ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ

GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

VATANDAŞLIK BİLGİSİ

VATANDAŞLIK
1. Sosyal hayatı düzenleyen kurallar; din, ahlak, hukuk, görgü kurallarıdır.

2. Hukuk kurallarını diğer sosyal hayatı düzenleyen kurallardan ayıran fark,

maddi yaptırıma dayalı olmasıdır.

3. Maddi yaptırım türleri; Cebri icra, Tazminat, İptal, Ceza, Hükümsüzlük’tür.

4. Bir ülkede yetkili makamlarca konulan yazılı kurallara mevzu hukuk denir.

5. Bir ülkede uygulanan yazılı yazısız tüm hukuk kurallarına pozitif hukuk denir.

6. Yazılı kaynaklar içerisinde uygulanacak bir hükmün bulunmaması neticesinde

ortaya çıkan boşluğa kanun boşluğu denir.

7. Bir somut olaya uygulanacak yazılı yazısız kaynaklarda bir hüküm yoksa
hukuk boşluğu oluşur.

8. Kanun boşluğunda hâkim, örf adet hukukuna bakar.

9. Hukuk boşluğunda hâkim, hukuk oluşturur.

10. Bilerek ve isteyerek bırakılan boşluğa kural içi boşluk denir.

11. Kural içi boşlukta hâkimin, takdir yetkisi vardır.

12. Zarar varsa zarara sebep olan tazminat öder.

13. Bir olayda suç varsa suç işleyen ceza alır.

14. Hakların kullanılması ve borçların yerine getirilmesinde geçerli olan ilke

objektif dürüstlük ilkesidir.

9
 ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

15. Hakların kazanılmasında geçerli olan ilke subjektif iyi niyet ilkesidir.
VATANDAŞLIK

16. Gerçek kişilik tam ve sağ doğumla başlar.

17. Kişiye eşya üzerinde doğrudan egemenlik yetkisi tanıyan hakka Ayni Hak denir.

18. Kişinin kazai rüşt ile ergin kılınabilmesi için 15 yaşını doldurması gerekmektedir.

19. Olağanüstü evlenme yaşı 16’dır.

20. Olağan evlenme yaşı 17’dir.

21. Kanuni erginlik yaşı 18’dir.

22. Gerçek kişiliği sona erdiren durumlar: ölüm, ölüm karinesi, gaiplik, birlikte
ölüm karinesi.

23. Gaiplikte, ölüm tehlikesi içinde kaybolma durumunda gaiplik kararının

verilebilmesi için 1 YIL geçmesi gerekmektedir.

24. Gaiplikte uzun süre haber alamama hâli için de gaiplik kararı verilebilmesi için
5 YIL geçmesi gerekmektedir.

25. Dernekler en az 7 kişi ile kurulur.

26. Normal kişilerde ceza ehliyeti başlangıcı için 12 yaşın doldurulması gerekir.

27. Normal kişilerde tam ceza ehliyeti için 18 yaşın doldurulması gerekir.

28. Sağır ve dilsizlerde ceza ehliyeti başlangıcı için 15 yaşın doldurulması gerekir.

29. Sağır ve dilsizlerde tam ceza ehliyeti için 21 yaşın doldurulması gerekir.

10
 ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

30. Türk vatandaşlığının ispatında kullanılan belgeler nüfus cüzdanı, nüfus

VATANDAŞLIK
kayıtları, pasaport, pasavan, tayfa vesikasıdır.

31. Türk anayasa tarihinde ilk yazılı anayasa 1876 Kanunu Esasi’dir.

32. İkinci meşrutiyetin ilan edilmesinde etkili olanlar ‘‘İttihat Ve Terakki Cemiyeti’dir.

33. Ülkemizde sosyal devlet ilkesi ilk kez 1961 Anayasası’nda yer almıştır.

34. Türk anayasaları içerisinde “Millî egemenlik ilkesine ilk kez yer veren anayasa
1921 Anayasası’dır.

35. Kadınlara milletvekili seçme seçilme hakkı ilk kez 1924 Anayasası’nın 1934
değişikliği ile gelmiştir.

36. 1924 Anayasasının 1937 değişikliği ile Atatürk ilkeleri Anayasa’ya dahil oldu.

37. Cumhuriyet döneminde ilk kez 1946 seçimlerine birden çok siyasi parti katılmıştır.

38. İlk kez çok partili hayata geçiş denemesi 1924 yılında olmuştur.

39. Anayasa mahkemesi ilk kez 1961 Anayasası ile kuruldu.

40. Çift meclisli anayasalarımız 1876-1961

Anayasaları’dır.

41. Tek yumuşak ve tek çerçeve anayasası

1921 Anayasası’dır.

42. En sert ve en kazuistik anayasa 1982

Anayasası’dır.

43. Siyasi partilerin mali denetimini Anayasa

Mahkemesi yapar.

11
 ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

44. 1982 Anayasasına göre yasama yetkisi TBMM’ye aittir.

VATANDAŞLIK

45. TBMM ve Cumhurbaşkanı seçimleri 5 yılda bir yapılır.

46. Erken seçim kararını TBMM ve Cumhurbaşkanı alabilir

47. Bütçeyi hazırlayan Cumhurbaşkanı, kabul eden-yapan TBMM’dir

48. TBMM toplantı yeter sayısı için en az 200 (1/3) çoğunluk olması gerekir.

49. TBMM üyeleri milleti temsil eder.

50. TBMM seçimleri savaş sebebiyle 1 yıl ertelenebilir.

51. Savaş hali ilan yetkisi TBMM’ye aittir.

52. RTÜK üyelerini TBMM seçer.

53. İl - İlçe - Büyükşehir belediyeler kanun ile kurulur.

54. Anayasa değişiklik teklifi için en az 200 milletvekili imzası gereklidir.

55. Genel af ilanı için en az 360 milletvekili (3/5) oyu gereklidir.

56. Kanun, yönetmelik, Cumhurbaşkanı kararnamesi, resmi gazetede yayım-

landığı gün yürürlüğe girer.

57. Bütçe kanunlarının yargısal denetimini Anayasa Mahkemesi yapar.

58. Dünyanın ilk yazılı anayasası 1787 ABD Anayasası’dır.

59. Yasama yorumuna ilk kez yer veren anayasa 1924 Anayasası’dır.

12
 ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

60. İlk laik Türk Anayasası 1924 Anayasası’dır.

VATANDAŞLIK
61. 1921 Anayasasında uygulanan hükümet sistemine Meclis Hükümeti Sistemi
denir.

62. 1. ve 2. Meşrutiyeti ilan eden padişah II. Abdülhamid’dir.

63. Milletvekili seçilme yaşı 18’dir.

64. TBMM genel oyla seçilen 600

milletvekilinden oluşur.

65. TBMM Başkanlık divanı için bir

yasama döneminde 2 kez seçim yapılır.

66. Ülkemizde genel oy ilkesi ilk kez 1934

yılında yapılmıştır.

67. Türkiye Cumhuriyeti’nde gizli oy açık sayım ilkesi ilk kez 1950 yılında
yapılmıştır.

68. Seçim süresince ve seçimden sonra seçim ile ilgili şikâyet ve itirazları karara
bağlayan yer Yüksek Seçim Kurulu’dur.

69. Temel hak ve hürriyetler kanun ile sınırlanabilir.

70. Temel hak ve hürriyetler Savaş - Ohal - Seferberlik gibi durumlarda durdurulabilir.

71. TBMM üyelerinin mali hakları kanun ile düzenlenir.

13
 ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

72. TBMM’nin denetleme yolları:

VATANDAŞLIK

• Yazılı soru
• Genel görüşme
• Meclis araştırması
• Meclis soruşturması

73. Cumhurbaşkanı Kararnamesi Türk Hukuk Sistemine ilk kez 1982

Anayasası ile girmiştir.

74. Genelkurmay Başkanı Cumhurbaşkanı tarafından atanır.

75. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve vekilini

Cumhurbaşkanı seçer.

76. Devlet Denetleme Kurulu ilk kez 1982

Anayasası ile kurulmuştur.

77. 1982 Anayasasına göre yürütme yetkisi ve

görevi Cumhurbaşkanına aittir.

78. Cumhurbaşkanı halk tarafından 5 yıl için seçilir.

79. Bir kimse en fazla 2 kez Cumhurbaşkanı seçilebilir.

80. Cumhurbaşkanı seçilme yaşı en az 40’tır.

81. Kanunları yayınlayan Cumhurbaşkanıdır.

82. Milletler arası antlaşmaları TBMM uygun bulur, Cumhurbaşkanı onaylar.

83. Cumhurbaşkanlığına aday gösterilenler; Siyasi parti grupları, yüz bin seçmen
imzası , Son genel seçimlerde en az %5 oy alan partilerdir.

84. Cumhurbaşkanı ve Bakanların milletvekili olma şartı yoktur.

14
 ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

85. TBMM Başkanı milletvekili olmak zorundadır.

VATANDAŞLIK
86. Bakanlıkların kurulması, kaldırılması Cumhurbaşkanı Kararnamesi ile olur.

87. Millî güvenliğin sağlanmasından ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin yurt savun-

masına hazırlanmasından Cumhurbaşkanı sorumludur.

88. Yönetmelik ve Cumhurbaşkanı Kararnamesi Yürütmenin düzenleyici işlemleri

arasında yer alır.

89. Bakanlar ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı, görevleri ile ilgili suçlardan dolayı

Yüce Divan’da yargılanır.

90. Yönetmelik Çıkarabilenler; Cumhurbaşkanı ,Kamu Tüzel Kişiler,Bakanlıklar’dır.

91. Ülke çapında uygulanacak yönetmeliklerin yargısal denetimini Danıştay yapar.

92. Olağan dönem Cumhurbaşkanı Kararnamelerinin yargısal denetimini Anaya

sa Mahkemesi yapar.

93.Millî Güvenlik Kuruluna başkanlık eden ve gündemi belirleyen

Cumhurbaşkanıdır.

94. 2017 Değişikliği ile Jandarma Genel Komutanı, Millî Güvenlik Kurulu üyeleri
arasından çıkarılmıştır.

95. Millî Güvenli Kurulunda bulunan Bakanlar: Adalet, İçişleri, Dışişleri

Milli Savunma Bakanları’dır.

96. Millî Güvenlik Kuruluna Cumhurbaşkanı başkanlık etmediği zaman yerine

Cumhurbaşkanı Yardımcısı başkanlık eder.

97. Bütün yönetmeliklerin Resmi Gazete’de yayımlanma zorunluluğu yoktur.

98. Cumhurbaşkanı, kanunları 15 gün içinde yayımlar.

15
 ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

99. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve Bakanları Cumhurbaşkanı atar.

VATANDAŞLIK

100. Rektörler Cumhurbaşkanı tarafından atanır.

101. Devlet Denetleme Kurulu Cumhurbaşkanına bağlıdır.

102. Devlet Denetleme Kurulu Üyelerini ve başkanını atayan Cumhurbaşkanıdır.

103. TBMM adına Başkomutanlık Cumhurbaşkanı tarafından temsil olunur.

104. Türkiye Cumhuriyeti’ne gönderilen yabancı temsilcileri kabul etme görevi

Cumhurbaşkanına aittir.

105. Milletlerarası antlaşmaları onaylayan ve yayımlayan Cumhurbaşkanıdır.

106. Cumhurbaşkanının ülkede olmadığı ya da hasta olduğu durumlarda yerine

Cumhurbaşkanı Yardımcısı vekâlet eder.

107. Olağanüstü hali ilan eden Cumhurbaşkanıdır.

108. Olağanüstü hal en fazla 6 ay için ilan edilir

109. Olağanüstü hal süresi her defasında en çok 4 ay için TBMM tarafından
uzatılabilir.

110. 1982 Anayasasına göre yüksek mahkemeler: Anayasa Mahkemesi, Danış-

tay, Yargıtay , Uyuşmazlık Mahkemesi’dir.

111. Anayasa mahkemesi Danıştay ve Yargıtay üyelerinin görev süresi 12 yıl olup
tekrar seçilemezler; bu mahkemelerin başkanlarının görev süresi 4 yıl olup
tekrar seçilebilirler.

112. Mahkemelerin kuruluşu, görev ve yetkileri kanun ile düzenlenir.

16
 ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

113. Anayasa Mahkemesi üye sayısı 15 olup; Cumhurbaşkanı 12 üye, TBMM

VATANDAŞLIK
3 üye seçer.

114. Adli mahkemelerce verilen kararların son inceleme yeri Yargıtay’dır.

115. İdari mahkemelerce verilen kararların son inceleme yeri Danıştay’dır.

116. Yüce Divan sıfatıyla yargılama yapan yüksek mahkeme Anayasa Mahkemesi’dir.

117. Anayasa Mahkemesi, anayasa değişikliklerini sadece şekil yönünden denetler.

118. İdari yargı organları: Danıştay, Bölge İdare Mahkemesi, İdare Mahkemesi
Vergi Mahkemesidir.

119. Merkezi yönetim bütçesi kapsamında kamu idarelerinin gelir gider denetimini
Sayıştay yapar.

120. Yüksek Seçim Kurulu 7 asil, 4 yedek Toplam 11 üyeden oluşur.

121. TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçim tutanaklarını kabul eden Yüksek Seçim

Kurulu’dur.

122. HSK 13 üyeden oluşur: 7 üyeyi TBMM, 4 üyeyi Cumhurbaşkanı seçer.

123. Hakimler ve Savcılar Kurulu üyeleri idari yönden Adalet Bakanlığı’na bağlıdır.

124. Sayıştay başkanını ve üyelerini seçen TBMM’dir.

125. HSK üyelerinin görev süresi 4 yıl olup tekrar

seçilebilirler.

126. Danıştay üyeleri Cumhurbaşkanı ve HSK

tarafından seçilir.

17
 ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

127. Yargıtay üyelerini Hakimler Savcılar Kurulu seçer.

VATANDAŞLIK

128. Siyasi partilerin kapatılma davasına Anayasa Mahkemesi bakar.

129. Somut Norma konu olan işlemler kanunlar ve Cumhurbaşkanı Kararnamesi’dir.

130. Anayasa Mahkemesine üye seçilme yaşı 45’tir.

131. Memur atama işleminin iptali istemiyle açılan dava İdari Yargı tarafından
karara bağlanır.

132. Köy işlerini bütün köylülerin birleşerek yapmasına imece adı verilir.

133. Köyde bulunan bütün seçmenlerin oluşturduğu kurula Köy Derneği adı verilir.

134. Köy İçişleri Bakanı kararı ile kurulur.

135. Nüfusu en az 150 en çok 2000 olan yerlere köy denir.

136. Belediye Başkanı seçilme yaşı 18’dir.

137. Belediye Başkanı halk tarafından seçilir, görev süresi 5 yıldır.

138. Belediye Başkanını geçici olarak görevden uzaklaştıran İçişleri Bakanı,

kesin olarak görevine son veren Danıştay’dır.

139. Belediyeler Cumhurbaşkanı Kararı ile kurulur.

140. Belediye İdaresinin organları:

• Belediye Başkanı (Yürütme Organı)
• Belediye Meclisi (Karar Organı)
• Belediye Encümeni (Danışma Organı)

18
 ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

141. Köy muhtarının ve köy ihtiyar heyetinin görev süresi 5 yıldır.

VATANDAŞLIK
142. Yetki genişliği ilkesi illerde Valiye tanınmıştır.

143. Kamu Denetçiliği Kurumu, TBMM Başkanlığına bağlıdır.

144. Bir yerde belediye kurulabilmesi için nüfus en az 5000 ve üstü olmalıdır.

145. Büyükşehir belediyeleri kanun ile kurulur.

146. Büyükşehir belediyesinin kurulabilmesi için nüfus 750.000 olmalıdır.

147. Memurlara verilen disiplin cezaları;

• Uyarı
• Kınama
• Aylıktan kesme
• Kademe ilerlemesinin durdurulması
• Meslekten men edilmektir.

148. İdari bütünlüğü sağlayan araçlar; Hiyerarşi - İdari Vesayetdir.

149. Yerel, mahallî yönetimler:

• İl özel idaresi
• Belediye idaresi
• Büyükşehir belediyesi
• Köy olarak ayrılır.

150. İl Özel İdaresinin organları:

• Vali (Yürütme Organı)
• İl Genel Meclisi (Karar Organı)
• İl Encümeni (Danışma Organı)

151. Aday memurluk süresi en az 1 yıl en çok 2 yıl olarak belirlenmiştir.

19
 ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

152. Yargı yetkisi millet adına Tarafsız Ve Bağımsız Mahkemelere aittir.

VATANDAŞLIK

153. Cumhurbaşkanı - Bakanlar - Milletvekilleri - Cumhurbaşkanı Yardımcısı

Meclis önünde ant içer.

154. Bir kimsenin vasiyetname düzenleme yaşı 15’tir.

155. Atatürk İlkeleri, Anayasa metnine 1937 yılında dahil oldu.

156. 1982 Anayasasına göre göre en az 1 milletvekili kanun teklifinde bulunabilir.

157. 1982 Anayasasına göre Cumhurbaşkanı seçimlerinde ilk seçimde geçerli oy-
ların salt çoğunluğunu alan aday olmazsa 2. seçim izleyen pazar günü yapılır.

158. Cumhurbaşkanı hakkında bir suç işledi iddiasıyla TBMM’nin üye tam sayı-
sının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilir.

159. TBMM üye tam sayısının üçte ikisinin gizli oyu ile yüce divana sevk kararı
alınabilir.

160. TBMM seçimlerinin yenilenmesine en az 360 milletvekili karar verir.

161. Millî Güvenlik Kurulu ilk kez 1961 Anayasası’nda yer almıştır.

162. Millî Güvenlik Kurulu 2 ayda bir toplanır. Millî Güvenlik Kurulunun askeri
üyeleri Genelkurmay Başkanı, Kara Kuvvetleri Komutanı, Hava Kuvvetleri
Komutanı ve Deniz Kuvvetleri Komutanı’dır.

163. Cumhurbaşkanı makamının herhangi bir nedenle boşalması halinde genel

seçimlere 1 yıldan daha fazla süre varsa Cumhurbaşkanlığı seçimi makamın
boşaldığı günden sonra gelen 45 gün içindeki son pazar günü yapılır.

164. Genel seçimlere 1 yıl veya daha az süre varsa makamın boşaldığı günden
sonra gelen 60. günü takip eden ilk pazar günü TBMM seçimiyle birlikte
yapılacaktır.

20
 ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

165. Devlet Denetleme Kurulu tarafından yargı organları denetlenemez.

VATANDAŞLIK
166. Anayasa değişiklikleri ve kanunların şekil bakımından anayasaya uygunluğu-
nun denetimi için kanunun Resmî Gazete’de yayımlanmasından itibaren 10
gün içerisinde Anayasa Mahkemesi’ne iptal davası açılabilir.

167. Kanunların esas bakımından anayasaya uygunluğunun denetimi için kanu-

nun Resmî Gazete’de yayımlanmasından itibaren 60 gün içerisinde Anayasa
Mahkemesi’ne iptal davası açılabilir.

168. İdarenin mal edinme yöntemleri kamulaştırma, istimval, geçici işgal ve

devletleştirmedir.

21