Lepkość dynamiczna – zjawisko powstawania w cieczy naprężeń statycznych oraz tarcia

wewnętrznego przesuwających się obok siebie warstw o niewielkiej grubości.

μ=
τ
[
γ̇
Pa ∙ s=
kg
m∙ s ]
Lepkość kinematyczna – stosunek lepkości dynamicznej do gęstości cieczy.

[ ]
2
η m
υ=
ρ s
Podczas przepływu cieczy rzeczywistej występują siły tarcia wewnątrz samej cieczy i w sąsiedztwie
ścian przewodu. Straty te przekładają się w sposób wymierny na zużycie energii podczas pompowania
oraz na awaryjność urządzeń i sieci transportujących ciecze.
Liczba Reynoldsa dla przewodów okrągłych wynosi:
V ∙d
ℜ=
υ
Liczba Reynoldsa jest wskaźnikiem do ustalania momentu przejścia cieczy z ruchu laminarnego w
burzliwy:

 ℜ≤ 2320 – w przewodzie panuje zawsze ruch laminarny,

 ℜ≥ 2320 – w przewodzie przepływ jest burzliwy lub laminarny w zależności od warunków
badawczych,
 ℜ> 50000 – panuje wyłącznie ruch burzliwy.
Pod względem lepkości ciecze dzielimy na dwa rodzaje tzw. ciecze o stałej lepkości, newtonowskie i
nienewtonowskie tj. takie, które mają lepkość niestałą zależną od działania siły stycznej. Układami
nienewtonowskimi są między innymi są zawiesiny i układy koloidalne.
Hydrodynamiczne prawo Newtona wprowadza pojęcie lepkości płynu.
τ =μ ∙ γ̇
Prawo Poiseuille’a – zależność między strumieniem objętości cieczy a jej lepkością.
Prawo Stokesa – prawo określające siłę oporu, działającą na ciało w kształcie kuli, poruszające się w
płynie.

Graniczna liczba lepkościowa [η] – jest parametrem lepkości dla roztworu o prawie zerowym
stężeniu.
Pomiarów lepkości dokonujemy za pomocą różnych lepkościomierzy (wiskozymetrów). Najczęściej
używa się wiskozymetru kulkowego (Höpplera) lub kapilarnego (Ostwalda).
W pomiarach wiskozymetrycznych porównuje się lepkości czystego rozpuszczalnika i rozcieńczonych
roztworów polimeru w tym rozpuszczalniku. Można to zrobić, stosując różne pojęcia.
Wiskozymetr kulkowy (Höpplera)
Lepkościomierze kulkowe np. Höpplera, opierają się na prawie Stokesa. W myśl tego prawa, opór
(R), stawiany przez ciecz o lepkości, ciału stałemu o promieniu (r), opadającemu z szybkością v
R=6 πμrv
Znając promień r opadającej kulki, prędkość opadania v gęstość kulki i gęstość cieczy, można obliczyć
lepkość w jednostkach bezwzględnych.
Wiskozymetr kapilarny, Ostwalda (lepkość względna).

W metodzie wiskozymetrycznej opartej na pomiarach prędkości przepływu badanej cieczy przez

kapilarę korzysta się z prawa Poisseuille’a, z którego wynika, że objętość (V) cieczy, wypływającej w
czasie t, przez rurkę o promieniu r i długości l pod działaniem różnicy ciśnień (p1-p2), wynikającej z
różnicy poziomów cieczy w dwóch ramionach rurki) wynosi:
4
π ∙r ∙ ∆ p ∙ t
μ=
8 ∙ l∙ V