★ ERCAN HOCA ile BİYOLOJİ ★ ERCAN HOCA ile BİYOLOJİ ★ ERCAN HOCA ile BİYOLOJİ ★

ERCAN HOCA ile BİYOLOJİ ★ ERCAN HOCA ile BİYOLOJİ ★ ERCAN HOCA ile BİYOLOJİ ★
ENDOSİMBİYOTİK HİPOTEZ  Kloroplast organeli de benzer bir şekilde fotosentez yapabilen
 Bu hipotez ökaryot hücrelerde bulunan mitokondri ve kloroplast gibi siyanobakterilerin ilkel yapılı ökaryot bir hücreye girmesi sonucu
plastitlerin oluşumunu ve kökenini açıklamaya çalışmaktadır. oluşmuştur.
 Endosimbiyoz, birbirinin içinde beraber yaşama anlamına gelmektedir.
 Bu hipoteze göre mitokondri ve kloroplast organelleri prokaryot canlılar
ile ortak bir kökene sahiptir.

 Mitokondri ve kloroplast organellerinin bakteri (prokaryot hücre) kökenli

olduğunu destekleyen bazı bilgiler aşağıda verilmiştir:
 Bu hipoteze göre oksijenli solunum yapan mor bakteri 1. Mitokondri ve kloroplastlarda bakteri gibi halkasal(dairesel) DNA
(proteobakteriler), çekirdeği bulunan ilkel yapılı ökaryot bir hücreye bulunur.
girerek, ortak bir yaşama birliği oluşturmuştur. 2. Mitokondri ve kloroplastların bölünme şekli bakterilere benzerlik
 Hücre bakteriye besin ve korunaklı bir yaşama ortamı sağlamıştır. gösterir. Bu organeller bakteriler gibi iğ ipliği oluşturmadan ikiye
 Bir süre sonra bakteri ürettiği enerjiyi hücre ile paylaşmış ve karşılıklı bölünürler.
yararın sağlandığı bir beraberlik ortaya çıkmıştır. 3. Ayrıca bu organeller hücreden bağımsız şekilde bölünüp sayılarını
 Böylece bakteri, ökaryot hücrenin mitokondrisi haline gelmiştir. artırabilirler.
4. Mitokondri ve kloroplastların ribozomları prokaryotların ribozomlarına
benzer. Ökaryot hücrelerin ribozomları 80S'dir. Mitokondri, kloroplast ve
bakterilerin ribozomları 70S'dir.
5. Mitokondri ve kloroplastın iç zarı ile prokaryotların plazma zarlarının
benzer taşıma sistemi ve bazı enzimlere sahip olmaları.
6. Membran sistemlerinin benzerlik göstermesi(iç zar bakteri tipi, dış zar
konak hücre tipinde lipitler içerir.)
7. Bu organellerin bakteri gibi ATP üretmesi,
8. Bazı kodonları bakteriler gibi farklı kodlamaları,
9. Bu organellerin bakterilerle yaklaşık aynı büyüklükte olması.
★
★ ERCAN HOCA ile BİYOLOJİ ★ ERCAN HOCA ile BİYOLOJİ ★ ERCAN HOCA ile BİYOLOJİ ★
 ERCAN HOCA ile BİYOLOJİ ★ ERCAN HOCA ile BİYOLOJİ ★
HÜCRE İSKELETİ ELEMANLARI Mikrofilamentler
 Tüm ökaryot canlılarda bulunurlar.
HÜCRE İSKELETİ
 Üst üste sarılı iki adet aktin proteininden oluşurlar.
 Ökaryot hücrelere şeklini veren ve hücre içi organizasyonu sağlayan
 Bu altbirimlerin kovalent olmayan bağlarla bağlanması sonucu oluşurlar.
yapıların tümüne HÜCRE İSKELETİ adı verilir.
 İki aktin filamentini bir arada tutan protein grubuna flamin denir.
 Gerçek hücre iskeleti ökaryotlara özgüdür.
 Çapları yaklaşık 6-7 nanometredir.
 Prokaryotlarda da bu görevi gören benzer proteinler bulunmaktadır.
 Gerilmeye ve çekilmeye karşı dirençli yapıları vardır.
 Hücre iskeleti dinamik bir yapıya sahiptir.
 Hücre iskeletinin en ince lifleridirler.
 Hücre iskeleti, hücreyi mekanik olarak destekler,
 Tek filament, demet ya da ağ şeklinde olabilirler.
 Hücrenin biçimini ve şeklini korur.
 Artı(+) ve (-) zıt uçları sayesinde diğer aktinlerle veya motor proteinler ile
 Hücre organellerini hücre içindeki belirli konumlarda sabitler.
etkileşim kurabilirler.

ERCAN HOCA ile BİYOLOJİ ★

 Diğer proteinler ile biraraya gelerek oluşturduğu ağsı yapılar plazma
zarının altında yer alır. Bu sayede hücre biçimini destekler.
 Transport vezikülü gibi bazı organellerin sitoplazma içinde hareket  Bu ağsı yapı aynı zamanda sitoplazmanın çevresel kısımlarının yarı-katı iç
etmesini sağlar. kısımlarının daha sıvı olmasını sağlar.
 Sitoplazma akımı denen olayla sitoplazmanın hareket etmesini sağlar.  Bitkilerde sitoplazma akımının gerçekleşmesini sağlarlar.
 Hücre dışı matriksle etkileşime girerek hücreleri bir arada tutmaya
yardımcı olur.
 Hücre bölünmesi sırasında kromozomların hareketinde de rol oynar.
 Hücre iskeleti mikrofilament, ara filament ve mikrotübül olarak
adlandırılan üç temel yapıdan oluşur.
★
 ERCAN HOCA ile BİYOLOJİ ★ ERCAN HOCA ile BİYOLOJİ ★
 Hücrenin ya da kısımlarının hareketine yardımcı olurlar.
 Amipsi hareketin oluşmasında ve yalancı ayakların(psödopod)
oluşmasında rol oynar.
 Fagositoz, mikrovillus, filopod ve ameboid harekette işlevleri vardır.
 İnce bağırsak villuslarının merkezi yapılarını oluştururlar.
 Bunlar intermediyer filamentlerinin oluşturduğu ağa tutunur.
 Bölünme sırasında hayvan hücrelerinin boğumlanmasını sağlar.

 Kaslarda bulunan aktinler bir motor protein olan miyozin ile etkileşime
girer.
 Bu proteinlerin etkileşimi sonucu kaslarda kasılma oluşur.
 Miyozin, ATP-bağımlı bir motor protein ailesidir.
 Aktin ile birlikte aktomiyozin oluşturarak kaslardaki kasılma ve gevşeme
hareketlerini düzenler. Ağır ve hafif zincirlerden oluşur. İntermediyer(Ara) Filamentler
 Tüm ökaryot canlılarda bulunurlar.
 Vimetin, tonofilament, lamin gibi en az 50 farklı tipte proteinlerin
birleşmesi sonucu oluşurlar.
 Hücre iskeletinde yer alan ara filament tipleri hücre tipine göre değişiklik
gösterir.

ERCAN HOCA ile BİYOLOJİ ★

 Mikrotübülden ince, mikrofilamentten ise daha kalındırlar.
 Çapları yaklaşık 8-12 nanometredir.
 Gerilmeye ve çekilmeye karşı dirençli yapıları vardır.
 Lateral bağlantılar olan desmozom ve hemidesmozomla bağlantı
kurarlar.
 Daha kararlı yapıları olup hücre iskeletinin diğer elemanları gibi yıkılıp
yeniden oluşmazlar.
 Hatta hücre öldükten sonra bile varlıklarını sürdürürler.
★
 ERCAN HOCA ile BİYOLOJİ ★ ERCAN HOCA ile BİYOLOJİ ★ ERCAN HOCA ile BİYOLOJİ ★
Mikrotübüller
 Tüm ökaryot canlılarda bulunurlar.
 Dallı olmayan, uzun ve içi boş silindirler şeklindedir.
 En kalın olan hücre iskeleti elemanıdır.
 Çapları yaklaşık 25 nanometredir.
 Tübülin denen protein dimerlerinden oluşur(α ve ß tübülin-heterodimer)
 13 tane tübülinin oluşturduğu bir kolon halindedir.

 Keratin, vimentin, desmin, lamin, nörofilamentler bunlara örnek

oluşturur.
 Keratin, kıllar ve tırnakta bulunan bir ara filament çeşididir. Epitel
hücrelerin birbirine tutunmasını sağlar.
 Vimetin - Mezenşim kökenli hücrelerde
 Keratin - Epitelde
 Desmin- Kasta
 Nörofilament- Nöronlarda bulunur.
 Çekirdek ve diğer organellerin konumlarını korumasına yardım eder.
 Çekirdek zarfının içini döşeyen nükleer laminayı oluşturur.  Artı(+) ve (-) zıt uçları bulunur. Artı uca tübülin dimerlerinin eklenip
 Çekirdek laminasındaki lamin proteinleri ara filamentlerdir. çıkarılması ile mikrotübüllerin boyu uzayıp kısalabilir.
 Laminlerin A, B, C gibi farklı çeşitleri olup bütün ökaryot hücrelerde  Mikrotübüller motor proteinler için bir iskelet oluşturur(ray sistemi)
bulunurlar.  Motor proteinler bu rayları kullanarak organellerin taşınmasını sağlar.
 Sinir hücrelerinin aksonlarını güçlendirirler.  Bu taşıma sırasında motor proteinler ATP enerjisi harcar.

★
 ERCAN HOCA ile BİYOLOJİ ★ ERCAN HOCA ile BİYOLOJİ ★
 Salgı veziküllerinin ER’den golgiye; golgiden diğer kısımlara taşınması, HÜCRELERİN APİKAL(UÇ) YÜZEYİNDE MEYDANA GELEN
 Sinir hücresi aksonlarında bulunan nörotransmitter keseciklerinin plazma
zarına taşınması(aksoplazmik taşıma) bunlar aracılığıyla gerçekleşir. FARKLILAŞMALAR
 Bitkilerdeki mikrotübüller hücre duvarının yapısına katılan selüloz 1-SİL ve KAMÇILAR
liflerinin düzenlenmesinde görev alır.  Ökaryotların silleri ve kamçılar mikrotübüllerden oluşur.
 Bunların yapısı özdeş olsada uzunluk ve hareket bakımından farklılık
gösterirler.

 Hücre bölünmesi sırasında kromozomların ayrılarak zıt kutuplara hareket

etmesini sağlarlar.
 Pigment hücrelerinde melanin taşınmasında rol oynar.
 Sil ve kamçı gibi hücre hareketini sağlayan yapıların oluşturulmasında
görev alırlar.
 Vinkristin, taxol, podpfillotoksin ve sitokalasin B gibi ilaçlar mikrotübül SİLLER (Cilia)
oluşumunu engeller; kolçisin maddesi ise mikrotübülleri kırar.  Siller kamçılardan daha kısa yapılardır.
 Bu yolla bu maddeler hücre bölünmesini engeller. Bu ilaçlar özellikle  Kamçıya göre hücrelerde daha çok bulunurlar.

ERCAN HOCA ile BİYOLOJİ ★

kanser hücrelerinin bölünmesini durdurmak için kullanılır.  Bu yapılar sil eksenine dik yönde hareket ederler.
 Siller hep birlikte uyum içerisinde hareket ederler.
 Bir yönde bükülmeden çırpılır ve bükülerek tekrar eskine haline
dönerler(kayık küreği veya yüzücünün kolu gibi).
 Siller, kasılma esnasında suyu kendilerinin hareket yönünün tersi
yönünde iterler.
 Saniyede 40-60 vuruş yaparlar.
 Siller paramesyumda ve solunum yollarını ve yumurta kanalını döşeyen
hücrelerde bulunabilir.
★