HỌC, HỌC NỮA, HỌC MÃI

Nguồ n họ c là vô tậ n và con ngườ i đứ ng trướ c kiến thứ c rộ ng lớ n củ a nhâ n loạ i lạ i

trở thà nh mộ t loà i sinh vậ t bé nhỏ , nó giố ng như hạ t cá t giữ a sa mạ c rộ ng lớ n. Kiến thứ c
là vô tậ n, nếu con ngườ i chú ng ta cứ số ng mã i trong khuô n phép, cứ tự cho mình là tà i
giỏ i thì quả thậ t là thiệt thò i. Chính vì chú ng ta khô ng tiếp thu là tạ o cơ hộ i cho ngườ i
khá c giỏ i hơn mình. Đố i vớ i mỗ i con ngườ i chú ng ta, việc họ c tậ p là vô cù ng cầ n thiết và
quan trọ ng. Họ c để chú ng ta lĩnh hộ i kiến thứ c và phụ c vụ cho cô ng việc, cho cuộ c số ng
sau nà y. Chính vì thế mà việc họ c là mộ t việc mỗ i con ngườ i chú ng ta đều phả i là m. Có lẽ
vì thế nên nhà lã nh tụ củ a phong trà o cá ch mạ ng vô sả n Nga, Vladimir Ilyich Lenin đã
nhắ c nhở chú ng ta về thá i độ họ c tậ p khô ng ngừ ng bằ ng mộ t câ u nó i nổ i tiếng: “Họ c, họ c
nữ a, họ c mã i”.

Vậ y họ c là gì? Họ c tậ p là quá trình con ngườ i chủ độ ng tìm kiếm, lĩnh hộ i tri thứ c để
gó p phầ n hoà n thiện bả n thâ n mình, đó ng gó p cho sự phá t triển củ a xã hộ i. Họ c tậ p từ
xưa đến nay luô n đó ng vai trò quan trọ ng trong quá trình phá t triển con ngườ i. Nó là
chìa khó a vạ n nă ng, là cá nh cử a rộ ng mở cho tương lai, giú p con ngườ i là m già u cả về
mặ t vậ t chấ t lẫ n tinh thầ n. Con đườ ng họ c tậ p có rấ t nhiều nhữ ng hình thứ c khá c nhau.
Bạ n có thể họ c ở trườ ng phổ thô ng, họ c nghề, họ c để nâ ng cao chuyên mô n,... Bạ n có thể
họ c ở nhà trườ ng, họ c trên sá ch vở , bá o đà i, họ c ngoà i thự c tế hay họ c ở bạ n bè. Họ c
khô ng chỉ là điều kiện cầ n và đủ để đượ c bằ ng cấ p, để có việc là m mà họ c để khô ng
ngừ ng nỗ lự c hoà n thiện chính bả n thâ n mình về mọ i mặ t, từ kiến thứ c, kĩ nă ng đến thá i
độ . Hã y đưa ra mộ t giả thuyết, nếu bạ n khô ng họ c, bạ n khô ng thể sử a mộ t chiếc quạ t khi
hỏ ng, bạ n cũ ng khô ng thể lắ p mộ t chiếc xe đạ p đầ y đủ phụ tù ng. Chính vì thế, họ c để
đem lạ i kiến thứ c lý thuyết cho bả n thâ n cũ ng như đem lạ i nhữ ng kĩ nă ng để vậ n dụ ng
thự c hà nh cho cuộ c số ng. Cò n “họ c nữ a” là họ c hết trình độ nà y chú ng ta phả i chuyển
sang trình độ khá c, từ dễ đến khó , từ phạ m vi hẹp đến phạ m vi rộ ng. Việc họ c khô ng bao
giờ đượ c ngừ ng nghỉ mà là mộ t mạ ch nố i tiếp nhau và khô ng ngừ ng nâ ng cao để ta có cơ
hộ i trau dồ i tri thứ c, nâ ng cao trình độ hiểu biết củ a mình. Mỗ i lầ n nâ ng lên mộ t mứ c họ c
con ngườ i sẽ trưở ng thà nh và vữ ng chắ c thêm mộ t bướ c về tri thứ c và trình độ và đó là
thứ hà nh trang quý giá giú p con ngườ i tự tin khi bướ c và o cuộ c số ng tự lậ p sau nà y và
quan trọ ng nhấ t là có tri thứ c trí tuệ để có thể vậ n dụ ng tố t và o cô ng việc và có thể sá ng
tạ o ra nhữ ng cô ng trình khoa họ c, gó p phầ n xâ y dự ng quê hương thêm già u đẹp. Và “ họ c
mã i” là họ c liên tụ c, họ c khô ng ngừ ng nghỉ suố t đờ i, luô n nâ ng cao trình độ hiểu biết củ a
mình. Họ c mã i để tạ o thà nh thó i quen ham họ c hỏ i, say mê vớ i khoa họ c. Và việc họ c phả i
đượ c liên tụ c khô ng bị hạ n chế bở i tuổ i tá c. Khi ta cò n trẻ việc họ c tậ p là đương nhiên
thế nhưng khi ta cà ng cao tuổ i thì việc họ c khô ng vì thế mà ngưng trệ, mà ta cũ ng cầ n
chă m chỉ họ c hỏ i hơn nữ a bằ ng cá ch tự họ c, nghiên cứ u qua sá ch vở . Như vậ y việc họ c là
vô tậ n vừ a họ c vừ a là m vô cù ng có lợ i bở i quá trình là m việc sẽ giú p ta hiểu đượ c mình
cò n thiếu kiến thứ c gì và việc họ c sẽ bổ sung cho ta. Vậ y câ u nó i rấ t đơn giả n củ a Lenin
đã cho ta thấ y cầ n phả i họ c như thế nà o mớ i giú p ta trở thà nh con ngườ i hoà n thiện, mộ t
ngườ i có tri thứ c.

Trong thờ i đạ i khoa họ c ngà y nay, nhu cầ u về họ c tậ p là rấ t cấ p thiết. Và để theo kịp

xã hộ i và cá ch thích nghi vớ i đờ i số ng vă n minh thì lạ i cà ng cấ p thiết hơn. Cứ mỗ i giờ trô i
qua, mỗ i ngà y trô i qua thì lượ ng kiến thứ c lạ i cà ng nhiều, do đó chú ng ta cầ n phả i luô n
luô n họ c. Nhưng có thể thấ y, so vớ i thế hệ trướ c thì ý thứ c họ c tậ p củ a họ c sinh ngà y nay
là rấ t kém. Sự yếu kém nà y khô ng phả i là lượ ng tri thứ c tiếp thụ ít mà là mứ c độ quan
tâ m đến vấ n đề họ c tậ p. Thá i độ củ a họ c sinh đố i vớ i việc họ c thiếu nghiêm tú c. Nhiều
họ c sinh xem thườ ng việc họ c tậ p tri thứ c và rèn luyện bả n thâ n. Hiện tượ ng họ c
sinh lườ i biếng họ c bà i, là m bà i đã trở thà nh quen thuộ c. Họ c sinh sơ là , bỏ họ c, trố n họ c
diễn ra khá phổ biến ở cá c trườ ng họ c. Rấ t đô ng họ c sinh khô ng cò n hứ ng thú vớ i việc
họ c. Họ thấ y việc họ c rấ t nhà m chá n. Đến lớ p là mộ t việc là m miễn cưỡ ng, khô ng có niềm
vui. Nhiều họ c sinh mơ hồ trong việc xá c định mụ c đích củ a việc họ c. Họ khô ng biết họ c
để là m gì? Nhiều họ c sinh khô ng tìm thấ y độ ng lự c, mụ c tiêu và định hướ ng trong họ c
tậ p. Phầ n lớ n họ c sinh thụ độ ng trong họ c tậ p. Họ c sinh họ c để lấ y điểm, họ c để lên lớ p.
Họ c để lấ y bằ ng cấ p chứ khô ng phả i là chiếm lĩnh và là m chủ tri thứ c. Nhiều họ c sinh mơ
hồ trong việc xá c định mụ c đích củ a việc họ c. Họ khô ng biết họ c để là m gì? Nhiều họ c
sinh khô ng tìm thấ y độ ng lự c, mụ c tiêu và định hướ ng trong họ c tậ p. Phầ n lớ n họ c sinh
thụ độ ng trong họ c tậ p. Họ c sinh họ c để lấ y điểm, họ c để lên lớ p. Họ c để lấ y bằ ng cấ p
chứ khô ng phả i là chiếm lĩnh và là m chủ tri thứ c. Họ c sinh và o lớ p thiếu nghiêm tú c, hay
nó i chuyện và gâ y mấ t trậ t tự trong giờ họ c. Cá c trườ ng hợ p mấ t trậ t tự gâ y ả nh hưở ng
lớ n đến hiệu quả giả ng dạ y. Số trườ ng hợ p vi phạ m kỉ luậ t trong họ c tậ p khô ng ngừ ng
tă ng cao. Khô ng nhữ ng thế, mứ c độ ngà y cà ng nghiêm trọ ng hơn.

Nguyên nhâ n đầ u tiên chính là do sự phá t triển củ a nền kinh tế xã hộ i. Cuộ c số ng

thay đổ i khiến cho cá c giá trị truyền thố ng bị phá bỏ . Cá c giá trị mớ i phù hợ p vớ i thờ i đạ i
chưa kịp hình thà nh. Khi con ngườ i kiếm tiền dễ hơn và trở nên già u có hơn, họ lơ là việc
họ c và rèn luyện bả n thâ n. Con ngườ i trở nên buô ng thả , họ c đò i lố i số ng thờ i thượ ng
mộ t cá ch sá o rỗ ng. Họ lấ y sự giả i trí tầ m thườ ng và lố i số ng vậ t chấ t thự c dụ ng là m mụ c
đích số ng. Việc họ c trở nên nhà m chá n, vô nghĩa. Cá c phương tiện giả i trí ngà y cà ng
chiếm lĩnh nhiều hơn thờ i gian củ a họ c sinh. Việc sa đà và o mạ ng xã hộ i, game,… khiến
cho họ c sinh lơ là việc họ c tậ p. Sự xâ m nhậ p củ a cá c trà o lưu lệch lạ c phá hỏ ng niềm đam
mê họ c tậ p. Đặ c biệt là tâ m lí xã hộ i về vai trò củ a họ c tậ p. Nhữ ng bấ t cô ng trong xã hộ i
khiến cho nhiều họ c sinh mấ t niềm tin và o họ c tậ p để thà nh cô ng.