Hazırlayan: Öğr. Gör.

Aysu GÜL ŞANLİ

• Davranışsal sinirbilimciler beynin ürettiği elektrik
akımının bir bilgisayarı çalıştırabileceğini ve işlem
yaptırabileceğini keşfetmişlerdir.
 (Nasıl çalışacağı ile
• Davranışlarımızı kontrol eden 1 ilgili genetik
malzemeyi taşır)
trilyon kadar nöron vardır
• Vücudumuzda birçok nöron fiziksel
çevremizden gelen sinyalleri alıp
kaslara ve diğer hücrelere iletir.
• Gliyal hücreler tarafından tutulur,
beslenir ve korunurlar

• Miyelin kılıf: koruyucu-yağ ve

proteinden oluşur
Terminal
• Akson: ileten düğmeler
• Dendrit: alan
• Duyusal Nöronlar (Getirici) Duyu organlarından
mesajı alıp beyin ve omuriliğe iletir.
• Motor Nöronlar (Götürücü) Beyin ve omurilikten
mesajı alıp kaslara ve salgı bezlerine iletir.
• Bağlayıcı Nöronlar(Çağrılım) Bir nörondan
diğerine bilgi taşır.
• Ya hep ya hiç kuralı: Nöron ya ateşlenir ya da ateşlenmez
• Dinlenme hali: nöronun içinde -70 milivoltluk elektrik
yükü bulunması
• Aksiyon potansiyeli: nöronun tetiklendiğinde elektrik
yükünü –’den +’ya geçiren ve akson boyunca ilerleyen
elektrik sinir akımı.
Nöronların Ateşlenmesi
 İmpuls İletimi Sırasında Hücre Zarındaki
Elektriksel Yük Değişimi (Aksiyon Potansiyeli)
 SİNAPS

• Kimyasal mesajlar
yoluyla ileti
gönderen nöronun
aksonu ile alıcı
nöronun dendriti
arasındaki boşluktur.
 Nörotransmitter

Her
nörotransmiter
kendine özel
alıcıya
uygundur.
Yapboz gibi.
• Nöronun içinde elektrik akımları
• Nöronlar arasında kimyasal iletim vardır

• İlginç instasnap: uyarıcı mesaj

• Sıkıcı instasnap: engelleyici mesaj
 Nöron ateşlense de ateşlenmese de
nörotransimitterler dendrit tarafından sinapsa
geri salınır
• 3 alternatif vardır:
1. Nörotransimitterler enzimler tarafından çözülür
2. Nörotransimitterler tekrar uyarım için dendrite geri
bağlanır
3. (çoğunluğu) akson tarafından geri alınır.
Nörotransmitter Özellikleri
ASETİLKOLİN Beyin-omurilik-çevresel Sinir sisteminde
hareket-kaslar / Hafıza

DOPAMİN Beyinde
Hareket, dikkat, öğrenme/ zevk, ödül

SEROTONİN Beyin, omurilik

Uyku, yeme, ruh hali, acı hissetme

ENDORFİNLER Beyin- omurilik/ acıyı baskılama, ruh hali

düzeltme, zevk, iştah, plasebo
 SİNİR SİSTEMİ Duyu organlarından
gelen-giden bilgi iletimi

Tehdit
anında
alarm
Kalp-
damr-
salgı
(Beyin ve vücut bezleri…
-Refleks boyunca uzanan
-Beyin ve nöronlar)
vücudun
geri kalanı
arasında
iletim
 ENDOKRİN SİSTEMİ

• Vücudun her yerine kan yoluyla mesajlar

göndermektedir.
• Görevi hormonları salgılamaktadır.
BEYİN
 BEYİN GÖRÜNTÜLEME
TEKNİKLERİ
• EEG (ELEKTRO ENSEFALOGRAM): en eski tekniklerdendir. Kafaya
yerleştirilen elektrotlarla beynin elektrik aktivitesini kaydeder
• Günümüzde daha gelişmiştir ve elektriksel aktivitelerden bir beyin
fotoğrafına çevirerek epilepsi-öğrenme güçlüğü vb tanı koyulmasını
sağlamaktadır.
• fMRI (fonksiyonel magnetik rezonans görüntüleme: vücudu
güçlü manyetik alan içine alarak beynin yapıları ve aktivitesi
hakkında detaylı üç boyutlu görüntüleme imkanı sunar
• Saniyenin onda biri sürede olabilecek değişiklikleri görme
imkanı verir.
• Alzheimer- felç gibi sinir bozuklukları tanılarını koymada
kullanılır
• Betin ameliyatlarının planlamasında kullanılır…
• PET (pozitron emisyon tomografisi): belirli bir anda
beyindeki kimyasal aktiviteyi görmemizi sağlar
• PET taramaları kan dolaşımına radyoaktif sıvının verilmesi
ile başlar
• Bu sıvı kan yoluyla beyne ulaşır ve beynin net fotoğrafı
ortaya koyulur
• Örn: hafıza problemi yaşayan bireylerde beyin tümörü olup
olmadığının araştırılmasında kullanılır.
• TMS (Transkranyel manyetik uyarım görüntülemesi: en yeni
tekniklerdendir
• Beynin küçük bir bölümü manyetik alana maruz bırakılır
• Nöronlara müdahale etmeyi amaçlar.
• Bu teknikte kafanızın üstünde bir bobin yerleştirilir. Bobine elektrik
akımı verilerek manyetik alan yaratılır.
• Bu şekilde nöronların elektriksel faaliyetini değiştirilmeye çalışılır.
• Depresyon, şizofreni vb tedavilerinde
Yemek ve uyumak gibi tüm omurgalılarda Kat kattır düzleştirilirse 2000
ortak temel fonksiyonları kontrol eder santimetrekare alan kaplar
Varlığı 500 milyon yıl önceye dayanır

Ana Merkez Ana Merkezin ötesi YENİ BEYNİMİZ

(ESKİ BEYİN)
ŞANLİ
 Yeme-
saldırganlık
ve üremeyi
kontrol eder
FARE DENEYİ
Manivelaya basarken
verilen elektrik şokuyla haz
aldıkları için yeme
ihtiyacını öteleyerek sürekli
basmıştır

hipokampus

Hafıza-
öğrenme ve
yön bulma
 Parietal Lob
Frontal Lob

Temporal Lob
Oksipital Lob
 BEYNİ FONKSİYONUNA GÖRE
TANIMLAMA

• Korteksin Motor Bölümü

• Korteksin Duyusal Bölümü
• Korteksin Bağlantı Bölgeleri
 Korteksin Motor Bölümü
• İsteyerek yapılan hareketler
• Uzuvlarımızın hareketlerini sağlayan nöronların yan yana geldiği
bölümdür
Homunculus / Küçük Adam
Korteksin Duyusal Bölümü
Homunculus / Küçük Adam
• Motor korteksin, elimizin hareket etmesi için gönderdiği
sinyallerden dolayı el için ayırdığı alan, elimize
dokunulduğunda, bu dokunuşu hissetmek için duyusal
korteksin el için ayırdığı alandan görece büyüktür.
• Beynin ele gönderdiği motor (hareket) sinyalleri için
gereken sinir hücreleri alanı, elden beyne giden duyu
sinyallerini algılayan sinir hücreleri alanına göre daha
büyüktür.
 Korteksin Bağlantı Bölgeleri

•Düşünme-lisan-hafıza-konuşma gibi
yüksek zihinsel işlevlerden
sorumludur.
 TEMEL KAYNAK

• Hill, MG. (2015). Aklımın Aklı: Psikoloji, (Çev. Edit: Durak, M., Durak , E. Ş., ve
Kocatepe, U.). Ankara: Nobel.