Professional Documents
Culture Documents
5_6136419066572702397
5_6136419066572702397
فضائلاستغفار
صالٓالشٍال،سٌتتزکشدُ!
اسالم
دجال دختزدر
عالین ارسشفزسًد
ٍیژگیْاٍ
خطاببِجَاًاى!..
ثابت
ثابت بيبي
سیدسید
ًاهًِاهِ سًدگی
سًدگی
d
فْزست
آنچه هک شما رد این مجله می خوانید
حقیقت و حکم شرعی دـ و تعویذ(1/ .......)2
ترجمٍ يتقدیم:دکتر عبدالباری"حمیدی"
ثمرات استغفار7/..............................
وًیسىدٌ :دکتر عائض القروی
حکنشزعیدمٍتعَیذ:
قسمت دوم
ترجمٍ يتقدیم :دکتًرعبدالباری"حمیدی"
در مًرد حکم آن آین حدیث پیامبر ملسو هیلع هللا یلص کدفایت می کندد کدو مرمًد:دد «إن آلرقدٌ اآلمادا م اآلمًلد
ظددرك»[ حدددیث غددایت آصددت ا آن رآ آمدداد آحاددد در مشددند ،) 381 / 1اآبددً دآاد ، ) 3883
اآبن ماجو ) 3530راآیت :اًده آ:د].
ا منلددًر آز رقیددو کددو در آیددن حدددیث ظددر دفمددو ظددده آصددت دد ا دناىددا یددر مطددراع آصددت،
دناىا کو در آ:يا بو جنيا ا ظیفا:يا تًصن جشمو ظًد .
:ُ – 3طرة :داد دیردر رقید ُ:طدرة آصدت م دن « ُنقدده» چُدز َدا آمشدً ٌ:آصدت مدو بدا آن مرَؾدٌ َدا
دًَآ:و رآ مهالجدو منندد ،ا آیدن دندا ا یدا آمشدًن رآ بدو آیدن ن دت :طدرة مدی :امندد کدو م:طدر بدو مهندا
حرکددت :اددًدن ا آز جددا بددر سًآصددمن آصددتً ،یددا مددریؼ در آوددر ىاددان دد ا آمشددًن غددات یددا
ظده آز جایض بر میخیزد ا حرکت می کند[آلنياَ مٍ رَب آلادیث ا آلور .])128 /5
حامق آبن حجر میرًید « آلنطرة بالؾم اىٍ ؽر من آلهالج َهالج بو من َلن آن بدو صدارآ آا
مشا من آلجن ،قُن ليا ذلك ل:و َلطف بيا ننو ما سالفو من آلدآء» [ممت آلبار .])244/10
یهنی :طرة ً:نی آز نالج آصت کو تًصؿ آن کشی رآ کو در مًردش اان صار ا یا جن زده ی رآ
برده ظًد ،تدآا می کنند.
ا :طرة بر دا ً:ع آصت
– 1طًدن صار تًصؿ صدار ا جدادا مطدابو کدو پیدامبر ملسو هیلع هللا یلص آن رآ نادن ظدیفان مهرمدی :ادًده
آصددت ،چنا :ددو آز جددابر رؽددی ا ننددو راآیددت ظددده کددو دفددت ُصد من مر ُصد ُ
دًل آ ملسو هیلع هللا یلص مند ادن ْآلن اطد مدرة
مم مقد مدال « ُىد مدً مد ادن من ماددن آلطد ادُ مفان » [حدددیث رآ آمدداد آحاددد در مشددند ،)394/3آبددًدآاد در صددنن
)3862راآیت :اًده آ:د].
ا ن ت نان ظیفا:ی بًدن آن آین آصت کو ىر دا ـرف :اظر ا منمطر) بدا آ:جداد دآدن آ :دو کدو
ظیفان داصت دآرد بو آا تقر می جًیند ا آا آ :و رآ کو در مًرد ظدخع صدار ظدده آ:جداد دآده
آدآمو دآرد..... آصت باـن ا سن ی می صازد.
: -2طددرة تًصددؿ سًآ:دددن آارآد اآذکددار ا یددا آصددمفاده آز دآراىددا مفیددد آصددت کددو :ددو تنيددا جددا ز بددًده
ب کو مشماب می باظد [آلقامًس آلاایؿ .])334 /2
داز مسد مدر ٌز
– 4ما مدند میددراز آبدداد در تفشددیر ادند دفمددو آصددت « مآلً اد مند ُ ُ ،اَ ماددر ُك ،جاهيددا مادند ٌ
مطد ا آلندًآةُ ،ت مه د ُ ل مدد امم مآله ادُن»[ آلجدامم لحکداد آلقدرآن آزبُؼ ُت اخ مر ُج مدن مآلب اادر مب اُؾ ُداء ،مظ ْدقيا م
ٌ
آماد قرـبی .])318/10
یهنی مادن اادن کو بو حرکت ا صکًن دآل ىردا آمده ا جاهض ادناز آصت ميره ىا صفید
ر:ری آصت غدميا) کو آز زیر بار مردد بیران می آار:د کو ىاا:ند سشمۀ سرمدا ظدکاف دآرد ا بدو
آلل مدب» .بدر دردن رض دمم زسم چطم ا :لر بد آایخمو میطًد .نر میرًیند « ادع لػدبٍ آا م
مًدك َا صگ ميره صفُد آاَخت .
در مرىنگ مارصی نربی آمده آصت مآلً مدع غدميا مًچلٌ مو آز درَا بُران رَخمو مٌ ظًد بو
ظلن ميره َا سر ميره مو در باـن بهؾٌ آز آ:يا حطره اجًد دآرد . 1
– 6نزیا :اد دیرر رقیو نزیا آصدت ،ـًریکدو در مرىندك مهدُن آمدده آصدت ندزآَم کدو جادم
نزَاو آصت باهنا 1د آرآدة وابت ا مالدم 2 .د آمشدًن ىدا ا دناىداَددٍ مدو بدر بُادارآن بدرآ ظدفا
َاممن مٍ سًآ:ند [مرىنك آبجد نربٍ-مارصٍ ص .])2577
– 7ح ارز حرز در آغفالح مه ادًذَن ا آمشدً:ررآن ارد َدا آمشدًن َدا دندا دمدم چطدم زسدم مدو بدر
سًد آاَز:د[مرىنك آبجد نربٍ-مارصٍ ص .])875
در :میجۀ تا ین ا بررصی آلفاظ ا ک ااز ده ا:ۀ مًق آین حقیقت اآؽت میردردد کدو برسدی آز آن
ک ادداز چددًن :طددرة ،نزیاد ،ا حددرز ىاا:نددد رقیددو :ددًنی آز دد ا دنددا آصددت کددو در غددًرز دآظددمن
مهیارىا ا ظراط ظرنی جًآز دآرد ،ا آ ر آن مهیارىا ظرنی رآ :دآظمو باظد جًآز :دآرد.
ً:ع داد ک ااز چدًن تایاد ا تًلد ميدره ىدا آ:دد کدو مدردد آ:يدا رآ صدبب حفاكدت آز :لدر بدد ا یدا
برسددی آمدرآض دیرددر میدآ:نددد کددو ظددرنا جددًآز :دددآرد ا دداىی بددو ظددر مددی آ:جامددد ،ا یددا آ:يددا :ددًنی آز
صار ا جادا آ:د کو حرآد می باظد ا اىی بو ظر ا کدفر ىم می آ:جامد .پدس در کدن تاداد آلفداظ
ا ک ادداز مددًق آلفدداظ اجاددالز مخػددًص ایددا آظددیا مخػًغددی آ:ددد کددو بددو ددرض حػددًل ظددفا آز
برسی آمرآض ا یا دار :اًدن ترس ا سفر بو ا را می آار:د.
حکددم ظددرنی دد ا تهًیددذ دد ا تهًیددذ ،دنددا ا آمشددًن – ـًریکددو در تهریددف لوددً ا آغددفالحی
ذظت – آ ر تًصؿ آیاز قرآ:ی ا دناىا ماوًر :بً باظد ىنراد سًآ بو رض اقایدو آز ظدر ا
ؽرر ظیفان ااقایو آز آمرآض دیرر ،ا ىم چد د د د د دنان بو رض حػًل ظفا ا تخفیف مد د د د د د درض،
بنا بر دلین ذین جًآز دآرد.
/دلیددن آز آجادداع دلیددن دیرددر جددًآز دد ا تهًیددذ مطددراع آجادداع ن اددا آمددت آصددت ،ـًریکددو
حددامق آبددن حجددر نشددقال:ی دفمددو آصددت « اقددد آجاددم آله ادداء ن ددٌ جددًآز آلرقددٌ ننددد آجمادداع والود
ظراط آن َلًن بلالد ا تهالٌ آا باصداا و اغدفاتو ،ابال شدان آلهربدٍ آا بادا َهدرف مهنداه مدن
ُره ،اآن َهمقد آن آلرقُ ل تؤور بذآتيا بن بذآز ا تهالٌ» ممت آلبار .)258 /16
َهنٍ ن ااء در مًجًدیدت صدو ظدرط بدو جدًآز دد ا رقیدو آجاداع :ادًده آ:دد ،ظدرط آال آینکدو دد ا
دنددا تًصددؿ کددالد ا ممهددال ق درآن کددریم) ا یددا آصددااء ا غددفاز ا غددًرز یددرد ،ظددرط داد آیددن
آصت کو بو زبان نربی باظد ا یدا بدو زبدان دیردر کدو مهندایض قابدن ميدم باظدد ،ظدرط صدًد آینکدو
باار ىاو آین باظد کو تاویر دد ا دنا تاویر ذآتی :بًده ب کو تًصؿ ىاان آور بًده کو ا ممهدال
درآن ذآظمو آصت.
م م ا
ىددم چنددان غدداحب نددًن آلاهبددًد در آدآمددۀ تهریددف رقی د دفمددو آصددت ممددا َُقد مدرآ مد ادن آلد ْدد مناء لف ددب
م م ام ا ا
آلط مفاء ،ماى مٍ مجا مزة بال ُق ارآن ما َآل اص مااء آْل ليُ ما مما مٍ مم اه من ماىا بال ات مفاق ماب ماا من مد مآىا مح مرآد ل صُ ماا ب مادا ل
ا
َُ اف ميم نًن آلاهبًد ظرح صنن آبی دآاد .)410 /8
یهنی رقیو نبارز آز دناىا آصت کو بو درض حػدًل ظدفا سًآ:دده میطدًد ،پدس آ در آن دناىدا
تًصؿ قرآن کریم ا آصاا آليی ا یا آ :و در حکم ا مهنا آصاا آليی باظد بو آتفاق ىادو جدًآز
دآرد ،ا در یر آن حرآد می باظد ،مخػًغا زما:یکو مفيًد امهنا آن ک اداز قابدن ميدم ا در
:باظد.
ىددم چنددان آمدداد سفددابی دفمددو آصددت « امددان ن ُددو آلشددالد قددد رقددٌ ارقددٍ ،اآمددر بيددا اآجازىددا ،مد ذآ
ما:ددت بددالقرآن آا باصددااء ا تهددالٌ ،ميددٍ مباحد آا مددامًر بيددا ،اإ:اددا جدداءز آللرآىُد اآلانددم مُاددا
دًل َدس دو آلطدرك ،قدال اَامادن آن َلدًن مان منيا بوُر لشان آلهر ،م :و رباا مان م ًدفرآ ،آا ق ً
آلددذ َلددره مددن ذلددك مامددان ن ددٌ مددذآىب آلجاى ُ د آلمددٍ َمهاـً:يددا ،اآ:يددا تدددمم نددنيم آلمدداز،
اَهمقدان ذلك من قبن آلجن امهً:ميم » تُشُر آلهزَز آلااُد ظرح مدما آلمًحُد)
"یهنی پیامبر سًد ظان دد آ:دآسمند ا بر سدًد آ:يدا :یدز دد آ:دآسمدو ظدد ،ىدم چندان بدو دد ا رقیدو
آمر :اًده ا آن رآ آجازه دآد:دد ،پدس آ در دد ا رقیدو تًصدؿ قدرآن کدریم: ،داد ىدا ا ممهدال باظدد
پس آن دد یک نان مباح ب کو مامًر بو آصت ،کرآىیت ا ماا:همی کو در دد ا تهًیذ آمده آصدت
مخػًص آن دد ىا آصت کو بو یر زبان نربی باظد؛ زیرآ چنین دد ىا اىی بو کدفر مدی رصدد،
یددا قددًل ا دفمددار باظددد کددو درآن ظددر دسیددن باظددد ،ا آیددن آحماددال :یددز اجددًد دآرد کددو کرآىیددت
مخػ ددًص آن دمي ددا ا تهًی ددذىا باظ ددد ک ددو مف دداب ظ ددیًه ا راش آى ددن جاى ی ددت غ ددًرز ی ددرد،
ـًریکو آ:يا بر آین باار بًد:د کو دد اتهًیذىا بو کاک جنيا غًرز میریرد ا ىدر :دًع آمدت ىدا رآ
ـًریکو آ:يا بر آین باار بًد:د کو دد اتهًیذىا بو کاک جنيا غًرز میریرد ا ىر ً:ع آمت ىا رآ
آز آیطان دار می کند".
ا آماد بوً دفمو آصت « اآلانيٍ من آلرقٍ ما مان مُو ظرك ،آا مان بذمر مردة آلطُاـُن ،آا
ما مان منيا بوُر لشان آلهر ،ال َدر ما ىً ،اله و َدس و صار ،آا مدفر ،ماما ما مان
بالقرآن ،ابذمر ا نز اجن ،م :و جا ز مشماب ظرح آلشن ،تالیف حشین بن مشهًد بوً
.))159/12
دد ىا ا رقیۀ ىا منيی ننو آن دد ىا آ:د کو در آ:يا ظر اجًد دآظمو باظد ،یا آینکو آمیخمو
با ذکر ظیفا:يا صرکض باظد ،یا بو یر زبان نربی باظد ا ميایده :طًد کو آن چرً:و دد ا
رقیو آصت؟ ا ظاید کو صار ا جادا ا یا ک ااز کدفر درآن دسین باظد ،آما آ :و کو تًصؿ
قرآن ا آذکار :بً باظد پس :و تنيا جا ز بًده ب کو یک آمر مشماب بو ظاار میراد؛ زیرآ پیامبر
تًصؿ مهًذآز سًدش رآ دد می :اًد ا بو مشُلو تًصؿ سًآ:دن صًرۀ ماتاو صردآر یکی آز
َك َآ :ميا ُر اق مُ ٌ ؟» ُوم مق مال « مق اد َآ مغ اب ُم ُم اآقش ُاًآ ما ا
آؽر ُبًآ لٍ قبا ن رآ دد آ:دآسمو دفمند « ما مما َُ ادر م
مم مه ُل ام مص اي ًاا» غاُت بخار )202 /1ظاارۀ حدیث « )،)2276آز مجا دآ:شمٍ مو صًرة
ماتاو ،چنُن تاوُر دآرد»؟ ا آمزاد «مار سًبٍ مرده آَد .آ:يا رآ بُن سًد ،تقشُم منُد» .ا در
حالٍ مو مٍ سندَد ،مرمًد «صيم مرآ ُ:ز برذآرَد»
آز دلین مًق ا :یز آقًآل ن ااء اآؽت ردید کو دد ا رقیۀ کو تًصؿ آیاز قرآ:ی ،آذکار ا آدنیۀ
:بً غًرز یرد :و تنيا جا ز بًده ب کو یک آمر مشماب بو ظاار میراد.
:میجو یر در پایان آ :و رآ کو بو ننًآن :مایج بدصت آمده آز تاقی مًق تذکر دآد ،آمًر ذین
آ:د
– 1رقیو نبارز آصت آز آلفاظ ا دناىا مخػًغیکو با سًآ:دن آ:يا آز برسی آمرآض ا دردىا
ظفا ا :جاز حاغن میرردد.
– 2تهًیذ نبارز آز دد ا دراد ىا ،دناىا ا آمشًن ىا ،ميره ىا ا آظیا دیرر آصت مو
تًصؿ آ:يا ظخع مرَؼ رآ رقُو ا مهالجو مٌ منند کو برسی آ:يا مطراع ،ا برسی دیرر یر
مطراع آ:د.
- 3آز تهریف رقیو ا تهًیذ دآ:شمو میطًد کو تهًیذ :شبت بو دد ا رقیو ناد تر آصت؛ زیرآ در
تهًیذ بیطمر آز ً:ظمو ىا ایا ميره ىا ا آظیا دیرر آصمفاده میرردد.
- 4آلفاكیکو در دد ا رقیو بکار برده میطً:د ،برسی آ:يا مطراع بًده ما:ند صًرۀ ىا ماتاو ا
مهًذتین ا برسی دیرر یر مطراع آ:د ،ما:ند دد ىا دارۀ جاى یت نر ا ىنداىا ا دیررآن ،
ماتا ددو ا مه ددًذتین ا برس ددی دیر ددر ی ددر مط ددراع آ :ددد ،ما:ن ددد دد ى ددا دارۀ جاى ی ددت ن ددر ا ىن ددداىا ا
دیررآن ،ا برسی آز آلفاظ اىی بو کدفر آ:شان می آ:جامد.
– 5یر آز دد رقیو) ا تهًیذ ک ااز دیرر ،چًن تایا ،تًل : ،طرة ،ادن ،نزیا ا یدره اجدًد
دآر:ددد کددو برسددی آز آ:يددا چددًن :طددرة ،نزیاد ،حددرز ىاا:نددد رقیددو :ددًنی آز دد ا دنددا آصددت کددو در غددًرز
دآظددمن مهیارىددا ا ظددراط ظددرنی جددًآز دآرد ،ا آ ددر آن مهیارىددا ظددرنی رآ :دآظددمو باظددد جددًآز :دددآرد .ا
برسی دیرر آ:يا چدًن تایاد ا تًلد ميدره ىدا آ:دد کدو مدردد آ:يدا رآ صدبب حفاكدت آز :لدر بدد ا یدا برسدی
آمرآض دیرر میدآ:ند کو ظرنا جًآز :ددآرد ا داىی بدو ظدر مدی آ:جامدد ،ا یدا آ:يدا :دًنی آز صدار ا جدادا
آ:د کو حرآد می باظد ا اىی بو ظر ا کدفر ىم می آ:جامد.
– 6در مدًرد حکددم دد ا تهًیددذ دفمددو ظدد کددو آ ددر دد ا تهًیددذ تًصددؿ آیداز قرآ:ددی ا دناىددا مدداوًر :بددً
باظد بنا بر دلین ممهدد آحادیث قًلی ا مه ی ا ىم چنان آجااع ن ااء جًآز دآرد.
ثوزاتاستغفار
وًیسىدٌ :دکتر عائض القروی
- 1اگػػر مػػه خػػواىه دلػػه پػػر سػػکوف و آرامػػش ،و ولمػػه بػػاز ،و مطم ػ ن و متػػاع
خوبه داشتو باشه؟
استغفار کن ،و از خداوند آمػرزش گناىانػت را باػواه :اهلل تعػاله مػه فرمایػد{:واف
اسثغفروا ربکم ثم توبوا الیو یمتعکم متاعا حسنا اله اجل مسمه}
یعنی :واز پرودگار مغفرت باواىیػد ،سػ ب بػو سػوي او توبػو کػرده و برگردیػد ،شػما
را از متاع نیکو بهره مند مه کند تا مدت معینه.
- 2اگ ػػر نی ػػروي جس ػػمانه ،تندرس ػػته و س ػػالمت از آف ػػات و امػ ػراض و دردى ػػا و
رنجها مه خواىه؟
استغفار کن؛ زیرا خداوند فرموده است{استغفروا ربکم ثم توبوا الیو یرسل السماء
علیکم مدرارا و یزدکم ووة اله ووتکم}
یعنی :از پروردگارت آمرزش باواه ،س ب بو سوي او توبػو کػرده و برگردیػد رحمػت
آسماف را بر شما سازیر مه کند ،و نیرویه بو نیرویتاف مه افزاید.
- 3اگر مه خواىه کو حوادث و واوعات مرگمار را از خػود دور کػرده ،و از تمػاـ
آفات و فتنو ىا و محنتها در اماف باشه؟
استغفار کن؛ چوف خداوند متعاؿ مه فرماید{:و ما کػاف اهلل لیعػذبهم و انػت فػیهم
و ما کاف اهلل معذبهم و ىم یستغفروف}
و خداوند عذاب نمه دىد آناف را تػا تػو در جمػن آنػاف ىسػته ،و خداونػد عػذاب
نمه دىد آناف را مادامه کو استغفار مه کنند.
- 4اگػػر بػػاراف بسػػیار زیػػاد و نػػافن ،نسػػل پػػاک و مطهػػري ،و او د صػػال ،و مػػاؿ
حالؿ ،و رزؽ فراواف مه خواىه؟
استغفار کن ،چوف خداوند متعاؿ مه فرماید{ :استغفروا ربکم انو کاف غفارا یرسل
السماء علیکم مدرارا و یمددکم بامواؿ و بنػین و یجعػل لکػم جنػات و یجعػل لکػم
انهارا}
یعنی :از پروردگارتاف آمرزش باواىید ،بدرسػته کػو او بسػیار آمرزنػده اسػت ،خزانػو
ي آسماف را بر شما جاري مه گرداند ،با اعطاي امواؿ و پسراف شما را کمک مه
نماید ،براي شما باغات در نظر مه گیرد ،و براي شما جویها در نظر مه گیرد.
- 5اگر محو سی ات و گناىاف ،و زیادت حسنات و رفن درجات مه خواىه؟
اسػػتغفار کػػن ،خداونػػد متعػػاؿ مػػه فرمایػػد{ :و وولػػوا حط ػ نغفػػر لکػػم خطایػػاکم و
سنزید المحسنین}
یعنػػی :و بگوییػػد گناىػػاف مػػا را معػػاؼ کػػن ،خطاىػػاي شػػما را بػػر شػػما مػػه باشػػم ،و
بزودي بو نیکو کاراف مزید عنایت مه کنیم.
اسػػغفار داروي شػػفا باػػش ،و عػػالج مفیػػد از تمػػاـ گناىػػاف و خطاىػػا اسػػت؛ بػػدین
منظػػور آف حتػػرت علیػػو السػػالـ مػػردـ را ىمیشػػو و ىمکیشػػو بػػو اسػػتغفار امػػر مػػه
نمػػود{:یػػا ایهػػا النػػاس اسػػتغفروا اهلل و توبػػوا الیػػو فػػانه اسػػتغفراهلل ،و اتػػوب الیػػو فػػه
الیوـ مائ مرة}
» اي مردـ از خداوند مغفرت باواىید و بو سوي او توبو کرده و باز گردید؛ چػوف
اي مردـ از خداونػد مغفػرت باواىیػد و بػو سػوي او توبػو کػرده و بػاز گردیػد؛ چػوف
من روزانو صد مرتمو از خداوند مغفرت خواستو و بو سوي او توبو مه نمایم.
و خداوند از استغفار کننده ي صادؽ راضه و خوشنود مه شػود؛ چػوف او بػو گنػاه
خود اعتراؼ مه کند ،و بػا خداونػد روبػرو مػه شػود گویػا مػه گویػد» :پروردگػارا مػن
خطا کردـ ،بد کردـ ،کناه کردـ ،و در حق شما کوتاىه کردـ ،و حقوؽ شما را زیػر
پا گذاشػتم ،و بػر خػود لػم روا داشػتم ،و شػیطاف بػرمن مسػلخ شػد ،و خواىشػات
مرا مقهػور خػود کػرده ،و نفػب امػاره مػرا فریػب داده ،و بػر حلػم و بردبػاري و عفػو
کریمان ػػو و س ػػااوت و رحم ػػت ب ػػزر ش ػػما اعتم ػػاد ک ػػردـ و ا ف تائ ػػب و ن ػػادـ و
معذرت خواه بو بارگاه شما حاضر شدـ ،پب از مػن گذشػت نمػا ،معػافم کػن ،و بػر
م ػػن ب ػػماش ،و لغزش ػػات مػ ػرا پ ػػاک ک ػػن ،و خطاى ػػایم را از نام ػػو ي اعم ػػالم مح ػػو
بگرداف ،چوف مرا غیر تو پروردگاري و خدایه جز تو نیست.
يا رب اى عظوت ذًويب کثرة ...فلقد علوت باى عفوک اعظن
اى کاى ال يرجوک اال حمسي ...فبوي يلوذ و يستجري اجملرم؟
هايل اليک وسيلت اال الرضا ...و مجيل عفوک مث اين هسلن
در حدیث صحی آمده است ،آنحترت علیو السالـ فرمػود« :مػن لػزـ ا سػتغفار
جعػ ػػل اهلل لػ ػػو مػ ػػن کػ ػػل ىػ ػػم فرجػ ػػا و مػ ػػن کػ ػػل ضػ ػػیق مارجػ ػػا ،و رزوػ ػػو مػ ػػن حیػ ػػث
یحتسب».
ىرک ػ ػ ػػو اس ػ ػ ػػتغفار را ىمیشػ ػ ػ ػػو ب ػ ػ ػػر خ ػ ػ ػػود زـ گیػ ػ ػ ػػرد خداون ػ ػ ػػد از ى ػ ػ ػػر مصػ ػ ػ ػػیمت
گشایشه ،و از ىر تنگنا راه خالصه براي او وػرار مه دىد ،و از جاییکو
تأّببل ااخوببیس ،هٌتعببش ظببذُ دس هحلببة ااحىوببة/4 : فببَد ٍ اّلببط هببَسد ًفببشیي لببشاس گشفتببِاًببذ ،تٌبباتشایي
.)193 هَافم دس ایي هَسد تِ هؼٌا هَافم تا ّواى چیبض
حذیخی وِ ظیخ االشالم اتي تیویِ تِ آى اظاسُ ًوبَدُ اش ب وببِ تببِ شببثثط هببَسد فعببن ٍ هزبباصا اهلل لببشاس
سا تخاس ( ٍ )952هصبلن ( )892اص ػائعبِ ب سضبی گشفتِاًذ» (التضاء ااؽشای ااوصتمین.)207 /1 :
اهلل ػٌْا ب سٍایب وبشدُاًبذ وبِ هبیگَیبذ :اتبَتىش دس ٍ ب سحوِ اهلل ب ّوچٌیي هی گَیذ:
حبباای تببش هببي ٍاسد ظببذ وببِ دٍ دفتببشن اص دفتشوبباى «تببشا هصببلواًاى حببال ًیص ب دس ّببیچ چیببض وببِ
اًؽاس اظؼاس سا وِ اًؽاس دس سٍص تؼاث شبشٍدُ تَدًبذ هخؽَغ اػیاد آًاى اش فَد سا تِ آًْا ظثیِ شباصًذ،
تببِ آٍاص هببیفَاًذًببذ .ػائعببِ هببیگَیببذ ٍ :آى دٍ ًبِ دس هببَسد غببزا ٍ اثبباز ٍ ًببِ غصببل ٍ سٍظببي وببشدى
فَاًٌذُ ًثَدًذ .پس اتَتىش گف :آیا هضاهیش ظیطاى آتط ٍ ًِ تا تؼطیل ػادا ّویع ی دس اهش هؼیعب
دس فاًِ سشَ اهلل ؼبلی اهلل ػلیبِ ٍشبلنآن آى سٍص یا ػثاد ٍ غیش آى ٍ .تشگضاس ٍایوِ ٍ ّذیِ دادى ٍ
ػیذ تَد ،پس پیاهثش ب ؼلی اهلل ػلیِ ٍشبلن ب فشهبَد: فشٍض چیض وِ دس ایي اهش ًیاص داسًبذ ٍ ًبِ ارباصُ تبِ
ا اتاتىشّ ،ش لَهی ػیذ داسًذ ٍ ایي ػیذ هاش . وَدواى تشا تاص دس ایي اػیباد ٍ اتبشاص صیٌب دس آى
اتببَداٍد ( )1134اص اًببس ب سضببی اهلل ػٌببِ ب سٍایب حال ًیص .
وشدُ وِ گف :سشَ اهلل ب ؼلی اهلل ػلیِ ٍشبلن ب تبِ دس ول :آًاى ارباصُ ًذاسًبذ اػیادظباى سا تبا چیبض اص
هذیٌِ آهذًذ دس حاای وبِ آًْبا دٍ سٍص داظبتٌذ وبِ دس ظؼائشظاى هخؽَغ گشداًٌذ ،تلىِ سٍص ػیذظباى ًبضد
آى تاص [ٍ ظاد ] هیوشدًذ؛ پس فشهَد :ایي دٍ سٍص هصلواًاى هاًٌذ دی ش ایام اش ٍ هصلواًاى ًیبض ارباصُ
چیصبب آ گفتٌبببذ :هبببا دس راّلیبب دس آى تبببِ تببباص ًذاسًببذ چیببض اص ٍیژگببیّببا آًبباى سا تببِ ایببي سٍص
هبی پبشدافتین .سشبَ فبذا ب ؼبلی اهلل ػلیبِ ٍشبلن ب افتؽاغ دٌّذ» (هزوَع اافتاٍ .)329 /25 :
فشهَد :فذاًٍذ تبِ ربا آى دٍ ،چیبض تْتبش تبِ ظبوا حافظ رّثی ب سحوبِ اهلل ب هبیگَیبذ :اگبش ًؽبشاًیاى
ػطا ًوَد :سٍص لشتاى ٍ سٍص فطش ایي حذیج سا آاثباًی تشا فَد ػیذ داظتِ تاظٌذ ٍ یَْدیاى ًیبض ػیبذ ،
دس ؼحیح اتی داٍد ؼحیح داًصتِ اش . ایي فمط هخؽَغ فَدظباى اشب ٍ هصبلواًی دس ایبي
ٍ ایي ًعاى هیدّذ وِ ػیذ یىی اص ٍیژگیّبا ّبش اػیبباد تببا آًبباى هعبباسو ًوببیوٌببذ ّوبباًطَس وببِ دس
اه اش ٍ رعي گبشفتي اػیباد ٍ هٌاشبث ّبا اّبل ظشیؼ ٍ لثلِ تا آًاى هعاسو ًذاسد (تعثِ ااخصبیس
راّلی ٍ هعشواى رایض ًیص . تأّببل ااخوببیس ،هٌتعببش ظببذُ دس هحلببة ااحىوببة/4 :
مجلٍ جًاوان مسلمان ،سال ايل شمارٌ5
عٌَاى:حکناسٍلٌتایي
13
پیشٍ چعن تصتِ ًثاظذ وِ ّش اص وس تملیذ وٌذ. راّلی ٍ هعشواى رایض ًیص .
اص اهلل هتؼا فَاّاًن هصلواًاى سا اص ّوِ فتٌِّا ،چِ ػلوبا ًیبض تبش تحبشین رعببي گبشفتي ػیبذ ػعباق فتببَا
آظبىاس ٍ چبِ پٌْبباى حفبظ ًوایببذ ٍ هبا سا دس سػایب ٍ دادُاًذ:
تَفیك فَد ً ِ داسد» (هزوبَع فتباٍ اتبي ػخیوبیي: 1ب اص ظیخ اتي ػخیویي ب سحوِ اهلل ب پششیذُ ظذ:
.)199 /16 ایي اٍافش تِ ٍیژُ هیاى داًعزَیاى دفتش رعي گشفتي
2ب اص ػلوا وویصیَى دائن فتَا پششیذُ ظذ :تؼضی هٌاشببثتی تببِ ًببام ػیببذ ػعبباق سٍاد یافتببِ اش ب .ایببي
اص هشدم دس سٍص چْباسدّن فَسیبِ ّبش شبا هبیالد سٍص هٌاشث یىی اص اػیاد ًؽشاًیاى اش ٍ دس آى اثاز ٍ
ػیذ ػعباق ٍاٌتبایي سا رعبي هبیگیشًبذ ٍ گبلّبا وفط شبش هبیپَظبٌذ ٍ گبلّبا شبش تبِ یىبذی ش
شش تِ یىذی ش ّذیِ هیدٌّذ ٍ اثاز لشهبض پَظبیذُ هببیدٌّببذ .اهیببذٍاسین حىببن رعببي گببشفتي چٌببیي
ٍ ایي هٌاشبث سا تبِ ّبن تثشیبه هبیگَیٌبذ .تشفبی ػیذ سا تیاى وٌیذ ٍ تَؼیِ ظوا تِ هصبلواًاى دس
فشٍظ اُّا ًیض ظیشیٌیّبایی تبِ سًبر لشهبض ٍ ًمبط هَسد چٌیي اهَس چیص آ
للببة تْیببِ وببشدُ ٍ هببیفشٍظببٌذ ٍ تببشا ارٌاشببی وببِ ایعاى پاشخ دادًذ:
هخؽَغ ایي سٍص تِ فشٍض هیسشذ تثلیغ هیوٌٌبذ. «رعي گشفتي ػیذ ػعاق اص چٌذ ٍرِ رایض ًیص :
تٌاتشایي ًظش ظوا اٍال دستاسُ رعي گبشفتي ایبي سٍص، اٍال :ایببي ػیببذ اش ب تببذػی وببِ ّببیچ اشاشببی دس
حاًیا فشیبذى اص فشٍظب اُّبا دس ایبي سٍص چصب آ حااخبا ظشیؼ ًذاسد.
فشٍظ اُّایی وِ تشا ایي سٍص رعي ًویگیشًذ اگبش حاًیا :ایي ػیذ تِ ػعك ٍ داذادگی دػَ هیدّذ.
چیضّببایی سا وببِ تببِ ػٌببَاى ّذیببِ دس ایببي سٍص اشببتفادُ شَم :تاػبج اظبتلا للبة تبِ چٌبیي اهبَس تبیاسصظبی
هیظَد سا تفشٍظٌذ واسظاى چِ حىوی داسدآ هببیظببَد وببِ هخببااو تببا سٍض شببلو ؼببااح سضببی اهلل
پاشخ: ػٌْن اش .
«اداِ ؼشیحِ وتاب ٍ شٌ ٍ ارواع شلو اه تش آى تٌاتشایي رایض ًیص وِ دس ایي سٍص ّیچ یه اص ظؼائش
اش وِ اػیاد دس اشالم تٌْا دٍ ػیذ اش :ػیذ فطش ٍ هخؽببَغ ػیببذ اًزببام ظببَد ،چببِ دس هببَسد فببَسدًی ٍ
ػیذ لشتاى ٍ ،دی ش اػیاد چِ هتؼلبك تبِ ظبخػ تاظبذ ًَظیذًی یا اثاز یا ّذیِ دادى ٍ غیش آى.
یا یه گشٍُ یبا حادحبِ فاؼبی یبا ّبش هؼٌبا دی بش ظایصتِ هصلواى اش وِ تِ دیي فبَد افتخباس وٌبذ ٍ
اػیاد ًَشافتِ ٍ تذػی تِ حصباب هبیآیٌبذ ٍ ربایض پیشٍ چعن تصتِ ًثاظذ وِ ّش اص وس تملیذ وٌذ.
مجلٍ جًاوان مسلمان ،سال ايل شمارٌ5
عٌَاى:حکناسٍلٌتایي
14
دی ش هبَساد حبشام اشب ،صیبشا ّوبِ ایٌْبا اص رولبِ اػیاد ًَشافتِ ٍ تذػی تِ حصباب هبیآیٌبذ ٍ ربایض
تؼبباٍى تببش گٌبباُ ٍ تؼببذ ٍ هؼؽببی اهلل ٍ پیبباهثش ًیص وِ هصلواًاى آى سا رعي گیشًذ یا تِ سشبوی
اٍش ،حا آًىِ اهلل رل ٍ ػال هیفشهایذ: ظٌاشٌذ ٍ دس آى اظْاس ظاد وٌٌذ ٍ دس تشگبضاس آى
{ٍَتَؼَاًٍََُاْ َػلَى ااْثشِّ ٍَااتَّمََْى ٍَ َال تَؼَاًٍََُاْ َػلَبى اإلِحْبنِ ّش ًَع ّوىاس ًوایٌذ ،یشا ایي ًَػی تؼذ ٍ تزاٍص
ٍَااْؼُذٍَْاىِ}[هائذُ]2 : تِ حذٍد فذاًٍذ اشب ٍ ّبش وبِ حبذٍد اهلل سا صیبش پبا
(ٍ دس ًیىَواس ٍ تمَا تا یىذی ش ّوىاس وٌیذ ٍ گزاسد تِ فَد شتن ٍسصیذُ .اگش ایي ػیذ شبافت ی اص
دس گٌاُ ٍ تؼذ دشتیاس ّن ًعَیذ). رولِ اػیاد وفاس تاظذ گٌاُ اًذس گٌاُ اش صیشا حباٍ
تشا هصلواى ٍارة ایي اش وِ دس ّوِ احَااط تبِ ًببَػی تعببثِ تببِ آًبباى ٍ ّویٌطببَس ًببَػی هببَاال ٍ
وتاب ٍ شٌ چٌبر صًبذ ،تبِ ٍیبژُ دس اٍلبا فتٌبِ ٍ دٍشبتی تبا اّبل وفببش اشب ،حبا آًىبِ اهلل شببثحاًِ ٍ
گصببتشض فصبباد ٍ ،تایببذ ّعببیاس تاظببذ وببِ دس گوشاّببی تؼبباای هَهٌبباى سا اص ظببثیِ شببافتي فببَد تببا وفببشاى ٍ
وصاًی وِ هَسد فعبن لبشاس گشفتبِاًبذ ٍ گوشاّباى ٍ دٍشتی تا آًاى ًْی ًوَدُ ٍ اص پیاهثش ب ؼلی اهلل ػلیِ
فاشببماًی ٍالببغ ًعببَد وببِ تببشا اهلل فَاّبباى ظببىَّی ٍشلن ب حات اش وِ فشهَدًذّ :شوِ فَد سا تِ لَهی
ًیصببتٌذ ٍ اص اشببالم فببَد احصبباز ػببض ًوببیوٌٌببذ. ظببثیِ شبباصد اص آًبباى اشب .ػیببذ ػعبباق ًیببض اص رببٌس
هصلواى تایذ تا دسفَاش ّذای ٍ حثا تِ اهلل هتؼا ّوبببیي اشب ب صیبببشا اص اػیببباد ٍحٌبببی ٍ ظبببشنآهیبببض
پٌبباُ تببشد ،صیببشا ّببذایت ش رببض اهلل ًیص ب ٍ تٌْببا اٍ ًؽشاًیاى اش ،تٌاتشایي رایض ًیص هصلواًی وبِ تبِ
پایببذاس ػطببا هببیوٌببذٍ ،تبباهلل ااتَفیببكٍ ،ؼببلی اهلل اهلل ٍ آفش ایوباى داسد آى سا رعبي گیبشد یبا تبِ آى
ػلیِ ًثیٌا هحوذ ٍ آاِ ٍ ؼحثِ ٍ شلن». الشاس ًوایذ یا تثشیىط گَیذ ،تلىِ ٍارة اش اص سٍ
3ب اص ظیخ اتي رثشیي ب سحوِ اهلل ب پششیذُ ظذ: اشتزات اهلل ٍ پیاهثشض ٍ دٍس اص اشثاب فعن اهلل ٍ
هیاى رَاًاى ٍ دفتشاى ها رعي گبشفتي هٌاشبثتی تبِ هزاصا ِ اٍ آى سا تشن ًوایذ.
ًام ػیذ ػعاق سٍص ٍاٌتایي هٌتعش ظذُ اش ٍ .اٌتایي ّویٌطبببَس ّبببش گًَبببِ یببباس سشببباًی ٍ ّوىببباس دس
ًام وعیعی اش وِ ًؽشاًیاى تبضسگط هبیداسًبذ ٍ تشگببضاس ایببي هٌاشببث یببا دی ببش اػیبباد حببشام تببِ ّببش
ّببش شببا دس سٍص 14فَسیببِ تببشا ایببي هٌاشببث رعببي ٍشببیلِا اص رولببِ [تْیببِ] فببَسدًی یببا ًَظببیذًی یببا
هیگیشًذ ٍ دس ایي سٍص تِ یىذی ِ ّذیِ ٍ گبل شبش فشٍض ٍ شافتي ٍ ّذیِ دادى یا ًاهِسشاًی یا تثلیغ یبا
هیدٌّذ ٍ اثاز لشهض سًر هیپَظبٌذ .حىبن رعبي دی ش هبَساد حبشام اشب ،صیبشا ّوبِ ایٌْبا اص رولبِ
مجلٍ جًاوان مسلمان ،سال ايل شمارٌ5
عٌَاى:حکناسٍلٌتایي
15
سشیذى تِ فَاحط ٍ همبذها آى .تْاًبِّبایی هاًٌبذ هیدٌّذ ٍ اثاز لشهض سًر هیپَظبٌذ .حىبن رعبي
تفببشیح ٍ فَظ ب زساًی ٍ آًچببِ ادػببا هببیوٌٌببذ ّشگببض گشفتي چٌیي سٍص یبا تثباد ّذیبِ ٍ آظبىاس شبافتي
چٌیي واس سا تَریِ ًویوٌذ ،تٌاتشایي ّش وِ تشا چٌیي ػیذ چیص آ
فَدض فَاّاى فیش اش تایذ اص گٌاّاى ٍ ٍشایل آى ایعاى چٌیي پاشخ دادًذ:
دٍس گضیٌذ» «اٍال رعببي گببشفتي چٌببیي اػیبباد ًَشببافتِا رببایض
ٍ ب سحوِ اهلل ب ّوچٌیي هیگَیذ: ًیص ب ،صیببشا تببذػتی شببافت ی اش ب وببِ اؼببلی دس
تٌاتشایي فشٍض ایبي ّبذایا ٍ گبلّبا ب دس ؼبَستی وبِ ظشیؼ ًذاسد ،تٌباتشایي دس حبذیج ػائعبِ ب سضبی اهلل
داًصتِ ظَد فشیذاس تِ لؽذ ایي ػیذ یبا ّذیبِ دادى دس ػٌْا ب ٍاسد اش وِ اص پیاهثش ب ؼلی اهلل ػلیبِ ٍشبلن ب
ایي ػیذ یا تضسگذاظ آى هیفشد ب ربایض ًیصب ،تبا سٍای ًوَدُ وِ فشهَدًذّ :ش وِ دس ایي اهش ها (دیبي)
آًىِ فشٍظٌذُ دس واس وصاًی وِ هشتىة ایبي تبذػ چیض ًَ تیاٍسد وِ اص آى ًیص ،واسض هشدٍد اش .
هیظًَذ ظشیه ًعَدٍ ،اهلل اػلن. یؼٌی تِ فَد شاصًذُاض تاصگشداًذُ هیظَد ٍ پزیشفتبِ
ًیص .
حاًیا :ایي رعبي ظباهل هعباتْ تبِ وبافشاى ٍ تملیبذ
آًاى دس تضسگذاظ چیضّایی اش وِ ًضدظاى هحتشم
اش ٍ تاػج احتشام تِ اػیباد ٍ هٌاشبث ّبا آًباى ٍ
ظثیِ شافتي فَد تِ آًاى دس اهش اش وِ ربضٍ دیبي
آًاى اش ،حا آًىِ دس حبذیج آهبذُ اشب ّ :بش وبِ
فَد سا تِ لَهی ظثیِ شاصد اص آًاى اش .
حااخا :هفاشذ ٍ هحباریش وبِ تبش ایبي هٌاشبث هتشتبة
هببیظببَد هاًٌببذ تیْببَدگی ٍ هَشببیمی ٍ فَدًوببایی ٍ
تىثببش ٍ تببیحزبباتی ٍ فَدًوببایی ٍ افببتالی هببشداى ٍ
صًاى یا فَدًوایی صًباى دس تشاتبش غیبش هحباسم ٍ دی بش
واسّببا حببشامّ ٍ ،وچٌببیي ٍشببیلِا اشبب تببشا
سشیذى تِ فَاحط ٍ همبذها آى .تْاًبِّبایی هاًٌبذ
مجلٍ جًاوان مسلمان ،سال ايل شمارٌ5
عٌَاى :حقَقغیزهسلواىدراسالم
16
حقَقغیزهسلواىدراسالم
وًیسىدٌ :داکتر اسرار أحمد
صطاوهط متُاؿ پػ از بُحت رؽٍؿ هللا قلی هللا َلیي وؽلم
بدغ دین اؽالم ًیچ دین دیگعی را همی پؼوطد و ـعیُت و
و ٓ ٓ
اَماؿ دیگع ادیان را همی پظیعد و َبادات اهٌا ماهوط هٗؿي ر ی اب اؽت چعا کي ادیان دیگع بػا
ٓ
پؿت کعدن بي اصعین ٔعؽتادى صطا مٍرد صؿم الٌی ٘عار گعٔتػي اهػط و و هللا اُػالی مؼػلماهان را
از دوؽتی با کػٕارو مؿعکان بعزظر داـتي اؽت .
ی ی ْ ْ ْ
چواهچي در ؽٍرى مبارکػي ٓاؿ َمػعان ٓایػي 28مػی ٔعمایػط َل یی ِت ِض ِػظ ال ممِ ِم مو ی
ی
ػٍن الِ ِػأ ِع یین ا ْو ِل یی یػاْ ِم ْػن
ین .اعذمي َل مِموان هبايط ّ ٛػٕار را بي ذاى مِموان دوؽت و ياور بگيعهط. مدون ْال مم ِْ ِم ِو ی
ٓ ٓ ِ
و در ایي 22ؽٍرى مبارکي مدادلي اكعیر می ٔعمایػط کػي زتػی اگػع اهٌػا اکػٕػارا پػطرانو بػعادران و
ٓ
اًی بپعدازیط. ی ع ًم و دوؽتی بي هٌا ا باـوط باز زٖ هطاریط با ی ٔعزهطان و ٍ٘م و صٍیؾ ـما
م ی ْ ی ْ ی م ی ٓ م ی ْ ی م ی ی ِ ِ ی ْ ی ی ُّ م ٓ ْ ْ ی ی م یًْ مْ م ی ِ ْ
اَّلل یوال ییٍ ِم ا ِص ِع یٍادون من زاد اَّلل ور مؽٍلي ولٍ کاهٍا اب یاًْ ْم او ابو یاًْ ْم
ی ی ی ی ا ِدط ٍ٘ما یِ ِموٍن ِب ِ
یا ْو ِا ْص یٍ یاه مٌ ْم یا ْو یَ ِؿ ییعیا مٌ ْم .اعذمي َل همػییػابی ٘ػٍمی را کػي مػِمن بػي هللا و روز ٘یامػت باـػوط کػي بػا
ٓ
دـ ػػموان ص ػػطا و رؽ ػػٍؿ م ػػٍدت و دوؽ ػػتی کوو ػػط .ول ػػٍ ایوِ ػػي اهٌ ػػا پ ػػطارنو ٔعزه ػػطانو بػ ػعادارن و
ٓ
صٍیؿاوهطان اهان باـوط.
بػا ایػن زػاؿ اؽػالم زٗػٍؽ زیػادی بػعای ّیعمؼػلماهان در هٌػع گعٔتػي اؽػت چػعا کػي اؽػالم دیػػن
رزمت اؽت و هي دین ًلم .زنعت رؽٍؿ هللا قلی هللا َلیي وؽلم ٔعمٍدهط َل ِا ْر یز ممٍا یم ْػن ِٔػی
ٓ ض یی ْع یز ْم مِم یمن ِٔػی ِ ا یْ
ػماْط وبعاهػی .اعذمػي َل بػع اًػ ٜزمػین اػعزم کویػط اػا اًػ ٜاؽػمان بػع الؼ ِ ِ ر
ـػػما اػػعزم بٕعمایػػط .مػعاد از اًػػ ٜزمػػین امػػام مٍذػػٍدات زهػػطى از اهؼػػان اػػا زؿػعات ّیػػع مػػٍ ی
ٓ
ًؼتوط .و در زطیث دیگعی اهسنعت ٔعمٍدى اؽت اعزم بع ًع مٍذٍد زهػطى ی باَػث پػاداش
می گعدد کي هؿاهی از ذطیت دین اؽالم در رَایت زٍٗؽ اهؼان ًا و مٍذٍدات زهطى اؽت .
بىٍر صالقي دیطگاى اؽالم در مٍرد زٍٗؽ ّیع مؼلماهان بي ـعح زیع اؽت َل
_1کأعی کي بػي ؽػعزمین ـػما مؼػلماهان ًدػٍم هیػاوردى اؽػت ـػما مؼػلماهان زػٖ هطاریػط در
ٓ
زٖ او بی َطالتی کعدى و یا بض ٜبٍرزیط بلِي با او یا اهٌا ازؼان هماییط .
ِ ی چواهچػػي هللا اُػػالی در ؽػػٍرى مبارکػػي ممتسوػػي ٓایػػي 8مػػی ٔعمایػػط َل ی یی ْو یٌػ مػاک مم ِ م
اَّلل یَػ ِػن الػ ِػظ یین لػ ْػم
ػٍک ْم ِم ػ ْػن ِد یی ػػار مک ْم یا ْن یا یب ػ ُّػعو مً ْم یو ما ْٗ ِؼ ػ مػىٍا ا یل ػ ْػیٌ ْم ا ِن ِ ی
اَّلل می ِسػ ػ ُّب می یٗ ػػا ِا مل مٍک ْم ٔ ػػی ال ػ ّػطین یو یل ػ ْػم می ْضع مذ ػ م
ِ
ٓ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ
ین .اعذمي َل صػطا ـػما را از هيِػی کػعدن وَػطالت ورزيػطن بػا اهػان کػي بػا ـػما در ديػن و ْال مم ْٗ ِؼ ِى ی
حافظ ابن حجر رحمو اهلل ر فبت الببارن مبی وجمبد « :ببضبی از علمباء نبرا ببر
سبت زوال محَ کر ند ن بر راشب هبَ از ر ر و دا هبرت می اند».
عالمو ممارکفوری ر کتاب حتح االحوذن حت است« :حافظ عراهی اجمد ر بار
رکبت را غری ن ر ار رکبت راشب می اند و سبت زوال نام بر می شو ».
حتب اسبت« :و حتب شبد اجمبد ر بار رکببت سببت عالمو ابن وػیم ر زا املببا
راشبب نیسببتبد بلکب منبباز مسببتدلی مببی باشببد کب ببببد از زوال وانببد مببی شببو ربانکب
امام امحد از عبداهلل بد سائی رواجمت کر است(ربانک هبال حدجمث را ذکر کر میق.
شببل اجمببد ر ببار رکبببت کب هبببَ از ر ببر وانببد مببی شببو ذکببر مسببتدلی اسببت کب
مباسبت ن خباطر رسیدن نیم روز و زوال ورشید است و عبداهلل ابد مسببو رضبی
اهلل عب ببد از زوال هبت رکبت مناز می واند».
اْلَب َِ
و امػػاـ بیهقػػی ر سبببد الک ب ن ن ح بدجمث را حتببت عب بوان « -642ببباب ْ
صبالََة ال َّبسَو ِال» ( ب رببار منبازن کب صبالة البسوال نبام الَّ ِذى اء ِف َّ ِ
اللالَة الَّب ِ شُ َس َّبم َ ََ
بر می شو » ور است.
و امػػاـ ترمػػذی نیببس رواجمببت عبببداهلل بببد سببائی را حتببت عب بوان بَبباب َمببا َ بباءَ فِببی
اللب َبالةِ ِعْبب َبد الب َّبسَو ِال ندببَ کببر اسببت جمببببی بببابی حتببت عب بوان ن ب ربببار منبباز وهببت
َّ
زوال مد .
صبر امببام اببو او و ابببد ما ب حبدجمث ابببو اجمببوب را ر اببواب السبببد الرواشببی
ور اند وبل.
شل اجمد سبت شرک شد را زند کبیم.
در مقابػ ػػل خػ ػػود نشػ ػػاند حتػ ػػرت محمػ ػػد صػ ػػلی اهلل علیػ ػػو وسػ ػػلم فرمػ ػػود چػ ػػرا در بػ ػػین ایػ ػػن
دو مساوات را مراعات نمیکنی.
حت ػػرت محم ػػد ص ػػلی اهلل علی ػػو وس ػػلم میفرمای ػػد ک ػػو دخت ػػر ی ػػاور خ ػػانواده اس ػػت اگ ػػر پس ػػر
بػػا پػػدر ومػػادر خػػود وهػػر کػػرد دیػػده میشػػود کػػو 15سػػاؿ ىػػم بػػا پػػدر مػػادر خػػود صػػحمت
ن میکن ػػد ام ػػا دخت ػػر نمیتوانػ ػػد وزود آش ػػتی میکن ػػد وای ػػن ب ػػو خ ػػا ر احس ػػاس لطیػ ػ کػػػو اهلل
متعاؿ بو دختر داده است میماشد .
بعت ػػی خ ػػانواده ى ػػا اس ػػتند ک ػػو ب ػػا تول ػػد دخت ػػر خش ػػمگین میش ػػوند وب ػػو ای فک ػػر نمیکنن ػػد
کو دختر وپسر از جانب کی است .
ضات َوا ْ َْر ِ الس ػ ػػماو ِ
ک َّ َ َ خداون ػ ػػد در س ػ ػػوره ش ػ ػػوري آی ػ ػػو ۴۹و ۵۰مهفرمای ػ ػػد﴿ :لِلَّػ ػ ِػو ُم ْلػ ػ ػ ُ
ور أ َْو یُػ ػ َػزو ُج ُه ْم ُ ْک َرانً ػػا
ش ػػاءُ ال ػػذ ُک َ ػب لِ َم ػ ْػن یَ َ ػب لِ َم ػ ْػن یَ َ
ش ػػاءُ ِْنَاثً ػػا َویَػ َه ػ ُ ش ػػاءُ یَػ َه ػ ُ
یَ ْالُ ػ ُػق َم ػػا یَ َ
ػیم وَ ػ ِػد ٌیر ؛ «فرم ػػافروای ِه آس ػػمافىا و زم ػػین فقػ ػخ ِ وِْنَاثًػػا ویجع ػػل م ػػن ی َ ِ
یم ػػا ِْنَّػػوُ َعل ػ ٌ
ش ػػاءُ َعق ً ََ ْ َ ُ َ ْ َ َ
آف خداس ػػت؛ ى ػػر چ ػػو را باواى ػػد مهآفرین ػػد؛ ب ػػو ى ػػر ک ػػب باواى ػػد ،دخت ػػر مهباش ػػد از ِ
و بػ ػػو ىػ ػػر کػ ػػب باواىػ ػػد پسػ ػػر مهباشػ ػػد؛ یػػػا آنػ ػػاف را پسػ ػػراف و دخت ػ ِ
ػراف جفػ ػػت مهدىػ ػػد؛
و ىر کب را باواىد نازا ورار مهدىد؛ [چرا] کو او داناي تواناست».
یکػ ػػی از ام ػ ػراء عػ ػػرب بػ ػػو نػ ػػاـ ابػ ػػو حمػ ػػزه بػ ػػا زنػ ػػی ازدواج میکنػ ػػد کػ ػػو بػ ػػرش پسػ ػػر بػ ػػو دنیػ ػػا
بی ػػاورد ام ػػا زف دخت ػػر ب ػػو دنی ػػا می ػػاره اب ػػو حم ػػزه خان ػػو خ ػػود را ت ػػرک میکن ػػد وزف وخت ػػر خ ػػود
را تنهػ ػػا میگ ػ ػزارد بعػ ػػد از یػ ػػک سػ ػػاؿ روزی از کنػ ػػار خیمػ ػػو آنػ ػػاف گػػػزری میکػ ػػرد کػ ػػو صػ ػػدای
خ ػػانم خ ػػود را ش ػػنید ک ػػو ب ػػا دخت ػػرک خ ػػود ب ػػازی میک ػػرد وب ػػرش ش ػػعر میاوان ػػد ک ػػو میگف ػػت
(ابػ ػػو حمػ ػػزه را چػ ػػو شػ ػػده اسػ ػػت کػ ػػو دیگػ ػػر بػ ػػو نػ ػػزد مػ ػػا نمیایػ ػػد ودر منػ ػػزؿ ىمسػ ػػایو خانػ ػػو
کرده او خشمگین است کو من پسر برایش نیاوردـ بو خدا سوگند این بو دست
مػن نیسػت مػػا ىػر چػػو را کػو خداونػد میدىػػد دریافػت میکنیم)ابػػو حمػزه بػا شػػنیدف ایػن عمػػارات
شرین کو مملو از اعتقاد بود برگشت واز ىمسرش درس ایمػاف وثمػات عقیػده گرفػت واز خػانم
خود آموخت کو انرو کو خداوند برش داده راضی باشد .
مردـ ما تا بو حاؿ بو این فکر استن کػو جنسػیت فػل توسػخ زف تعیػین میشػود امػا وػرآف کػریم
این را چهار صد ساؿ ومل بیاف کرده بود کو جنسیت فل از وطره منی مرد نشأت میکند.
اهلل متعاؿ در سوره نجم آیت 46- 45میفر ماید
الذ َك َر َو ا ْ ُنْثى »ِ »45م ْػن نُطْ َفػ ٍ ِْ ا تُ ْمنػى » »46و ىمواسػت كػو دو زوج
الزْو َج ْی ِن َّ
َو أَنَّوُ َخلَ َق َّ
نر و ماده را آفرید ،از نطفواى ،آنگاه كو (در رحم) فروریاتو شود.
ودر سوره ویامو در ایت 39- 37میفرماید
ػدى « »36أَ لَ ْػم یَػ ُ نُطْ َفػ ً ِم ْػن َمنِ ْػه یُ ْمنػى » »37ثُ َّػم كػا َف َعلَ َقػ ً ب ِْ
اْلنْسا ُف أَ ْف یُػ ْتػ َػر َؾ ُس ً سُ أَ یَ ْح َ
الذ َك َر َو ا ْ ُنْثى 39 س َّوى « »38فَ َج َع َل ِم ْنوُ َّ
الزْو َج ْی ِن َّ
فَ َالَ َق فَ َ
آیا انسػاف مىپنػدارد كػو بػو حػاؿ خػود رىػا مىشػود؟ آیػا او وطػرهاى از منػى نمػود كػو (در رحػم)
ریاتو مىشد؟ س ب خوف بستواى شد و خداونػد آف را آفػرینش داد و اسػتوار سػاخت .و دو
جنب زف و مرد را از آف پدید آورد.
پیشػػرفت علػػم جنتیػػک در وػػرف 20ایػػن را تصػػدیق کػػرد کػػو جنسػػیت فػػل توسػػخ مػػرد تعیػػین
میگردد.
در حالی کو در اکثػر جوامػن فکػر میکننػد کػو تعیػین جنسػیت مربػوط زف اسػت وزنػاف بػو خػا ر
زادف دختر تحقیر میشوند.
خطاب بو جىانان!....
وًیسىدٌ :ابًتراب رحیم اهلل"مًحد"
ٓ
السمط هللا رب الُالمین والكالى و الؼالم َلی صیع صلٗي دمحم و َلی الي و اقسبي اذمُین امػا
بُطىَل
ای ذػػٍان مؼ ػػلمانو ای صػػٍاًعان و ب ػعادران لسٌ ػ بػػي م ػػن گػػٍش ٔ ػعا بطًیػػط و از بعادراػػان
بؿوٍیط کي می گٍیػطَل صػٍدت را دریػاب! زیػعا صػٍدت را ٔعامػٍش کػعدى ایو رـػادت ات راو ًمػت
ٓ
ات را و ّیػػعت ات را ٔعامػػٍش کػػعدى ایو ـمؿػػیع ایػػغ و ایمػػان ٘ػػٍی ات را ز صػػٍد راهػػطى ایو ان
ٓ ٓ
ـمؿیع ایغ کي بي وؽیلي ان ٔتٍزات زیادی را هكیب ـطی و ان ایمان ٍ٘ی کي از معگ ًعاؽی
اّلبا مضاوبػان مػن ذٍاهػان اهػطو هطاـتی! ولی زا ٓان ـمؿیع ایغ و ٓان ایمان ٍ٘ی کداؽت؟و ً
ٓ ٓ ٓ
اهػػان کػػي پیػػامبع اکػػعم دربػػارى اهٌػػا مػػی گٍیػطَل ٛػػي اهٌػػا دؿ ر٘يػػٖ و ٘لػػب ٔنػػيلت پػػظيعاع دارهػػط ...
ذٍاهان ؽضواهم را پظيعٔتوط و با من پيمان مسبت بؼتي اهطو ای ذٍاهانو ّعب ـما را بي ؽػٍی
ٓ
٘طرتو ـٌعت و جعواموط ـطن ؽػٍؽ مػی دًػط ولػی ًػیچ کػطام ان پایوػطى هیؼػت و ًماهػا ًمػي از
بین مػی روهػط بُػط از اػٍو ٘ػطرت ات از دؽػت ات مػی رودو ـػٌعت ات و ًمچوػان جػعوت ات ولػی
یگاهي چیغی کي از اٍ با٘ی می ماهط کعدار هیػک اػٍ و اَمػاؿ قػالر اػٍ اؽػتو کػي ّػعب همػی ماهػط
ٓ
کي بي ان بعؽی ولی هگظار کي کؼی ماهٍ اٍ ـٍد مٍاهٍ را پؿت ؽع بگظار و رهخ ًػا را در راى هللا
متسم ٜـٍ اا صطاوهط یار و یاورت ـٍد ًماها اا رهػخ هبػعی گػوخ زاقػ ٜهمػی کوػی اػا بضػاوع هللا
مدػعوح هؿػػٍیومسبت او اُػػالی را زاقػ ٜهمػػی کوػػی و زمػاهی کػػي مسبػػت صػطا را هؼػػبت بػػي صػػٍد
ٓ
ذلب کعدی و ًماها اهگػاى پیػعوزی اػٍ زتمػی اؽػتو ًػع چٗػطر کػي اػٍ بػي هللا مػی صػٍاًی هغدیػک
ـٍی او بي اٍ هغدیک اع می ـٍد و ًع چٗطر کي ٔاقلي بگیعی او از اٍ ٔاقلي می گیػعد و ًعگػاى
صطاوهط از اٍ ٔاقلي گعٔت بطان کي و مضلٍؽ صطاوهط هیغ از اٍ ٔاقلي مػی گیعهػط و در ایػن دهیػا
اوٌا می ـٍی و یاری هضػٍاًی داـػت مگػع ـػیاوین کػي چػي معدمػان بػطی اؽػتوط .اگػع ـِؼػت
صٍردى ای دوبارى بلوط ـٍ و در راى هللا زعکت کن و از رزمت صطاوهط هػا امیػط مؿػٍ زیػعا کػأعان
اهط کي از رزمت او ها امیط اؽتوطو ای ذٍان صٍدت را دریاب زیعا اٍ صٍدت را در دریای ًػٍی و
ٓ
ًٍس ّعؽ همٍدى ای و ِٔع صٍد را مكعوؼ چیغ ًای بی ارزـی کعدى ایو ان ِٔعی کي بایط در
پػی ادارى و کوتعوؿ دهیا باـط زا مكعوؼ اؽت در چیغ ًػای بػی ارزش کػي ًػیچ ٔایػطر هطارهػطو
ٓ
ِٔع اهٌا در گػیم ًػا اؽػتو در ؽػعیاؿ ًػا اؽػت وّیػعى ......وؽػای ٜکػي کػٕػار ؽػاصتي اهػط اػا مػا را
ٓ
بٌان ًا مكعوؼ همٍدى و کوتعوؿ ما را از دؽػت مػی بگیعهػطو ًٍـػیار بػاش ای ذػٍان مؼػلمانو
متسط ـٍیم اا ًمي یِدا بي ؽٍی ٘ؼىوىویي بؿتابیمو ًمي بي ؽٍی بٍرؽا زعکػت همػایمو اػا
ٓ
ًمي بي ؽٍی ٘طس زعکت همایم و با ـُار "هللا اکبع" ذٌان را بي لعزى در اوریم.
ای ذٍان! َبطالسمیط از ٘بع هالػ ؽػع مػی دًػطو و مػی گٍیػطَل ای مؼػلماهانو ایوگٍهػي از ٘ػطس
دٔاع همٍدى ایطو از ٘طس کي هللا مسأٌت او را بي ٌَطى ما گظاـتي بػٍدو هالػي ؽػع مػی دًػط کػي
کداؽت َحماهی کي ًلم را از ریؿي بع کوػطو کداؽػت دمحم دوم کػي ٔػتر و پیػعوزی را بػي مؼػلمین
ٓ ٓ ٓ
بي ارمْان اورد؟ .او با هطای درد الٍد قطا می زهط کيَل ای ملت بي کػٕػار اَتمػاد هِویػطو زیػعا اهٌػا
بٍدهط کي ملت ام را بع َلیي من ـٍراهیطهط و ماهٍ ـطهط اػا پػالن ااسػاد مؼػلمین را بػي اذػعاْ در
ٓ
اورمو ای مؼػػلمین زمػػان ذٌػػاد ٔ ػعا رؽػػیطى اؽػػتو بایػػط ًمػػي یِدػػا ب ػعای پیػػعوزی دیػػن صػػطا بػػع
صیغیطو ًمي یِدا بعای هكعت دین هللا بي پا صیغدو بي پا صیغیط اا َطالت گم ـػطى را دوبػارى بػي
ذٌاهیان َعمي داریطو دوبارى امطن و ـٍِى و َغت مؼلمین را بي ذٌاهیان هؿان دًیطو دوبارى
َمع بن َبطالُغیغ ـٍیط کي در مملِت اش هیازموطی هبٍد اا بي او قط٘ي بطًوط.
ٓ
ای ذٍان بؿوٍ کي بیطار گع ـعؽ َالمي ا٘باؿ ًٍری بي اٍ چي مػی گٍیػطَل الػٍدگی روح امػطن
ّعبی را از دؿ پار کویطو ـُار امطن ذطیطو چپاوؿ و ّارت اقػٍؿ اهؼػاهی و کؿػتن أػعاد هػٍع
ٓ
بؿعی اؽت .دیطى ًمبؼتگی ان ادارت و ا٘تكاد میباـطو از این رًگظر دهیاًعگغ روز قػلر و
قػػٕا و مسبػػت و قػػمیمیت بػػي صػػٍد هضٍاًػػط دیػػط مگػػع ایوِػػي ریؿػػي ًػػای ّلػػه ایػػن امػػطن را
بؼػٍزاهیط .ایػػن امػػطن هؼػػبت بػي ؽػػن صػػٍدش ًوػػٍز اػػازى و ذػٍان اؽػػت ولػػی در زػػاؿ ازتنػػار و
ذػػان دادنو و اگػػع ًػػم همیػػعد بػػا صعى بػػا صودػػع صػػٍد اهتسػػار صٍاًػػط کػػعد .اػػازى ایػػن صٍدکؿػػی
چوطان ًم َدیب هیؼت زیعا این یک ٘اهٍن وبیُی اؽت کػي ًػع هػي ای روی ـػاص مػُیٕی
ؽػػاصتي ـػػٍد مسِػػم همػػی ماهػػطو و ؽػعاهدام بػػي صعابػػی مػػی گعایػػط و بُیػػط هیؼػػت کػػي میػعاث ًػػای
ٓ
دیوػػی و کلیؼػػاًای ان را یٌػػٍد بػػي ارث ببػػعدّ .عبیػػان در َلػػم و قػػوُت پیؿػػعٔتي اهػػط امػػا چػػٍن
ٓ
ازؼػػاس و روح را در صػػٍد کؿػػتي اهػػطودر دریػػای ًلمػػاهی صػػٍد ـػػواورهطو دریػػائی ک ػي ؽػػاز ٜان
هاپیطا اؽتو َماراٌػای بػاهِی بػا امػام هٌأػت و زیبػائی بػع ًمػي بواًػای دیوػی و کلیؼػائی بعاػعی
ٓ
داردو ادارت و ا٘تكاد انو ٘ماری اؽػت کػي یػک هٕػع ؽػٍد و میلیٍهٌػا اهؼػان صؼػارت میبیووػط.
ٓ
این َلم و داهؾ وؽیاؽت و زٍِمت کي اروپا بي ان أتضار میِوطو ذغ مؿػتی الٕػات اػٍ صػالی
و َاری از زٗیٗت چیغ دیگعی هیؼتو رًبعان اروپا صٍن ملتٌا را میمِوط و بُط درس مؼاوات
و َ ػػطالت اذتم ػػاَی و اَالمی ػػي زٗ ػػٍؽ بؿ ػػع میطًو ػػط.بىالت و ب ػػی َ ػػاریو م ػػی ص ػػٍارگی و ٔٗ ػػع
ٓ
مُوٍیو ؽعمایي امطن ٔعهگػی اؽػت .ملتػی کػي بٌػعى ای از وزػی اؽػماهی و َوایػت الٌػی هطاـػتي
ٓ ٓ ٓ
باـوط اصعین معز هبٍغ اهٌػا اؼػضیع بػعؽ و بضػار صٍاًػط بػٍدو امػطهی کػي اوٌػا دران ماـػین ًػای
بطاهط کؼی کي ٔٗه بعای صٍدش زهطگی می کوط ًیچ صیعی در او هیؼت .بي دصتعت بگػٍ بػا ٌ٘ٗػي
ًای بلوط و لباس ًای هازر صٍـبضت همیؿٍدو بي او بیامٍز ٔاومػي بوػت هبػی از هػا بیوػا و َایؿػي
ام المٍموین از ٘بعًا زیا می کعدهطو اگع ام ایمن هباـط ًیچ اؽامي ای هیؼتو اگع اؽػماْ هباـػط
ابػن زبیػعی در کػار هیؼػتو اگػع صوؼػاْ هبػٍد ٔعزهػطان ٌ٘عمػان ـػٌیط اش وذػٍد صػارذی هطاـػتوط.
مداًػػط بؼػػاز بػػاهٍو هػػي مػػعغ صػػاهگی" ا٘كػػي ًػػای ـػػیعین دمحمی و ؽػػلٓو هٍـػػتي ابٍـػػاکع مؼػػلم
زٌٕي هللا اُالیو ص91ا.
ٓ
پػ ای ذٍان زا و٘ت ان رؽیطى اا در این ؽعزمین مداًػط پػعور معداهػی چػٍن مسمػٍد ّغهػٍیو
ٓ
ازمطـاى ابطالیو قالح الطین ایٍبی و دمحم ٔػاار روی کػار ایػطو پػػ ًمػین زػا ا٘ػطام کػن اػا ٔػعدا
پؿػػیمان هؿػػٍیو ای ذػػٍان ؽعهٍـػػت امػػت دمحم اقػػلی هللا َلیػػي وؽػػلما بػػي دؽػػتان ـػػما ذٍاهػػان
اؽتو ای ذٍاهػان مؼػلمان ذٌػان اؽػالم موتٌػع یػک ٘یػام ذطیػط اؽػتو یػک ٘یػام کػي ؽعهٍـػت
این امت را بعای ًمیؿي اْیع دًطو پػ ـما ای ذٍاهان رًبعان این ٘یام باـػیطو ٘یػام کػي اػا ابػط
درج ااریش بػا ـػٍِى اؽػالم ـػٍدو ٘یػام کػي مٍذػب اسػٍؿ ٌَػیم و بػغرگ ـػٍد کػي ذٌػان را اْییػع
ٓ
بطًطو ٘یام کي ٌَمػت مؼػلمین را دوبػارى بػعای ذٌاهیػان هؿػان بطًػطو پػػ و٘ػت ان اؽػت کػي از
صٍاب بلوػط ـػٍی و زعکػت کوػیو ٘ػطم بػعداری اػا پیػعوزی ـػٍیو ایػن هكػیست ایػن بػعادر کٍچػک
ـما می باـط.
ومن هللا أٍیٖ
صطاوه ػػط ً ػػيچ َ ػػظري هضٍاًي ػػط داـ ػػت اگ ػػع دـ ػػمن ب ػػي رؽ ػػٍؿ ص ػػطا ص دؽتعؽ ػػا پي ػػطا ٛو ػػط ب ػػا
وذ ػػٍد اي ػػن ٛػػي ي ٚػػا از ـ ػػما زه ػػطى باـ ػػط و پل ػػ ٙچؿ ػػمٌايؾ زع ٛػػت ماٛو ػػط .بُ ػػط از اي ػػن گػٕت ػػيًا
ٓ
ذان بي ذان أعين اؼليم ٛعد .صطا بع او رزمت ٛوط.
ذو صوطؽَل
ٓ
رؽػ ػػٍؿ صػ ػػطا ص بػ ػػي او اذػ ػػازى داد اػ ػػا در قػ ػػٍٕؼ مداًػ ػػطان بػ ػػي ـػ ػػمار ايػ ػػط و امػ ػػام وًػ ػػايٓ يػ ػػٙ
رزمو ػػطى را ب ػػع ٌَ ػػطى گي ػػعدو و ايؿ ػػان در مي ػػان ٛؼ ػػاها ب ػػٍد ٛػػي صا ٌٛػػا را موتٗ ػػ ٜماٛعده ػػطو رؽ ػػٍؿ
ٓ
صػ ػػطا ص دربػ ػػارى او ٔعمٍدَلاگػ ػػاى باـػ ػػيط ٛػ ػػي او پؼػ ػػع صػ ػػٍبا اؽػ ػػت .زيػ ػػط دوؽػ ػػتا بوػ ػػام َمػ ػػارى بػ ػػن
زػ ػػغم از ًػ ػػم ؽػ ػػن و ؽػ ػػالٌاي صػ ػػٍد داـػ ػػتو در ًوگػ ػػام ٛوػ ػػطن زمػ ػػين اهػ ػػطٛا چػ ػػعت زد َمػ ػػارى بػ ػػن
زػ ػػغم بػ ػػطون ايوٚػ ػػي زيػ ػػط صبػ ػػع ـػ ػػٍد اؽػ ػػلسي اش را بعداـػ ػػتو رؽػ ػػٍؿ صػ ػػطا ص بػ ػػي او ٔعمػ ػػٍدَل اي
ٓ
ابٍر٘ػ ػ ػػادو در ان روز رؽػ ػ ػػٍؿ صػ ػ ػػطا ص مػ ػ ػػعدم را از اعؽػ ػ ػػاهطن مػ ػ ػػِمن و بعداـػ ػ ػػتن مػ ػ ػػاؿ وي بػ ػ ػػي
ـٍصا و يا ذطي موٍ ٔعمٍد.
در ذو ابٍؾَل
زيػ ػػط ًميؿػ ػػي در ًوگػ ػػام ذو ػ ػ و قػ ػػلر ًم ػ ػعاى و مػ ػػالزم رؽػ ػػٍؿ صػ ػػطا ص بػ ػػٍدو در ذو ػ ػ ابػ ػػٍؾ
پػ ػػعچم ٘بيلػ ػػي بوػ ػػا هدػ ػػار در دؽػ ػػت ايؿػ ػػان بػ ػػٍدو در قػ ػػٍراا ٛػ ػػي اوؿ در دؽػ ػػت دوؽػ ػػتؾ َمػ ػػارى
بػ ػػن زػ ػػغم ٘ ػ ػعار داـػ ػػتو رؽػ ػػٍؿ صػ ػػطا ص پػ ػػعچم را از او گعٔػ ػػت و بػ ػػي زيػ ػػط بػ ػػن جابػ ػػت دادَ .مػ ػػارى
ٓ ٓ
گػٕػ ػتَل اي رؽ ػػٍؿ ص ػػطا ص اي ػػا از م ػػن چي ػػغي ب ػػي ـ ػػما رؽ ػػيطى اؽ ػػت؟ ٔعم ػػٍدَل صي ػػعو ول ػػا ٘ػ ػعان
ٓ
مٗ ػػطم اؽ ػػتو پي ػػامبع ص ب ػػي زٕ ػػي ٘ػ ػعان زي ػػط اـ ػػارى ٔعم ػػٍدو و٘ت ػػا صطاوه ػػط رؽ ػػٍؿ ص ػػطا ص را در
ذو ػ ػ ػ ابػ ػ ػػٍؾ هكػ ػ ػػعت و يػ ػ ػػاري ٔعمػ ػ ػػٍد و مؼػ ػ ػػلماهان پيػ ػ ػػعوز ـػ ػ ػػطهطو زيػ ػ ػػط مؼ ػ ػ ػ وليت اٗؼػ ػ ػػيم
ٓ ٓ
ّويمتٌاي مؼلماهان را ٛي در ان ّغوى بطؽت اوردى بٍدهط بع ٌَطى گعٔتوط.
ٓ
بي ًوگام ؤات هٍى ان زنعت ص ًمعاى ايؿان بٍدَل
از اؽ ػػامي پؼ ػػع زي ػػط ب ػػن زارج ػػي رواي ػػت ـ ػػطى اؽ ػػت ٛػػي گػٕػ ػتَل م ػػا ه ػػغد پي ػػامبع ص ػػطا ص ب ػػٍديمو
يٚػ ػػا از دصت ػ ػعاهؾ ب ػ ػعاي رؽػ ػػٍؿ صػ ػػطا ص ٘اقػ ػػطي ٔعؽػ ػػتاد ٛػ ػػي بوػ ػػغد او بػ ػػعود زي ػ ػعا بچػ ػػي اش در
ٓ
اؽ ػػتاها ؤ ػػات ب ػػٍد .پي ػػامبع ا ٛػػعم ص بلو ػػط ـ ػػط و ب ػػي ًمػ ػعاى ايؿ ػػان ؽ ػػُط ب ػػن َب ػػادىو مُ ػػا ب ػػن
ذبػػٜو ابػػا بػػن ُٛػػب و زيػػط بػػن زارج ػػي و معداهػػا ديگػػعو بلو ػػط ـػػطهطو و مػػن هي ػػغ ب ػػا ايؿ ػػان رٔ ػػتمو
ٓ
بچ ػ ػػي ه ػ ػػغد رؽ ػ ػػٍؿ ص ػ ػػطا ص اوردى ـ ػ ػػطو در ز ػ ػػالا ٛػ ػػي صيل ػ ػػا او ػ ػػط او ػ ػػط هٕ ػ ػػػ م ػ ػػازدو گٍي ػ ػػا در
مؿٚيغى ٌٛوي اي ٘عار داـتو با ديطن اين زالت ؽضت بچيو چؿمٌاي مبارؾ رؽٍؿ
ٓ ٓ
زيط ٘عان را ذمٍاوري ماهمايطَل
زيط بن جابت ٔعمٍدَل ابٍبٚع س پيؾ من ٘اقطي ٔعؽتاد .بوغدش رٔتمو َمع بن صىاب هيغ هغد
ايؿان زامع بٍدو ابٍبٚع بي من گػٕتَل َمع بي من صبع دادى اؽت ٛي در ذو يمامي اُطاد
ٓ ٓ ٓ
زيادي از ٘اريان ٘عان ٛؿتي ـطى اهطو مكلست ديطم ٛي ٘عان را ذمٍ اوري ٛواو زيط بي َمع گػٕتَل
چگٍهي ٛاري را ٛي رؽٍؿ صطا ص اهدام هطادى اؽت اهدام دًيم؟ َمع گػٕتَل بي صطا ٘ؼم اين ٛار
صيع اؽت .زيط گػٕتَل َمع ًميؿي بي من اقعار ماٛعد اا اين ٛي صطاوهط بي من ـعح قطر َوايت
ٛعد بعاي اهدام ٛاري ٛي بي ايؿان ـعح قطر َوايت ٛعدى بٍد .ابٍبٚع بي زيط ٔعمٍدَل ـما ذٍان
َا٘لا ًؼتا ما ـما را متٌم هضٍاًيم ٛعد .ـما بعاي رؽٍؿ صطا ص ٛااب وزا بٍديو پػ
ٓ ٓ
ـايؼتي اؽت ٛي ٘عان را ـما ذمٍ اوري ٛويط .زيط گػٕتَل بي صطا اگع معا بي ذا بي ذا ٛعدن ًٌٍٛا
ٓ ٓ ٓ ٓ
امع ماٛعدهطو بعايم ؽضتاع از ذمٍ اوري ٘عان هبٍد .بوابعاين بي ذؼتدٍي ٘عان پعداصتم و ٘عان را
ٓ ٓ
از روي پٍؽتٌاو ؽوگٌاو بعگ درصتان صعما و از ؽيوي زأٌان ذمٍ اوري ماٛعدمو اا اين ٛي اصع
ؽٍرى بعاْة را با صغيمي بن جابت اهكاري يأتمو و بي ّيع از او با ٛؼا ديگع هطيطمَل
ٓ
اعذميَل «بيگمان پيْمبعي ادمحم هاما از صٍد ـما ااهؼاهٌاا بي ؽٍيتان امطى اؽتً .ع گٍهي درد و
ٓ
رهخ و بال و مكيبتا ٛي بي ـما بعؽطو بع او ؽضت و گعان ماايط .بي ـما َؿٖ ماورزدو و هؼبت بي
ٓ
مِموان داراي مسبت و لىٓ ٔعاوان و بؼيار مٌعبان اؽت .اگع اهان ااز ايمان بي اٍا روي بگعداهوط
اباٛا هطاـتي باشا و بگٍَل صطا معا ٛأا و بؼوطى اؽت ذغ او مُبٍدي هيؼت .بي او دؿ بؼتيام و
ٓ
ٛارًايم را بطو واگظار ٛعدى امو و او قازب پاداـا بغرگ اذٌان و ملٍٚت اؽمانا اؽت»[اٍبيَل
.]129 -128
ٓ ٓ ٓ
قسيٕي ًايػػا ٛي ٘عان در ان ذمٍ اوري ـطى بٍد اا مطت زيات ابٍبٚع قطيٖ هغد ايؿان و بُط از
ؤات او هغد َمع و و پػ از ؤات َمع هغد زٕكي بوت َمع بٍدهط.
موغلت زيط در هغد َمعَل
ٓ
َمع مٗام و موغلت زيط را ماـواصت و زٖ ازتعام و ارزش او را بي ذاي مااوردو و٘تا بي مؼأعت
اؿعيٓ مابعد و مطيوي موٍرى پايتضت ٛؿٍر اؽالما را اعؾ ماٛعدو زيط بن جابت را بي ذاهؿيوا
صٍد در مطيوي اهتضاب ماهمٍد .ي ٙمعابي و٘تا َمع بي زخ اؿعيٓ بعدهطو زيط را ذاهؿين صٍد
ٛعدو و بي ًوگام زخ دوم باز ايؿان را هيغ ذاهؿين صٍد ٘عار دادو و بي ًوگام ؽٕع ايؿان بي ـام
هيغ او را ذاهؿين صٍد همٍدو و صيلا ٛم اإاؽ ماأتاد ٛي َمع از ؽٕع بعگعدد و بي او باّا از
درصتان صعما را هطًطو َادت َمع اين بٍد ٛي بغرگان هاما و قازبان قالزيتٌاي َلما و
ٔعماهطًا و دٍَاگع را بعاي دٍَت دين بي ـٌعًا مأعؽتادو ولا زيط بن جابت را در مطيوي هگي
ماداـت و او را بي ذايػػا همأعؽتادو زيعا او صٍب ماداهؼت ٛي اً ٜمطيوي موٍرى بي زيط هياز
دارهطو هغد او َلٍما مايابوط ٛي هغد ديگعان همايابوط .و از ذملي ازتعاما ٛي َمع بعاي زيط
ماگظاـت يٚا اين بٍد ٛيو و٘تا با زيط ٛاري داـت صٍدش بي هغد او مارٔت و او را هغد صٍد ٔعا
هماصٍاهطو و ي ٙبار اميع المِموين َمع از او اذازة ورود صٍاؽتو زيط بي او اذازى داد و ٔعمٍدَل اي
ٓ
اميعالمِموين اگع ٛؼا را پيؾ من مأعؽتادي من صٍدم بوغد ـما ماامطمو َمع َعض ٛعدَل من
با اٍ ٛار دارم و هياز از من اؽت.
َمع بي ايؿان اُليم مادًط ٛي چگٍهي ٘ناوت ٛووطَل
َمع دريايػػا از َلم بٍد ٛي ؽعچؿمي اش هماصؿٚيطو با وذٍد ازتعام و ارزـا ٛي هؼبت بي زيط
٘اي ٜبٍد ٔعامٍش هما ٛعد ٛي او َالم ذٍاها اؽت و والبا ٛي هياز بي اُليم و ادعبي اؽتاد و
بغرگػتع هطاـتي باـوط صيلا ٛم ًؼتوطو بوابعاين َمع س از راًومايػػا و اٍذي او ّأ ٜهبٍدو بٍيژى
در امٍر زهطگا روزمعى با او بض ٜهماورزيطو زيعا اّلب ذٍاهان بي ادعبي ًاي ؽالموطان و بغرگان
هيازموطهطو و َمع از اين ادعبي هؼبت بي زيط دريِ هماٛعد .ـُبا روايت ماٛوطَل ٛي ميان َمع و ابا
ٓ
ابن ُٛب مضاقمياي اإاؽ أتادى بٍدو بي هغد زيط بن جابت امطهط و او را بين صٍدـان داور ٘عار
ٓ ٓ
دادهط اا در بين اهان داوري ٛوطو َمع گػٕتَل ما پيؾ ـما امطيم اا بين ما داوري ٛواو و اهؼان بايط
پيؾ داور در صاهي اش زامع ـٍد .زيط قطر ذايگاى را بعاي َمع صالا ٛعدى و بي ايؿان گػٕتَل اي
اميع مِموان ايودا ابوؿينا َمع بي او گػٕتَل اين اولين ًلما اؽت ٛي در ٘ناوات معاٚب ـطيو
ٔ
من در ٛوار صكم صٍد ما هؿيوم ًع دو ذلٍي او هؿؼتوطو ا ّبا ادَا ماٛعد و َمع اهٚار ماٛعدو
ٔ
زيط بي ابا گػٕتَل اميعالمِموين را از ؽٍگوط ياد ٛعدن مُاؼ ٛنو و من بعاي ٛؼا ّيع از ايؿان اين
ؽِاؿ را هٚعدى امو َمع هٌع و اٍذي زيط را بي ؽٍي اين مىلب ذلب ٛعدى ٛي بعاي ـما مواؽب
بٍد ٛي معا با ًع ٔعد مؼلمان ادر ٘ناوتا بعابع بطاها و با ديگعان ٔع٘ا هطارم.
زيط َمع را هكيست ماٛوطَل
وبعاها از ابا ٘البي روايت ماٛوطَل ٛي بي َمع صبع رؽيط ٛي ابٍمسدن جٕٗا با دوؽتاهؾ در
صاهياش ـعاب ماهٍـطو َمع راى أتاد و پيؾ ابٍمسدن رٔتو و هغد او بي ذغ ي ٙمعد ٛؼا ديگع را
هطيطو ابٍمسدن گػٕتَل اي اميعالمِموين اين بعاي ـما زالؿ و ذايغ هيؼتو صطاوهط ـما را از
ذاؽٍؽا و إتيؾ زا ت صكٍقا أعاد موٍ ٔعمٍدى اؽتَ .مع گػٕتَل اين ـضف چي ماگٍيط؟
ٓ ٔ
زيط بن جابت و َبطالعزمن بن ار٘م در اهدا زنٍر داـتوطو گػٕتوطَل اي اميع مِموان راؽت
يػأتم .و اهػػ ابػن مالػػ ٙروايػت ماٛوػطَل دو ٘بيلػػي اوس و صػغرج بػا ًمػػطيگع ٔضػع ٛعدهػطو ٘بيلػػي اوس
گػٕتوطَل ّؼي ٜمالئٚي زوٌ ٜپؼع راًبو و ٛؼا ٛي َعش ٌَيم بعاي او اٚان صٍرد ؽُط بن مُػا
و َاقم بن جابت ٛؼا ٛي زهبٍرًا از او زٕاًت ٛعدهػط و صغيمػي بػن جابػت ٛؼػا ٛػي رؽػٍؿ صػطا ص
ـٌادت او را بي ذاي ـٌادت دو هٕع پظيعٔتو از ما بٍدهػط٘ .بيلػي صػغرج گػٕتوػطَل زيػط بػن جابػت و ابػا
ٓ ٓ
بن ُٛبو مُا بن ذبٜو ابٍزيطو 4هٕعي ٛي در ٌَط رؽٍؿ صطا ص ٘ػعان را ذمػٍ اوري ٛعدهػط از مػا
ٔ
بٍدهط .مال ٙابن اهػ گػٕتي اهطَل بُط از ـٌادت َمع بن صىاب زيط بن جابت در مطيوي امػام مػا بػٍد.
و ـػُبا گػٕتػػي اؽػتَل يٚمعابػػي زيػػط بػن جابػػت ماصٍاؽػػتوط ٛػي بػػع ؽػٍاري ؽػػٍار ـػػٍهط ٛػي ابػػن َبػػاس
رٛاب را گعٔتو زيط گػٕتَل اي پؼع َمٍي پيامبع صطا ٛوار بعويط! ابن َباس گػٕتَل هيو ما بػا َلمػاْ و
بغرگػان ايوىػٍر رٔتػار مػاٛويم .و جابػت ابػن َبيػط گػٕتػي اؽػتَل ٛػي ًػيچ مػعدي را در صاهػي اش صػػٍش
ؽضناع و با و٘اراع از زيط هطيطى ام.
َلٍم ديگع ايؿان َالوى از ٔٗيَل
زيػػط ٔٗيٌػػا بػػا َلػػم بؼػػيار در مؼػػاي ٜميػعاث بػػٍدو رؽػػٍؿ صػػطا ص ٔعمػػٍدَل َػػالمتعين ـػػما بػػي ٔ ػعايل
ٓ
اميعاثا زيط ماباـطو در َلٍم ٘عان ٛعيم هيغ بؼيار مٌارت داـتوطَ .مع بن صىاب ٔعمٍدَل ًع ٛؼػا
ٓ
ٛي ماصٍاًط از ٘عان مديط مؼئلياي را بپعؽطو بايط هغد زيط بن جابت بعودو زيط از ذملػي هٍيؼػوطگان
وزا بٍدهطو ًعچي بع پيامبع ص هازؿ ماـطو ايؿان ماهٍـتو بُط از ذو يمامي در زمػان ابػٍبٚع
ٓ ٓ
٘ػعان را ذمػػٍ اوري ٛػػعدو چواهچػػي در گظـػتي بيػػان ـػػطو بُػػط مؼػلماهان را در زمػػان صالٔػػت زنػػعت
ٓ ٔ ٓ
َحمػػان بػػي صػػاوع پعًيػػغ از اصػػتالؼ بػػع يػػ٘ ٙػعان ذمػػٍ ٛػػعد .و ًمػػين ٘ػعات زيػػط ٛػػي مُػػعوؼ بػػي ٘ػعان
َحماها اؽت امعوز هغد مؼػلماهان مػٍرد اَتمػاد ماباـػط و زيػط بػي ّيػع از وزػا هيػغ هٍيؼػوطى و ٛااػب
رؽٍؿ صطا ص و ًمچوين ٛااب صلٕاي راـطينو ابٍبٚع و َمع بٍد.
يادگعٔتن او زبان َبعاها و ؽعياها راَل
ي ٙبار زيط در مسنع رؽٍؿ صطا زامع ـط بي او ٔعمٍدَلٛػتاب يٌٍد را اُليم بگيػعو زيػعا مػن از وػعؼ
ٓ
اهان بع ٛػتاب صٍدم اوميوان هطارم زيط گػٕتَل ي ٙماى هگظـػت ٛػي مػن زبػان يٌٍديٌػا را يػاد گػعٔتمو
ٓ
از وعؼ رؽٍؿ صطا ص بعاي اهان هامي هٍـتمو و ًوگػاما ٛػي بػعاي رؽػٍؿ صػطا ص هامػي ماهٍـػتوطو
ٓ ٓ
هامي را بعاي اهسنعت ص ماصٍاهطم .و در روايتا ديگع امطى اؽت ٛي زيط گػٕػتَل رؽػٍؿ صػطا ص بػي
ٓ
مػػن ٔعمػػٍدَل مػػن بػػي وػػعؼ ٘ػػٍما هامػػي مػػا ٔعؽػػتمو مااعؽػػم ٛػػي بػػع ان امػػأي يػػا ٛػػم ٛووػػط پػػػ زبػػان
ٓ ٓ
ؽعياها را ياد بگيع .بوابعاين در مطت 17روز ان را امٍصتم.
پوطًاي زيطَل
زيط با اين ٛي ٔعدي َالم و داهؿموط بٍد بؼيار معا٘ب رٔتار و اَماؿ ٘لب و وؽٍؽي ًاي هٕؼؾ
بٍدو و اين مىلب در هامياي ٛي بعاي ّابا بن ُٛب ٔعؽتادهط وامر اؽتو زيط گػٕتَل اما بُطو
صطاوهط زبان را متعذم ٘لب ٘عار دادى اؽتو و ٘لب را ًعٔا و چٍپاها ٘عار دادى اؽت ٛي زبان
ٓ
اؼليم ان اؽتو اگع ٘لب در اصتيار زبان باـط ؽضن مواؽب و مُتطؿ صٍاًط بٍدو و زبان ًيچ
ٓ
لْغش و اـتباًا را معاٚب هضٍاًط ـطو ايا ـعؼ و ّمعوت و ذٍاهمعدي را در ٛؼا ؽعاغ داريط ٛي
ٓ
پاؽطار گػٕتي ًايؾ هباـطو و اگاى بي َيٍب معدم هباـطو چٍن ٔعدي َيٍب معدم را مابيوط ولا از
ٓ ٔ ٓ
َيب صٍد باصبع اؽت ماهوط ٛؼا اؽت ٛي اهچي را ٛي بي ان مامٍر هؿطى اؽتو اهدام دًط.
اوالؼالما
زادجي ؤاتَل
ٓ ٓ
زيط اا ؽن 40ؽالگا بي هٍـتن وزاو و بُط از ان بي َلٍم ٘عان و روايت زطيثو ٔٗي و اعذمي و
ٓ
امٍزش مؼلماهان مؿٍْؿ بٍدو و در ؽاؿ ً 45دعي ؤات ٛعد .او ٔعدي بٍد ٛي ـايؼتگا اين را
داـت ٛي مؼلماهان بع او ّمگين و َغادار ـٍهط.
ابًٍعيعى ٔعمٍدَل امعوز داهؿموط و َالم اين امت ؤات ٛعدو بي اميط ايوٚي صطاوهط در ابن َباس
ـايؼتگا ذاهؿيوا ايؿان را ايداد بٚوط.
زنعت زؼان بن جابت اهكاري ؽعودى اهطَل
«بُط از ؤات زؼان و ٔعزهطش چي ٛؼا ديگع ـُع ماؽعايط
ٓ ٓ
و بُط از ؤات زيط بن جابت چي ٛؼا ديگع ماهطى ٛي بي َلٍم ايات ٘عاها بپعدازد».
ابن َمع ٔعمٍدَل صطاوهط بع ايؿان رزم ٛوطو داهؿموطاعين و َالمتعين معدم در زمان زنعت َمع
بٍد .ؽُيط بن مؼيب ٔعمٍدَل در ذوازى زيط بن جابت ـعٛت داـتمو ًوگاما ٛي در ٘بعش دٔن
ٛعدى ـطو ابن َباس ٔعمٍدَل ٘ؼم بي صطا ٛي امعوز َلم و داهؾ زيادي از دؽت رٔت.
اوك ػ ػ ػ ػ ػػو ىم ػ ػ ػ ػ ػػواره درآرزوي ف ػ ػ ػ ػ ػػارغ التحص ػ ػ ػ ػ ػػیله وپوش ػ ػ ػ ػ ػػیدف جام ػ ػ ػ ػ ػػو ي ویػ ػ ػ ػ ػ ػ ه و
فیلمم ػ ػػرداري ب ػ ػػود ،ك ػ ػػم ك ػ ػػم ب ػ ػػا فػ ػ ػرا رس ػ ػػیدف آخػ ػ ػرین روزى ػ ػػاي دوراف تحص ػ ػػیلش،
داشػ ػػت بػ ػػو آرزوىػ ػػایش مػ ػػه رسػ ػػید .بنػ ػػابراین ب ػ ػراي خریػ ػػد پی ػ ػراىن ماصػ ػػوص وارد
بازارى ػػاي پ ػػاریب ش ػػد .در بازگش ػػت س ػػري ب ػػو خان ػػو ي دوس ػػتش خ ػػانم «آف» زد
تػ ػ ػػا از او جهػ ػ ػػت شػ ػ ػػركت در جشػ ػ ػػن فػ ػ ػػارغ التحصػ ػ ػػیله خػ ػ ػػویش دعػ ػ ػػوت بعمػ ػ ػػل
آورد.
«آف» از لیلػ ػػه پرسػ ػػید :آیػ ػػا وتػ ػػیو ي جامػ ػػو ي فػ ػػارغ التحصػ ػػیله را مػ ػػه دانػ ػػه؟
او در پاس ػػخ گف ػػت:خیر! م ػػن فق ػػخ م ػػه دان ػػم ك ػػو ای ػػن تقلی ػػدي اس ػػت از فرىن ػػي
وا ي غرب!
«آف» گفػ ػ ػػت :خیػ ػ ػػر! اشػ ػ ػػتماه مػ ػ ػػه كنػ ػ ػػه؟ واوعیػ ػ ػػت ایػ ػ ػػن اسػ ػ ػػت كػ ػ ػػو روزگػ ػ ػػاري
دانش ػ ػػگاىهاي اس ػ ػػالمه ان ػ ػػدلب درجه ػ ػػاف غ ػ ػػرب ب ػ ػػو عن ػ ػػواف من ػ ػػاره ى ػ ػػاي عل ػ ػػم و
دان ػ ػػش ب ػ ػػو حس ػ ػػاب م ػ ػػه آمدن ػ ػػد ،ف ػ ػػارغ التحص ػ ػػیالف اروپ ػ ػػایه ای ػ ػػن دانش ػ ػػگاىها
ىم ػػین جام ػػو ی ػػا عم ػػاي عرب ػػه را ب ػػو عن ػػواف نش ػػاف ب ػػر نام ػػو ب ػػودف خػ ػویش در عل ػػم
و دانش ػػه ك ػػو توس ػػخ اس ػػاتید چی ػػره دس ػػت مس ػػلماف آموخت ػػو بودن ػػد ،ب ػػر ت ػػن م ػػه
كردند.
س ػ ػػان «آف» ىمانن ػ ػػد تی ػ ػػري ب ػ ػػر دؿ لیل ػ ػػه نشس ػ ػػت؛ كس ػ ػػه ك ػ ػػو عم ػ ػػري در راه
فراگیري فرىني غرب گذرانیده بود .زیر لب با خود زمزمو كرد:
پب ما مسلمانها اصل و اساسیم؟!
و بو یاد ساناف مادربزرگش افتادكو گفتو بود:
دخترـ شاصیت اسالمه ،ی شاصیت مػوزوف و متعػادؿ اسػت .لیلػه در حػاله از
دانشػػگاه -سػػوربن -فػػارغ التحصػػیل شػػد و بػػو زادگػػاىش بازگشػػت كػػو دلػػش ب ػراي
اندلب از دست رفتػو مػه سػوخت .ىمرنػین غػم سػالهایه راكػو درفراگیػري فرىنػي و
تمػػدف غربػػه از دسػػت داده بػػود ،مػػه خػػورد .او در حػػاله برگشػػت كػػو حامػػل تفكػػر و
رسػػالت جدیػػدي بػػود؛ در فكرآشػػنا سػػاختن فرزنػػداف جامعػػو ي خػػویش بػػا نقػػش تفكػػر
اسالمه در ساختار تمدف بشري و نجات آناف از سقوط در ور و ي افكػار و عقایػد
بیگانو بود.
او دیگر از با ي برج بلند فقخ بػو نظػاره مكتػب خانػو ي محلػه ده اكتفػا نمػه كػرد،
بلكػػو ضػػمن اینكػػو بػػا دیػػد احتػراـ بػػو آف مػػه نگریسػػت ،بعػػدىا كػػو داراي فرزندگردیػػد،
فرزنػػدانش را بػراي فراگػػرفتن فرىنػػي اسػػالمه و بػػومه بػػو آنجػػا فرسػػتاد تػػا عظمػػت از
دست رفتو را بار دیگر احیا كند.
میسازد .
چنانرػػو عػػدهای از مقتػػدیاف در کنػػار او بایسػػتند ایػػن خصوصػػیتی کػػو مناسػػب حػػاؿ
ىی کب جز اماـ نیست از بین میرود اما روش چهارـ کو گفتػو بػودیم جماعػت را
ت ػػرک کن ػػد؛ ای ػػن ک ػػار نی ػػز مناس ػػب نیس ػػت ،زیػ ػرا جماعػػت و تش ػػکیل صػ ػ ى ػػر دو
واجباند و در صورت عجز از یکی از آنها دیگری ساوخ نمیگردد .
آیا زنان می توانند با تنهای در پشت صف بایستند؟:
زف در صورتی کو زنػاف دیگػر بػا او نماشػند میتوانػد بػو تنهػایی پشػت صػ بایسػتد،
زیرا زف از لحاظ شرعی جایی در ص مػرداف نػدارد .بنػابراین ووتػی کػو وػرار گػرفتن
وی در بین ص مرداف ناممکن است میتواند بو تنهایی پشت ص نماز باواند .
صػلَّی اللَّ ِػو َعلَْی ِػو َوآلِ ِػو
مشکل اوؿ :ایجاد فاصلو در ص و این برخالؼ امر پیاممر َ
َو َسلَّ َم است چوف ایشاف بو چس اندف پاىا و مسدود کردف روزنوىا در ص دستور
داده است .
آیا نماز عید فرض کفایی است؟:
علماء در مورد حکم نماز عیدین اختالؼ نظر دارند :
-1ووؿ اوؿ اینست کو نماز عید سن مؤکده ىست ،و ایػن مػذىب امػاـ مالػک و
اماـ شافعی و ابن جریر مری و اماـ ابن کثیر ىست .
-2ووؿ دوـ اینست کو نمػاز عیػد فػرض کفػائی ىسػت ،و ایػن مػذىب امػاـ احمػد
ىست .
-3ووؿ سوـ اینست کو نماز بر ىر مرد مسلمانی فرض عین ىست ،و اگر کسػی
نمػػاز عیػػد ناوانػػد گناىکػػار ىسػػت ،و ایػػن مػػذىب امػػاـ ابػػو حنیفػػو و شػػیخ ا سػػالـ
ابن تیمیو و اماـ شػوکانی ،و از علمػاء معاصػر شػیخ ابػن بػاز و ىسػت(مذىب شػیخ
ابن عثیمین نیز ىمینست).
حکم پوشاندن پاها در نماز برای زنان:
در مورد اینکو در نماز چو وسمتهایی از بػدف زف شػامل عػورت نمیماشػد اختالفػاتی
بػػین علمػػاء دیػػن وجػػود دارد ،بعتػػی از علمػػاء فقػػخ ػػاىر کػػردف صػػورت را ىنگػػاـ
نمازجائز میدانند ،بعتػی دیگػر ن وشػیدف دسػتها و صػورت را جػائز میداننػد ،و ایػن
رأی جمهور علماء میماشد ،بعتی دیگر فقخ اىر کػردف صػورت و دسػتها و پاىػا
را ىنگ ػػاـ نم ػػاز ج ػػائز میدانن ػػد ،و ای ػػن رأی ام ػػاـ اب ػػو حنیف ػػو اس ػػت ،و م ػػذىب اب ػػن
تیمیو(ومذىب خود شیخ ابن عثیمین است).
امور مکروه در نماز:
– 1ملتفػػت شػػدف بػػو ایػػن ػػرؼ و آف ػػرؼ ،بػػا سػػر ویػػا چشػػم در نمػػاز مكػػروه
مهباشد .اما نظرانداختن بو آسماف حراـ است.
– 2انجاـ حركتهاي غیر ضروري در نماز كراىت دارد.
– 3بو ىمراه داشتن شیئ كو انساف را در نماز باود مشػغوؿ كنػد ،ىماننػد چیػزي
كػػو وزف داشػػتو ویػػا رنگارنػػي باشػػد ،كػػو در ایػػن صػػورت شػػاص را بػػو خػػود جلػػب
مهكند.
« – 4تاصر» یا گذاشتن دستىا بر روي خاصره یا تهیگاه.
اموری که نماز را باطل میکند:
براي ویاـ برخیزد ،اما ومل از وائم شدف كامل بدف آف را بیاد آورد ،برگشتو وتشهد
را مهخواند وبقیو نماز را ادامو مهدىد .اما أىل علػم عقیػده دارنػد كػو ایػن شػاص
باید ومل از سالـ ،دوبار سجده سهو كند .و این مس لو بو این خا ر است كو ویاـ
ناوصه بو نماز او اضافو شده است .واهلل أعلم.
– 4در صػػورته كػػو شػػاص مشػػكوؾ باشػػد كػػو آیػػا دو ركعػػت از نمػػاز را بػػو جػػاي
آورده ،و یا اینكو سو ركعت آف را انجاـ داده است ،وىیركداـ ازایػن دو احتمػاؿ
نزد او بر دیگري برتػري نداشػتو باشػد ،پػب بایػد شػ خػود را بػو یقػین تمػدیل كنػد.
بدین صورت كو ىمواره بػر عػدد كمتػر یقػین مهكنػد ،وآنگػاه در انتهػاي نمػاز وومػل
از سالـ دوباره سجده سهو مهكند.
مثال :اگر شػاص مشػغوؿ أداي نمػاز هػر باشػد ،ودر ركعػت دوـ خػود شػ كنػد،
یعنػه اینكػػو ندانػد كػػو ىػػم اكنػوف در ركعػػت دوـ اسػت یػػا ركعػػت سػوـ ،و ىػػی كػػداـ
ازایػػن دو احتمػػاؿ در ىػػنش بػػر دیگػػري برتػػري نیابػػد ،بایػػد بػػو عػػدد كمتػػر كػػو ىمػػاف
ركعت دوـ است یقین كرده وبقیو نماز را برا ین ممنا ادامو دىػد .و در انتهػای نمػاز
وومل از سالـ دوبار سجده سهو كند.
– 5اگػػر شػػاص در تعػػداد ركعػػاته كػػو ادا كػػرده اسػػت مشػػكوؾ باشػػد ،وندانػػد ك ػو
مثال دو ركعت را ادا كرده اسػت ،ویػا اینكػو سػو ركعػت را بػو انجػاـ رسػانیده اسػت،
امػػا یكػػه از ایػػن دو احتمػػاؿ را بػػر دیگػػري برتػػري دىػػد ،آنگػػاه اسػػت كػػو بایػػد بػػر
احتمػػاؿ أرجػ یقػػین كنػػد .خػػواه ایػػن احتمػػاؿ عػػدد كمتػػر باشػػد ،یػػا بیشػػتر .وپػػب از
سالـ دوبار سجده سهو نموده ودو باره سالـ مهدىد.
ووتػی اسػػت کػػو نمػػاز عشػا در آف خوانػػده نمػػی شػػود .چػػوف ووػت آف تمػػاـ شػػده اسػػت ،مگػػر
اینکو انساف خواب رفتو باشد یا فراموش کرده باشد.
ص ػ ػالَةٍ أَو نَ ِسػ ػػیَها ْ ا
ػاـ َعػ ػ ْػن َ
ِ ِِ
پیاممرص ػ ػلَّی اللَّػ ػػوُ َعلَْیػ ػػو َوآلػ ػػو َو َس ػ ػلَّ َم مػ ػػی فرمایػ ػػدَ «:مػ ػ ْػن نَػ ػ َ
َ زی ػ ػرا
َ َکرىا»[بااری ( ،)597و مسلم (.])684 ،680
یعنی« :ىر کسی از نمازی خواب رفت یا آف را فراموش کرد ىر ووت آف را بو یػاد آورد آف
را باواند».