1936 SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETLER BİRLİĞİ ANAYASASI

(TEMEL KANUNU)
Kremlin, Moskova Çeviren: Enes Helvayiyen 5 Aralık 1936

BÖLÜM 1: SOVYET TOPLUMUNUN İNŞASI

Madde 1: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği işçi ve köylülerin sosyalist devletidir.
Madde 2: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin politik temelini, toprak sahipleri ile
kapitalistlerin devrilmesi ve proletarya diktatörlüğünün kurulması ile büyüyen ve güçlenen Emekçi
Halkın Vekilleri Sovyeti oluşturur.
Madde 3: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliğinde tüm iktidar, kırda ve şehirde Emekçi Halkın
Vekilleri Sovyetleri şahsında emekçi halka aittir.
Madde 4: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliğinde ekonomik temeli; kapitalist ekonomik
sistemin tasfiyesi, üretim araç ve gereçlerinde özel mülkiyetin kaldırılması ve insanın insan
tarafından sömürülmesinin yok edilmesiyle sağlamlaşmış sosyalist ekonomik sistem ve üretim
araçları üzerindeki sosyalist mülkiyet oluşturmaktadır.
Madde 5: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliğindeki sosyalist mülkiyet, ya devlet mülkiyeti (tüm
halkın mülkiyeti) ya da kooperatif ve kollektif çiftlik mülkiyeti (kolektif bir çiftliğin mülkiyeti ya da
bir kooperatif birliğin mülkiyeti) biçimindedir.
Madde 6: Topraklar, doğal kaynaklar, sular, ormanlar, değirmenler, fabrikalar, madenler,
demiryolları, deniz ve hava taşımacılığı, bankalar, posta teşkilatları, telgraf ve telefonlar, devlet
tarafından örgütlenen büyük tarım işletmeleri (devlet çiftlikleri, makine ve traktör istasyonları vb.),
belediye işletmeleri, kentlerde ve sanayi bölgelerindeki konutların mevcudu devletin
mülkiyetindedir, yani halkın ortak malıdır.
Madde 7: Kollektif çifliklerde ve kooperatif kuruluşlardaki; kamu işletmeleri, hayvanlar ve
hayvancılık ekipmanları, ürünler ve ortak binaları, onların toplumsal mülkiyetini/sosyalist
mülkiyetini oluşturur. Kollektifteki köylülerden her biri, tarımsal artel statüsü gereğince kollektif
çiftlik işletmesinden elde ettiği gelirler haricinde, hane halkının kendi kişisel kullanımı için küçük
bir çiftlik arsasına, bu toprak üzerinde bir yan işletmeye, bir eve, hayvanlara ve küçük tarım
aletlerine sahiptir.
Madde 8: Kollektif çiftliklerin kullanımındaki topraklar, ücretsiz ve süresiz olarak kullanılmaları
amacıyla, yani sürekli ve kalıcı olarak verilmiş ve güvence altına alınmıştır.
Madde 9: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliğinde egemen olan sosyalist ekonomik sistemin
yanı sıra, köylülerin kişisel emeklerine dayalı ve emek sömürüsünü dıştalayan küçük çiftliklerine ve
küçük zanaata (küçük özel ekonomiye) yasal olarak izin verilmiştir.
Madde 10: Yurttaşların kendi çalışmalarıyla elde ettikleri gelir ve tasarruflar, konut ve konut
eşyaları, kişisel ihtiyaç ve konfor eşyaları üzerinde kişisel mülkiyet hakları ve yurttaşların bu kişisel
mülkiyet üzerindeki miras hakkı yasalarla korunmaktadır.
Madde 11: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliğinin ekonomik yaşamı; toplumsal refahı
arttırmak, emekçilerin maddi koşullarını sürekli olarak iyileştirmek ve kültürel seviyelerini
yükseltmek, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliğinin bağımsızlığını güçlendirmek ve savunma
kapasitesini arttırmak amacıyla devlet tarafından hazırlanan ulusal ekonomik plan ile belirlenip
yönetilecektir.
Madde 12: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliğinde çalışma, çalışabilecek olan her yurttaş için
“çalışmayan yememeli de” ilkesine göre bir görev ve onur borcudur. Sovyet Sosyalist
Cumhuriyetler Birliğinde uygulanan sosyalist ilke şudur: “Herkesten yeteneğine göre, herkese
emeğine göre.”

BÖLÜM 2: SOVYET DEVLETİNİN İNŞASI

Madde 13: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği, eşit haklara sahip Sovyet Sosyalist
Cumhuriyetlerin gönüllü birliği temelinde kurulan bir federal devlettir, şöyle ki:
Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti
Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Belarus Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Ermenisten Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Türkmenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Tacikistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Kırgızistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Karelo-Fin Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Litvanya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Letonya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Estonya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Madde 14: Devlet otoritesinin en yüksek organları ve hükümet organları tarafından temsil edilen
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin yetki alanı şunları içerir:
a. Birliğin uluslararası ilişkilerde temsili, diğer devletlerle yapılan antlaşmaların sonuçlandırılması
ve onaylanması;
b. Savaş ve barış sorunları;
c. Yeni cumhuriyetlerin Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliğine kabulü;
d. SSCB Anayasası’na uyulmasının kontrol edilmesi ve Birlik Cumhuriyetleri Anayasaları’nın
SSCB Anayasası’na uygunluğunun sağlanması;
e. Birlik Cumhuriyetleri arasındaki sınır değişikliklerinin onaylanması;
f. Birlik Cumhuriyetlerinde yeni bölgelerin oluşumlarının ve yeni Özerk Cumhuriyetlerin
oluşmasının onaylanması;
g. SSCB savunmasının örgütlenmesi ve SSCB’nin tüm silahlı kuvvetlerinin yönetilmesi;
h. Devlet tekeli temelinde dış ticaret;
i. Devlet güvenliğinin sağlanması;
j. SSCB ulusal ekonomik planlarının oluşturulması;
k. Birlikte, Cumhuriyetlerde ve yerel bütçelerde uygulanan vergi ve gelirlerin yanı sıra, SSCB’nin
devlet bütçesinin onaylanması;
l. Birlik açısından önem taşıyan; bankaların, sanayi ve tarım işletmelerinin ve ticaret işletmelerinin
idaresi;
m. Ulaştırma ve iletişimin idaresi;
n. Para ve kredi sisteminin yönetimi;
o. Devlet sigortasının örgütlenmesi;
p. Kredilerin yükseltilmesi ve kredi verilmesi;
q. Arazi ve doğal kaynaklar ile sular ve ormanların kullanımı için temel ilkelerin oluşturulması;
r. Eğitim ve halk sağlığı hakkında temel ilkelerin ve alanların oluşturulması;
s. Ulusal ekonomik istatistiklerin tek tip bir sisteminin örgütlenmesi;
t. Çalışma mevzuatının ilkelerinin oluşturulması;
u. Yargı sistemi ve yargılama usulü üzerine mevzuat; ceza kanunu ve medeni kanun;
v. Birliğin yurttaşlarına dair yasalar ve yabancıların haklarına dair yasalar;
w. Birlik’te genel af düzenlenmesi.
Madde 15: Birlik Cumhuriyetlerinin egemenliği, SSCB Anayasası’nın 14. maddesinde belirtilen
hükümler hususunda sınırlıdır. Bu hükümler dışında her Birlik Cumhuriyeti, devlet otoritesini
bağımsız olarak kullanır. SSCB, Birlik Cumhuriyetleri’nin egemenlik haklarını korur.
Madde 16: Her Birlik Cumhuriyeti, o Cumhuriyetin kendine özgü özelliklerini dikkate alan ve
SSCB Anayasası ile tam uyumlu olarak hazırlanan kendi Anayasasına sahiptir.
Madde 17: Her Birlik Cumhuriyeti’nin SSCB’den ayrılma hakkı saklıdır.
Madde 18: Birlik Cumhuriyeti toprakları, onun rızası olmadan değiştirilemez.
Madde 19: SSCB yasaları, her Birlik Cumhuriyeti topraklarında aynı güce sahiptir.
Madde 20: Bir Birlik Cumhuriyeti Yasası ile Birlik Yasası arasında uyuşmazlık yaşanması halinde,
Birlik Yasası uygulanır.
Madde 21: SSCB’nin tüm yurttaşları için tek bir ‘Birlik Yurttaşlığı’ kurulmuştur. Bir Birlik
Cumhuriyeti’nin tüm yurttaşı, SSCB yurttaşıdır.
Madde 22: Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti Altay, Krasnodar, Krasnoyarsk,
Ordjonikidze, Maritime ve Khabarovsk topraklarından; Archangel, Vologda, Voronezh, Gorky,
Ivanovo, Irkutsk, Kalinin, Kirov, Kuibyshev, Kursk, Leningrad, Molotov, Moskova, Murmansk,
Novosibirsk, Omsk, Orel, Penza, Rostov, Ryazan, Saratov, Sverdlovks, Smolensk, Stalingrad,
Tambov, Tula, Chelyabinsk, Chita, Chkalov ve Yaroslavl bölgelerinden; Tatar, Başkurt, Dağıstan,
Buryat-Moğol, Kabardey-Balkar, Kalmık, Komi, Kırım, Mari, Mordov, Volga Alman, Kuzey
Osetya, Udmurt, Çeçen-İnguş, Çuvaş ve Yakut Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri; ve Adige,
Yahudi, Karaçay, Oyrat, Hakas ve Çerkes Özerk Bölgelerinden oluşmaktadır.
Madde 23: Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Vinnitsa, Volın, Voroşilovgrad(Luhansk),
Dnipro, Drohobıç, Jıtomır, Zaporijya, İzmail, Kamyanets-Podilski, Kiev, Kirovohrad, Lviv,
Mıkolayiv, Odessa, Poltava, Rivne, Stalino, Stanislav, Sumi, Ternopil, Harkov, Çernigov ve
Çernovtsi Bölgelerinden oluşmaktadır.
Madde 24: Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti; Nahcivan Özerk Sovyet Sosyalist
Cumhuriyeti ve Dağlık Karabağ Özerk Bölgesi’ni içerir.
Madde 25: Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti; Abhazya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti,
Acara Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ve Güney Osetya Özerk Bölgesi’ni içerir.
Madde 26: Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti; Buhara, Semerkant, Taşkent, Fergana ve
Harezm Bölgeleri ve Karakalpak Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyetinden oluşmaktadır.
Madde 27: Tacikistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti; Garm, Kulob, Leninabad (Hucend) ve
Stalinabad (Duşanbe) Bölgelerinden, ve Dağlık Badahşan Özerk Bölgesinden oluşmaktadır.
Madde 28: Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti; Akmolinsk, Aktöbe, Almatı, Doğu
Kazakistan, Guryev, Cambul, Batı Kazakistan, Karağandı, Kızılorda, Kostanay, Pavlodar, Kuzey
Kazakistan, Semipalatinsk (Semey) ve Güney Kazakistan Bölgelerinden oluşmaktadır.
Madde 29: Belarus Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti; Baranaviçı, Belastok, Brest, Vileyka, Vitsebsk,
Gomel, Minsk, Mogilyov, Pinsk ve Polesiye Bölgelerinden oluşmaktadır.
Madde 29a: Türkmenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti; Aşkabat, Krasnovodks (Türkmenbaşı),
Marı, Daşoğuz ve Chardzou (Türkmenabad) Bölgelerinden oluşmaktadır.
Madde 29b: Kırgızistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti; Celal-Abad, Issık-Göl, Oş, Tian-Shan
(Tanrı Dağı) ve Frunze (Bişkek) Bölgelerinden oluşmaktadır.

BÖLÜM 3: SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETLER BİRLİĞİ’NİN EN YÜKSEK

DEVLET OTORİTESİ ORGANLARI
Madde 30: SSCB devlet otoritesinin en yüksek organı, SSCB Yüksek Sovyeti’dir.
Madde 31: SSCB Yüksek Sovyeti, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’ne tanınan tüm hakları
Anayasa’ın 14. maddesi uyarınca kullanır. Anayasa gereği bunlar, SSCB Yüksek Sovyetine yani
SSCB Yüksek Sovyeti Başkanlık Heyetine, SSCB Halk Komiserleri Konseyi’ne ve SSCB Halk
Komiserlerine karşı sorumlu SSCB organlarının yetki alanına girer .
Madde 32: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin yasama yetkisi, yalnızca SSCB Yüksek
Sovyeti tarafından kullanılır.
Madde 33: SSCB Yüksek Sovyeti iki daireden oluşur: Birlik Sovyeti ve Uluslar Sovyeti.
Madde 34: Birlik Sovyeti; seçim bölgelerindeki her 300.000 nüfus için bir vekil esasına göre,
SSCB yurttaşları tarafından seçilir.
Madde 35: Uluslar Sovyeti, Birlik ve Özerk Cumhuriyetler, Özerk Bölgeler ve ulusal alanlarda; her
Birlik Cumhuriyetinden yirmi beş vekil, her bir Özerk Cumhuriyetten on bir vekil, her bir Özerk
Bölgeden beş vekil ve her ulusal alandan bir vekil esasına göre SSCB yurttaşları tarafından seçilir.
Madde 36: SSCB Yüksek Sovyeti dört yıllığına seçilir.
Madde 37: SSCB Yüksek Sovyeti’nin iki dairesini oluşturan Birlik Sovyeti ve Uluslar Sovyeti, eşit
haklara sahiptir.
Madde 38: Birlik Sovyeti ve Uluslar Sovyeti’nin yasama yetkileri eşittir.
Madde 39: Bir yasanın kabul edilebilmesi için, SSCB Yüksek Sovyeti Daireleri tarafından basit oy
çoğunluğuna göre onaylanması gerekir.
Madde 40: SSCB Yüksek Sovyeti tarafından kabul edilen yasalar, SSCB Yüksek Sovyeti Başkanlık
Heyeti’nin Başkan ve Sekterinin imzası üzerine Birlik Cumhuriyetlerinin dillerinde yayınlanır.
Madde 41: Birlik Sovyeti ve Uluslar Sovyetinin oturumları eşzamanlı başlayarak, eşzamanlı sona
erer.
Madde 42: Birlik Sovyeti, başkanını ve iki adet başkan yardımcısını kendisi seçer.
Madde 43: Uluslar Sovyeti, başkanını ve iki adet başkan yardımcısını kendisi seçer.
Madde 44: Birlik Sovyeti’nin ve Uluslar Sovyeti’nin Başkanları, kendi dairelerine başkanlık eder
ve bu organların genel prosedürünü yönlendirir.
Madde 45: SSCB Yüksek Sovyetinin dairelerinin ortak oturumlarına, dönüşümlü olarak Birlik
Sovyerleri Başkanı ve Uluslar Sovyetleri Başkanı başkanlık eder.
Madde 46: SSCB Yüksek Sovyeti oturumları, yılda iki kez olmak üzere SSCB Yüksek Sovyeti
Başkanlık Heyeti tarafından toplanır.
Özel oturumlar, Birlik Cumhuriyetlerinden herhangi birinin talebi yahut SSCB Yüksek
Sovyeti Başkanlık Heyeti’nin takdiri üzerine, SSCB Yüksek Sovyeti Başkanlık Heyeti tarafından
toplanır.
Madde 47: Birlik Sovyeti ve Uluslar Sovyeti arasında bir konuda uyuşmazlık yaşandığı takdirde,
uyuşmazlık, çözümlenmesi için parti bazında oluşturulan bir uzlaştırma komisyonuna sevk edilir.
Uzlaştırma komisyonu bir karar veremezse veya verdiği karar dairelerden birini tatmin edemezse,
üzerinde uyuşmazlık yaşanan konu yeniden dairelerce değerlendirmeye alınır. Şayet iki daire
arasındaki ayrışma sürer ve mutabakata varılamazsa SSCB Yüksek Sovyeti Başkanlık Heyeti,
SSCB Yüksek Sovyetini fesheder ve seçim kararı alır.
Madde 48: SSCB Yüksek Sovyeti, her iki dairenin katıldığı bir ortak oturumda, SSCB Yüksek
Sovyeti Başkanlık Heyetine; bir Başkan, on altı Başkan Yardımcısı ve Başkanlık Sekreteri ile yirmi
dört Başkanlık Heyeti üyesi seçer.
SSCB Yüksek Sovyeti Başkanlık Heyeti, her türlü faaliyeti bakımından SSCB Yüksek
Sovyetine karşı sorumludur.
Madde 49: SSCB Yüksek Sovyeti Başkanlık Heyeti:
a. SSCB Yüksek Sovyeti’nin oturumlarını toplar;
b. SSCB Yasalarını ve operasyonel kararnameleri yayınlar;
c. SSCB Anayasası’nın 47. maddesi uyarınca SSCB Yüksek Sovyetini fesheder ve seçim kararı alır;
d. Kendi inisiyatifiyle veya Birlik Cumhuriyetlerinden herhangi birinin talebi üzerine yapılan
referandumları yürütür;
e. SSCB Halk Komiserleri Konseyinin ve Birlik Cumhuriyetleri Halk Komiserleri Konseyinin
hukuka uygun olmayan kararlarını ve emirlerini iptal eder;
f. SSCB Yüksek Sovyeti, oturumları arasındaki boşluklarla görevlerini hafifletir ve SSCB Yüksek
Sovyeti’nin sonradan onayına tabi olmak üzere, SSCB Halk Komiserleri Konseyi Başkanlığı’nın
tavsiyesi üzerine SSCB Halk Komiserlerinin atamasını yapar;
g. Ödül madalyalarını ve SSCB’nin onur unvanlarını bahşeder;
h. Özel af hakkını kullanır;
i. SSCB silahlı kuvvetlerinin üst komutasını atar ve görevden alır;
j. SSCB Yüksek Sovyetinin oturumları arasındaki zaman diliminde, SSCB’ye karşı bir saldırı
halinde veya bir saldırıya karşı uluslararası antlaşmalardan doğan yükümlülükler uyarınca müşterek
savunma yapılması gereken hallerde, savaş durumu ilan eder;
k. Genel veya kısmi seferberlik emirleri verir;
l. Uluslararası antlaşmaları onaylar;
m. SSCB’nin tam yetkili temsilcilerini yabancı devletlere atar ve geri çağırır;
n. Yabancı devletler tarafından yetkilendirilmiş diplomatik temsilcilerin kimlik bilgilerini ve geri
çağırıldıkları takdirde geri çağırılma mektuplarını alır;
o. SSCB savunması yararına veya kamu düzenini ve devlet güvenliğini sağlamak adına, bölge
özelinde veya SSCB genelinde sıkıyönetim ilan eder.
Madde 50: Birlik Sovyeti ve Uluslar Sovyeti, kendi dairelerindeki üyelerin sicillerini doğrulayan
Sicil Komisyonlarını seçer.
Sicil Komisyonlarının tavsiyesi üzerine daireler, ya üyelerin sicillerini onar ya da ilgili
üyelerin vekilliğini düşürür.
Madde 51: SSCB Yüksek Sovyeti, gerekli gördüğü takdirde, herhangi bir konuda soruşturma
komisyonları atar ve soruşturma yapar.
Bu komisyonların taleplerini yerine getirmek ve onlara gerekli malzemeler ile gerekli
belgeleri sunmak, tüm kurumların ve kamu görevlilerinin vazifesidir.
Madde 52: Bir SSCB Yüksek Sovyeti üyesi; SSCB Yüksek Sovyetinin onayı olmadan veya SSCB
Yüksek Sovyetinin oturumda olmadığı süre zarfında, SSCB Yüksek Sovyeti Başkanlık Heyeti’nin
rızası olmadan yargılanamaz veya tutuklanamaz.
Madde 53: SSCB Yüksek Sovyeti’nin görev süresinin sona ermesi üzerine veya Yüksek Sovyetin
görev süresi sona ermeden dağılması durumunda; SSCB Yüksek Sovyeti Başkanlık Heyeti, yeni
seçilen SSCB Yüksek Sovyeti tarafından yeni bir Başkanlık Heyeti kurulana kadar yetkilerini ve
gücünü korur.
Madde 54: SSCB Yüksek Sovyeti’nin görev süresinin sona ermesi üzerine veya görev süresi sona
ermeden önce dağılması durumunda SSCB Yüksek Sovyeti Başkanlık Heyeti, SSCB Yüksek
Sovyeti’nin görev süresinin sona ermesinden veya SSCB Yüksek Sovyeti’nin dağılmasından
itibaren iki ay içinde yeni seçimlerin yapılmasını emreder.
Madde 55: Yeni seçilen SSCB Yüksek Sovyeti, seçimlerden en geç bir ay sonra SSCB Yüksek
Sovyeti Başkanlık Heyeti tarafından toplanır.
Madde 56: SSCB Yüksek Sovyeti, her iki dairenin katıldığı ortak oturum ile SSCB Halk
Komiserleri Konseyini yani SSCB Hükümetini atar.

BÖLÜM 4: BİRLİK CUMHURİYETLERİ’NİN EN YÜKSEK DEVLET OTORİTESİ

ORGANLARI
Madde 57: Birlik Cumhuriyeti’nin devlet otoritesinin en yüksek organı, Birlik Cumhuriyeti Yüksek
Sovyeti’dir.
Madde 58: Birlik Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti, o Cumhuriyet’in yurttaşları tarafından dört yıl için
seçilir.
Temsilin temeli, Birlik Cumhuriyeti Anayasası tarafından belirlenir.
Madde 59: Birlik Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti, o Cumhuriyet’in tek yasama organıdır.
Madde 60: Birlik Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti:
a. Cumhuriyet Anayasası’nı kabul eder ve SSCB Anayasası’nın 16. maddesine uymak şartıyla
değiştirir;
b. Kendisinin belirli bölgelerini teşkil eden Özerk Cumhuriyetlerin Anayasalarını onaylar ve bu
bölgelerin sınırlarını belirler;
c. Ulusal ekonomik planı ve Cumhuriyet bütçesini onaylar;
d. Birlik Cumhuriyeti’nin yargı organları tarafından haklarında hüküm verilen yurttaşlara genel ve
özel aflar uygular.
Madde 61: Birlik Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti; Birlik Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti Başkanlık
Heyeti Başkanı, Başkan Yardımcısı, Başkanlık Sekreteri ve Heyet üyelerinden oluşan Birlik
Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti Başkanlık Heyeti’ni seçer. Birlik Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti
Başkanlık Heyeti’nin yetkileri, Birlik Cumhuriyeti Anayasası ile tanımlanır.
Madde 62: Birlik Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti, oturumlarının yürütülmesi üzere bir Başkan ve
Başkan Yardımcısı seçer.
Madde 63: Birlik Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti, Birlik Cumhuriyeti Hükümeti’ni yani Birlik
Cumhuriyeti Halk Komiserleri Konseyi’ni atar.
BÖLÜM 5: SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETLER BİRLİĞİ HÜKÜMET
ORGANLARI
Madde 64: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği devlet otoritesinin en yüksek yürütme ve idare
organı, SSCB Halk Komiserleri Konseyi’dir.
Madde 65: SSCB Halk Komiserleri Konseyi, SSCB Yüksek Sovyeti’ne karşı sorumludur. Yüksek
Sovyet’in oturumları arasındaki aralıklarda ise SSCB Halk Komiserleri Konseyi’nin mesul olduğu
organ SSCB Yüksek Sovyeti Başkanlık Heyetidir.
Madde 66: SSCB Halk Komiserleri Konseyi, yürürlükteki kanunları esas alarak kararlar ve emirler
çıkarır ve yürütmeyi denetler.
Madde 67: SSCB Halk Komiserleri Konseyi’nin aldığı kararlar ve verdiği emirler, SSCB’nin
hakimiyet sürdüğü topraklar boyunca bağlayıcıdır.
Madde 68: SSCB Halk Komiserleri Konseyi:
a. Birlik ve SSCB Birlik Cumhuriyeti Halk Komiserliğinin yönetimi altındaki, ekonomik ve
kültürel diğer kurumların çalışmalarını koordine eder ve yönetir;
b. Ulusal ekonomik planı yürütür, devlet bütçesini yönetir, kredi ve para sistemini güçlendirmek
adına önlemler alır;
c. Kamu düzeninin, devlet çıkarlarının ve yurttaşların haklarının korunması için önlemler alır;
d. Yabancı devletlerle ilişkiler hususunda genel rehberlik yapar;
e. Askerlik için çağırılacak olan yurttaşların yıllık koşullarını düzeltir ve ülkenin silahlı
kuvvetlerinin genel örgütlenmesini ve gelişimini yönlendirir;
f. Gerektiğinde; ekonomi, kültür ve savunma örgütlenmesi ve bunların gelişimi ile ilgili konularda
SSCB Halk Komiserleri Konseyi bünyesinde özel komiteler ve Merkezi Yönetimler kurar.
Madde 69: SSCB Halk Komiserleri Konseyi; SSCB’nin yetki alanına giren yönetim ve ekonomi
dalları ile ilgili olarak, Birlik Cumhuriyetleri Halk Komiserleri Konseyleri’nin kararlarını ve
emirlerini askıya alma ve SSCB Halk Komiserleri’nin emir ve talimatlarını iptal etme hakkına
sahiptir.
Madde 70: SSCB Halk Komiserleri Konseyi, SSCB Yüksek Sovyeti tarafından atanır ve şunlardan
oluşur:
SSCB Halk Komiserleri Konseyi Başkanı;
SSCB Halk Komiserleri Konseyi Başkan Yardımcısı;
SSCB Devlet Planlama Komisyonu Başkanı;
SSCB Halk Komiserleri
Sanat Komitesi Başkanı
Yükseköğretim Komitesi Başkanı
Devlet Bankası Kurulu Başkanı
Madde 71: SSCB Hükümeti veya SSCB Yüksek Sovyeti üyelerinden biri tarafından kendisine soru
sorulan SSCB Halk Komiseri, en geç üç gün içinde ilgili dairede yazılı veya sözlü bir cevap
vermelidir.
Madde 72: SSCB Halk Komiserleri, SSCB’nin yetki alanına giren idari işleri yönetir.
Madde 73: SSCB Halk Komiserleri, ilgili oldukları Halk Komiserliğinin yetki alanı sınırları
dahilinde, yürürlükteki yasalar ve SSCB Halk Komiserleri Konseyi’nin karar ve emirlerine
dayanarak, emir ve talimatlar verir ve bunların uygulanmasını denetler.
Madde 74: SSCB Halk Komiserliği, ya Tüm-Birlik Komiserliği ya da Birlik Cumhuriyeti
Komiserliği’dir
Madde 75: Tüm-Birlik Halk Komiserliği, kendilerine emanet edilen idari işleri SSCB’nin
hakimiyet sürdüğü topraklar boyunca doğrudan veya kendileri tarafından atanan organlar vasıtasıyla
yönlendirir.
Madde 76: Birlik Cumhuriyeti Halk Komiserliği, kural olarak, Birlik Cumhuriyetleri’nin ilgili Halk
Komiserleri aracılığıyla kendilerine emanet edilen idari işleri yönlendirir. Doğrudan yöneteceği
kuruluşlar SSCB Yüksek Sovyeti Başkanlık Heyeti tarafından hazırlanan, sınırlı bir listeye göre
belirlenir.
Madde 77: Aşağıdaki Halk Komiserleri, Tüm-Birlik Halk Komiserleridir: Savunma, Dış İlişkiler,
Dış Ticaret, Demiryolları, Posta Telefon ve Telgraf, Deniz Taşımacılığı, Nehir Taşımacılığı, Kömür
Endüstrisi, Petrol Endüstrisi, Enerji İstasyonları, Elektrik Endüstrisi, Demir ve Çelik Endüstrisi,
Demir Dışı Metalurji, Kimya Endüstrisi, Havacılık Endüstrisi, Gemi İnşa Endüstrisi, Mühimmat,
Silahlar, Ağır Makine Yağımı, Orta Makine Yapımı, Genel Makine Yapımı, Donanma, Tarımsal
Satın Alma, İnşaat, Kağıt ve Selüloz Endüstrisi.
Madde 78: Aşağıdaki Halk Komiserleri, Birlik Cumhuriyeti Halk Komiserleridir: Gıda Endüstrisi,
Balık Endüstrisi, Et ve Süt Endüstrisi, Hafif Endüstri, Tekstil Endüstrisi, Ormancılık Endüstrisi,
Tarımsal Devlet Tahıl ve Hayvancılık Çiftlikleri, Finans, Ticaret, İçişleri, Devlet Güvenliği, Adalet,
Halk Sağlığı, Yapı Malzemeleri Endüstrisi, Devlet Kontrolü.

BÖLÜM 6: BİRLİK CUMHURİYETLERİ’NİN HÜKÜMET ORGANLARI

Madde 79: Birlik Cumhuriyeti’nin devlet otoritesinin en yüksek idare ve yürütme organı Birlik
Cumhuriyeti Halk Komiserleri Konseyi’dir.
Madde 80: Birlik Cumhuriyeti Halk Komiserleri Konseyi; SSCB Yüksek Sovyeti’ne, SSCB
Yüksek Sovyeti’nin oturumları arasındaki aralıklarda ise ilgili Birlik Sovyeti’nin Yüksek Sovyet
Başkanlık Heyeti’ne karşı sorumludur.
Madde 81: Birlik Cumhuriyeti Halk Komiserleri Konseyi; SSCB ve Birlik Cumhuriyeti’nin
yürürlükteki hukukuna ve SSCB Halk Komiserleri Konseyi karar ve emirlerine dayanarak kararlar
ve emirler verir, ve uygulanmasını denetler.
Madde 82: Birlik Cumhuriyeti Halk Komiserleri Konseyi; Özerk Cumhuriyetler Halk Komiserleri
Konseylerinin karar ve emirlerini askıya alma ve Yöre, Bölge ve Özerk Bölgelerin Emekçi
Sovyetleri Yürütme Komiteleri Vekillerinin karar ve emirlerini iptal etmek hakkına sahiptir.
Madde 83: Birlik Cumhuriyeti Halk Komiserleri Konseyi, Birlik Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti
tarafından atanır ve şunlardan oluşur;
Birlik Cumhuriyeti Halk Komiserleri Konseyi Başkanı;
Başkan Yardımcısı;
Devlet Planlaması Komisyonu Başkanı;
Yiyecek Endüstrisi, Balık Endüstrisi, Et ve Süt Endüstrisi, Hafif Endüstri, Tekstil Endüstrisi,
Ormancılık Endüstrisi, Yapı Malzemeleri Endüstrisi, Tarımsal Devlet Tahıl ve Hayvan Çiftlikleri,
Finans, Ticaret, İçişleri, Devlet Güvenliği, Adalet, Halk Sağlığı, Devlet Kontrolü, Eğitim, Yerel
Endüstri, Belediye Ekonomisi, Çevre Bakımı, Otomobil Taşımacılığı, Sanat İdaresi Şefi
Komiserleri ve Tüm-Birlik Halk Komiserliği Temsilcileri.
Madde 84: Birlik Cumhuriyeti Halk Komiserleri, Birlik Cumhuriyeti’nin yetki alanına giren idari
işleri yönetir.
Madde 85: Birlik Cumhuriyeti Halk Komiserleri, ilgili Halk Komiserliklerinin yetki alanının
sınırlarını aşmadan; SSCB Hukukuna, SSCB ve Birlik Cumhuriyeti’nin Halk Komiserleri Konseyi
karar ve emirlerine ve SSCB Birlik-Cumhuriyet Halk Komiserlikleri’nin emir ve talimatlarına
uygun olarak kendi emir ve talimatlarını yayımlar.
Madde 86: Birlik Cumhuriyeti Halk Komiserlikleri, Birlik-Cumhuriyet veya Cumhuriyet
Komiserliğidir.
Madde 87: Birlik-Cumhuriyet Halk Komiserlikleri, kendilerine emanet edilen idari işleri yönetir ve
hem Birlik Cumhuriyeti Halk Komiserleri Konseyi’ne hem de ilgili SSCB Birlik-Cumhuriyet
Komiserlikleri’ne bağlıdır.
Madde 88: Cumhuriyet Halk Komiserlikleri, kendilerine emanet edilen idari işleri yönetir ve
doğrudan Birlik Cumhuriyeti Halk Komiserleri Konseyi’ne bağlıdır.

BÖLÜM 7: SOVYET SOSYALİST ÖZERK CUMHURİYETLERİ’NİN EN YÜKSEK

DEVLET OTORİTESİ ORGANLARI
Madde 89: Bir Özerk Cumhuriyetin en yüksek devlet otoritesi organı, ilgili Sovyet Sosyalist Özerk
Cumhuriyeti’nin Yüksek Sovyeti’dir.
Madde 90: Özerk Cumhuriyet Yüksek Sovyeti; ilgili Özerk Cumhuriyetin Anayasası tarafından
temellendirilen temsiliyet esaslarına dayanarak, dört yıllığına Cumhuriyetin yurttaşları tarafından
seçilir.
Madde 91: Özerk Cumhuriyet Yüksek Sovyeti, Sovyet Sosyalist Özerk Cumhuriyeti’nin tek
yasama organıdır.
Madde 92: Her bir Özerk Cumhuriyet, Özerk Cumhuriyet’in kendine has özelliklerini dikkate alan
ve Birlik Cumhuriyeti Anayasası’na tam uyumlu olarak hazırlanan kendi Anayasasına sahiptir.
Madde 93: Özerk Cumhuriyet Yüksek Sovyeti; Özerk Cumhuriyet Yüksek Sovyeti Başkanlık
Heyeti’nin seçimini ve Özerk Cumhuriyet Halk Komiserleri Konseyi’nin atamasını, kendi
Anayasasına uygun olarak yapar.

BÖLÜM 8: DEVLET OTORİTESİNİN YEREL ORGANLARI

Madde 94: Araziler, bölgeler, özerk bölgeler, yöreler, ilçeler, şehirler ve kırsal kesimde (istasyonlar,
köyler, mezralar, kışlaklar ve dağ köyleri) devlet otoritesi Emekçi Halkın Vekilleri Sovyeti’dir.
Madde 95: Araziler, bölgeler, özerk bölgeler, yöreler, ilçeler, şehirler ve kırsal kesimlerin
(istasyonlar, köyler, mezralar, kışlaklar ve dağ köyleri) Emekçi Halkın Vekilleri Sovyetleri, ilgili
arazi, bölge, özerk bölge, yöre, ilçe, şehir ve kırsal kesimde yaşayan emekçi Halk tarafından iki
yıllığına seçilir.
Madde 96: Emekçi Halkın Vekilleri Sovyeti’nin temsiliyetinin temeli, Birlik Cumhuriyeti
Anayasası tarafından tanımlanır.
Madde 97: Emekçi Halkın Vekilleri Sovyeti kendisine bağlanan idari işleri yürütür. Kamu
düzeninin bakımı ile yasalara uyulmasını ve yurttaşların haklarının korunmasını sağlar ve doğrudan
yerel ekonomik ve kültürel örgütlenmeyi yaparak yerel bütçeyi geliştirir ve düzenler.
Madde 98: Emekçi Halkın Vekilleri Sovyeti, SSCB ve Birlik Cumhuriyeti yasaları tarafından
kendilerine verilen yetkiler dahilinde kararlar alır ve emirler verir.
Madde 99: Arazi, bölge, özerk bölge, yöre, ilçe, şehir ve kırsal kesimlerin Emekçi Halkın Vekilleri
Sovyeti’nin yürütme organı, kendileri tarafından seçilen, bir Başkan, Başkan Yardımcısı, bir
Sekreter ve diğer üyelerden oluşan Yürütme Komitesi’dir.
Madde 100: Küçük kırsal yerleşim yerlerindeki Emekçi Halkın Vekilleri Sovyeti’nin yürütme
organı, Birlik Cumhuriyeti’nin Anayasası uyarınca, kendileri tarafından seçilen; Başkan, Başkan
yardımcısı ve Sekreter’den oluşur.
Madde 101: Emekçi Halkın Vekilleri Sovyetleri’nin yürütme organları; hem kendileri seçen
Emekçi Halkın Vekilleri Sovyetlerine, hem de hiyerarşide kendilerinden üstte bulunan Emekçi
Halkın Vekilleri Sovyetlerini’nin yürütme organlarına karşı doğrudan sorumludur.

BÖLÜM 9: MAHKEME VE SAVCILIK BÜROSU

Madde 102: SSCB’de adalet; SSCB Yüksek Mahkemesi, Birlik Cumhuriyetleri Yüksek
Mahkemeleri, Bölge Mahkemeleri, Özerk Cumhuriyet Mahkemeleri, Özerk Bölge Mahkemeleri,
Yöre Mahkemeleri, SSCB Yüksek Sovyeti tarafından kurulan özel mahkemeler ve Halk
Mahkemeleri tarafından sağlanır.
Madde 103: Davalarda tüm mahkemelerde, kanunla özel olarak hükme bağlanan haller dışında,
yargıç yardımcılarının katılımıyla yargılama yapılır.
Madde 104: SSCB Yüksek Mahkemesi, en yüksek yargı organıdır. SSCB ve Birlik
Cumhuriyetlerindeki tüm yargı organlarını ve yargı faaliyetlerini denetlemekle görevlidir.
Madde 105: SSCB Yüksek Mahkemesi ve SSCB özel mahkemeleri, SSCB Yüksek Sovyeti
tarafından beş yıllığına seçilir.
Madde 106: Birlik Cumhuriyetleri Yüksek Mahkemeleri, Birlik Cumhuriyetleri Yüksek Sovyetleri
tarafından beş yıllığına seçilir.
Madde 107: Özerk Cumhuriyetler Yüksek Mahkemeleri, Özerk Cumhuriyetler Yüksek Sovyetleri
tarafından beş yıllığına seçilir.
Madde 108: Bölge Mahkemeleri, Özerk Bölge Mahkemeleri ve Yöre Mahkemeleri; Bölge, Özerk
Bölge ve Yörelerin Emekçi Halkın Vekilleri Sovyetleri tarafından beş yıllığına seçilir.
Madde 109: Halk Mahkemeleri, mahalledeki yurttaşlar tarafından evrensellik ilkesiyle, eşit ve gizli
oy ile, üç yıllığına seçilir.
Madde 110: Yargılama süreci Birlik Cumhuriyeti, Özerk Cumhuriyet veya Özerk Bölge dilinde
yürütülür. Bu dili bilmeyen kişilere, dava ile ilgili gerekli bilgilendirme tercüman vasıtası ile yapılır
ve kişiye mahkemede kendi dilini kullanma hakkı verilir.
Madde 111: SSCB’de tüm davalar, aksi belirtilmedikçe kamuya açıktır. Sanığın avukat tarafından
savunulması hakkı kanun ile güvence altına alınmıştır.
Madde 112: Yargıçlar bağımsızdır ve yalnızca yasalara tabidir.
Madde 113: SSCB yurttaşları ve kamu görevlilerinin yanı sıra, tüm Halk Komiserleri ve onlara tabi
kurumların yasalara tabiyeti hususunda soruşturma yürütme ve denetim yapma yetkisi SSCB
Savcılığı’na aittir.
Madde 114: SSCB Savcılığı, SSCB Yüksek Sovyeti tarafından yedi yıllığına atanır.
Madde 115: Cumhuriyet Savcılığı ile Bölge, Özerk Bölge, Özerk Cumhuriyet Savcılıkları; SSCB
Savcılığı tarafından beş yıllığına atanır.
Madde 116: Yöre, ilçe ve il savcıları; Birlik Cumhuriyeti Savcılığı tarafından ve SSCB
Savcılığı’nın onayıyla, beş yıllığına atanır.
Madde 117: Savcılık Bürosu organları, fonksiyonlarını herhangi bir yerel organdan bağımsız olarak
icra ederler, zira yalnızca SSCB Savcılığına bağlıdırlar.

BÖLÜM 10: YURTTAŞLARIN TEMEL HAK VE GÖREVLERİ

Madde 118: SSCB Yurttaşları’nın çalışma hakları vardır. Yani; emeklerinin miktarı ve niteliği
doğrultusunda, çalışmaları karşılığında ödeme ve istihdam hakları garanti edilir.
Çalışma hakkı; ulusal ekonominin sosyalist örgütlenmesi, Sovyet toplumunun üretici
güçlerinin istikrarlı olarak büyümesi, ekonomik kriz olasılığının ve işsizliğin ortadan kaldırılması
ile sağlanır.
Madde 119: SSCB Yurttaşları dinlenme ve serbest zaman hakkına sahiptir. Dinlenme ve boş zaman
hakkı; işçilerin ezici çoğunluğu için günlük çalışma saatinin yedi saate düşürülmesi, işçiler ve
çalışanlar için tam ücretli tatil kurumunun oluşturulması, geniş bir sanatoryum ağının kurulması ve
emekçilerin konaklaması için huzurevleri ile kulüplerin tesisi sayesinde sağlanmaktadır.
Madde 120: SSCB Yurttaşları, yaşlılıklarında ve ayrıca bir hastalık veya çalışma kapasitesi kaybı
durumunda bakım hakkına sahiptir. Bu hak; devlet harcamaları ile emekçilerin sosyal sigortalarının
geliştirilmesi, emekçiler için ücretsiz sağlık hizmeti ve emekçilerin kullanımı için geniş bir sağlık
tesisleri ağının kurulması ile sağlanmaktadır.
Madde 121: SSCB Yurttaşları eğitim hakkına sahiptir. Bu hak; evrensel ve zorunlu ilköğretim ile
yükseköğretim de dahil olmak üzere öğrencilerin ezici çoğunluğuna devlet bursu verilmesi yoluyla
ücretsiz eğitimin sağlanması; ana dilde eğitim sağlayan okullar, fabrikalar, devlet çiftlikleri, makine
ve traktör istasyonları ve serbest kolektif çiftliklerdeki örgütlenme tarafından emekçilere verilen
teknik ve tarımsal eğitim ile sağlanır.
Madde 122: SSCB’de kadınlara; ekonomik, idari, kültürel, sosyal ve politik yaşamın her alanında
erkeklerle eşit haklar tanınmaktadır. Kadınlara bu haklar; erkeklerle eşit çalışma, ödeme alma,
dinlenme ve boş zaman, sosyal sigorta, eğitim, devlet tarafından anne ile çocuğun çıkarlarının
korunması, hamilelik öncesinde ve hamilelik sonrasında tam ücretli izinler; geniş doğum evi, çocuk
bakım evleri ve anaokulları ağının kurulması ile sağlanır.
Madde 123: SSCB Yurttaşlarının ulusları veya ırkları ne olursa olsun; ekonomik, idari, kültürel,
sosyal ve politik hayatın her alanında eşitlik hakları, feshedilemez bir yasadır. Irk veya ulusundan
dolayı kimi yurttaşlar için doğrudan yahut dolaylı olarak herhangi bir imtiyaz tesisi veya yine aynı
sebeplerden ötürü kimi yurttaşların haklarının doğrudan yahut dolaylı olarak kısıtlanması, ırksal
veya ulusal aidiyete karşı nefret ve hor görme ile bunun savunusu, yasalar tarafından cezalandırılır.
Madde 124: Yurttaşların vicdan özgürlüğünün tesisi için SSCB’de kilise, devletten ve okuldan
ayrılmıştır. Dini ibadet özgürlüğü ve din karşıtı propaganda özgürlüğü, SSCB’de tüm yurttaşlara
tanımıştır.
Madde 125: Emekçilerin çıkarlarına uygun olmak ve Sosyalist sistemi güçlendirmek adına SSCB
yurttaşlarına yasalarla güvence altına alınan:
a. ifade özgürlüğü;
b. basın özgürlüğü;
c. büyük toplantılar da dahil olmak üzere, toplanma özgürlüğü;
d. geçit töreni/alay ve gösteri yürüyüşü özgürlüğü, gibi haklar tanınmaktadır.
Bu medeni haklar, emekçilerin ve örgütlenmeleri, baskı makineleri, kağıt stokları, kamu
binaları, sokakları, iletişim ağları ve bu hakların kullanılması için gerekenli diğer maddi
gereksinimlerin kullanılması ile sağlanır.
Madde 126: SSCB Yurttaşları; halk kitlelerinin örgütsel inisiyatifini ve politik faaliyetlerini
geliştirmek için, emekçilerin çıkarlarına uygun olarak, kamu örgütlenmelerinde -sendikalar,
kooperatif dernekleri, gençlik örgütleri, spor ve savunma örgütleri, kültürel, teknolojik ve bilimsel
topluluklar- ve emekçi halk kesimlerinin en aktif ve politik olarak en bilinçli yurttaşları; işçi
sınıfının mücadelesinde öncü olan, sosyalist sistemi geliştiren ve hem toplum hem de devlet
emekçilerinin örgütlenmelerinin çekirdeği olan Sovyetler Birliği Komünist Partisi’nde (Bolşevikler)
birleşirler.
Madde 127: SSCB Yurttaşları’na kişisel dokunulmazlığı garanti edilmiştir. Hiç kimse mahkeme
kararı yahut savcı onayı olmadan tutuklanamaz.
Madde 128: Yurttaşların konut dokunulmazlığı ve haberleşme gizliliği hakları, yasa ile
korunmaktadır.
Madde 129: SSCB; emekçi halkın çıkarlarını savunduğu, bilimsel faaliyet yürüttüğü yahut ulusal
kurtuluş mücadelesi verdiği için zulüm gören yabancılara iltica hakkı verir.
Madde 130: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Anayasası’na bağlı kalmak, yasalara uymak,
çalışma disiplinini korumak, kamu görevlerini dürüstçe yerine getirmek ve sosyalist ilişki
kurallarına riayet etmek her bir SSCB Yurttaşının görevdir.
Madde 131: Emekçi toplumun zengin ve kültürlü yaşamının, ülkenin zenginliğinin ve gücünün
kaynağı, Sovyet sisteminin kutsal ve dokunulmaz kurumu olan Sosyalist mülkiyeti korumak ve
güçlendirmek her bir SSCB Yurttaşının görevidir.
Sosyalist mülkiyete karşı suç işleyenler, halkın düşmanlarıdır.
Madde 132: Askerlik hizmeti zorunludur. İşçi ve Köylülerin Kızıl Ordusu’nda askerlik hizmeti,
SSCB Yurttaşları için onurlu bir görevdir.
Madde 133: Anavatanı savunmak, her SSCB Yurttaşı için kutsal bir görevdir. Ülkeye bağlılık
yeminin ihlali, düşmana firar, devletin askeri gücüne zarar verme ve casusluk, en çirkin suçlar
olarak nitelendirilir ve yasaların tüm ciddiyetiyle cezalandırılır.

BÖLÜM 11: SEÇİM SİSTEMİ

Madde 134: Emekçi Halkın Vekilleri Sovyeti, SSCB Yüksek Sovyeti, Birlik Cumhuriyetleri
Yüksek Sovyetleri, Bölgelerin Emekçi Halkın Vekilleri Sovyetleri, Özerk Cumhuriyetlerin Yüksek
Sovyetleri, Özerk Bölgelerin Emekçi Halkın Vekilleri Sovyetleri ve yöre, ilçe, şehir ve kırsal
kesimlerin Emekçi Halkın Vekilleri Sovyetleri; seçmenler tarafından evrensel, doğrudan ve eşit oy
hakkı temelinde, gizli oyla seçilir.
Madde 135: Vekili seçimleri evrenseldir: on sekiz yaşını dolduran her yurttaş; ırkına ve ulusal
aidiyetine, inancına, eğitim seviyesine, konut derecesine, sosyal kökenine, mülkiyet durumuna veya
geçmiş faaliyetlerine bakılmaksızın seçme ve seçilme hakkına sahiptir. Akıl hastalığı olan ve
mahkeme tarafından seçim haklarının elinden alınmasına hükmedilen Yurttaşlar hakkındaki
istisnalar sakldıır.
Madde 136: Vekil seçimleri eşittir: her yurttaş bir oy hakkına sahiptir ve tüm yurttaşlar seçime eşit
şartlarda katılırlar.
Madde 137: Kadınlar, erkeklerle eşit şartlarda seçme ve seçilme hakkına sahiptir.
Madde 138: Kızıl Ordu’da hizmet veren yurttaşlar, diğer yurttaşlarla eşit şartlarda seçme ve
seçilme hakkına sahiptir.
Madde 139: Vekil seçimleri doğrudandır: tüm Emekçi Halk Vekilleri Sovyetleri; kırsal ve kent
Emekçi Halk Vekilleri Sovyetleri’nden, SSCB Yüksek Sovyeti’ne kadar, yurttaşların oylarıyla
doğrudan seçilir.
Madde 140: Vekil seçimlerinde oy verme işi gizli yapılır, gizli oy ilkesi geçerlidir.
Madde 141: Adaylar, seçim bölgelerine göre belirlenir. Aday çıkarma hakkı, kamu örgütlerine ve
emekçilerin topluluklarına verilerek güvence altına alınmıştır. Bunlar: Komünist Parti örgütleri,
sendikalar, kooperatifler, gençlik örgütleri ve kültürel topluluklardır.
Madde 142: Her vekil seçmenlerine, Emekçi Halk Vekilleri Sovyeti’nin çalışmaları hakkında rapor
vermekle yükümlüdür. Seçmenlerin çoğunluğunun kararı üzerine, kanunla belirlenen usulde geri
çağırılabilir.

BÖLÜM 12: ARMA, BAYRAK, BAŞKENT

Madde 143: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin arması; üzerinde Birlik Cumhuriyetlerinin
dillerinde “Tüm ülkelerin işçileri, birleşin!” yazan tahıl kulakları ile çevrilmiş ve altında parlayan
bir güneş tasviri olan dünya ile dünyanın tam üzerinde duran bir orak ve çekiçten oluşmaktadır.
Armanın tepesinde beş köşeli bir yıldız vardır.
Madde 144: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin bayrağı; kırmızı kumaş üzerinde üst
köşede bulunan; altın rengi orak ve çekiç ile onların üzerinde konumlandırılan altın rengi ile
çevrelenmiş beş köşeli bir kızıl yıldızdan oluşur. Genişliğin uzunluğa oranı 1:2’dir.
Madde 145: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin başkenti Moskova şehridir.

BÖLÜM 13: ANAYASA’DA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR USUL

Madde 146: SSCB Anayasası, ancak SSCB Yüksek Sovyeti’nin her bir Dairesi tarafından üçte iki
çoğunlukla alınan karar üzerine değiştirilebilir.

EKLER: SSCB YÜKSEK SOVYETİ’NİN ONUNCU OTURUMU TARAFINDAN

KABUL EDİLEN DEĞİŞİKLİKLER
EK 1: Birlik Cumhuriyetlerinin Askeri Birlik Oluşumlarının Yaratılması ve Tüm-Birlik ve
Birlik Cumhuriyeti Halk Komiserliklerinde, Halk Komiserlikleri Savunma Bağlantısının
Yeniden Örgütlenmesi Üzerine
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin savunma kapasitesini güçlendirmek amacıyla, SSCB
Yüksek Sovyeti kararıdır:
1. Birlik Cumhuriyetleri’nin kendi Cumhuriyetlerine ait askeri birlik oluşumlarının örgütlenmesini
sağlanması.
2. SSCB Anayasasında aşağıdaki değişiklerin gerçekleştirilmesi:
a) SSCB Anayasası’nın 14. maddesinin g bendine “SSCB savunmasının örgütlenmesi ve
SSCB’nin tüm silahlı kuvvetlerinin yönetilmesi” hükmünden sonra, “Birlik Cumhuriyetlerinin
askeri birlik örgütlenmesine ilişkin ilkelerin oluşturulması” hususlarını eklenerek şu şekilde formüle
edilmiştir:
“g. SSCB savunmasının örgütlenmesi, SSCB’nin tüm silahlı kuvvetlerinin yönetilmesi, Birlik
Cumhuriyetlerinin askeri birlik örgütlenmesine ilişkin ilkelerin oluşturulması.”
b) SSCB Anayasası’na aşağıdaki eklemeler yapılmıştır:
Madde 18-b’nin devamına:
“her Birlik Cumhuriyeti, kendi askeri birlik oluşumuna sahiptir.”
c) SSCB Anayasası’nın 60. maddesinin devamına f bendi eklenmesi:
“f. Cumhuriyetlerin askeri birlik örgütlenmelerini kurar.”
3. Tüm-Birlik’te ve Birlik Cumhuriyetlerinde, Halk Savunma Komiserliği yeniden örgütlenir.
M. KALININ
SSCB Yüksek Sovyeti Başkanlık Heyeti Başkanı
A. GORKIN
SSCB Yüksek Sovyeti Başkanlık Heyeti Sekreteri
EK 2: Birlik Cumhuriyetlerine Dış İlişkiler Alanında Tam Yetkiler Verilmesi ve Tüm-Birlik
ile Birlik Cumhuriyetleri Halk Komiserliği’ne Bağlı Olan Dışişleri Halk Komiserliği’nin
Yeniden Örgütlenmesi Üzerine
Uluslararası bağlantıları genişletmek, SSCB’nin diğer devletler ile işbirliğini güçlendirmek ve
Birlik Cumhuriyetleri’nin yabancı devletlerle doğrudan ilişki kurma yönünde artan gereksinimlerini
göz önünde bulundurarak alınan SSCB Yüksek Sovyeti kararları:
1. Birlik Cumhuriyetleri’nin yabancı devletlerle doğrudan ilişki kurabilmeleri ve onlarla
andlaşmalar yapabilmelerini sağlanır.
2. SSCB Anayasası’na aşağıdaki değişiklikler getirilmiştir:
a) Madde 14/a’da “Birliğin uluslararası ilişkilerde temsili, diğer devletlerle yapılan antlaşmaların
sonuçlandırılması ve onaylanması” hükmünden sonra, “Birlik Cumhuriyetleri ve yabancı devletler
arasındaki ilişkilerde standart bir sistemin kurulması” hükmünü ekler ve bu maddeyi şöyle formüle
eder:
“a. Birliğin uluslararası ilişkilerde temsili, diğer devletlerle yapılan antlaşmaların
sonuçlandırılması ve onaylanması, Birlik Cumhuriyetleri ve yabancı devletler arasındaki ilişkilerde
standart bir sistemin kurulması.”
b) Anayasa madde 18’in devamına eklenmiştir:
“a. Her Birlik Cumhuriyeti; yabancı devletlerle doğrudan ilişki kurabilme, onlarla
andlaşmalar yapma, diplomatik ve konsolosluk temsilcileri gönderme ve kabul etme hakkına
sahiptir.”
c) Anayasa’nın 60. maddesinin devamına e bendi eklenmiştir:
“e. Birlik Cumhuriyeti’nin uluslararası ilişkilerdeki temsilini kurar.”
3. Tüm-Birlik’te ve Birlik Cumhuriyetlerinde Dışişleri Halk Komiserliği yeniden örgütlenir.
M. KALININ
SSCB Yüksek Sovyeti Başkanlık Heyeti Başkanı
A. GORKIN
SSCB Yüksek Sovyeti Başkanlık Heyeti Sekreteri
Kremlin, Moskova
1 Şubat 1944