T.C.

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ-CERRAHPAŞA
Kimya Mühendisliği Bölümü

Dersin Kodu: KIMU4109 Dersin Adı: PROSES KONTROL

Dersin Öğretim Üyesi: Lutfullah M. SEVGİLİ Sınav Türü: Ara Sınav
Sınav Tarihi ve Süresi: 13.04.2023 / 60 dakika Öğrenci No:
Öğrenci Ad-Soyad: İmzası:

1. Bir proses aşağıdaki diferansiyel denklemle tanımlanmıştır.

𝑑𝑦
+ 4𝑦 = 2
𝑑𝑡
denklemini y(0)=1 şartı için Laplace dönüşümü ile çözün. Ayrıca bu prosesin ulaşacağı son değeri bulun.

2. .

Şekildeki sabit hacimli proses için bir kontrol sistemi tasarlanmak isteniyor. Bunun için öncelikle bu
sistemin hangi değişkenlerinin kontrol edilmesi ve hangi değişkenler yardımı ile de bu kontrol işlemlerinin
gerçekleştirilebileceği araştırılmalıdır. Bu nedenle size, bu proseste kararlı durumdan sapıldığında hangi
değişkenleri kontrol etmemiz gerektiği, bu kontrol işlemini gerçekleştirmek için hangi değişkenleri
ayarlamanın uygun olacağı konusunda danışılmıştır. Siz de serbestlik derecesini kullanarak bu prosesi
kontrol edebilmek için gerekli analizi yapın.

3. 3 m3/dk

3 m3/dk
Kesit alanı 20 m2 olan bir tanka bir yandan 3 m3/dk debi ile sıvı akışkan beslenmekte diğer taraftan bir
çıkış borusu yardımı ile şekildeki gibi boşaltılmaktadır. Çıkış debisi seviye ile lineer olarak değişmekte
olup vananın direnci 2 dk/m2’dir. Buna göre,
a) Seviye ile giriş akımı debisi oranını veren transfer fonksiyonunu bulun. b) Giriş debisi 3
m3/dk’dan 3.5 m3/dk’ya aniden artarsa, başlangıçta 3 m değerinde olan seviyenin zamanla
nasıl değişeceğini bulun. c) Seviyenin ulaşacağı son değer ne olur? Bu değere ne kadar süre
sonra ulaşır?
4. Elektrikle ısıtılan bir prosesin ikinci mertebe dinamik gösterdiği bilinmektedir. Verilen parametre
değerleri K=5 °C/kW, =4 dk ve =0.5 şeklindedir. Proses başlangıçta 60°C’ta yatışkın durumda ve
ısıtıcı girdisi 25 kW olup aniden 30 kW’a çıkıp bu değerde sabit kalırsa,

Soru No 1 2 3 4
İÜC-KMPÇ 1 3 2 2
 T.C.
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ-CERRAHPAŞA
Kimya Mühendisliği Bölümü

a) Proses sıcaklığının zamanın fonksiyonu olarak bağıntısı nedir?

b) Gözlenen maksimum sıcaklık ne olacaktır?
c) Ne kadar süre sonra kararlı hale ulaşır?
d) Yeni kararlı halde prosesin son sıcaklığı ne olur?

Soru No 1 2 3 4
İÜC-KMPÇ 1 3 2 2