İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ-CERRAHPAŞA

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ
 ASPEN UYGULAMALARI

1. Sıvı-Buhar Dengesi (T-xy diyagramı)-

Kabarcık Noktası, Çiy Noktası Hesaplamaları
2. Pompa-Kompresör-Vana-Türbin Tasarımı
3. Absorpsiyon- Kristalizasyon -Flash ayırıcı
4. Distilasyon-Rektifikasyon

2
 SIVI-BUHAR FAZ DENGESİ- TXY
DİYAGRAMI ÇİZİMİ

 Kimyasal proses tasarımı genellikle sıvı karışımların ayrılması ile ilgilidir ve

çoğunlukla sıvı faz termodinamik özelliklerinin belirlenmesi gerekmektedir.
 Sıvı karışımların termodinamik özelliklerinin belirlenmesi, distilasyon,
ekstraksiyon veya absorpsiyon kolonları gibi ekipmanlarının tasarımında
önemli bir konu durumundadır.
 Bu nedenle, kimyasal proses simülasyonunda sıvı karışım özelliklerini
belirlemek (aktivite katsayısı vb.) için doğru bir modele ihtiyaç
duyulmaktadır.
 Bu kapsamda, UNIFAC (Uniquac Functional Group Activity Coefficient-
Uniquac Grup Aktivite Katsayısı) yöntemi öne çıkmaktadır.

3
 SIVI-BUHAR FAZ DENGESİ- TXY
DİYAGRAMI ÇİZİMİ

 UNIFAC yöntemi, düşük ve orta basınçlarda ve 300 ile 425 K

arasındaki sıcaklıklarda, elektrolit olmayan, polimerik olmayan
karışımlarda termodinamik özelliklerin belirlenmesi ve sıvı faz aktivite
katsayılarının kestirimi için güvenilir ve hızlı bir yöntemdir.

 Ayrıca, UNIFAC yöntemi moleküller arasındaki çekim kuvvetlerini

diğer bir ifadeyle etkileşim parametrelerinin belirlenmesinde de
kullanılır.

4
 SIVI-BUHAR FAZ DENGESİ- TXY
DİYAGRAMI ÇİZİMİ

 İkili bir sistem için (Etanol-su) buhar-sıvı (sıcaklık-bileşim,

T- xEtanol yEtanol) faz diyagramını elde etmek

5
 Etanol-su sistemi için T-xy diyagramı

6
 Aspen prosedürü
Soru: Etil Alkol-Su ikilisi için etil alkolun molce 0.1 adımlı artan değerleri için
atmosfer basıncı altında T-xy diyagramı çiziniz.

1_Komponentler (Etanol ve su) seçilir.

7
 Aspen prosedürü

2_Method (UNIFAC) seçilir.

8
 Aspen prosedürü
3_Sağ üstte bulunan Analysis penceresinde bulunan Binary seçeneğine girilir.
Molce 0.1 artımlı değerler elde etmek için 0-1 arasını 10 eşit parçaya bölmeyi
sağlamak için number of point 10 olarak seçilir. Basınç 1 atm veya 1.01325 bar
olarak girilir.

9
 Aspen prosedürü
4_Program çalıştırıldığında T-xy diyagramı elde edilir:

10
 Aspen prosedürü
Aynı soruyu Method: İdeal olarak seçip çözünüz. Ve elde edilen T-xy
diyagramlarını karşılaştırınız.

11
 Kabarcık Noktası, Çiy Noktası Hesaplamaları

 Buhar-sıvı faz değişimlerindeki sınırlara kabarcık noktası ve çiy

noktası adı verilir .

 Kabarcık noktası : Bubble point : Kabarcık noktası, bir çözeltinin

buharlaşmaya başlamasıyla (sabit basınçta) ilk buhar kabarcığını
oluşturduğu sıcaklıktır. Saf bir sıvı ise, o zaman kabarcık noktasına
kaynama noktası denir. Ancak, çözelti iki veya daha fazla bileşenden
oluşuyorsa, çözeltinin kaynama noktası saf çözücüden farklıdır ve
kabarcık noktası olarak adlandırılır.
 Çiy Noktası : Dew point : Bir sıvının buharının, buharın yoğunlaşmasına
başlayarak ilk sıvı veya çiy kabarcığını oluşturduğu sıcaklıktır.

12
 Kabarcık Noktası, Çiy Noktası Hesaplamaları

Çiy noktası
(Dew point )eğrisi

Kabarcıklanma noktası
(Bubble point) eğrisi

13
 Aspen prosedürü
Soru: Benzen - Toluen ikili karışımı için bubble ve dew point hesabı yapınız.

1_Komponentler (Benzen ve toluen) seçilir.

14
 Aspen prosedürü

2_Method (UNIFAC) seçilir.

15
 Aspen prosedürü
2_Analysis kısmından mixture seçeneği üzerinden açılan ekrandan karışım ve
özellikleri girilir. Benzen 50 kmol/h, toluen 50 kmol/h

16
 Aspen prosedürü
2_Analysis kısmından mixture seçeneği üzerinden açılan ekrandan ‘variable’
seçilir. Sıcaklık 25 C ve basınç 1 atm olarak girilir.

17
 Aspen prosedürü
Bubble ve Dew point hesaplatabilmek için Properties to report bölümünden
new seçilir. Burada ilgili parametreler aratılarak rapor formatı oluşturulur.

18
 Aspen prosedürü
Run Analysis tıklanarak ilgili sonuç ve grafiğe ulaşılır.

19
 Aspen prosedürü
Run Analysis tıklanarak ilgili sonuç ve grafiğe ulaşılır.

20