CORRELATIVE CONJUNCTIONS [DENKLİK-PARALELLİK BAĞLAÇLARI ]

NOT ONLY... BUT (ALSO) “Yalnızca … değil, aynı zamanda da...”

BOTH... AND “Hem… hem de …”
EITHER… OR “Ya… ya da...”
NEITHER… NOR “Ne… ne de...”

Bu bağlaçlar, denklik bağlaçlarıdır. İKİLİ olarak kullanılır ve PARALEL YAPILAR olarak da

bilinir. Paralel yapı denmesinin nedeni iki bağlacın da arkasından aynı kelime türünün ya da gramer
yapısının gelmesidir. Yani, sıfat kullanıldıysa yine sıfatla devam edilmeli, zarf kullanıldıysa zarf ile
tam cümle kullanıldıysa tam cümle ile devam edilmelidir.
“Not only” sonrası SVO var ise ”but also” sonrası da SVO gelmek zorundadır!
“either” + sıfat kullanılmış ise “or” + sıfat kullanılmak zorundadır.

1) NOT ONLY... BUT (ALSO) = “Yalnızca … değil, aynı zamanda da...”

1
Bu bağlaçla iki cümle birbirine bağlandığı zaman; NOT ONLY cümlenin başında ise arkasından gelen
cümle DEVRİK olmalıdır.
Not only did the fire destroy the forests but it also destroyed the settlements. Yangın sadece
ormanları değil, yerleşim yerlerini de yok etti. [ NOT ONLY yapısı cümlenin başında
kullanılmış ve ilk cümle devrik kurulmuştur.]
Not only you but also your brother doesn’t study lesson. Sadece sen değil ayrıca kardeşin de
ders çalışmıyor. [ iki isim bağlanmıştır.]
During the trip, the students not only visited the ancient ruins but swam in the sea as well/too.
Okul gezisi sırasında öğrenciler sadece antik kalıntıları ziyaret etmekle kalmadı, denizde de
yüzdü. [ İki fiil bağlanmıştır.] ALSO yapısı kullanılmadan cümlenin sonunda “AS WELL
& TOO” kullanılarak da aynı anlam verilebilir.
NOT ONLY yapısındaki only yerine JUST & MERELY & SIMPLY & SOLELY
kullanılabilmektedir.
I will not just take this course, but also abide by the schedule. Sadece bu kursu almakla
kalmayacağım, aynı zamanda programa da uyacağım.

“NOT ONLY... BUT ALSO” X “NO(T)… BUT” Farkı

NO(T)… BUT = “... değil de şu ...” anlamındadır. Yani but yapısından öncekine değil
sonraki yapıya vurgu yapılmaktadır. Ayrıca “not ... but instead” kullanımı da mevcuttur.
Bu kalıp “no + noun (isim) + but” şeklinde kullanılabilir. Ayrıca, “not... but” veya
“nobody but…” , “nothing but…”, “nowhere but…” gibi kullanımları da mevcuttur.
Not Ahmet, but Mehmet come with me please! Ahmet değil, Mehmet benimle gelsin lütfen!
[sadece ikinciyi kapsar-Mehmet ]
This story is not about the past, but about the future. Bu hikâye geçmiş hakkında değil
gelecek hakkındadır.
Some whales, including the blue whale, don’t have teeth but instead something called
baleen. Mavi balina gibi bazı balinaların dişleri yoktur, bunun yerine balina kemiği denen
birşeye sahiptirler.

2) BOTH... AND= “Hem… hem de …”

İki cümleyi birbirine bağlayamaz. Kullanıldığı cümle mutlaka OLUMLUDUR. Ayrıca iki özneyi
bağladığında cümlenin fiili çoğul olmalıdır. [ “NEITHER ….. NOR” bağlacının tam tersidir. ]
2
 Elif is both clever and hardworking. Elif hem zeki hem de çalışkan.
Both Alan and George live in London. Hem Alan hem de George Londra’da yaşıyor.
She listened to her teacher both silently and respectfully. O öğretmenini hem sessizce hem de
saygılı bir şekilde dinledi.

3) EITHER… OR = “Ya… ya da...”

Benzer görevdeki iki kelimeyi bağlayabildiği gibi iki cümleyi de birbirine bağlayabilir. Cümle
BAŞINA gelip özneleri birleştirdiğinde or bağlacından sonraki kelime tekilse cümlenin fiili de TEKİL
olur, çoğulsa fiil de ÇOĞUL olur.
You can write either in ink or with a pencil. Ya kurşun kalemle ya da mürekkepli kalemle
yazabilirsin. [ iki zarf bağlanmıştır.]
Either they will pay in cash now, or they will take loan from the bank. Ya peşin ödeyecekler ya
da bankadan kredi çekecekler. [ iki cümle bağlanmıştır.]

“Either… or” yapısı eğer OLUMSUZ bir cümlede kullanılırsa anlamı aşağıdaki cümlede
olduğu gibi “ne… ne de” olur.
She couldn’t either speak or cry at that moment. O anda ne konuşabildi ne de ağlayabildi.

4) NEITHER… NOR = “Ne… ne de...”

Benzer türdeki iki kelimeyi birbirine bağlar. İki cümleyi birbirine bağladığında NOR bağlacından
sonra gelen cümle devrik kurulur. Olumlu cümlede kullanılıyor olsa da cümleye olumsuz anlam verir.
[ yapıca OLUMLU- anlamca OLUMSUZ]
Neither me nor my brother can play the guitar. Ne ben ne de kardeşim gitar çalamıyoruz. [ iki
isim bağlanmıştır.]
She was neither hardworking nor willing. O ne çalışkandı ne de istekliydi. [iki sıfat
bağlanmıştır.]
I neither speak English, nor can I speak French. Ne İngilizce ne de Fransızca konuşabiliyorum.
[ İki cümleyi birbirine bağlarken ikinci cümle devrik olur.]

Not only… but also sadece o değil aynı zamanda bu [ her ikisini de kapsar ]
Not...but ilki değil ikincisi [ sadece ikinciyi kapsar ]
Both... and hem o hem o [ her ikisini de kapsar ] = not only… but also
Either... or ya o ya da öbürü [ ikisinden birini kapsar ]
Neither... nor ne o ne de öbürü [ikisini de kapsamaz ]