddeden oluflmaktad›r. Maddeler
özgün ölçekte oldu¤u gibi ölçmeyi amaçlad›¤›
faktörler alt›nda yer almaktad›r. Alt ölçekler
s›ras›yla ‹liflki Doyumu, Seçeneklerin Niteli¤i-
ni De¤erlendirme ve ‹liflki Yat›r›m› olarak ad-
land›r›lm›flt›r.
‹‹Ö’nün ölçüt geçerlik düzeyini belirlemek
amac›yla ‹‹Ö’nün alt ölçeklerinden elde edilen
toplam puanlar› ile LAS’›n alt ölçeklerinden
elde edilen toplam puanlar aras›ndaki iliflkilere
TÜRK PS‹KOLOJ‹ YAZILARI
29
 A. BÜYÜKfiAH‹N • D. HASTA • S. HOVARDAO⁄LU

Tablo 1
‹liflki ‹stikrar› Ölçe¤i Faktör Yap›s› ve Her Maddenin Toplam Puanla Korelasyonlar›*
Maddeler ‹liflki Seçeneklerin ‹liflki r
Doyumu Niteli¤ini Yat›r›m›
De¤erlendirme

Birlikte oldu¤um kifli, kiflisel düflünceleri, s›rlar› paylaflma gibi yak›nl›k gereksinimlerimi
karfl›l›yor. .67 .64
Birlikte oldu¤um kifli, beraberce birfleyler yapma, beraber olmaktan keyif alma gibi arkadafl-
l›k gereksinimlerimi karfl›l›yor. .71 .66
Birlikte oldu¤um kifli, elele tutuflma, öpüflme gibi cinsel gereksinimlerimi karfl›l›yor. .54 .45
Birlikte oldu¤um kifli istikrarl› bir iliflki içinde güvende ve rahat hissetme gereksinimlerimi
karfl›l›yor. .71 .69
Birlikte oldu¤um kifli duygusal olarak ba¤l› hissetme, o iyi hissetti¤inde kendimi iyi hisset-
mem gibi gereksinimlerimi karfl›l›yor. .66 .67
‹liflkimiz benim için doyum verici. .79 .90
‹liflkim baflkalar›n›n iliflkilerinden çok daha iyi. .73 .86
‹liflkim ideal bir iliflkiye yak›n. .76 .88
‹liflkimiz beni çok mutlu ediyor. .77 .89
‹liflkimiz yak›nl›k, arkadafll›k vb. gereksinimlerimi karfl›lama aç›s›ndan oldukça baflar›l›. .79 .84
Kiflisel düflünceleri, s›rlar› paylaflma gibi yak›nl›k gereksinimlerim bir baflkas›yla beraber ol-
sam da karfl›lanabilir. .74 .59
Birlikte birfleyler yapma, birbirinin varl›¤›ndan keyif alma gibi arkadafll›k gereksinimlerim
bir baflkas›yla beraber olsam da karfl›lanabilir. .76 .59
Elele tutuflma ve öpüflme gibi cinsel gereksinimlerim bir baflkas›yla beraber olsam da karfl›-
lanabilir. .59 .57
‹stikrarl› bir iliflkide güvende ve rahat hissetme gereksinimlerim bir baflkas›yla beraber ol-
sam da karfl›lanabilir. .71 .57
Duygusal olarak ba¤lanm›fl hissetme, bir baflkas› iyi hissetti¤inde iyi hissetme gibi duygusal
ba¤l›l›k gereksinimlerim bir baflkas›yla beraber olsam da karfl›lanabilir. .65 .52
Birlikte oldu¤um kifli d›fl›nda bana çok çekici gelen insanlar var. .51 .74
Bir baflkas›yla flört etme, kendi kendime ya da arkadafllar›mla zaman geçirmek gibi seçe-
neklerim de var. .62 .75
Birlikte oldu¤um kifliyle ç›km›yor olsayd›m, birfley de¤iflmezdi- çekici bir baflka kifli bulabi-
lirdim. .58 .73
Bir baflkas›yla flört etme, kendi kendime ya da arkadafllar›mla zaman geçirme bana oldukça
çekici geliyor. .65 .82
Yak›nl›k, arkadafll›k gibi gereksinimlerim bir baflka iliflkide de kolayl›kla karfl›lanabilir. .71 .82
‹liflkimiz için çok fazla yat›r›m yapt›m. .65 .61
Birlikte oldu¤um kifliye, s›rlar›m gibi pek çok özel fley anlatmaktay›m. .45 .58
Birlikte oldu¤um kifli ve ben birlikte yeri doldurulmas› güç bir entelektüel yaflama sahibiz. .38 .49
Bireysel kimlik duygum yani kim oldu¤um birlikte oldu¤um kifli ve iliflkimle ba¤lant›l›. .47 .49
Birlikte oldu¤um kifli ve ben pek çok an›y› paylafl›yoruz.
‹liflkimize öyle çok yat›r›m yapt›m ki, e¤er bu iliflki sona erecek olursa çok fley kaybetmifl .36 .50
olurum.
Bofl zaman etkinlikleri gibi yaflam›m›n pek çok yönü, flu anda birlikte oldu¤um kifliye çok .80 .83
fazla ba¤l› ve e¤er ayr›lacak olursak bunlar›n hepsini kaybederim. .72 .80
‹liflkimize çok fazla ba¤land›¤›m› ve bu iliflkiye çok fley verdi¤imi hissediyorum. .73 .83
Birlikte oldu¤um kifliyle ayr›lmam›z, aile ve arkadafllar›mla olan iliflkilerimi olumsuz etkiler. .64 .65
Baflkalar›n›n iliflkileriyle karfl›laflt›r›l›rsa, ben iliflkime oldukça fazla yat›r›m yapmaktay›m. .77 .80
Aç›klanan Varyans% 21.76 16.24 14.03
Özde¤erler 6.53 4.87 4.21
*Tüm r de¤erleri .05 düzeyinde anlaml›d›r.

ARALIK 2005, C‹LT 8, SAYI 16

30
 ‹L‹fiK‹ ‹ST‹KRARI ÖLÇE⁄‹

Tablo 2
‹‹Ö Alt Ölçeklerinin Ölçüt Al›nan LAS Alt Ölçekleri ile Korelasyonlar›
N= 325 ‹liflki Doyumu Seçeneklerin Niteli¤ini De¤erlendirme ‹liflki Yat›r›m›
Özgeci aflk (Agape) .26* -.22* .49*
Arkadaflça aflk (Storge) .31* -.29* .27*
Tutkulu aflk (Eros) .67* -.45* .48*
Mant›kl› aflk (Pragma) .06 -.02 .10
Oyun gibi aflk (Ludus) -.28* .41* -.25*
Sahiplenici aflk (Mania) .17* -.20* .43*
*p < .05

bak›lm›flt›r. Bu iliflkiler Tablo 2’de verilmekte-
dir.
Tablo 2’de görüldü¤ü gibi iliflki doyumu-
nun özgeci aflk, arkadaflça aflk, tutkulu aflk, sa-
hiplenici aflk ile aras›ndaki iliflkiler anlaml› ve
pozitif iken; oyun gibi aflk ile aras›nda negatif
iliflki gözlenmifltir. Seçeneklerin niteli¤ini de-
¤erlendirmenin ise özgeci aflk, arkadaflça aflk,
tutkulu aflk, sahiplenici aflk ile iliflkisi anlaml›
ve negatif iken; oyun gibi aflk ile aras›ndaki
iliflki anlaml› ve pozitiftir. ‹liflki yat›r›m› ile
özgeci aflk, arkadaflça aflk, tutkulu aflk ve sa-
hiplenici aflk aras›nda da anlaml› ve pozitif
iliflkiler gözlenirken, oyun gibi aflk ile aras›n-
da anlaml› ve negatif iliflki gözlenmifltir
(iliflkiler -.45 ile .67 aras›nda de¤iflmektedir).
Güvenirli¤e ‹liflkin Bulgular
‹‹Ö’nün alt ölçeklerinin güvenirli¤i için
Cronbach alfa iç tutarl›l›k katsay›s› ve iki ya-
r›m test güvenirli¤ine bak›lm›flt›r. ‹‹Ö’nün alt
ölçeklerinin Cronbach alfa katsay›lar› ‹liflki
Doyumu alt ölçe¤i için .90, Seçeneklerin Nite-
li¤ini De¤erlendirme alt ölçe¤i için .84, ‹liflki
Yat›r›m› alt ölçe¤i için ise .84’tür (bkz.,
Tablo 3). Alt ölçeklerin ‹ki yar›m güvenirlikle-
ri s›ras›yla .84, .71, ve .78’dir (bkz., Tablo 3)
Testin tamam›ndan al›nan tek bir toplam puan
elde edilmedi¤i için ölçe¤in bütünü için cron-
bach alfa iç tutarl›k katsay›s› ve iki yar›m gü-
venirli¤i hesaplanmam›flt›r. Ayr›ca, her bir
maddenin toplam puanla korelasyonlar›na ba-
k›ld›¤›nda, bu de¤erlerin .45 ile .90 aras›nda
de¤iflti¤i gözlenmifltir (bkz., Tablo 1).
‹liflki ‹stikrar› Ölçe¤i Alt Ölçeklerinin
Cinsiyet Yönünden Karfl›laflt›r›lmas›
Kad›nlar›n ve erkeklerin ‹‹Ö alt ölçeklerin-
den ald›klar› puanlar aç›s›ndan farkl›l›k göste-
rip göstermediklerini belirlemek amac›yla t
test uygulanm›flt›r. Tablo 4’te kad›nlar›n ve
erkeklerin ‹‹Ö alt ölçeklerinden ald›klar› orta-
lama, standart sapma ve t testi sonuçlar› veril-
mifltir.
Tablo 4’te görüldü¤ü gibi kad›nlar ve er-
kekler sadece “seçeneklerin niteli¤ini de¤er-
Tablo 3
‹‹Ö Alt Ölçeklerinin Güvenirlik Katsay›lar›
Cronbach alfa ‹ki Yar›m Güvenirli¤i
‹liflki Doyumu .90 .84
Seçeneklerin Niteli¤i .84 .71
‹liflki Yat›r›m› .84 .78

TÜRK PS‹KOLOJ‹ YAZILARI

31
 A. BÜYÜKfiAH‹N • D. HASTA • S. HOVARDAO⁄LU
Tablo 4
‹‹Ö Alt Ölçeklerinin Ortalamalar›, Standart Sapmalar› ve t de¤erleri
Kad›n
X S
‹liflki Doyumu 53.49
Seçeneklerin Niteli¤ini De¤erlendirme 29.95
‹liflki Yat›r›m› 36.06
* p < .05
lendirme” aç›s›ndan farkl›laflmaktad›r (Kad›n-
lar x = 29.95, Erkekler x = 36.68; t = -4.67,
p < .005). Buna göre, kad›nlarla karfl›laflt›r›l-
d›¤›nda erkeklerin baflkas›yla birlikte olma
olas›l›¤›na daha s›cak bakt›klar› düflünülebilir.
Tart›flma
Son y›llarda ülkemizde ikili iliflkiler kap-
sam›nda kullan›labilecek pek çok ölçek gelifl-
tirilmifl ve uyarlanm›flt›r. Ancak, yat›r›m mo-
delinin öne sürdü¤ü gibi iliflki istikrar› üzerin-
de etkili oldu¤u düflünülen etmenleri (iliflki
doyumu, seçeneklerin niteli¤i ve yat›r›m mik-
tar›) çok boyutlu olarak ölçen bir ölçe¤e rast-
lan›lmam›flt›r. Bu bofllu¤u doldurmak için, bu
çal›flmada Rusbult ve arkadafllar› (1998) tara-
f›ndan gelifltirilen ‹liflki Doyumu /Seçenekle-
rin Niteli¤ini De¤erlendirme /‹liflki Yat›r›m›
alt ölçeklerinin Türkçe’ye uyarlanmas› amaç-
lanm›flt›r. Bu çal›flmada sözü edilen ölçekler
‹liflki ‹stikrar› Ölçe¤i ad› alt›nda toplanm›flt›r.
Bulgular, üniversite ö¤rencisi örneklemine uy-
gulanan ‹liflki ‹stikrar› Ölçe¤i’nin geçerli ve
güvenilir oldu¤unu göstermifltir.
Ölçe¤in yap› geçerli¤ini s›namak amac›yla
faktör analizi yap›lm›flt›r. Özgün formla tutar-
l› olarak maddelerin üç faktör alt›nda topland›-
¤› ortaya konulmufltur. Bu çal›flma ile özgün
ARALIK 2005, C‹LT 8, SAYI 16
32
Erkek
X S t
10.01 51.19 12.31 1.77
12.10 36.68 13.01 -4.75*
12.24 36.72 12.69 -.47
formun faktör yap›s› tekrarlanm›flt›r. Ölçüt ge-
çerli¤inin saptanmas›nda, ‹‹Ö alt ölçeklerinin
LAS K›sa Form alt ölçekleri ile iliflkilerine
bak›lm›flt›r. Elde edilen korelasyon de¤erleri, -
.45 ile .67 aras›nda de¤iflmektedir ve bu de¤er-
lerin ölçe¤in ölçüt geçerlili¤i için yeterli oldu-
¤u söylenebilir. ‹‹Ö ve LAS alt ölçekleri ara-
s›ndaki iliflkiler ayr› ayr› ele al›nd›¤›nda, ‹lifl-
ki Doyumu ile Özgeci Aflk, Arkadaflça Aflk,
Tutkulu Aflk, Sahiplenici Aflk alt ölçekleri
aras›ndaki iliflkiler anlaml› ve pozitiftir. Bu
aflk biçimlerinin genel özellikleri dikkate al›n-
d›¤›nda bunlar›n iliflki doyumuyla ba¤lant›l›
oldu¤u ileri sürülebilir. Örne¤in, özgeci aflk
biçimi olanlar iliflkilerinde verici, ba¤›fllay›c›,
destekleyici ve anlay›fll› olma e¤ilimindedir-
ler. Arkadaflça aflkta ise, yo¤un tutku olmasa
da ilgilerin paylafl›m›, uyum ve benzerlik ön
plandad›r. Tutkulu afl›klar için fiziksel çekici-
lik, iliflkide güvende olma ve duygusal ba¤l›l›k
önemlidir. Arkadaflça ve tutkulu aflk biçimle-
rindeki bireyler iliflkilerine yönelik olumlu
duygular hissetmekte ve dolay›s›yla iliflkiye
daha fazla yat›r›m yapmaktad›rlar. Bu neden-
le, arkadaflça ve tutkulu aflk yaflayanlar›n iliflki
doyumlar› araflt›rma bulgular›yla (Büyükflahin
ve Hovardao¤lu, 2004; Hendrick ve ark.,
1988; Levesque, 1993; Meeks ve ark., 1998)
tutarl› olarak bu çal›flmada da yüksektir.
 ‹L‹fiK‹ ‹ST‹KRARI ÖLÇE⁄‹
Çal›flmada, iliflki doyumu ile sahiplenici
aflk biçimi aras›nda ise pozitif yönde anlaml›
iliflki bulunmufltur. Bu sonuç, yurt d›fl›nda ya-
p›lan çal›flma bulgular› (Meeks ve ark., 1998;
Richardson, Medvin ve Hammock, 1988) ile
tutars›z olmakla birlikte, ülkemizde yap›lan
baz› çal›flmalar›n (Büyükflahin ve Hovardao¤lu,
2004; Büyükflahin, 2005) bulgular› ile tutarl›-
d›r. Bulgular aras›ndaki bu tutars›zl›k, çal›fl-
malar›n gerçeklefltirildi¤i toplumlar›n kültürel
de¤erleri ve ö¤retileri temel al›nd›¤›nda anla-
fl›labilir. Türkiye gibi toplulukçu e¤ilimlerin
a¤›rl›kta oldu¤u ülkelerde (Hortaçsu, 1997b;
Ka¤›tç›bafl› ve Sunar, 1997; Medora, Larson,
Hortaçsu ve Dave, 2002), tutkulu ve k›skanç
olan sahiplenici afl›klar›n iliflkilerinde saplant›-
l› ve güvensiz olmalar›, mevcut iliflkilerini
kaybettiklerinde bir baflkas› ile iliflki kurama-
yacaklar› korkusuna yol açabilir. Bu korkuyla
bireyler iliflkilerine daha fazla ba¤lan›p, iliflki-
lerini oldu¤undan daha olumlu alg›layabilirler
ve iliflkilerinden doyum alabilirler. Bu bulgu,
Türk kültüründe iliflki ba¤›ml›l›¤›, k›skançl›k
gibi iliflkisel de¤iflkenlere olumlu anlam yük-
lenmesiyle de ba¤lant›l› gözükmektedir
(Demirtafl, 2004). Di¤er yandan, iliflki doyu-
munun oyun gibi aflk biçimi ile aras›ndaki ilifl-
kinin negatif yönde ve anlaml› olmas›, aflk›
oyun gibi gören kat›l›mc›lar›n k›sa süreli ilifl-
kileri tercih etmeleri, iliflkiye çok fazla yat›r›m
yapmama e¤ilimleriyle ba¤lant›l› olarak düflü-
nülürse, bu bulgu da ölçe¤in ölçüt geçerli¤i
hakk›nda olumlu bir bilgi olarak kabul edilebi-
lir.
Seçeneklerin Niteli¤ini De¤erlendirme alt
ölçe¤inin tutkulu, arkadaflça, sahiplenici ve
özgeci aflk biçimleri ile aras›ndaki iliflkiler ne-
gatif yöndedir. Morrow, Clark ve Brock’un
(1995) araflt›rma sonuçlar›yla da tutarl› olan
bu bulgu, söz konusu aflk biçimlerinde bireyle-
rin mevcut iliflkilerine yönelik olumlu alg›lar›-
n›n, onlar›n baflkalar› ile beraber olmay› tercih
etme olas›l›klar›n› azaltmas›yla ve mevcut ilifl-
kilerine daha fazla yat›r›m yapmalar›yla ba¤-
lant›l› olarak kabul edilebilir. Ayn› de¤iflkenin
oyun gibi aflk biçimi ile pozitif yönde iliflki
göstermesi, iliflki istikrar› ile yat›r›m aras›nda-
ki ba¤lant›n›n bir göstergesi olarak düflünüle-
bilir.
‹liflki ‹stikrar› Ölçe¤i alt ölçeklerinin güve-
nirli¤ini s›namak amac›yla hesaplanan
Cronbach alfa iç tutarl›l›k katsay›lar›na bak›l-
d›¤›nda ise de¤erlerin .84 ve .90 aras›nda de-
¤iflti¤i görülmektedir. Benzer flekilde, ölçe¤in
.71 ile .84 aras›nda de¤iflen iki yar›m güvenir-
lik katsay›lar›n›n da oldukça yüksek oldu¤u
gözlenmifltir. Bu çal›flmadan elde edilen bul-
gular Rusbult ve arkadafllar› (1998) taraf›ndan
yap›lan çal›flman›n bulgular›yla tutarl›d›r. Bu
çal›flmada, hem ölçe¤in özgün formunda test
tekrar test çal›flmas› yap›lmad›¤›ndan, hem de
ölçek duygusal iliflkilerde herhangi bir de¤i-
flikli¤e duyarl› oldu¤undan test tekrar test ça-
l›flmas› yap›lmam›flt›r.
‹‹Ö’nün alt ölçeklerinden al›nan puanlar
cinsiyet aç›s›ndan karfl›laflt›r›ld›¤›nda, kad›n-
lar ile erkekler aras›nda sadece seçeneklerin
niteli¤ini de¤erleme bak›m›ndan fark bulun-
mufltur. Buna göre kad›nlarla karfl›laflt›r›ld›-
¤›nda erkekler olas› baflka iliflkileri daha olum-
lu de¤erlendirmektedirler.
Bütün bu bulgular dikkate al›nd›¤›nda, ‹lifl-
ki ‹stikrar› Ölçe¤i’nin Türk örneklemi üzerin-
de anlaml› geçerlik ve güvenirlik de¤erlerine
sahip oldu¤u söylenebilir. Bu ölçek kullan›la-
rak ayn› anda iliflki doyumu, seçeneklerin nite-
TÜRK PS‹KOLOJ‹ YAZILARI
33
 A. BÜYÜKfiAH‹N • D. HASTA • S. HOVARDAO⁄LU
li¤i ve yat›r›m miktar› de¤iflkenleri hakk›nda
bilgi edinilerek, iliflki istikrar›na iliflkin yorda-
malar yap›labilir. Ayr›ca, bu yordamalardan
yola ç›k›larak doyumsuz iliflkilerin neden biti-
rilemedi¤ine iliflkin ç›kar›mlarda bulunulabi-
lir.
Kaynaklar
Agnew, C. R., Van Lange, P. A. M., Rusbult, C. E., & Langston,
C. A. (1983). Cognitive interdependence: Commitment
and the mental representation of close relationships.
Journal of Personality and Social Pyschology, 74,
939-954.
Binici, S.A., & Hovardao¤lu, S. (1996). Evlilik için
Karfl›laflt›rma Düzeyi Ölçe¤i’nin (EKDÖ) geçerlik ve
güvenirlik çal›flmas›. Türk Psikoloji Dergisi, 11, 66-76.
Büyükflahin, A. (2004). Türkiye’de uyarlama çal›flmalar›
yap›lm›fl ya da Türk kültüründe gelifltirilmifl ikili
iliflkiler kapsam›ndaki ölçeklerin k›sa tan›t›m›. Türk
Psikoloji Dergisi, 19, 129-143.
Büyükflahin, A. (2005). Çok Boyutlu ‹liflki Ölçe¤i: Geçerlik ve
güvenirlik çal›flmas›. Türk Psikiyatri Dergisi, 16,
97-105.
Büyükflahin, A., & Hovardao¤lu, S. (2004). Çiftlerin aflka
iliflkin tutumlar›n›n Lee’nin çok boyutlu aflk biçimleri
kapsam›nda incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 19,
59-72.
Cox, C. L., Wexler, M. O., Rusbult, C. E., & Gaines Jr., S. O.
(1997). Prescriptive support and commitment
processes in close relationships. Social Psychology
Quarterly, 60, 79-90.
Curun, F. (2001). The effects of sexism and sex role orientation
on relationship satisfaction. Yay›mlanmam›fl yüksek
lisans tezi, Orta Do¤u Teknik Üniversitesi, Ankara.
Demirtafl, H. A. (2004). Yak›n iliflkilerde k›skançl›k: Bireysel,
iliflkisel ve durumsal de¤iflkenler. Yay›mlanmam›fl
doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
F›fl›lo¤lu, H., & Demir, A. (2000). Applicability of the Dyadic
Adjustment Scale for measurement of marital quality
with Turkish couples. European Journal of
Psychological Assessment, 16, 214-218.
ARALIK 2005, C‹LT 8, SAYI 16
34
Hasta, D. (2002). Romantik iliflkiler ve yat›r›m modeli. Türk
Psikoloji Bülteni, 24-25 , 114-119.
Hendrick, C., & Hendrick, S. (1986). A theory and method of
love. Journal of Personality and Social Psychology,
50, 392-402.
Hendrick, C., & Hendrick, S. (1990). A Relationship-spesific
version of the Love Attitudes Scale. Journal of Social
Behavior and Personality, 5, 239-254.
Hendrick, S, Dicke, A., & Hendrick, C. (1998). The
Relationships Assessment Scale. Journal of Social and
Personal Relationships, 15 , 137-142.
Hendrick, S., Hendrick, C., & Adler, N. L. (1988). Romantic
relationships: Love, satisfaction, and staying together.
Journal of Personality and Social Psychology, 54,
980-988.
Hortaçsu, N. (1997a). ‹nsan iliflkileri, Ankara: ‹mge Kitabevi.
Hortaçsu, N. (1997b). Cross-cultural comparison of need
importance and need satisfaction during adolescence:
Turkey and the United States. The Journal of Genetic
Psychology, 158(3), 287-296.
Hovardao¤lu, S. (1996a). Sonuç, karfl›laflt›rma düzeyi ve
seçenekler için karfl›laflt›rma düzeyi aras›ndaki
ba¤lant›lar›n evlilikle ilgili de¤erlendirmelere etkisi.
Türk Psikoloji Dergisi, 11 (36), 12-24.
Hovardao¤lu, S. (1996b). Sosyal mübadele: Evlilikle ilgili
de¤erlendirmelere etkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 11,
12-24.
Hünler, O. S. (2002). The Effects of religiousness on marital
satisfaction and the mediator role of perceived marital
problem solving abilities between religiousness and
marital satisfaction relationship. Yay›mlanmam›fl
yüksek lisans tezi, Orta Do¤u Teknik Üniversitesi,
Ankara.
Impett, E. A., Bears, K. P., & Peplau, L. A (2003). Testing the
investment model of relationship commitment and
stability in longitudinal study of married couples. In N.
J. Pallone (Ed.), Love, romance, sexual interaction,
New Brunswick, New Jersey: Transaction Publishers.
Ka¤›tç›bafl›, Ç., & Sunar, D. (1992). Family and socialization in
Turkey. In J. L. Roopnarine & Carter (Eds.),
Parent-child relations in diverse cultural settings:
Socialization for insrumental competency. Annual
advances in applied developmental psychology (vol. 5,
pp. 75-88). Norwood, NJ: Ablex.
 ‹L‹fiK‹ ‹ST‹KRARI ÖLÇE⁄‹
Lee, J. A. (1973). The colors of love: An exploration of the ways
of loving. Toronto: New Press.
Levesque, R. J. R. (1993). The romantic experience of
adolescents in satisfying love relationships. Journal of
Youth & Adolescence, 22 (3), 219-251.
Lin, Y-H, W., & Rusbult, C. E. (1995). Commitment to dating
relationships and cross-sex friendships in America and
China. Journal of Social and Persona l Relationships,
12, 7-26.
Meeks, B. S., Hendrick, S., & Hendrick, C. (1998).
Communication, love and relationship satisfaction.
Journal of Social and Personal Relationships, 15,
755-773.
Medora, N. P., Larson, J. H., Hortaçsu, N., & Dave, P. (2002).
Perceived attitudes towards romanticism: A cross
cultural study of American, Asian-Indian, and Turkish
young Adults. Journal of Comparative Family Studies,
33(2), 155-773.
Morrow, G. D., Clark, E. M., & Brock, K. F. (1995). Individual
and partner love styles:Implications for the quality of
romantic involvements. Journal of Social and Personal
Relationships, 12, 363 - 387.
Öner, B. (2000). Relationship satisfaction and dating
experience: Factors affecting future timeorientation in
relationships with the opposite sex. The Journal of
Psychology, 134, 527-536.
Richardson, D. R., Medvin, N., & Hammock, G. (1988). Love
styles, relationship experience,and sensation seeking:
A test of validity. Personality and Individual
Differences, 9, 645-651.
Rusbult, C. E. (1980). Commitment and satisfaction in romantic
associations: A test of the investment model. Journal of
Experimental Social Psychology, 16, 172-186.
Rusbult, C. E. (1983). A Longitudinal test of the investment
model - the development (and deterioration) of
satisfaction and commitment in heterosexual
involvements. Journal of Personality and Social
Psychology, 45, 101-117.
Rusbult, C. E. (2003). Satisfaction/ Alternatives/ Investments
Scales. Retrived March 14,2003, From Web site: http://
www.unc.edu/depts/socpsych/cr/Satisfaction.html.
Rusbult, C. E., Arriage, X. B., & Agnew, C. R. (2002).
Interdependence in close relationships. In G. J. O.
Fletcher & M. S. Clark (Eds), Blackwell handbook in
social psychology (vol. 2.). Oxford: Blackwell.
Rusbult, C. E., & Buunk, B. P. (1993). Commitment processes
in close relationships: An Interdependence analysis.
Journal of Social and Personal Relationships, 10,
175-204.
Rusbult, C. E., Martz, J. M., & Agnew, C. R. (1998). The
Investment Model Scale: Measuring commitment
level, satisfaction level, quality of alternatives, and
investment size. Personal Relationships, 5, 357-391.
Rusbult, C. E., Verette, J., Whitney, G. A., Slovik, L. F., &
Lipkus, I. (1991). Accommodation processes in close
relationships: Theory and preliminary empirical
evidence. Journal of Personality and Social
Psychology, 60, 53-78.
Rusbult, C. E., Zembrodt, I. M., & Gunn, L. K. (1982). Exit,
voice, loyalty, and neglect: Responses to dissatisfaction
in romantic involvements. Journal of Personality and
Social Psychology, 43, 1230-1242.
Sprecher, S. (1988). Investment model, equity, and social
support determinants of relationship commitment.
Social Psychology Quartely, 51, 318-328.
Sümer, N., & Güngör, D. (1999). Yetiflkin ba¤lanma stilleri
ölçeklerinin Türk örneklemi üzerinde psikometrik
de¤erlendirmesi ve kültürleraras› bir karfl›laflt›rma.
Türk Psikoloji Dergisi, 14, 71-109.
Sümer, N., & Güngör, D. (2000). The relationships between
anxiety and avoidance dimensions of adult attachment
and affective aspects of the self. International
Conference on Personal Relationships, Brisbane,
Australia, 27 June-2 July 2000.
Thibaut, J. W., & Kelley, H.H. (1959). Social psychology of
groups. New York: Wiley.
Tutarel- K›fllak, fi. (1999a). Evlilikte Uyum Ölçe¤i’nin (EUÖ)
güvenirlik ve geçerlik çal›flmas›. 3P: Psikiyatri
Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi, 7, 50-57.
Tutarel-K›fllak, fi. (1999b). ‹liflkilerde Yükleme Ölçe¤i’nin
(‹YÖ) güvenirlik ve geçerlik çal›flmas›. 3: P Psikiyatri
Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi, 7, 193-199.
Van Lange, P. A. M., Rusbult, C. E., Drigotas, S. M., Arriaga,
X. B., Witcher, B. S., & Cox, C. L. (1997). Willingness
to sacrifice in close relationships. Journal of
Personality and Social Psychology, 72, 1373-1395.
TÜRK PS‹KOLOJ‹ YAZILARI
35